Mensheid
MADRID (400 jaar hoofdstad)
Groot u/Nd van vandaag
- Fossielen van morgen
wordt
met blindheid bedreigd
viert vrolijk feest
ZATERDAG 3 JUNI 1961
EEN ZEVENDE DEEL
VAN DE
i de herfst, wordt die behan-
In Marokko wordt, evenals in vele andere landen, door de medici strijd ge
verbreide ziekten: trachoom, die in tropische landen vooral in de zomer en i.
men aanneemt. Unicef en de Wereldgezondsheidsorganisatie werken
i de betekenis van de behande
ling uiteenzet en zalf gratis ter
beschikking stelt. De bevolking
wordt geleerd, hoe ze zichze"
daarmee kan behandelen. In hi
tweede jaar herhaalt het team i
diezelfde streken zijn voorlichtei
de werk en geeft het kleine hoe-
nen. In het derde jaar, nadat de
bevolking nog eens herinnerd is
aan wat zij dient te doen en de
(Van
correspondent)
Madrid is nog een „jonge"
hoofdstad: zij is slechts vier
eeuwen oud, welgeteld vanaf
het jaar 1561, toen koning Phi
lips II haar als hoofdstad koos.
Men is niet geheel zeker van
de oorsprong van Madrid. In
de tiende eeuw werd de plaats
voor het eerst genoemd als
Magerit. Waarschijnlijk sticht
ten de Arabieren twee eeuwen
eerder dit plaatsje, aan de ri
vier de Manzanares. Tegen 1100
onttrok de katholieke koning
AJfons VI dit Magerit aan de
Moorse overheersing. Een kas
teel vormde de oude stadskern,
waar heden het koninklijk pa
leis staat. Ook het huidig be
roemde plein Puerta del Sol be
hoort tot die vroegere buurt.
fleur, muziek en dans, pen in winkels, die door de over-
stad viert deze
rig bestaan. De officiële datum de
waarop de eeuwfeesten zullen be
ginnen, is vastgesteld op 18 juli
a.s. en zullen duren tot.... zomer
1962! Als de Madrilenen feest
vieren, doen zij het goed.' Nu
boffen zij er bij, dat de feesten
van San Isidro eerder plaatsvin
den, zodat men van de éne „fiës-
ta" in de andere rolt een feit
dat de Spanjaarden geenszins be
treuren! Dit volk kan nu een
maal niet leven zonder er af en
toe eens het bijltje bij neer te
zijn 400-ja- ïn het vierde jaar tenslotte wordt in
Het derde stadium in deze mas
sale campagne is het belangrijk
als de bevolking
zelf haar genezer
si. Deze verkoper
i september 1956 en bleken
succes. Van september
met december 1957 werden
dan 700.000. In 1961 hoopt
ia een half miljoen men
de eerste maal te be
handelen, waarmee dan bijna
Dat betekent, dat er voor bijna
twee miljoen mensen alleen al in
Tunesië een eind zal zijn geko-
:n lijden, waarvan wij
Feestprog ram
De bevolking leeft dus al in
feeststemming. Momenteel her
denkt men de feesten van Sint
Isidro, de Landarbeider, schutspa
troon over de stad. En ofschoon
de Madrilenen zelf klagen ten
onrechte „dat het elk jaar het
zelfde is", moeten wij opmerken,
stad van het Iberische Schierei- fo"g."*De poort die niet onderdoet dat de Spanjaarden zich kunnen
land. Deze ons Nederlanders maar voor zijn Parijse broer, vormt de beroemen op originele vondsten
iüt "f en organisatorisch enthousiasme.
