SUNIL KWATTA Arabische liga uit bedreiging Overheidssteun voor de bedrijven van Borgward Zo'n heerlijke reep cadeau Aanklacht van 15 punten tegen Adolf Eiclimann WEST-DUITSLAND KOOPT INDONESISCHE GUNST ZWAARDEMAKER Harmonisch werken s WEGENFINANCIERING De nieuwe wettelijke regeling voor de wegenfinanciering zal een ver betering van ongeveer 12 miljoen voor provincies, waterschappen en gemeenten tezamen betekenen. Dit houdt in, dat het totaal der wegen uitkeringen met rond 17 pet. zal kunnen worden verhoogd. De verdeel sleutel zal in hoofdzaak ontleend worden aan de desbetreffende voor stellen van de commissie-Oud. Daarnaast zal het mogelijk zijn door uit breiding van het gemeentelijk belastinggebied wat meer armslag voor de wegenbouw te krijgen. Naast wegenuitkeringen uit 's Rijks kas zou het in de toekomst wegens bijzonder hoge kosten denkbaar zijn, deswege verhoging van het schaalbedrag aan de gemeenten toe te passen. De ministers van binnenlandse zaken en van financiën hebben dit meege deeld tijdens het mondeling overleg met een Tweede-Kamercommissie over de Financiële-Verhoudingswet 1960. NEDERLAND-FRANKRIJK Frankrijk en Nederland zullen op 24 februari en waarschijnlijk ook nog op 25 februari op ambtelijk niveau in Den Haag besprekingen voe ren over een aantal economische problemen die de twee landen betreffen. Aan Nederlandse zijde worden de besprekingen geleid door de directeur- generaal Europese samenwerking van het ministerie van buitenlandse zaken, mr. G. E. baron van Ittersum, en aan Franse zijde door de direc teur-generaal economische aangelegenheden van het ministerie van bui tenlandse zaken, de heer O. Wormser. ARBEIDSTIJDVERKORTING De staatssecretarissen van economische zaken en van sociale zaken hebben aan de Sociaal-economische raad advies gevraagd over de gevol gen, die het doorvoeren van een arbeidstijdverkorting in de detailhandel zou kunnen hebben voor de geldende sluitingstijden volgens de winkel sluitingswet 1951 en de arbeids- en rusttijden van het winkelpersoneel krachtens de arbeidswet 1919. Aangezien dit vraagstuk van groot belang is voor ondernemers en werknemers uit dit deel van het bedrijfsleven en tevens de consumenten belangen in het geding zijn, is bij de indiening van deze adviesaanvrage aan de S.E.R. verzocht het hoofdbedrijfschap detailhandel alsmede de consumentenorganisaties in de voorbereiding van zijn advies te betrekken. Mutaties Franse legerleiding Het Franse kabinet heeft generaal Fernand Gambiez benoemd tot opper bevelhebber der strijdkrachten in Al gerije, als opvolger van generaal Jean Crepin, die is benoemd tot opperbevel hebber der Franse strijdkrachten in West-Duitsland. Generaal Gambiez zal zijn nieuwe commando onmiddellijk aanvaarden. In zijn vorige functie van inspecteur-generaal der infanterie in Pa rijs zal hij worden opgevolgd door ge neraal Jacques Allard. thans comman dant der Franse strijdkrachten in West- Duitsland. Generaal Jean Olie, thans chef van de persoonlijke militaire staf van ge neraal De Gaulle, is benoemd tot chef van de generale staf der nationale de fensie. als opvolger van generaal Paul Ely, die met ingang van 1 maart met pensioen zal gaan. De voortijdige ontslagaanvrage „om persoonlijke redenen" van generaal Maurice Challe. opperbevelhebber der geallieerde strijdkrachten in Centra al- Europa, werd zonder commentaar in gewilligd. Deze mutatie; worden in Parijs op gevat als een onderdeel van De Gaul le's plannen om in Algerije tot vrede te komen. De 57-jarige generaal Gam biez verwierf zich een zekere ver maardheid door zijn diplomatieke be hendigheid. De meeste generaals die tegen De Gaulle's Algerijnse politiek zijn. zijn