GEREFORMEERDE ZENDINGSBOND sarie EN JfiN
D
NOORSE ZENDINGSRAAD
GEESTELIJK
LEVEN.
begint werk in Kenya
Vertaling
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 18 MAART 1961
Loon en last
Wij hebben U gevolgd, zegt Petrus tegen Christus
kort voor Hij naar Jeruzalem gaat om daar gekrui
sigd te worden. Hij maakt zijn zin (Marcus 10 28)
niet af. maar het is duidelijk dat hij wil vragen:
,,Wat levert het ons op?"
Wij noemen ons christenen, volgelingen van de Chris
tus: komt ook bij ons die vraag weieens op: „Wat
heb ik er aan?" Onze tijd vraagt gauw: „Wat le
vert het me op?" We spreken over functionele kleu
ren, functionele muziek, waarom dan ook niet over
een functioneel geloof?
Het merkwaardige is dat Christus op deze vraag in
gaat. Hij zegt niet dat ons geloof „geen verdiensten
heeft", en dat ons volgen „alleen maar genade"
is en we dus ook niets te verwachten hebben. Het
tegendeel is waar. Christus zegt: „Hij ontvangt hon
derdvoudig terug," huizen, akkers en familieleden.
Met andere woorden: God bekommert zich om ons.
Als Hij Zijn kinderen zegent, dan zijn dat maar niet
alleen geestelijke zegeningen, maar ook materiële.
Er wordt echter een woord aan toegevoegd. De vol
geling van Christus krijgt dit alles met „vervolgin
gen." Ieder die Christus ten volle wil volgen, zon
der op eigen ongerief en eigen verlies te zien, komt
ook in moeilijkheden. God zit niet stil, maar de dui
vel zit ook niet stil.
Zegeningen en vervolgingen zijn ons deel. Loon en last
de vrucht van ons geloof. Deze twee dingen mogen
niet van elkaar gescheiden worden. We mogen niet
onze aandacht op het ene feit concentreren ten koste
van het andere. Er is een theologie vandaag, waar
in voor het „loon" bijna geen plaats meer is. Er is
een angst voor goede werken, omdat alles „uit
genade" is en we vergeten dan dat wij behouden
zijn „om goede werken te doen", zoals Paulus zegt.
Maar er is ook een theologie vandaag, die zo uit de
zegen van Christus wil leven, dat er voor de ver
volgingen geen plaats meer is. voor de strijd niet en
voor de ziekte niet. Die theologie is even eenzijdig en
even gevaarlijk als de eerste. In ons leven kruisen
deze twee lijnen elkaar: Loon en last vallen over el
kaar heen. Ook in uw leven?
Het jaar 1961 heeft de Gereformeerde Zendingsbond, meestal afgekort als
G.Z.B., een nieuwe taak op de schouders gelegd. Juist op het ogenblik dat een
oude taak geheel schijnt te zijn afgelopen. Deze zending heeft tot nu toe ge
werkt op Celebes, maar een van beide artsen, dr. F. C. de Waal, keerde de
vorige maand reeds terug en de vrouwelijke arts, dokter E. van Riessen, en de
verpleegster, zuster G. C. van Hooff zullen ook binnenkort terugkomen, omdat
hun visum is afgelopen. Terwijl deze beide vrouwen reeds denken aan hun
terugreis naar Holland, zijn drie andere zendelingen bezig om zich voor te
bereiden op een nieuw werk in Afrika, in een van de weinige landen dat nog
niet geheel zelfstandig is: Kenya. De hervormde predikant van Lunteren,
ds. C. J. P. Lam, de verpleegster mej. G. Stuurman en de Zeister leraar H. van
't Veld hopen nog dit jaar of begin volgend jaar hun nieuwe taak te beginnen.
f Hei getuigenis
droeg
van de boeren
vrucht
Kerkeraad van de zendingsgemeente te Eldoret met twee predikanten.
ook uit de Lutherse wereldfederatie
Nergens ter wereld heeft het
besluit van de Internationale
Zendingsraad om een fusie aan
te gaan met de Wereldraad
van Kerken zoveel opschudding
en verzet teweeg gebracht als
in Noorwegen. Tot nu toe heb
ben zich eigenlijk slechts twee
zendingsraden tegen integra
tie verklaard, namelijk die van
de Kongo, (waar de situatie
eigenlijk al weer totaal veran
derd is en waar de Wereldraad
van Kerken geweldig veel hulp de Noorse Raa3 zal verlaten. Ooic
stuur van een van de grootste
Lutherse zendingen van Noorwe
gen heeft reeds in december be
sloten zich uit de Noorse raad te
rug te trekken als er ook maar
enig contact zal zijn met de We
reldraad.