het Onder de in het verschiet liggen
de festiviteiten zullen zeker
ïor buitenlanders het meest
de smaak vallen:
Een middeleeuws tournooi
ografisch centrum van het land bezichtigen waard. Een Ameri-
terwijl het toen reeds over uitste- kaanse Maecenas, Mrs. Hunting-
kende verbindingswegen beschikte ton, schonk de stichting een for-
met alle delen van het land. tuin. Hiervan liet men o.a. het
Maar pas in de 18e eeuw ver- bronzen standbeeld ,,de Fakkel-
anderde Madrid in een moderne D
Europese hoofdstad, met waardi- studiecentrum het grootste
ge gebouwen en fraaie monumen- geheel Europa zijn.
ten, dank zij Karei III die zich Madrid leent zich bij uitstek tot schoonheid der Spaanse
zijn gehele leven voor verbete- het houden van congressen, die C»J-
ring van de hoofdstad heeft gein- duizenden toeristen of weten-
teresseerd. De Madrilenen gaven schapsmensen uit de geciviliseer-
uiting aan hun dankbaarheid je- de wereld aantrekken,
gens deze vorst door middel
Stierengevechten
1 het Park del Retiro.
Are de Triomphe
tuums naar schilderijen van de
geniale Goya;
Een muziekconcours, waar-
bij een waardevolle prijs wordt
continent.*^ Het"*"gezellige vertier uitgeloofd door het Stadsbestuur
levendigste hoofdsteden
ech-
het openlijke karakter der Ma
drilenen draagt er toe bij, dat dc
bezoeker er zich altijd op zijn ge-
•oelt. Als bijzondere cultu-
Ter ere van Philips II
ter nooit een monument herrezen,
zodat de twintigste-eeuwers heb
ben besloten, ui deze tekortko
ming te voorzien. Van de
wordt een standbeeld va: -
door-en-door-Spaanse koning ont- 0f ,je British Galery.
huid. De laatste jaren is de stad
verrijkt met niet alleen hypermo
derne avenue's en gebouwen, doch
ook schitterende kunstwerken
de compositie
nn^rHnVe- zonSen loftuiting op „typisch Ma
drid". Het moet een lied zijn, dat
ttractie kan de stad bogen als 't ware de zonnige sfeer van
wereld. El Prado herbergt
ruim vierduizend kunstwerken en
deze is belangrijker dan het Louvre
Fiesta's
andere bezienswaardigheden. Eén viuujiuic.u, <?ratie de originaliteit
daarvan is de „Are de Triom- heid, sympathie: dat is wat het elegante gratie de originaliteit
phe" di« generaal Franco liet hedendaagse Madrid kenmerkt, dar Spaanse mode tonen.
Vrolijkheid.
Grootscheepse modeshows
door de vijf beroemdste mode
ontwerpers die Spanje rijk is. In
sprookjesachtig verlichte parken
zullen lieftallige mannequins met
Sf
ongeveer een zevende deel van de wereld
bevolking vormen, ltfden aan een besmettelijke
oogziekte, welke de voornaamste oorzaak van
blindheid is: trachoom, een ontsteking van de
oogleden, en aan een ziekte, die daarvan veelal
een gevolg is: conjunctivitis, een ontsteking
van het oogbindvlies. De Wereld-Gezondheids
organisatie en UNICEF, het Kinderfonds van
de Verenigde Naties, bestrijden die ziekten in
nauwe samenwerking.
Trachoom is beslist geen ziekte van onze tijd: ze
werd reeds in het jaar 2769 voor Chr. genoemd in een
Chinees boek en ze heeft in de duizenden jaren sinds
dien heel wat menselijk lijden veroorzaakt. Zoals de
meeste massaziekten is trachoom vooral een ziekte
van de armoede en komt zij dus speciaal voor in wat
wij tegenwoordig de ininder-ontwikkelde landen noe
men, en dan wel speciaal in de droge zandgebieden
van Afrika, de landen aan de Middellandse Zee, Pa
kistan, Noord-India en sommige delen van Oost-Azië.
Een lage levensstandaard en slechte hygiënische toe
standen dragen bij tot de verspreiding van de ziekte.
