Fondsen willen overleg
over verpleegtarieven
Jubilerende vorstin door het
hele volk gehuldigd
.„Wij vertrouwen l
De Zon gaat op
Franse bases in Marokko
worden eerder ontruimd
I
A
A
"4
I V
AA
Jl
i
i
a
S'
U
S'
i a
Vijf slachtoffers
bij ongelukken
Genegenheid ondertoon van manifestatie
Ds. Zandt wordt
donderdagmiddag
]>egraven
In kader nieuwe prijzenwet
Op basis van
landelijke
afspraken
Fabriekscomplex
in Beek en Donk
uitgebrand
MAANDAG 6 MAART 1961
Op 24 maart is het vijftien jaar ge
leden, dat een der grootste schakers
dezer eeuw dé grootste, zeggen som-
imigen overleed. Dat was Alexander
Aljechin, onderwerp van talloze anek
doten, gehaat en bemind, geestelijke
vader van de Aljechin-verdediging,
v schepper van misschien de diepste en
ft fraaiste combinaties.
a Uit een van zijn vele ontmoetingen
2 met Bogoljubow stamt onderstaande
i stelling. Aljechin, met wit, toverde op
dit moment een briljante, dwingende
10 combinatie op het bord, die Bogoljubow
vijf zetten later tot opgeven bewoog.
Het is een combinatie van Aljechin,
dus zoekt u even.
w
W> Wfa
m. m
M
W
M
E
m
e Wit: Kg 1, Df7, Tal en Tfl,-La3 en
Is Lc 4, pi a 2, c 3, d 5, g 2 en h 2.
5'; Zwart: Kh 8, Dd 8, Ta 8 en Te 8, Lb 6
nl en Lc 8, pi a7, b 7, c 7, d4, g 7 en h 7.
0 Opgave: zoek voor wit de combinatie
w die zwart in vijf zetten tot opgeven
dwingt
Dam-vraag 67
J De stand in het probleem van de
J heer J. H. H. Scheyen te Kerkrade was
Ir! deze:
U Zwart 16, 8, 9,14,18,19, 22,23,26, 36.
)j Wit 20, 29, 33, 34, 35, 37, 39, 4142, 46, 47.
5; De oplossing luidt als volgt: 37-31,
26x48; 41-37, 48x31 of 26; 46-41,14x25;
47-42, 36x38; 33x42, 31 of 26x48; 39-33,
48x30; 35x4, 23x34; 33-28, 22x33; 4x2
Bridge
In een viertallenwedstrijd krijgt u
als Zuid de volgende kaarten:
Sch. 7 6 3, Ha. V 8 2, Ru. 9 5, KI. A H B
i Noord is gever, niemand kwetsbaar
en het bieden gaat onder constant pas
sen van Oost-West:
Noord 1 schoppen - Zuid 2 klaveren -
Noord 2 schoppen - Zuid?
1 Wat zou u thans bieden"
J Jack Diamond.
Kruiswoord-puzzel
zonder zwart
3 4 5 6 7 IS 19
Horizontaal: 1. Italiaans Alpenmeer
op de Tiroolse grens kaasworm; 2.
onderaards afvoerkanaal lelieachtig
gewas; 3. behoeftig persoon - schei
kundig element (afk.) telwoord; 4.
wijzer van een kompas gem. in Zee
land; 5. voorzetsel uitgestorven vo
gelsoort meisjesnaam; 6. lichaams
deel schiereiland tussen Rode Zee
en Perzische Golf; 7. wijze ongaar
ne; 8. begrip rivier in Duitsland; 9.
buitenhaven vreemde taal.
Verticaal: 1. projectiel nummer
(afk.); 2. schijn of voorkomen ri
vier in Zwitserland stok; 3. verdicht
verhaal in proza familielid voor
zetsel; 4. mikpunt dwaze gewoonte;
5. voegwoord schraal voorzetsel;
6. scheikundig element koning van
Basan; 7. biersoort rivier in Sibe
rië boodschapper; 8. muzieknoot
water in Friesland voedsel duin
vallei. 9. eenmaal gem. in N. Bra
bant.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
Hor.: 4 tomaten, 5. brutaal, 6. toen
dra, 7. redelijk.
Vert.: 1. voorloper, 2. Santander, 3.
fevaarlijk.
In de afdeling televisiebuizen van
Philips te Stadskanaal is zaterdag
een ernstig ongeval gebeurd dat aan
de 32-jarige gehuwde heer G. Knoop
v uit VVildervank het leven heeft ge-
'v kost. De heer Knoop kwam bij zijn
werkzaamheden tussen de smeltma-
i chine te zitten en was op slag dood.
Op de Harderwijkerweg in Nun-
!Ispeet is zaterdag de 49-jarige motorrij-
ir ]der J. Wiske uit Oud-Beyerland om het
I n leven gekomen toen hij met grote snel-
^heid achter op een voor hem rijdende
n sleperswagen reed.
