IHcuuie £riJtsrije ÖTaaraitt Commentaar West-Duitsland weigert interveniëren te in proces Salazar macht trekt alle aan zich Moskou haalt Gagarin in NIEUWS in één oogopslag- Urenlange stagnatie in Philipsbedrijf Engeland beëindigt met spijt behartiging der Nederlandse belangen Toch sneller Na dreigement van dr. Servatius Jongeman door stroom gedood Straaljager na botsing boven Zeeland zoek (HIT A Koningin kreeg stek van lindeboom VRIJDAG U APRIL 1961 BUREAUS: Steenstraat 37 Directie. Redactie. Abonnementen-en Advertentie-afdeling Tel. 31441. ABONNEMENTEN: f 7.50 per kwartaal; i 2.55 per maand; f 0.59 per week. ADVERTENTIES: f 0,20 per millimeter. Familieberichten f 0.18 per millimeter (Bij contract belangrijke korting) Postrekening 58936. CHRISTELIJK-NATIOISAAL DAGBLAD Tweeënveertigste jaargang no. 12149 „$tantva*ticf| is abfbleoen myn hert in tcgtjcnspoti" UITVERKOOP OP SCHIPHOL Zie pagina 9 De Portugese premier Salazar heeft nu alle macht aan zich getrokken en figuren, die steeds meer bezwaren tegen zijn regime koes terden, door hem getrouwen vervangen. Alle strijdkrachten zijn in staat van paraatheid ge bracht. In Angola nemen de onlusten toe. Engeland heeft, zij het met tegenzin, de Indo nesische eis tot staking van de behartiging van de belangen der Nederlanders in Indo nesië ingewilligd. Volgens geruchten zou het Indonesische Rode Kruis deze taak gaan over nemen. Tijdens een indrukwekkende plechtigheid op de herdenkingsberg ten westen van Jeruza lem heeft Israël gisteren de zes miljoen Jo den herdacht, die door het toedoen van Adolf Eichmann tijdens de tweede wereldoorlog om het leven zijn gebracht. Staatssecretaris Scholten heeft de commissie voor radio- en televisiewetgeving die vanmor gen door hem is geïnstalleerd, een vijftiental vraagpunten ter behandeling en ter advisering voorgelegd. De z.g. franjepot voor de ambtenaren is thans verdeeld. Op enkele punten heeft de Centrale commissie voor georganiseerd overleg in amb tenarenzaken zich niet geheel kunnen vereni gen met het standpunt van de regeringsdele gatie. U kunt noteren als nieuwe abonnee: (naam) (straat) (woonplaats) Betaling geschiedt per week/ maand/kwartaal/per giro. (Doorbalen wat niet van toepassing Is). Als bewUs van dankbaar heid oweraUda. ontvang Ik graag het boek „lip Parade" op onderstaand adres: EERST DIT ter gerust stelling: de coureur die "u op deze foto zo'n gevaarlijke buiteling ziet maken, is er goed afge komen. Bobby Marshman (zo heet deze man) reed tijdens races in Trenton (Ver. Staten) in volle vaart togen het ijzeren hék, waarmee de baan was afgezet. De auto kantelde, sloeg om en één ondeelbaar ogerublik rustte het hele ge val op het over de baan schuivende hoofd-Dlus-val helm van Bobby. Toen men toesnelde om hulp te bieden was de man bewusteloos en de auto een wrak maar die bewusteloosheid1 bleek slechts veroorzaakt te zijn door de schrik. Na een uur tje was het leed weer ge leden, afgezien van een on betekenende snee in zijn bovenlip! De wereld zou van dit alles nooit iets geweten heb ben als niet een fotograaf deze fantastische plaat had gemaakt. Hy heeft dat ene ondeelbare ogenblik toen de hele auto scheen te rusten op het hoofd van de cou reur, geknipt en dat is knap werk, waarop iedere ama teur-fotograaf jaloers zaï zijn! Het is een mooie gelegen heid om een pluim op de hoed te 6teken van de pers fotograaf in het algemeen. Zij horen bij de krant zoals de journalist bij de krant hoort. Zij hebben al even zeer tot taak niets te missen van wat er in de wereld gebeurt of dat nu midden in de nacht is of op welk ander ongelegen uur ook. En zij doen him werk goed, met nauwkeurigheid