In het Midden-Oosuen en in Noord-Afrika is met name
de gewone huisvlieg verantwoordelijk voor de massale
verspreiding van de trachoom. Er zijn landen, waar
praktisch de gehele bevolking eraan lijdt.
Omdat velen blind worden tengevolge van de tra
choom en omdat bij de anderen het gezichtsvermogen
in elk geval ernstig wordt aangetast is deze ziekte de
oorzaak van heel veel menselijk leed. Bovendien bete
kent zij ook een groot economisch nadeel. Men schatte
bijvoorbeeld in 1951, dat alleen al in Tunesië per jaar
2 miljoen werkdagen verloren gingen als gevolg van
trachoom en daarmee samenhangende ontstekingen!
Bestrijding begon in 1952
In 1952 begon UNICEF, in samenwerking met de
Wereldgezondheidsorganisatie, met zijfc hulpverlening
in de strijd tegen de trachoom en sindsdien zijn onge
veer IVi miljoen mensen in elf landen behandeld. Meer
dan vijf miljoen van hen waren kinderen. U vindt het
aantal van 7li miljoen op 400 miljoen lijders niet in
drukwekkend? Ach, UNICEF kan niet roeien met rie
men die het niet heeft (voor de goede verstaander:
het gironummer van het Nederlands Comité UNICEF
in Den Haag is 7515), maar heel belangrijk is in elk
geval, dat een begin is gemaakt. De hulp van UNICEF
in de projecten, die het samen met de Wereldgezond
heidsorganisatie uitvoert in de landen, waarvan de re
geringen bereid ziji om krachtig mee te werken, be
staat uit de verstrekking van antibiotica en andere me
dicijnen, laboratoriümuitrustingen, materialen voor op
voeding van de bevolking opdat ze zelf de ziekte gaat
bestrijden, enz. De kosten voor UNICEF van de au-
reomycinezalf, nodig voor de behandeling, bedragen
circa tachtig cent per jaar per patiënt.
De omstandigheden, waaronder men de ziekte moet
bestrijden, lopen zeer uiteen en dientengevolge zijn de
bestrijdingsmethoden verschillend. In sommige landen
of streken, waar de meerderheid van de bevolking
ren. De behandeling strekt zich uit over enige jaren,
waarbij men er uiteraard vooral naar streeft, onder
de bevolking van hét land, waarin de ziekte wordt be
streden, de mensen op te leiden die de campagne zelf
kunnen voeren. Natuurlijk geeft men ook voorlichting
oyer algemene hygiëne c.d.
We willen U een indruk geven van de wijze, waarop
de strijd wordt gevoerd. Tot de landen, waarin met
hulp van UNICEF campagnes tegen de trachoom tot
uitvoering worden gebracht, behoort Tunesië. Daar
blijkt trachoom telkens acuut te zijn en haar grootste
hoogte te bereiken in het voorjaar en in de herfst.
De campagne ertegen omvat jaarlijkse stadia. In het
eerste jaar in het voorjaar behandelt een groep van
medisch personeel de gehele bevolking van een bepaald
gebied met de zalf. Later
deling herhaald. Bovendien
DIEREN STERVEN UIT
Tot de dieren, die gevaar hebben gelopen voor altijd van de aardbodem te verdwijnen, behoort ook het
prachtige Przewalshi-paard. Krachtig ingrijpen vooral van Carl Hagenbeek heeft gelukkig kunnen voor
komen, dat dit wilde paard is uitgestorven.
BARTLOMEUS SZPAKOWICZ rs de geschiedenis ingegaan als de man, die de laatste In
vrijheid levende wisent heeft neergelegd. Hij deed dit op 9 februari 1921, in het
woud van Bialowieza, zuidoost van Bialystok. Toen het geweerschot was verklonken
en het dier, na enkele stuiptrekkingen, dood ter aarde lag was het wilde rund, dat
daar eeuwenlang in groten getale had gewoond, uit de uitgestrekte bossen van Europa
verdwenen.
