Uw probleem is het onze
KRONIEK
Bedrijfsleven biedt
Prins geschenl
Harmonie
vraag en
mogelijk tussen
aanbod voedsel
k aan
Mr. Donner bij afscheid
als president Hoge Raad
tot Grootkruis benoemd
ANDERZIJDS
Oratie over geschrift van
Grotius: Pietas
Beroepingswerk
Keizerlijk geschenk
klokken voor Bodiam
Een woord voor vandaag
t
BIJBELVERTALING
Dc nieuwe vertaling in heden
daags Nederlands van de brief
van Paulus aan de gemeente te
Filippi die het Nederlands Bijbel
genootschap anderhalf jaar gele
den heeft klaargekregenis zeer
enthousiast ontvangen. Van vele
kanten i* de wens naar voren ge
komen om zo spoedig mogelijk
het hele Nieuwe Testament in de
ze leesbare vorm te doen ver
schijnen, waarbij zelfs werd ge
suggereerd om dit bij het 150-ja-
rig bestaan van het 'Ne<L Bijbel
genootschap in 1964 klaar te heb
ben. Naar aanleiding hiervan
schrijft de lutherse hoogleraar,
prof. dr. P. Boendermaker in
het Evangelisch-Luthers week
blad het volgende:
vald nl kannen worden indien
men althans vasthoudt aan de me
thode en de spelregels die xljn ge
groeid in de hiervoor aangewezen
vertaalcommissie.
Om u een indruk te geven van
de moeilijkheden bij dit werk. laat
ik u even ..achter de schermen"
kijken. Na de beëindiging van het
werk aan de brief van Paulus aan
Filippi besloot de commissie zich
te werpen op de Handelingen der
Apostelen. Het leek eerst, alsof dit
boek zich gemakkelijker ln vlotte
vertaling zou laten bewerken, maar
in de praktijk viel het toch niet
mee.
Hoe gaat de commissie nu te
werk?
De leden der commissie krijgen
als huiswerk op in het Griekse
Nieuwe Testament te zoeken naar
die woorden cn zinswendingen die
moeilijkheden zouden kunnen ople
veren of die in de bestaande ver
talingen niet duidelijk zijn weerge
geven. Met deze aantekeningen ko
men de vertalers ter vergadering.
In doorsnee kan men zeggen, dat
minstens in ieder vers het een of
ander moet besproken worden. Om
nu tot een beslissing te komen wor
den allerlei woordenboeken geraad
pleegd. De tafel ligt vol met dikke
boeken: een woordenboek voor
Nieuw-Testamentisch Grieks-Duits.
Nieuw-Testamentisch Grieks-En
gels; verder het Nederlands woor
denboek van Van Dale en andere
boeken waarin woorden van onge
veer gelijke betekenis naast elkaar
gesteld worden. Nieuwe vertalings
pogingen in andere talen worden
bekeken en, niet te vergeten, alle
beschikbare Nederlandse vertalin
gen (Statenvertaling. Leidse verta
ling, Lutherse vertaling, enz) ver
geleken.
gens aan één persoon (liefst een
lid der commissie) toevertrouwd
om ermee een proefvertaling tot
stand te brengen. Dat gebeurt dan
ook; hierbij zijn de moeilijkste
punten die. waar de commissie wel
een richting aangeeft, maar geen
beslissing nam. In ons commissio-
rale spraakgebruik zijn dit de tek
sten waarbij de letters O.I.D. gezet
zijn. Dat betekent nl. ..of iets der
gelijks" m.a.w. „Zoek het zelf
maar uit".
De gemaakte proefvertaling
wordt in doorslag aan alle leden
toegezonden. Nu komt de kritiek
van de anderen los. Vóór een be
paalde datum zenden zij hun op
merkingen aan de „vertaler". De
theologische en taalkundige aante
keningen worden door de „verta
ler" verwerkt voor de volgende
vergadering. Belangrijk is hierbij
dat de vlotte leesbaarheid niet mag
gaan ten koste van wat de bijbel-
schrijver bedoelde, maar anderzijds
mag de zuivere weergave geen ge
weld aandoen aan de stijl.
Het lid dat de proefvertaling
maakte, verschaft dan een (bijna
definitieve) vertaling die nog eens
in de vergadering wordt voorgele
zen en op leesbaarheid beoordeeld.
Daarbij komen dan toch nog vrij
ingrijpende wijzigingen aan de or
de.
T\AT deze methode van werken
vrij veel tijd kost. zult u begrij
pen. Indien de leden der commis
sie zich van dag tot dag ermee kon
den bezighouden, zou de definitie
ve vorm wel sneller tot stand kun
nen komen, maar aangezien ieder
lid ook ander werk te doen hoeft,
kan het resultaat niet zó vlug ver
schijnen als de commissie zelf
wel zou willen.
Dit werk mag niet (vergeef mij de
uitdrukking) in een vloek en een
zucht gebeuren. Immers, het gaat
erom aan gemeenteleden en buiten
staanders een in modern Neder
lands vlot geschreven tekst in han
den te geven waardoor de werking
van Gods Woord niet belemmerd
wordt.
Zodra de Handelingen der A-
postelen gereed zijn, hoort u er
meer van. Tot zolang rekenen wij
op aw voorbede bij dit verantwoor
delijk werk waardoor het Ned.
Bijbelgenootschap aan de Kerken
een instrument in handen wU ge
ven dat geschikt Is om de mens-
van-nu in zijn eigen taal te berei
ken.