en dik wijls ook met artisticiteit. De dagelijkse krant getuigt ervan. De coureur streefde naar snelheid de fotograaf bleek toch nog sneller. Het is in het algemeen wel het beeld dat de dagelijkse strij i tussen nieuws en krant te zien geeft: het nieuws kan nog zo onverwaoht gebeu ren, de moderne kranten techniek is in staat het des ondanks weinige kwartieren later gedrukt en wel bij u in de huiskamer te brengen. Als u tenminste een goede krant leest! (straat) (woonplaats) IN PORTUGAL zijn alle verloven ingetrokken, nadat premier Salazar alle macht aan zich had getrokken. De strijdkrachten in het gehele land zijn in staat van paraatheid gebracht. Salazar hield een radiorede, waarin hij verklaarde, dat de concentratie van bevoegdheden in één hand noodzakelijk is om aan de onlusten in Angola een eind te maken. Maar in welingelichte kringen is mep geneigd te geloven, dat er een andere reden bestaat. Aan de bekendmaking zijn nl. hardnekkige geruchten voorafgegaan, dat generaal Moniz, die gisteren ontslagen werd als minister van defensie, druk op Salazar had uitgeoefend om zijn binnen- en buiten landse politiek te wijzigen. Salazar heeft nu de portefeuille van I Angola, heeft de politie grote razzia's ge- defensie overgenomen. Ook de minister houden. In de Afrikaanse wijken Pameli van overzeese gebiedsdelen en die van en Lixelra zyn talrijke arrestaties ver- het leger werden vervangen. Bovendien richt. werd het hoofd van de generale staf na-Het is echter duidelijk dat de jongste tionale verdediging, generaal Ferraz.gebeurtenissen in Lissabon slechts zijde- ontslagen en vervangen door generaal Gomes de Araujo. Volgens betrouwbare zegslieden van de regering zullen Mar cello Mathias, minister van buitenlandse zaken en de minister van onderwijs, bin nenkort eveneens uit het kabinet worden verwijderd. Volgens geruchten zou er een groep van hooggeplaatste officieren zijn, die een beleidsverandering wenst in binnenland se aangelegenheden, maar blijkbaar niet de steun van het leger heeft, dat trouw wenst te blijven aan Salazar. Deze zou zijn positie nu op verscheidene punten willen versterken, door vergroting van de militaire macht in Angola met loyale troepen, het voorkomen van openlijk ver zet tegen zijn binnenlands beleid in Por tugal zelf niet alleen door aanhangers en sympathisanten van de zgn. „rebel len", die Salazar ten val willen brengen, maar ook en vooral door degenen, die tot voor enkele dagen nog tot de mede standers van de premier konden worden gerekend. Later werd nog medegedeeld, dait de militaire gouverneur van Lissabon en die van een ander district zijn ver vangen. Intussen duren de terroristische acti viteiten In Anenla voort. Duizenden in boorlingen hehben in de afgelopen drie daeen herhaaldelijk aanvallen op domen gedaan. De militrire autoriteiten hebben er troenenversterkineen heen gezonden, die taleïike onstandelingen gedood zou den hebben. In Loeanda, de hoofdstad van In het druk vlaggende Boskoop heeft prinses Irene gisteren de expo sitie van azalea's, rododendrons, se ringen, clematis en coniferen, de Flora Nova 1961 geopend. Deze tentoonstel ling wordt gehouden in verband met het 100-jarig bestaan van de vereni ging voor Boskoovse culturen. In de tentoonstellingsruimten, ver richtte de Prinses de openingshandeling door met een schopje de turfmolm te werpen in het plantgat van de laatstë ge- exposeerde azalea. Een bijzonderheid is, dat deze variëteit reeds in de oorlogsjaren '40'45 werd gekweek door een Bos- koopse firma, die haar toen aanduidde als Azalea P.I., thans voluit genoemd Prinses Irene. Foto: de Prinses tussen de weelde rig planten. lings