nieuwe jTeiksclie (üimranl 04A Commentaar FRANKRIJK ACHTER DE GAULLE Heel Algerije is in handen van de opstandelingen j De Gaulle: Help mij, Fransen! OOK MANNEN VAN GEWICHT NIEUWS in één oogopslag Parijs vannacht in opwinding maar parachutisten kwamen niet .ikuil Bolletje/' tail „Afschuwelijk onzinnig avontuur Lagaillarde ook van de partij il MAANDAG 24 APRIL 1961 BUREAUS: Steenstraat 37 Directie. Redactie. Abonnementen-en Advertentie-afdeling Tel 31441 ABONNEMENTEN: f 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0.59 per week. ADVERTENTIES: f 0,20 per millimeter. Familieberichten f 0,18 per millimeter. (BIJ contract belangrijke korting) Postrekening 58936. Directie: F. DIEMER Hoofdredacteur: DT. E. DIEMER CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD Tweeënveertigste jaargang no. 12157 v$tant*a«tltl| It gMImn «90 bert io teg^eospott" Liedje voor radio-Algiers „Und wir fahren Zie pagina 5 De rede duurde zes minuten. De Gaulle begon te verklaren, dat de rebellen in Algiers gebruik hebben gemaakt van de hartstochten der kaders van bepaalde speciale eenheden, de aangewakkerde bij val van een „door angst en fabels verdwaald" deel der bevolking van Europese afkomst, en van de onmacht der verantwoordelijke .utoriteiten die door de militaire samenzwering werden overrompeld. „Dit bewind heeft een schijn: een „quadroon" gepensioneerde gene raals; het heeft een realiteit: een groep meedoende, ambitieuze en fa natieke officieren". Deze groep en dit „quadroon", aldus de generaal verder, zien en kennen hel volk en de wereld door hun waanzin slechts misvormd. Hun onderneming kan slechts tot een nationale ramp leiden. De Gaulle verklaarde, dat aan de vooravond van het welslagen door dit „afschuwelijke en onzinnige" Algerijnse avontuur de geweldige in spanning tot het herstel van Frankrijk, de verzekering van zijn onaf hankelijkheid, het herstel van de Republiek, het behoud van de nationale eenheid, het herstel van zijn macht, de herbevestiging van zijn positie naar buiten, de voortzetting van het werk overzee voor de noodzakelijke dekolonisatie, vergeefs dreigen te zijn geweest. De staat is besmeurd, het volk wordt getart, onze macht is gede gradeerd, ons internationale prestige verlaagd, onze rol en onze plaats in Afrika gecompromitteerd. En door wie? Helaas, helaas, helaas, door mannen wier plicht, eer en verstand meebrachten te dienen en te ge hoorzamen. In naam van Frankrijk gelast ik, dat alle middelen, ik zeg alle mid delen zullen worden gebruikt om hun de weg af te snijden. Ik verbied iedere Fransman, en vooral iedere soldaat ook maar één van hun orders uit te voeren. Het argument als zou het plaatselijk nodig kunnen zijn hun leiding te aanvaarden, onder het voor wendsel van operationele of administratieve plichten, mag niemand misleiden. De burgerlijke en militaire autoriteiten die gerechtigd zijn de ver antwoordelijkheid op zich te nemen, zijn degenen die daarvoor langs regelmatige weg zijn aangewezen, hetgeen de opstandelingen trachten te belemmeren. Het lot van de overweldigers mag geen ander zijn dan de wet in al haar gestrengheid bepaalt. In verband met het ongeluk dat over het vaderland is gekomen en met de dreiging, die op de Re publiek is ge'egd heb ik, na het officieel advies van de grond wetgevende raad, de minister president, de voorzitter van de Senaat en de voorzitter van de Nationale Vergadering te heb ben ingewonnen, besloten artikel 16 van onze grondwet toe te passen. Ik zal, zo nodig recht streeks, de maatregelen nemen, die mij door de omstandigheden geboden voorkomen. Te Hollandia is het contract getekend voor de bouw van een tweede complex op het terrein van de kazerne voor Pa poea-vrijwilligers in Arfai te Mano- kwari door Intervam. bestemd voor 200 manschappen. kunnen makkelijk binnen door dc brede deuren van dc nieuwe Vraag eens naar dc 5-daagse gratis proefrit bij. ELAM i Official Ford Dealer voor Leiden c.o. en de gehele bollenstreek Haarlemmerweg 2-4jLeiden,TcU3141 Ook generaal Henri Zeiler (63) behoort tot het viermanschap dat de revolte in Algiers op touw gezet heeft. Hij was meermalen chef-staf van het leger. van de Republiek, de onafhankelijkheid de natie, de onschendbaarheid van haar gebied