de spanning stijgen
Elke aftel-seconde doet
SOLA
Gevoel van uitdroging
Rusk: geen plannen van
V.S. voor interventie
een. o*vbe hJj,
ONTSLUITING
£1
I
De 24-jarige H. A.
is toen hij met zijn s
13 reeds onder een
rechtgekomen en zo
hij ter plaatse is ove:
JN ZIJN nauwe capsule wacht de
eerste Amerikaanse ruimteman
gespannen, terwijl hij met zijn kop
telefoon luistert naar het aftellen.
Hü ligt op zijn rug op een bed met
een vulling van een schuimstof,
die zich aanpast aan elke lijn van
zijn lichaam. Zijn knieën zijn op
getrokken, zodat het lijkt, of hij op
een stoel achterover is gevallen.
Alleen dit rustbed en een wand
van luttele centimeters metaal
scheiden hem van de 20 meter lan
ge Redstone-raket, die met de mi
nuut zwaarder begint te trillen
naarmate de brandstof in de tanks
vloeit.
„Dertig minuten", klinkt de stem
in de koptelefoon. Als alles goed
gaat zal de Redstone zich daarna
losscheuren van de lanceerinstalla-
lie en de ruimtevaarder 184 kilo
meter de ruimte in dragen. In zes
tien minuten zal de raket zijn cap
sule 480 kilometer verder in de At
lantische Oceaan deponeren.
Drie mannen hebben hun laatste
training ondergaan: de luitenant-kolonel
van de marine John H. Glen (39) uit
New Concort, Ohio, de luchtmachtkapi
tein Virgil L. Grisson (34) uit Michell,
Indiana, en de marinecommandant Alan
B. Shepherd (37) uit Easty Derry, New
Hampshire. Allen zijn ervaren test
piloten, geestelijk en lichamelijk ge
schikt voor het verkennen van de ruimte.
Allen zijn kerngezond. Ze zijn gehuwd
en elk vader van twee kinderen.
De uiteindelijke keuze berust bij Robert
Gilruth. de natuurkundige, die de leiding
heeft van het plan Mercurius. Hij is
het geweest, die het oorspronkelijke
aantal van zeven ruimtevaarders heeft
teruggebracht tot drie.
Gehard
De ruimtevaarder is gehard door uren
lang verblijf in kamers met lage druk,
windtunnels, snel ronddraaiende centri
fuges. hitte- en koude-kamers, super
sonische straalvliegtuigen en door af
zondering in donkere, geluiddichte ver
trekken. Als hü in zijn capsule stapt, is
het inwendige daarvan even vertrouwd
voor hem als zijn eigen huiskamer.
Hij heeft ontelbare praktijkvluchten
gemaakt in een imitateicapsule op de
grond en hij kent de plaatsing en het
doel van honderden lampen, wijzer
platen en schakelaars uit zijn hoofd. Hij
kan alle vereiste handelingen instinctief
verrichten.
Gilruth heeft voor de inleidende vlucht
niet alleen de eerste ruimtevaarder, maar
ook een plaatsvervanger aangewezen, die
zal gaan. als de eerste man gedurende
de laatste uren voor de lancering licha
melijk of geestelijk ziek mocht worden.
„Een lichte hoofdverkoudheid zou hem
al uitschakelen", verklaarde Gilruth.
Onderzoek
Enkele uren voor het ogenblik van
de lancering gaat de eerste ruimte
vaarder te Cape Canaveral een op een
vrachtauto lijkende umgen binnen.
Daar ondergaat hij een laatste onder
zoek en trekt hij zijn met zilver be
spoten ruimtepak aan, een zeer inge
wikkeld uniform, dat ondanks de in
gebouwde draden, buizen, communi
catiemiddelen en temperatuursrege-
lingsinstallatie verrassend soepel is.
Drie uur voor de lancering is de wagen
naar het op een afstand van ruim vijf
en een halve kilometer gelegen lance
ringscomplex 26a gesleept, waar de
Redstone-raket voor de lancering staat
opgesteld.
Dat is dan de oude. betrouwbare Red
stone, een raket, die met succes eer
fenomenale reeks proeven heeft door
staan, toen zij werd ontwikkeld tot de
eerste Amerikaanse grote ballistische
raket voor militair gebruik. Er zijn maar
Ruimtevaarder
getraind op
5-minuten-reis
als normaal, het instrumentenbord lijkt
te vervagen. Voeten en armen zijn
moeilijk te bewegen, omdat zij nu zes
maal zo zwaar wegen als normaal.