Het verzet wordt vooral geleid
door de secretaris-generaal van
deze zending, Tormod Vagen, die
tevens voorzitter van de Noorse
raad is. Hij heeft reeds gewaar
schuwd dat als het besluit wordt
aangenomen om toch enige band
met de Internationale Raad te
geboden heeft) en Noorwegen.
Maar het integratiemuisje,
schijnt nu een wel heel lang
staartje te krijgen. De meeste
zendingen van Noorwegen zijn
Luthers en ook aangesloten bij
de zendingsorganisatie van de
Lutherse Wereldfederatie. De
vraag is nu gesteld of het ook
niet noodzakelijk wordt het lid
maatschap van de L.W.F. op
te zeggen.
De discussie over deze kwestie
is een heel langdurige geworden.
Oorspronkelijk lag het in de be
doeling dat de Noorse Zendings
raad in februari zou beslissen of
hij nu hij zijn gewone lidmaat
schap bij de Internationale Zen
dingsraad wil opzeggen nog
wil onderhou-
De beslissing is echter uitge
steld tot 19 mei. Vorige herfst
werd bijna eenstemmig besloten
om het volle lidmaatschap met
de Int. Zendingsraad op te zeg
gen, maar over deze nieuwe
vraag ziin de
lijk verdeeld.
Verdeeld
Vooraanstaande lutherse leiders
het bestuur van de grote Santal
Zending heeft zich tegen een
band verklaard.
Kritiek
De leden die echter wel een
band willen bewaren, hebben
scherpe kritiek op het standpunt
van de tegenstanders. Zo schreef
bisschop Birkeli, die tot voor kort
voorzitter was van het Noors Zen
dingsgenootschap, dat zij die
geen contact willen hebben met
de Wereldraad dan ook hun lid-
Hij schreef dit, omdat de tegen
standers hebben gezegd dat:
De Wereldraad van Kerken
zich niet houdt aan haar bijbel
se basis, de deur opent voor de
vrijzinnige theologie aan de ene
kant en voor de Orthodoxe en
Koptlscbe Kerken aan dc ande
re.
De Wereldraad een super-
kerk dreigt te worden.
De Wereldraad een kortslui
ting teweeg gebracht heeft in
de verhouding tussen de oudere
westelijke kerken en hun doch
ter-kerken op de zcndlngsvel-
den.
Bisschop Birkeli schreef dat
als zij bang zijn voor de vrijzin-
vindt men zowel bij de voorstan- nige theologie zij zich ook afzij
dig moeten houden van
ders als de tegenstanders van
een losser contact. Het hoofdbe-
therse Wereldfederatie
Lu-
geen
deel moeten uitmaken van de ra
den op de zendingsvelden.
Bezwaren
Anderen hebben zich echter al
weer verzet tegen de gedachten
van deze Lutherse bisschop op
grond van het feit dat de L.W.F.
„de Heilige Schrift erkent als de
enige bron en de onfeilbare norm
voor alle kerkelijke leerstellingen
en de kerkelijke praktijk en in
de belijdenissen van de Lutherse
Kerk een echte openbaring ziet
van het Woord van God."
Prof. Wisloff. die evenals bis
schop Birkeli hoogleraar aan een
theologisch seminarium is, schrijft
dat de Wereldraad een dergelijke
positieve uitspraak niet kent. De
oorzaak van dit gebrek is volgens
hem dat de Wereldraad ook de
Orthodoxe en Oud-katholieke Ker
ken omvat,, en nu een poging on
derneemt om ook toenadering te
zoeken tot de Rooms Katholieke
Kerk.
„Deze kerken", schreef hij,
zullen nooit toestaan dat in
de basis van de Wereldraad de
Heilige Schrift geplaatst zal wor
den boven de kerkelijke traditie."
Maar prof. Wisloff voegde er
aan toe dat zijn vertrouwen in de
L.W.F. in de afgelopen maanden
ernstig is ondermijnd.
