Ook de Leidse rioolbelasting de eigenaren rusten zal op GRATIS Twee partijen vonden elkaar niet Dr. Jelgersma voor Oud-Leiden over vroegere rechtspleging MEÜWE LEIDSCHE COURANT 3 DINSDAG 9 MEI 1961 Agenda voor Leiden en Den Haag Dinsdag De Burcht, 7.30 uur: Cabaret-huishoud- «how Emaillehuis N. Oudshoorn. Oegstgeest, Prins Hendriiklaan 2, 4306 uur: Receptie t.g.v. opening nieuw bureau Coordinating Secretariat of National Unions of Students. Restaurant Van der Heyden, 8 Chr. Hist. Unie, o.m. wedstrijd voor echtparen „Kent gij uw stad?" Schouwburg, 8 uur: Abonnements voorstelling, Rotterdams Toneel met „Irma la douce". Het Gulden Vlies, 8 uur: voorjaarsver gadering district Leiden Gerei, school verband, prof. dr. J. Waterink over bro- ohure: „En toch: de Christelijke school" Den Haag, Kon. Schouwburg, 8 uur Rotterdams Toneel met „Huwelijks lessen". Diligentia, 8 uur: Museum Kameror kest en Museum Kamerkoor 0.1/v. D. J. Baivoort. Woensdag Prytaneumzolder, 12.25 uur: LAK- pauzeconcert L.F.C.-terrein, 8 uur: Zilveren Molen- toernooi, Wassenaar—Quiok Boys. Sociëteit Minerva, 2 uur: Kinderfeest, georganiseerd door Leidsoh Studenten corps. Koor Pieterskerk, 7-30 uur: Avond stilte. Academie, klein auditorium, Negende dies Catena. Rijksherbarium, 8 uur: Kon. Ned. Na tuurhistorische Vereniging, determine ren van mossen. Oegstgeest, Patronaatsgebouw, yur: De Lekespelers met „Je moet met mee spelen", van Hans Nesna. Den Haag, Kon. Schouwburg, 8 u» Ned. Come die met „De getatoueerde Diligentia, 8 uur: Ned. Kamerorkest O.IjV. Szymon Goldberg; soliste: Aafje Heynis, alt. Donderdag Sportpark Leidse Hout, 10 uur: Gyin- nastiekwedstrijden, 2.30 uur: Gym- nastiek demonstraties. Den Haag, Kon. Sohouwburg, 2 uur. Haagsahe Comedie met „Een mal meisje"; 8 uur: Haagsche Comedie met „Heeft Constance gelijk?" Diligentia, 8 uur; Haags Studenten Cabaret „Met huid en Hagenaar". Vrijdag Filmzaal academie, 12.20 uur: LAK- pauzefulm, „Gisteren komt nooit weer om". van Theo van Haren Noman Foyer Stadsgehoorzaal, 2.30 en 8 uur: Bad-, strand- en sportkledingshow V. en D. Oude Singel 56, 3-5 uur: Receptie t-g.v. opening filiaal Rood en Kahle N.V., Ber gen op Zoom. Pieterskerk, 7.157.50 uur; Avond gebed. De Harmonie. 8 uur: Expogé, Kape laan H. M. J. Stoelinga met voordracht over geestelijk lied. Filmzaal academie, 8 uur: LAK en Salon Indien, Les Sorcières de Salem, van Raymond Routeau. Den Haag, Gebouw voor K. en W„ 8.15 uur: Residentie Orkest ol.v. W. van Ottérloo; solist: Yehudi Menuhin, viooL Zaterdag Foyer Gehoorzaal, 8 uur: Prijsuitrei king jubileum-stempeltocht Brandweer. Stadsgehoorzaal, 8 uur: Feestavond p.v. De Royalisten. Bevrijdingskerk, 8 uur: Geref. jeugd- avond, m.m.v. Jan Oostenvelder, Amster- Paul Krugerstraat, 7 uur: Straatpredi- king vanwege Ohr. Geref. Kerk, spr. dr. W H. Velema. Marekerk, 8 uur: Youth for Christ, evang. Jb. Klein Haneveld, Bodegraven, zang: zusjes Faassen, Vlaardingen, Frans v. d. Reyden, orgel. Restaurant Van der Heyden, 2.305 30 uur: Receptie Coöperatie Vooruit". Oegstgeest, Het witte Huis, 230 uur: Sint Jorismarsen. Den Haag, Kon. Sohouwburg, 8 uur. Haagsche Comediie met „Familiegenoe gens". Gebouw voor K. en W., 815 uur: Resi dentie Orkest o.l.v. W. van Ottérloo; solist: Yehudi Menuhin, viool. Films Casino (2.30, 7 en 9.15 uur): De koe en de gevangene (alle leeftijden). Lido (2.30, 7 en 9.15 uur): Marina (alle leeftijden). Luxor (2.30, 7 en 9.15 uur): Handel in minderjarigen (18 jaan. Rex (2.30, 7.15 en 9.15 uur): De