of de uitvoering van haar internationale verplichtingen ernstig en onmiddellijk worden bedreigd. Opvallend waren de laatste woorden van zijn toespraak: „Frangaises, Fransen, help mij" Hij wendde zich in eerste in stantie tot het vrouwelijke deel van ae bevolking. Vanochtend werd in Parijs bekend ge maakt, dat de vastbeslotenheid van het 1 Franse moederland de plannen van de opstandige generaals heeft doorkruist en dat erop dat ogenblik nog geen aanwij zingen waren, dat het plan om te pogen parachutisten in het moederland te doen landen, zou worden uitgevoerd. Het i te vroeg om te zeggen dat er geen gevaar •r was; het scheen evenwel, dat het voorlopig was afgewend. Het vliegverbod voor Franse en bui tenlandse burgervliegtuigcn werd van- De Gaulle verklaarde dat, wat ook moge gebeuren, hij zijn hem door de natie toevertrouwde le gitieme macht zal blijven uit oefenen tot aan het einde van zijn mandaat of tot zodanig tijd stip waarop hem eventueel de nodige krachten daartoe of bet leven ontbreken. Hij eindigde met de oproep: „Frangaises, Fransen, helpt mij." Alle Franse vliegvelden zijn geruime tijd on bruikbaar geweest uit vrees voor landing van parachutisten uit Algerije. Generaal De Gaulle beschikt nu over alle bevoegdheden, die de grondwet hem ingeval van een noodtoestand geeft. Heel Algerije staat onder controle van de rebellen, bij wie generaal Salan zich heeft gevoegd, na uit Madrid te zijn ontsnapt. Op Cuba zijn reeds enkele Cubanen, die aan de invasie hadden deelgenomen en werden gearresteerd, doodgeschoten. Voor het eerst is Fidel Castro weer voor radio en televisie verschenen. Chroesjtsjef heeft Kennedy in een nota gezegd over bewijzen te beschikken, dat de V.S. medeplichtig zijn aan de invasie op Cuba. In Keulen is vandaag het partijcongres begon nen van de C.D.U., de partij van dr. Adenauer. Zij gaat de verkiezingsstrijd in onder het motto „zet niets op het spel". Het congres zal o.m. het verkiezingsprogramma moeten goed keuren. Geruchten maken melding van voorbereidin gen tot het ondernemen van een staatsgreep tegen president Tsjombé in Katanga. In Co- quilhatstad begon vandaag een topconferen tie van Kongolese leiders. Gizenga zou er niet aan deelnemen. De Ned. Chr. Aannemersbond heeft een voor stel ingediend inzake de werktijdverkorting in de bouwvakken, dat beter gemotiveerd is dan dat van de Raad van bestuur bouwbedrijf. De Stichting van de arbeid heeft het echter nog niet behandeld. ^WWinrnt/// in de zilveren rol 'On mu\xV TN HET STREVEN naar een oplossing in de verhouding tot Algerije wor den De Gaulle en met hem Frankrijk de - moeilijkheden niet gespaard. Het is een moeizame weg, die De Gaulle gaat. Ook bij .hem klimmen de jaren. Hoeveel tijd zal hem nog gegeven zijn? Op dit moment heeft zich de revolte der generaais voorgedaan, die hem op nieuw jaren kosten zal, indien het hem al gelukken mag de nieuwe, werkelijk ontstellende gevaren af te wenden. Want gevaarlijk is de situatie in hoge mate. De greep van de generaals naar de macht is een greep in wanhoop. Aan te nemen valt, dat zij in hetgeen zij zich hebben voorgenomen niet zullen slagen. In Algerije zelf mogen zij zich dan enige aanhang verwerven, van weerklank In Frankrijk is niets te verwachten. Hun strijd zal er te wanhopiger om worden. Of mag men hopen, dat alsnog het gezond verstand de overhand zal krijgen? Frankrijk is vanouds het land der re voluties. Het is het land van de vrijheids rechten, echter in mindere mate het land der democratie. Deze laatste heeft er zich niet dan node in stand kunnen houden, niet zelden vervangen door regiems van autoritair karakter. De jongste vervan ging van een verzwakte cn ondergraven democratie was die door De Gaulle zelf. Tegen zijn bewind is deze nieuwe revo lutie ontstaan, ditmaal veroorzaakt door wat aangeduid wordt als uiterst rechte. Ditmaal dus is het de revolte van de generaals. Hadden allengs allerlei demo cratische organen zich uitgeschakeld, had het parlement, hadden dc partijen zich op nonactief gesteld, was in de handen van De Gaulle een belangrijke concentra tie van macht tot stand gekomen, onder de revolterende generaals vormt in Alge rije het leger zich thans tot ccn eigen macht in de staat. In zijn