Mcttiuc £riitsrl)e (Courant N ieuw-Guinea-r aad Commentaar Beerman: toestand onderzoek naar jongengesticht geïnstalleerd Bemiddeling V.S. F r ankri j k- Algeri j e NIEUWS in één oogopslag- Koningin sprak via de Raad band toe Kerk in het ijs BON Dertig arbeiders bewusteloos bij ontploffing Alpbense vrouw omgekomen Koning Boudewijn wijst morgen formateur aan Weestuzelf en blijft uzelf WOENSDAG 5 APRIL 1961 BUREAUS: Steenstraat 37 Directie. Redactie, Abonnementen-en Advertentie-afdeling Tel. 31441. ABONNEMENTEN: f 7.50 per kwartaal; f 2,55 per maand; f 0,59 per week. ADVERTENTIES: f 0.20 per millimeter. Familieberichten f 0,18 per millimeter. (BIJ contract belangrijke korting) Postrekening 58936. Directie: F. DIEMEït Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER CHRISTELIJK.?!ATIONAAL DAGBLAD „5tünt»astlcl) H gb<ble»tn myn bert ia trgfjeaspoet" Tweeënveertigste jaargang no. 12141 Wat te doen tegen kettingbotsingen Zie pagina 2 Hollandia beleefde vandaag een historische dag: om half een vannacht (Nederlandse tijd) is de Nieuw-Guinea-Raad ge ïnstalleerd. De achtentwintig vertegenwoordigers van dit jonge volk en de zeer vele gasten beluisterden de stem van H.M. de Koningin die via de band Haar allerbeste wensen deed toe komen aan raad en volk van Nieuw-Guinea. De onderhandelingen tussen Frankrijk en Algerije die vrijdag te Evian zouden beginnen, zijn uitgesteld. Gisteren is de Zwit serse regering (die immers als gastvrouwe optreedt) officieel hiervan in kennis gesteld. Geruchten willen dat de Ver. Staten op dit ogenblik een bemiddelende rol spelen. De Hervormde zending heeft in Afrika een „open deur" ge vonden. Gisteren is meegedeeld dat binnenkort tweeëntwintig zendelingen zullen worden uitgezonden naar Noord-Ghana, Zuid- Kameroen, Nigeria en Senegal dit alles in samenwerking met de Parijse, de Bazeler en de Schotse Presbyteriaanse zending. Na de schermutselingen gisteren op het vliegveld van Elisa- bethstad in Katanga, is thans weer de rust weergekeerd. De Zweedse UNO-troepen hebben enkele hachelijke uren door gemaakt; vermoedelijk echter zijn er geen slachtoffers te be treuren. Tsjombe en de vertegenwoordigers der Ver. Naties schijnen thans tot een akkoord te zijn gekomen. Minister Beerman heeft een commissie opgedragen een onder zoek in te stellen naar de toestand in het Rijksopvoedingsge sticht te Amersfoort, waar in 1960 114 „ontsnappingen" voor kwamen. De kritiek op de p.b.o. houdt weinig steek zegt een SER- commissie maar in de toekomst is weinig van vrijwilligheid te verwachten als het gaat om de instelling van p.b.o.-organen. ALS een trouwe maar vepgeefse wachter steekt boven het ijs van een stuwmeer, ergens aan de Italiaans-Oostenrijkse grens, het kerktorentje uit, aangevend de plaats waar eens het dorpje Reschen lag. Enkele ja ren geleden is dit dorp namelijk aan het grote meer ten prooi gevallen. Zoals meer dorpen trou wens die plaats hébben moeten maken voor kunstmatige werken als deze. De bewoners hebben el ders een nieuw bestaan ge vonden het kerkje is achtergebleven. En lang zal het niet meer duren of de golven zullen ook dit laatste obstakel hebben overspoeld. Het laatste wnt aan Reschen herinnerde zal dan zijn weggevaagd. Een plaatje als dit vestigt weer eens de aandacht op kerktorens, vroeger met zo veel zorg gebouwd, zo hoog mogelijk, opdat maar van wijde omtrek te zien zou zijn waar het bedehuis zich bevond. De hoge toren centrum der gemeente. En luide klokken de roep stem van de kerk. Er is in dit opzicht wel iets veran derd! Het is immers nau welijks meer mogelijk torens te bouwen die uitsteken bo ven de hoge flats van onze moderne steden en dorpen. En de klokken beieren nog