Installatie i\ieu w-Guinea-raad
in een sfeer van geruchten
Zullen de leden straks
fracties vormen?
1 pak gratis
P.B.O. moet het niet van
vrijwilligheid hebben
De Zon gaat op
N-D-fractie
Bemiddeling V.S.
Koningin sprak
felcUcf
7
WOENSDAG 5 APRIL 1961
(Van onze speciale verslaggever)
HOLLANDIA. Weinige uren vóór de installatie van de eerste ver
tegenwoordiging van het volk van Nederlands Nieuw-Guinea, is het vrien
delijke stadje Hollandia, dat met steeds ruimer gaande greep de praahtige
Humiboldtbaai omvat, een krater van geruchten. De meeste daarvan wor
den geboren in en rond de al bijna een week oude vrijwel onafgebroken
reeks palavers van in en uit elkaar vallende groepen van leden van de
Nieuw-Guinea-Raad. Sommige werden onmiddellijk achterhaald, zoals het
rondlopend vuurtje, dat de Australische minister Hasluck toch voor Indo
nesische bedreiging bezweken zou zijn: het stierf een luidruchtige dood,
toen Hasluck dinsdagmiddag met gouverneur Platteel en de Nederlandse
bewindslieden Toxopeus en Bot door een dichte enthousiaste menigte
Papoea's vrijwel in de vuurmassa werden gedrukt waarop voor het eerst
sinds vijftig jaar in Hollandia door een kleine groep Papoea's weer een
vuurdans over gloeiende stenen werd uitgevoerd.
Schaak-vraag 80
Onderstaande stelling ontstond in
een te Berlijn gespeelde partij tussen
de heren Janzen (met wit) en Jae-
nisch. Heel onvoorzichtig hééft zwart
Ld7c6 gespeeld en nu loeren zowel
de witte toren als de witte dame naar
de zwakke zwarte g-pion. Maar de
heer Janzen moest desondanks een
heel diepe combinatie uitdenken om
tot winst te kunnen komen dit is
dan nu ook üw opgave.
Wit: Kgl, Db2, Tbl en Tb7, Pc3, pi
a2, c2, f2, g2 en h2.
Zwart: Kg8, Dc8, Ta8 en Tf8, Lc6,
pi c5, d5, e6, g7 en h7.
Opgave: wit speelt en wint.
Dam-vraag 79
De stand in het probleem van A. A
Polman was:
Zwart: 7, 9, 10, 15, 17, 19, 22, 27, 36.
Wit: 25, 28, 33. 34, 35, 39, 40, 41, 50.
i Dit is de oplossing: 3430, 36x47;
2520. 47X45: 30—24, 22x44; 24x4,
15X24; 4x1, 44—49; 50—44 en wint.
Speelt zwart als laatste zet in plaats
van 4449 4540 dan wint wit door
1X45!
Bridge
In r?n parenwedstrijd krijgt u als
Zuid 't volgende spel:
Sch V 8, Ha. 5, Ru. H V B 10 7 6 2,
KI. 10 8 3.
Noord is gever, niemand kwetsbaar
en het bieden gaat:
Noord 2 schoppen (zwakke twee)
Oost doublet (informatie-doublet)
Zuid pas West 3 klaveren Noord
3 harten Oost doublet Zuid 3
schoppen West pas Noord pas
Oost doublet Zuid?
Wat zou u thans bieden?
JACK DIAMOND.
Kr li iswoord-puzzel
Horizontaal: 1. mens; 5. scheepsvloer;
8. schenking: 10. wild zwijn; 12. niet
strak; 14. kleinigheid; 15. schraal; 17.
baan voor balspel; 18. dwaze gewoon
te; 20. monster; 21. kan men uit drin
ken; 22. platte gebakken steen; 24.
bedrog (bargoens); 26. landtong; 27.
over, langs; 29. stad in Duitsland; 31.
Andere geruchten zoals het verhaal
dat het geschenk dat mevrouw Stoffels-
van Haaften namens het Nederlandse
parlement aan de Nieuw-Guinea-Raad
moet aanbieden, sinds mevr. Stoffels het
ln een witlederen cassette verpakte ge
schenk zondag op Biak aan minister
Toxopeus en de gouverneur liet zien,
speerloos verdwenen zou zijn, blijken
helaas waar. Wij kregen dat op de over
tuigendste wijze bevestigd toen men ook
onze bagage kwam inspecteren.
Maar de massa van geruchten blijft
in een brede stroom vloeien uit het
.ohilderachtige gezelschap dat aanwezig
zal zijn bij de installatie van de eerste
Nieuw-Guinea-Raad. Rondom die raad is
er nu een sfeer die in een Nederlandse
kabinetscrisis vertrouwd zou kunnen
worden geacht, zij het dat de mildheid
die de Papoea's eigen is, zijn invloed
niet mist.