Hij noemt twee redenen:
1. Dc studiecommissie die ls
Ingesteld door de federatie om
te komen tot een inter-confessl-
onele studie, van andere kerken
cn die begonnen is met een stu
die die kan leiden tot een her
waardering van de Rooms Ka
tholieke Kerk.
Dit kan wel zeker lelden tot
een verzoening met Rome
meent prof. Wisloff.
2. Dc tendens om van de fe
deratie een Lutherse Wereldkerk
te maken zoals duidelijk blijkt
uit wat een van de leden van
de commissie voor theologische
zaken van de L.W.F. in de af
gelopen maanden geschreven
heeft. Hij doelt daarbij op ar
tikelen van prof. Peter Brun-
ner van Heidelberg. Anderen
verzetten zich tegen deze idee-
en maar de tendens is er dan
maar toch, volgens prof. Wis
loff.
De discussie is nog lang niet af
gelopen, en het is nog helemaal
niet zeker, wat Noorwegen in de
toekomst zal gaan doen. Duide
lijk is het echter wel dat de Noor
se zendingsraad zich naar alle
waarschijnlijkheid geheel van de
Internationale Zendingsraad zal
afkeren, of er komt een scheuring
en krijgt Noorwegen twee zen
dingsraden.
Voor hen zal het een nieuw
werk zijn, maar dat wil niet zeg
gen dat er nog niets gebeurd is
op het zendingsveld om de plaats
Eldoret. Reeds jarenlang wordt
er het evangelie verkondigd; er
zijn al drie zendingsgemeenten
gesticht; er zijn elf scholen; er is
een polikliniek; er zijn drie ne
ger-predikanten en een groter aan
tal evangelisten; in 't kort: er is
reeds een jonge kerk, die echter
graag de hulp aanvaardt van de
Nederlandse broeders en zusters.
Deze jonge gemeente Is de
vrucht van het persoonlijk getui
genis van boeren uit Zuld-Afrika
die zich op die merkwaardige
hoogvlakte in Kenya vestigden
om er een nieuw leven te
beginnen. Zij bouwden reusach
tige farms op, waarbij zij
zich gingen specialiseren op
de verbouw van mals en
tarwe en van een boom waarvan
de schors gebruikt wordt bij het
looien van leer.
Getuigenis
Samen vormden deze blanken de
vrijwel geheel zelfstandige Ned.
Gereformeerde Gemeente van El
doret. Het moeten werkelijk gelo
vige boeren geweest zijn, die wis
ten dat God niet alleen hun God
wilde zijn, maar ook van de hei
dense bevolking om hen heen. Zo
wonnen zij de eerste negers door
hun persoonlijk geloofsgetuigenis.
Zij begrepen echter al spoedig
dat er meer moest gebeuren en
de kleine gemeente, die in haar
beste dagen nimmer meer dan
ongeveer een kleine twee hon
derd gezinnen heeft omvat, beriep
een zendeling, de heer Ey-
bers, die dit jaar van een wel
verdiende rust gaat genieten. Het
werk ging al die jaren uit van
een zendingscommissie uit de ker
keraad van die plaatselijke ge
meente van Eldoret.
Dat het werk niet zonder vrucht
is gebleven blijkt uit de jonge
kerk die er nu is, verspreid over
drie gemeenten, namelijk in Eldo
ret, Platteau en Kitale. Maar het
werk groeide de gemeente over
het hoofd. De last werd te zwaar
en toen het ogenblik kwam dat er
een opvolger gevonden moest wor
den voor de weleerwaarde heer
Eybers (zoals hij daar wordt ge
noemd) hebben de broeders van
de kerkeraad en de leden van de
gemeente de voorhoofden gefronst
en gezegd: „Wat moeten we
doen?"
Scholen
Bezoek
In die tijd waren twee vertegen
woordigers van de Gereformeerde
Ds. S. Meyers, voorzitter van de G.Z.B., in gesprek met twee predi
kanten en enkele leden van de Ned. Gereformeerde Kerk van Eldoret,
die tot nu toe dit zendingswerk leidde.
universiteit op de taal, die hij
daar straks zal moeten spreken,
het Swahili. Maar als hij eenmaal
op het zendingsveld is, zal hij
ook aandacht moeten besteden
aan de stamtalen die in het ge
bied worden gesproken en dat
zijn er niet weinige. Daar is het
Nandi, het Kikoejoe, het Elgeyo
en het Kitosh om er maar een
paar van de voornaamste te noe
men.
