Slicuuie £dhsrl)c (Courant
Aap behouden terug
na ruimtereis
Commentaar
„Winkelen ook vrijetijdsbesteding
NIEUWS in één oogopslag-
BON
Santa Maria
Nog geen ontscheping
van de Santa Maria
Ben Goerion van Israël
dient zijn ontslag in
WOENSDAG 1 FEBRUARI 1961
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie, Redactie, Abonnementen-en
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
Eenenveertigste jaargang no. 12089
CHR1STELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
_5tanl»astitfi t$ gfeclfevai
trign bert ia IcgljeospotT
Australiërs zijn
tuk op overuren
Zie pagina 7
Vanmiddag is de Santa Maria de Braziliaanse haven van
Recife binnengevaren. Dit heeft kapitein Galvao volgens de
Amerikaanse marine meegedeeld.
De vierjarige chimpansee Ham. die gisteren vanaf de basis
Cape Canaveral de ruimte werd ingeschoten, is 670 kilometer
verder in de zee in uitstekende conditie opgevist.
In een lezing heeft prof. dr. P. L. van der Velden zich uitge
sproken tegen winkelsluiting op de zaterdag. Naar zijn oor
deel is winkelen ook een vorm van vrijetijdsbesteding,
waaraan juist bij doorvoering van de vijfdaagse werkweek een
grotere behoefte zal bestaan.
In Brussel, waar hij momenteel vertoeft, heeft koning Kigeri V
In Witmarsum, waar hij werd geboren, hebben vele honder
den doopsgezinden gisteren de vierhonderdste sterfdag van
Menno Simons herdacht.
De Ver. Naties zijn van plan een bufferzone van militaire
posten in te richten langs de grens van de Oostprovincie en de
Evenaar-provincie in Kongo. Men wil daarmee voorkomen,
dat de troepen van Moboetoe en die van Loemoemba met
elkaar slaags raken.
In de Eerste Kamer heeft minister-president prof. De Quay
met nadruk verklaard, dat de civiele verdediging tegen atoom-
aanvallen niet als een hopeloze zaak mag worden beschouwd.
Mensen
in nood
TNDERDAAD, heit is een
wait versleten uitdruk
king dat „de wereld klei
ner is geworden door de
moderne communicatie
middelen". Maar al zijn
de woorden wat versle
ten, ze zijn er niet min
der waar om. Wat elders
gebeurt, ook ai is het aan
de andere kant van de
wereld, zal niet nalaten
zijn invloed elders te
doen geilden. Meit alle rd-
sico's van dien!
Niet alleen risico's het
„kleiner worden" van deze
wereld geeft ook kansen die
er tevoren niet waren. Kan
sen om de naastenliefde in
praktijk te brengen tegen
over mensen in nood. Zulke
mensen in nood zijn de men
sen op deze foto, Marokka
nen uit Tanger. Met uitzon
dering van de man zijn zij
slachtoffers van het spijs
olieschandaal dat in 1959 de
wereld opschrikte en ziekte
en dood verspreidde in Ma
rokko. Men herinnert zich
wellicht het proces tegen de
lieden die afgewerkte vlieg
tuigolie vermengd hadden
met voor consumptie bestem
de spijsolie.
De familie Embarck Sayek
heeft het overleefd. Hij is
gezond want hij heeft er niet
van gegeten maar zijn vrouw
en kinderen zijn gedeeltelijk
verlamd. Op het ogenblik
vertoeven ze in Duitsland,
daarheen uitgenodigd door
een kruidendokter die meent
de patiënten te kunnen ge
nezen. Andere mensen heb
ben meegeholpen om reis en
verblijf voor de getroffenen
mogelijk te maken. Naasten
liefde voor mensen in nood!
We weten niet of het de
kruidendokter zal gelukken,
misschien halen sommigen er
wel de schouders over op en
zien ze in dit gebaar van
naastenliefde toch ook iets
van reclame voor deze ge
neeswijze en haar beoefena
ren. Want argwanend zijn we
wel! Die argwaan wint het
zelfs wel eens van de naas
tenliefde die toch hopen
moet op genezing. Want de
wereld telt vele mensen in
nood. En er is een zee van
liefde nodig om iets daarvan
te kunnen lenigen.
U kunt noteren als nieuwe
abonnee:
(straat)
(woonplaats)
Betaling geschiedt per week/
maand/kwartaal/per giro.
(Doorhalen wat niet van
toepassing ls).