eerlijk pogen om Frankrijk uit de ellende omhoog te halen ziet De Gaulle zich thans voorshands tot machteloosheid gedoemd. Het lijkt zelfs, of thans het ini tiatief in de handen der revoltercnden is. Daarmede is De Gaulle's politiek be slissend doorkruist. Men moet zelfs vast stellen, dat Frankrijk in nood verkeert- Waardoor De Gaulle zich nog geschraagd mag weten, is de wetenschap van steed* te hebben gehandeld in het belang van zijn vaderland en met een zuivere con sciëntie. Is het voldoende? Intussen, de revolte mag Frankrijk In de grootste zorgen hebben gedompeld, zelf is zij uitzichtloos. Verre van een oplos sing te bieden in de problemen waarvoor Frankrijk, ook voor wat betreft Algerije, staat, maakt zij niet slechts De Gaulle cn Frankrijk machteloos, doch zal zij straks ook eigen machteloosheid demonstreren. Op de schouders van een reeds geplaag de mensheid is hiermede overigens een nieuwe zorg geschoven. Jk ben bijna beroeps-muzikant. Ik krijg dikwijls een dubbeltje van mijn vader, als ik direct op hou met vioolspelen IJsland gelegen lagedrukgebied heb ben het afgelopen weekeinde het weer in Nederland bepaald. Met deze storingen samenhangende fronten veroorzaakten in het grootste deel van het land 1 tot 3 mm regen. Plaatselijk kwam ook onweer voor. Het laatst gepasseerde front is in West-Duitsland dicht bij onze oostgrens tot staan gekomen. Achter dit front stroomde polaire lucht binnen, tengevolge waarvan op sommige plaatsen de tem peratuur de afgelopen nacht tot 2 gra den daalde. In de polaire lucht ontwikkelt zich een rug van hogedruk. Deze zal vannacht passeren. Er wordt dan weinig bewolking en plaatselijk nachtvorst verwacht. Een tamelijk actieve storing beweegt zich over de oceaan in de richting van het Engelse Kanaal. Waarschijnlijk zal deze morgenmiddag al het weer in Nederland gaan beïnvloeden. De Bilt verwacht tot dinsdagavond: Vannacht weinig wind, plaatselijk nacht vorst en hier en daar mist. Morgen over dag op de meeste plaatsen droog weer met opklaringen, zwakke tot matige wind uit zuidelijke richtingen en onge veer dezelfde temperaturen als vandaag. (Opgemaakt om 11.15 uur). Tendens; stijgend ZON EN MAAN Dinsdag: zon op 5.23. onder 19.54 uur. maan op 13.58, onder 3.30 uur. Volle maan op 30 apriL HET WEER IN EUROPA Helder Vpenburg Vllss Eelde De Bilt Twente Eln.ln Zd -Limb Helsinki Stockb Oslo Kopenb Aberdeen Londen A'dam Brussel Luxemb Parijs Bordeaux Grenoble Nice Berlun Frankfort MUnchen ZUncb Geneve Locarnc Wenen Innsbruck Heiarado Rome AJaccio Madrid Mall..rca Lissabon h. bew. z mist v mist v mist o mist ii zw. bew v zw. bew 1 z gh. bew c 1. bew. r h. bew r onbew. c :w. bew r. onbew. i mist h. bew. z zw. bew h. bew v mist 2 regen r regen r 1. bew c regen I r m.regen >i regen z gh. bew. r h. bew. c regen c regen zw. bew. c gh. bew I zw. bew. i z zw bew.v h. bew j zw. bew r zw. bew. I z (rita^ PARIJS, maandag Radio Algiers meldde vandaag dc aan komst in Aligers van Pierre Lagaillarde, leider van de mislukte kolonistenop stand in januari 1960. Lagaillarde werd vergezeld door Mar cel Ronda, een van zijn luitenants. Zaterdag was Lagaillarde uit zijn ap partement in Madrid verdwenen. HIJ woonde daar de afgelopen vier maan den, nadat hij in december uit Frankrijk gevlucht was. FRANKRIJK heeft zich vandaag achter De Gaulle geschaard, die gisteravond een bewo gen beroep op de „Frangaises en Fransen" heeft gedaan, hem te helpen de weg voor de in Algerije rebellerende Franse officieren te versperren. Toen de dag aanbrak, hadden duizenden soldaten, ge steund door tanks en veiligheidstroepen, sleutelposten in de Franse hoofdstad en andere grote steden bezet. Honder den vrijwilligers stroomden gedurende de nacht de binnen plaats van het ministerie van binnenlandse zaken op en eisten wapens, die zij ook kregen. Dat alles speelde zich af, nadat premier Debré laat in de avond via radio en televisie de Franse bevol king had voorbereid op een moge lijke landing van ongeveer 1500 pa rachutisten uit Algerije. De premier wekte de Fransen op, zich naar de plaaitsen te begeven, waar eventuele landingen zouden plaatsvinden en de parachutisten te overtuigen van hun vergissing. Er kwam echter niets en de spanning, die zich vannacht