Ds. De Lange, met wie wij een
paar uur over dit nieuwe werk
spraken, is echt dankbaar voor
de nieuwe kansen die worden ge
boden. Maar vooral is hij dank
baar dat het werk zo met de vol
komen instemming van de leden
van de jonge kerk kan beginnen.
Zij staan er achter en dat is al
een prachtig begin.
Maar dit nieuwe werk betekent
niet, dat nu het werk op Celebes
geheel vergeten zal worden. Met
grote dankbaarheid kon ds. De
Lange zeggen, dat mochten de
Klap op vuurpijl
Zendingsbond in Zuid-Afrika op
zoek naar een nieuw zendingsveld.
Zij hoorden van de moeilijkheden,
reisden op de terugweg naar Ne
derland even langs en in de zo
mer van het vorige jaar boden
zij aan het werk over te nemen.
Begin van dit jaar vertrokken ds.
S. Meyers en ds. J de Lange
naar Eldoret om over een even
tuele overname persoonlijk te
gaan onderhandelen. Het nieuwe
terrein is ongeveer 150 kilometer
lang en 40 kilometer breed, ligt
op een hoogvlakte 2300 meter bo
ven de zeespiegel en heeft een
prachtig klimaat.
Het opmerkelijke van de on
derhandelingen is wel dat deze
niet alleen gevoerd zijn met de
zendingscommissie en de kerke
raad van de blanke Gereformeer
de Kerk van Eldoret. Ook de lei
ders van de zendingsgemeenten
ziin in de overdracht gekend. Ds.
De Lange als directeur van de
G.Z.B. en ds. A. Meyers als voor
zitter hebben verschillende malen
met hen vergaderd. Toen bleek
dat zij zich zeker niet maar als
lammeren lieten leiden. Zij wil
den weten waar zij aan toe wa
ren. Soms hebben de beide Neder
landse predikanten elkaar met
wat verbazing aangekeken, omdat
hun vragen zo werkelijk „to the
point" waren. Ze voelden zich
weer alsof ze het peremptoir exa
men ondergingen. De vragen be
perkten zich echter zeker niet tot
de theologische achtergrond. Er
werd ook nadrukkelijk geïnfor
meerd wat deze jonge kerken
konden verwachten op onderwijs
gebied, op medisch gebied, etc.
JTN TOEN OPEENS kwam destijds de klap op de vuurpijl; tf-
de donderslag uit heldere hemel; of hoe men dat noemen
toil. Sarie's moeder en Jan's vader woonden met hun talrijke
kinderen zo'n jaartje samen. Het liep alles even goed, indien
men tenminste geen eisen stelde op het gebied van trouw- tt-
boekjes, 'n Prettig gezin waar we zo nu en dan eens binnen-
wandelden, zonder dat daar overigens 'n bepaalde reden voor 5
toas. Je ging er niet heen omdat Jantje in geen weken op
de club geweest was: omdat Pietje op de groep niet te
harden viel; omdat Kareltje gapneigingen vertoonde; of om- g
dat het kampgeld van Loesje maar niet voor mekaar kwam.
Neen, een prima gezinnetje met orde en regel en helemaal *5-
geen kortsluitingen. Je stapte er aan omdat 't er gezellig was. g
En al die tijd waren we ziende blind, maar dat merkten we j>
pas achteraf.
Uit de praktijk van een
MAATSCHAPPELIJK
WERKSTER
Er liggen grote mogelijkheden.
Er zijn op het ogenblik elf scho
len, die echter niet verder gaan
dan de vierde klas. De negers
drongen sterk aan op scholen
voor oudere kinderen en het ligt
dan ook in de bedoeling dat zo
spoedig mogelijk twee scholen ge
sticht zullen worden die de vijf
de tot en met de achtste klas
omvatten. En daarna zal er een
kweekschool moeten komen,
De verpleegster zal in de toe
komst gaan werken vanuit
pen polikliniek. Op het ogenblik
is het nog niet zeker of er op
korte termijn een ziekenhuis zal
moeten worden gebouwd. Het zal
sterk afhangen van de ontwikke
ling van het werk van zuster
Stuurman, maar waarschijnlijk is
het, dat in de toekomst ook een
van de beide artsen die nu uit
Makassar terugkeren of een an
dere arts daar zal kunnen gaan
werken.