Kenmerkender nog voor het stempel
dat Nederland in de laatste vijftien jaar
op deze jonge gemeenschap heeft ge-
drukt, is echter net feit, dat waar al
deze palavers zich eigenlijk op toespit
sen eigenlijk de vraag van de door.
braak is, de vraag of groepen leden van
de Nieuw-Guinea-Raad zich in de ko
mende week of weken zullen gaan orga-
niseren als protestantse en katholieke
fracties, of dat zij zich in de loop van de
tijd zullen gaan scheiden naar gelang
van hun inzicht in de vraagstukken,
waarvoor de Raad zal worden gesteld.
Geestelijkheid
Het was al tekenend genoeg in-dit
land waar zending en missie, die lang
voor het bestuur zich ernstig met dit
gebied, ging bemoeien, een rol van niet
te onderschatten betekenis hebben ver
vuld, dat bij de verkiezingen noch een
protestantse noch een katholieke gees
telijke werd gekozen. Dat er niettemin
de uit Wierum geboortige dominee
Kamma en de uit Franeker stammende
pater Van de Berg in de Raad zullen
zitten danken ze slechts aan het feit,
dat zij tot de twaalf leden behoren, die
de gouverneur naast de zestien ge
kozen leden heeft benoemd.
Dat is een verkiezingsresultaat dat zo
wel miissie als zending heeft verrast en
waarbij de zending vooral een zekere
neiging tot anticlericalisme onder de
Papoea's niet uitsluit. De verwondering is
Slechts toegenomen, nu blijkt, dat de aan
vankelijke verwachting dat de protes
tantse en katholieke leden van de Raad
en dat zijn er samen meer dan de helft
zich beiden als zodanig zouden groe
peren ook aan de vooravond van de ope
ning nog op zeer losse schroeven staat.
Zaken van kerk en staat moeten strikt
gescheiden blijven is de leuze van een
groep van „sterke" mannen, die men als
wedijveraars voor de doorbraak zou kun
nen beschouwen, en die Ln een constante
discussie ds. Kamma en pater Van de
Berg hun aanhang pogen af te snoepen.
Over hun successen zijn z\j hoogst ver
deeld. De 64-jarige Indische Nederlander
Gesewich, die zijn tulnbouwbedrijfje in
Manokwari tijdelijk aan behulpzame ma
rine-handen heeft moeten toevertrouwen
voor de zes of acht weken die de eerste
raadszitting zal duren, schatte de aan
hang van de in zijn geboortefase verke
rende „nationaal democratische fractie"
op ongeveer zeven man. De ervaren, maar
wat zelfverzekerde Nicolsas Jouwe rekent
al op vijftien leden.
En de 39-jarige mr. Jacob O. de Rijke
die het recht om zijn advocatuur in
Nieuw-Guinea uit te oefenen voorlopig
heeft verspeeld, maar die naar een ander
gerucht wil zich ln de toekomst als een
rustig man zal gaan gedragen, om de
kans niet te missen te zijner tijd de eer
ste echt gekozen voorzitter van dit voor-
parlement te worden, neemt geen risico's
ten aanzien van de grootte van de N.D.-
fractie. Hij maakt met zijn eigen vliegtuig
onafgebroken rondvluchten boven de
Humboldtbaai, en terwijl wij met een
paar leden van de Raad over het diep
blauwe water dobberden, verzekerden zij
ons dat zij telkens weer een of ander
aarzelend katholiek of protestants lid als
passagier van mr.
De Rijke in het
vliegtuigje herken
den als het toestel
in lage bocht
triomfantelijk
kwam overvliegen.
Maar ook de N.-
D-fractie heeft zijn
verliezen te incas
seren. Met als
zwaarste klap de
verklaring van de
al op de rondeta-
Sollewtjn Gelpke feiconferentie van
voorzitter 1949 in Den Haag
voor de zelfstandigheid van Nieuw-Gui
nea pleitende Markus Kasiepo, dat hij zich
uit het gezelschap De Rijke-Jouwe-Gose-
wiCh terug trok omdat hij mij zei, de
leden van de Raad eerst maar eens aan
de bevolking moeten duidelijk maken
waarover het in die raad straks zal gaan,
alvorens ze die bevolking in partijver
banden trachten te lokken.
Zonder Amerika
Wanneer Indonesië gemeend heeft
met het wegblijven van de Amerikaan
se vertegenwoordiger by de opening
van de Raad belangrijke winst te boe
ken, dan lijkt die speculatie op een
teleurstelling te zullen uitlopen. Tien
tallen journalisten zijn naar Hollandia
gekomen om de opening van deze
Nieuw-Guinea-Raad te verslaan. En
vooral voor de Amerikaanse agent
schapscorrespondenten onder hen heeft
de weigering van de Amerikaanse
regering op zichzelf al zoveel conflict
stof opgeleverd, dat alleen daardoor
al het in het leven roepen van dit ver
tegenwoordigend orgaan, kopij op
levert, die heel de wereldpers haalt.
