Prof. dr. Brugman: Arabisch
is een levende
taal
fa. P.S. ANES
van het draaiboek
Bijzonderheden over
zomerdienst N.Z.H.
Agenda voor Leiden
en Den Haag
Ambtsaanvaarding te Leiden
Koninginnefeest in
Bur gemeesterswij k
De Leidse tram
De Dictatoren, een waarschuwing
rt
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
SATERDAG 29 APRIL 1961
Zaterdag
Schouwburg, 8 uur: Lifcteris Sacrum
met „Knickerbocker Holiday", musical
van Maxwell Anderson.
Logegebouw Steenschuur, 8.30 uur:
ouderavond Waingungagroep, district
Rijnland van de N.P.V.
Stadsgehoorzaal, 8 uur: Koninganne-
concert door Ned. Madrigaalkoor.
Kon. Schouwburg Den Haag, 8 uur:
„Kardinaal van Spanje", door Haagsche
Comedie.
Gebouw voor K. en W. Den Haag, 8
«uri ohr. Residentie mannenkoor en
Kon. Militaire Kapel, oranjeconcert.
Diligentia Den Haag, 8 uur: uitvoe
ring a-capellakoor „Fidelio".
Maandag
7 uurReveille.
10 uur: Kinderspelen Zoeterw.singel.
•.30-12 uur: Poppenkast in Den Burcht.
10-12 uur: Carillonbespeling.
2 uuti Wandeltooht, Den Burcht.
2 uuri Sport, Kuklkenpolder.
3 uur: K. en G. op Kaasmarkt.
4 uur: Concent in park.
4.45 uur: Wandelaarsdefilé Stadhuis,
uur: Dansen, Stadhuisplein.
10 uur: Vuurwerk, Schuttersveld.
Schuttershof, 35 uur: receptie t.g.v.
liWeren jubileum auto-, motor- en rij -
wielbedrijf Gebr. Huisman.
Burgerzaal, stadhuis, 12 uur: receptie
burgemeester tigiv. verjaardag H.M. de
Koningin.
Oude Sinigel 58, 3 tot 5 uur: receptie
tgjv. opening groothandel Gerben de
Jong-textiel n.v. in oprichting.
Station. 8 uur voorm.afd. Leiden Ned.
Ohr. ReisJVer., vertrek excursie naar
Antwerpen en Gent.
Kon. Schouwburg, Den Haag, 8 u.:
Ned. Comedie met „Intermezzo".
Gebouw K .en W., Den Haag, 2 u.
opvoering van „Doornroosje" (voor
kinderen).
Houtrust, Den Haag, 8 uurKonln-
ginneoonoert, Residentie-Orkest, m.m.v.
de sopraan Annette de la Bije.
Diligentia, Den Haag, 8 uuruitvoe
ring vrouwenkoor „Inter Aim icos'
Kloosterkerk, Den Haag, 10.30 uur
uitvoering „Excelsior" (zang) o.Ijv. Si
mon C. Jansen, meisjeskoor en mannen
koor „Die Haghe Sanghers".
Dinsdag
Muziekschool Toonkunst, Rapenburg,
7 uur: openbare les A.V-M.O.-fleerlmgen
te Leiden.
„Meerrust" te Warmond, 8.1b uur
modeshow modebuis De Groot, Leiden,
boogzomerjaponnen en badmode.
Groot Auditorium academiegebouw,
4.15 uur: ambtsaanvaarding lector dr. J.
P. v. d. Geer (experimentele psyohologie
en psychologische statistiek).
Leonardushuis Haagweg 14, 8 uur: afd.
Leiden e.o. Ned. R.-K. Kapperspatroons
bond, sflotavond vaktechn. werkgroep.
Kon. Schouwburg, Den Haag, 8.30
uur: Theater met „Heraoles".
Kapel Remonstr. Gem Laan van Meer-
dervoort 955, Den Haag, 8 uur: Haags
BartókJtrio.
Synagoge Levendaal, 8 uur: bezoex
Hervormde Zendingscommissie.
Rest Van der Heyden, 8 uur: demon
stratie-avond „Spreken in het openbaar";
cursistenavond instituut „Rhetorica".
Woensdag
De Lakenhal, 8 uur- toelichting ten
toonstelling Dante door mevr. O. L.
Bouma.