In snel tempo, 141 seconden na de lan
cering. op een hoogte van 56 kilometer,
is de Redstone uitgebrand en de raket
scheidt zich van de capsule, de ontsnap-
vier lanceringen van de gewijzigde raket kl'lnt ™k"~
nodig geweest om deze geschikt te maken
de „bemande" proef.
Bij slechts een van deze lanceringen
heeft de Redstone niet volkomen nor
maal gewerkt. Dat was toen de chim
pansee Ham in de ruimte werd geslin
gerd. Een drukregelaar haperde en dit
had een overdruk tengevolge, waardoor
Ham hoger en verder werd weggeschoten
dan de bedoeling was. De chimpansee
heeft er echter geen nadeel van onder
vonden.
Volgens dr. Kurt Debus, hoofd van het
directoraat lanceringsoperaties van de
nationale dienst voor lucht- en ruimte-
aart (NASA) was de hapering van de
regulator betrekkelijk gemakkelijk te
corrigeren. Deze dr. Debus is op de grote
dag de voornaamste man in het blokhuis.
Naar binnen
imtevaarder klimt langzaam de
treden van de rood en wit geschilderde
diensttoren op. ..Honderdtwintig minuten"
brult een luidspreker beneden. Het is tjjd
de capsule binnen te gaan. Die heeft
vorm van een klok en is bekleed met
platen van gegolfd metaal, zodat zij
weinig beantwoordt aan de voorstelling,
die de meeste mensen hebben van gladde,
glanzende ruimteschepen.
(Advertentie)
ten onder aan de capsule ontbranden
het voertuig voort te sturen.
Vijf seconden later doet een automa
tisch stabiliserings- en controle-apparaat
het voertuig 180 graden omslaan, zodat
de stompe basis met het hitteschild In
irwaartse richting komt. De piloot zit
rechtop met zjjn rug naar de richting.
hU vliegt,
snel als z
i~de ruimtevaarder wordt licht.
Vijf minuten
De capsule raast met een snelheid van
meer dan 8000 km per uur door de ruim
te en de passagier is. alsof hij in een
afgrond is gevallen, terechtgekomen in
een geheimzinnige wereld van gewicht
loosheid.
Maar in vijf minuten is alles voorbij,
de capsule ploft terug in de atmosfeer
van de aarde en de piloot wordt en
met bijna tweemaal zoveel kracht als te
voren opnieuw gegrepen door de
g-krachten.
Temperaturen tot 600 graden Fahren
heit accumuleren zich voor de capsule,
terwijl deze naar de aarde duikt, maar
het schild van beryllium, dat de basis
bedekt, weert de hitte af.
Op een hoogte van 14000 meter schiet
.een kleine parachute naar buiten, die de
De „bus" zoals de ruimtevaarders de snelheid vermindert tot 960 km per uur.
capsule noemen, is ongeveer drie meter Op een hoogte van ongèveer 3400 meter
hoog en heeft boven de afgeronde basis
met het hitteschild een middellijn van
ongeveer twee meter. Vorm en gewicht
zijn grotendeels bepaald door de vorm
het energievermogen van de Redstone
de Atlas, welke laatste de capsule
omhoog brengt bij latere bemande
vluchten.
De ruimtekamer is doorregen met dra
den tot een gezamenlijke lengte van meer
dan tien kilometer. Deze verbinden de
verschillende onderdelen van het instru
mentarium, de apparatuur voor de con
trole en de communicaties en die voor
het regelen van de temperatuur in de
cabine. De temperatuur zal gedurende
de gehele vlucht ongeveer 70 graden
bedragen. Kooldioxyde en water worden
verwijderd en de vochtigheidsgraad is
precies bepaald. Zou de installatie uit
vallen, dan neemt het ruimtepak de rege-
üg van de temperatuur over.
Indien enig onderdeel van het con
trolemechanisme mocht haperen, dan
kan de piloot dit óf met de hand óf semi-
automatisch bedienen.
Ontsnapping
Als zich in de Redstone bij de lancering
of gedurende de 141 seconden van de
door energie gedragen vlucht een storing
mocht voordoen, dan zal een ontsnap
pingstoren van ruim vijf meter, die lijkt
op een miniatuur olieboortoren, de cap
sule van de raket afrukken. Daarna zal
de capsule dalen aan een parachute.