Inauguratie ds. Van der Woude te Kampen
(Van een onzer verslaggevers)
In een dichtbezette aula van de
Theologische Hogeschool der Gere
formeerde Kerken te Kampen
heeft drs. C. van der Woude, tot
voor kort predikant te Leeuwarden
zijn inaugurele oratie gehouden,
zodat de twee jaar bestaande
vacature van hoogleraar in de
kerkgeschiedenis en het kerkrecht
aldaar vervuld is.
Naar het gebruik te Kampen
werd de nieuwe hoogleraar eersf
geïnstalleerd. Dit geschiedde door
ds. P. D. Kuiper te Sassenheim,
praeses van het college van cura
toren der Hogeschool. Na hem
voerde dr. S. P. Dee, emeritus
predikant te Ede het woord als'
voorzitter van het moderamen der
Johannes Calvijnstichting (die het
mogelijk maakt om te Kampen
doctoraal examen te doen en te pro
moveren). Ook aan deze stichting
is prof. Van der Woude als hoog
leraar verbonden.
In zijn oratie, die getiteld was „Hugo
Grotius en zijn Pietas ordinum Hollan-
diae ac Westfrisiae vindicate" herinnerde
de nieuwe hoogleraar er aan dat het in
december j.l. 35 jaar geleden was dat
wijlen prof. dr. J. Huizinga in een zitting
van de Kon. Vlaamse Academie te Gent
een rede hield over ..Grotius' plaats in de
geschiedenis van de menselijke geest"
Geen van de twee werken die ons uit de
„opera" van Grotius het meest bekend
zijn geworden heeft bij de mensen van
zijn tijd zoveel beroering gewekt, als het
klein geschrift dat het onderwerp van zijn
oratie is. In het daarin genoemde tijd
schrift gaf Grotius een verdediging van
de godsdienstigheid van de staten van
Holland en West-Friesland Het was het
eerste theologische geschrift dat van zijn
hand verscheen.
Na de reactie die dit geschrift wekte
staan we voor de vraag of Grotius inder
daad een contra-remonstrantse periode
heeft doorgemaakt en indien niet. hoe
hij dan die indruk bij zovelen heeft kun
nen wekken. Grotius zou Grotius niet
geweest zijn als hij zich bij de partij van
de contra-remonstranten zou hebben aan
gesloten. Hij voelde zich behalve aan
Erasmus ook verwant aan de „zachte in
borst" van Melanchton.
Ds. van der Woude toonde aan dat het
klaar is als de dag dat hij niet aan tegen
werking maar aan medewerking met
Oldenbarneveldt heeft gedacht. Van zijn
precaire positie is hij zich echter wel
bewust geweest De vraag rijst hoe het
mogelijk is geweest dat Grotius in 1613
plotseling een geschrift als zijn „Pietas"
deed verschijnen, waardoor hij het ver
trouwen van de contra-remonstranten
voor goed verspeelde en zijn ideaal van
het herstel van de kerkelijke eenheid
zelf tot een illusie heeft gemaakt De
benen van Grotius zijn niet sterk genoeg
geweest om zijn zelfstandigheid voldoende
te kunnen bewaren. Hij is spoedig een
instrument van Oldenbarneveldt gewor
den.
MAROKKO
«De plotselinge dood van koning Mo
hammed V van Marokko in de kracht
*an zijn leven is een klap", zo schrijft
d® Nieuwe Rotterdamse Cou
rant. Het blad zegt o.m. «Met hem is
verdwenen de populaire vprst, het symbool
van de nog jonge onafhankelijkheid, de
zorgvuldige wikker, die zoveel mogelijk bo
ven de partijen wilde staan. Het laatste
echter was moeilijk, zoals in mei van het
vorige jaar bleek, toen de koning om een
teveel afglijden naar linka tegen te gaan
de regering van Ibrahim naar huis staar
de om zelf als hoofd van de regering op te
treden.
Vice-premier werd toen kroonprins Mou-
lay Hassan, die nu als koning Hassan II
de troon zal bestijgen. En vooral de aan
drang van Hassan, die als opperbevelheb
ber een voornaam machtsmiddel in dr
staat in handen heeft, bevorderde deze ont
wikkeling.
Marokko was kortgeleden de gastheer
Tan wat nu al de landen van Casablanca
heet. Deze landen, o.a. Egypte, Mali, Gui
nee en Ghana, besloten begin januari hun
troepen in de Kongo terug te trekken, wan
neer Loemoemba niet als premier hersteld
sou worden. Bovendien werd er gespeeld
met een gemeenschappelijk Afrikaans op
perbevel en zelfa ccn Afrikaanse raadge
vende vergadering.
Het feit, dat Mohammed zich op dit punt
zo actief toonde, bewijst, dat het meer de
politieke dan de economische positie van
Marokko was, die bepalend is geweest voor
de koersverandering. Of Mohammed de ar
chitect js van deze nieuwe politiek, of dat
Hassan er He drijvende kracht van was, ia
niet duidelijk. Maar het blijft wat onwen
nig dese vrij rechtse, traditionalistische
autocraten in een schip te zien met de vrij
linkse, anti-traditionalistische autocraten,
wier theorieën juist de ondergang van Has
san betekenen.
Marokko in de pas met Nasser en Se-
koe Toeré: is dit angst voor een dreigen
de ontwikkeling, of een volte-face om het
leiderschap van een rcdeelte van Afrika te
veroveren?