Daar komt echter nog bij dat bij de
Papoea-leden van de Raad de Amerikaan
se weigering om tegenwoordig te zijn,
een zeer felle reactie heeft teweeg ge
bracht. die door de 32-jarige Biakse han
delsman Herman Womsiwor op onnavolg
bare imponerende wijze in perfect Ame
rikaans aan de Amerikaanse journalisten
onder woorden wordt gebracht. Womsi
wor is al in oorlogstijd toen hij nog een
knaap was bij de in Nieuw-Guinea ge
lande Amerikanen in dienst gekomen. Hij
is met hen mee naar Japan getrokken en
pas in 1954 is hij in Nieuw-Guinea terug
gekeerd als een man die wat wist van
zaken doen (vooral in hout) en die zich
ln het Amerikaans „to the point" weet
kan doen. Maar hij heeft een overtuiging,
die er op neer komt, dat Nieuw-Guinea
uit te drukken. De politiek kost hem
geld, omdat' hij in die tijd weinig anders
niet van Nederland, maar evenmin van
Indonesië is. Hij is een van de krachtigste
bepleiters van de Melanesische federatie
maar hij heeft de Amerikanen op zo
nuchtere en indringende wijze te verstaan
gegeven, dat de Papoea over zijn eigen
toekomst wenst te beslissen, dat hij. in
het Engels sprekende gezelschap dat sinds
de komst van veertig Australiërs aanzien
lijk is, een naarstig gezocht man is.
Het Iaat zich aanzien, dat het punt
van de vorming van een Melanesische
federatie een van de eerste punten zal
z(jn, waarover de Raad tot overeen
stemming zal trachten te komen.
Een ander punt zal zUn, de instelling
van een studie-groep uit de raad, die,
mocht in de nabije toekomst de kwestie
Nieuw-Guinea in de Verenigde Naties
ter sprake komen, bestemd zou zijn om
namens de Papoeabevoiking in de V.N.
haar zaak te verdedigen.
Intussen is de stemming wel zo, dat
deze Raad niet bereid zal blijken te zijn
zich als een marionet van het Nederland
se bestuur te gedragen. De Papoea, die
eerst de Amerikanen in de oorlog heeft
gekend en daarna het Nederlands bestuur,
dat een zaak te verliezen had, heeft ge
leerd zijn voordelen en mogelijkheden te
zien. Hij heeft een neiging tot materia
lisme en hij laat zich niet gemakkelijk
knollen voor citroenen verkopen. Ver
moedelijk ook niet in de Nieuw-Guinea-
Raad. Hoe meer moeilijkheden dat voor
het Nederlandse bestuur oplevert, hoe
beter echter ook het begrip dat in het
buitenland zal ontstaan voor de ernst van
de zaak waarom het Nederland gaat. te
weten de zelfbeschikking.
(Vervolg van pagina I)
De Amerikaanse ambassadeur Walter
N. Walmsley heeft overleg gepleegd met
twee ministers van de voorlopige Alge
rijnse regering. Aan Franse zijde werd
het contact gelegd via de Amerikaanse
ambassade in Parijs.
Het voornaamste struikelblok scheen te
zijn de door Frankrijk uitgesproken wens
ook met de Algerijnse nationale beweging
te willen spreken, in plaats van alleen
met het nationale bevrijdingsfront
(F.L.N.). Tussen de twee bewegingen
heerst een scherpe rivaliteit.
In Parijs is door Franse functionarissen
ontkend dat het contact tussen de Ame
rikaanse ambassadeur en de opstandelin
genregering op verzoek van de Franse
regering zou hebben plaatsgevonden. In
het verleden hebben de Fransen altijd
iedere buitenlandse bemiddelingspoging
van de hand gewezen, omdat zij de Alge
rijnse kwestie als een binnenlandse aan
gelegenheid beschouwden. In Evian, waar
het onderzoek naar de moord op burge
meester Blanc voortduurt, wordt nog een
man vastgehouden in verband met de
moord op Blanc en de dreigbrief aan
Pianta.
De politie van Thonon-les-Balns, onge
veer acht kilometer van Evian. heeft gis
teren de twee jongelieden op vrije voeten
gesteld die maandagavond waren gearres
teerd nadat b(j de burgemeester van
Thonon-les-Balns. Pianta. een dreigbrief
was bezorgd. In deze dreigbrief, onderte
kend met A. F., stond: „U zult spoedig
krjjgen wat Blanc heeft gekregen".