Kon- Wilhelm inaboulevard Noord-
wijk aan Zee, 2 uur: concours voor
touringcars. Fed. van Ned. Organisaties
voor het Personenvervoer.
Kon. Schouwburg, Den Haag, 8 uur
Ned Comedie met „Intermezzo".
Gebouw K. en W., Den Haag, 8 uur
Amsterdams Ballet.
Diligentia, Den Haag, 8 uur: Ned.
Kamerorkest.
Nieuwe Kerk, Spui. Den Haag, 8.15
uur: orgelconcert Gerard AUckeihuie
m.m.v. Harry Sevenstern, trompet.
Kerkzaal aoad. ziekenhuis. 12.501.20
uur middagpauzebijeenkomst.
Koor Pieterskerk, 7.30 uur: avond
stilte.
Donderdag
De Harmonie, omstreeks 9 uur: afd.
Leiden Expogé, bijeenkomst t.g.v. de
dodenherdenking, korte oauserie van mr.
dr. K. de Vries. dir. chr. kweekschool
Leiden, over „Het binnenlandse verzet
in het licht der historie".
Bij monument Driftstraat, 5.30 uur
woningbouwvereniging De Eendracht
herdenking van de gevallenen.
Bevrijdingsmonumenjt. 11 uur voorm.
bloemleggmg schooljeugd.
Oude Singel bij Lakenhal, 7 uur: op
•telling stille tocht, 7.15-7.30 uur: stille
tocht, 8 uur: twee minuten stilte.
Vrijdag
Bij Bevrijdingsboom Zeemanlaan, 7 urn
avonds: buurtvereniging „De Profes
soren wijle", Smei-herdenking.
Schouwburg, 8 uur: K. en O.. Rotter
dams Toneel met de muzikale comedie
«Irma la Douce" van Breffort, muziek
van Mounot.
Stadsgehoorzaal, 8 uur: K. en O.
L.JA., jazz-ooncert.
Nieuw-Mnnerva (Vrouwensteeg), 3-5
uur: receptie t-g.v. 25-jarig bestaan in
stallatie- en smederijbedrijf voorheen L.
W. Nouwens en Zn. te Oegsbgeest
Antoniusolubhuis, 8 uur: volksdanébal,
Leidse Jeugd-Actie
Molen De Valk. 3 uur: start wandel
en fietsspeurtooht voor jeugd van 9 jaar
en ouder. Leidse Jeugd-Actie.
Pieterskerk, 7.15 tot 8 uur: heiden
king^bljeenkomst t.g.v. 5 mei: voorgan
gers ds. J. Groot. Hervormd predikant,
en ds. J. Th. Mackenzie, Remonstrants
predikant
Kon. Schouwburg, Den Haag, 8 uur:
Haag3ohe Comedie met „Familiegenoe
gens".
Zaterdag
Brandweerkazerne. 2.30 uur: bezoek
«fd. Leiden Ned. Reis-Vereniging.
Hoofdingang bos Huys te Warmond,
2.30 uur: afdeling Leiden Kon. Ned.
Natuurhist. Vereniging excursie.
Kon. Schouwburg. Den Haag, 8 u.
Haagsche Comedie met „Heeft Constan
ce gelijk?"
Diligentia. Den Haag. 8 uur: Haags
instrumentaal jeugdensernble.
Films
Casino: „Enkele reis naar de hel", 18
Jaar. Donderdag: „Het kind van de nacht".
„Laat ons trachten nooit te vergeten, dat het Arabisch, behalve het
voertuig van een oude beschaving, ook een levende taal is, een taal die
door tientallen miljoenen wordt gesproken en waarin duizenden elk jaar
hun denkbeelden op schrift stellen." Aldus besloot gistermiddag prof. dr
J. Brugman zijn rede, waarmee hij in het groot-auditorium der rijksuniver
siteit te Leiden het ambt aanvaardde van gewoon hoogleraar in de Ara
bische taal en cultuurgeschiedenis, in het bijzonder van de nieuwere tijd.
Zo heeft Leiden, dat sinds Erpenius (begin 17de eeuw) een wereldnaam op
het gebied der arabistiek geniet, thans twee hoogleraren voor deze leer
stoel. Prof. dr. G. W. J. Drewes doceert sinds 1953 de instellingen van de
Islam.