De dood van Mohammed begunstigt de
ze ontwikkeling bepaald niet, want Hassan
is bij de landen van Caaablanca bepaald
niet populair".
Uit Trouw liet volgende citaat: „Het
overlijden van koning Mohammed was vol
komen onverwacht en buiten alle politieke
berekeningen. De koning wat 51 jaar oud
m hoewel er behalve het neuseuvel, dat
tot de fatale operatie leidde, wel klachten
waren, welke de betrekkelijk onschuldige
ingreep eerst na een jaar dokteren deden
volgen, heeft in Rabat toch wel niemand
er erg in gehad, dat de operatie zou lei
den tot de so plotselinge dood van de in
zijn land zeer geliefde vont, die het land
regeerde en als zijn eigen eente minister
bestuurde na een conflict met de links-ge
richte nationalistische partij Iatiqlal, ge
dragen door een grote mate van populari
teit ouder zijn volk.
Nu is zijn zoon als Hassan II in zijn
plaats, op zijn 33e jaar en dit betekent on
zekerheid. Onzekerheid over de ware
gezindheid van deze jonge vorat, die in
commentaren zowel een links- als rechts-
gerichte instelling toegeschreven werd, als
oTer de mate, waarin hij voor zijn boe
gericht? beleid ateun zal kunnen ont
vangen en do tegenstellingen in zijn land
beheersen.
Beiden, president Bourguiba van Tunis
en koning Mohammed van Marokko, waren
bekende grootheden, factoren, in het
Noordefrikaanse complex, de hand heb
bend op de iituatie in hun land, sympathi
serende met en stenn biedende aan de Al
gerijnse rehellenleiding, maar ïeer gehecht
aan de Franse cultuurkring eu overtuigd
Dr. Vondeling in oratie:
In de aula van de Rijksuniver-
teit te Groningen heeft dr. ir. A.
Vondeling, oud-minister van land
bouw gistermiddag het ambt aan
vaard van hoogleraar in de kennis
van de internationale organisaties,
in het bijzonder die in verband
met de landbouw en voedselvoor
ziening. Ter gelegenheid van zijn
ambtsaanvaarding hield hij een
rede, die getiteld was: „De anti
hongeractie en de voedsel- er
landbouworganisatie der Verenig
de Naties".
Dr. Vondeling nam in zijn toe
spraak de beide jongste resoluties
van de V.N. en van de F.A.O. over
de anti-hongeractie en de afzet
van overschotten tot zijn uitgangs
punt.
De resoluties, zo zei hij. geven op het
eerste gehoor een kordate en moedige
indruk. De Verenigde Naties en in het
bijzonder de voedsel- en landbouworga
nisatie gaan het waarlijk levensgevaar
lijk te noemen probleem van de honger
eensgezind aanpakken. De taal van de
resoluties spreekt een ieder aan. Het
is namelijk de gemeenschappelijke taal
van consumenten, van artsen en boe
ren. zonder dat onderscheid gemaakt
wordt naar ras, geslacht of godsdienst.
Dr. Vondeling wierp in zijn toespraak
met betrekking tot deze materie een
aantal vragen op. Kan, zo zei hij, de
taal van de resoluties waar maken wat
zij suggereert? Kan de F.A.O. de oplos
sing brengen, waarnaar zovelen al zo
lang hebben verlangd? Heeft dit li
chaam, het oudste in de rij van gespe
cialiseerde organisaties, daartoe de ken
nis, de bevoegdheden, de middelen en
da ervaring?
Om op al deze vragen een antwoord
te kunnen geven, aldus dr. Vondeling,
zal men eerst moeten trachten de om
trekken van het voedsel- en land
bouwvraagstuk in de wereld aan
duiden. vervolgens het werkgebied
van de F.A.O. dienen te bekijken en
moeten nagaan wat daarop tot nu toe
is gedaan en welke resultaten dit
heeft afgeworpen.
HIJ hield zich buiten de strijd van
de medici over de ernst van de voed-
situatie. Wel constateerde hij, dat
voedselvoorziening en landbouw in ve
le grote landen de hoogste prioriteit
hebben. Een voorbeeld daarvan is het
in India opgestelde vijfjarenplan.
OPTIMISTISCH
Dr. Vondeling merkte voorts op. dat
bij de optimistische kijk van Colin
Clark, 'at de aarde haar bewoners kan
voeden, ook als de bevolking nog sterk
toeneemt, kan delen. Dat er evenwel hij
de vereist® grote kapitaalsoverdracht,
zowel aan gevers- als aan ontvangers-
kant. hoge etsen worden gesteld aan het
politieke beleid, noemde hij voor
hand liggend. HIJ zei van mening
zijn. dat het nrobleem van In redelijke
harmonie met elkaar brengen van
vraag en aanbod van voedsel, niet op
losbaar Is als het wordt bezien vanuit
het geriohtsount van de wereld als een
heid. Dit zou betekenen, dat de voed
sel- en landbouworganisatie voor een
taak zou komen te staan, die ln begin
sel beslist niet onuitvoerbaar zou blij
ken.