Lectuurwerk
De leraar Van 't Veld gaat
speciaal voor het lectuurwerk en
schuldiging voor. In die da
gen wisselden we nog al eens
van stafleiders. Dat is altijd
het nare van ons werk: er is
geen continuïteit. Er komen
nieuwe jeugdleiders en nieuwe
jeugdleidsters omdat de oude het niet meer aankunnen, en van
de nieuwelingen moet je óók maar weer afwachten hoe zij 't er
zullen afbrengen. Bovendien worden de allerbeste weggezogen
door overheidsdiensten en bedrijven, en je moet steeds weer van
voren af aan beginnen. Geloof me, dèt is de ramp voor alle club- *-
huizen in ons lieve vaderlandje, waar toch al veel te weinig
mensen hun arbeid en aandacht willen geven aan hun mede- jj.
mensen, die in de volkswijken wonen! En bij zo'n onafgebroken
wisseling van medewerkers verlies je de rechte blik op gezinnen
en gezinsproblemen; het dringt trouwens nauwelijks tot je door
dat dergelijke nieuwelingen de voorgeschiedenis van elke fami-
lie niet kennen en ook niet kunnen kennen. Maar aangezien ver- g
ontschuldigingen altijd weer zelfbeschuldigingen zijn, ga ik op J
dit vraagstuk maar niet verder in.
ö-
IN IEDER geval, op 'n dag voor club spreekt Sarie haar zo- P
veelste leidster aan en deelt haar iets mee over „baby" en
„trouwen". Die zoveelste leidster heeft op dat moment haar g.
handen vol met 't in 't gareel brengen van een horde meisjes, g-
en slaat op deze mededeling niet direct acht. Ze beseft ook ter-
nauwernood hoe verbazingwekkend 't is wanneer een Blik-
staartje 't werkwoord „trouwen'' gebruikt. Maar aan de andere j*.
kant is er iets ze weet zelf niet wat dat haar in Sarie's rj-
doen en laten opvalt. Dat Sarie 'n schat van 'n meid is dat J
is haar sinds geruime tijd duidelijk. Maar wat is er ook weer 3.
met haar ouders aan de hand? O ja, eindelijk herinnert ze zich g.
iets vaag: die zijn niet wettelijk gehuwd; die leven zo maar in
het wilde weg met elkander. O, en dan meent ze te snappen wat g
Sarie probeerde te vertellen: die ouders gaan dan dus toch g
trouwen, nu er een baby komt. Over dat inzicht doet ze 't volle ö-
uur dat de club duurt, want je hebt je aandacht verder wel bij
de kinderen zelf nodig: je kunt heus niet in stilte gaan medi-
teren over 'n ontvangen bericht. En als het uur om is, houdt ze
iSarie even achter, want je moet bij zo'n ouder wordend meisje
toch voldoende attentie schenken aan haar kleine geheimpjes, S"
is het niet? S
„Zo," zegt ze dus opgewekt en leidsteraohtig-verantwoord. g.
„En je krijgt dus 'n broertje of zusje? Vin je 't fijn?" Over. het
trouwen rept ze vooralsnog niet, want dat is per slot van reke-
ning denkt ze meer 'n kwestie, die de volwassenen aan-
gaat en niet de kinderen.
ze dan. „Maar of ik 'n broertje of zusje krijg, weet ik niet!"
voegt ze er weifelend aan toe met 'n snoetje, dat zich afvraagt g-
waar de leidster die informatie vandaan heeft. fi-
„Maar je zei toch iets van 'n baby!" zegt de leidster rap.
Eigenlijk te rap, want nu verraadt ze alleen maar dat ze straks
niet goed geluisterd heeft naar Sarie's aankondiging van groot g-
nieuws.
„Nee," zegt Sarie. „Ja! Ik krijg er zelf eentje. Jan en ik, wèet g
u! En we gaan trouwen! Net als die juf van vroeger hier. En
ook in de kerk. En dan komt u ook, en alle meisjes!" Ze stelt 't ö-
allemaal maar even vast; ze regelt bij voorbaat het hele huwe-
lijksprogramma, ceremoniemeesteresje van haar eigen plech-
tigheden. j}.