met de ontwikkelingen in Angola te maken hebben. Die zijn in de eerste plaats een gevolg van de algemene ontevredenheid, die thans ook tot de hogere regionen van het Salazarbewind schijnt te zijn doorge drongen. T^EN UITBUNDIG Moskou heeft vanmorgen de eerste Rus- ■Lj sische ruimtevaarder Gagarin een groots welkom bereid. Reeds op het vliegveld van Moskou, waar ook Chroesjtsjef aanwezig was, werd Gagarin overstelpt met bloemen, terwijl muziekkorpsen nationale hymnen speelden. Op het vlieg veld wachtten regeringsleiders en tienduizenden mensen. Gagarin werd door zyn echtgenote omhelsd en daarna door zyn vader en moeder. Honderden boeketten werden hem toegestoken. Toen richtte Gagarin zich tot Chroesjtsjef. Hij zei dat hij bereid was nieuwe opdrachten uit te voeren. Met de Russische premier begaf Gagarin zich daarna door de menigte. Chroesjtsjef straalde van trots. By de omhel zing tussen de ruimtevaarder en de premier bleek hoe klein Gagarin eigenlijk is. Hy moest nog opkijken naar Chroesj tsjef. Vervolgens werd in een versierde open auto een rondrit door Moskou gemaakt. Ook de echtgenote van Ga garin nam daaraan deel. Langs de veertig kilometer lange route stonden duizenden mensen. Op het vliegveld werd Gagarin verwelkomd door de Amerikaanse ambassadeur Thompson, die hem de hand schudde. De begroeting werd rechtstreeks door de telivisie uitgezonden en naar Londen gerelayecrd. Het was de eerste live-uitzending uit Moskou. INTERVIEW In een vraaggesprek met het persbureau Tass verklaarde Gagarin dat hij zich op zijn ruimtevlucht niet alleen voelde „Ik wist wel dat mijn vrienden, het gehele Sowjetvolk, mijn vlucht volgden. Ik was er zeker van dat de partij en de regering altijd bereid zouden zijn mij te helpen, als ik me in een moeilijke situatie zou bevinden." Gevraagd naar zijn indrukken van de aarde, de zon, de maan en de sterren, zei hij. dat de door de zon verlichte zijde van de aarde goed zichtbaar was. De continenten, eilanden, grote rivieren, grote watervlakten en terrein plooien waren duidelijk waarneembaar. Vliegend boven Sowjetgebied waren de grote vierkanten van de collectieve boerderijen goed te herkennen en men kon ook bouwland van weiland onderscheiden. Gagarin deelde mee, dat hy vóór zijn ruimtevlucht nooit hoger dan 15.000 meter had gevlogen. Het zicht uit het ruimteschip was natuurlijk minder maar toch nog heel goed. Voor het eerst had hU de bolvorm van de aarde met eigen ogen gezien. De geleidelijke overgang van licht naar donker aan de horizon noemde hij bijzonder mooi, met kleuren die van oranje via blauw naar zwart verliepen. De maan had hij niet gezien. De zon was tientallen malen helderder dan (Voor vervolg zie pag. 13) TNE advocaat van Adolf Eichmann, dr. Robert Servatius, heeft vanmorgen het Israëlische hof gewaarschuwd, dat interventie door West-Duits land nog steeds mogelijk is. Servatius verklaarde nog eens met nadruk, dat Eichmann berecht moot worden door een Duitse rechtbank. Hij be streed opnieuw het recht van Israël om Eichmanns daden te beoordelen, zei dat er passende Duitse rechtbanken en wetten zijn om de zaak te behandelen en ontkende ten slotte dat Eichmann vrijwillig naar Israël is gekomen. Intussen heeft West-Duitsland vandaag laten weten, dat het het geding zal bestrijden waarin Eichmann aanspraak maakt op juridische bescher ming van Duitsland. Ook zal Eichmanns uitwijzing niet verzocht worden. Aan het slot van het betoog van Ser- veatius kondig-de rechter Mosje Landau aan, dat de beslissing van het hof of het bevoegd is Eichmann te berechten maandagmorgen bekendgemaakt zal worden. De vijfde zitting van het proces duur