thans gepensioneerd of buiten dienst. Tien landen van de Arabische liga hebben gisteren gedreigd de betrekkin gen met Frankrijk te verbreken indien de oorlog in Algerije voortgezet wordt. In een uit tien punten bestaande re solutie, eenstemmig aangenomen door de ministers van buitenlandse zaken na een rapport van de minister van buiten landse zaken van de Algerijnse rege ring in ballingschap, Krim Belkassem, wordt ook „zo spoedig mogelijk meer wapens voor de nationalistische strij ders" beloofd. Er is aan het dreigement geen tijds limiet gesteld. De landen die de reso lutie steunden waren: Irak, V.A.R., Jordanië, Yemen, Saoedi-Arabië, Soe dan. Lybië, Libanon, Marokko en Tu ft Bij een schipbreuk van de Russi sche treiler „Olenevod", vrijdag jl. ter hoogte van het Shetlandse eiland Yell, zijn, naar thans bekend wordt, 13 van de 26 bemanningsleden omgekomen. Al les ging zo snel in zijn werk dat er slechts een kort s.o.s. kon worden uitge zonden. Strijdlustige taal van Altbas De premier van de Algerijnse rege ring in ballingschap Ferhat Abbas heeft op een bijeenkomst in Colombo ver klaard dat „wanneer de communistische landen ons wapens willen geven voot onze onafhankelijkheidsstrijd, wij deze zullen gebruiken". Abbas zei dat 100.000 man van het A.L.N. (Armée de libération nationale) momenteel tegen 800.000 man Franse troepen met moderne wapens strijden. ..De Algerijnse soldaten strijden voor de onafhankelijkheid van hun land en, hoewel zij geen moderne wapens heb ben. zullen zij vechten tot zij hun doel hebben bereikt". Ferhat Abbas had in de loop van de dag een onderhoud met de premier van Ceylon, mevrouw Bandaranaike. Wintermanoeuvres in West-Duitsland Vandaag begonnen in Noord-Beieren wintermanoeuvres waaraan 60.000 man Navo-troepen deelnemen. De oefening draagt de naam „Winter Shield Two". De eerste drie dagen zullen Ameri kaanse en Westduitse troepen over de Donau „aanvallen". Daarna volgt een „tegenaanval" van Amerikaanse, Westduitse en Franse troepen. Voor het eerst zullen radiografisch bestuurde ver kenningsvliegtuigen en helikopters voor troepenvervoer bij deze worden gebruikt. Europa Europees politiek coördinator Het Westduitse partijloze blad ..Deut sche Zeitung" meldde gisteren dat de Belgische minister van buitenlandse za ken, Wigny. op de conferentie van de zes Europese regeringsleiders te Parijs, die volgende week vrijdag wordt ge houden, zal voorstellen een Europese po litieke coördinator te benoemen. Voor deze functie dient een sterke persoon lijkheid te worden aangewezen. Hij zou worden bijgestaan door Europese staats secretarissen. Volgens de Brusselse correspondent van het blad werkt Wigny aan een plan tot vorming van een politiek secretari aat van de zes landen van de Europe se gemeenschappen. Minas Gerais doet Ie 111100111" „blijde Het Braziliaanse vliegkampschip Minas Gerais is ter hoogte van een vis sersdorp bjj Rio de Janeiro voor anker gegaan en wordt gereedgemaakt voor een grootse eerste intocht in de baai van Rlo, die vandaag zou plaatsvinden. De Minas Gerais kwam dinsdag by Caho Frio aan uit Rotterdam, waar het schip is verbouwd. Het is het vroegere vliegkampschip Vengeance van de Brit se Koninklijke Marine Nederlandse tech nici zullen een half jaar lang aan boord van het schip blijven. Braziliaanse matrozen klauterden over het oorlogsschip om het nog een verfje te geven voor de intocht in Rio om 12.00 vanmiddag (18.00 uur Europese tijd). Dc Minas Gerais is voor negen miljoen dollar (34,2 miljoen gulden) van Enge land gekocht. De verbouwing heeft 28 miljoen dollar (106,4 miljoen gulden) ge kost. (Van correspondent in Bonn) De „Bürgerschaft", dat is het .parlement" van