Onzekerheid over
lot Santa Maria
Commentaar
|licuwe gtitectfe (Garant
Groot wild maakt Nairobi onveilig
NIEUWS in één oogopslag-
■pCUNST
BON
Griep begint in
Engeland leven
te ontwrichten
Sleepboot overvaren
op Maas: 45 geredden
Toch waarnemers naar
Ned. Nieuw-Guinea
[AANDAG 30 JANUARI 1961
19<
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD
„Stüntoaslfch is ghebleom
mgn hert ia tcgjjenspotT
Eenenveertigste jaargang no. 12087
Levacar:
glijden op lucht
Zie pagina 6
Tijdens de storm van het afgelopen weekeinde zijn vele sche
pen in moeilijkheden geraakt. Van twee Russische treilers
bij Doggersbank bij het eiland Yell zijn alle opvarenden
om het leven gekomen.
Vanmorgen heeft een rijntanker.op de Maas voor de ingang van
de Waalhaven de sleepboot Maria-J geramd. Na enkele mi
nuten is de sleepboot gezonken. Alle 45 opvarenden zijn in
veiligheid.
De Santa Maria ligt thans 50 kilometer voor de Braziliaanse
haven Recife voor anker. Van de uitslag van besprekingen met
de Amerikaanse admiraal Allen Smith hangt het af, of de
passagiers in volle zee zullen worden ontscheept dan wel op
het eiland Fernando de Noronha of dat het schip de haven
van Recife zal binnenlopen op het moment, dat Janio Quadros
als president van Brazilië is geïnstalleerd. Hij heeft laten
weten de Santa Maria niet in beslag te zullen laten nemen.
De Braziliaanse regering heeft Portugal evenwel medege
deeld, dat het schip wél in beslag zal worden genomen, aldus
een bericht uit Lissabon.
Een vergadering van gemeentebestuurders heeft de mwami
of heerser van het Belgische mandaatgebied Roeanda afge
zet en de republiek uitgeroepen. Men erkent voorlopig het
beheerschap, dat België voor de Ver. Naties uitoefent.
Woensdag zal de Veiligheidsraad opnieuw bijeen komen voor
een bespreking van de toestand in Kongo. Daarbij zal o.m.
de terugtrekking van Afrikaanse V.N.-troepencohtingenten
aan de orde komen. Hierdoor wordt de positie van de V.N. in
Kongo uiterst moeilijk.
In de te Utrecht gehouden vergadering van de Vereniging van
christelijk-historische gemeentebestuurders is uitvoerig ge
sproken over de vraagstukken, waarvoor de gemeenten wor
den gesteld als gevolg van de voortgaande industrialisatie.
dal
L...
etaling geschiedt per week/
laand/kwartaal/per giro.
Doorhalen wat niet van
oepasslng ls).
Als bewUs van dankbaar-
eid uwerzijds, ontvang ik
raag het boek ..Tip-Parade"
P onderstaand adres:
(naam)
p»*>
(straat)
SPEELSE
idle,
de: T mag aliles zeggen wat
aar-^ u denikit van dit
nogeeldhouwwerk. Dat zuil-
In de Lonidenaren ook
edeiM dioen want het staat
>n hun stad. Het is van
laMfT beeldhouwster Patrd-
Rowland die het de
tam „Moeder en kind"
tza^
De kritiek zal wel zijn dat
•allemaal wat „latterig"
en grapjas zal wel
dat de kunstenares
waarschijnlijk te
vontd om moeder en kind
een paar honden te
enk ven. Maar het moet een
urks zijn -die niet even
ekoord wordt door de
>eelse indruk die het ge-
eel maakt. Die niet langs-
eecj/pend (en kijkend) even iets
-- blijheid in zich voelt
men. En die glimlach-
-binnen is dan een com-
iment van de maakster!