De oratie van prof. Brugman droeg
tot totel „De Islam en het Arabisch natio
nalisme". De niieuwe hoogleraar begon
zijn betoog met een vraagteken te zetten
achter de bedoelingen van Mohammed,
boen hij de Islam stichtte. Algemeen
wordt aangenomen, dat hij aan zijn
godsdienst een universeel karakter heeft
willen geven, doah anderen menen, dat
hij ziich met zijn religie uitsluitend tot
de Arabieren heeft willen richten. Hoe
het ook zij, het waren zijn volgelingen,
die een Arabasah rijk in 't leven riepen,
waarin de Arabieren een aristocratische
heersersklasse vormden. Dit rijk hield
slechts een eeuw stand, waarna het
werd geïslamiseerd.
Het Arabisch bleef hierbij de taal
van godsdienst en wetenschap. Aan de
dominerende positie der Arabieren kwam
evenwel een einde, doch een aanzienlijk
deel der onderworpen volken werd ge
ïslamiseerd, waardoor zij zaoh bleven
beschouwen als Arabieren, hoewel de
nationaliteitskwestue tot rust was ge
komen door een zékere mate van even
wicht. In Mesopotamië, Syrië, Egypte
en Noord-Afrik a werd het Arabisch
volkstaal, maar ook in die gebieden
waar de inheemse talen zich konden
handhaven, bleef het Arabisch nog lang
de wetenschapstaal.
De Koran, het woord van God, vol
gens de orthodoxe opvatting preëxistent
en ongeschapen, die in die Islam zulk
centrale plaat® inneemt, heeft hierin
een belangrijke rol gespeeld. Vertalingen
van de Koran zijn nooit geduld, on
belangrijke uitzonderingen daargelaten.
Het Arabisdh bleef de taal van de cultus
en van de wetenschap, en de Koran heeft
waarschijnlijk het meest ertoe bijgi
dragen dat het Arabisch met, zoals het
Latijn dn Europa, is verdrongen door
dialecten.
Westerse invloeden
Het was de aanraking met de Wester
se levens- en beschavingsvormen, die
het evenwicht in de onderscheiden lan
den van het Rrabische rijk verbrak.
Deze Westerse oultuur deed zich ook
gelden waar de Europese mogendheden
geen politieke maoht hadden verkregen.
Het ging hier om een geestelijke uit
daging van het Westen, die zich bij
zonder sterk in Egypte deed gelden,
waar zij aanvankelijk in Islamietische
zin werd beantwoord. Hier was
nationalisme, op Egyptische of Arabische
leest geschoeid), nog geen sprake tot
aan de eerste helft van de 19-de eeuw.
In de oostelijke Arabische landen,
waar de Arabieren in het Otto
maanse rijk aanvankelijk in een be
trekkelijk gunstige positie verkeer
den, kwam het Arabische nationa
lisme op als reactie tegen het Turkse
nationalisme van de Jong-Turken.
In deze landen waren de Arabieren
de voormannen van het Arabisch
natiOnallbeitSbewustEijTi, welk be
wustzijn na de eerste wereldoorlog
uitgroeide tot een ideologie.
In Egypte domineerde omstreeks de
eeuwswisseling nog het Panislamlsme,
waarna een zuiver Egyptisch nationalis
me opkwam. In de dertiger jaren even
wel werd Egypte, voornamelijk door de
ontwikkelingen In Palestina, betrokken
in de gebeurtenissen in de andere Ara
bische landen, en sinds die tijd is daar
het Arabisch nationalisme voortdurend
sterker geworden, waardoor de Isla
mietische bewegingén op de achtergrond
geraakten.
VOOR KOLEN
Oude Herengracht 19
tel. 20587 LEIDEN
Lido: „De brave soldaat Zwejk", a.l.
Luxor: „Handel in minderjarigen", 18
jaar.
Rex: vrijdag t.m. maandag „Teenagers
love", a.L; dinsdag t.m. donderdag: „Dic
tators".
Studio: „To Paris with love", a.L
Trianon: „Immer will ich dir gehören",
a.L
Tentoonstellingen
Lakenhal, Eerbewijs aan Dante. Ita
liaanse tekenkust (tot 12 mei)
Academisch Kunstcentrum, Rapenburg
73: surrealistische tentoonstelling (tot 13
mei).