de stad-staat Bre men heeft gistermiddag eenstem mig besloten om de in een finan ciële crisis geraakte automobiel fabrieken Carl F. W. Borgward G.m.b.H. die de drie onderne mingen Lloyd, Goliath en Borg ward omvat voorlopig onder de arm te nemen. Zij vormde een „Holding-Gesellschaft" met kapitaal van vijftig miljoen mark, die in afwachting van een sane ring der Borgward-groep het be drijf waarin rond twintigduizend man personeel werkt, gaande zal houden. Bremen is een socialistisch geregeerde stad-staat. Burgemees ter-staatshoofd is Wilhelm Kaisen. Natuurlijk zijn de moeilijkheden bij Borgward uiteraard het gesprek van de dag. Het werk gaat evenwel in alle drie fabrieken van de Borgward-groep maal voort. Dank zij de hulp der-„Bür gerschaft" is er nu weer geld om de lonen en salarissen uit te betalen. Van paniekstemming onder de arbeiders geen sprake. Men heeft vertrouwen, dat de sanering resultaten zal opleve ren. Hoe deze in haar werk zal gaan, wordt op het ogenblik bestudeerd door de Münchense bedrijfseconoom dr. Jo hannes Semler, een soort wonderdokter die soortgelijke opdrachten reeds met succes heeft uitgevoerd bij de firma's Henschel en B.M.W. Het is waarschijn lijk, dat de president-directeur van hel bedrijf, de nogal eigenzinnige dr. Carl Borgward de leiding uit handen zal moeten geven. Het verluidt, dat hij zich daartoe middels bereid heeft verklaard. De bondsregering in Bonn heeft inmiddels laten weten, dat zij niet voornemens is om in de ondersteuning van de Borg- ward-automobielfabrieken te participe ren. Dit is'een zaak van de stad-staat Bremen of van het particuliere bedrijfs- De koersen van andere Westduitse automobielfabrieken reageerden zwak op de moeilijkheden bij de Borgward-groep. B.M.W. daalde negen, N.S.U. vier pun ten. De Borgward moeilijkheden zijn ï.de Bedrijfseconoom Semler schijnt n en onderzoek van de boeken en ec ondgang door de drie „Werke" niet pe! simistisch te zijn over de sanerings-mo- gelijkheden. Hij gaf te kennen, dat het waarschijnlijk niet nodig zal zijn om personeel te ontslaan. (Men heeft in dit verband aanvankelijk gesproken over het ontslag van 5.000 tot 6.000 man). De Borgwardgroep heeft rond 20.000 onverkochte auto's in voorraad met een waarde van negentig miljoen mark. De voornaamste oorzaak van de crisis een over-investering door Carl Borg ward in de produktie van nieuwe (er grotere) modellen, waarvoor een afzet markt niet was gegarandeerd. Negentig kandidaten voor verkiezingen Het totale aantal kandidaten in Neder lands Nieuw-Guinea voor de op 5 april in te stellen Nieuw-Guinea-raad bedraagt volgens de tot dusver binnengekomen berichten negentig. Over heel Nieuw- Guinea is grote belangstelling getoond voor de kandidatuur. Nergens werden minder dan twee kan didaten gesteld, zodat in alle districten verkiezingen (de tweede trap der ge trapte of indirecte verkiezingen) zullen worden gehouden. In Hollandiastad, kiesdistrict II, zijn dertien kandidaten voor de rechtstreekse verkiezingen van deze maand, van wie twee zich inmiddels hebben teruggetrok ken. In kiesdistrict VI, Manokwari, zijn (eveneens rechtstreeks) negen kandidaten gesteld, onder wie drie Nederlanders. Verzoek om uitlevering jodenhater verworpen Een rechtbank in Napels heeft een Duits verzoek om uitlevering van de le raar Ludiwig Zind, die in 1958 in Offen- burg wegens anti-semitische uitlatingen tot een jaar gevangenisstraf werd ver oordeeld, maar voordien, wist te vluch ten, afgewezen. De openbare aanklager heeft drie dagen tijd om beroep aan te tekenen. De rechtbank stelde dat de gronden waarop Zind in Duitsland werd veroor deeld, in 'het Italiaanse recht geen aan leiding tot