De bijna 83-jarige Amsterdammer
o J. Eijnikel, die zaterdag door de kolen-
ajhandelaar Roos uit het water van de
Lijnbaansgracht werd gered, is in de
ga loop van de daig in een ziekenhuis over
deden. De man, die slechte ogen had,
20. was pardoes het water ingelopen.
In Arnhem is zaterdag het twaalf
jarig meisje E. Stellaard uit Arnhem, die
"e. bij een bushalte stond te wachten ge
dood, toen een bestelwagen, die in bot
sing was gekomen met een bus, recht
op haar inreed.
De 25-jarige Hermen Mons uit
Harderwijk is zaterdagmiddag met zijn
bromfiets in de Schoenmakerstraat in
Harderwijk gevallen. Ernstig gewond
werd hij naar een ziekenhuis In Zwolle
overgebracht, waar hij kort na aankomst
k overleden.
KLEURIG EN FLEURIG SCHOUWSPEL
OP PLEIN VOOR HUIS TEN BOSCH
(Vervolg van pag. 1)
REEDS 's morgens vroeg waren honderden auto's uit de elf Nederlandse provin
cies en uit de Noord-Oost-Polder door vlaggend Nederland naar vlaggend Den
Haag vertrokken, waar ze rond het middaguur door de politie kundig naar het
Malieveld werden gedirigeerd. De Inzittenden met oranje getooid vormden een groot
deel van de „Koningkrfjksgroep": herenleden van de Federatie van Oranjevereni
gingen en van de Bond van Chr. Oranjeverenigingen en dames, die vrouwelijke
beroepen vertegenwoordigden. Onder hen waren mevrouw J. Roggebrand, platte
landsvrouw uit Dreisohor en mej. C. de Bruin, nettenboetster uit Scheveningen.
Zuid-Holland werd vertegenwoordigd door de heer J. RL Schotborgh uit Rijswijk.
In de zalen van de Dierentuin kwa
men even later ook de negen studeren
den van de eilanden van de Antillen, de
veertien Surinaamse studenten en de elf
Papoease jongeren happen in een aman
delbroodje en drinken van een dampen
de kop koffie of chocolade. Deze korte
lunch vormde een van de moeilijkheden,
waarover de organisatoren Johan Bode
graven en Jac. Kleiboer zich het hoofd
hebben gebroken, want om de vierdui
zend deelnemers op tijd bij Huis ten
Bosch te krijgen moest dit noodzakelijk
„oponthoud" worden ingepast.
Gelukkig liep alles volgens het tijd
schema en er werd me ruige zucht van
verliahting geslaakt, toen tachtig bussen
met min of meer verzadigden van de
Dierentuin naar de Leidsestraatweg ver
trokken, waar zij zich kort voor drie
uur achter het neergelegde grastapijt
opstelden.
WERELDKAMPIOEN
V/"OOR ELKE GROEP ging de vlaggc-
drager en helemaail vooraan liep met
de Nederlandse vlag Henk van der Grift,
de wereldkampioen schaatsen, die op
zijn revers de gouden sportonderschei-
ding droeg hem zaterdag verleend.
Achter dc vertegenwoordigers van
Nieuw-Guinea kwamen zes hoornbla
zers, een ruiter met de Bernhardstan-
daard en dertig ruiters met de stan
daards van de bij de Kon. Ned. Federa
tie van Landelijke Rij verenigingen en de
(Vervolg van pag. 2)
Ds. Zandt wordt donderdagmiddag om
half vier begraven op het kerkhof te
Kampen. Aan de begrafenis gaat een
herdenkingsdienst vooraf. Deze begint 'om
twee uur in de Broederkerk eveneens ln
Kampen. Op het Kamperkerkhof heeft
ook de echtgenote van ds. Zandt haar
laatste rustplaats. In de herdenkings
dienst zal voorgaan ds. D. van der Ent
Braat uit Monster. Als opvolger van ds.
Zandt zal waarschijnlijk worden aange
wezen ir. C. N. van Dis. De Tweede
Kamerfractie zal hierover zich nog na
der beraden. In de vakature die door het
overlijden is ontstaan, dient ook te wor
den voorzien. Als eerst aangewezene
komt hiervoor in aanmerking ds. P. J.
Dorsman, Ned. Herv. predikant te Stap
horst.
Een van de medeleden van de Tweede
Kamer dr. H. W. Tilanus, fractieleider
van de Christelijke-historische Kamer
fractie zei naar aanleiding van het over
lijden dat hij ds. Zandt als mens altijd
zeer gewaardeerd had. Ds. Zandt was
een vriendelijk en aangenaam collega,
al ben ik het met zijn opvattingen niet
altijd eens geweest". Dr. Tilanus heeft
ds. Zandt meegemaakt vanaf het begin
van diens Kamerlidmaatschap. Zoals men
weet maakte de heer Tilanus reeds in
1922 deel uit van de Tweede Kamer.