[Misschien dat u nu
.i-_- la ch t om dat u het
KJf;plemaal niet met ons eens
'rit. Dat mag. Het gezegde
?pn I no° aitijdi van kracht dat
in niet moet twisten over
taak, vermaak en liefde!
dan ook maar niet be-
'ist dat de krant tot taak
al die kiunstuitin-
ide-ën aandacht te schenken,
'ant ook al interesseert het
J niets er zijn er toch
^'pizenden die wel die gliim-
n' :h-van-binnen voelen als
i speels kunst-
•kje als dit in aanraking
En ook die duizen-
-ben er recht op dat
un krant aandacht besteedit
an wat zij interessant vin-
en!
[Nu weten we wel: voor
r (gelukkig) zijn
nu bezig een open deur
te trappen. Zij zijn er al
overtuigd dat „cul-
1 wezenlijk onder
ons leven is en dat
(tingen van diie cultuur ook
de krant besproken 'be-
m te worden. Zij zullen
zich <met ons) in verhlij-
dat onze krant veel
ite beschikbaar heeft
kunst, al dan niet met
!n grote K. En zij zullen
zich temeer over ver
lijden dat dit mogelijk is
1 wijze die in een
rant als de onze past. Dat
gebeurt dat de krant
een krant voor het
telijk gezin. Voor uw
oor dat van uw
tenrienden (men zie de bon)!
De A-griep-epidemie verplaatst zlcb
van het noorden van Engeland naar het
zuiden na sedert begin januari 754 men
senleven geëist te hebben. Duizenden
mensen liggen ziek, er ontstaat stagnatie
In de fabrieken en in sommige streken
zjjn de postbestellingen in de war ge
raakt.
Het ministerie van volksgezondheid
deelt mee, dat in dezelfde periode van
het vorig jaar lol mensen aan dezelfde
ziekte stierven. Niettemin noemde een
woordvoerder voor het ministerie de
peidemie mild. „Zij kan niet vergeleken
worden met de uitbarsting van Aziati
sche griep in 1867-1958 toen er meer dan
100 mensen per week stierven".
De Londenaren zijn er voor gewaar
schuwd dat de ziekte later hun stad kan
bereiken. Inmiddels blijkt uit de cijfers
van het ministerie, dat het aantal doden
ten gevolge van 'bronchitis en longont
steking gestegen ls. Aan bronchitis stier
ven 4124 personen tegen 2179 in dezelfde
periode verleden jaar en aan longont
steking 3679 personen tegen 2032.
EEN woordvoerder van bet Portugese ministerie van buitenlandse zaken
verklaarde vandaag dat Brazilië beloofd heeft de Santa Maria, wan
neer zij een Braziliaanse haven aandoet, aan haar eigenaar terug te geven
en de bemanning in hechtenis te nemen. Dit is gisteravond aan het minis
terie meegedeeld door de Braziliaanse ambassadeur dr. Negrao de Lima.
„Het is de enige officiële verklaring die de Portugese regering betreffende
de Santa Maria van de Braziliaanse regering gekregen heeft", aldus de
woordvoerder. Deze verklaring is in tegenspraak met de beichten uit Rio
de Janeio, als zou Quadros beloofd hebben het schip met rust te laten
wanneer het een Braziliaanse haven aandoet om de passagiers aan land
te zetten Over de berichten uit Rio zei de Portugese woordvoerder: „Er
is geen ander officieel standpunt van Brazilië bekend dan diat wat ik zo
juist heb meegedeeld".
Na een speurtocht van elf uren door
acht Amerikaanse vliegtuigen is de
„Santa Maria" in de afgelopen nacht ge
signaleerd op negentig kilometer uit de
Braziliaanse kust. Een woordvoerder der
Amerikaanse marine in Recife heeft
medegedeeld, dat admiraal Allen Smith
waarschijnlijk vanavond laat of dinsdag
morgen vroeg aan boord van de „Santa
Maria" een onderhoud met kapitein Gal-
vao zal hebben.