strafvervolging geven. Zind werd het vorig jaar in Napels gearresteerd toen hij op het punt stond zich naar Lybië in te schepen. In af wachting van een gerechtelijke uit spraak over zijn uitlevering, werd hij in gevangenis vastgehouden. EUVREMELK I voor 10 Kwatta-soldaatjes Kies bij Uw winkelier uit: melk, puur, hazelnoot, pinda, mokka en Biskie (20 et) WITTER DAN DE WITSTE DUIF Stralend wit wordt uw wasgoed met Sunil. Bleken en blauwen mag u overslaan. U wast minder, u spoelt minder, u wringt min der. Uw wasgoed slijt dus minder! U - en honderdduizenden andere huisvrouwen - merken direct dat het hemelsblauwe Sunil tegelijk het modernste en het degelijkste wasmiddel is. De mooiste witte duif verliest het van uw stralend witte was! SUNIL WAST STRALEND WIT Het extra voordelige drielingpak bespaart u elke keer geld De Israëlische procureur-gene raal dr. Gideon Hausner, heeft gisteren de verdediger van Eich- niann, dr. Servatius, een tenlaste legging van 15 punten tegen Hit- Iers „definitieve oplosser van het jodenvraagstuk" overhandigd. De beschuldigingen tegen Eichmann luiden: misdaden tegen het joodse volk en tegen de mensheid, oorlogsmisdaden en het deel uitmaken van misdadige nazi-organisaties, aldus meldt „De stem van Israel". In het eerste punt van de aanklacht wordt Eichmann beschuldigd van mil- joenvoudige moord op joden in vernie tigingskampen in de door Duitsland be zette oostelijke gebieden alsmede in ar beidskampen waar de geïnterneerden werden gefolterd en verhongerden. Eichmann is volgens dit punt van de tenlastelegging ook verantwoordelijk voor het plan. dat onder de naam „de finitieve oplossing", de vernietiging van het joodse volk ten doel had. Onder punt zeven wordt Eichmann deportatie en het tot slavernij brengen van een half miljoen Poolse burgers te laste gelegd. Verder wordt onder dit punt melding gemaakt van het zenden van tienduizenden zigeuners naar vernie tigingskampen, de deportatie van 14.000 Slowenen en de moord op 100 kinderen uit het Tsjechische dorp Lidice. Volgens het bericht van ,,De stem van Israël" zijn er tot dusver 39 getui gen charge aangewezen. Krachtige aardbeving eist slachtoffers _j een krachtige aardbeving die in de Noordjapanse stad Nagaoka woon huizen en bedrijfspanden verwoestte, zijn vanmorgen vroeg vijf personen om het leven gekomen en zeven gewond. Volgens de politie heeft de aardbeving voornamelijk huisgehouden in de noord westelijke wijk van de stad. die 131.000 inwoners telt. Het reddingswerk werd bemoeilijkt door een dikke sneeuwlaag. Er brak in de getroffen stadswijk geen paniek uit. Roeanda in V.N. door brief aan voorzitter De Sowjetunie, India, Birma en de Verenigde Arabische Republiek hebben gisteren om dringende maatregelen ver zocht om er op toe te zien dat België zich houdt aan de besluiten van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, waarin uitstel van de verkiezing in Roeanda-Oeroendi werd aanbevolen De vier landen, die allen zitting heb ben in de beheerschapsraad van de Ver enigde Naties, deden het verzoek in een brief aan ambassadeur Frederick H. Boland van Ierland, voorzitter van de Algemene Vergadering. In de brief werd ook gewezen op de actie, die eerder deze week werd onder nomen, waarbij Roeanda, het noordelijke gedeelte van het Belgische trustgebied. tot een onafhankelijke republiek werd uitgeroepen. In de brief werd verklaard, dat de beheersovereenkomst, die de Algemene Vergadering in 1946 heeft goedgekeurd, de onafhankelijkheid van Roeanda- Oeroendi als een geheel voorzag. Dit werd nogmaals uitgesproken door de Algemene Vergadering op 20 december. In een resolutie werd toen uitstel van verkiezingen gevraagd om