(Vervolg vau pagina 1)
Hij nodigde de raad uit binnen een
jaar de verwerkelijking van het zelfbe
schikkingsrecht te bespreken en wilde
tevens elk misverstand uitsluiten als zou
het tienjarenplan iets meer dan een
hulpmiddel z(jn. Integendeel, het houdt
generlei suggestie in voor de termijn van
zelfbeschikking.
Spreker stelde voorts de vorming van
een beperkt bestuurscollege in het voor
uitzicht, dat voor het merendeel uit lands
kinderen zal bestaan, om het volk op
het hoogste peil te doen deelnemen aan
het bestuur met als eerste doel een ver
antwoordelijke regering.
Nederland wil voorkomen dat de over
gangstijd naar ware zelfstandigheid pas
zou beginnen na de zelfbeschikkings
keuze.
Nederlands enig belang is vrijheid, rust,
orde. Het streeft naar goede nabuurschap
en zal voor niemand een bedreiging
vormen. Het heeft in Nieuw-Guinea niets
te verbergen, wil zijn beleid aan het oor
deel van de V.N. onderwerpen en staat
open voor samenwerking met anderen.
Tweede Kamer:
FAMILIEBAND
De ondervoorzitster van de Tweede
Kamer, mevrouw mr. J. M. Stoffels-
Van Haaften, spoorde aan tot initia
tief voor de verdere opbouw van het
land. De Nederlandse delegatie symboli
seert de familieband tussen beide parle
menten. die echter niet zeer mag knellen.
Zij verklaarde dat de Staten-Generaal
een versiering van het gebouw van de
raad aanbiedt. Het geschenk van de
Staten-Generaal wordt gesymboliseerd
door een oorkonde, verpakt in een kist
van palisanderhout met zilveren deksel
naar ontwerp van de Voorburgse kunste
naar B. J. Aalders).
De heer Nlcoiaas Jouwe kantte
zich ais eerste spreker uit de raad tegen
de mening als zou de aanwezigheid der
Nederlanders een voortzetting van het
kolonialisme zijn. De Papoea's zijn vol
gens spreker teleurgesteld en gegriefd
omdat Amerika kampioen van zelfbe
schikking verstek laat gaan. Het is
noodzakelijk dat de Papoea's gelegenheid
krijgen zich door eigen mensen voor het
wereldforum te doen horen, en stem krij
gen ln het verslag aan de V.N. Hij bracht
een eresaluut aan oud-resident J. van
Eechoud, vader der Papoea's, ds. Van
Hasselt, pater Geurtjens en dr. V. J. de
Bruyn, cn sprak zijn vertrouwen uit in
de Nederlandse regering.
Mr. J. O. de Rijke drong aan op sa
menwerking tussen bestuur en raad,
besef van eigen onvolkomenheid, rede
lijkheid en eikaars verlangens. Dan zal
het waarachtig wel gaan. De heer
Womsiwor vroeg een onderzoek naar
de mogelijkheid van internationale ont
wikkelingsprogramma's.
De heer A. Boendermaker, gede
legeerde van het gouvernement, hoopte
op wederzijds vertrouwen en samenwer
king tussen de Raad en de raad van
diensthoofden.
Gemakkelijker en beier hebf U nog
nooit gewassen I
automatische Inweekwerking -
vooraf weken overbodig
nieuwe wonderbaarlijke waskracht
"7 emmers sop in plaats van 6 uit een
dubbelgroot pak, per groot pak een
halve emmer sop meer
Al Uw wensen rijn vsrvuid de witte was - witter
ken niet de bonte wee - helder en fris ede fijn»
was - luchtig en zacht. En alles zo gemakkelijk:
zonder apart Inwekenezonder lang koken e zonder
warm spoelen.
ter kennismaking:
nog korte tijd
bij aankoop van2
Vraagt U naar het geheel nieuwe wasmiddel
k in rood pak
SER-commissie heeft rapport klaar
(Van onze sociaal-economische redactie)
WANNEER ook in de toekomst de instelling van publiekrechtelijke be
drijfsorganen geheel afhankelijk zal blijven van de bereidheid van
het bedrijfsleven, dan moet men van de toekomstige ontwikkeling van de
p.b.o. maar niet veel verwachting hebben. Tot deze conclusie komt de or
ganisatie-commissie van de Sociaal-Economische Raad in haar nota aan
de raad over de omstandigheden, die de totstandkoming van bedrijfslicha-
men bemoeilijken. De commissie verklaart letterlijk, dat de toeneming van
het aantal bedrijfslichamen zeer geleidelijk zal blijven verlopea, indien,
zoals tot dusver, vrijwilligheid het uitgangspunt "blijft.
De commissie verklaart zich be
reid, wanneer dit nodig mocht blij
ken, aan een wijziging van de Wet
op de Bedrijfsorganisatie mede te
werken. Fr is echter nog een andere
mogelijkheid om tot een snellere uit
bouw van de publiekrechtelijke be
drijfsorganisatie te komen (instelling
bij wet), die het initiatief meer bij
de regering legt en aan de S.E.R.
meer speelruimte geeft in zijn advi
sering. Deze kant van de zaak heeft
de organisatie-commissie in haar nota
echter nog buiten beschouwing ge
laten.