Als nog honderd minuten moeten ver
strijken, kruipt de ruimtevaarder door
de nauwe opening en gaat op zijn rustbed
liggen. Een paar laatste woorden en de
opening wordt gesloten met een metalen
_>laat. Vaardige handen verankeren het
luik met meer dan 140 moeren, bouten
schroeven.
)an komt een van de moeilijkste
ierdelen van de taak: alleen maar
wachten, terwijl de klok het laatste
de aftelling wegtikt. De piloot
wordt beziggehouden door gesprekken
over de radio met het controle cen
trum, maar het blijven moeilijke mi-
De piloot hoort de stalen diensttoren
wegrollen op zijn rails. Het aftellen
begint sneller te gaan. ,£estig
den.. 50.. 30.. 15.. 10.. 9.. 8.. 7..
3.. 2.1.0.De Redstone komt tot
leven en braakt brandende vloeibare
brandstof uit.
De adem in....
Duizenden aan de stranden ten zuiden
van Cape Canaveral en miljoenen
tv-toestellen houden de adem in, als de
grote raket zich langzaam van de aarde
losmaakt en geleidelijk aan snelheid wint,
naarmate de tonnen brandstof in snel
tempo worden verbruikt.
Het gieren van de machtige motor
snijdt de ruimtevaarder in de óren en hij
voelt de zware trilling van de raket
onder zich.
Als deze meer snelheid krijgt drukt
zware hand. „g-krachten" genaamd, hem
op zijn rustbed. Deze druk van zesmaal
de zwaartekracht maakt het ademen
moeilijk. De ademhalingsspieren spannen
zich om de kracht van de druk te over
winnen. Het hart klopt tweemaal zo snel
Op de wijze, welke op deze te
kening is uitgebeeld, geschiedt
de lancering van de eerste Ame
rikaanse ruimtevaarder. Een in
gewikkeld mechanisme kan al in
werking worden gesteld, als er
een fout aan het licht mocht
komen, terwijl de Redstone-raket
nog op de lanceerinstallatie
staat. Op de onderste foto de drie
mannen, uit wie Amerika's eer
ste ruimtereiziger is gekozen.
Van links naar rechts: Alan B.
Shepard Jr., Virgil I, Grissom
en John H. Glenn Jr.
Geh eime ondervraging over Cuba
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Dean Rusk
heeft voor de subcommissie voor
Latijns-Amerikaanse zaken ver
klaard, dat de Verenigde Staten
geen plannen hebben voor ge
wapende interventie op Cuba. Dit
heeft de voorzitter van de sub
commissie, senator Morse, gezegd
na afloop van een drie uren
durende ondervraging achter ge
sloten deuren.
Morse zei dat het verslag van Rusk
een deskundige verklaring was over de
rol die de Verenigde Staten hebben ge
speeld in de mislukte invasie op Cuba.
Het besluit tot de invasie is door de op
standelingen zelf genomen, aldus Morse,
maar zij hebben wel wapens, financiële
steun en een opleiding in de Verenigde
Staten ontvangen.
Rusk die als eerste werd gehoord
verband met het falen van de opstand
op Cuba zei nog eens uitdrukkelijk, dat
de V. S. geen tweede poging zullen wa
gen in het Cubaanse geschil op te tre
den. Later zal de directeur van de cen
trale inlichtingendienst Dulles voor de
subcommissie moeten verschijnen.
Generaal Eisenhower heeft tegen
slaggevers gezegd, dat toen hij nog pre
sident was hij zelf besloten had Cu
baanse ballingen in de V. S. op te lei
den, omdat zij het bewijs waren voor
het bestaan van een dictatuur onder
Fidel Castro.
Functionarissen van het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken heb
ben meegedeeld dat Amerikaanse staats
burgers aangeraden is Cuba te verlaten.
Dit staat wellicht in verband met het
feit dat Castro zondag heeft gezegd dat
hij de marinebasis Guantanamo aan de
Verenigde Staten wenst te ontnemen.
Een datum voor een eventuele actie gaf
hij echter niet aan. Wel zou zulks alleen
op wettelijke wijze geschieden. Onder
tussen is een geheel gevechtsklaar Ame
rikaans bataljon mariniers op de basis
aangekomen.
De eerste mei is op Cuba ook buiten
gewoon luidruchtig gevierd met een
enorme demonstratie, waaraan honderd
duizenden deelnamen. Alle straten
Havanna waren versierd.