Musea, Instituten, leeszalen e.d.
Inlichtingen kantoor VVV, Steenstr
1b: elke dag geopend van 9 tot 5 uur. op
zaterdag tot 1 uur.
Archeologisch instituut. Rapenburg 2(3,
elke dag algemene studiezaal en uitleen-
bibliotheek tot 5 uur (behalve zaterdag
middag)
Rijksmuseum voor Oudheden, Rapen-
ourg 28 elke dag geopend van 2 tot 4 u
Academisch-Historisch museum. Rapen
burg 72, elke dag geopend van half 10 tot
half 1, uitgezonderd op dinsdag en vrij
dag van 2 tot 5 uur.
Legermuseum „Generaal Hoefer", Pest
huislaan 7, elke dag geopend van 10-4 u.
Pilgrimfathers-huisje, Boisotkade 2, elke
dag geouend van half 10 tot 12 en van 2
tot 4 uur
Rijksherbarium. Nonnensteeg 1: elke
dag geopend van 8.30 tot 12.30 en van
2 tot 4 uur (behalve zaterdagmiddag)
Contactbureau voor afgestudeerden.
Rapenburg op maandag, woensdag en
vrijdag geopend van 10 tot 12.30 en van 2
tot 4 uur
Bibliotheek universiteit. Rapenburg 74.
elke dag algemene studiezaal en uitleen
afdeling, geopend van half tien tot half
op zaterdag tot 5 uur
Leeszaal en bibliotheek Reuvens, Bree-
straat 27, maandag en woensdag van 1
tot 5.30 en van 7 tot 9 uur; dinsdag en
donderdag van 1 tot 5.30 uur; vrijdag van
10 tot 5.30 en van 7 tot 9 uur.
Jeugdbibliotheek, leeszalen en biblio
theek Reuvens, Plantage 6; maandag,
dinsdag en donderdag van 4 tot 5.30 u.,
woensdag en zaterdag van 12 tot 4.30 u
en vrijdag (speciaal voor de grotere
jeugd) van 6.30 tot 8.30 uur 's avonds
Gravensteen, Pieterskerkhof 6, juridisch
studiecentrum, elke dag te bezichtigen
tussen 9 en 12.30 en van 2 tot 5 uur
(liefst ln de vakanties). Concierge: Kolf-
makersteeg 16a.
Veelal wordt de tegenstrijdigheid
tussen Islam en nationalisme niet dui
delijk aangevoeld, waardoor de vraag
opkomt of het Arabisdh nationalisme
ln zijn hmdige vorm wel als geheel
los van de Islam gezien mag worden.
In dit verband wees prof. Brugman op
de positie van de Arabische christenen,
die, ondanks hun historische verdien
sten voor het Arabisch nationalisme,
achteruit is gegaan. Dit wijst erop dat
ondanks de schijnbare tegenstelling de
idee van de Islamietische gemeenschap
der gelovigen nog steeds een belangrijke
rol vervult.
Allereerst geloof
Het laatste deel van zijn oratie wijdde
prof. Brugman aan het feit, dat de Islam
niet alleen een sociaal verschijnsel is,
dodh m de eerste plaats een geloof, dat
zidh richt tot de individuele mens. Voor
wie in de Arabische landen heeft ver
toefd is het duidelijk, dat de Islam als
persoonlijk geloof nog toraohtig leeft.
„Misschien hebben wij ongelijk", aldus
de nieuwe hoogleraar, „als wij teveel
van de historische Islam uitgaan^ en
conflicten zien die er voor zijn aan
hangers niet of an veel mindere mate
zijn. Onze kennis van de Islam mag
ons er vooral niet toe verleiden een
grote groep Moslims te gaan doceren
wat hun geloof inhoudt. Wij dienen
hun met name niet vertellen dat hun
religie met hun nationalisme in strijd
is als zijzelf dat niet vinden. Wij kunnen
hoogstens concluderen dat de Islam dan
blijkbaar aan het veranderen is. of dat
bun nationalisme van een bijzondere
aard is.