Als bew(js van dankbaar
heid uwerzijds, ontvang lk
graag het boek „Tip-Parade"
op onderstaand adres:
Katwijkse logger in
storm stuurloos
De Katwijksc logger Kw 23 Volharding
van de N.V. rederij voorheen A. den Duik
uit Katwijk aan Zee, drijft stuurloos op
de Noordzee rond op ongeveer 150 mijl
ten noorden van IJmuiden. De 130 ton
metende logger die met een gebroken
roerkoning ronddrijft, heeft te kampen
met het stormweer met windkracht 9 tot
10 uit zuid-westelijke richting.
Gistermiddag liep het duikwerkschip
A 905 in de nabijheid van het Sloe
de grond. Het schip had een bom
boord, die uit de Vlissingse haven
opgevist. De bom zou in het Sloe tot ont
ploffing worden gebracht. De A 905 liep
vast, vlak nadat de bom was geëxplo
deerd. Vannacht wist de sleepboot Scaldis
het duikwerkschip weer vlot te trekken.
Vanmorgen werden de loodsdiensten
van Hoek van Holland en Wielingen
gens het zware weer gestaakt.
Kapitein Galvao heeft medege
deeld, dat hij van plan was vanmid
dag met de Santa Maria de Brazili
aanse haven Recife binnen te lopen.
Dit bericht is ontvangen op het
hoofdkwartier van de Amerikaanse
Atlantische vlooit te Norfolk.
EEN bijna vierjarige chimpansee, met de bijnaam „Ham" en het nummer
65, is gisteren op de Amerikaanse basis Cape Canaveral voor een
ruimtevaart de lucht ingeschoten. De cabine met het dier kwam 670 km
verder in zee neer. De aap werd in uitstekende conditie opgevist De tor-
pedobootjager Donner vond de cabine vier uur na de lancering op on
geveer 350 km ten noordoosten van het grote Bahama-eiland.
aardsatellict, Samos II gelan-
De Redstoneraket was voorzien van
kleine raketten die de cabine moesten
losmaken ingeval er iets zou misgaan.
Drie machtige raketten brachten de ca
bine nadat het hoogtepunt was gepas
seerd. naar de aarde terug. Een speciaal
berylliumschild absorbeerde de meeste
wrijvingshitte bij de terugkeer
dichtere luchtlagen. Op ongeveer 6800
meter hoogte opende zich een parachute
die de val afremde en op ongeveer 3300
meter ging de grootste parachute open.
Een speciale zak van plastic verzachtte
de aanraking met het water. Daarop
trad een apparatuur in werking, waar
door lichtstralen en radiosignalen wer
den uitgezonden en een kleurstof zich
over het water verspreidde ter verge
makkelijking van de opsporing.
De reis van de chimpansee had een
dramatisch verloop; het dier grijnsde
vrolijk toen het onder de plastic-kap
werd opgeborgen die over zijn „bed"
was aangebracht en scheen zich volko
men op zijn gemak te voelen. Het heeft
ook niets geweten van de misrekening
van de geleerden, waardoor de reis
tweehonderd kilometer langer werd dan
was gepland, zulks vanwege de zeer
krachtige hulpmotoren van de raket.
Ook het hoogste punt lag 64 kilometer
boven de raming en de snelheid bedroeg
8000 klometer in plaats van de geschat
te 6400 per uur.
In Point Argucllo Californlë, ls gister-
TAE ONTSCHEPING van de bijna
TJ 600 passagiers van de Santa
Maria in de Braziliaanse haven
Recife is gisteren niet doorgegaan
en vanmorgen was heft de grote
vraag, of hei; hiertoe vandaag nog
zou komen. Brazilië's nieuwe presi
dent, Janio Quajdros, heeft laten we
ten nog geen definitief standpunt te
hebben over de affaire, omdat de
drukte, verbonden aan de overname
van het presidentschap, hem heeft
verhinderd de kwestie zorgvuldig te
bestuderen.
De zaak ls overgedragen aan de minis
ter van buitenlandse zaken, Arinos de
Melo Franco, die ook nog geen beslis
sing heeft genomen. Drie uur lang heeft
de Amerikaanse schout bij nacht Allen
Smith gisteren aan boord van de Santa
Maria besprekingen gevoerd met de re-
bellenkapitein over de ontscheping van
de passagiers.
Smith heeft gemeld dat de besprekin
gen over het algemeen goed verlopen
zijn. In een toespraak tot de passagiers
heeft hij gezegd, dat ze niet te optimis
tisch moeten zijn en dat het best moge
lijk is, dat van de plannen van Galvao
niets terecht zal komen.
