KRONIEK
DS. LANDSMAN: KERKEN
MOETEN SPREKEN
Kerken weigeren steun
aan Graliam-campagne
riiJf
BlISil
"^rssrsr2 Maak brugklas
tot voorklas
CHRISTELIJK APPÈL VOOR
ONTWIKKELINGSLANDEN
teïaOig^
ONTMOETIMG^BRIIE
Een kanttekening
ONS NATIONALE VERMOGEN
ABASI
kOSRAM
Een woord voor vandaag
Suriname wil de
oudste synagoge
De hevigste
ASTHMA-AANVAL
WITTE KRUIS
2
IJET Centraal Bureau voor de Statistiek heeft zo is dezer dagen bekend
gemaakt het nationale vermogen in 1958 op rond 158 miljard be
rekend, een onvoorstelbaar groot bedrag.
Willen wij het wat huiselijker zeggen, dan komen wij óók aan dit bedrag
als wij 31,6 miljoen mensen een salaris van 5000 per jaar geven. Met
andere woorden, drie maal de gehele Nederlandse bevolking.
In de pers is nog een andere vergelijking gemaakt: die 158 miljard komt
neer op eirca 14.000 per hoofd der bevolking aan vermogen. Menigeen
zal bij bet lezen van dit getal met zijn ogen geknipperd hebben; 14.000
toch is voor het merendeel onzer een ongrijpbaar hoog bezit. Het gemid
delde spaartegoed per spaarder bij de rijkspostspaarbank was in 1958 niet
hoger dan 435 en bij de algemene spaarbanken 674.
Desondanks geeft die veertien mille wel een aardige indruk van het enor
me nationale vermogen in ons land in 1958. Nu, twee jaar later, zal het
verder zijn gegroeid, maar naar de mate van die groei kunnen wij slechts
gissen.
Deze groei is na de oorlog overigens wel heel opmerkelijk geweest. De oor
log met zijn rampen en vernietigingen had ons land zó uitgeput, dat het
vermogen in 1948 toen wij al een paar jaar wederopbouw achter de rug
hadden slechts op 63 miljard gesteld kon worden. In tien jaar tijds
is het nationale vermogen, uitgedrukt in guldens, dus 2Vs maal zo groot ge
worden, Voorwaar een prestatie.
Waar is dit aan te danken? In de eerste plaats natuurlijk aan het feit.
dat Nederland door hard te werken rijker is geworden. Wij hebben met zijn
allen niet stil gezeten, wij hebben gewerkt en gespaard, en daardoor kun
nen wij nu prat gaan op veel meer fabrieken, machines, voorraden bij in
dustrie en handel, gebouwen, woningen, vruchtbaar land, vee, wegen, brug
gen, vervoermiddelen en wat al niet meer voor de produktie dient. Maar
onder het nationale vermogen valt ook het saldo aan vorderingen boven
schulden op het buitenland.
Kortom, onder vermogen wordt alles verstaan wat inkomen geeft. Buiten
beschouwing zijn dus gelaten alle consumptiemiddelen, ook dus duurzame
consumptiegoederen zoals ijskasten, televisietoestellen, stofzuigers enz. enz.
Voor de particulier moge dit een vorm van bezit zijn, het C.B.S. telt de
waarde hiervan niet mee.
De spectaculaire groei van ons nationale vermogen is echter niet louter
een kwestie van meer kapitaalgoederen. Ook de prijsstijging speelt een rol,
een heel belangrijke zelfs.
Uit de cijfers van het C.B.S. blijkt namelijk, dat de kapitaalgoederenvoor
raad in Nederland van 1948 tot 1958 is gegroeid van 58,8 miljard tot
139,7 miljard; ook hier dus weer een bedrag, dat 2Vi maal zo groot is
geworden. Voor de cijferaars zij opgemerkt, dat het verschil met de bo
vengenoemde bedragen 63 miljard en 158 miljard) bestaat uit het sal
do aan vorderingen op het buitenland.
Berekenen wij nu de kapitaalgoederenvoorraad van 1948 en 1958 tegen dc
prijzen van 1952, dan krijgen wij dus een vermogen waar de prijsstijging
is uitgehaald. Maar dan zien wij ook een groei tevoorschijn komen, die loopt
van 79,3 miljard in 1948 tot 116,6 miljard in 1958. In hoeveelheden uit
gedrukt is het vermogen dus niet 2l-> maal zo groot, doch slechts 1V> maal
zo groot geworden. In werkelijkheid geeft het bedrag van 158 miljard in
1958, als dit vergeleken wordt met vroegere jaren, dan ook een te mooi
beeld. Een feit blijft natuurlijk wel, dat ons nationale vermogen in 10 jaar
50 pet. is gegroeid.