slag in de Koraalzee (14 jaar). Studio (2.30, 7 en 9.i5 uur): Leve de vrijheid (alle leeftijden) Trianon (2.30, 7 en 9.15 uur): De on- ▼erzoenlijken (14 jaar» Apotheken tegen inlevering van vijf gele kroonkurken van Menken koffiemelk Vraagt Uw melkhandelaar MENKEN KOFFIEMELK is ook verkrijgbaar via de afnemers van de Leidse Melkinrichting N. V. oe Landbouw Wethouder Stolp: Verhoging van de huren zal voor hen compensatie breng en T EIDEN KRIJGT een rioolbelasting en de eigenaar van het gebouwde eigendom is aangewezen als belastingplichtige. Dat besloot de ge meenteraad gistermiddag na een uitvoerig debat. De heer Van Iterson van de prot.-chri9teli}ke fractie en de heren Zitman, Drijber, Portheine, Hagens en Duyverman van de v.v.cL spraken zich wel uit tegen het artikel dat de eigenaar belastingplichtig verklaart, maar zij meenden toch dat voor de gezondmaking van de gemeentelijke financiën aan de invoering van een rioolbela9ting niet kan worden ontkomen. En zo werd de belasting met algemene stemmen aangenomen. De heer Van Iterson, die, naar later it een verklaring van de prot-christe lijke fractievoorzitter Harmsen bleek, zijn persoonlijke standpunt weergaf, ging op het punt van de wijze van heffing deze noodzakelijke belasting met het col lege van B. en W. niet mee. Dat stelde de verhuurders te belasten voor d< afvoer van water en vuil. wees op Oegstgeest, dat de gebrui kers heeft aangeslagen. Zij hebben het van deze dienst der gemeente. Er staat voor de eigenaars geen enkele pensatie tegenover. De opbrengst van deze belasting wordt aangewend algemeen belang, maar in het geval dat de eigenaar betaalt moet een kleine groep voor dat geld zorgen. T egenstellingen De heer Sannes (p.v.d.a.) zei, dat zijn fractie in het algemeen geen voorstander n uitbreiding van het gemeentelijke belastinggebied als gevolg van lage rijksuitkering. Maar zij had dat de gemeehte in feite tegen de werd gezet. Niet-aanneming de belasting zou het gemeentelijke 1 zieningspeil aantasten. Er bestond bij hem geen twijfel dat de eigenaar deze belasting moet be talen. Hém wordt namelijk van gemeen tewege een dienst verleend. De huurders hebben alleen het gebruiksrecht Boven dien zullen de eigenaars in de toekomst »n vergoeding ontvangen in in een huurverhoging. Lijnrecht tegenover deze opinie stond e van de heer Hagens, wd. Hij had ernstig bezwaar tegen, de eigenaars •mee te belasten. Dit is een kostprijs- verhogende belasting en het is de eige- ïars niet mogelijk compensatie te :n. De huurder heeft toch direct ier grote belangen bij een goede af- De heer Ten Broek (kvp) kon de drang van hogerhand om tot invoering dergelijke belastingen over te gaan. allerminst waarderen. Op deze wijze ls de verlaging van de belastingen door het een douceurtje dat de gemeenten moeten opbrengen. Hij legde zióh er dan ook noodgedwongen bij neer. De kvp- fractie had haar houding ten aar ïanier van heffing op dat ogenblik nog niet bepaald, zo deelde de fractie voorzitter mee. Het vvd-lid Zitman vond het logisch, dat de huurder de belasting bètaalt De heer Harmsen (prot.-chrlstelijk) daartegenover weer niet Hij begon met te zeggen, dat de heer Van Iterson niet ns de fractie had gesproken. Het college kreeg volledig de steun van deze fractievoorzitter. Voor de betalende huurder zou evenmin compensatie kun worden gevonden. Uiteindelijk zui len de eigenaars deze belasting niet eern betalen, want een huurverhoging moet door de hnurdera worden opgebracht, voor dan in een loonsverhoging compensatie wordt gevonden. Pijnlijke operatie Wethouder Stolp (prot.