De schanddaad van Bartlo-
meus Szpakowicz bracht hen,
die zich hadden opgeworpen
tot beschermers van het gro
te wild, in actie. In allerijl
werden maatregelen getrof
fen om te trachten te redden
wat er nog te redden viel. In
1922 werd de internationale
vereniging tot behoud van de
wisent opgericht en dank zij
deze organisatie is dit prach
tige dier behouden gebleven.
Op dat tijdstip bevonden zich
dierentuinen en wildparken
56
ten. Sedertdien is dit aantal,
zij het ook met ups en downs,
sterk vooruitgegaan en op het
ogenblik komt het aantal wi
senten de 350 stuks nabij.
In de geschiedenis van de na
tuurbescherming is de wisent
het klassieke voorbeeld van
het in internationaal verband
geredde wilde dier. Er is
voor weinig dieren zoveel ge
daan als juist voor de wisent.
Evenwel is de Kaukasische
ondersoort toch verloren ge
gaan, of in de Russische revo
lutie of kort daarna.
Vrees
De wisent is gered, maar
voor het voortbestaan van een
paar honderd soorten dieren,
kan met recht worden ge
vreesd. Vermoedelijk is de po
pulatie van enige van die
soorten zo dun geworden, dat
voorgenomen en inmiddels ai
getroffen maatregelen hen
niet meer kunnen redden. En
zij zullen, als zovele andere
dieren, voor goed van de
aardbodem verdwijnen.
Want dit zijn de cijfers. Van
het jaar 1 tot heden zijn, al
thans voor zover bekend, 52
soorten zoogdieren en 9o soor
ten en ondersoorten vogels
uitgestorven. Van 1 tot 1800
stierven er 14 soorten zoog
dieren uit, van 1800 tot 1900
nog 16 soorten en van 1900 tot
1957 niet meer dan 22 soor
ten. Bij de vogels is het pro
ces nog sneller gegaan. En
helaas moet worden vastge
steld, dat het versnelde proces
der uitroeiing zonder meer is
veroorzaakt door menselijk toe
doen en door niets anders.
hulpbronnen zijn noodkreten
de wereld ingezonden met
geen ander doel, dan om de
„laatste der paradijzen" zo
goed mogelijk te redden. En
bij die vele noodkreten heeft
zich een nieuwe cri de coeur
gevoegd, een alarmkreet, die
beslist niet kan worden mis
verstaan.
„Er voltrekt zich in dit
tijdsgewricht een hoogst ern
stig drama. Vele van de mooi
ste en interessantste schepse
len zullen, indien er niet krach
tig wordt ingegrepen, onher
roepelijk en voor altijd van
de aarde verdwijnen. Reeds
zijn vele soorten zoogdieren
en vogels, vrijwel steeds door
het toedoen van de mens, in
de nacht der tijden verzonken
en een paar beenderen, een
stuk huid, of in het gunstig
ste geval een opgezet exem
plaar is alles wat van die die
ren is overgebleven. Het gaat
hier niet om de dieren die
aan het einde van hun bestaan
zijn aangekomen, waarvan de
duur hun door de natuur was
toegemeten, neen, het betreft
hier dieren, die in de recen
te geschiedenis door de mens
van de lijst van de levende
schepselen werden afgevoerd.
Geheel onnodig zijn geweldige
aantallen vernietigd, en van
de rijke schatkamers van Moe
der Natuur zijn hier en daar
nog slechts kleine aantallen
aanwezig. Veelal geschiedde
dit op grond van winstbejag,
vrij vaak uit pure verniel
zucht, dikwijls uit domheid,
maar zelden uit noodzaak".
Vraag
Deze noodkreet is van ir.