e 'grote Nederlandse oriëntalist
Snouok Hurgronje kon aan Van Bem-
melen, die een boek over Egypte had
geschreven, nog voonhouden dat de
meest ontwikkelden der pelgrims naar
Mekka de voertuigen der Moslimse be-
sdhavmg waren, „geheel anders dan de
beschaafde Mohammedanen, die met
vorken eten, das, overhemd en bottines
dragen en in het gezelschap hunner
Europese vrienden de Islam hervormen",
er is sindsdien veel veranderd. De voer
tuigen der Moslimse beschaving zijn
niet meer de bedevaartgangers, maar
de overhemddragende moderne Moslims,
die niet in het gezelschap dat hun Euro
pese vrienden, maar tegenover de op
dringende Europese beschaving de Is
lam hervonmen. Het nationalisme is
slechts één aspect van dit reusachtige
conflict, dat niet alleen een boeiend
sohouwspel levert, maar dat voor ons
ook een groot actueel belang heeft".
In een persoonlijk adres tot z'n audi
torium, richtte prof. Brugman woorden
van hulde aan de nagedachtenis van
zijn leermeester Kramers en aan
jurist Van Eysinga, die bevriend was
met Snouok Hurgronje en de Oosterse
studiën in Leiden steeds een warm
hart heeft toegedragen.
Een druk bezochte receptie besloot
de plechtigheid.
De Leidse Bungemeesterswijk zal het
Koninginnefeest ook op l mei vieren.
Van half 10 tot half 11 is er een op
tocht met muziek voor alle kinderen.
Om 9 uur wordt verzameld op het plein
van de Cobetstraat. Van 11 tot 12 uur
zijn er kinderspelen. Om half 2 begin
nen weer kinderspelen; deze duren tot
6 uur. Van 7 tot 9 uur 's-avonds zullen
eventueel spelen voor de oudere jeugd
worden gehouden, afgewisseld door mu
ziek en een rad van avontuur.
De directeur van de N.Z.H., de heer
Hortensius, heeft gistermiddag op een
persconferentie in Haarlem verklaard,
dat de tram LeidenDen Haag vóór
1 januari 1962 zijn laatste rit zal maken.
To Paris with love
STUDIO. Engelse humor met een
tikje Franse esprit is de sfeer die het
luchtige filmpje „To Paris with love"
kenmerkt.
Twee Schotten (vader, weduwnaar, en
zoon) gaan veertien dagen naar Parijs.
Pa (Alec Guinness) blijkt plannen te
hebben zijn zoon aan een meisje te kop
pelen en zoonlief heeft ongeveer de
zelfde plannen met zijn vader. Alles
loopt natuurlijk anders dan iedereen
had verwacht. Pa wordt namelijk ver
liefd op een lieftallige Parisienne die
hij voor z(jn zoon had uitverkoren. De
zoon John op een vrouw van wat rij
pere leeftijd, die hij voor zijn vader had
gedacht. Er ontstaan nogal wat verwik
kelingen.
Odile Versois, die we sinds haar eerste
film „A day to remember", bijna niet
meer op het witte doek zagen, komt in
de scènes met Alec Guinness werkelijk
goed op dreef, terwijl Sir Guinness er
zelf borg voor staat dat alles precies in
1 de juiste proporties wordt behandeld.
(Charmant).
Teenager love
REX. De laatste jaren komen de
teenagers hoe langer hoe meer in de
mode en in de belangstelling. Men heeft
teenagermode, teenagermuziek, teenager
films en nu is er ook al teenager love,
om maar in het Engels te blijven. Vroe
ger werd het gewoon .kalverliefde" ge
noemd en werd er geen aandacht aan be
steed. Nu wordt alles opgeblazen tot een
enorme luchtballon, die op een gegeven
moment wel in zal storten.
„Teenager love!" ziet men Ameri
ka s liefste bakvis: Sandra Dee, naast
haar spelen James Darren en Cliff Ro
bertson. Misschien moet je bakvis, par
don teenager, zijn om de film mooi te
vinden Dat is heel best mogelijk.
Wanneer Je dat niet bent is het allemaal
een beetje onbenullig. Een meisje van
zestien dat zich bezorgd maakt, omdat
ze de jongens zo kleverig vindt en haar
grote liefde nog niet gevonden heeft.
Nauwelijks een paar dagen na deze wijs
gerige uitspraak komt ze tot de ontdek
king de „ware Jacob" te hebben gevon
den. Het kleverige is dan verdwenen
Dat Sandra Dee deze rol aankon mag
niet gezegd worden.