Generaal Huanberto Delgado, de in
ballingschap levende leider van
Portugese opstandelingenbeweging, heeft
kapitein Henrique Galvao opdracht ge
geven het passagiersschip in de inter
nationale wateren te houden, totdat
president Janio Quadros van Brazilië
dinsdagmiddag te 12 uur ingehuldigd is.
GEEN BESLAG
Quadros heeft de verzekering gege
ven, dat hij het grote passagiersschip
niet in beslag zal nemen om het terug
te geven aan de Portugese rederfj, wan
neer Galvao een Braziliaanse haven bin-
Vanmorgen in striemende regen
Tien mensen uit
water opgepikt
(Van een onzer verslaggevers)
vankelijk dacht men dat toch nog vier
opvarenden tot de slachtoffers hadden
behoord, maar later bleek dat een passe
rende sleepboot hen had opgenomen, en
aan de andere zijde van de rivier aan
land gebracht. De Dordtenaren zijn door
de zorg van de rivierpolitie naar huis
gebracht.
dens een striemende regen is op de
Maas bij de Ingang van de Waalhaven,
een ernstig ongeluk gebeurd. Op het
ogenblik dat de Maria-J, een sleepboot
van het classificeerdersbedrijf van Julius,
de rivier overstak, werd z(j in de flank
gegrepen door een snel varende rijntan
ker De tanker boorde zich met de kop
ln de romp van de sleepboot en daaraan
is het te danken dat, zü het ook op het
laatste nippertje, alle opvarenden van de
sleepboot konden worden gered. Want al
vorens zij zonk, bleef de sleepboot nog
enkele minuten boven water, maar dat
was ruim voldoende voor 35 opvarenden
om op de tanker over te springen.
Tien classificeerders konden zich niet
meer in veiligheid stellen en raakten te
water. Van alle kanten snelden sleep
boten toe en ook de boten van de rivier
politie, die ijlings waren gewaarschuwd,
voeren uit. Hoewel het pikdonker
en zoals gezegd een striemende regen
over het water ging, gelukte het toch de
tien drenkelingen op het droge te bren
gen. Zij werden naar het bureau van de
rivierpolitie gebracht en daar van droge
kleren voorzien. Enkelen van hen werden
voor nader onderzoek in het ziekenhuis
opgenomen.
Van de 45 opvarenden van de Maria-J
waren er 15 afkomstig uit Dordrecht, die
vanmorgen vroeg met een auto van Julius
van hun woonplaats waren gehaald en
naar Katendrecht waren gebracht. Om
6.35 uur vertrok de Maria-J onder com
mando van kapitein J. van Gelderen in
de richting Schiedam. Alle 45 man zaten
in de kajuit en zagen dus niet wat
gebeurde. Naar een van van de geredden
ons vertelde, voelden zij plotseling een
zware schok, zij werden allen door el
kaar gesmeten en lagen met flinke bui
len hér en derwaarts in de kajuit. Zij
verloren geen ogenblik "hun tegenwoor
digheid van geest, maar strompelden na
dat zij de kreet „aanvaring" hadden ge
hoord, naar boven. Kapitein J. van Gel
deren wilde niet eerder van boord dan
nadat ook de stuurman het snel zinkende
schip had verlaten en daardoor kwam
het dat hij te water raakte. De tien man
hebben ongeveer een kwartier in het wa
ter liggen rondspartelen en rondgezwom
men, alvorens zij allen waren gered. Aan-
Het in de afgelopen week geïsoleerde
Ameland zal de komende zomer een
nieuwe en snelle verbinding met het
vaste land krijgen. Een luchtvaartbe
drijf in Rotterdam deelt mede, dat het
met ingang van 3 juni een luchttaxi-ver
binding tussen het vliegveld op Ameland
naar Eelde bij Groningen gaat onder
houden.
nenloopt om de 588 passagiers aan land
te zetten. De gaande regering heeft ge
dreigd het schip te Interneren en Gal
vao voor een verhoor te arresteren.