Men zal zich afvragen, of het vermogen na 1958 niet ernstig is gedaald
door het enorme' verlies, dat wij geleden hebben door de Indonesische ca
tastrofe. Het antwoord is statistisch gesproken neen. Het vermogen
dat in Indonesië was belegd is opgenomen in het saldo aan vorderingen
op het buitenland. Hierbij is uitgegaan van dc beurskoersen, en deze waren
in 1958 reeds dusdanig gedaald, dat 1959 uit dien hoofde geen ernstige te
rugslag voor het nationale vermogen meer kan geven.
Wij kennen in Nederland nog een andere telling van de vermogens. Wij
doelen op de vermogens die bij de fiscus worden aangegeven. Voor 1958 zijn
hier echter nog geen cijfers van gepubliceerd, maar het staat als een paal
boven water, dat die een stuk lager zijn dan de eerder genoemde 158
miljard.
Groeiend onbehagen over atoombetvapening
Italiaan mocht de
preek onderbreken
Een rechtbank te Trecastagni nabij
Catania op Sicilië heeft bepaald dat
een Italiaan niet in strijd met de wet
handelt door een rooms-katholieke
geestelijke tijdens een preek in de re
de te vallen en vragen te stellen, in
dien de priester het over politiek heeft.
Wij hopen, dat de kerken in Ne-Id°°ir internationale samenwerking ge- Volgens het Italiaanse wetboek van
derland, binnen niet al te lange ?K,rïï.T" e«," ZT'ol
pees verband onlangs nog in de Euro-1 katholieke pr,ester tijdens een mis of
pese kcrkenconferentie te Nyborg. Wij
^'Hne0rea„emirevênTefaetn„„m E2SÜ5ÏÏÏ&'7? nVJwU -dere" ptachttoMS
gen de toeneming van het atoom- ^open dat dc kerken in Nederland bin-
wapenbezit van de landen van
West-Europa, een spreken, gericht
op het verscheuren van het net
van wanen waarin het politieke
leven gevangen dreigt te raken, en
dat zowel nationaal als internatio
naal op zal roepen tot gelovig rea
lisme. Aldus schrijft ds. F. H.
Landsman in een hoofdartikel van
Hervormd Nederland, het week
blad van de Nederlandse Hervorm
de Kerk, waarin hij het groeiend
onbehagen in kerkelijke kringen,
over de toenemende atoombewa
pening in West-Europa, onder
woorden brengt.
Eigenlijk, zo gaat hij verder, is het
woord onbehagen veel te zwak om de
gevoelens weer te geven van velen, die
de berichten over de jongste ontwikke
lingen op militair gebied in West-Euro
pa lezen: In augustus hebben de Duit
se generaals, met instemming van de
regering Adenauer, beschikbaarstelling
van de „modernste (kern)wapenen"
geëist.
In september eiste De Gaulle een ei
gen kernwapen voor Frankrijk. orr
hiermee van zich af te kunnen slaan
en daardoor niet langer afhankelijk te
zijn van Amerika en de N.A.V.O. Hier
op kwam als tegenzet van de N.A.V.O.
de eis vierde kernmacht van de we
reld te worden. Hiermee verviel de ou
de theorie, dat alleen Amerika, bij ui
terste noodzaak, het kernzwaard zal
mogen hanteren, en Europa slechts een
schild mag vormen, dat naast conven
tionele uit kleinere, tactische kernwa
penen bestaat.
In ons eigen land hield de B.B. een
vreemde oefening in Berg en Dal en
verder blijkt er een opslagplaats van
atoomwapenen te zijn in Volkel.
Verantwoord?
Nog dezer dagen verklaarde generaal
Norstad, in Parijs, dat zo lang moge
lijk van conventionele wapenen gebruik
moet worden gemaakt en dat atoom
wapenen pas gebruikt mogen worden,
na een weloverwogen beslissing van de
politieke autoriteiten van de Noordat-
lantische verdragsorganisatie.
Maar intussen dringen zich steeds
meer vragen op, vervolgt ds. Lands
man. Hebben de politieke autoriteiten
I nog in voldoende mate het heft in han
den om te verhinderen, dat op een on-
nen niet te lange tijd, In de sindsdien
nog weer hachelijker geworden situa
tie, nogmaals zullen spreken, ingevol
ge haar opdracht Gods geboden en be
loften voor alle mensen en machten te
betuigen. Hieraan voegt ds. Landsman
toe: De Kerken of één van haar
waarom niet de Hervormde Kerk?