(Onbenullig.)
De Sowjebpresident Worosjilof
fl.) alsmede Nasser en Chroesj-
tsjef bij de grote mei-parade in
Moskou.
Oranjeconcert
Ter gelegenheid van de viering van
de verjaardag van H. M. de Koningin,
die op maandag l mei a. s. zal worden
gevierd, zal des morgens van 8.15-9.15
uur een carillonbespeling worden ge
geven door de heer Hessel H. de Harder.
Het programma luidt: 1. Wilhelmus
van Nassouiwen; 2. Nederlands volkslied;
Wij wu'llen Holland houden; 4. Wi)
leven vrij; 5 Waar de blanke top der
duinen; 6. Marina; 7. De postkoets; 8.
Voor Nederland; 0. Piet Heinrhapsodie;
Aaibade.
De zomerdienst van de N.Z.H., die
op zondag 28 mei ingaat, bevat ten op
zichte van de aflopende winterdlenst
weer een aantal wijzigingen.
De l(jn Den HaagNoordwijkDe
ZilkHaarlem is ongewijzigd.
Ten aanzien van de lijn Den Haag
NoordwjjkHillegomHaarlem kan
worden meegedeeld^ dat deze zal ge
reden worden in een 30-nriin.-dienst van
en naar Hillegom en in een 60-min.-
dienst van en naar Haarlem. Hierdoor
komt de lijn HaarlemDe GlipBenne-
broek te vervallen.
In de lijn LeidenValkenburgKat
wijk aan Zee (Vuurbaakplein) komt het
deel Mo le n t ui rawegvlii egrvel d Valken
burg te vervallen. Naar en van Katiwijk
aan Zee zal via het zogenaamde „ten
tenkamp" worden gereden. In verband
met tremaansluitingen is wijziging ge
bracht in de vertrek, en aankomsttij
den.
Voor de lijn LeidenRijnsburg—Kat
wijk aan Zee (Rijnmond) is de -02min.-
dienst tussen 9 en 13 uur veranderd in
een 15-min.-frequentie. Vertrek- en aan
komsttijden zijm ook ihier gewijzigd voor
de aansluitingen.
De lijn LeidenVoodhoutNoordwijk
aan Zee (Golfbaan) zal onderhouden
worden iin een 20-«nin.-frequentie,
's aivonds 40 min., in plaats van resp.
15 en 30 minuben.
De lijn LeidenHaarlem blijft tot on
geveer 19 u-ur onveranderd. Daarna
wordt de 30-min.-dient omgezet in een
van 20 minuten. De 20-min.-dienst zal
ook op zaterdag en zon- en feestdagen
gelden, in plaats van de 15-min.-fre-
quentie va nrau.
Van de dienst LeidenVoorhout
NoordwijkerhoutSancta Maria zijn al
leen de vertrek- en aankomsttijden ge
wijzigd voor de aansluitingen.
Enigszins gewijzigd zijn ook de ver
trek- en aankomsttijden van de lijnen
1 en 2 van de Leidse stadsdienst. In de
frequentie komt geen verandering. Op
zon- en feestdagen verkorte rijtijden.
In verband met de invoering van de
vijfdaagse werkweek zijn de forensen-
diensten van de tram Leiden station
Den Haag Malieveld op zaterdag niet
meer in dé dienstregeling opgenomen.
Tussen
de
bladzijden
REX. Dinsdag t/m donderdag. Uitsluitend uit authentieke opnamen
samengesteld is de film „De dictatoren" één lange waarschuwing. Want ai
mag het woord dictator dan uit de Romeinse tijd stammen, de moderne
mens van vandaag wordt daarmede wederom geconfronteerd. Met de
Russische revolutie van 1917 trad de moderne dictator op en deze film
begint dan ook met beelden uit Rusland, toen Kerenski, Lenin en Trotski
zich aan de wereldgeschiedenis opdrongen. Deze moderne dictatoren heb
ben spoedig daarna opvolgers gekregen. Hitier en Mmsolini hebben zich
aangediend. Hitier kreeg op legale wijze de macht van Hindenburg in
handen. Mussolini van de Italiaanse koning. Mussolini en Hitler hielpen
samen Franco in het zadel en zo zien wij in deze historische film, hoe de
dictatoren aan de macht komen en hoe zij alles doen om aan de macht
te blijven.