OVERSCHOTTEN
Dr. Vondeling zei voorts ondanks de
bezwaren die aan een kwantitatieve we
ging van resultaten van het werk van
internationale organisaties als de F.A.O
kleven, toch een bescheiden poging
daartoe te willen wagen. Hij beperkte
zich daarbij tot bespreking van drie
activiteiten, namelijk: opvoering van
produktie. stabilisatie van markten en
afzet van overschotten. Over het laatste
onderwerp zei spreker, dat de ervaring
in landen als Japan en India heeft ge
leerd. dat van voedseloverschotten een
van de wenralijtteid ran blijvende »amen-i-ltstckend gH5ruat kan word®n om de
werking tuasen Noord-Afrrka en frankrijz voedselsituatie in onderontwikkelde lan
en eveneen» afkerig van em verdwalen in den enigszins te verbeteren. Daardoor
rrn kamp van Moskou, of ook maar het wordt een bijdrage geleverd tot de eco-
kamp van Nasser". nomische ontwikkeling van die landen.
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Nieuw-Lekkerland
(wijkgem. Dorp); W. Chr. Hovius, kand.
te Haarlem, die bedankte voor: Achter
berg, Boven-Hardinxveld, Elspeet-Uddel-
Vierhouten (tweede pred.plaats», Garde
ren. Groot-Ammers, Hedel. Kootwijker
broek. Loon op Zand, Nederhemert,
Nieuwland-Oosterwijk, Opheusden. Tho-
len. Wijngaarden, Zoetermeer (tweede
pred.pl.) en voor Zuilichem-Nieuwaal;
aangenomen de benoeming tot hulppred.
te Sint Jacobi Parochie-Wier: W. Oos-
terwal, hulppred te Zuid-Laren.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Veend&m: E. Haverkamp
te Minnertsga; te Roodeschool (by accl.):
C. Koster, kand. te Pemis.
Examens: aan de VU. is geslaagd voor
het prop. examen theologie; J. v. Verse-
veld. te Naarden.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te Broek op Langendijk: P.
N. Ribbers te Noordsche Schut
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt voor Nieuw-Beijerland: Chr.
van Dam te Rotterdam-Z.
Partijman
op voorwaarde dat met een aantal fac
toren rekening wordt gehouden.
Het succes van de F.A.O. is tot
dusverre niet groot geweest, omdat
de ontwikkelde activiteiten gering in
aantal en kracht waren. Verwachtin
gen welke door in 1943 en 1945 geno
men beslissingen werden gewekt zijn
jammer genoeg niet verwezenlijkt.
De vraag beantwoordend, op welke
wijze de F.A.O. haar doel beter kan
bereiken, merkte dr. Vondeling op,
dat daarvoor in de eerste plaats no
dig is een sterke verruiming van het
budget van deze organisatie.
BUDGET
Hoe scheef de verhoudingen liggen
mag hieruit blijken, dat de Neder
landse minister van landbouw en vis
serij in de laatste jaren vijftien tot
twintig maal zoveel mocht besteden
als de directeur-generaal van de
F.A.O. De werkzaamheden van de
F.A.O. zouden ook aanzienlijk kunnen
worden uitgebreid, als de hulpverle
nende landen een deel van het eigen
programma rechtstreeks door deze or
ganisatie zouden laten uitvoeren. Een
derde mogelijkheid om de F.A.O. be
ter aan haar doel te laten beantwoor
den, is het aanvaarden van een werk
wijze als die, welke de O.E.E.S. op
bepaalde terreinen heeft gevolgd.
Het zou een grote stap vooruit zijn,
als de landen hun activiteiten, ontwik
kelingsplannen en dergelijke op het ter
rein van landbouw en voedselvoorzie
ning geregeld aan de F.A.O. ter kriti
sche beoordeling zouden willen voorleg
gen. Zolang op de drie eerder genoem
de punten geen vorderingen zijn ge
maakt. heeft het weinig zin. aldus «dr.
Vondeling, over een wijziging van het
statuut te spreken.
Wijzigingen, die de F.A.O. tot een
meei zelfstandig handelend en in min
dere mate bestuderend instituut zouden
maken, zouden geen kans maken aan
vaard te worden. Zodra een begin wordt
gemaakt met het zo bevredigend moge-
ijk gebruik maken van de mogelijkhe
den. welke het huidige statuut biedt,
heeft het zin de bevoegdheden opnieuw
kritisch te bezien.
Na de inaugurale rede merkte
hoogleraar op dat blijkens het voorstel
van het college van curatoren aan de
ze nieuwe buitengewone leerstoel de
wens ten grondslag ligt meer dan voor
heen aandacht te besteden aan de pro
blemen van landbouw en voedselvoor
ziening. „Voorzover het van eij zal af
hangen zult u niet teleurgesteld wor
den", aldus zei dr. Vondeling. Tot de
hoogleraren zei hij, dat hij best de aar
zeling kan begrijpen, waarmee men
hem tegemoet is getreden. „Ik hoop dat
deze aarzeling niet van lange duur zal
zijn. als straks zal mogen blijken dat
ik een nuttig element ben in de
naat", aldus dr. Vondeling.
Keizer Haile Selassie heeft ruim 3000
gulden geschonken voor de restau
ratie van de kerkklokken van het
stadje Bodiam dat in Sussex ligt.
De vijf klokken, die oorspronkelijk
in 1761 werden gemaakt, zijn op
nieuw gegoten, en verder is er aan
deze vijf nog een zesde toegevoegd.
Tussen de keizer en de bewoners van
het stadje Bodiam is een band ge
groeid doordat de priester van deze
stad, A. E. Cottam, een persoonlijke
vriend van Haile Selassie is. Deze
vriendschap stamt uit de tijd dat
Cottam, toen nog geen priester, ge-
neraal-majoor was van de Britse le
germacht die van 1943 tot 1949 in
Ethiopië lag.