dat doel te helpen bereiken. Later op de dag is Servatius eerste maal ontvangen door dr. Pinhas Rosen, de Israëlische minister va>n justi tie, die hem zijn formele accrediterine voor de verdediging van Eichmann over handigde. endanks het feit dat Servatius geen Israëlisch staatsburger is. Tct nu toe kenden volgens de Israëli sche wet alleen leden van de Israëlische balie voor rechtbanken in het land ver schijnen. maar met het oog op het ko mende proces heeft het parlement van Israël <de Knesset) op 22 november een amendement aangenomen, dat buiten landse advocaten als verdedigers in Is raël kunnen optreden als de verdachten worden beschuldigd van misdaden, waar mogelijk de doodstraf op staat. Militairen overzee mogen familie weer laten overkomen President Kennedy heeft verklaard de omstreden beperkingen die oud-presi- dent Eisenhower heelt opgelegd aan het zen van familieleden van Amerikaan militairen naar overzeese bestemmin gen te zullen opheffen. Kennedy verklaarde dat de order van Eisenhower die voorzag in een geleide lijke beperking van Amerikaanse mili taire families in het buitenland, zal worden ingetrokken zodra hiervoor een regeling kan worden getroffen. Kennedy verklaarde dat zijn minister 1 an defensie Robert McNamara op an- 3 dere wijze zal trachten dollars in het buitenland te besparen. Nog zeventien personen in ziekenhuizen na ongeluk met chloorgas Acht personen, wier longen ernstig verschroeid zijn door chloorgas, vechten het ziekenhuis voor hun leven. Gisteren was immers in Louisiana /.S.) een goederentrein ontspoord, aarvan drie tankwagens die met chloor gevuld waren, in een sloot langs de weg terecht kwamen, waardoor zich een groene wolk chloorgas ontwikkelde, die op de wind wegdreef. Men heeft de grond bedekt met soda een vloeibaar zuur om het dodelijke chloorgas te neutraliseren. Er liggen nog 17 mensen in het zie kenhuis. Doqt het gas kwam een jongetje van 11 maanden om het leven en moesten 100 personen in ziekenhuizen en klinie ken behandeld worden Vele tientallen stuks vee zijn om het leven gekomen- Gevangenisstraffen in omkopingszaak Werner Brombach, een oud-employé van de Duitse Bondsdag is gisteren tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van vijf maanden veroordeeld. Hij heeft in dertijd van Friedrich Hummelsheim, ver tegenwoordiger van Daimler-Benz een auto in bruikleen aanvaard. Ook Hum melsheim kreeg een voorwaardelijke gevangenisstraf en wel van drie maan den. De derde betrokkene in dit geval, dr. Fritz Könecke, president-directeur Daimler-Benz, werd vrij gesproken de tenlastelegging betrokken geweest te zijn in deze omkopingsaffaire. Bij monde van dr. Karl Mommer ver klaarde de socialistische fractie deze zaak nog niet gesloten. Het nieuwe parlement zal in het komende najaar ernstige pogin gen moeten doen om licht in deze on verkwikkelijke zaak te brengen, aldus Mommer. ,ONBEZONGEN HELDEN" VAN WEST-BERLIJN West-Berlijn heeft de titel „onbezon- gen held" toegekend aan een 67-jarige zeekapitein en zijn echtgenote die meer dan 400 Joden uit de handen van de izi's hebben gered. Kapitein Gustav Pietsch heeft tus sen 1933 en 1938 voortdurend Joden ver borgen c-n hen opgeleid tot zeelieden. La ter werden zij aan boord van buiten landse scheper gesmokkeld. In 1938 week de kapitein zelf uit met vrouw en drie kinderen. Twee jaar geleden is hij met zijn vrouw uit Israël teruggekeerd Sindsdien heeft het echtpaar in Berlijn gewoond. eeft fojiba Ky Nabij het Zuidslavische 67.000 tegen 53.000. Het plaatsje Knin zijn gisteren tal de resten van een dier ge- vonden, dat naar de mening van sommige deskundigen ongeveer een miljard jaren geleden heeft geleefd. Het dier