„Maar kind!" zegt de leidster „Wat heerlijk!'' Het eerste g-
stamelt ze. en het tweede zegt ze met alle enthousiasme dat ze g
zo gauw bij elkaar kan vegen. Ze is echt een prima leidster.
WTJKPREDIKANT
deuren daar plotseling weer open
gaan en mochten de huidige zen
delingen of andere zendelingen
een visum krijgen, zij daar di
rect weer ingezet kunnen en zul
len worden. De band met de To-
radja-kerk Is niet afgesneden,
ook al bestaat die op het ogen
blik eigenlijk nog maar alleen uit
een geregelde briefwisseling.
Toen ds. Voges, de laatste Duitse
predikant in de Amsterdamse luther
se gemeente, voor het eerst in het
Nederlands zou preken (het was in
het Oudeliedenhujs) handelde hij
over Petrus* wandeling op zee. Hij
riep toen uit: „O, wat werd Petrus
beroerd!" (Ds. Voges bedoelde:
ontroerd.)
Ziet
0Hze ''"Vader
Het Onze Vader, door dr. J.
W. Schutte' Nordholt en ds. J. T.
Wlersma. Uitgave Het Wereld
venster, Baarn.
Een zeer bijzonder boekje over
het Onze Vader. Als pocket. Dr.
J. W. Schulte Nordholt bespreekt
in de eerste helft een en ander
uit oude prent- en dichtkunst, met
beden van het Onze Vader als on
derwerp. Goede reprodukties zijn
hierbij afgedrukt. In het tweede
gedeelte geeft ds. J. T. Wiersma
gedachten over de verschillende
delen van dit heilige gebed, ge
dachten die rustig en stil lezen
vragen en waard zijn. Een mooi
bezit dit boekje, en een goed ge
schenk bijvoorbeeld bij het doen
van openbare geloofsbelijdenis.
Uittreding van Zuid-Afrika niet onherroepelijk - Apart
heidspolitiek van middel tot doel - Nog hoop op ver
anderingen - Referendum en verkiezingen kunnen uit
komst bieden.
T~iE uittreding van Zuid-Afrika
uit het Gemenebest wordt
pas over enkele maanden een
feit en is niet onherroepelijk.
Het land is niet uit het Geme
nebest gezet, maar wil dit
zij het dan onder zware druk
uit eigen verkiezing verlaten.
Dit dienen wij voorop te stel
len bij de beoordeling van de
stap, die premier Verwoerd in
de afgelopen week in Londen
heeft gedaan. Zolang Zuid-Afri
ka nog geen republiek Is, blijft
bet lid van bedoelde volkeren
gemeenschap en blijft de mo
gelijkheid bestaan, dat als ge
volg van bepaalde thans nog
niet te voorziene gebeurte
nissen, kan worden teruggeko
men op het bcslnit van deze
weck, dat Zuid-Afrika in alle
opzichten dreigt te isoleren van
de rest van de wereld. Het ia
ni. niet uitgesloten, dat pre
mier Verwoerd op de een of an
dere wijze het volk van Zuid-
Afrika gelegenheid wil geven.
zich uit te spreken over het
ingrijpende besluit, dat de Unie
voor nog groter moeilijkheden
zal plaatsen, dan waarmee zij
thans reeds te kampen heeft.
Dat kan gebeuren vla een refe
rendum of door middel van ver
vroegde algemene verkiezin
gen.
Binnenlands
Het zou niet juist zijn, de
moeilijkheden, die met betrek
king tot de apartheidspolitiek
van premier Verwoerd zijn ge
lezen, louter of voornamelijk te
zien als uitingen van een con
flict tussen Zuid-Afrika en een
groep Afrikaanse, Aziatische en
andere landen. Al of niet voort
zetting van deze apartheidspoli
tiek is niet alleen en niet in de
eerste plaats een internationaal
nrobleem. Deze politiek is ook
en vooral een binnenlands pro
bleem waarover lang niet alle
olanken in de Unie van Zuid-
Afrika het eens zijn.
Wanneer het zo was, dat de
blanke bevolking van de Unie
een gesloten front zou vormen
tegenover de buitenwereld, dan
zou er thans weinig hoop meer
2?jn op de mogelijkheid, dat zich
.•eranderingen in Zuid-
ka gaan voordoen.