Uit vanmorgen vroeg ontvangen be
richten viel af te leiden, dat het niet on
mogelijk is, dat wel toestemming zal
worden gegeven om In Recife de passa
giers te ontschepen, maar dat de Santa
Maria (na proviand tc hebben ingeno
men) weer direct zee moet kiezen. Een
ander bericht maakte melding van de
veronderstelling, dat eenheden van de
Braziliaanse marine en sleepboten uit
Recife de passagiers in volle zee zouden
gaan overnemen om daarmee de Ame
rikaanse marine van de verantwoorde
lijkheid te ontlasten.
ONTEVREDENHEID
Inmiddels schijnt door het gebeurde
met de Santa Maria de verhouding tus-
»en Portugal en de Ver, Staten aanzien
lijk verslechterd te zijn. De Portugese
autoriteiten in Lissabon zouden in Was
hington hun grote ontevredenheid heb
ben betuigd over de manier, waarop de
V.S. in deze kwestie zijn opgetreden.
Zelfs ging het tot heden niet beves
tigde gerucht, dat premier Salazar
van Portugal overweegt de overeenkomst
met Amerika, waarbij Portugal een lucht
basis in de Azoren aan de Ver. Staten
verpacht, niet te verlengen, als het con
tract op 31 december 1962 afloopt. In
Lissabon is overigens 'tegengesproken,
dat Portugal om uitlevering van Galvao
en zijn medewerkers zou hebben ge
vraagd, als dezen zouden worden ge
arresteerd. Ook is daar verklaard, dat
Portugal de VB. heeft verzocht de vei
ligheid van de passagiers en van de be
manning van de Santa Maria te ver
zekeren en zorg te dragen voor terugga
ve van het schip aan de rechtmatige
eigenaars.
In de vroege morgen lagen in de buurt
van de Santa Maria, 35 mijl uit de Bra
ziliaanse kust, nog altijd vier Amerikaan
se torpedobootjagers. Aan boord van
de Portugees zijn gisteren na de be
sprekingen van Allen Smith, enkele
Amerikanen achtergebleven. Het zijn
de Amerikaanse consul in Recife, Ernest
Guaderrama (die gegevens van de pas
sagiers verzamelt), kapelaan Davis van
de Amerikaanse marine en eerste luite
nant Thompson.
(Zie vervolg op pag. 9)
De satelliet bevat foto-apparaten die
men wil beproeven.
Samos I werd li oktober vorig jaar,
eveneens te Point Arguello, gelanceerd.
De satelliet kwam echter niet in
baan om de aarde.
De lancering geschiedde met behulp
van een Atlas-Agena-raket.
De gehele zeven meter lange Agc-
na A, de tweede trap, behoort in een
baan om dc aarde te komen. De came
ra's bevinden zich in dc top.
Het is de bedoeling dat Samos n een
baan op 482 km van het aardoppervlak
zal beschrijven. Op deze hoogte kun-
op aarde maken. Er z(jn geen plannen
foto-apparatnur bij de terug
keer uit de ruimte op te vangen.
Ten slotte heeft de Amerikaanse
luchtmacht gisteren met succes de eeT-
ste tactische Bomarc-B onderscheppings
raket gelanceerd.
Bus in kanaal:
vijf doden
Vijf mensen zijn verdronken en 36
werden er gewond toen een bus met ar
beiders, die op weg was naar Milaan in
een kanaal langs de weg terecht kwam.
Een groot aantal gewonden werd door
de stroom dertig meter meegesleurd. De
bus verdween vrijwel geheel onder
Op de voorgrond de Santa Ma
ria, en op de achtergrond de
Amerikaanse torpedobootja-
ger Gearing, waarmee admi
raal Allen Smith naar het ge
kaapte schip is gegaan om met
Galvao te onderhandelen over
de ontscheping van de passa-
Dit is „Nr. 65", de aap die een succesrijke ruimtereis goed heeft door- I
staan. De chimpansee bevindt zich op de foto in zijn speciale bankje. I
rion heeft gisteravond president
Ben Zwl zijn ontslagaanvrage overhan
digd naar aanleiding van de zaak-Lavon.
HU zegt het niet eens te zijn met de be-
'indingen van dc commissie van onder-
oek naar het gedrag van Lavon inzake
dc staatsveiligheid.
Bon Goerion twijfelt er niet aan dat de
leden van de commissie in goed vertrou-
hebben gehandeld, maar zijns in
druist hun besluit in tegen het be
ginsel van gerechtigheid en van tegen de
grondwet.