-christelijk) zorgde voor een met veel feiten materiaal gelardeerde verdediging van het collegevoorstel. Hij stelde voorop, dat hij dtLt voortstel in beide onderdelen zag als een pijnlijke ope ratie: zowel de belasting zelf als het feit dat zij op de schouders van de eigenaars wordt gelegd. is allen duidelijk, dat er een riool belasting moet komen, zo constateerde de heer Stolp. Ged. Staten hebben meer malen op invoering daarvan aangedron gen. Trouwens, de financiële positie van de gemeente wordt er niet eens in bij zondere mate door verbeterd. De wethouder noemde een aantal ge meenten, die reeds tot invoering van rioolbelasting zijn overgegaan en ook de eigenaars hebben belast: Breda, Nij megen, Maastricht. Vlaardingen, Delft, Utrecht, Tilburg, Enschede en Leider dorp. Apeldoorn en Hilversum hebben gesplitste heffing (én gebruiker én eigenaar belast). Oegstgeest kan moei lijk als voorbeeld van het tegendeel wor den genoemd omdat daar de eigenaar de gebruiker vaak dezelfde persoon zijn. De heer Stolp liet duidelijk uitkomen, dat het voor hem in tegenstelling tot de pvda-afgevaardigde Sannes niet priori vaststaat dat dergelijke belastin- ;n voor de eigenaars zijn, als zouden geen andere mogelijkheden kunnen wor den overwogen. Het college heeft wel degelijk alle factoren overzien. En uit Collecte in Leiden Van 8 tot en met 13 mei wordt In Lel- ;n een collecte gehouden ten bate van de kinderbescherming, uitgaande van de Samenwerkende- Kinderbescherming-Or ganisaties, stichting SAKOR. Er zijn tien duizenden kinderen die onze hulp nodig hebben, dus verzocht men ons een drin gend beroep op n te doen voor geldelijke steun. Op zaterdag 13 mei Is de straatcollecte. Collectanten kannen die dag een bus halen b(j de centrale post, diaconie Her vormde Gemeente, Oude Rijn 44c. die bestudering is dit voorstel ten slotte geresulteerd. Er moet. naar de wethouder verklaar de, ook rekening worden gehouden met de perceptiekosten (de kosten vari ministratie en inning red. N.L.C.). Hij meende, dat de regering er niet onderuit kan, weer met een huurverhoging te komen. Wanneer de kosten nü op de huurder werden verhaald, zou deze de dupe worden. De te verwachten huurver hoging wanneer en hoeveel is kwestie van landspolitiek betekent, dat de eigenaren een compensatie tege moet kunnen zien. Bij de artikelsgewijze behandeling vroeg de heer Hagens stemming artikel 3. Hij werd daarin gesteund door Annakliniek kreeg fraaie muurdecoratie ten geschenke De eind vorig jaar klaargekomen ge moderniseerde hal van de Annakliniek voor Orthopaedie heeft gisteren streeks vijf uur zijn laatste vernieuwing ontvangen in de vorm van een kunst werkje aan één van de wanden. De chitect en gezamenlijke aannemers had den in november het bestuur uai Vereniging voor Misvormden (onder supervisie de kliniek staat) een cheque aangeboden met de opdracht: „Schaft zich hiervoor iets moois voor de hal Architect P. J. Munten-dam uit Arnhem adviseerde het bestuur zich te wenden >en Weinzoon van de grote Neder landse schilder Jacob Maris, de heer J. A. C. Maris. Het resuLtaart was, dat de vijfjarige Jasper BerWhuizen, pa-tiëntji de kliniek, gisteren het doek mocht wegtrekken van het reliëf en daarmee de officiële overdrachtsdaad verrichtti De heer P. M. du Prie had daarvoor amens de architect en aannemers enkele woorden gesproken, waarop dokter P. J. Kaiser als voorzitter van de Vereniging Misvormden in