de slechts een uur en 45 minuten. Na een langdurige bespreking van de om streden punten in het volkerenrecht, kwam het plotseling tot een uitbarsting toen Servatius opstond om Hausner, de procureur-generaal, te antwoorden. Ser vatius bracht al spoedig de kwestie naar voren om Eichmann in West-Duitsland terecht te doen staan. Hij zei dat de betrekkingen tussen West-Duitsland en Israël hartelijk zijn, maar dat interventie nog steds mogelijk is en zich in elk stadium van het proces kan voordoen. Servatius hervatte vanmorgen ook zijn aanval op de bevoegdheid van het Is raëlische hof. Hij zei dat het bevel van die ontvoering afkomstig was van de Is raëlische regering. Toen Hausner daar fel op reageerde, verzocht Servatius om de twee getuigen, employé's van El Al. te horen. Het hof stond het verzoek toe Na de bekendmaking van de Duitse, weigering Eichmanns uitwijzing te ver-' zoeken, werd megeedeeld, dat Eichmann reeds een geding verioren heeft, waarin geëist werd dat West-Duitsland de kos ten van de verdediging zou betalen. ONTHULLINGEN De verdediger van Eichmann, dr. Ser vatius, heeft een interview toegestaan aan het Israëlische blad Yeidiot Haharo- not. Eichmann heeft hem volgens dit blad toevertrouwd, dat hy nooit zelf moord zou plegen. Dat zou het toegeven van schuld zyn en hy wil zyn uiterste best doen om te bewyzen, dat hy. slechts een werktuig is geweest. „Ik hoop", zou Eichmann hebben gezegd, „dat ik in del gelegenheid zal worden gesteld bepaalde dingen op te helderen. De hele wereld zal verbaasd zyn over de onthullingen die ik kan doen, bijvoorbeeld over de gebeurtenissen in Duitsland, voorafgaand aan de befaamde conferentie van Wann- see over „de definitieve oplossing van het Joodse vraagstuk" Eichmann zou overigens niet van plan zyn Duitse lei ders of Israëliërs in het proces te betrek ken. Gisteravond omstreeks half elf zyn twee straaljagers, beide afkomstig van de vliegbasis Soesterberg, boven de Zeeuwse eilanden met elkaar in botsing gekomen. Een vliegtuig, een F 102 Delta Dagger, is veilig op zijn basis terugge keerd, de vlieger is ongedeerd. Over het lot van het andere toestel, een Hawker Hunter.-is nog niets bekend. De straaljager werd bestuurd door de 16-jarige reserse-eerste-luitenant A F van der Gaag uit Soesterberg. De heer Van der Gaag is gehuwd en heeft ién kind. Een vliegtuig van de marine, dat op nachtoefening was. werd onmiddellijk naar de plaats van het ongeluk gedin- ;eerd. De gehele nacht en ochtend werd '.oor vliegtuigen van de R.A.F en ma- •inevliegtuigen naar de Hawker Hunter ïezocht, terwijl twee kustmijnenvegers - andere marineschepen de zee afzoch ten. Je vlieger van het Delta-vliegtuig, dat eilig geland is. captain Lerner. ver klaarde dat de botsing op ongever der- ien kilometer hoogte moet hebben plaat? ,'ehad. Zijn straaljager had ernstige be- -.chadiging aan de vleugeltip opgelopen Doordat het ongeluk op grote hoogte is gebeurd, is het niet uitgesloten dat de Hawker Hunter enkele tientallen kilo meters van de plaats van de botsing is neergekomen. Het zoeken duurt voort Kom zelf maar kijken aan Geelvinkbaai Het Gouvernement van Nederlands Nieuw-Guinea heeft aangeboden journa listen met een vliegtuig naar de Geel vinkbaai te brengen om zich zelf te over tuigen van de onjuistheid van een Indo nesisch bericht dat verzetstrijders zich zouden hebben meester gemaakt van Waslor, Miei en Windesi en op weg naar Manokwari zouden zijn. pROF. Mr. L. W. G. SCHOLTEN en zijn medecommissieleden hebben vanmor gen wel een zware taak op hun schou ders gelegd gekregen, want de vragen die staatssecretaris Scholten hun bij de in stallatie der commissie