C. H. J. Maliepaard, die ver
bonden is aan het ministerie
van landbouw, visserij en
voedselvoorziening te Den
Haag, van wiens hand meer
malen artikelen zijn ver
schenen in de Mededelingen
van de Nederlandse Commissie
voor Internationale Natuurbe
scherming. en van prof. dr. A.
de Vos. hoogleraar te Guelph
rijk ge-
Drama
De campagne tegen trachoom, de gevaarlijke oogziekte, is ook dot
gedrongen tot de Marokkaanse scholen. De kinderen leren van ht
onderwijzeres, hoe zij met de medicijnen moeten omgaan.
Vooral de laatste tientallen
jaien is op grote schaal krach
tig geprobeerd wat men
noemt het grote wild voor de
ondergang te behoeden. Luid
zijn de protesten geweest te
gen het dolle schieten van het
in het wild levende dier. Zo
wel van de zijde van een en
keling als van die van de in
ternationale unie ter oescher-
ming van de natuur en tot
behoud van de natuurlijke
Canada. Hun
is neergelegd in
illustreerd boek (uitgave El
sevier te Amsterdami, dat de
veelzeggende titel draagt: Die
ren sterven uit de fossielen
van morgen in de vijf we
relddelen.
De schrijvers winden er geen
doekjes om. In de geschiede
nis van de aarde, zo zeggen
zij, is een uiterst kritiek sta
dium ingetreden. En zij con
fronteren hun lezers met een
zeer urgente vraag. „Wat
doen we nu met de grote
scheppingen in het museum
van Moeder Natuur? Wat
doen we met de wondermooie
ranke gazellen, de trotse an
tilopen. met vogels, waarvan
de pracht ons bijna sprakeloos
maakt, met de koninklijke
roofdieren, de indrukwekken
de dikhuiden en de prachtige
wilde paarden?"
Bloemen
De natuur zonder dieren is
zo schrijven zij gelijk
aan een tuin zonder bloemen
of een huis zonder kinderen.
Gelukkig vallen er verblijden
de verschijnselen te constate
ren. Verscheidene landen zijn
hezig hun laatste bestanden
aan wild te redden. De pronk-
hoornantilope in de Verenigde
Staten en Canada trekt weer
in grote kudden door de step-
gered, het Pater Davidshert
is te elfder ure gered door
de hertog van Bedford.
Maar daartegenover staat
een ontstellend verlies aan
dieren. En zij sommen op: de
quagga is verdwenen, even
als de Burchell-zebra, de
Zuid-Afrikaanse blauwbok, (een
paardantilope), de Kaapse
leeuw, de Syrische wildezel,
de Indische jachtluipaard, de
berberleeuw, de Noordafri-
kaanse koe-antilope, de Me-
sopotaanse en de Perzische
leeuw. Een machtig zeezoog
dier. Stellers zeekoe, die haar
verblijf hield in een kleine en
clave in dc Beringzee, werd
in minder dan vijftig jaar
volkomen uitgeroeid, evenals
de enorme struisvogels in
Nieuw-Zeeland werden uitge
roeid. waarvan er een, de
z.g. moa, een vogel van
meer dan drie meter hoog,
verdween, toen de Maori's
zich nog in historische tijd
op deze eilanden vestigden.
En verder? De zuidelijke
bergzebra is uitgeroeid op een
klein aantal streng bescherm
de exemplaren na, de bontebok
en de witstaartgnoe leven nog
in een paar beschermde groe
pen. Gebieden, die vroeger
rijk waren aan wild, zijn wild-
arm geworden, zoals bijv.
Noord-Afrika. Het Atlashert
en de panter staan op uit
sterven en zullen vermoede
lijk de laatste revoluties niet
overleven.
Dieren sterven uit, Is een
felle aanklacht tegen de
mensheid, ook tegen onze ge
neratie. Ir. Maliepaard en
prof. De Vos hebben de we
reld duidelijk opening van za
ken gegeven. Het grote wild
Is in ernstig gevaar. En er
valt één vraag te beantwoor
den, een vraag, waarvan al
les afhangt. „Wat doen wij
met de grote scheppingen in I
het museum van Moeder Na-