De affaire-Lavon ontstond In 1954 na de
GEWETENSGELD:
f286.000...
Dc minister van financiën maakt in
de Staatscourant van gisteren bekend
dat voor 's Rijks schatkist bü de ontvan
ger der directe belastingen te Rotterdam
le kantoor een bedrag van maar liefst
f 286.380.15 aan gewetcnskeld is binnen
gekomen.
Goerion zich uit de regering terugtrok.
Een commissie van onderzoek kwam tot
de conclusie, dat Lavon geen blaam treft
voor de mislukking, op welke beslissing
Ben Goerion scherpe kritiek leverde.
De ontslagaanvrage van Ben Goerion
betekent de val van de uit veertien leden
bestaande regering, waaraan zes coalitie
partijen deelnamen.
TN DE PERSOON van Quadros heeft
gisteren de Zuidamerikaanse staat Bra
zilië zijn nieuwe president gekregen.
De „ruimtevaart" van het Portugese
schip Santa Maria door de nieuwe
„gezagvoerder" omgedoopt in Santa Ll-
bertade (Heilige vrijheid) heeft be
halve Portugal ook Brazilië in het nieuws
gebracht.
Daar vertoefde reeds de verbannen
rivaal van Portugals dictator Salazar,
Delgado. Daar, zo heette het, zou althans
onder de nieuwe president van Brazilië
de Santa Maria, alias de Santa Libertade,
welkom zijn.
Deze laatste mededeling zou erop kun
nen wijzen, dat de nieuwe president van
Brazilië een non-conformistisch man is,
niet van plan om zich veel aan te trek
ken van regels en gebruiken, ook niet
voor wat betreft de betrekkingen met
andere landen.
Is dit de enige verwachting die men
van de nieuwe president hebben mag?
In dat geval ware het zeker niet vol
doende. Van dezelfde leeftijdsklasse zijn
de als de president der Verenigde Staten.
Kennedy, heeft de nieuwe president van
deze Zuidamerikaanse staat, Quadros, een
taak voor zich, die althans naar zwaarte
vergelijkbaar is.
Niet slechts, dat Brazilië, zeker voor
onze begrippen, een nauwelijks voorstel
baar groot land Is Nederland kan er
262 keer uit het heeft bovendien te
kampen met ontzaglijke problemen. Het
zijn de problemen van een land met een
uiterst verscheiden bevolking, met grote
tegenstellingen op sociaal gebied. een
land dat aan de ene kant onstuimig streeft
naar de toekomst, dat aan de andere kant
nog slechts aan het begin van zijn ont
ginning staat.
Hoe bij dat streven naar de toekomst
maat te houden? Hoe anderzijds de ont
sluiting en ontginning met vereiste voort
varendheid te doen geschieden? Verschei
dene presidenten hebben er hun krach
ten op beproefd en aan verbruikt. Een
bekwaam man ais Vergas is nog weinige
jaren geleden door de moeilijkheden over
weldigd.
Van zijn thans afgetreden voorganger
neemt de nieuwe president een bewind
over, dat financieel zwaar gaat gedrukt.
Onnoemelijke sommen gelds zijn van re
geringswege in het land „gespoten", een
briljante nieuwe hoofdstad Brasilia -
is gebouwd. Maar thans zijn zuinigheid
en sanering geboden.
Zal de nieuwe president daartoe de
kracht kunnen opbrengen? Zal hem daar
toe de kans worden geboden? Zal het hem
in dank worden afgenomen?
Afwachten is geboden. Reeds echter is
zeker, dat de Portugese Santa Maria niet
de enige en ook niet de grootste zorg is
van de nieuwe Braziliaanse president.
De Zwitserse regering heeft het parlement
om een voorlopig krediet van circa 900
miljoen gulden verzocht ter modernisering
van de Zwitserse strijdkrachten.
Onder de gemeente Veghel is gisteren een
personenauto tegen een stilstaande vracht,
auto gereden. Een der inzittenden, de 33-
jarige heer Z. uit Uden. was op slag dood.
De tweede inzittende, de ongehuwde 20-
jariige Van B„ eveneens uit Uden. werd zo
ernstig gewond, dat hij later overleed.
De Franse politie heeft bekendgemaakt dat
zij in Lyon de 37-jarige rJc. priester Ro_
bert Davezies heeft gearresteerd. Davezies
was bij verstek tot 10 jaar gevangenis
straf veroordeeld omdat hij gewerkt had
voor het Algerijnse bevrijdingsfront (FLN).