Socrales-arrestanten
nog niet in vrijheid
De raadkamer van de Amsterdamse
rechtbank heeft de voorlopige hechtenis
van de bij de Socrates-affaire betrok
ken Heilige Daad-ambassadeurs Jolle
J. en M. J. J. V. opnieuw met 30 dagen
verlengd. De Goudse zakenman H. E. W.
die de dag na Kerstmis onder verden
king van valsheid in geschrifte werd
gearresteerd, blijkt inmiddels op vrije
voeten te zijn gesteld. De officier van
justitie mr. J. F. Hartsuiker heeft om
zijn invrijheidstelling verzocht, omdat
hij voortzetting van de voorlopige hech
tenis niet langer noodzakelijk achtte.
Ned. Kaïh. Bond van Landelijke Rijver-
entgingen aangesloten verenigingen, aan
weerszijde van ieder van die standaard
dragers reden twee ruiters. Zij stelden
zich op aan twee zijden voor het bordes.
Nauwelijks daar aangekomen en ter
wijl de paarden onrustig heen en weer
dansten, de oren trillend overeind, zette
het mannenkoor Die Haghe Sanghers.
staande voor het bordes, onder leiding
van Jos Franken de plechtige zegebede
„Domine Salvam fac reginam nostram" In.
In.
VROVINCIEVLAGGEN
Zesenveertig leerlingen van de tuin
bouwschool Huis te Lande uit Rijswijk
liepen langzaam naar de kroon, terwijl
de Marinierskapel van de Kon. Marine,
de kapel van de Kon. Luchtmacht en de
Kon. Militaire Kapel van links en rechts
door de oprijlaan marcheerden. De mu
ziekkorpsen werden vergezeld door zes
tig leerlingen van de zeevaartschool en
visserijschool uit Scheveningen. verdeeld
in vijftien groepen, die elk de vlaggen
meevoerden van de elf provinciën, Su
riname. de Antillen en de Oranjevlag.
Daarop volgden als een kleurig lint
de deputaties van de gemeenten een
i, een vrouw en een kind van 12M
jaar en in vele gevallen ook de bur
gemeester en van de vlaatsen uit de
IJsselmeerpolders, die zich rond de vlag-
gemasten van de provincies, waaruit zij
kwamen, opstelden, voorop stond de ln
klederdracht gestoken schilddraagster.
Voor Zuid-Holland was dit mevrouw
N. Parlevliet-Schoneveld uit Katwijk aan
Pienbroek-Schapebout uit Axel. Uit Em-
meloord de 12Vz-jarige Tiny van der
Meet.
Achter deze schildendraagsters werd
een zee van oranje en rood-wlt-blauwe
vlaggetjes geheven, die de provinciale
vlag omringden
BUIGEN EN NIJGEN
rpOEN WERD HET langzaam stil op
het grote plein en klonk de begroe
ting door Paul van Steenbergen: „Hier
voor de trappen van het Huis ten Bosch
strekt zich vandaag het hele Koninkrijk
in al zijn delen voor uw voeten uit",
waarna alle vierduizend koningin Ju
liana groetten met een buiging of mili
tair saluut, terwijl de vaandels en vlag
gen nijgden. De „koninikrijksgroep" ging
naar voren en de roffel klonk.
De mannen, vrouwen en kinderen uit
de provincie de strofe horend, die op
hun geboortegrond sloeg, zwaaiden met
hun vlaggetjes en hieven de schilden
met de naam van hun gemeente omhoog,
Geen strafvervolging
voor geënsceneerde
aanranding
Er zal geen strafvervolging worden
ingesteld tegen de militair, die vorig
jaar februari in Oudewater een aanran
ding zou hebben geënsceneerd, waarvan
de Bussumse burger-amgtenaar van het
ministerie van defensie de heer J. F.
van der Putten volgens zijn zeggen de
dader had moeten zijn.
De auditeur-militair, mr. W. J. Smits,
deelde mede, dat „van enig door een
militair gepleegd strafbaar feit niets is
gebleken, zodat er van onze kant dan
ook geen aanleiding bestaat iets te on
dernemen".
„Het is ongelooflijk", luidde het com
mentaar van de heer Van der Putten,
nadat hij kennis had genomen van het
bericht, dat geen strafvervolging zal
worden ingesteld. „Het feit dat deze
zaak met zoveel bewijzen niet wordt
vervolgd vind ik zeer ernstig", voegde
hij er aan toe.
nadat zij hot plechtig „Wij vertrouwen"
hadden laten opschallen tegen de muren
van het paleis, op welks bordes koningin
Juliana soms zichtbaar onitroerd deze
hulde onderging.