Tijdens een tv-uitzending werd
felle aanval gedaan op de V. S. ei
pan-Amerlkanisme. Een pop die de
beeltenis had van president Kennedy is
in het openbaar verbrand.
Tenslotte heeft de voormalige directeur
tn het Cubaanse instituut voor kunst
filmindustrie de regering van Castro
de rug toegekeerd.
Premier Fidel Castro heeft op een
mei-bijeenkomst in Havana verklaard
dat Cuba een socialistische staat is, en
dat geen verkiezingen zullen worden ge
houden. Hij vroeg de menigte, die door
een commentator van radio-Havana op
drie miljoen werd geschat: „Heeft u ver
kiezingen nodig?" de mensen riepen:
Het dorstgevoel is een zekere
dwang die ons wordt opgelegd om
het lichaam voor uitdroging te be
hoeden. Zouden we het dorstgevoel
niet kennen, dan zouden we al spoe
dig te gronde gaan, omdat we niet
opmerkzaam worden gemaakt op het
vochtverlies, waaraan het lichaam
voortdurend onderhevig is.
De hoeveelheid vocht die een mens
dagelijks verliest door ademhaling,
verdamping aan de huidoppervlakte,
urinelozing, e.d. wisselt naar gelang
van de omstandigheden waarin men
zich bevindt, zü varieert van 1 tot
ZVi liter, hetgeen ongeveer overeen
komt met 20 tot 30 gr. per kilo li
chaamsgewicht. Dit vochtverlies moet
dus minstens met een gelijk bedrag
worden aangevuld,
wil de vochtvcr-
houding in het li
chaam op peil blij
ven. Voor het kind
gelden echter aan
zienlijk hogere
waarden, want het
jonge wezen heeft
verhoudingsgewijs
een aanzienlijk gro
tere behoefte aan water dan de vol-
Hoe dit ook zü, bij onvoldoende
toevoer van vocht ontstaat, nog vóór
er sprake is van schade in het li
chaam. het gevoel van dorst doordat
het organisme bij een gering water
gebrek reeds reageert met een ver
minderde speekselafscheiding, waar
door plaatselijk droogte in mond en
keel optreedt. Dit is het waarschu-
TOCH IS
HET ZO!
wingssein. Wanneer hieraan geen ge
volg wordt gegeven, ontstaat een te
grote concentratie van opgeloste
stoffen in het bloed dat als het
ware indikt waardoor dit zijn
normale functie niet kan vervullen
zodat behalve droogte van mond en
keel, een algemeen gevoel van on
welzijn hiervan het gevolg is.
BU het eten van zeer zoute of zoete
spijzen, ontstaat eveneens het dorst
gevoel, omdat deze stoffen de con
centratie van het bloed verhogen,
waarop zoals wij gezien hebben
de speekselklieren direct reage
ren door verminderde vochtafschei-
dlng. Doch daarnaast kan tevens een
dorstgevoel optreden dat met toe- en
afvoer van water weinig uitstaande
heeft, doch dat
voornamelijk be
ïnvloed wordt door
geestelijke omstan
digheden, zoals
angst. De speeksel
afscheiding is nl.
ook voor deze
psychische factoren
vermindert dien
tengevolge eveneens, zodat het dorst
gevoel zich aandient. Goede midde
len ter bestrijding van dit soort-
gevoelens zijn kauwgom e.d.
Bij het voorgaande hebben we aan
genomen dat dorst steeds met nor
maal drinkwater gelest moet wor
den. In het algemeen is die opvat
ting juist. Maar weet u dat in som
mige gevallen van verdorsting juist
zout water moet worden gebruikt?
Verwoed gevecht tegen
Portugees gezag
In het dorp Moecaba in noord-Angola
is zondag acht uur lang een gevecht
geleverd tussen 22 dorpelingen twin
tig burgers en twee soldaten en on
geveer tweehonderd opstandelingen te
gen het Portugese gezag. De dorpelingen
hielden tenslotte stand in de kerk w
van zij de deur barricadeerden. Zes
hun dorpsgenoten hadden voordien het
daagde redding op. Een jachtvliegtuig
van de Portugese luchtmacht, dat rea
geerde op een verzoek om hulp. bestook
te de aanvallers met machinegeweer-
vuur en ten slotte met revolverkogels
toen de munitie was opgebruikt. Toen
nog twee vliegtuigen verschenen hesen
de opstandelingen de witte vlag.