heeft voorgelegd, bestrijken het hele terrein van radio en televisie. Het begint bij de organisatori sche samenwerking tussen radio en tv. De zendtijd- en de studioverdeling komen ter sprake met de eventuele mogelijkheid van meer radio- cn tv-netten. het gaat over de mogelijkheden van de draadom roep en om het vragenlijstje compleet te maken komen ook de regionale omroe pen nog ter sprake. Voor dit alles krijgt de commissie een jaar de tijd, waarbij dan nog uitdrukkelijk wordt vermeld, dat van haar wellicht een interim-rapport zal worden gevraagd over de financiering van de Wereldomroep. Een heel zware taak als men het zo noemt is het echt niet overdreven. Eén facet mag de commissie buiten be schouwing laten de staatssecretaris heeft het met zoveel woorden gezegd: de reclame-televisie. De staatssecretaris moest het zo wel stellen, want hij heeft immers over deze materie een nota aan de volksvertegenwoordiging doen toeko men en die nota is ter bestudering voor gelegd aan een andere commissie die onder leiding staat van de anti-revolutio naire fractievoorzitter dr. J. A. H. J. S. Bruins Slot. Vraag is echter of de commissie-Schol- ten dit facet erbuiten kan houden. Of het mogelijk is de hele structuur van ons radio- cn tv-bestel in beschouwing te nemen en dan uit te sluiten de mogelijk heid dat een geheel commercieel gerichte maatschappij dc mogelijkheid geboden krijgt televisie-programma's met een com merciële opzet op het scherm in de huis kamers te brengen. In zijn korte ant- woord-speech heeft prof. Schol ten een paar woorden gezegd die in dit verband toch wel interessant zijn. Hij ziet de taak van de commissie zo, dat zij eerst een analyse zal moeten maken van het be staande: een scheiding maken tussen wat wezenlijk van betekenis is en wat slechts uitwendige verschijnselen zijn. En dan vervolgt hij: „En aangezien radio en tele visie zo nauw betrokken zijn bij het geestesleven van ons volk, betekent dit tegelijkertijd dat de uitkomst van dit on derzoek geconfronteerd moet worden met de primaire karaktertrekken van ons volk." Hiermee is wel heel voorzichtig, maar ook heel trefzeker de kern van de zaak geraakt. Radio cn tv zijn massamiddelen die ons volk iets „doen" als men dit voor ogen houdt is het haast onmogelijk de reclametclevisie buiten de studio te houden. Trouwens, als men wel de op dracht krijgt de zendtijdtoewijzing van een eventuele f.m.-zender te bestuderen, raakt men dan niet aan de vraag hoe en aan wie een eventueel tweede tv-net moet worden toegewezen? De commissie heeft een jaar de tijd cn dat is niet lang. Men mag hopen dat ze het in dat jaar redt, want het wordt wel de hoogste tijd dat er wat meer zeker heid komt in de radio- en tv-wereld. Het ziet ernaar uit dat staatssecretaris Schol- ten die zekerheid nog wil brengen in de resferende twee jaar van zijn ambtspe riode cn men mag hem daarvoor prijzen. „Het geeft toch zeker niets, dat er wat meer ventilatie in de garagedeur gekomen is, hè Pap?" T>IJ een ongeluk in het gebouw van de Provinciale Noordbrabantse Elektrl- clteltsmaatschappy in Eindhoven. dat gLslermiddag oni drie uur gebeurde, Is dc 16-jarige schilder A. Hoek uit Eind hoven om liet leven gekomen. De jonge man kwam in aanraking met een rail. waarop 10.000 volt spanning stond: hy was op slag dood. Door dit ongeval ont stond in een transformator, die voorna- melijk stroom levert aan dc Philipsbe- drfjven, kortsluiting en dit had weer tot gevolg, dat de spanning daar uitviel. De storing heeft drie uur geduurd en gedu rende die tyd lag het werk op alle af delingen van het Philipsbedrijf geheel stil. Deskundigen bij Philips konden gister