moet tot de familie van het tairen van het depot genie- binnenkomende auto'! toonde een lichte stijging. In West-Duitsland heb ben zich vorig jaar 334.00( verkeersongevallen met li- lonel L. C. Dijkstra de chamelijk letsel voorgeda: rbij 14.000 z.g. Romeinse graf ter maakte van de Wierin- 7 gelegen is. Mili- germeer een puinhoop. In '45 werd de wederop- derzoekingen i meinse graf voortzetten als standlgheden dit voners van het dorp die de verwoesting hun hui- i moesten verlaten, keer de oorlog terug teriële schade het gevolg. lijk een gewicht gehad enkele tonnen, aldus het Zuid- Vergeleken met 1959 Slavische persbureau Tanjug. het gemotoriseerde met 10 procent toe, De Zweedse luchtvaart- het aantal ongelukke maatschappij Transair maakt persoonlijk letsel i Na een eerste bespreking tussen de Westduitse minister van bondsraad aangelegenheden en vluchtelingenza ken von Merkatz en de Indonesische minister van buitenlandse zaken Soe- bandrio werd gisteren bekend, dat von Merkatz en president Soekarno elkaar hoogstwaarschijnlijk toch zul len ontmoeten. Daar Soekarno klaarblijkelijk het ont breken van de Duitse minister van bui tenlandse zaken von Brentano wegens ziekte als een politieke uitvlucht be schouwde, was hij „om gezondheidsre denen" naar Bali gevlogen en aanvan kelijk niet bereid de delegatie van een plaatsvervanger te ontvangen. Naar verluidt heeft de Indonesische ambassa deur in Bonn, Zain. die op het ogenblik in Djakarta is, sterk op een onderhoud aangedrongen, waarbij hij erop heeft ge en dat de reis van de delegatie van grote hernieuwde belangstelling van de Bondsrepubliek voor Azië getuigt. Bovendien legde hij er de nadruk op dat von Brentano werkelijk ziek is. In de besprekingen met Soebandrio heeft de Duitse delegatie hoge krediet- toezeggingen aan Indonesië gedaan en technische steun. Het krediet, waarvan de omvang niet bekend is. zal gebruikt worden voor de buw van een" techni sche school in Palembang. een houtves- terschool in Bogor. een tandartsenkli- niek in Medan en een kunstzijdefabriek in Bandoeng. West-Duitsland schijnt als tegenpres- .e^e v®rlangen dat de betrekkingen met Oost-Duitsland tot consulaten-gene raal beperkt blijven. (Advertentie) ÏSII1!ÏI1$ÏI!Ï$I!!Ï!1 Een Cauberg van slof... Een heuvel van stofjes, zo hoog als de Limburgse Cau berg, verdwijnt jaarlijks In da gretige zuigmonden van de Rutons die In Nederland in gebruik stoffig zijn Ruton-bezi véél Rutons. n jaren staat Ruton ■ste gelederen. De Ruton is Immers opvallend doelmatig en praktisch, en zijn kwaliteit en zuig- nstig in prijs, ren goede ga- kracht zéér rantie. En elke ware v kan U bevestigen dat 'n Ruton een 'schon komst tegerr Ruton - 't is Ruton 't blijft Ruton ISliiillii'llliiilllil -v; amsterdam zullen bij dit werk gereed- overeenkomstig het devies erkeer schappen gebruiken, die zij dat op het voetstuk van het terwijl van de directie van Verolme beeld „Dc Maaier" is ge- vpputf tt/iher Scheepswerven N.V. in Heus- beiteld: „Hier is een toe- neemi Va*et waarbij wereld- cent steeg. Het aantal doden schikking hebben gekregen. het steeg in 1960 met drie. eerst in de geschiedenis een dat der gewonden met acht. passagiersvliegtuig in buurt van dc Zuidpool landen, en wel op het vlieg- op het terrein veld Mcmurdo, anderhalf C. uur vliegen van de geogra- na fische Zuidpool. Het dorp Wieringerwerf vierde gisteren zijn zilveren jnbileum. Ter gelegenheid Als Koningin Elizabeth i prins Philip van hun reis India en Pakistan te- De opgravingen te Esch hiervan aten de „pioniers" rugkeren. zullen zij op Wlnd- dcr Zanden zijn. Het dorp is i Wieringerwerf taart. Middenmeer de eerste vcstl- gisteren brand uitgebroken