In White Hall gingen
demonstranten liggen
Reeds enkele uren nadat zij in Londen,
voor de regeringsgebouwen in T"~
Hall. hadden gedemonstreerd voc.
afschaffing van kernwapens, heeft de
Londense politierechter in een buitenge
wone zitting zaterdagavond ruim 40t
demonstranten veroordeeld tot boeten
van 6 tot twintig gulden.
Naar schatting ruim 800 mannen
vrouwen hadden hun ..burgerlijke onge
hoorzaamheidsactie" geuit door lang-
uit op straten en trottoirs te gaan
liggen. De politie, die met ongeveer
duizend man ingreep, laadde kort daar
op de demonstranten in gevangenauto"!
en in bestelwagens. Zij werden naai
politiebureaus overgebracht. Een van d<
arrestanten was Rev. Michael Scott, eer
leider van het „comité van honderd",
d'at de actie organiseerde. De bejaarde
filosoof Bertrand Russell kon wegens
ziekte dit keer niet meedoen.
I Ter gelegenheid van
de openingsvlucht van de
Canadian Pacific Airli
nes op de lijn Amster-
dam-HonoIoeloe is giste
ren de schoonheidskonin
gin van Hawaii, de 26-
jarige Mae Beimes, voor
een bezoek van vijf da
gen aan ons land op
Schiphol aangekomen.
I Keizer Uirohito van
Japan heeft zaterdag
zijn zestigste verjaardag
gevierd. Men zegt, dat
hij de 124ste heerser is,
die in rechte lijn afstamt
van keizer Jimmoe, die
2600 jaar geleden de Ja
panse staat in het leven
heeft geroepen.
De politie van Peoria,
in de Amerikaanse staat
Illinois, heeft een 33-jari-
ge vrouw gearresteerd,
die haar 12-jarige zoon
en 8-jarig dochtertje vier
jaar lang in een klein
kamertje opgesloten
heeft gehouden, omdat
zij geen last van de
kinderen wilde hebben''.
West-Duitsland heeft
aan India voor zijn der
de vijfjarenplan nieuwe
kredieten ten bedrage
van 330 miljoen Dm ver
strekt, zo heeft het West-
duitsc ministerie van
buitenlandse zaken be
kendgemaakt.
Aan premier Fidel
Castro van Cuba en pre
sident Sekou Touré van
Guinea is volgens radio
Moskou de Leninprijs
voor de vrede 1960 toege
kend.
I In India geniet thans
60 procent van de 57
miljoen kinderen tussen
de zes en de elf jaar on
derwijs. Tien jaar gele
den stond dit percentage
op 43. Er ontvangen in
India tweemaal zoveel
jongens als meisjes
schoolonderricht.
I Een drogist te Quebec,
René Laflamma, heeft
papieren geld ontworpen,
dat op banken en onder
nemingen uren kan be
sparen aan tellen: het
biljet heeft namelijk
geen boven- en onder- of
voor- en achterkant. Hoe
het ook ligt, het vertoont
altijd hetzelfde beeld.
President Kennedy
heeft gisteren een wet
bekrachtigd, waarbij 394
miljoen dollar (1.426 mil
joen gulden) ter beschik
king wordt gesteld van
de gebieden die zijn ge
troffen door werkloosheid
in de Verenigde Staten.
H. M. de Koningin is
voornemens op dinsdag
20 juni een bezoek te
brengen aan het Anto-
nic van Lecuwenhoekhuis
te Amsterdam.
I Een vertegenwoordiger
van de Suidafrikaansc
Lugdiens, de heer J. van
der Wath, heeft zaterdag
een model van een Boe
ing 707 officieel overge
dragen aan de Pan Ame
rican IVorld Airways, die
het tóestelletje weer zul
len transporteren naar
het kleinste vliegveld van
Nederland: ,,Madurodam
Airport".
Nl&üW-
NAAR
In nauwe capsule op Cape Canaveral
(Van een onzer redacteuren)
1/alt Hollandia, het regeringscen-
trum van Nederlands Nieuw-Gui-
nea, in de verte met Den Haag te
vergelijken, dan Manokwari - in de
„Vogelkop", gelegen - nog iets méér
in de verte met Rotterdam.