De grote kroon in heit midden van het
grasveld was nu geheel gevuld met tul
pen en Paul Steenbengens stem bezong
het nieuwe land, welks vertegenwoordi
gers met een grote zeven ton wegende
sleuvengraver-draaineennachine acte-de-
presence gaven.
BLOEMSTUK
HPLJDENS het uitspreken van de laatste
strofe van het gedicht liepen vier
vrouwelijke studenten naar het bordes
een enorm bloemstuk meedragend, be
staande uit tulpen, orchideeën (speciaal
per vliegtuig uiit Nieuw-Guiena aange
voerd), arathoriums uit Suriname en stre-
litaia's uit de Antillen. Mej. Annelies
Kappeijne v. d. Coppello bood het H.M.
de Koningin aan, waarbij meisjes uit de
rijksdelen de oranjelinten ran het bloem
stuk droegen.
Daarop klonk het eerste en zesde cou
plet van het Wilhelmus hoog boven het
Haagse Bosch uit, waarna de duizenden
een driewerf hoera lieten horen. Aan
het roepen en zwaaien van de vlaggetjes
kwam nauwelijks een eind. Ook niet in
het grote défilé dat als een grootse slot
apotheose er op volgde en waarin de
vier op 6 september 1948 geboren kin
deren meeliepen, die aan de Koningin
waren voorgesteld.
De deelnemers verlieten het plein van
Huls ten Bosch lopend in de richting
Bezuidenhoufseweg. waar de autobussen
op hen stonden te wachten. Ze werden
naar de Dierentuin en hun eigen auto's
teruggebracht. Hier werden de lunch
pakketten voor de terugreis uitgereikt.
De manifestatie „Wij vertrouwen"
waarin een volk zijn jubilerende draag
ster van de kroon huldigde, was ten
einde.
Paul Steenbergen sprak tijdens het nationale
huldebetoon het volgende gedicht uit:
Hier voor de trappen van het Huis ten Bosch
strekt zich vandaag het hele Koninkrijk
in al zijn delen voor Uw voeten uit.
Ik maak mij even van de andren los.
Maar tegelijk al sta ik dan apart
komt, wat ik zeggen ga, ook uit hun hart.
Hun stemmen klinken in mijn woorden mee:
de slem van Nederland, stemmen van overzee.
Zij allen, hetzij kind of man of vrouw,
bewijzen U, door hier te zijn, hun trouw.
Ook op die dag, toen U de troon besteeg,
toen U de scepter en de kroon verkreeg
en plechtig op de Grondwet hebt gezworen,
werden, in stad en land, kind'ren geboren:
jongens en meisjes die U hier ziet staan.
Het voorjaar kijkt U uit hun bloemen aan.
Daar zullen ze op gras een kroon van leggen,
een kroon, die meer zegt dan mün woorden zeggen
GRONINGEN
Mijn lichaam is van klei cn zand en veen.
Diepe kanalen trekken door mij heen.
Een waddenrijk ligt voor mijn kust te blinken.
Zeevogels zien het rijzen en verzinken.
FRIESLAND
Niet in mijn dorpen en mijn elf steden,
niet in mijn meren en mijn heerlijkheden
ben ik het meest mijzelf, maar in mijn taal:
het instrument waardoor ik ademhaal.
DRENTE
Geen kudde trekt meer op de schaapskooi aan.
Waar heide stond, zie ik nu halmen staan,
en olie, dik als stroop, welt uit mijn grond,
waar gisteren nog turf op hopen stond.
OVERIJSEL
Schoorstenen schieten uit mij op en dampen.
Tot in mijn bossen hoorbaar is het stampen
dat door mijn steden trekt. Mannen en vrouwen
lossen elkander af aan de getouwen.
GELDERLAND
Uit al mijn landschappen kijk ik U aan;
heide en bossen voeden mijn bestaan;
maar waar rivieren door mijn heemden stromen,
krijg ik een ziel en dan word ik volkomen.
UTRECHT
Al ben ik klein, ik ben het middelpunt.
Ik geef het weerbericht, ik sla de munt.
En nergens komen zoveel wegen samen,
gelijk de sterren en de zon beamen.
NOORDHOLLAND
Vuurtorens mogen lichten aan mijn stranden,
hoogovens ijzererts tot ijzer branden,
geen sterker vuur, geen hoger vlam
dan in mijn ziel, dan in mijn Amsterdam.
ZUIDHOLLAND
Hoe ook geschonden, hoe ook platgebrand,
mijn hart herstelde zich stormenderhand.
Grotere bekkens graaf ik, dieper gangen
om alle wereldschepen te ontvangen.
ZEEEAND
Eén ding klinkt door in al mijn monologen:
wij moeten leven met de dood voor ogen.