Nog hoop
van de nationalistische leider,
die de apartheidspolitiek van
zijn voorganger dr. Malan van
middel tot doel heeft gemaakt.
Middel
Toen de nationalisten nu on-
geveef dertien jaar geleden aan
de macht kwamen, hebben zij
onder leiding van premier Da
niel Malan de apartheidspoli
tiek ingevoerd. Deze politiek
was toen bedoeld als middel om
net onderscheid tussen de ras
sen wettelijk te regelen, zonder
Jat drastisch behoefde te wor
den ingegrepen in de toen be
staande situatie. De voornaam
ste motieven van Malan hebben
dan ook gelegen in het voorko
men van een vermenging tus
sen blanken en zwarten, als ge
volg waarvan het blanke bevol
kingsdeel in Zuid-Afrika lang
zaam maar zeker gedoemd
zou zijn, in de zwarte massa on
der te gaan.
De door Malan Ingevoerde
apartheidspolitiek was gericht
Nu dit niet zo is, nu een groot
deel van de bevolking van de
Unie niet achter Verwoerd en
de zijnen blijkt te staan en er
zelfs in de gelederen van de
eigen Nationale partij van de
premier onenigheid blijkt te be
staan over een drastische door
voering van de apartheidspoli
tiek nu is er nog hoop. dat
Je gebeurtenissen van het afge-
'open jaar en in het bijzonder
van de week die achter ons ligt.
zullen leiden tot belangrijke wij
zigingen in de officiële rege-
ringspolitiek van Zuid-Afrika.
Maar dan zal eerst een ander
de plaats van Verwoerd als pre
mier van de Unie moeten inne
men, Met een referendum kan
dit niet worden bereikt. Daar
voor zijn algemene verkiezin
gen nodig, waarbij de bevolking
zich in volle vrijheid moet kun
nen uitspreken over het beleid
op een strenge doorvoering van
het rassenonderscheid, maar
behoefde niet noodzakelijk tot
rassendiscriminatie te leiden.
Dat dit laatste ten slotte wel
het voornaamste kenmerk van
de apartheidspolitiek is gewor
den, kan men dus bepaald niet
geheel op rekening van dr. Ma
lan schrijven.
Te star
Er wordt ons Nederlanders
wel eens verweten, dat wij van
de verte uit ons een oordeel
aanmatigen over de situatie in
Zuid-Afrika. Men kan echter
niet langer volhouden dat dit zo
is als wij aan de hand van
verklaringen en geschriften van
Zuidafrikaanse staatslieden en
politici, die het dan eens niet
met de politiek van Verwoerd
eens zijn, maar die toch met de
neus beven op de ontwikkelin
gen in hun land hebben gezeten,
jen beeld geven, van wat zich
in de afgelopen dertien jaren
heeft afgespeeld. En we komen
dan in de eerste plaats weer te
rug bij dr. Malan, die een
boek heeft geschreven over zijn
ervaringen op de weg naar Afri
kaner volkseenheid, een boek,
dat kort na zijn overlijden in ons
bezit is gekomen.
Uit dit geschrift blijkt over
duidelijk, dat premier Malan
zich tot het uiterste heeft ver
zet tegen de benoeming van
Strljdom tot zijn opvolger ais
premier. Malan gaf de voor
keur aan de oude Havinga, om
dat de veel jongere Strijdom
wat de apartheidspolitiek be
treft een veel te starre houding
aannam.
Bergafwaarts
Als het aan Malan had gele
gen. zou Strijdom nooit premier
zijn geworden en zou Verwoerd
na het overlijden van Strij
dom niet diens opvolger zijn ge
weest. Nadat Malan de teugels
uit handen heeft moeten geven
vanwege zijn hoge ouderdom is
het met de apartheidspolitiek
bergafwaarts gegaan en werd
zij van middel tot doel gemaakt.
Dit doel is: handhaving van de
suprematie van het blanke ras,
•en koste van het zwarte, hand
having ook van de bevoorrechte
positie, die de blanke minder
heid op economisch gebied in
neemt tegenover de zwarte
meerderheid.
Is deze politiek ai verwerpe-
Ii ik vanuit de christelijke le
vensovertuiging, zij getuigt bo
vendien van een volkomen ge
brek aan werkelijkheidszin In
een tijd, waarin bet gehele Afri
kaanse continent in beweging
is en de zwarte volken niet lan
ger genoegen wensen te nemen
met overheersing door de blan
ken.