van Parijs had meesber gemaakt, begon in de vroege ochtenduren te luwen. De alarmtoestand blijft echter voort duren en de stad ontwaakte voor een dag, die mogelijk een van de moei lijkste in haar geschiedenis zou worden. ent ld "^EN ZEER BEWOGEN, uiterst korte en geladen toespraak heeft Charles de Gaulle, de president van Frankrijk, gisteravond voor de televisie ge- 20 houden. In Parijs kwam vannacht de spanning tot een kookpunt. In de buurt van de Porte de Saint Cloud wachtten zwaarbewapende eenheden gendarmes bij hun tanks, pantserwagens en jeeps, in staat van paraatheid om bij het eerste alarm in actie te kunnen komen (bovenste foto). Op de binnenplaats van het ministerie van binnenlandse zaken werden kisten met militaire kleding uit geladen en gecontroleerd alvorens te worden uitgedeeld onder de jonge burgervrijwilligers, die op de achtergrond (onderste foto) in een lange rij staan te wachten. (Telefoto) Papoea-kazerne te Manokwari Generaal De Gaulle, die in uniform gekleed was en een kalme indruk wekte, maakte gisteravond via radio en televisie bekend (zie elders op deze pagina), de in de grondwet voorziene bijzondere be voegdheden op zich te hebben genomen op een tijdstip, waarop de instellingen Generaal Jean Olié, de nieuwe opperbevelhebber in Algerije, die de opdracht gekregen heeft de militaire opstand te bedwingen. voor rechtse extremisten in Frank rijk. Het feit dat de opstandelingen ondanks hun geringe aantal toch hun gezag over een zo groot gebied hebben kunnen uit breiden, verklaren deze kringen uit de wens van de generaals en hun zonecom mandanten, tot elke prijs gevechten tus sen Franse militairen onderling te voor komen. Dat de opstandelingen de strijd tegen de Algerijnse verzetsbeweging met kracht hebben voortgezet, blijkt uit het bericht van radio-Saida in West-Algerije dat 34 Algerijnen zijn gesneuveld en dat elders in het land honderd man „buiten gevecht werden gesteld". (Zie ook pagina 5) ochtend om negen uur opgeheven. Ook buitenlandse militaire vliegtuigen moch ten weer boven Frankrijk vliegen. De vluchten van Franse militaire toestellen zouden echter onder streng militair toe zicht blijven. Schieten Frankrijk, waar zaterdagavond al voor twaalf dagen de noodtoestand is afgekondigd, leeft op voet van oor log ter bestrijding van de militaire opstand in Algerije en de dreigende landingen van parachutisten. De luchtmacht kreeg opdracht, het vuur te openen op vliegtuigen, die zonder toe stemming het Franse luchtruim binnen vliegen. De buitengewone veiligheids maatregelen wezen erop, dat de regering zichzelf in buitengewoon, onmiddellijk gevaar achtte. Alle landingsterreinen in het gebied van Parijs werden onbruik baar gemaakt Vrachtwagens, personen auto's en andere obstakels werden op landingsbanen en bruggen geplaatst. Piloten van snelle straaljagers stonden bij hun toestellen om op het eerste alarm op te stijgen. Overgelopen In de loop van zaterdag en zondag zijn vrijwel alle districten van Al gerije naar de opstandelingen over gelopen. Die van Oran en Constan- tine werden overgenomen door para chutisten uit Algiers. In het gebied van Oran moesten minis ter Louis Joxe en generaal Olié. die met uitgebreide volmachten door'De Gaulle naar Algerije werden gezonden, ijlings de wijk nemen naar Parijs om aan gevan genneming te ontkomen. Zij hebben gis teren in de Franse hoofdstad De Gaulle op de hoogte gebracht van de situatie in Algerije, voorzover zij daar in een dag tijds hoogte hadden kunnen krijgen. Het is in elk geval duidelijk geworden, dat een waarschuwing van de hoogste autoriteiten de rebellen in Algiers ge dwongen heeft, eerder naar de macht te grijpen dan zij van plan waren. Hij zei. dat uit documenten (in Algiers in beslag genomen) blijkt, dat de generaals niet van plan waren geweest, hun staatsgreep voor heden 24 april te ondernemen. Radio-Algiers zond onafgebroken een stroom van berichten uit, waar uit bleek dat de opstandelingen steeds sterker werden. Bovendien bleef men codeboodschappen uitzen den, die blijkbaar bedoeld waren Generaal Edmond Joühaud (56/, oud-chef-staf van de Franse luchtmacht, een van de opstandige opperofficieren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1961 | | pagina 1