een toespraakje de schenkers danikte voor hun unieke ge baar. Tot de heer Maris, die bij de korte plechtigheid aanwezig was, zei de zitter ervan overtuigd te zijn, dat de kunstenaar zijn taak tot heit schenken sahooniheid en een beetje geluk aan mensheid ruimschoots vervuld had met dit werkstuk. Het reliëf is vervaardigd van een ding van taleisoorten, gebakken in hoge temperaturen, de ajgn. Fayence. Het stelt kromme boom voor, die rechit ge bogen wordt door een Qeidstok (het embleem van de vereniging), terwijl twee kinderen en een volwassene toekijken. De terugkeer van de mens, na een be handeling in de kliniek of werkplaats de maatschappij is de gedachte, die dit fraaie werkstuk ten grondslag ligt. Door gdazuurlla-gen in roze, geel en groen 'heeft het reliëf een fijne kleur schakering gekregen. Na de onthulling bleef men nog enige tijd bijeen om de aanbieding van het geschenk te vieren. WETHOUDER STOLP Pijnlijke operatie de heer Van Iterson. „Belastingplichtig zijn zjj, die krachtens recht van bezit of enig ander zakelijk recht het genot hebben van gebouwde eigendommen", zo begint dit artikel. Het werd ove: komstig het voorstel van B. en W. in de aanhef vermeld, stemden de he genomen met 25 tegen 6 stemmen. Zoals ren Van Iterson, Zitman, Drjjber, Porthei ne, Hagens en Duyverman tegen. De heren Hagens en Van Iterson klaarden ten slotte, toch vóór de ii ring van deze belasting te zullen stem men, gezien de financiële positie va gemeente. Het voorstel van B. er werd dan ook met algemene stemmen aangenomen. Vermelden wij nog, dat op voorstel mr. Woudstra een kleine wijziging ir formulering van artikel 1 werd aange bracht f 5000 voor opruiming De heer H. H. Buurman werd benoemd tot leraar in niet-volledige betrekking de muziek aan de HBS voor me mej. M. Kremer tot onderwijzeres aa Du Rieuschool. De heer F. J. J. van Makkelenberg werd met ingang van 1 september 1961 eervol ontslag verleend uit zijn betrek king van leraar in de handelswetenschap pen bij het middelbaar onderwijs. Voor verschillende voorzieningen bate van het biologisch onderwijs het Rembrandtlyceum werd een krediet in f 16.650 beschikbaar gesteld. In het zuidwestelijk stadsdeel komt eer openbare u.l.o.-school, voorlopig een hou ten gebouw met vijf lokalen (f 263.000) Enige verbeteringen in de omgeving van de openbare u.Lo.-school Plesman- laan kosten de gemeente f 3300. De aansluiting van de rioleringen de Meerburgerpolder aan de centrale riolering vergt een uitgave van f 605.000. Grond aan de Kuipers Rietbergstraat (Zuid-West) werd verkocht aan de in koopvereniging „Ons Belang" te Leider dorp voor de vestiging van een grossiers- bedrijf. Ook werden terreinen verkocht aan de Kanaalweg en de Duyvendakstraat, en wel voor bungalowbouw. De woningen Langebrug 67 en 6! Gortestraat 32 werden onbewoonbaar verklaard. De ontruimingstermljn is op zes maanden gesteld. Voor de reinigingsdienst zal ter waar de van f 225.375 nieuw materieel worden aangeschaft. De Stichting Recreatie krijgt f 4000 als bijdrage voor de actie „Opgeruimd staat netjes". Een bedrag van duizend gulden gaat naar het te vormen plaatselijke comité. Op vragen van de heren Sommellng en Questroo deelde wethouder Drijber mee, dat het plaatsen en aanbrengen van papierbakken nog eens zal worden overwogen. Men moet van dit middel echter niet te hoge verwachtingen heb- Wethouder Jongeleen deelde nog mee >p een vraag van de heer Piena), dat het eerste deel van het plan tot restau ratie van de Boerhaavezalen