Maar dieper dan mijn nood is mijn vertrouwen
dat wij, de zee bevechtend, 't land behouwen.
NOORDBRABANT
Ik ben zo moederlijk, zo gul, zo rond,
zo jubelend, alsof er op mijn grond
geen bitterheid bestaat of ongerief.
In al wat leeft heb ik het leven lief.
LIMBURG
Wit als communiekinderen zijn mijn hoeven;
wit de terrassen van mijn mergelgroeven,
maar zwart de streek van duisternis en roet,
waar ondergronds een veldslag in mij woedt.
HET NIEUWE LAND
De meeuw die vroeger over water vloog
verwondert zich; hier viel de aarde droog.
Vergane schepen rusten in mijn koren.
Ik ben nieuw land; ik ben maar pas geboren.
Levende op dezelfde aarde,
maar toch gescheiden van elkaar,
Verbeiden die vier meisjes daar,
de dag, de ongeëvenaarde,
waarop zij voor het eerst elkaar
aankijken en herkennen zouden.
En zie, die dag is daar.
Vier meisjes, maar symbolen tegelijk
Van de vier delen van het Koninkrijk.
(Van onze sociaal-econ. redactie)
De kans is groot dat de zieken
fondsen straks betrokken zullen
worden bij de bepaling van de prij
zen, die de ziekenhuizen hun patiën
ten in rekening brengen. De fondsen
hebben althans het georganiseerde
ziekenhuiswezen gevraagd de ver
pleegtarieven voortaan in onderling
overleg vast te stellen. Daarbij heb
ben zij in zoverre al een gewillig
oor gevonden, dat het verzoek on
derwerp van gesprek gaat worden.
Het gesprek zal worden gevoerd tussen
de centrale organisaties van ziekenfond
sen enerzüds en de stichting Het Neder
lands Ziekenhuiswezen alsmede de Ver
eniging van r.k. ziekenhuizen anderzijds
Volgens dr. H. Vesten uit Oisterwijk, ge
delegeerde bij de Federatie V.M.Z., mag
verwacht worden dat binnen enkele
maanden wel reële afspraken zullen
zijn gemaakt.
Er is dan ook wel enige haast bij. Want
op 1 januari 1962 treedt de nieuwe Prij
zenwet in werking. De wet laat onder
andere de ziekenhuizen de vrijheid zelf
de tarieven vast te stellen onder ge
bruikmaking van vrij maatschappelijk
overleg. Tot nu toe bepaalde het ministe
rie van Economische Zaken nog altijd de
prijzen. Is dat vrije overleg niet binnen
enkele maanden in kannen en kruiken,
dan zal ongetwijfeld het ministerie van
Sociale Zaken moeten ingrijpen.
De fondsen hebben de nieuwe wet aan
gegrepen om bij de vaststelling van de
tarieven betrokken te worden. Zij heb
ben daar alle belang bij, zo vertelde ons
dr. Vesten. De bedden worden ten slotte
gemiddeld voor 80 procent ingenomen
door fondspatiënten. Bovendien gaat ze
ker 35 procent van de fondsuitgaven weg
aan verpleegkosten. Het is dus begrijpe
lijk dat men niet alleen over de tarieven
geïnformeerd wil worden, maar er ook
wel over wil meespreken.
OVERLEGORGAAN
De ziekenfondsen hebben voorgesteld
een landelijk overlegorgaan in het leven
te roepen, waarin het algemene prijsbe
leid van het ziekenhuiswezen wordt be
paald en dat richtlijnen verstrekt, waar
op plaatselijk het overleg over de tarie
ven kan worden gebaseerd. Die richtlij
nen zouden normen moeten geven voor
de wijze, waarop de prijzen per zieken
huis worden berekend. In speciale ge
vallen ware hiervan met wederzijdse In
stemming af te wijken. Waar men plaat
selijk niet tot een akkoord over het af
te sluiten contract komt, zou bij arbitrage
beslist moeten worden.
Bij deze voorstellen zijn de fondsen
uiteraard uitgegaan van de bestaande
situatie, dat bij ziekenhuisopname de
verpleegkosten volledig worden vergoed
gedurende de eerste 70 dagen. Men zou
zich namelijk ook wel een ander systeem
van vergoeding kunnen voorstellen, bij
voorbeeld uitkering van een vast bedrag
per verpleegdag. Invoering van dit
systeem zou het verlangde prijsoverleg
overbodig maken. Maar dr. Vesten bleek
dit systeem allerminst aanbevelenswaar
dig te vinden. Het geeft veel minder ze
kerheid cn werkt tariefsverhoging in de
hand.