Grotlos heeft zijn bijzondere positie,
die h(j steeds temidden van de kerkelij
ke geschillen had ingenomen verloren
HU stond niet meer boven de partUen
maar "was partijman geworden. Aan
getoond werd. dat zün zwenking niet
onopgemerkt bleef. Het ls opvallend hoe
Grotius zich steeds weer beroept op het
ambt van advocaat-fiscaal, dat hem tot
het schrUven van de „Pietas" verplichtte.
Het kan wUzen op een sterk plichtsbesef
maar had toch een andere achtergrond.
Prof. v. d. Woude zette vervolgens uit
een hoe men de „Pietas" van Grotius
in drie delen verdelen kan. T.a.v. de be
roeping van predikanten en de verkie
zing van ouderlingen kent Grotius aan
de Overheid vérgaande bevoegdheid toe
m hij besluit zijn geschrift met een wel
sprekende lofrede op de staten die de
beslechting van de kerkelijke geschillen
in handen hebben genomen. Aangetoond
werd vervolgens, dat niet alleen de theo
logen maar ook het volk door Grotius'
geschrift geprikkeld is geworden en in
een brede correspondentie met zijn vrien
den voelt Grotius zich telkens weer tot
zelfverdediging gedrongen. De weg terug
was echter niet meer mogelijk want door
zijn „Pietas" sloeg Grotius een koers in
die de tragiek van zijn leven werd.
Tragiek was er echter niet alleen in
Grotius' levensloop maar ook in betrek
king tot zijn levensideaaL Hij was een
oecumenische figuur die een tijdlang
ijverde voor de vrede in de kerk. Maar
deze grote pacifist en idealist op het ter
rein van de kerk heeft door zijn „Pietas"
zijn eigen ideaal tot een illusie gemaakt.
In zijn streven naar de eenheid en vredo
ln Mattheus 1722 spreekt Christus voor de tweede maal van
Zijn komend lijden en voor de derde maal in twee hoofd
stukken van de komende opstanding. Hij gebruikt daar een
opmerkelijke uitdrukking. Als Hij spreekt over moordenaars
zegt Hij niet, dat Hij in handen van misdadigers zal vallen,
maar „de Zoon des mensen zal overgeleverd worden in de
handen der mensen".
Hij had het niet algemener kunnen stellen. Wij zijn zo
geneigd om te zeggen, dat de Joden Christus gekruisigd
hebben en als we antisemitisme willen vermijden, zeggen
we: de Joden en de Romeinen hebben Christus aan het kruis
genageld. Op die manier blijven we zelf buiten schot. Maar
Christus wil niet, dat wij buiten schot blijven. Mensen hebben
Hem gekruisigd; de gehele mensheid is schuldig aan de
moord op de Gallileër. Toen de rijmende dominee Jan Scharp
de melodie van Hans Leo Hassler van nieuwe woorden
voorzag, schreef hij terecht: ,Ja, ik kost Hem die slagen, die
smarten en die hoon. Ik doe dat kleed Hem dragen, dat riet,
die doornenkroon. Ik sloeg Hem al die wonden." Hoe? „Ik
deed door al mijn zonden Hem al die jamm'ren aan." Jesaja
zei het reeds lang voor Golgotha: „Om onze overtredingen
werd Hij doorboord, om onze ongerechtigheden verbrijzeld."
Onze verzoening werd niet gemakkelijk en goedkoop ver
kregen. Het kruis is de vreselijke consequentie van onze
zonden.
der kerk is hij te waarderen. Het heimwee
daarnaar bleef hem bU tot zyn laatste
snik. Maar niet minder groot moet onze
liefde zyn tot de waarheid die God in
Zijn Woord openbaart en als een schat
aan Zijn Kerk ter bewaring gaf.
Aan het slot van zijn oratie heeft prof.
Van der Woude met eén enkel woord
herinnerd aan zijn ambtsvoorganger ir
deze faculteit, prof. mr. G. M. den Har-
togh, in 1959 overleden, wiens weduwe
de plechtigheid bijwoonde.
De nieuwe hoogleraar wees voorts
op bet merkwaardige feit, dat hU nu
de jongste professor ln anciënniteit
te Kampen Is, maar ln leeftUd de
oudste. (Over enige maanden hoopt
hü te promoveren aan de VrUe Uni
versiteit bU prof. dr. D. Nauta).
Hadden de predikanten Kuiper en Dee
gewaagd van het vertrouwen der Gere
formeerde Kerken in de nieuwe functio
naris. die als predikant en lid van vele
synodes een belangrijke staat van dienst
heeft. prof. Van der Woude toonde zich
dankbaar voor de hartelijke manier
waarop men hem is tegemoet getreden.
Zich tot het eigenlijke onderwijs be
palende, zei de hoogleraar tot de stu
denten. dat kerkgeschiedenis gelukkig
méér is dan „Heussi instampen" (Heussi
schreef het befaamde compendium over
de kerkgeschiedenis waarmee alle aan
komende theologen niet altijd tot hun
genoegen kennis maken).
Er volgde een receptie waarvan velen
gebruik maakten om de hoogleraar, zijn
echtgenote en zijn 98-jarige moeder ge
luk te wensen. Tot degenen die hier ver
schenen. behoorden vele tientallen Leeu
warder gereformeerden, die hun dominee
op zijn nieuwe bestemming aangeland
zagen.