Gaarne is de commissie bereid na de
parlementaire discussie over de p.b.o.
in juni as. zich een oordeel te vormen
over de eventuele richting die na deze
discussie voor de ontwikkeling van de
p.b.o. wordt aangewezen. De commissie
heeft thans haar nota opgesteld naar
aanleiding van een verzoek van de staats
secretaris van algemene zaken. De nota
wordt eerst in de S.ER.-vergadering
van 23 april a.s. besproken en daarna
eventueel voorzien van een aantal kant
tekeningen aan de regering gezonden.
Kritische geluiden
Hoewel de commissie over het alge
meen de kritiek, die de afgelopen jaren
van de zijde van het bedrijfsleven op de
p.b.o. is uitgeoefend, als minder juist
en weinig fundamenteel afwijst, erkent
zij dat de ministeriële vertegenwoordi
gingen bij de bedrijfs- en produktschap-
pen minder gelukkig functioneren. Bij
verschillende bedrijfslichamen zijn drie
soms vier ministers vertegenwoordigd,
waarvan sommigen door meerdere amb
tenaren van de verschillende departe
mentale afdelingen. De commissie zou
het van betekenis achten wanneer van
de zijde van de betrokken ministeries
meer zelfbeperking werd betracht.
Ook bij de verhouding bedrijfslicha
men en vrije organisaties wordt wel een
kritische noot geplaatst, vooral wat be
treft de voorlichting aan de individuele
leden in de bedrijfstak, maar overigens
Europeaan;
part; 32. liniaal (Z.N.); J
34. plomp.
Verticaal: 2. levenslucht; 3. gevan
genis; 4. adellijke titel; 5. spijstafel;
6. verdikking der opperhuid; 7. land
in Europa (afk.); 9. plaats in België;
11. deel van een hufs; 13. bergland ten
Z. van de Kaukasus; 15. gemeente in
Drente: 16. Amerikaanse sierheester;
18. dof; 19. biersoort; 23. buitenmuur
van een gebouw; 24. houten bakje; 25.
soort tapijt: 27. de verwerping (Lat);
28. bergweide; 30. keurig; 31. duinval
lei.
•OPLOSSING VORIGE PUZZLE
1. gelegen, 2. agentes, 3. legende, 4.
nergens, 5. genegen, 6. Berlage, 7. stel-
V»
57
„Ik ben er."
Olof hield stal en keek om. De aardappelen wa
ren op. En er waren nog minstens vijf voren over.
„Vreemd," mompelde hij.
„Helemaal niet, als er weinig is, komt er ook
maar weinig in de grond tereaht."
„Maar andere jaren hadden wij altijd genoeg."
Judith gooide het hoofd in de nek en lachte vals.
„Heeft Arne verleden jaax aardappelen van de
hoeve weggebracht?"
„Neen."
„Nu, dan is de zaak opgelost. Dezer dagen heeft
hij een hele zak vol weggesleept."
„Arne heeft maar een heel klein beetje meege
nomen," wierp Olof tegen.
Judith antwoordde, dat de zak in elk geval
zwaar genoeg was. Hij liep moeizaam, toen hij
naar de vrouw van Berkendal gmg. Als alle aard
appelen op de hoeve waren gebleven, zou er geen
vore over zijn geweest.
Olof reed tot het eind van de akker en liet toen
het paard stilstaan. Hij bekeek de geploegde ak
ker, maar hij kon er geen fout in ontdekken. Hij
had de voren niet te dicht bij elkaar getrokken.
Er hadden voldoende aardappelen moeten zijn.
Plotseling sloeg hij met de hand door de lucht.
„Nu ja. als Arne te veel heeft meegenomen, dan
is dat zijn zaak,' zei hij kortaf
„De jouwe niet?"
„Neen, ik zal de oogst niet zien."
Judith keek Olof aan, alsof zij bang was, dat
hij een voorgevoel van zijn dood had.
„Natuurlijk zul je de óogst wel zien."
Olof schudde het hoofd. Tegen de tijd van de
zonnewende zou hij Akkafjall verlaten en er niet
meer terugkeren.
Er flikkerde iets in Judiths ogen en zij trok
Olof snel met zich mee naar een grote steen aan
het eind van de akker. Achter die steen kon men
hen van de hut en van de hoeve af niet zien. Zij
pakte de man stevig bij de arm.
„Waarom ga je weg?"
Olof mompelde iets onverstaanbaars. Hij wilde
haar niet de waarheid vertellen.
in Gulbrandstal
DOOR BERNHARD NORDH
„Wil Arne je weg hebben?"