Ds. Landsman besluit zijn artikel met
te zeggen dat een bijzondere taak rust
op de christenen, die als dragers van
het overheidsgezag, politieke verant
woordelijkheid hebben ontvangen. Zij
kunnen in de internationale conflicten
situaties. trachten de waarschuwende
stem. die de kerk doet horen, om te
zetten in een beleid dat getuigt van
minder behoefte aan zelfrechtvaardiging
en van meer werkelijkheidszin, dan wij
tot nu toe konden bespeuren.
Protest
De „Erkende gewetens bezwaarden",
principiële dienstweigeraars, die te
werk gesteld zijn in het kamp Vled-
der, hebben aan verschillende kerken
en aan de Nederlandse politieke partij
en, een schrijven gericht, waarin zij
hun verontwaardiging uiten over het
feit dat er in Nederland atoomwapens
zijn gestationeerd, wat zij ln strijd ach
ten met hun streven naar de wereld
vrede. en ook dat de volksvertegenwoor
diging hiermee niet op de hoogte bleek
te zijn, wat zij in strijd achten met
hun begrip van een werkelijke demo
cratie.
I aen om ie verninaeren, aai op een uu-
Verschlllendc oorzaken kunnen hiervoor genoemd worden: de kleine ver-1 voorzien ogenblik de verantwoordelijk-
mogensbezitters zijn bij de belastingadministratie onbekend, de fiscus kanjheid hiervan toch door de beroepsmili-
allecn uitgaan van de bedragen die de belastingplichtigen zelf opgeven, het ta're,?..?aJ worden genomen? Raken de-
nationale vermogen van dc overheid blijft hier buiten beschouwing, het
geen eveneens geldt voor de vermogens van ondernemingen en andere li
chamen.
Niettegenstaande wij dus met een veel kleiner totaal vermogen te doen
hebben, slechts de optelsom van de vermogens van de natuurlijke perso
nen, komen er bij dc splitsing in groepen toch frappante cijfers naar vo
ren. Zo blijken er in 1956 (van een later jaar zijn nog geen cijfers bekend)
niet minder dan 66.491 mensen een vermogen van 100.000 of meer gehad
te hebben; ln 1951 waren dat er nog maar 37.209. En van die 66.491 kon
den zich in 1956 liefst 2243 miljonair noemen; gemiddeld genomen bezaten
zij namelijk circa 2 miljoen.
Onder vermogen wordt verstaan alles wat inkomen geeft. Hoe groter dus
het nationale vermogen wordt, hoe groter ook zal het nationale inkomen
kunnen worden, hoe meer kan de welstand toenemen. Daaruit vloeit dus
logisch voort, dat een stijging van het nationale vermogen voor ons allen
uiteindelijk van belang is.
stoort, veroordeeld worden tot een ge
vangenisstraf van ten hoogste twee
jaar.
De Italiaan Giuseppe di Bella werd
op grond van dit artikel voor de rech
ter geleid, omdat hij tijdens een preek
had geroepen: „Maak er geen poli
tieke vergadering van. Ga door met
de mis."
De rechtbank verklaarde Di Bella
echter onschuldig, omdat bewezen
werd dat de geestelijk sprak over
een oproep van de kerk niet te stem
men voor politieke partijen die voor
de communisten zijn.
kalmeert
zonder slaap te verwekken
Wel „ora" geen „labora" in Manchester
De gelovigen van Manchester willen luisteren als hen getoond wordt
P - -6 - dat het evangelie betrokken kan worden
op het sociale, industriële en economi
sche leven."
In zijn antwoord schreef Graham: „Er
zijn grote tekortkomingen en eenzijdig
heden in de massa-evangelisatie, maar ik
ben overtuigd van het feit da» een derge
lijke kruistocht de gemeenschap zeer kan
helpen. Ik vraag u daarom ook om de
medewerking van kerken, maar het is
onmogelijk om andere predikanten mee
te laten spreken."
ze militaire autoriteiten niet zo gewend
aan de oefening met deze wapenen, dat
zij niet meer voldoende beseffen, dat
de werkelijke hantering hiervan het le
ven op aarde zo goed als zeker onmo
gelijk zal maken? Misleiden de politie
ke autoriteiten niet zichzelf en de vol
keren, waaraan zij leiding moeten ge
ven, door afweeroefeningen te orga
niseren. die de bevolking in de waan
brengen dat het nog wel wat mee zal
vallen, en er verder wat al te vanzelf
sprekend vanuit te gaan dat het toch
wel niet zover zal komen?