(Van onze sociaal-economische
redactie)
Een groot aantal organisaties
uit het Nederlandse bedrijfsleven
heeft besloten een actie te orga
niseren om Z.K.H. Prins Bern-
hard bü de viering van zün vüf-
tigste verjaardag op 29 juni a.s.
een büzonder geschenk aan te
bieden. Enkele vooraanstaande
personen uit het Nederlandse bc-
drüfsleven hebben tot deze actie
het initiatief genomen. Men wil
hiermee uitdrukking geven aan
de büzonderc waardering welke
er bü het Nederlandse bedrüfs-
leven bestaat voor de wyze waar
op Prins Bernhard in het verle
den steeds de economische belan
gen van ons land behartigd heeft.
Er is reeds ccn comité ge
vormd, onder de naam „Comité
Verjaarsgeschenk Z.K.H. Pi
Bernhard".
Prins Bernhard heeft zich bereid
verklaard als geschenk van het be
drijfsleven een motorboot te aanvaar
den, welke speciaal gebruikt zal wor
den voor het doorbrengen van vakan
ties door het Koninklijk gezin aan de
westkust van Italië. Voorbereidingen
voor dc bouw van de boot, diu naar
schatting 150.000 zal kosten, zijn al
begonnen.
Bijdragen kunnen gestort worden op
de bankrekening van het Comité Ver
jaarsgeschenk Z.K.H. Prins Bernhard.
bij de Nederlandsche Handel-Maatschap-
pij N V. te Amsterdam.
Vrijwel alle bedrijfstakken zijn verte
genwoordigd in het comité, dat 31 leden
telt. In het oomité hebben zitting alle
voorzitters van de centrale organisaties
van werkgevers, middenstanders, werk
nemers en boeren en tuinders. Voorzitter
is dr. ir. F. Q. den Hollander, voorzitter
van het Verbond van Nederlandsche
Werkgevers en vice-voorzitter drs.
D. Roemers, voorzitter van het Neder
lands Verbond van Vakverenigingen.
JN DE GROTE ZITTINGSZAAL van de Hoge Raad in Den Haag is
gistermiddag in een plechtige zitting van het voltallige college
afscheid genomen van de president, mr. dr. J. Donner. Even voor de
zitting begon werd de scheidende president in een aparte kamer van
het gebouw ontvangen door de minister van justitie, mr. A. C. W.
Beerman, die mr. Donner meedeelde dat de Koningin hem het groot
kruis in de Orde van Oranje Nassau had verleend.
Daarna voerden verscheidene andere
sprekers het woord. De nieuwbenoemde
president, mr. P. H. Smits, als eerste. HU
wees erop dat mr. Donner kan terugzien
op een schitterende loopbaan, op een
ambteiyk leven, dat voor het wel der
gemeenschap hoogst vruchtbaar en nuttig
is geweest.
W
Kind van Staat
Het eerste ambteiyke gedeelte van zijn
carrière kenmerkt zich door een bijzonder
snelle stijging op de ambtelijke ladder,
een stijging, die hem in tien jaar bracht
op de hoogste top: het ministerschap. Dit
bereikte bij al toen hy 35 jaar was. waar
om zijn collega-ministers hem wel het
.kind van Staat" noemden.
Ook de rechterlijke loopbaan van mr.
Donner is zeer bijzonder geweest. In 1946
werd hij tot president van de Hoge Raad
benoemd, in welke functie hU door het
hoge aanzien van zUn persoon en de bij
zondere eigenschappen, die hem als
magistraat kenmerken, het aanzien van
de Hoge Raad in hoge mate heeft
gediend.
Mr. Smits noemde als die bijzondere
eigenschappen: een scherp juridisch In
zicht, een ongemeen grote kennis van
wet en rechtspraak, een uitermate snel
werkend intellect, gepaard aan een won
derbaarlijk geheugen, een werkkracht en
een uithoudingsvermogen, waardoor hU
by afmattende beraadslagingen van de
Hoge Raad het minst vermoeid van allen
was. In de annalen van de Hoge Raad.
zal mr. Donner als een van de grote
figuren onder de nresidenten te boek
staan, aldus mr. Smits.
De procureur-generaal, mr. G. E. Lan-
gemeijer, schetste de bijzondere eigen
schappen van de scheidende president als
jurist Bij niemand had spreker in zo
sterke mate meegemaakt dat hij de
rechtsvraag wist te belichten met wat
kan gelden als verworvenheid van wet
geving, wetenschap of rechtspraak of een
geheel ander gebied van het recht.
Voorts noemde mr. Langemeyer het
open oog dat mr. Donner steeds had voor
het noodzakelijke samenspel van wet
geving. uitvoering en rechtspraak. Ook
deze eigenschap is zeker van betekenis
f;eweest voor de jurisprudentie over het
n ons land zo buitengewoon belangrijke
onderwerp van de onrechtmatige over-
heidsdaad, aldus mr. Langemeijer. die mr.
Donner tenslotte prees om diens oog voor
de realiteit van het leven en voor het
praktisch belangrijke detail.
Namens de balie sprak mr. IJ. H. M.
Nygh, die het diepe respect van de leden
van de Haagse balie vertolkte voor de
persoon en het werk van mr. Donner.
Hy prees de scheidende president om zUn
hoffelijkheid, eenvoud en vriendelijkheid.
Mr. Donner voerde (sprekende over het
wezen van de rechterlyke macht) ten
slotte zelf het woord, waarbij hU op
merkte dat de rechtsvorming de laatste
tyd in toenemende mate aan de rechter
wordt, toevertrouwd. Zo is aan het ambt
naast verhoogde verantwoordelijkheid
ook grotere aantrekkelUkheid gegeven.