„Neen."
De ogen van het meisje lonkten. Zij vermoedde
de ware reden en dat joeg haar het bloed sneller
door de aderen. „Vind je mij soms niet aardig?"
Olof wroette met zijn ene hand in de grond,
zodat de pollen gras in het rond stoven.
„Neen, ik kan het eenvoudig niet aanzien, dat
jij met Arne in het nieuwe huis trekt."
„Als dat 'de enige reden is, kun je gerust blij
ven. Ik zal daar heus niet intrekken."
„Ja wel."
„Niet met Arne!" riep het meisje hartstochtelijk.
„Jij zegt, dat je tegen de tijd van de zonnewende
weg gaat. Maar ik ga morgen al!"
„Dat kun je niet doen!" hijgde Olof hees; er
lag iets verwards in zijn blik, toen hij plotseling
de arm om de schouder van het meisje sloeg. Ju
dith probeerde niet zich los te rukken. Zij drong
dicht tegen hem aan, alsof zij zijn bescherming
verlangde.
„Ik zou wel blijven, als Arne maar weg ging,"
zei zij zachtjes.
„Als Arne.
„Ja, als die weg was."
Het duurde vele seconden, voor Olof de beteke
nis van deze woorden ten volle had begrepen.
Als Judith.... als zij bleef, hoewel Arne er niet
was. dan betekende dit, dat.
Judith lachte en kroop zo dicht tegen Olof aan.
dat die bijna zijn bezinning had verloren.
„Wij zouden dag en nacht aan de hut bouwen,"
zei zij. „Nu kan ik er zelfs niet naar kijken."
Geweldige brokken gedachten woelden door
Olofs verhitte hersenen. Hij drukte Judith tegen
zich aan totdat zij naar adem snakte. „Wil jij voor
de dominee mijn vrouw worden?' bracht hij er
moeizaam uit.
Judith antwoordde hem met liefkozingen en op
dat ogenblik week de ban van oeroude machten
van Olofs gezicht. Zijn gelaat werd opgewekter,
de rimpels van het tobben verdwenen.
„Ik weet een goede plek voor een nieuwe
nederzetting. Wij kunnen nog voor de winter een
hut klaar hebben, en een paar geiten en een koe
kunnen wij ook wel krijgen."
Judith sloot de ogen en gaf zich over aan schone
dromen. Als zij en Olof weggingen van Akkafjall.
zou Arne in geen geval klaar komen met de hooi
oogst. Zelfs al zwaaide hij 24 uur per dag de zeis.
dan nog zou hij niet klaar zijn vóór de herfst
regens. De schone droom vervaagde.
„Maar jij hebt toch zeker even veel recht op
de hoeve als Arne? Waarom moet jij je gaan
doodzwoegen op een nieuwe nederzetting en
Akkafjall overlaten aan Arne, aan hem en die
vrouw?"
„Er kan maar één van ons beide de hoeve krij
gen," mompelde Olof.
„Maar waarom jij dan niet? Arne is immers zo
graag op Berkendal, laat ie daar blijven."
„Die plek is ongeschikt voor een nederzetting."
„Laat hem dan een andere plek zoeken."
Olof schudde het hoofd. Het had geen zin daar
over ruzie te maken. Hun nieuwe nedei-zetting
zou eens net zo mooi zijn als Akkafjall.
„Ja, als we oud en afgeleefd zijn. Maar Akka
fjall zouden we veel groter kunnen maken, als wij
er nu mee begonnen."
Olof liet haar een beetje los, de gladde huid
was niet meer zo glad als eerst.
„Ben je bang om opnieuw te beginnen?"
„Neen, maar het is zo dom om met wat nieuws
te beginnen, als er al akkers en huizen klaar
staan.'
„Wij kunnen niet van Arne eisen, dat hij weg
gaat."
Judith aarzelde even met haar antwoord. Haar
borst ging moeizaam op en neer en in haar blik
lag iets, dat ver boven het heden uitging.