De Duitse atoomfysicus, C. F. von
Weiszacker, die vooraan staat in delator* van
strijd tegen de gevaren van een oor- Walter Smith
WINKELSLUITING
Na de vijfdaagse werkweek op gang be
gint te komen, wordt de vraag actueel hoe
het met de middenstand en de winkelslui
ting tal gaan. Trouw tegt hierover:
„Het i» duidelijk, dat ook de midden-
Prot. orgelhouwers
waarschuwen
tegen adviseurs
Het bestuur van de Bond van Protes
tantse Orgelbouwers in Zaandam heeft
op een ledenvergadering in Utrecht de
leden dringend geadviseerd niet met orgel
deskundigen samen te werken die finan
ciële betrekkingen hebben met orgelma
kers
De bond heeft hiertoe besloten, omdat
een van de bekende orgelbouwadviseurs
in Nederland opdrachten aan bepaalde
bouwers bezorgde, en hierdoor zowel in
komsten van zijn advies als voor de orders
verkreeg.
H-erd'-or worden zekere transacties be
vorderd. die niet
log met kernwapenen, verklaarde nog
onlangs, dat hij begint te vrezen, dat
alleen de verschrikkelijke schok van
gebruik van kleinere atoomwape-
in een lokaal conflict ergens in de
wereld, door een van de steeds in aan
tal groeiende atoomwachten, een be
reidheid tot onderhandelen zal teweeg
brengen, die tot nu toe ontbreekt. Zal
het inderdaad zover moeten komen en
zal het dan niet te laat zijn? zo vraagt
ds. Landsman zich af.
Dc kerken hebben een en andermaal
krachtig voor het behoud van dc vrede
Advertentie
mentele natuurkunde.
(tand tijdig de bakens («1 dienen te ver- worden geacht met
zetten, wil men o a. met het personeels- j bonafide adviseur
vraagstuk niet vastlopen. Het grootbedrijf!
kan desiken aan de invoering van roulc-
ringssystemrn, de kleine winkelier heeft
die mogelijkheid als regel niet. De ge
dachten gaan in de richting van hel slui
ten op zaterdagmiddag. Een wijziging van
de winkeMuitingtdag zal daartoe noodza
kelijk ziju. Reeds heeft de regering dc
S E.R. om advic« gevraagd. Is een vrije
zaterdag tc realiseren?
Op een te Utrecht gehouden kaderdag
van de Federatie van Nederlandse Slagers-
patroonsbonden i* het probleem ook aan
de orde geweest. Er werd o.a. op de ont
wikkeling in de Westduitse bondsrepubliek
de aandacht gevestigd. In W esl-Duilsland
blijven de winkels éénmaal in de maand
de hele zaterdag open en drie zaterdagen
wordt des middags gesloten. Of dat voor
ons land aan Ie bevelen is is zeer dc
vraag. Men denkt hier namelijk veel meer
aan een winkelsluiting op zaterdagmiddag
met een koopavond op vrijdag. Daarbij j
sou dan de mogelijkheid worden gescha-1
pen van plaatselijke afwijking gedurende
het zomerseizoen voor toeristencentra e.d
Consumenten en ondernemers In est-
Duitsland blijken zich intu»sen gord tc
hebben aangepast. Vóór de saterdagslui
ting vond de omzet in de levensmiddelen
sector voor 55 a 60 prnrent plaat» op vrij
dag en zaterdag. Het percentage bleef vrij
wel onveranderd toen de saterdagsluiting
een feit werd. Men wil in Duitsland thans
niet meer naar de oude toestand terug.
Op grond hiervan trekken deskundigen de
conclusie, dat men ook hier te lande voor
omzetverlies in de levensmiddelenbranche
niet so bevreesd behoeft te gijn. Uiteraard
ligt het wel iets moeilijker met de omzet
in de «ector der duurzame gebruiksgoede
ren. die in tegenstelling tot de levens
middelen als regel in gezinsverband
worden aangeschaft.
De hier liggende problematiek zal o.i.
het best branchegewljs kunnen worden be
keken. Aangezien de ontwikkeling snel gaat.
is het zaak inet dit beraad niet langer te
wachten. Op de Utrechtse kaderdag is er
Brief over mammoet
oKere transacties De_ -s -g -aw
Prof. C. T. J. Alkemade
De mammoetwet van minister Cals
1 houdt nog steeds de gemoederen bezig
ilOOglCraar en zet steeds weer nieuwe pressie
groepen aan het werk. In de afgelopen
Prof IrCTl Alkrm.d. t. Utr,ch<
is benoemd tot buitengewoon hoogleraar verschillende middelbare scholen in
in dc faculteit der wis- en natuurkundeons 'and *«ch tot de minister gewend
aan de R K. universiteit te Nijmegen voorj in een schrijven, waarin zij zich sterk
het geven van onderwijs in de experi- keren tegen het zogenaamde brugjaar,
zijn al druk bezig aan de voor
bereidingen voor de grote evan
gelisatiecampagne van Billy
Graham die volgend voorjaar zal
plaatsvinden. De medewerking
van kerkelijke zijde is echter heel
wat minder dan de evangelist
over het algemeen gewend is. De
oecumenische raad van kerken
heeft besloten de campagne niet
officieel te steunen. Ook de Ang
licaanse Kerk heeft directe me
dewerking afgewezen, maar de
bisschop heeft wel aan twee ge
beden, die speciaal voor de cam
pagne geschreven werden, zijn
goedkeuring gehecht, zodat ze in
de anglicaanse erediensten gebe
den kunnen worden. Het wordt
dus wel ,,ora" maar geen „la
bora".