wel, maar hun stem gaat al snel verloren in het rumoer van ons snelverkeer. En ook: de kerktoren is im mers een niet-direct-nuttig bouwsel dus kan men het beschikbare geld beter aan de kerk zelf besteden! Ach, men kan dit alles wel eens met enige spijt constateren men moet er echter ook oog voor hebben dat onze tijd weer heel an dere middelen kent om de aandacht te brengen. Mid- kerk (en de Kerk) onder de delen die de mens-van-nu meer aanspreken, want by wie wekt een kerktoren nu nog de gedachte op aan het bedehuis, aan God zelf? Het christelijk dagblad is een van die middelen. Onze krant heeft haar christelijk- nationale pagina, heel het werk op christelijk terrein aldus onder uw aandacht brengend. Wat nieuws be treft midden in het leven, maar wijzend naar boven. Zoals de toren midden in het dorp stond en omhoog wees. U kunt noteren als nieuwe abonnee: (woonplaats) Betaling geschiedt per week/ maand/'kwartaal/per giro. (Doorhalen wat niet van toepassing is). (naam) (straat) (woonplaats) In de machinekamer van een bij de Rotterdamsche droogdok maatschappij in reparatie zynd schip zijn enkele ammo- niakleidingen gesprongen. Dertig arbei ders zijn bewusteloos geraakt. Enkele van hen werden tevens gewond. De ontploffing heeft zich vanmiddag voorgedaan in de machinekamer van het ms. Mathieson van de Ormet shipping Co in Monrovia (Liberia) welk schip in 1959 werd gebouwd. Het meet 8830 brt. Bij het ter perse gaan van dit nummer wordt gemeld dat er ministens drue do den zijn. (Telefonisch van onze speciale verslaggever) HOLLANDIA, WOENSDAG. TN EEN BIJZONDER STIJLVOLLE SAMENKOMST heeft vandaag dan L de installatie van de Nieuw Guinea-raad plaats gehad. Er was een keur van redevoeringen, verscheiden van inhoud en ook van lengte, maar alle uiting gevende aan de stemming van ernstige dankbaarheid. De zaal was van een sobere, doch eveneens stijlvolle inkleding. Negen uur vijf minuten was het grote moment, waarop na de rede van de gouverneur en de gesproken boodschap van de Koningin de voorzitter met een ferme hamertik de vergadering voor aangevangen kon verklaren. Vanmorgen is op dc rijksweg onder Boxtel een personenauto bij het uitwijken voor een tegenligger tegen een boom op gevlogen. De 41-jarige echtgenote van de bestuurder, mevrouw Driessen uit Alphen aan den Ryn, was op slag dood. Haar man werd met vry ernstige, doch niet levens gevaarlijke verwondingen, in het St. Li- duïna-ziekenhuis in Boxtel opgenomen. De minister van administratie en cul turele zaken in het aftredende kabinet- Eyskens. Harmei heeft bekend gemaakt, dat koning Boudewijn morgen een kabi netsformateur zal aanwijzen. Volgens minister Harmei, die de vorige week met een informatie-opdracht werd be last, zal hij op die dag zijn eindverslag aan de Belgische koning uitbrengen. Doordat wereldkampioen Tal nog steeds ziek is, is de negende partij van de twee kamp om het wereldkampioenschap scha ken tussen Tal en Botwinnik wederom uitgesteld. Deze party was van maandag j.l. verschoven naar vandaag. Geheel reeds het karakter van een parlementaire bijeenkomst vertoon den de stemming voor het tweede en derde voorzitterschap. Een aardig in cident was, dat het enige vrouwelijke raadslid vergeten bleek, de presen tielijst te hebben getekend, welke ontdekking tegelijk de oplossing be tekende voor het feit, dat aanvanke lijk een stem teveel was uitgebracht. De stemmingen hadden Jot resul taat, dat tweede voorzitter -is ge worden de heer Kaisiepo (dezelf de die onze krant onlangs de eer heeft aangedaan om deel te willen nemen aan een on zer forums), derde voorzitter de heer' Jouwe. Eerste Kaisiego - tweede voorzitter is (eo- voorzitter als bekend, de heer