Delgado zei, dat Galvao hem zaterdag
medegedeeld had, dat hij de Santa Maria
in de richting van een Noord-Braziliaan
se haven dirigeerde en dat hij de hulp
van Quadros inriep.
Volgens Delgado veronderstelde Gal
vao dat Quadros de macht reeds aan
vaard had.
In een antwoord-telegram aan Galvao
had de opstandige generaal verklaard,
dat hij naar het eiland Ascension moest
varen om de passagiers aan land te zet
ten of naar een onbekende bestemming
varen, die alleen aan Delgado en Galvao
bekend was, indien het onmogelijk bleek
een Braziliaanse haven binnen te lopen.
Zes van de acht bemanningeleden van
de Santa Maria, die acht dagen geleden
aan land gezet werden in St. Lucia in
VVest-Indië, zijn gisteren per vliegtuig in
Lissabon aangekomen.
Portugese en buitenlandse journalisten
waren in groten getale op het vliegveld
aanwezig.
>nd er vroegen de mannen gedu
rende meer dan 40 minuten voordat deze
hun familie en vrienden konden begroe
ten. Allen spraken vrijuit, maar een van
hen, de steward Jose Pires, zag er wat
afwezig uit en scheen niet te begrijpen
eigenlijk aan de hand was.
as van de Santa Maria aan wal
gezet, omdat hij geelzucht had. Hij
vluchtte uit het ziekenhuis terwijl hy
daar onder behandeling was, maar werd
later gevonden.
De Portugese ambassadeur In Brazilië
heeft by de Braziliaanse regering ge
protesteerd tegen het optreden van gene
raal Delgado, die zich gedraagt als de
leider van een regering die niet bestaat.
Aldus welingelichte kringen. Voorts zou
de ambassadeur hebben geelst, dat Gal
vao en zijn volgelingen aan de Portugese
justitie worden uitgeleverd, als de San
ta Maria een Braziliaanse haven mocht
aandoen.
H.K.H. prinses Beatrix hoopt morgen haar 23ste verjaardag te
vieren. Ter gelegenheid van die dag een nieuwe zonnige foto
(Foto Max Koot)
York aan dat de secretaris-generaal
van de Verenigde Naties, Dag Hammar-
skjöld onderzoekt of er mogelijkheden
bestaan voor de V.N. om de spanning
tussen Nederland en Indonesië over Ne
derlands N.-Guinea te verminderen.
Hij heeft dezfef dagen een onderhoud
gehad met de Nederlandse vaste verte
genwoordiger mr. C. W. A. Schürmann.
Het personeel van de secretaris-generaal
zweeg hierover zoals altijd wanneer deze
bezig is met „stille diplomatie" en ook
Nederlandse en Indonesische diplomaten
hebben niets gezegd.
Van zekere zijde op het hoofdkwartier
in de V.N. is het denkbeeld geopperd
dat Hammarskjöld overweegt of het niet
Acht Belgische militairen uit
het mandaatgebied Roeanda-
Oeroendi waren verdwaald en
in de Kongolese provincie Ki-
voe terecht gekomen. Loemoem-
bagezinde troepen namen de
mannen gevangen. Alvorens
van Boekavoe naar Stanleystad
toerden vervoerd, moesten de
Belgen op deze manier voor
camera poseren, bewaakt door
„flinke" Kongolezen. Vooral het
machinegeweer links onder doet
lichtelijk dwaas aan
Niets bekend
Inmiddels meldt Ass. Press, dat de
Nederlandse ambassadeur te Canberra
verklaard heeft niet over inlichtingen
te beschikken, die een bericht zouden
kunnen staven, dat Nederland aan landen
rondom Indonesië in verband met het
geschil rondom Nieuw-Guinea verzocht
zou hebben indien nodig Neder
landse marineschepen in staat te stellen
daar te bunkeren.