Tevens heeft de bisschop de pastoors
gemeenten toegestaan om de organi-
evangelisatiekruistocht,
hun kerken uit te nodi
gen om de campagne in te leiden en de
Dersoonlijke medewerking van de ge
lovigen te vragen.
De oecumenische raad van kerken van
Manchester heeft zijn medewerking ge
weigerd. omdat er een sterk verschil in
nzicht is over evangelisatiemethoden tus
sen de meeste leden van de raad en Billy
Graham. Men vindt de prediking van
Graham te orthodox en te eenzijdig.
Andere sprekers
Om toch nog tot samenwerking te ko
men heeft de raad enige maanden ge
leden voorgesteld om naast Graham ook
iedere avond een Engels predikant te
laten spreken, die de inzichten van de
raad zou moeten vertegenwoordigen.
Onder de voorgestelde sprekers was on
der meer de vurige anti-apartheid gees
telijke van de Anglicaanse Kerk, Hudd-
leston. Ook de namen van een aantal
vrijzinnige predikanten werden genoemd.
Billy Graham heeft dit voorstel even
wel afgewezen, omdat hij van mening is
dat er een werkelijke geestelijke eenheid
moet zijn op het podium. Het program
ma van koorzang, soli en samenzang is
geheel gericht op de prediking van Billy
Graham, die een zeer eenvoudige uiteen
zetting van het evangelie, met de ver
lossing van Christus aan het kruis als
hoogtepunt, is.
Ervaring
De raad heeft Graham geschreven
„Onze streek is een van dt meest ge-
industrialiseerde centra ter wereld, met
eigen, typische zendingsproblemen. Zon
der met u te willen strijden over een
definitie van evangelisatie, heeft onze
ervaring geleerd dat, hoe groot de massa
ook is die samen komt voor een massa-
evangelisatiebijeenkomst, de meeste ty
pische industriële werknemers er hele
maal niet van onder de indruk komen en
blijven volharden bij hun traditionele
Inzicht dat religie niets te maken heeft
met het dagelijks leven."
„Het is onze ervaring dat zij echter wel
„De scepter zal van Juda niet wijken.... totdat Silo komt
en Hem zullen de volken gehoorzaam zijn", beloofde Jacob
aan zijn vierde zoon en van de zondagsschool weten we nog
wel, dat we in deze woorden te maken hebben met een mes-
siaanse profetie. De „Silo" is het hoogtepunt van de scepter
van Juda, maar tevens het einde. Juda zal regeren, tot Hij
komt, maar als Hij komt zal Hij de macht overnemen. Hij komt
voort uit Juda en dus uit de joden, maar Hij is niet alleen
voor Juda en voor de jodenmaar voor de gehele wereld.
En toch ook weer niet. In deze profetie is een woord, dat een
nieuwe scheiding brengt in de wereld, nu niet meer een
scheiding tussen jood en heiden, maar tussen gehoorzamen
en ongehoorzamen.
„Gehoorzaam" is een kernwoord van het evangelie, het komt
in de Bijbel telkens weer terug. De eerste mens ivas ongehoor
zaam en verspeelde daarom zijn bevoorrechte positie in Gods
paradijs. Christus eist gehoorzaamheid, eist dus luisteren
naar wat Hij ons te zeggen heeft. Hij kwam op aarde om het
evangelie te prediken. Daarom gaat het uiteindelijk om de
gehoorzaamheid aan Zijn evangelie. Gehoorzaamheid is beter
dan kerkgang.
Advertentiën
Arjos-voorzitter in Utrecht:
(Van onze parlementsredactie)
„Het zou van grote betekenis zijn als de christelijke politieke partijen in
Europa gezamenlijk zouden komen tot een duidelijk evangelisch appèl, zo
mogelijk tot een gemeenschappelijk concreet project. Mr. Biesheuvel heeft
op het jongste convent van de A R.-Partij een appèl op de partij gedaan met
betrekking tot de onderontwikkelde gebieden. Zou dit appèl niet winnen aan
kracht, indien het in Europees verband werd herhaald door de gezamenlijke
christelijke partijen, in de vorm van een program van prioriteiten voor deze
gebieden?"
van de activiteiten van de kiesvereni
gingen, zo ging de voorzitter verder.