ging in de in 1936 droogge- i de kamers. Per- zoek meedeelt, op 18 janu- legde Wierlngcrmcerpolder, soonlijkc ongevallen deden Leer ons land verliet was in onderzoek In januari iets kleiner dan in kwam is het nu geheel december. De verhouding: derzocht, op de plaats op de bodem van dc •oor t>odem- gere Zuiderzee. De aanmerking tijd was er nog mi winkelier, de melkboer-kis- lijden gehad tenmaker. De Duitse bezet- waterschade. zich bij deze brand niet t eerste echter het meubilair van bewuste kamer heeft wel i De Sowjet-pers en -radio heeft on gewoon veel aandacht besteed aan de Amerikaanse ruimtevlucht van een chim pansee, een nieuwe demonstratie om de nadruk te leggen op de gewüzigde si tuatie sinds Kennedy aan het bewind is. In het afgelopen jaar zijn de prestaties de Amerikaanse ruimtevaart volko- doodgezwegen, hoewel aan de mis lukkingen ruime aandacht weid gewijd. best enigszins voorstellen hoe de windei te maken hebben, hoe ter die poten zich wereld zijn die bewegingen dan toch spiergroepen zorgen voltrekken. Verschillende mogelijk? Want steekt i paar lucifers in dat windei, afzonderiyke geledingen die we dat ook de trilharen als een ingenieus stelsel van hefbo- dacht kunnen worden. Hoe moeten men kunnen opvatten harmonisch die stokjes dan in beweging raken ten opzichte van elkaar werken en deze combinatie van bewegingen kunnen versterkt en afgeremd wor- zonder hulp van spieren? Opnieuw stuiten we hier op e '•ele raadselachtigheden allerlei variaties kunnen in de spier- combinaties worden aangebracht, waardoor de richting van de gang nauwkeurig wordt bepaald. De uit voering is op wat kleiner schaal, maar verschilt in beginsel toch niet van datgene wat wij door middel van onze spieren ver richten. Hoe geheel anders Is echter de voort beweging van één cel. We wéten, dat zU bestaat uit een wand, waarbinnen zich de levende stof het zgn. protoplas- ma bevindt. Die stof kunnen we ons als een gelei achtige massa voorstellen, gevormd door een uitermate gecompliceerd mengsel van talloze byzonder inge wikkelde chemische verbindingen. Gemakshalve kunnen we ons een ge woon el indenken, ontdaan van de kalkschaal. Een dcrgeiyk windei is natuuriyk geen zuiver beeld van de naakte protoplasten die in de natuur een zelfstandig bestaan leiden, maar het komt de werkeiykheid toch wel zeer naby en kan als voorstelllngs- object heel goed hiervoor dienen. De naakte protoplasten bewegen zich op velerlei wyzen voort In het rater van de zee, of in sloten dige en chemische krachten in het protoplasma werkzaam z|jn, waar door stromingen in die gelei optreden, maar hiermee is het raad sel niet verklaard. Want het opzien barende feit doet zich voor dat de trilharen somtijds ook de andere kant kunnen op draaien, waardoor een tegengestelde be weging ontstaat of optreedt. Deze be wegingen In het protoplasma worden dus van binnen uit geregeld! Een ruwe 25 jaar geleden wilde men de bewegingen in het protoplasma van de eencelligen nog mechanisch verklaren en de oorzaak daarvan tot natuurkundige- en scheikundige pro cessen herleiden, zodat deze orga nismen als weinig méér dan kleine automaten werden beschouwd. Latere onderzoekingen hebben geleerd hoe kan het anders dat dit een veel te simplistische opvatting van het leven is. Want verschillende van deze eencellige planten en die ren waarvan vele desondanks een zeer hoge organisatie hebben bereikt biykcn over aanpassingsvermogen beschikken cn kunnen zelfs ring opdoen. En dat is by automaten plassen, hetzy door trilharen, hetzy toch uitgesloten, door uitstulpingen, schuifbeweglngen, Daarover een volgende keer!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1961 | | pagina 5