De film treedt ook buiten de grenzen
van Europa. Beelden van de dictatuur
van Rood China en van Cuba worden
getoond. En vooral toont de dictatuur
ziah op dezelfde wijze aan het volk:
kinderen bieden bloemen aan en de
dictatoren glimlachen; grote sportde-
monstrattes worden gehouden en niet
alleen voor het lichamelijk welzijn van
het volk, doch alleen om de jeugd een
9oort militairistisohe scholing te geven,
al zegt men het niet openlijk. En de
dictatoren planten bomen, metselen ste
nen, kortom zij gaan het volk voor en
inspireren het tot de arbeid, die uit
eindelijk in dienst staat van de revo
lutie. De oorlogsvoorbereidingen worden
onder het mom van vrede verricht,
wapentraining geschiedt onder propa
gandistische leuzen, waarbij dan gewe
zen wordt op de nimmer aflatende vij
anden, die het volk willen vernietigen.
Alles is „volks" bij de dictatoren. Het
volk voor en na, maar in feite gebruiken
zij dat volk voor hun eigen doeleinden
en eigen oogmerken. En wanneer hun
macht wankelt, dan schromen zij niet,
het volk in hun val mee t» sleuren.
Overal en altijd.
Deze film, waarvan de produktle en
de regie van de Nederlandse versie ir
handen was van de heer G. J. H. Dujar-
din, geeft een eerlijk op documenten
berustend beeld van de opkomst, de
ontwikkeling, het voortbestaan en de
val van dictatoriaal geregeerde staten
Ook de val van Duitsland, Italië en
Oostenrijk. Niet echter van Rusland en
van Rood' Ohina, waar de dictatuur
vooröbestaat en juist daarom is deze
film een klemmende waarschuwing.
Niets is bijgevoegd, niets is wegge
laten in deze rolprent. Hier worden in
een bonte rij historische, documentaire
beelden getoond van volken, die de re
volutie moesten ondergaan en die uit
sluitend tot meerdere glorie van de dic
tatoren hebben geleefd of nog leven.
Maar overal openbaart de dictatuur zich
op dezelfde wijze en heeft zij dezelfde
methoden.
De muziek is op uitnemende wijze
aan de beelden aangepast en de tekst,
in het Nederlands gesproken, is sober
en ronder opsmuk gehouden Deze film
verdient grote aandacht, opdat ook het
Nederlandse volk weet, wat zich in een
betrekkelijk recent verleden heeft af
gespeeld. soms ver. maar vaak ook didht-
bij onze landsgrenzen.
„De brave soldaat
Schwejk99, kleine mail
in grote krijg
Enkele reis naar
de hel"
CASINO. Waarom de film .Classe
tous risques" in Nederland „Enkele reis
naar de hel" moet heten, wordt niet dui
delijk. Misschien is het omdat de hoofd
persoon (Lino „gorilla" Ventura), een
beroepsmisdadiger, ten slotte wordt ge-
executeerd, maar dat lijkt ons toch wer
kelijk een onvoldoende motivering. Maar
goed, onder regie van Claude Cerval, is
dan toch een redelijke film geprodu
ceerd, waaraan de bewonderaars van
Ventura hun hart kunnen ophalen. Hij
even stoer als altijd, tikt zijn tegen
standers met bosjes neer en is er (als
nieuw element) een liefdevol vader van
twee leuke kinderen bij. Aanvankelijk is
hij ook een zorgzaam echtgenoot, maar
zijn vrouw sneuvelt in een vuurgevecht
tezamen me( zijn beste vriend en mede
stander in de misdaad. De film weet het
allemaal fotografisch knap te vertellen,
maar is toch te traag en te lang om van
begin tot eind te boeien.
(Weinig boeiend).
Handel in minderjarigen99
LUXOR. Van de door Walter Kapps
geregisseerde Franse film „Handel In
minderjarigen" (Détournement de mi-
neures) is maar één goed ding te zeg
gen: het is alles opperbest bedoeld. Dit
is eigenlijk een heel goed ding. want er
verdwijnen in Frankrijk jaarlijks zo'n
20.000 meisjes, die voornamelijk in bor
delen en nachtclubs rond de Oude We
reldzee als prostituées hun leven gaan
slijten. Het is natuurlijk goed, dat daar
tegen gewaarschuwd wordt en dat doet
deze film, maar dat is ook het enige
wat hij doet.