avond nog geen opgave doen van de be drijfsschade Men raamt echter dat deze tonnen zal bedragen. De afwikkeling van deze produktiesohade belooft een juri disch en verzekeringstechnisch ingewik kelde affaire te worden. Men was het meest verbijsterd over het feit dat een kleine menselijke fout een bedrijf als Philips urenlang kan stilleggen. Zelfs in de oorlogsjaren is dit niet voorgekomen. Even over drie doofden alle lichten in het bedrijf, elektrische klokken stonden De heer Gerhard Beermann, burge meester van Dillenburg, en mej. Bohr- mann van de Nederlands-Duitse kamer van koophandel, hebben vandaag op pa leis Sostdijk aan de Koningin een stek aangeboden van de lindeboom, waaron der prins Willem van Oranje op 14 april 1568 te Dillenburg de Nederlandse af gevaardigden heeft ontvangen. Het stekje zal in de tuin van paleis Soestdyk door de Koningin worden ge plant stil en aan de lopende banden stonden 26.000 werknemers plotseling machteloos. In de Philips jubileumhal. waar gister avond de première van de Weense ijs- revue zou plaats hebben, was ook geen eletotrioiteit Hierdoor vielen de motoren van de ijsmachines uit en veranderde de ijsvloer geleidelijk aan in een groot wa terbassin. De première moest worden uitgesteld tot vanavond. TNE BRITSE REGERING heeft zich met tegenzin neergelegd bij de In- donesische eis om de behartiging der Nederlandse belangen in Indo nesië te staken. Volgens bevoegde zegstieden zal een Britse nota naar Djakarta worden gezonden waarin met spijt de Indonesische beslissing zal worden aanvaard die in de geschiedenis der moderne diplomatie zonder weerga is. EEN lagedruksysteem met afzonder lijke centra strekt zich uit van Spits bergen tot de Britse eilanden. Om dit lagedrukgebied stroomt lucht van polaire Dc Britse regering is er evenwel in geslaagd Djakarta te overtuigen van de dringende behoefte aan een noodregeling voor 1000 Nederlanders die dringend bij stand nodig hebben. Zegslieden menen dat de Indonesische regering een voorstel heeft afgewezen om het Internationale Rode Kruis voor deze behoeftige Nederlandse onderdanen te laten zorgen. Inplaats daarvan zou Djakarta erin hebben toegestemd dat het Indonesische equivalent van het Rode Kruis, de Rode halve maan dc verantwoordclijkhedd op zich neemt voor Nederlandse onderdanen dae hulp be hoeven. Op het ogenblik wordt aan circa 250 Nederlandse gepensioneerden via de Britse ambassade in Djakarta pensioen uitgekeerd. Voorts wacht men in Londen nog op een definitieve aanvaarding van de uit nodiging aan president Snkarno om dit jaar een officieel bezoek aan Engeland te brengen. Sukarno zou onaangenaam zUn getroffen door het feit dat l>U niet is uitgenodigd voor een staatsbezoek met volledig eerbetoon. HU srhynt als gevolg daarvan de aanvaarding van de uitnodiging nog te overwegen. Tendens: stationair oorsprong via de Golf van Biscaje in de richting ran ons land. In verband met de onstabiliteit van deze lucht komen er af en toe buien voor waarvan er en kele van onweer vergezeld gaan. Door de aanvoer van polaire lucht wordt de warme lucht boven het vaste- lang langzaam teruggedrongen. Dc ko mende 24 uur zullen de temperaturen overdag dan ook opnieuw iets lager wor den. De kans op enkele buien blijft be staan. De Bilt verwacht tot zaterdagavond Half tot zwaar bewolkt met plaatoeiyk enkele buien. Dezelfde temperatuur als vandaag of Iets lagere. Matige tot vrU krachtige wind tussen zuidwest en west. (Opgemaakt om 11.15 unr). Zon en Maan Zaterdag: zon op 5.45, onder 19.37 uur; maan op 6.16, onder 19.56 uur. Nieuwe maan 15 april

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1961 | | pagina 1