Sollewijn Gelpke. van wie wij eveneens onlangs enkele beschouwingen in onze krant konden publiceren. Tweede en derde voorzitter zyn dus beiden uit de bevolking zelve. Toen zy hun zetels aan weerszijden van dc voorzitter innamen, werd unaniem hartelijk geapplaudis seerd, tevens de enige maal dat in deze plechtige zitting een applaus heeft'weer klonken. De middelen van de moderne commu nicatie, als pers, televisie en film, waren in ruime mate aanwezig, zodat de publi citeit van dit beiangrijke gebeuren al leszins was gegarandeerd. Ook in het vervolg zal de Raad in het openbaar blij ven vergaderen. Morgenochtend te half negen vangt hy zijn normale werkzaam heden aan. Te vermelden is nog, dat gisteravond, dus aan de vooravond, een receptie in het gouverneurspaleis heeft plaatsgehad, waarbij zeer velen de gasten waren van gouverneur en mevrouw Plalteel. Ieder was voor deze ontvangst in feestelijke kledij. Ook de Papoeagasten \yaren hij deze gelegenheid veelal in tropensino- king. De sfeei in Hollandia is onveran derd opgewekt en stemmig. Van enige onrust, als van bepaalde zijde gesugge reerd, is niets te bespeuren. Geheel het tegendeel is het geval. Kon ngm „Ik wens u veel geluk en voldoening toe bij al uw arbeid voor uw land en uw volk", zo luidde de eerste zin van de korte toespraak van de Koningin, die op een geluidsband in Nederland was opgenomen en die gelijktijdig in het Engels en het Maleis werd vertaald voor het gehoor van de 28 leden van de Raad en de talrijke Nederlandse en buitenlandse gasten, die voor de in stallatieplechtigheid in de stadsgehoor zaal waren bijeengekomen. De eerste beslissing van de Raad, na dat de woorden van de Koningin waren verklonken in de zaal en over de samen gestroomde menigte op het voorplein, was het vaststellen van de tekst van een antwoordtelegram. Daarin beperkte de Raad zich tot het uitspreken van „oprechte vreugde over de treffende en bemoedigende woorden" van de Koningin, doch hu liet het dank woord vergezeld gaan van een „betuiging van diepe aanhankelijkheid aan Uw Huis en van gevoelens van sterke verbonden heid met het Nederlandse volk". (Zie voorts elders op deze pagina en op pagina 7). TT.M. DE KONINGIN heeft bij de installatie van de Nieuw-Guinea-Raad LA de volgende rede gehouden, die op een geluidsband was opgenomen: „Leden van de Nieuw-Guinea-Raad, ik wens u veel geluk en voldoening toe bij al uw arbeid voor uw land en volk. In Nederland is er vreugde omdat gij heden uw werk begint. Het is de eerste stap op de weg, die leidt naar de uitoefening van het recht tot zelfbeschikking door uw volk. Moge die weg kort blijken te zijn. Dit is het cadeau van de Staten-Generaal aan de heden in Hollandia geïnstalleerde Nieuw-Guinea-Raad: een kistje met een oorkonde. Deze vermeldt dat de Nederlandse Kamers een versiering zullen aanbieden voor het gebouw van de Raad. Het geschenk was gisteren, nog voor het overhandigd werd, echter spoorloos verdwenen. Daarover schrijft onze speciale verslaggever in een van zijn reportages. DE Zwitserse regering heeft be kendgemaakt, dat de Algerijnse opstandelingen besloten hebben, hun onderhandelingen met de Fransen, die vrijdag te Evian zouden begin nen, uit te stellen. In een kort com muniqué werd medegedeeld, dat Tayeb Boelharoef, de afgezant van de „voorlopige regering van de Al- gerijr-*» 'republiek", die juist t.e. Zü- rich was aangekomen, de Zwitserse regering officieel van dit besluit in kennis heeft gesteld. Volgens het communiqué blijven de Al gerijnen erbij, dat zij „met het oog op de huidige omstandigheden" niet op 7 april naar Evian zullen komen. Zwitserse woordvoerders weigerden alle verdere inlichtingen. Het was niet