Wetgever en rechter zullen er zich echter
bewust van moeten blyven dat naast de
rechtszuiverheid ook de rechtszekerheid
haar eis heeft
De verschuivingen, welke in de ver
houding van wetgever tot rechter zijn
ingetreden, aldus mr. Donner, hebben
ook de Hoge Raad niet ongemoeid gela
ten. Hoe moet de Hoge Raad tegenover
de concrete rechtsvorming door de lagere
rechter staan?
Waken
TastenderwUs heeft de Hoge Raad hier
de weg trachten te vinden: een waken,
dat de lagere rechter niet bulten de zin
van het wettelUk voorschrift treedt. Met
voldoening stelde spreker vast dat het
aldus gevoerde beleid tot tevredenheid
heeft gestrekt.
Zowel bij het ontwerp van het nieuwe
burgerlijk wetboek als by de aanhan
gige voorstellen tot verhoogde rechts
bescherming tegen de overheid wordt de
verdere ontwikkeling op dit stuk aan
de jurisprudentie overgelaten. Dit bete
kent echter niet, aldus mr. Donner, dat
men nu ten aanzien van taak en bevoegd
heden van de Hoge Raad maar alles aan
dit college kan overlaten. Hier past wel
een waarschuwing.
Het afscheid van mr. Donner werd by-
gewoond o.a. door de hoogste autoriteiten
uit den lande.
Griekse wet tegen
sluikhandel ikonen
Aangezien de sluikhandel In ikonen
in Griekenland de laatste tijd een gro
te vlucht heeft genomen, wil de Griek
se regering de zwarte handel van de
ze kunstvoorwerpen door een nieuwe
wet verhinderen. Zij verwacht dat de
Grieks Orthodoxe Kerk de doorvoering
van deze wet zal steunen.
Er zal een lijst worden aangelegd
van alle waardevolle antieke ikonen
die in privé bezit zijn, zodat de over
heid er makkelijk controle op uit kan
oefenen.
Advertentie
Waarom Stram en Still
door 't laven
Verdrijf Ov Rhewnitifcht Ptjeeel
mot Xrnaohon Salta.
U kunt alleen maar zelf ondervinden,
wat Kruschen voor U kan doen. Daa. -
om moet ge liever vandaag dan morgen
met de bloedzuiverende Kruschen kuur
beginnen. De aansporende werking van
Kruschen's vijf minerale zouten op de
bloedzuiverende organen, doet 't bloed
krachtiger stromen, onzuiverheden wor
den uitgedreven langs natuurlijke weg
en daarmee ook de oorzaak van Uw
lijden en pUn.
Vraag: Heeft de huiseigenaar het
recht van mij. als huurder, de beta
ling van grond- en rioollasten te eisen?
Antwoord: De grond- en rioollasten
worden geheven van de eigenaar en
niet van de huurder. De eigenaar kan
deze niet van de huurder eisen. Doet
hij dit toch. dan betekent dit een huur
verhoging, die niet op de wet steunt.
Vraag: Wij hebben een elektrische
deken aangeschaft, maar nu waarschu
wen kennissen, dat deze zo'n groot
tevaar voor brand oplevert. Vooral in
Ingeland zouden deze dekens vele
branden hebben veroorzaakt. Is dit
waar?
Antwoord: Er zijn inderdaad elektri
sche dekens in dc handel (geweest),
die brandgevaar opleveren (oplever
den), maar bij goede exemplaren moet
het uitgesloten zijn. dat dc gebruiker
met de spanning van het lichtnet in
aanraking komt Ook mag dit niet het
geval zijn bij een defect aan de deken
of door vocht. b.v. van transpireren.
Een betrouwbare deken wordt daarom
geconstrueerd voor een ongevaarlijke
lage spanning, b.v. 6 volt. Door de
medegeleverde transformator wordt de
spanning van het lichtnet tot die span
ning verlaagd en tevens wordt een
scheiding verkregen tussen de verwar
mingsdraad van de deken en het licht
net Bestaat de verwarmingsdraad in
de deken uit één enkele massieve
draad, dan is de deken ook veilig met
het oog op brand, want bij breuk van
de verwarmingsdraad wordt de stroom
kring onderbroken en wordt de deken
niet meer warm. Om de deken soepel
te houden wordt in de regel een litze-
draad (een groot aantal in elkaar ge
draaide dunne draden) gebruikt Past
de fabrikant hiervoor het type van het
gewone snoer toe, waarbij de dunne
draadjes niet elk afzonderlijk geïso
leerd zijn. dan ontstaat brandgevaar.
Breekt namelijk een aantal van die
door de overblyvende draadjes, die dan
door overbelasting veel te heet worden
en schroei- en zelfs brandplekken in de
deken kunnen veroorzaken. Daarom
wordt bij goede dekens litzedraad toe
gepast samengesteld uit draadjes, die
elk afzonderlijk door een laklaagje ge
ïsoleerd zijn. Let bij aankoop op de
Kema keur.
Vraag: Is het mogelijk duvekaters
te bakken in de oven van een keu
kenfornuis? Kunt u ook het recept ge
ven?
Antwoord: Men neme een stevig, fijn
brooddeeg van 1 kg bloem. 30 gram
gist, ongeveer 2 deciliter lauwe melk.