Vrees ongegrond
In sommige ziekenhuiskringen staat
men nogal sceptisch tegenover de voor
stellen van dc fondsen. Men vreest dat
z(j zich teveel met het Interne medisch
cn economisch beleid zullen gaan be
moeien. Deze vrees Is volgens dr. Vesten
ongegrond. De ziekenfondsen willen al
lerminst zeggenschap over zaken, die tot
het eigen beleid van de ziekenhuizen
behoren. ZIJ willen slechts praten over
wijze waarop deze factoren op de
prijzen van Invloed zijn.
Uiteraard zijn Investeringen, uitbrei
ding van het aantal bedden, aantrek
king van specialisten, salarissen van ver
pleegsters, om maar enkele punten te
noemen, ter beslissing van de zieken
huisbesturen en de colleges van regen
ten zelf. Maar als het bijvoorbeeld gaat
de verdeling van de kosten over zaal
en klasse, dan zouden dc fondsen er toch
wel graag in gekend willen worden .Dit
raakt ten slotte de besteding van het
zieken fondsgeld.
33
Het was allemaal zo verschrikkelijk klein en
het vloeide zo dooreen.... heel vaak kon een
mens helemaal niets meer zien. Vaak probeerde
men zichzelf en anderen iets wijs te maken. Dan
sloeg men de bijbel op, ging met een stokje langs
de regels en dreunde een lange litanie op. Men
begreep weliswaar niet, wat men „las", maar het
maakte aan alle kanten een goede indruk. Nie
mand kon dan nog beweren, dat men een verdool
de heiden was, en men gaf de kinderen een goed
voorbeeld. Schande, als iemand niet kon lezen!
Hoewel algemeen erkend werd, dat de school
meester goed werk deed, zag men hem toch niet
voor vol aan. Alleen die arme drommels werden
schoolmeester, die op geen enkele andere wijze
hun brood konden verdienen- Eriksson had een
jaar of tien geleden zijn been heel leijk gebroken:
het kostte hem heel wat moeite een zeis te
zwaaien en voor de jacht was hij helemaal onge
schikt geworden. Zijn benoeming tot onderwijzer
redde zijn gezin van de ondergang. Aan het eind
van het schooljaar kreeg hij voor elk kind. dat
hij les had gegeven, een schepel graan.
Eriksson hield school in een van de bakhuizen
van het dorp. Men had banken verzameld, waar
op de kinderen zaten en hogere, die als tafel dienst
deden. In de buurt van het stookgat had de onder
wijzer zijn tafel en stoel neergezet. Naast de deur
stond een ton met water en een houten nap, waar
van de kinderen zo nodig gebruik mochten ma
ken. En het was vaak nodig, want wie zoveel
leert, krijgt een droge keel. Er was ook nog wat
geleend huisraad, want het was nu eenmaal ge
woonte, dat de schoolmeester voor zijn eigen eten
en drinken zorgde. Een bed bewees, dat het bak
huis de schoolmeester ook tot slaapgelegenheid
diende.
Johannes Eriksson placht vroeg op te staan.
Om vier uur stak hij het vuur al aan en maakte
zijn bed op. Terwijl de koffie gezet werd, waste
hij zich en kamde zijn haar en baard met een ko
peren kam. Hij dronk zijn koffie en stak zijn pijp
aan. En dan kon hij met zijn dagwerk beginnen.
Hij behoefde weliswaar geen reken- en schrijf-
schriften te corrigeren, maar hij had toch wel ar
beid. De boeren van het dorp waren van mening,
dat de schoolmeester ook een beetje echt werk
moest doen, en daarom gaven zij hem hun netten,
die geboet moesten worden.
in Gulbrandstal
DOOR BERNHARD NOR DH
Vele uren later legde Eriksson de gebpete net
ten opzij. Het was tijd voor het tweede ontbijt.
Het was buiten nog donker, maar het zou gauw
beginnen te schemeren en dan kwamen de kin
deren.
De weken gingen voorbij met gestaag werken.
De kinderen kwamen elke ochtend het bakhuis
binnen met het nieuwe testament, het gezangboek
en de catechismus onder de arm. De beginnelin
gen hadden een eerste leesboekje met een stokje
om aan te wijzen. De verschillende lessen volg
den elkaar zonder onderbreking op. Zij beston
den uit lezen, uit het hoofd rekenen en het beant
woorden van vragen. Schrijven werd niet onder
wezen, want dat was een kunst, die zelfs de
schoolmeester niet verstond. Nog helemaal afge
zien daarvan, dat het een nutteloze kunst was.
Van de cijfers leerden zij alleen de romeinse.
waarbij Eriksson de nodige beperking betrachtte.
Het cijfer XII was het hoogste. Hoger behoefde
een kolonist niet te gaan, als hij de balken van
zijn huis bij een eventuele verhuizing wilde mer
ken. Het lezen was het belangrijkste. Daaraan
hechtte Eriksson heel veel waarde. De beginne
lingen mochten het eerste leesboekje niet weg
leggen, voordat zij elk woord zonder spellen
konden lezen, en de gevorderden moesten duchtig
zwoegen op de catechismus en het nieuwe testa
ment. Wie had leren lezen bij Johannes Eriksson
mocht niet haperen, als de dominee hem vroeg
iets voor te lezen.