duidelijk, hoelang de Frans-Algerijnse vredesonderhandelingen zullen worden uitgesteld. De Algerijnen' willen pas onderhandelen nadat zij de officiële verzekering hebben ontvangen, dat de Franse regering geen besprekingen zal voeren met de M.N.A., de meer gema tigde Algerijnse beweging. Amerikaanse en Franse functionarissen hebben niets willen loslaten over even tuele resultaten van een officieel contact tussen de Ver. Staten en de regering van de Algerijnse rebellen. Waarnemers za gen echter de mogelijkheid dat het con tact, dat dinsdag tn Tunis plaatsvond, er toe zou kunnen bijdragen, dat de moei lijkheden uit de weg worden geruimd. (Zie vervolg pagina 7) ]AE INSTALLATIE van de Nieuw- Guinea-raad is een daad van "histori sche betekenis. Als het goed is immers, is hiermee de eerste stap gezet op de weg die leidt naar zelfstandigheid. Zelfstandigheid die het volk van Nieuw- Guinea toekomt overeenkomstig de be ginselen zoals die zijn neergelegd in het handvest der Verenigde Naties en die Nederland ook aan dit volk begeert te geven. H.M. Koningin Juliana stelde het zo in haar toespraak: „Nederland voelt zich in vriendschap en naar eer en ge weten gebonden u in staat te stellen en de waarborgen te geven, vrij over uw eigen lot te kunnen beslissen. Dit immers is ons enig doel. Want aan ieder mens en ieder volk komt het recht toe op vrijheid en onafhankelijkheid, en allen moeten zij dat recht mogen uitoefenen, zo zij dat willen." Naar eer en geweten gebonden dat is de kern van de zaak. Blijft de vraag in hoeverre wij in staat zullen zijn „waar borgen te geven" dat de Papoea-bevol king ook metterdaad dit zelfbeschikkings recht zal kunnen uitoefenen. Dan is dit duidelijk: dat Nederland alleen niet in staat is dit recht te waarborgen. In deze zelfde krant vindt nien opgesomd hoever de communistische hulp aan Indo nesië zich al uitstrekt. Indonesië wil niets van het zelfbeschikkingsrecht der Pa poea's weten en voor het Kremlin is dit recht niets anders dan een vodje papier, gemakkelijk om te hebben en om ermee te zwaaien als het eens nodig is. maar ook niet anders dan een vodje als het andersom beter uitkomt. Als deze mach ten erop uit zijn het recht der Nieuw- Guinca-bevolking om over eigen lot te beslissen, te torpederen, dan kan Neder land dit niet keren. Dan kan men deze installatie wel een daad van „historische betekenis" noemen maar is de mogelijk heid groot dat zij bijzonder snel zal moe ten worden bijgeschreven in het „vergeet boek der historie". Echter, het is niet zo dat Nederland alleen staat voor deze taak. De plechtig heid der installatie is bijgewoond door vertegenwoordigers van bevriende, in vloedrijke landen. Dat de stoel van dc Amerikaanse vertegenwoordiger leeg ge bleven Is, is weliswaar een pijnlijke zaak en bewijs van een al te voorzichtige po- litek Amerika zal echter nooit kunnen toelaten dat Nederland zeer duidelijke poging de beginselen van het handvest der Verenigde Naties naar letter en geest na te leven, door geweld zal worden ge torpedeerd. Het zou dusdoende alle res pect verliezen der jonge volkeren respect dat men zo graag wil winnen. Voor de jonge N'ieuw-Guinea-raad, zal het uiterst moeilijk zijn de juiste weg te vinden in deze doolhof van tegenstrijdige belangen. Want deze raad krijgt niet de kans politieke leerschool te zijn bin nen heel korte tijd zal hij wellicht moe ten optreden als politieke realiteit, mo gelijk zelfs voor het forum der Verenigde Naties. De bevolking van Nieuw-Guinea mag echter weten dat zij in dit streven naar zelfstandigheid begeleid wordt door de sympathie van het gehele Nederlandse volk! Want eer en geweten zijn voor ons volk nog heilige begrippen. Op Paasmaandag