Manokwari is. in al zijn beschei
denheid overigens, een centrum van
economische bedrijvigheid. De lig
ging is gunstig, de omgeving biedt
voorbepaalde activiteiten de grond
stoffen.
Voorop moet wel staan, dat voors
hands de economische ontplooiing niet
de sterkste kant van Nieuw-Guinea is.
Met wat op andere levensgebieden
wordt gepresteerd te denken is aan
onderwijs, aan gezondheidszorg, sinds
onlangs ook aan het kweken van poli
tieke belangstelling kunnen we voor
de dag komen. De economie is voorlo
pig nog even achtergebleven gebied.
Dit laatste is begrijpelijk. Economie
behoeft vertrouwen, behoeft zekerheid,
en in onze tijd achten velen die voor
Nieuw-Guinea niet of niet genoegzaam
aanwezig. Nu kan men zichzelf wel
vertrouwen aanpraten, men kan ech
ter zichzelf ook gebrék aan vertrou
wen aanpraten. Naar ons gevoel is
dit laatste een der euvelen waaron
der Nieuw-Guinea lijdt.
Hoe het zij, economisch bezien be
vindt Nederlands Nieuw-Guinea zich
in een merkwaardige situatie. De over
heid heeft een stevige vinger in de pap
en terecht. Wat er aan economische
activiteit aanwezig is. wordt veelal ge
subsidieerd en dus beschermd. Zulk
een economie bevindt zich dus in een
beschutte positie. Soms echter hadden
wij bij ons rondneuzen in de Nieuw-
guinese economie
het gevoel, dat eni
ge concurrentie,
met de stimulans
die daarvan kan
uitgaan, de ont
plooiing van de
economie ten goe
de zou komen.
Is het. om een
voorbeeld te noe
men, niet opmer
kelijk, dat in het
enige Nieuwguine-
se dagblad zo wei
nig advertenties
staan? Men gevoelt
er aan adverteren kennelijk weinig be
hoefte. acht zich in de beschutte positie
blijkbaar al beschermd genoeg. Wij
zouden onze collega's in de Nieuwgul-
nese pers meer advertenties en de eco
nomie in Nieuw-Guinea meer noodzaak
om te adverteren willen toewensen.
Al is de economie dan bescheiden,
het begin is er. Zij is in elk geval op
dit moment nog bescheidener dan zelfs
de onzekere politieke situatie onvermij
delijk maakt. Steun blijft geboden, al
kan daarnaast, als opgemerkt, de sti
mulans van de mededinging gunstig
werken,
Manokwari heeft, om enkele za
ken te noemen, een stevig houtbedrijf
met niet minder dan 350 werknemers,
van wie ruim 275 autochtonen. Hout is
van NieuwrGuinea een natuurlijk rijk
dom, maar er is ook grote vraag naar
hout. Er wordt druk gebouwd op
Nieuw-Guinea, zodat het houtbedrijf
aan export waarin vermoedelijk de
winst zou zitten nog echt niet toe
komt.
Daarnaast is er de scheepswerf, met
thans 250 werknemers, van wie 175 in-
heemsen. Er moeten, dunkt ons, voor
een werf als deze op den duur be
staansmogelijkheden voldoende zijn.
Nieuw-Guinea is een kustenland en
voor de communicatie is men er. be
halve op de luchtvaart, in het bijzon
der op de scheepvaart aangewezen.
Maar nog zijn de mogelijkheden van
de werf beperkt, vooral tegenover de
concurrentie van elders Singapore
bijvoorbeeld.
Wij wandelden over de werf, toen
het fluitsignaal weerklonk dat voor
die dag de arbeid was afgelopen. En
wat gebeurde er? Het bleek, dat des
morgens verscheidene Papoea-arbei
ders met hun prauwtje van over de
baai waren komen aanpeddelen, en 20
pagaaiden zij ook nu met hun prauw
tje terug naar de paalwoningen. Ze
hadden de gehele dag in een modern
bedrijf gewerkt, maar hun scheepjes
hadden ze nog niet achter zich ver
brand. Een ervaring, waarachter we
overigens niet méér symboliek heb
ben gezocht dan nodig was.
Want het begin van de economische
ontplooiing mag dan bescheiden zijn
en moeilijk, het is er niettemin, en
pessimisten, die er juist te dezen aan
zien wel zijn, mogen bedenken, dat
die economische ontplooiing van
Nieuw-Guinea niet alleen voor ons,
doch voor een ieder moeilijk zou zijn.
maar niettemin noodzakelijk is en
blijft
Er zal nog meer in gestoken moeten
worden. Trouwens, hoeveel van het
geen uit de centrale kas wordt gevo
teerd stroomt niet op de een of andere
manier weer in diezelfde kas terug?