Met deze opmerking bedoelde hij niet,
de kiesverenigingen in gebreke te stel-
of het eigen Arjos-straatje schoon
praten. Integendeel. „Geen Arjos
zonder meeleven van de leden", zei hij.
Maar constaterend, dat de jongeren de
liefde tot de politiek vaak van-huis-uit
meekrijgen, meende hij niet te mogen
voorbijgaan aan het afnemen van de
politieke belangstelling onder de oude
ren, de leden van de kiesverenigingen.
Hij vestigde in dit verband de aan
dacht op enkele publicaties van prof.
dr. G. Kuiper Hzn over de afnemende
belangstelling voor het verenigingsle
ven. De kiesvereniging, aldus prof.
Kuiper, behoort tot dat soort van vere
nigingen, waarbij het accent ligt op de
activiteit naar buiten en op de werk
zaamheid van het bestuur. Zo'n vere
niging kan ook blijven bestaan zónder
meeleven van de leden. De organisatie,
het bestuur, de vertegenwoordiging in
raden, staten, Kamers, zorgt ervoor,
dat de belangen toch wel behartigd
worden. Het is dus ook niet nodig, dat
dergelijke verenigingen dikwijls verga
deren.
Volgens de heer Silvis maakt de A.R.
Partij, vergeleken bij andere partijen
in dit opzicht een gunstige indruk. De
kiesvereniging is nog van betekenis.
Omdat echter de belangstelling dreigt
af te nemen, deed de Arjos-voorzitter
een beroep op alle oud-Arjosleden, het
werk van de kiesverenigingen een we
zenlijke inhoud te geven. Dit komt me
de de Arjos ten goede.
Deze vraag stelde de heer Sander
Silvis in zijn openingstoespraak de
laatste die hij als landelijk Arjos-voor
zitter hield tijdens de jaarvergade
ring van de Nationale Organisatie van
Jongerenstudieclubs, die gisteren in
in Utrecht werd gehouden. Hij voegde
eraan toe. dat in zo'n program de ge
meenschappelijke inspanning van do
nationale regeringen moet worden be
vorderd. Tevens bepleitte hij een ge
documenteerde voorlichting van het
Europese bedrijfsleven en een crediet-
verlening, waar dit mogelijk en wense
lijk la
Tenslotte dient het een appèl te be
vatten op de christelijke kerk, haar
missionaire roeping met groter
kracht te beleven.
Ook de samenwerking met de C.H.U.
bracht de heer Silvis ter sprake. Aan
de hand van uitlatingen van de C.H.U.-
secretaris, mr. J.W. van Gelder, -vl hy:
,,Nu de zaak zo staat, dat leidingge
vende figuren uit de C.H.U. de eenheid
met de A.R.P. niet zoeken en twee pro
testants-christelijke partijen zelfs als
Ideaal zien, omdat er dan een keuze
mogelijkheid Is, behoeven idealistische
A.R.-jongeren zich geen illusies te ma
ken."
Belangstelling
AF DE JEUGD politieke belangstelling
heeft, hangt voor een groot deel af
Leef gelukkig met een (TOG)AL GEZONDE BODY
Met Togal bevrijdt U zich snel én afdoend van rheumatiek, spit, ischias,
verkoudheid, griep en menstruatiepijnen. Met een flacon Togal in huis kunt U
dié kwalen definitief de baas. Bij apoth. en drog. TOGAL 0.95; 2.40; 8.88.
trktnd* kjntoormach.A«handtl
tegen gewaarschuwd tie ontwikkeling maar
over zicb heen te laten komen. Dut sou
in hoge male schadelijk kunnen xijn. Veel
beter i» het tijdig de beleidslijn, nuchter
en zakelijk uit te stippelen. Dan komt men
niet voor verrassingen te staan. Het is ons
bekend, dat men in de kringen van de
Chr Middenstand-bond met dat beraad
reeds ver gevorderd is. Een werkcommis-
sie heeft een rapport opgesteld. In de ko
mende weken sal de diepere besinning hier
over plaats vinden. Te verwachten is dus.
dat men in deze middenstandscentrale niet
die bezinning op tijd gereed komt. Dat
slpunt zijn. Een goed beleid
het eerste jaar van het nieuwe mid
delbare onderwijs, dat de scholleren
nog in staat moet stellen naar een
ander schooltype over te stappen, In
dien blijkt dat zij voor het voorberei
dend wetenschappelijk onderwijs niet
geschikt zijn.