meent de commissie te moeten consta
teren. dat de fundamenten van de Wet
op de Bedrijfsorganisatie nog steeds
juist zijn. Hier is kennelijk geen op
welling van na-oorlogs solidariteitsge
voel aan de orde geweest, maar een
zaak die voor de tweede wereldoorlog
al speelde. De Wet heelt concrete uit
werking gegeven aan het grondwettelijk
beginsel, dat het bedrijfsleven zichzelf
dient te besturen. Deze behoefte aan
zelfbestuur van het bedrijfsleven is
sinds de totstandkoming van de wet in
1950 eerder sterker geworden dan ver
zwakt. Het gaat om organen, waarbin
nen het sterk ontwikkelde streven naar
overleg tussen werkgevers en arbeiders
vormt krijgt. Dit overleg breidt zich
langzaam uit van de sociale naar de
economische aangelegenheden. Ook de
Europese integratie vonnt een sterke
stimulans tot uitbreiding van dit over
leg. Dit overleg dient niet langer plaats
te vinden in de privaatrechtelijke sfeer,
zo meant de commissie, maar in de pu
bliekrechtelijke organen. Het belang van
het gehele Nederlandse volk is dikwijls
betrokken bij de gang van zaken in de
bedrijfstakken, waardoor een inciden
tele privaatrechtelijke samenspraak on
voldoende is. Ook de lotsverbondenheid
van de werknemers met de gang van
zaken in het bedrijfsleven speelt hier
een roL
Ais permanent orgaan van overleg cn
ais bedrUfsüchaam dat regelend kan op
treden onder toezicht van de centrale
overheid, behoeven de bedrijfslichamen
niet in conflict te komen met regelingen
van Europese economische integratie. De
bedrUfslichamen mogen zich namelijk
niet begeven op het terrein van de ves
tiging van ondernemingen of een ge
zonde mededinging ln de weg staan.
Deels overbodig
Voor de produktschappen zal wellicht
een deel van de taak in het internatio
nale verkeer overbodig worden. Een
nuttige taak kunnen zij echter blijven
vervullen op de nationale markt en bij
de uitvoering van E.E.G.-maatregelen op
het gebied van de landbouw.
Geconcludeerd wordt, dat de dyna
miek, welke het economische leven thans
kenmerkt tot diepingrijpende wijzigin
gen in de positie van belangrijke be
drijfstakken kan leiden. De organisatie
commissie van de S.E.R. noemt het ge
wenst, dat de daaruit voortvloeiende
consequenties (zowel economisch als
sociaal) worden behandeld in organen,
welke de gehele bedrijfstakvertegen
woordigen. Organen, die de mogelijkhe
den bezitten gegevens van de onderne
mingen te ontvangen en die voldoende
financiële armslag hebben om onder
zoekingen te verrichten en activiteiten
te organiseren.
Over aantal en omvang van de be
drijfslichamen liepen de meningen in de
commissie uiteen. Enkele leden waren
van mening, dat een relatief beperkt
aantal bedrijfslichamen van grote om
vang met een sterke interne decentrali
satie, zoals het landbouwschap, de voor
keur verdient. Deze leden waren tegen
een groot aantal kleine lichamen, waar
van het werkgebied nagenoeg geheel
overeenstemt met dat van de privaat
rechtelijke organisaties.
Andere leden waren daarentegen van
mening, dat de publiekrechtelijke be
drijfsorganisatie slechts dan werkelijk
tot leven kan komen, Indien zij nauw
bij de spontane groepsvorming aansluit.
Algemeen was de commissie van me
ning, dat de afbakening van het bedrijfs
leven welke bij de instelling van be
drijfslichamen nu eenmaal moet geschie
den. beslist niet verstarrend behoeft te
werken op de verhoudingen. De bedrijfs
lichamen kunnen zich steeds aanpassen
bij de nieuwe ontwikkelingen in de
praktijk. Unaniem wenste men ook vasl
te houden aan de paritaire bestuurs
samenstelling, zoals dëze in de wet is
vastgelegd.
De commissie heeft er begrip voor.
dat wellicht door verruiming van de mo
gelijkheden voor advies- en orgaancom
missies de besluitvorming van de be
drijfslichamen beter op de verhoudingen
(Wordt vervolgd) j» de bedrijfstak afgestemd kunnen
ETHEKGOLVEN
Griezelige vissen in
Parijs' museum
Ruim duizend verschillende soorten
zeebewoners, die in enorme aquaria, ge
vuld met zeewater leven, zijn te be
zichtigen in het onlangs in Parijs ge
opende Musée de la Mer. Het museum
is gevestigd in de Rue du Faubourg
Montmartre in het negende arrondis
sement.
Men kan er griezelige inktvissen zien
en vervaarlijke hondshaaien, merk
waardige zeespinnen en sierlijke tro
pische vissen. Het museum, dat onge
twijfeld een bezoek waard is, is dage
lijks geopend van 10 uur des morgens
i/1 i
Na het NTS-journaal zal de AVRO
haar televisieprogramma beginnen
met filmimpressies rondom de in
stallatie van de Nieuw-Guinea Raad.
Om 8 40 uur volgt de sportrubriek
en om 9 10 uur zingt de Israëlische
chansomère Rika Zaraï. Naar het
vijfde deel van de film „Het is zover''
kunt u kijken om half tden cn om
10.10 uur zal de literaire „Kring (in
de nieuwe samenstelling) het pas-ver
schenen boek „Voer voor psycholo
gen" van Harry Mulisch bespreken.
iavond
In de reeks „Bij de gratie Gods"
zendt de NCRV om 8.10 uur een pro
gramma uit dat gewijd is aan de
Tsaren Alexander II en III van Rus
land en het leven in hun tijd. Om
9.40 uur zingt het Omr oepdiubbel-
kwartet oud-Nederlandse liederen en
om 10 uur kunt u luisteren naar „De
kerk op wieltjes", een klankbeeld
over de protestantse gemeente van
Aalst in België.