Voor het overige wordt er zo houterig
in geacteerd, zeult het verhaal zo traag
voort, en is de intrige zo doorzichtig,
dat er werkelijk van amateurisme ge
sproken moet worden. Jammer van het
goede doel, dat hier wordt nagestreefd.
(Doel heiligt de middelen).
IS-9*
Z* >C
Burger Schwejk met zijn „han
delswaar", de hond. Een voor
treffelijke creatie van de groot
ste Duitse filmkomiek Heine
Rühmann.
LIDO. Heinz Rühmann heeft zijn
oude handwerk, dat van „Komiker" weer
opgevat en hij heeft het niet verleerd.
Integendeel, in zijn laatste film „De
brave soldaat Schwejk" is hij beter dan
ooit. Nu heeft hij in deze goedmoedige
figuur uit de door en door satirische
roman van de Tsjech Jaroslaw Hasek
als het ware gefundenes Fressen. Hasek
schreef zijn boek in 1921, om zo te zeg
gen nog net op tijd, want twee jaar later
is hij 41 jaar oud overleden.
De roman is het protest van de „bur
ger" tegen de oorlog en nu veertig Jaar
later zien wij hoe elementair juist dit
portret is geweest, hoe raak Hasek de
spijker op de kop heeft getikt.
Regisseur Axel von Ambesser heeft
door een handig inlassen van journaal
beelden uit de Eerste Wereldoorlog (de
„Kleine" Wereldoorlog, zoals hij hem
noemt) aangetoond, hoe „burgerlijk" het
leven in de Oostenrijks-Hongaarse Dub
belmonarchie in die jaren wel was, on
danks het pathetisch militair vertoon.
Burgerlijk is hier geenszins denigrerend
gebruikt. Juist eerder met een soort
heimwee naar de rust van zo'n Tsjechisch
plaatsje, waar het leven ondanks de
waakzaamheid der Behörden zo recht
gemütlich was.
Schwejk is het voorbeeld van een klem
mannetje; een beetje zielig, een beetje
eenzaam, maar toch een handige jongen,
die met zijn hondenwinkel zijn klanten
net voldoende weet op te lichten om een
gemakkelijk leventje te hebben. De oor
log ontbrandt en Schwejk wordt ondanks
«Ijn reumatisch been soldaat. Evenwel
geen goede: vanwege zijn lichamelijke
gesteldheid niet, maar ook niet vanwege
zijn geaardheid. Het soldatenvak leert
hij nooi. hij is gepredisponeerd om bur
ger" te blijven. Ook op het slagveld.
Ondanks zijn domheden is hij 'daar
door de geknipte Bursche Hij heeft ge
luk en als de oorlog voorbij is. zit hij
weer even genoeglijk zijn biertje te drin
ken als daarvoor.
Heinz Rühmann heeft dit slim-domme
mannetje voortreffelijk uitgebeeld ter
wijl de film geheel in de daarbijpassen-
de raillerende Wunderkinder-stijl gere
gisseerd is. Overigens niet historisch
juist want '14-'18 was niet zo'n genoeg
lijke oorlog. Het was in feite een bloe
dig afscheid van het burgerlijke tijdperk,
maar dat heeft Schwejk zelf nooit be
grepen.
(Goede satire).
Immer will ich dir
gehören99
THIANON Duitse filmproducenten
nebben voor een aardige teenagerfilm ge
zorgd. Toegegeven dat alles wat opge
legd en gezocht is, maar de vlotheid
waarmee gespeeld wordt en die wel He
belangrijkste eis is. die men voor dit
kan stellen- vergoedde veel.
Heidi Brühl speelt voor een studente
die geld voor haar vakantie wil ver
dienen en tegelijk in een garage en in
een grote auto-showroom werkt. Aan
pijlsnelle auto's dus geen gebrek. Doordat
ze in haar verschillende functie s aller
lei kennissen ontmoet ontstaan er nu en
dan grappige verwarringen De Dutch
Swing College Band doet ook mee, al is
hun aandeel jammer genoeg maar zeer
bescheiden. Een aardige teenagerfilm
met plezierige songs of liever schlager*
(Muzikgai niemendalletje).