Ï7£N actieve depressie is over de Noord
zee in oostelijke richting getrokken.
Ze deed in de nanacht en ochtend de
wind in ons land belangrijk
depressie wordt gevolgd door een rug van
hoge luchtdruk, die via de Britse eilan
den naderbij komt. Verwacht wordt dat
deze rug de komende nacht Nederland
zal voorbijtrekken met opklaringen. Ver
volgens bevindt er zich op de oceaan
een nieuwe depressie, die zijn invloed
uit breidt in de richting van West-Europa,
In verband daarmee houdt het wissel
vallige weer aan, waarbij morgen later
op de dag de regenkansen weer groter
worden, terwijl bovendien de tcind weer
zal toenemen.
Tendens: stationair
Stand gisteren: 752
ZON EN MAAN
Donderdag: zon op 8.21, onder 17.27
ir; maan op 18.27. onder 8.28 uur.
Heden volle maan.
De Bilt verwacht tot donderdagavond:
Aanvankelijk opklaringen, tot overwe-
gend matig afnemende en naar zuid krlm- HET WEER IN EUROPA
pende wind. Later toenemende bewol-
king, gevolgd door regen en tot krachtig Bapportcn hedenmorgen zeven uur
of stormachtig toenemende wind tassen
zuidwest. Iets lagere tempera
turen, voornamelijk ln de nacht en och
tend. (Opgemaakt om 11.15 uur).
Station
elkaar steunen. Dc eerste pro
fiteert belangrijk van de activi
teiten der laatste. De detailhan-
Zo besloot prof. dr. P. L.
i zijn kant alles te der Velden, hoofd
doen wat het toerisme ka
vorderen. Dit betekent geen be
perking maar juist verruiming
van de winkel-openingstijden.
Dat betekent ook de bestaande risteren op
Ten aanzien van het toeris
in. Het ls duidelijk dat om deze behoefte, de zaterdagmiddag heeft de winkelstand ook i
kansen te benutten, de ope- doet dat zoals geen andere van taak. De winkels bepalen het
„De BUenkorf", ningstijden van de winkels D..v
de lezing over „Vijfdaagse der moeten worden uitgebreid invoering van de vrije zaterdag
werkweek, winkelsluiting cn dan beperkt. In ieder geval in de vele bedrijfstakken zal dr
vreemdelingenverkeer", die hij moeten die openingstijden zo- hele zaterdag als koopdag stl
verplichte sluitingen
halve dag per week moet wor
den opgeheven. Dat betekent
ook dat er geen sprake van kaD
zijn dat men indien men de
winkels niet op zaterdag kan
sluiten, dan maar op maandag
vergadering danig worden gekozen dat de muieren. Te c
i de V.V.V.-Amsterdam beeft detailhandel zijn functie op ïldus spreker
doelmatige wijze kan
•ul- gen
sluiten en op vrijdag
Nu de vijfdaagse werkweek len. Die functie is: te verkopen ivond te openen om
In de detailhandel inderdaad op het moment dat de
wordt ingevoerd dienen al-
lus spreker de openingstij
len van de winkels en de werk-
opening ook toeristisch gewenst tailhandel moet worden gc- de consument.
zulks
De detailhandel
oortdurlng naar moeten stre-
•cn de openingsuren aan
passen aan het kooppatroon
der
de bestaande openingstijden. De itraatbeeld en zijn zelf ook doel
voor het binnenlandse en on-
;etwijfeld ook voor het buiten
landse toerisme. De Europese
:oeristen die Nederland bezoe-
'ten besteden 30 pet. van hun
elsuitgaven in de detailhandel,
le Amerikaanse gasten ca. 40
iet. In 1958 werd door toeristen
:a. 120 miljoen gulden ln de de-
ailhandel besteed, waarvan 80
niljoen In de drie grote steden.
Voor 1965 wordt een verdubbe-
ln de ling van deze uitgaven geschat.
deze be
den die op zaterdag blijve
werken, voldoende koopgeli
bü genheid te bieden,
e- De vrijetijdsbesteding z:
te nieuwe impulsen geven
sn sleding van het Inkome
detailhandel. Winkelen zelf ls Vleer dan de helft
vrjjetjjdsbeste- dragen wordt aan andere goede-
zjju ding. Men moet dus niet de ren dan z.g. souvenirs besteed.
De Btft
Twente
Eindb
Za -l.imn
He.smid
Stockh
K9'penh
I. bew
regen
regen