Communistisch China maakt volgens
het onafhankelijke, in de Chinese taal
verschijnende blad „Tien Yat Po" ge
bruik van geheime agenten, die voor
uitgewekenen moeten doorgaan, om te
pogen een deel van de slechte publici-
beiten, die het de laatste tijd heeft ge
kregen, krachteloos te maken.
Deze agenten schilderen een roos
kleurig beeld van het leven in commu
nistisch China, dat in scherpe tegenstel
ling staat tot de berichten van echte
vluchtelingen.
TN ENGELAND is groeiende ongerust
heid over toenemende concentratie-
verschijnselen binnen de wereld van de
pers. Er zijn in dat wonderlijke wereldje
enige „perskoningen", in wier handen
steeds meer dagbladondernemingen te
recht komen. Telkens weer leest men van
een bod, soms onvoorstelbaar groot, dat
op een krant of een groep van kranten
wordt gedaan. De situatie is nog opmer
kelijker geworden, nu een tweetal „pers
koningen", wier macht reeds afzonderlijk
ontzagwekkend groot was, tot „samen
werking" hebben besloten.
Geen wonder, dat
ander tot
ongerustheid aanleiding geeft. De En
gelse regering is al doende, zich op de
toestand te beraden, en ingreep harerzijds,
hoe ook, lijkt onvermijdelijk. Het minste
wat zij voorlopig kan doen in het instel
len van een commissie van onderzoek. Dit
is destijds, in de jaren veertig, ook reeds
geschied. Toen bleken maatregelen nog
niet of nog nauwelijks noodzakelijk. Het
verschijnsel echter van de concentratie
heeft zich intussen in toenemende mate
voortgezet
Dat de situatie bedenkelijk kan wor
den, is ook voor een kind begrijpelijk. De
krant is er om op onafhankelijke wijze
haar lezers van inlichting en voorlichting
te dienen. Daarbij is het, zowel voor de
lezers als niet minder voor een gezond
perswezen zelf, wenselijk, dat de lezer
een redelijke mogelijkheid van keuze
heeft. De vrijheid van de pers behoort
haar vervolg te hebben in de vrijheid
van de lezer om die krant te kiezen, waar
toe hij zich het sterkst voelt aangetrokken.
Hiervan komt des te minder terecht
naarmate binnen de wereld van de pers
de concentra+ie in de handen van wei
nigen toeneemt.
Zeker, aanvankelijk zal het de gecon
centreerde kranten zijn toegestaan, een
„eigen geluid" te laten horen. Maar welke
garantie is er, dat dit zal worden besten
digd? Die garantie is er nog te minder,
nu deze concentratie bovendien door lou
ter commerciële overwegingen is ingege
ven. Besef voor de krant als geestelijk
produkt is er dan weinig meer bij.
Een situatie als in Engeland mag ons
te dankbaarder stemmen voor het beeld,
dat de Nederlandse pers, over het geheel
genomen, vertoont. Ten onzent draagt de
pers over het geheel het levens- en maat-
schappijbeschouwelijk karakter, dat te
vens de voorwaarde is voor in ware zin
onafhankelijke berichtgeving.
Daarvan wordt in Engeland te weinig
aangetroffen. Men was er daar te weer
lozer door voor enkele magnaten met een
neus voor zakelijke ondernemingen. Die
magnaten menen in volle vrrheid te mo
gen handelen. Maar de vrijheid van de
geest is er niet bij gebaat.
Honderden aanhangers en tegenstanders van
de Portugese regering hebben gisteravond
voor het Portugese consulaat in Toronto
een hevig geveoht geleverd.
Een Amerikaans tijdschrift meldt, dat com
munistisch Ohina een eind op weg is zijn
eerste kernwapen op een honderd meter
hoge toren tot ontploffing te brengen.