Het tweede school-semester begon op Drieko
ningen, het zou tot Pasen duren. Aan het eind van
de week kwam Arne Persson naar het dorp, hij
nam zijn intrek bij Alfred Henriksson. De vrou
wen spitsten de oren. Wie ogen ia het hoofd had.
behoefde geen twijfel te koesteren over zijn be
doelingen. Dc tijd was nu wel niet zo erg gunstig,
maar per slot kan een vrouw ook in de winter
laten zien, wat zij waard is. Als de proeftijd goea
was verlopen, kon de bruiloft tijdens de mid
zomer-feesten gevierd worden.
Zou het meisje van Akkafjall nu eigenlijk ook
niet naar Granvik moeten komen vroegen de
vrouwen elkaar om haar schoonouders te be
wijzen, dat zij stal en huis kon beheren? Er moest
toch iets aan de hand zijn: Elof Henriksson had
haar geen seconde uit het oog verloren, toen zij
in september naar de kerkedag was gekomen'
De keuze was misschien niet eens zo slecht. Als
het meisje even flink was als haar moeder, zou
Elof niet bang hoeven te zijn, dat de nood bij
hem zou aankloppen.
Met Judith stond de zaak wel een beetje an
ders, als zij naar Akkafjall zou gaan, maar wie
weet kwam er van haar ook nog wel wat terecht,
als zij in goede handen kwam. Een vrouw be
hoort zich aan één man te houden, zij mag geen
schande over haar familie brengen! En Arne was
ongetwijfeld de goede man. Hij zou zijn vrouw
niet toestaan zich met anderen te bemoeien. Nog
afgezien daarvan, dat niemand dat zou durven
proberen. De vrouwen van het dorp waren het
er over eens, dat de oudste dochter van Henriks
son blij mocht zijn, als zij naar Akkafjall kon
gaan. Ook Arne zou wat water in de wijn moe
ten doen. Ook al kon men op hem als echtgenoot
niets aanmerken, hij woonde toch in een rare
buurt, die voor een eerbaar meisje niets aan
trekkelijks had. Hij zou Judith moeten nemen
of van trouwen moeten afzien.
Arne bracht zijn plannen niet ter tafel op de
eerste avond van zijn verblijf in Granvik- Dat
verwachtte ook niemand, want dergelijke ge
wichtige zaken moeten behoedzaam worden aan
gepakt. Hij sprak met Henriksson over de jacht;
iedereen geloofde graag, dat hij al voor Kerstmis
vier wolven had gedood. Toen hij alleen was met
'ef 'uaSeiA apjeedaq do pjooMjue fiq je3 'joja
met Ella ging het goed! Toen het etenstijd ge
worden was, liet hij zich de maaltijd goed sma
ken; zonder ook maar één keer met de ogen te
knipperen, hield hij stand onder Judiths vurige
blikken.
(Wordt vervolgd)
Een bandenvernicuwingsbedrijf in
Beek cn Donk bij Nijmegen (Tyresolesl
is gisteren grotendeels vernield door
brand. Het begin van dc brand werd
ontdekt in de produktie-afdeling die
spoedig in lichterlaaie stond. De afde
ling, met de machines die erin opge
steld stonden, brandde geheel uil, even
als het kantoor van de fabriek, alleen
de expeditie-afdeling bleef behouden.
De oorzaak van de brand is onbekend.
Het bedrijf was verzekerd.
De veertig man personeel van het be
drijf zullen voorlopig te werk worden
gesteld in dc vestigingen van het ge
troffen bedrijf tc Groningen en Naar-
dcn. Door een 2-1-uur produktic hoopt
men het produktieverlics van hef be
drijf op tc vangen.
Krachtproef
Een moeilijk punt In het toekomstige
overleg zal ongetwijfeld zijn dat de de
legaties in het landelijke orgaan geen
bindende overeenkomsten kunnen aan
gaan. Theoretisch zal dus geen enkel
ziekenhuis, evenmin als een fonds,
aan de richtlijnen gebonden zijn. Maar
dr. Vesten bleek in de praktijk niet zo
veel moeilijkheden te verwachten, al
sprak hij in dit verband wel van een
krachtproef.
De ziekenfondsen staan trouwens in
hun verweer ook niet geheel machteloos.
Wil een ziekenhuis niet meewerken, dan
kunnen de fondsen hem immers nog al
tijd een groot aantal patiënten onthou
den. Waar de bedden, zoals gezegd, voor
meer dan driekwart door fondsleden
worden bezet, is dit een middel dat wel
niet zomaar zal worden gehanteerd.