hebben koning Boudewijn en koningin Fabiola in Oostende hun door de stad aange boden huwelijkscadeau, de vis sersboot Fabiola, in ontvangst ge nomen. In een motorvlet van de Belgische marine, begaf het vor stenpaar zich naar het cadeau. Wees uzelf, blijft uzelf, in de vorm, die gij zelf zult kiezen, zoals uw eigen aard u dat zal ingeven. Nederland voelt zich, zoals gij weet, in vriendschap en naar eer en geweten gebonden, u in staat te stellen en de waarborgen te geven, vry over uw eigen lot te kunnen beslissen. Dit immers is ons enig doeL Want aan ieder mens en ieder volk komt "het recht toe op vrijheid en onafhankelijkheid, en allen moeten zij dit recht mogen uitoefenen, zo zy dat willen. De taak van uw raad is het, thans die beslissing nabij te brengen. Nederland wenst uw volk zo spoedig mogelijk een waardige en gelijkwaardige plaats te zien innemen in de gemeen schap der moderne wereld en op het fo rum der Verenigde Naties. Ook volgt Nederland met sympathie de soortgelijke ontwikkeling als bij u, die plaats heeft in de oostelijke helft van uw groot eiland. Mijn allerbeste wensen vergezellen u bij uw verantwoordelijke arbeid en uw grootse taak nu, en voor de toekomst". Gouverneur: HARMONIE Gouverneur dr. F. J. P 1 a 11 e e 1, wiens rede aan de weergave van de woorden der Koningin vooraf ging zeide de grote belangstelling van heinde en ver verheu gend te achten, omdat nu voor de ogen van vele getuigen de koninklijke toezeg ging in de troonrede van 19G0 wordt ver. wezcnl(jkt. Deze belangrijke taak zal nu men nog niet gesterkt is door ervaring en tra ditie het hart met bezorgheid, voortge komen uit verantwoordelijkheidsbesef, vervullen: doch de gouverneur zal alle hulp en steun geven om de raad goed ge ïnformeerd en gedocumenteerd te doen zijn. De instelling van de Raad is een stap op weg naar zelfbeschikking. Wil deze geen holle frase zijn, dan moet zij wor telen in een krachtig volksbestaan met evenwichtige politieke, economische en culturele ontwikkeling. In de ontwerp begroting-1962 wordt 17 procent meer voor economische ontwikkeling en vijf entwintig procent meer voor onderwijs bestemd. Nu de publieke zaak in het open baar behandeld zal worden, zyn alle voorwaarden aanwezig om de open en goede verhouding tussen Nederlanders en Papoea's duurzaam te behoeden. De voortekenen zyn gunstig. Na de fan tasieën over onrust, spanning en strijd kan men thans ontdekken dat het te gendeel waar is. Zelfs dé verkiezingen gaven geen beeld van verscheurdheid maar van harmonie. Papoea's steun den Nederlandse, en Nederlanders Pa- poease kandidaten. Op ras is niet gelet, slechts op vertrouwen en kundigheid. Minister: ZELFBESTUUR Ministermr. E. H. Toxopeus was verheugd en trots namens de regering de gelukwensen aan te bieden. Deze stap voldoet aan het doel van het handvest der Verenigde Naties, hetwelk gericht is op zelfbestuur en zelfbeschikking. Hij bood de Raad een geschenk aan, name lijk ccn praktische handbibliotheek. Staatssecretaris OVERGANG Staatssecretaris mr. Th. Bot zeide dat de in Nieuw-Guinea en het buitenland studerende jeugd nauwgezet op de daden van de leden zal letten en hun reken schap zal vragen. (Voor vervolg zie pagina 7) TkE FRONTALE zone die de laatste tijd over Nederland heen en schoof, is de nacht van dinsdag op woens dag definitief over het hele land getrok ken. Achter het front stroomde met zui delijke wind veel zachtere lucht binnen die uit België en van de Kanaalkust af komstig is. Doordat de depressies een baan volgen van de Oceaan over Ierland en Noord-Engeland naar de Noordzee, zal de aanvoer van zachte lucht nog en kele dagen voortduren. De fronten van de depressies brengen HET