Bij een hevige brand in de staat Tennessee
zijn vijf negerkinderen uit één gezin om
gekomen. De moeder wist zich op het nip
pertje te redden.
weer in Nederland beheerst. De
kwam van de Golf van Biscaje en trok
zaterdag over Engeland naar Zuid-Noor
wegen. De tweede, die in de nacht van
vrijdag op zaterdag nog ten zuiden van
New Foundland lag stak met zeer grote
snelheid de oceaan over om twee etmalen
later het Skagerrak te bereiken. Deze
depressie deed gisteren de zuidweste
lijke wind langs onze kust tot storm aan
wakkeren. Zachte Oceaanlucht drong
daarbij tot ver in Europa door. Gisteren
werden in Nederland maximum tempe
raturen van 8 en 9 graden bereikt, ook de
afgelopen nacht bleef het erg zacht. In
het koufront van de in het Skagerak aan
gekomen depressie ontstond een kleine
storing. Deze passeerde vannacht
land, hetgeen behalve in het uiterste
noordwesten veel regen veroorzaakte. In D
het midden en zuidwesten van het land Rapporten hedenmorgen zeven uur
viel bijna overal meer dan 20 millimeter.
Een volgende storing in het front is in
jM|É fi zal morgen over of dicht
Tendens: langzaam dalend
ZON EN MAAN
Dinsdag: zon op 8.23, onder 17.25 uur;
laan op 17.25, onder 7.56 uur.
Volle maan op 1 februari.
HET WEER IN EUROPA
aantocht. Deze
langs Nederland voorbijtrekken. Dc re- StatioD
genkansen blijven daarom groot
D« Bilt verwacht tot dinsdagavond: ypSmr
Veel bewolking en verspreid voorko- Eelde
mende opklaringen, maar voornamelijk De Bilt
in het zuiden van het land ook tijdeiyk Tvrente
regen. Overwegend matige wind tussen Elndjl
west en zuidwest. In het algemeen iets
lagere temperaturen. (Opgemaakt om
hoofdstad van Kenia, Nairobi,
de autoriteiten en de bevol
king van de stad grote moei
lijkheden bezorgd. Dc luipaard
heeft al twee mensen gedood.
Tot grote schrik van dc be
zoekers van een bioscoop dook
het dier plotseling by de ach
teruitgang op. De stedeiyke
politie riep de hulp van een
jachtopziener in, doch deze
niet goed in zijn vizier kon komt, doch het Keniase de-
richten niet te onderschatten, die beloning is. Als hij groot
V- beloning uitgeloofd genoeg Is dan kunnen wij het
nog gevaarlijker zou worden.
Daarom loopt het nog steeds lopen. Dit is
vrU rond in de straten van de drie kilometer, hetgeen
wereldstad Nairobi.
de neger die er in slaagt zelf eens gaan proberen. ^Zo'n
wildzaken het beest te vangen. Nog niet beest heeft een hele lange
i j °ko,dil uit één vrywilliger heeft echter staart, waar je heel veel zout
?C_ s komcn ,ust getoond de stryd aan te op kunt leggen. Zou deze
afstand van binden met een krokodil'van jachtmethode ook v<
de lengte van het bewuste dillen opgaan? Ja,
dier. Een bewüs dus, dat het senmaar stel je t
marathon betekent
krokodil. Aangezien de streek
Een ander ondier dat deze nogal bezocht wordt door ont.
wel geen kleine jongen zal het zogenaamde grote wild
zijn, die krokodil.
daar tegen kan. Je hebt toch
ook mensen die tegen kietelen
af hoe groot kunnen.
Zd -I.imb
Helsinki
Stoekh.
Oslo
K o-penh
Lonaen
Luxemb
Parijs
Frankfort
MUiehe
ZUrlcb
Genève
Rome
AJacclo
gosteldh
gh bew
windstil
windstil
windstil
8-&I E\
£3
4