De brief die opgesteld is door de Am
sterdamse leraar aan het Comenius-
lyceum J. Hoogteijling pleit voor een
voorklas op de lagere school. De brug
klas zou dus van het middelbaar
onderwijs naar het lager onderwijs ver
plaatst moeten worden. Kinderen die (TJlJlll Ï*P£aT£1 111*PT*PT1
verder willen leren kunnen dan na dn MDiaUlUCII
vUfde kl.s doe voorbereidende kl.s l)r s Em,nuels. m|„u,
dent van Suriname, heeft plannen ont-
Naast de gewone stof zou hier dan wat! huid om het gebouw, waarvan men
wiskunde en Engels onderwezen moeten i verondersteld, dat het de oudste syna-
worden De brleT pleit voorn] voor Van het Amerikaanse ennttnent
alleen mogelijk bij tijdig vooruitzien."siuslyceum.
Engels? omdat deze taal dichter bij ons
staat en de waarde van het Frans, dat
vaak uit traditie nog op de lagere school
wordt gegeven, in de laatste jaren sterk
is gedaald. Het onderwijs in dit zesde
leerjaar zou reeds door vakleraren moe
ten worden gegeven om de kinderen
vast te leren wennen aan het onderwijs
systeem van het v wo.
Onder de ondertekenaars vonden we
onder meer nog de heer H. E. de Wolff,
leraar aan de Zuideroark-H B S. te
's-Gravenhagc. dr H. W. J Dik. oud
conrector van het Barlaeusgymnasium te
Amsterdam, dr C R. van Paassen. rec
tor van het Vondelgymnaslum en dr
P J Renner, conrector van het Carte
ls, te restaureren ten einde er een
nationaal heiligdom van te muken.
Het herstelwerk zal omvatten de weder
opbouw van de synagoge, die uit het
midden van de 17de eeuw stamt. Van
het gebouw staat nog slechts een deel
Verder zal de belendende joodse begraaf
plaats onderhouden worden en zullen er
vervoersmiddelen komen om het complex
te kunnen bereiken.
De bouwvallen van de synagoge be
vinden zich te Joden-Savannah. onge
veer 65 km landinwaarts van Paramaribo
Dr Emanuels zei te hopen, dat het
heiligdom Joodse bezoekers uit alle delen
van de wereld zou aantrekken Tn Suri
name zelf wonen ongeveer 1.000 Joden.
Lieve Peter,
Je vraagt me alles te vertellen over de klasseavond, die
nu al weer zo heel lang geleden lijkt. De pick-up ging kapot,
we hebben niet gedanst, alleen wat dwaze spelletjes gedaan,
veel gelachen, er was een poes en we zongen Tom Dooley en
Banjo Boy bij de gitaar. Ik denk eraan terug als aan iets onafs,
ik ben vroeger weggegaan, ik heb de kamer niet gezien met de
ramen open, de stofzuiger, de volle asbakken. Ik heb ook niet
gepraat voor de deur. (Je staat op 't punt om naar binnen te
gaan en toch praat je over school morgen, over veel andere
dingen, dingen die je overdag niet zo makkelijk aanroert).
De hele avond had ik 't gevoel of er iets gebeuren ging, maar
er is niets gebeurd, ik ben gewóón met een vriendinnetje naar
huis gefietst en ik lag heel vroeg (veel vroeger dan anders (en-
minste) in bed. 't Was een heel mooie avond, een avond om
alleen wat rond te fietsen maar ik ben kinderachtig bang zo
's avonds buiten) of met iemand die zwijgen kan. De maan was
heel groot en lichtoranje en er waren zoveel sterren, ik was
graag even afgestapt, inplaats van te praten over de jurk van
Annet en de rep. van overmorgen. (Begrijp me goed, ik voel
me niet verheven boven zo'n gesprek). Het bos waar we langs
kwamen toas als een van die tekeningen van Anton Pieck, in
mijn oude sprookjes van Grimm, dreigend, vol nauwelijks be
dwongen reuzen en zwijgende heksen. Toch moet er een open
plek zijn (bij de vijver?) waar de feeën dansen en 't maanlicht
vreemde paadjes tekent tussen de bomen rondom. Vroeger wou
ik heel graag door een kaboutertje klein getoverd worden en
meegenomen naar zo'n feest. Ze hadden me verteld dat dat
kon als je met je handen onder je hoofd lag en je linker been
over je rechterbeen geslagen had. Ik heb heel vaak zo gelegen
tot m'n handen begonnen te tintelen en m'n ene been sliep,
maar 't kaboutertje kwam nooit, ik heb er zelfs niets van ge
droomd. Op school hoorde ik dat een vriendinnetje heel lang
heeft gepraat met de jongen die haar thuisbracht. Ze corres
ponderennu druk. Zie je Peter, dit was alles. Het is een ge
wone dag vandaag, een dag die een voorbeeld is voor alle da
gen. 't Heeft niet geregend, de zon heeft niet uitbundig gesche
nen. 't waaide alleen, ik kwam buiten adem thuis, straks.