De VARA sluit de luisteraars om
8.15 uur aan met het Teatro dril
'Opera m Rome, voor een uitvoering
van Verdi's opera Othello. Onder de
Italiaanse solisten hoort u Maria del
Monaco in de titelrol. Franco Cupua-
no dirigeert voorts koor en orkest
van de Opera te Rome. In de pauze,
om 10 20 uur. zet d-r. W. Drees zijn
memoires voort. De uitvoering duurt
tot 11.15 uur.
Programma voor morgen
DONDERDAG 6 APRIL 1961
Hilversum I, 402 m. 746 ke/s. AVRO:
7 00 Nws 7.10 Gym 7.20 Gram. VPRO: 7.30
Dagopening. AVRO: 8 00 Nws 8-15 Gram
9.00 Gym v d vrouw 9.10 De groenteman
9.J5 Gram 9.33 Waterstanden 9.40 Morgen
wijding 10.00 Gram 10.50 V d kleuters 11.00
Huishoudelijke zaken, praatje 11.15 Gram
1.45 Boekbespr 12.00 Lichte muz 12.30 Land
en tulnbouwmedcd 12.33 Lichte muz 13.00
Nws 13.30 Dansmuz 14.00 Kamermuz 14ZO
V d vroudw 15 05 Metropole ork 15.30 Voor
dracht 15.50 Three's company, miniatuur
opera 17.00 V d Jeugd 17^0 Jazz 17.50 Re-
gerlngsuitz: De zilvervloot brengt goed
nieuws voor grammofoonplaatliefhebbers.
18.00 Nws 18.15 V d Jeugd 18.30 Lichte
muz 18.45 Eur Jcugdvoctbaltoernool ln Por
tugal 18.55 Gesproken brief 19.00 V d kleu
ters 19.05 Liedjes en Koek en ei, hoorspel
20.00 Nws 20.05 Zar und Zlmmermann.
opera 21.05 Om de eer. hoorspel 22.30 Nws
en beursber van New York 22.45 Act 23.00
Sportact 23.10 Discotarla 23.5524.00 Nws.
Hilversum II, 298 m. 1007 kc/s. KRO: 7.00
Nws 7.15 Gram 7.30 V d jeugd 7.40 Gram
7.45 Morgengebed en overweging 8.00 Nws
8.18 Gram 8.50 V d vrouw 9.35 Waterstan
den 940 V d kind. NCRV: 10.00 Gram 10.13
Morgendienst 10.45 Gram. KRO: 11.00 V d
zieken 11.43 Gewijde muz 12 00 Middagklok
noodklok 12.04 Lichte muz 12.25 V d boeren
12.35 Land- cn tuinbouwmeded 12.38 Gram
2 50 Act 13.00 Nws 13.15 Zonnewijzer 13.20
Promenade ork en sol. NCRV: 14.00 Thea-
terork en sol 14.30 Kamerork en sollate
15.30 Dubbelkwartet en orgel 16.00 Bijbel-
overdenking 16.20 Planorecital 16.43 Grain
17.00 V d Jeugd 17.30 Gram 17.40 Beursber
17.45 Lichte muz.
18.15 Sportrubriek 18.30 Vocaal ensemble
18.50 Sociaal perspectief 19.00 Nws en weer-
ber 19.10 Op de man af, praatje 19.15 Pla
norecital 19.30 Radiokrant 19.30 Pollt lezing
20.00 Gevar progr 21.30 Gram 21.50 Perio
dieken-parade 22.00 Kerkorgelconc 22.30
Nws 22 40 Avondoverdenking 22.55 Boek
bespr 23.00 Mllit ork 23.30 Visie op de
toekomstige ontwikkeling van de beroeps
keuzevoorlichting, toespraak 23.5324.00
Nws.
TelevKleprogr. NTS: 20.00 Journ. NCRV:
20.20 Memo 20.30 Pilmbespr 20.50 Iphlge-
nela, TV-spel 22.30 Dagsluiting.
worden. Evenlueele belemmeringen zou
den hier weggenomen kunnen worden,
waartoe de Wet op de Bedrijfsorganisa
tie gewijzigd zou moeten worden. Eerst
zal dan echter hierover gesproken die
nen te worden met de organisaties ln
de verschillende bedrijfstakken.
Verre wil de commissie er zich van
houden om bij de wet of op andere
wijze regels vast te stellen voor de
wijze, waarop de organisaties de
aanwijzing van bestuursleden van de
bedrijfsorganen dienen te verrichtco>