van tijd tot tijd wat regen. Tendens dalend. Stand gisteren: 760. WEER IN EUROPA De Bilt verwacht tot donderdagavond Enkele opklaringen, maar plaatseiyk ook enkele buien. Matige tot krachtige zuid westelijke wind. Over het dezelfde temperaturen als vandaag. Heidei ï'ïtmïtn (Opgemaakt 11.15 uur). Zon en Maan Laatste kwartier 8 april Donderdag, zon op 6.05, onder 19.21 uur; Maan op 0.14, onder 9.19 uur. (Van onze parlementsredaotie) MINISTER Beerman (justitie) heeft een commissie opdracht gegeven een onderzoek in te stellen naar de inrichting, werkwijze en behan delingsmethodiek van het rijksopvoedingsgesticht te Amersfoort. Het on derzoek zal ook betrekking hebben op de verhoudingen tussen degenen die bij het werk aldaar zijn betrokken. De commissie zal over haar be vindingen rapport uitbrengen en tevens bepaalde voorstellen doen. De ministers is bereid te zijner tijd aan de Tweede Kamer nadere mede delingen te doen over het resultaat van het onderzoek. De commissie zal bestaan uit staatsraad mr. G. Ph. Helders (voorzitter), prof. dr. P. Calon, mr. G. Duisterwinkel en mr. J. W. Knottenbelt. Mr. Beerman deelt dit mee in een uit voerig antwoord op de schriftelijke vra gen. die het liberale Tweede-Kamerlid mr. C. Berkhouwer begin vorige maand heeft gesteld naar aanleiding van ge ruchtmakende perspublicaties over het Amerfoortse rijks>pvoedingsgesticht. De ministeriële uiteenzetting brengt de fei ten tot hun ware proporties terug. Het is volgens de bewindsmai niet juist, dat zich sinds enige tijd in de betrokken in richting voortdurend onregelmatigheden hebben voorgedaan. In 1960 deden zich in totaal 114 „ont snappingen" uit het gesticht voor. Daar het hier gevallen ^an uiteenlopende aard betreft („eente" ontvluchtingen naast niet-terugkeren van verlof e.d.), geeft de minister liever de voorkeur aan de terra „gezagsonttreleking". Hy erkent, dat op een zondag in '60 zelfs 20 pet. van alle pupillen buiten controle van de inrich ting was. Het geregeld voorkomen van gezagsont- trekking acht de bewindsman „niet on- bedenkelyk" Daarom beeft de minister inmiddels opdracht gegeven tot het tref fen van vr(j kostbare bouwkundige voor zieningen aan het gestichtscomplex, dat uit 1910 dateert en aiet meer aan de vandaag te stellen eisen voldoet. Naast de huisvesting baart ook de per- soneelssituatie im Amersfoort zorgen. De bewindsman moet bevestigen, dat begin oktober 1959 een aantal pupil len getracht neeft zich aan bet gezag van de nachtwachten te onttrekken. Een nachtwacht, die poogde de rust in de slaapzaal te herstellen, kreeg een bloem pot naar het hoofd. He' is echter niet juist, dat de poging van de jongens ter nauwernood kon worden verydeld. Mr. Beerman wjjst ei in zyn antwoord nog op, dat in de Jksinrichtingen als die te Amersfoort de moeilijkst opvoedbare minderjarigen zijn opgenomen, die zowel op grond van hun psychische gestoord heid als wegens hun sociale onaange pastheid in een andere inrichting geen plaats meer kunnen vinden. Vllss Eclde De Bilt Twente Ein.in Zd -Limb Helsinki StoCkh. Oslo Kopenh Aberdeen Londen A'dam Brussel Luxemb Part)» Bordeaux Grenoble Nice Beriyn Frankfort MUnchen ZUncb Geneva Locarno Wenon Innsbruck Belgrado Athene Home Ajaccio Madrid Mallorca Lissabon ill? regen gh. bew. gh. bew. regen gh. bew. gh. bew. gh. bew. gh. bew. onbew 1. bew. gh. bew gh. bew. gh. bew. regen regen gh. bew. zw bew. gh. bew zw. bew. onbew onbew. onbew. gh- bew 1. bew gh bew. zw. bew. 1. bew. onbew. onbew. onbew. gh. bew. onbew. gh. bew. wnw 1 windstil windstil windstil ono 1 windstil (rita) „Ik zal je laten zien, waar we heen gaan, Tommy.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1961 | | pagina 1