Zolang er niet meer gedaan wordt,
zien wij geen reden de pessimisten bij
te vallen.
Liever namen wij een voorbeeld aan
pioniers zoals we die ook en juist in
de omgeving van hetzelfde Manokwari
aangetroffen. We denken aan de land
bouwer Timmermans, die in de wil
dernis een geduchte lap grond ontgon
nen heeft, waarop wie zojuist uit Ne
derland is overgekomen tot zijn verba
zing een 150 stuks Nederlands vee ziet
grazen. Dat er. vóórdat tot ontginnen
kon worden overgeagan. nog eerst zelf
nog een weg van enkele kilometers
door de Nieuwguinese jungle moes*
worden aangelegd, heeft Timmermans
blijkbaar op de koop toegenomen.
En dan is daar Ton van Driel, op
wiens farm men zich in Barneveld
of een ander Nederlands kippencen-
trum waant. Als goedgeaard kolonist
moppert hij natuurlijk op de regering,
en als ik hem vraag, of hij niet een
boek zou kunnen schrijven „Het ei en
ik", weerlegt hij dat het beter zou
kunnen heten „Het gouvernement en
ik". Maar het is gemopper uit sym
pathie en de kippenfarm heet er niet
minder „Hoenderpark Holland" om,
wijd en zijd bekend om de voortref
felijke uitsmijters
die men er nuttigen
Dat is óók Mano
kwari en dat is óók
Nieuw-Guinea. Er
valt economisch
aan en met dit land
nog wel iets te
doen. Teleurstellin
gen zijn er geboekt,
op het gebied van
de olie bijvoor
beeld. Dat er om
garanties van dc
zijde der overheid
wordt gevraagd, is
begrijpelijk en billijk. Ma3r het wil er
bij ons niet in, dat er, zelfs onder de
huidige omstandigheden, niet ook eco
nomisch iets van dit land te maken zou
zijn. De regering zal zich daarbij niet
onbetuigd kunnen laten. Moet er iets
uitkomen, dan zal er eerst iets moeten
worden ingestoken.
We zullen overigens ook de bevol
king zelf in dit opzicht tot een zekere
rijpheid moeten zien op te werken.
Misschien zal dit niet gemakkelijk zijn.
De overgang van een vrije natuur
naar een gebonden arbeidsleven
maakt men niet zomaar van vandaag
op morgen. Bovendien, zo werd ons
van gezaghebbende zijde verzekerd,
gaat de belangstelling van de Papoea
wel eens wat vlot uit naar functies
die vooral aanzien verlenen. Daartus
senin ligt echter óók heel wat werk.
dat evengoed moet worden gedaan.
Op de mogelijkheid van een grotere
économische ontplooiing kan de stij
gende noodzakelijkheid ervan stellig
mee een stimulerende invloed hebben.
Die noodzakelijkheid is er volop. Want
nóg is Nieuw-Guinea dun bevolkt,
maar mede dank zij een heilzaam be
wind neemt de bevolking toe. Het el
kaar doden, waar dit nog mocht voor
komen, wordt uiteraard streng tegen
gegaan; dc gezondheidszorg is voor
treffelijk; onderscheidene ziekten, die
eens als wrede machten over het ont
zagwekkende land waarden, worden
kloekmoedig bestreden. Geen wonder
ook. dat in de omgeving van ditzelfde
Manokwari, zoals elders in Nieuw-
Guinea, naast andere bedrijvigheden
het nodige wordt ondernomen aan
proeven op agrarisch gebied.
Nogmaals, er moet veel worden ge
daan. en zelfs wat thans te Manokwari
op onderscheidene sectoren van het
economische leven wordt verricht is
nog slechts een begin.
Maar het is een begin dat voort
gaan wettigt en dat tot voortzetting
zelfs uitlokt. Ook aan economische ont
plooiing heeft Nederlands Nieuw-Gui
nea behoefte. En wij zouden het niet
verantwoord achten, indien men bij
de pakken ging neerzitten nog vóórdat
het werkelijk mogelijke is beproefd.
ECONOMISCHE
ONTPLOOIING
GEBODEN