bij het col lege is binnengekomen. Zijn er moge lijkheden dan kan do raad een voorstel verwachten. (Advertentie) PRONONCE voor PYJAMA'S DUSTERS BABYDOLLS NACHTHEMDEN De vijfjarige Jasper Berkhuizen trékt met een glimlach op zijn gezicht het laken weg van de plastiek, die de heer Du Prie (links) namens de. gezamenlijke aannemers aan de voorzitter van de Vereniging voor Misvormden, dokter Kaiser (rechts) had aan geboden. Zuster Den Hollander, directrice van de Annakliniek, kijkt toe. Njord huist op galgenveld Leids tuindersechtpaar opgehangen wegens diefstal van groente en 2 flesjes bier p RUWELEN, hoe macaber ook, prikkelen altijd de nieuwsgierigheid van VF vele mensen. Niet voor niets is de Gevangenpoort in Den Haag het drukst bezochte museum veui ons land. Evenzo had dr. H. C. Jelgersma, als psychiater verbonden aan Endegeest, gisteravond niet over belang stelling te klagen toen hij in De Lakenhad op uitnodiging van Oud-Leiden sprak over „Galgenbergen en galgenvelden in Nederland". Onder anderen zagen we de burgemeesters Van Kinschot van Leiden en Detmers van Zoeterwoude onder de aanwezigen. Nu had dr. Jelgersma dan ook heel wat interessants te vertellen over de rechtspleging in vroeger dagen, zoals die ook in Leiden werd gepleegd. Want ook Leiden had tot de 19de eeuw e engalgenveld, waar de terdoodveroordeelden na hun terechtstelling heen werden gesleept en tentoon werden gesteld: het huidige terrein studentenroeivereniging Njord aan de Hoge Morsweg. Dr. Jelgersma is altijd dermate ge ïnteresseerd geweest in de even bar baarse als interessante terechtstel lingen uit vroegere eeuwen, dat hij er een uitgebreide studie van heeft gemaakt. Vrijwel alles wat er op dit gebied in ons land te lezen zien was, heeft zijn aandacht gehad en ook buiten onze grenzen liet het onderwerp hem niet los. Zo kocht hij eens in Barcelona van een anti quair en door een Duitser gemaakte tekening van de stad Leiden, die hem wat het Leidse galgenveld betreft, zijn eerste schreden in de richting m Njord deed zetten! Ook de doodstraffen als zodanig had den uiteraard de aandacht van dr. Jel gersma. Waar nodig en mogelijk illus treerde hij gisteravond zijn betoog met lichtbeelden. Vrouwen Tot 1870 werd in «ns land de doodstraf alt(jd in het openbaar voltrokken. De aanzienlijken werden meestal onthoofd. .mindere misdadigers" opgehangen, al of niet ln gezelschap van lotgenoten. De galgen waren meestal berekend op vijf zeven misdadigers, die in Leiden kon 5 tegelijk torsen. Vrouwen en homo seksuelen werden meestal door wurging omgebracht; heksen werden „tot assche' verbrand. Dan kende men ook nog het zgn. radbraken. Na de terechtstelling werd het lijk de veroordeelde naar een plaats buiten de stad gesleept, het galgenveld afschrick ende exempele" en daar gegeven aan de ratten en „vogele des hemels", die er wel voor zorgden, dat niet veel overbleef De resten werden ten slotte ter plaatse, dus onder de galg onder de grond geschoffeld. Veroordeel den waren immers geen begrafenis wa dig. In Engeland en Frankrijk, waar doodstraf nog steeds bestaat, vindt n het gebruik van niet-begraven nog enigszins gewijzigde vorm terug. Hier worden de veroordeelden namelijk op de meest ondenkbare en geheime plaatsen begraven. Het waren de patriotten, die (pas in 1795) in ons land een eind maak ten aan galgenvelden. Genade Dr. Jelgersma las onder meer enige in Leiden gevelde cn uitgevoerde vonnissen (De terechtstellingen hadden hier tot 1464 op de blauwe steen voor het stad