Een andere moeilijkheid bü het ko
mende overleg Is dc vraag wie moet
optreden voor dc particuliere patiënten.
Als men bedenkt dat de meeste parti
culieren toch wel een ziektekostenver
zekering zullen hebben afgesloten, zou
den de betrokken verzekeringsmaat
schappijen tot het overleg kunnen wor
den toegelaten. Maar het probleem Is dat
deze maatschappijen en fondsen niet ge
organiseerd zijn In een centraal orgaan
dat voor hen kan optreden. Daarom Is
dit nog een punt, waarvoor men niet
direct een oplossing ziet.
Minister matigt slraf
Bulgaarse student
De tuchtcommissie van dc landbouw
hogeschool te Wagcningen had de Bul
gaarse student L., die wegens poging tot
doodslag op de hoogleraar mevrouw
Reinders op 28 juni 1960 door de recht
bank te Arnhem is veroordeeld tot
twaalf maanden gevangenisstraf, waar
van een maand voorwaardelijk met een
proeftijd van drie jaar, de toegang tot
de hogeschool ontzegd voor de tijd van
drie jaar. De Bulgaar is van deze tucht
maatregel in beroep gegaan bij de minis
ter van landbouw cn visserij. Deze heeft
het besluit van dc tuchtcommissie ge
wijzigd, in zoverre dat de Bulgaar ge
durende drie jaar geen collegezaal mag
bezoeken, maar wel wordt hij in de ge
legenheid gesteld examens te doen van
1 juli 1961 af.
Verder is hem voor de duur van drie
jaar de toegang ontzegd tot de praktische
oefeningen, doch de minister heeft deze
maatregel voor het laatste Jaar voor
waardelijk gesteld.
Proces (pgen doklcr O.
begint op 16 maart
Het is vrijwel zeker dat ondanks de
ziekte van de president van dc recht
bank te Leeuwarden, mr. H. J. van Maa-
nen, de voortgezette behandeling van
het proces tegen de voormalige arts uit
Berkel dr. O. op 16 maart te Leeuwar
den normaal doorgang zal vinden. Zoals
bekend kon de rechtbank op 1 mei van
het vorige Jaar geen vonnis wijzen in het
vergiftigingsmysterie in dc gevangenis
tc Leeuwarden, aangezien de verdachte
nog aan het psychiatrisch onderzoek
moest worden onderworpen. Er is thans
een psychiatrisch rapport uitgebracht
door prof. mr. dr. P. A. H. Baan, hoog
leraar aan de Rijksuniversiteit tc Gro
ningen. Bij het onderzoek, dat dokter O.
heeft ondergaan cn waarbij hij zich
nauwgezet hoeft gehouden aan het ver
zoek van de rechtbank om het de met
het onderzoek belaste doktoren niet
nodeloos moeilijk tc maken, is niets ge
bleken van de invloed die dr. O. volgens
bepaalde verklaringen in het proces
van vorig jaar op anderen zou kunnen
hebben gehad. Voorts is dr. Baan tot de
conclusie gekomen, dat dr. O. mogelijk
een lichte geestelijke afwijking heeft,
doch dat hij stellig niet ontoerekenings
vatbaar of zelfs maar verminderd toe
rekeningsvatbaar ls.
De nog resterende Franse bases in
Marokko zullen in oktober a.s., twee
jaar eerder dan oorspronkelijk in de
bedoeling lag, worden ontruimd, al
dus is in Rabat medegedeeld. Er is
tussen Frankrijk en Marokko een
desbetreffende overeenkomst ge
tekend.
Volgens Marokkaanse functionarissen
heeft koning Hassan de Tweede na zijn
troonsbestijging dc vorige week presi
dent De Gaulle over de ontruiming ge
sproken. De onderhandelingen hebben in
het geheim plaatsgevonden.
De overeenkomst werd door koning
Hassan in een speciale radio-boodschap
bekendgemaakt na de eerste vergade
ring van het kabinet sinds het overlijden
van koning Mohammed de vijfde.
Volgens de minister van voorlichting
Alacui, Ls de overeenkomst door de Ma
rokkaanse bevolking met grote instem-
ming begroet, omdat de bases als een
militaire bezetting van Marokko werden
beschouwd.
Het vertrek van do laatste Franse
soldaat zou het laatste grote beletsel
voor normale samenwerking tussen bel
de landen wegnemen aldus de minister.
Deze ontruiming begint op 1 april en
zal op 1 oktober moeten zijn voltooid.
In Parijs zei men dat dc bases dienen
voor de opleiding van militairen cn dat
ze om technische redenen eerder konden
worden verlaten. Deze belangrijkste re
den zou zijn. dat dc opleiding voor lucht
macht en marine thans in zuid-Frankrijk
plaats vindt