100 gram basterdsuiker, zout, ge
raspte cicroenschil, 50 gram boter of
margarine (ei). Men doe ruim de helft
van de bloem in een kom. De gist
moet men aanmengen met de lauwe
melk en bij de bloem schenken in het
midden van de kom. Bloem en vocht
moet men tot een gladde gelijkmatige
massa roeren en twintig minuten af- dieet e.d. voor
tie van een draadtelevisienet econo
misch een twijfelachtige zaak is. De
apparatuur, die iedere abonnee in zijn
huis moet hebben (waaronder al da
delijk het voornaamste onderdeel: de
beeldbuis) verschilt in aanschaffings
prijs zó weinig van die van een com
pleet televisietoestel, dat men wan
neer het op huren aankomt net zo
goed, of veel beter, een televisietoestel
kan nemen. Bij radiodistributie is dat
anders, omdat men daarbij alleen een
kanalenkiezer en een luidspreker no
dig heeft.
Vraag: Mijn vrouw is suikerpatiënt,
Is het waar, dat men aan de inspec
teur der belastingen vermindering van
loonbelasting kan vragen in verband
met de bestrijdingskosten dezer ziek
te?
Antwoord: Zowel voor de inkomsten
als voor de loonbelasting is het mo
gelijk aftrek te krijgen terzake van
ziektekosten. De kosten van spuitjes,
gedekt op een warme plaats laten rij
zen Daarna voege men de rest van
de bloem, de gezeefde basterdsuiker
en een weinig zout. alsmede de ge
raspte citroenschil daaraan toe. Alle
ingrediënten worden tot een gelijkma
tig deeg gekneed. Op het laatst moet
men dc gesmolten maar niet hete bo
ter of margarine meekneden. Het deeg
late men een kwartier rijzen. Daarna
bestrijke men het deeg met losgeklopt
ei en voorzie het van inkepingen. Het
brood moet men in een hete oven
in ongeveer 35 tot 45 minuten gaar en
bruin bakken.
Vraag: Hoe staat het nu met de
draadtelevisie? Ik meende namelijk,
dat deze technisch wel uitvoerbaar is,
zodat men slechts heeft te wachten op
de particuliere instelling, die ermee
beginnen wiL
Antwoord: De draadtelevisie is door
PT T. uitgedokterd en technisch
suikerpatiënt val-
dunnc draadjes, dan gaat de stroom gelijk. Het blijkt echter, dat exploita-
len hieronder. Zij worden in de regel
gesteld op 420 per jaar of 35 per
maand. U moet zich dan tot de inspec
teur der belastingen wenden met een
opstelling van alle ziektekosten (dus
behalve de bovengenoemde, ook de an
dere kosten van dokter, apotheker,
tandarts e.d. en voorts ook de even
tuele ziektekostenverzekeringspremie
tezamen). U kunt dan een beschikking
krijgen, op grond waarvan uw werk
gever een aftrek voor de loonbelas
ting kan toepassen. Valt men in de
inkomstenbelasting, dan moet men bij
de aangifte aftrek aanvragen (even
tueel opnieuw dus).
Vraag: Ik ben een crèmekleurig ont-
bijtlaken met blauwgetekend patroon
aan het borduren. Nu wilde ik er een
gedeelte uit laten vallen. Kunt u mij
een middel aanwijzen om het in blauw
getekende gedeelte eruit te halen?
Antwoord: Om met zekerheid te kun
nen antwoorden is het nodig te weten
met welke stof het patroon getekend
is (blauw potlood, doordruk met car
bonpapier?). Desniettemin zal een sop
je met synthetisch wasmiddel wel suc
ces geven, zeker na een tweede be
handeling.
Vraag: Onze nieuwe haard, die nu
vijf maanden in gebruik is, heeft een
glazen ruit. Elke morgen maak ik de
ze schoon, maar sinds enige weken
kan ik de ruit niet helder krijgen. De
ze brandt steeds verder in. Ik heb het
geprobeerd met lauwe thee, presto en
glaspol. Wat kan ik het beste doen?
Antwoord: Het is bevreemdend, dat
de ruitjes er dikwijls het minst mooi
uitzien bij mensen, die het meest hun
best doen. Anderen, die er (met op
zet) niets aan doen, hebben mooie hel
dere ruitjes. Zij zorgen er slechts voor.
dat er af en toe behoorlijk gloed ln de
kachel is en dan worden de ruitjes
vanzelf schoon. Nu is het daarvoor be
paald niet nodig, dat het steeds bij
zonder warm is in de kamer. Het stof
op de ruitjes daarentegen moet men
natuurlijk wel afvegen. Men vege van
boven naar beneden en dus nooit over
de gehele breedte heen. Veegt men van
links naar rechts of omgekeerd, dan
komen er asdeeltjes tussen de ruitjes,
deze branden in en dan krijgt men
het er niet meer af.
Vraag: Hoe komt het dat, wanneer
ik karncmelkse pap kook en onmiddel
lijk begin te roeren, deze schift? Doe
ik het misschien niet goed?
Antwoord: De bereiding van karne-
melkse pap dient als volgt te geschie
den: Men make van de bloem en een
beetje van de karnemelk een gladde
massa. Vervolgens brenge men de ove
rige karnemelk al roerende aan de
kook. Men giete er het aangemengde
papje bij en late de pap vervolgens
nog ongeveer vijftien minuten ter
wijl men steeds flink roert zachtjes
doorkoken. Hierna doe men er suiker
of stroop bij.