Verschil
Nu heeft Verwoerd dus het
verzoek, Zuid-Afrika straks ook
als republiek deel te laten uit
maken van het Gemenebest, in
getrokken. Hij deed dit omdat
olie andere leden van deze vol
kerengemeenschap zich openlijk
wensten te distanciëren van de
rassendiscriminatie in het land
van Verwoerd. Men keerde zich
dus niet tegen het rassenonder
scheid als zodanig, maar tegen
de achterstelling van het ene
ras bij het andere.
Hieruit mag men conclude
ren, dat de landen van het Ge
menebest nog begrip kunnen op
brengen voor het rassenonder
scheid, dat aanvankelijk het
voornaamste kenmerk van de
apartheidspolitiek is geweest,
maar tegen de uitwassen zijn, die
•ie uitvoering van deze politiek
in de afgelopen jaren te zien
heeft gegeven uitwassen,
waartegen ook leden van Ver-
woerd's Nationale partij herhaal
de malen hebben gewaarschuwd.
Vorig jaar hebben we in dit
verband nog uitvoerig gewezen
DE VILLIERS GRAAF
ln de oppositie
op de afwijkende mening, die
Paul Sauer destijds als waarne
mend premier van Zuid-Afrika
er op na bleek te houden
een mening overigens, die geen
genade kon vinden in de ogen
van Verwoerd, toen deze in de
politieke arena terugkeerde na
hersteld te zijn Van de zware
verwondingen, welke hij bij een
aanslag op zijn leven had opge
lopen. Sauer en anderen kre
gen geen gelegenheid, hun op
vattingen verder uit te dragen,
hetgeen echter niet betekent,
dat zij zich sindsdien hebben ont
popt als voorstanders van de
politiek van Verwoerd.
Oppositie
Belangrijk was de reactie van
Sir de Villiers Graaf, leider
Jan de grootste oppositiepartij:
de Verenigde partij, die eens
door maarschalk Smuts werd
geleid. Hij heeit behartigens
waardige wooraen gesproken.
„Thans moet het iedere Zuid
afrikaan toch duidelijk zijn, hoe
alleen en geïsoleerd ons land
rtaat als gevolg van dertien ja
ren nationalistisch bewind. Bij
de volksstemming van oktober jl.
sprak een overweldigende meer
derheid van de kiezers zich voor
de republiek uit in de verwach
ting, dat wij in het Gemenebest
zouden blijven. Dat geloof was
een gevolg van herhaalde verze
keringen van Verwoerd en diens
partij, dat Zuid-Afrika in het Ge
menebest zou blijven en dat
verlenging van het lidmaatschap
slechts een formaliteit zou zijn."
„Het volk is ernstig misleid"
aldus sir De Villiers Graaf, die
Verwoerd uitdaagde, het volk
van Zuid-Afrika gelegenheid te
geven, een uitspraak te doen
over het beleid van het natio
nalistische kabinet.
Verplichting
Als Verwoerd verstandig is,
laat hij het zo spoedig mogelijk
aankomen op een raadpleging
van het volk, zoals door de lei
der van de oppositie is voorge
steld. Hij is dit verplicht aan
het volk van Zuid-Afrika, dat
voor de republiek heeft gestemd,
omdat een meerderheid de laat
ste banden met Engeland wilde
verbreken, zonder gevaar te lo
pen, het lidmaatschap van het
Gemenebest te verliezen al-
Jians dat meende men op gezag
van Verwoerd te mogen aanne
men.
Nu deze bewering niet juist
blijkt te zijn geweest cn Zuid-
Afrika niet langer deel zal uit
maken van het Gemenebest, zo
dra het officieel een republiek
is geworden, dient dc bevolking
nogmaals in de gelegenheid te
worden gesteld, haar mening
via dc stembus kenbaar te ma-
Ken. Een referendum zou hier
«1 goed werk kunnen doen. De
beste remedie zou evenwel zijn
het uitschrijven van vervroegde
verkiezingen, die de mogelijk
heid bieden, een uitspraak te
verkrijgen over het totaalbeeld
dat het beleid van Vcrwoerd in
de afgelopen jaren te zien heeft
gegeven.