huis plaats en daarna op het Gerecht). Zo verhaalde hij van een Leidse „warnXé- »r", bijgenaamd Haagse Kees, die groente en twee flesjes bier had gestolen andere warmoezeniers en uit prieel van een welgestelde man. Zijn w en een 20-jarige dochter warer hem bij een en ander behulpzaam ge weest. De vonnissen waren niet mis. Man rouw werden opgehangen en daarna op het galgenveld tentoongesteld, de dochter werd „genade" verleend: een openbare geseling en 40 jaar tuchthuis straf! De (erechtgestelden werden In Lelden vl* de Diefsteeg („voor de dooie dief") en de Morsstraat, vroeger Galgstraat ge heten, naar het Galgenveld gesleept. Deze Collecte Gezamenlijke Militaire Fondsen De vorige week in Leiden en omlig gende gemeenten gehouden collecte ten behoeve van de Gezamenlijke Militaire Fondsen heeft de volgende bedragen op gebracht: Gemeente Ter Aar f 20.—; Alkemade f 262,32; Alphen aan den Rijn f 950. Benthuizen f 67,36; Boskoop f 408.19; Hazerswoude f 173.04; Koudekerk f 91.29; beiden f 5404,66 (huis-aan-huis-collect* f 2338,66, straatcollecte f 3066.— Leider - iorp f 315.02; Leidschendam f 412.25; Lei- nuiden f 98,54; Nieuwkoop f 107.70; Noordwijk f 914.85; Noordwijkerhout f 307.11; Oegstgeest f 568.11; Rijnsater- woude f 43.62; Rijnsburg f 462.74; Hille ?om 534.79; Sassenheim f 638.64; Voor hout f 142.96; Warmond f 108.27; Wou- brugge f 159.64; Zevenhoven f 56.39: Zoe- termeer f 595.—; Zoeterwoude f 102.28; Moerkapelle f 58.56; Waddinxveen f 540.82, Nieuwveen f 50.66; Zevenhuizen f 106.15* De opgaven van Bodegraven, Lisse. Kat wijk en Valkenburg (met vliegveld) zijn nog niet ontvangen. Katwijk en Valken burg zijn verzorgd door de Marine van het Vliegveld Valkenburg. plaats werd ln 1904 eigendom van Njord voor de somma van f 1200 en ln een advertentie aangeprijsd als „beste war- moezeniersgrond" Na de pauze besprak dr. Jelgersma nog een aantal andere galgenvelden in ons land almede enige galgenbergen. Hij verduidelijkte ook dit betoog met licht beelden. Door allerlei oude romans en andere geschriften was dr. Jelgersma tot de conclusie gekomen, dat de terechtstel lingen en de latere tentoonstelling van de veroordeelden het publiek van hoog tot laag „niets deden". De terechtstellin gen waren kijkspelen maar wat er daarna met de veroordeelden gebeurde, liet de mensen eeuwen lang koud. Advertentie GANGETJE 12 Cabaretdiuishoudshow in De Burcht Gedurende twee dagen. gisteren en vandaag, presenteert Het Emaillehuis de cabaret-huishoudshow „Waar het om draait" in de grote zaal van De Burcht Twee voorstellingen per dag worden er gegeven. Op aantrekkelijke wijze worden ver scheidene huishoudelijke artikelen gede monstreerd. Vlotte sprekers prijzen da ivste snufjes aan en op enkele ar tikelen wordt bij directe bestelling een aanzienlijke korting gegeven. We maak ten kennis met de wonderen van een snelkookpan, een wonderpan en een won- dermes. We weten nu, dat we zonder gevaar een fles bleekwater (chloor) over blankeiken dressoir kunnen smijten, indien we althans van te voren wonder- boenwas hebben gebruikt De bezoeker» (sters) werden in de gelegenheid ge steld door middel van een gratis verloting fraaie prijzen te winnen. Zie voor stadsnieuws ook pagina 4 Leidse hoofdbestuurslid kappersbond Tijdens het eergisteren te Tilburg ge houden congres van de R.-K. kappers patroonsbond is de heer E. M. Langezaal, voorzitter van de Leidse afdeling, in het hoofdbestuur gekozen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1961 | | pagina 3