'k Heb eigenlijk nu pas echt tijd om je brief te lezen, 'k
kreeg 'm vlak voor ik naar school ging, in de pauze kon ik hem
pas lezen.
Wanneer is 't eigenlijk winter? Misschien is de winter al be
gonnen zonder dat wij 't weten. Of moeten eerst alle bomen
kaal zijn? Ik vraag me af wat nu de echte bomen zijn: de
kale van n\L die lijken op uitgebrande kaarsen, of de groene be
schermers van de zomer? Of misschien zijn de bomen in 't
voorjaar pas écht, met voorzichtige zijden blaadjes en vogels
die takken aanslepen.
Ik mis de zon nu wel erg, lieve Peter, die paar bomen die
nog wat blaadjes hebben, ze zien er uit alsof ze er niet bij
horen, (die blaadjes bedoel ik). Bomen zijn in de winter zo
streng, zo hard als een tekening van Oostindische inkt tegen
de lucht. Ik houd erg veel van de zomer, van de zomerwind,
de zon. liggen aan 't strand of in de hei en een meeuw zijn,
een bij. alles is warm en vrolijk en kleurig.
Ik zou niet in Amerika willen wonen, ik houd van alles wat
oud is, van zachte, bedaarde stemmen en kleuren. Ik ben er nog
nooit geweest, maar 't lijkt me dat alles zo groot is daar,
pompeus misschien ook. ik zou er wel eens heen willen als toe
rist maar nooit voor altijd, jij?
Mijn kamer is vol plezierige dingen, die me de winter door
zullen helpen: een rode cyclaam als een balletdanseres, een
'ieel mooi» prentbriefkaart van een ikoon (zou m'n penfriend
wel begrijpen hoe 'n plezier hij mij daarmee heeft gedaan?)
een oude gele kaars, die heel stil brandt op dit ogenblik, een
klein vaasje met donkerrode chrysantjes, ik moet de winter er
mee door. Vanmiddag op een bazaar een wandlampje gekocht
zo maar, een klein prinsesje en een groot meisje op een paardje.
Ze kijken vooruit alle drie. ik weet niet waarnaar, maar 't
is vast een sprookjeseiland of anders een wit kasteel met gou
den tinnen, denk je ook niet? Of misschien zien ze alleen maar
't verdere verloop van 't sprookje, 't gelukkige slot.
Dag Peter, ik kan 't maar niet afwennen lange brieven te
schrijven, vind je 't erg?
JE MARJA.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Groot Ammers: H. N. v.
Hensbergen te Renkum; te Hoogvliet,
vierde pred. pi. (toez.): J. C. Bregman
te Bergentheim.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Zoetermeer: T. Kamper
te Scharrendyke.
Aangenomen naar Frenkendorf, Ba-
selland Zwitserland: A. Donkers te
Dordrecht.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te Schiedam: M. Baan te
Dordrecht.
ln 30 seconden bedwongen.
Zelfs de hevigste asthma-aanval kan ogen
blikkelijk bedwongen worden door het
gebruik van één enkel Adozo-tablet. De
wonderbaarlijke samenstelling van de
Adozo-tabletten maakt, dat één tablet
onmiddellijk verlichting brengt. Adozo is
van onschatbare waarde tegen dag- of
nacht-asthma en slaagt veelal, waar an
dere middelen faalden. Neem de proef
Bij apothekers en drogisten.
Prof. dr. ir. Van Riemsdijk
aanvaardt ambt
Prof. dr. ir. J. F. van Riemsdijk heeft
het ambt van hoogleraar in de bijzon
dere landhuishoudkunde aan de land
bouwhogeschool te Wageningen aanvaard
met het uitspreken van een rede, ge
titeld: „Een beschouwing over de hui
dige positie van het bedrijfseconomisch
onderzoek inzake laad- en tuinbouw
bedrijven".
Advertentie
DE eCilte PIJNSTILLER
Hoofdpijn maar ook andere pla
gende pijnen verdwijnen snel met
Witte Kruis.
tabletten, poeders
of cachets!
Jubileumuitgave over
Heid. Catechismus
In 1963 zal het 400 jaar geleden zijn
dat de Heidclbcrgsc Catechismus ver
scheen. Er bestaan plannen om ter ge
legenheid van dit jubileum een speciaal
boek uit te geven.
Dit zal een internationale uitgave zijn.
De schrijvers die er aan meewerken
zijn afkomstig u t Duitsland. Zwitser
land, Frankrijk. Nederland, de Verenig-
|de Staten. Zuid-Afrika en I»ionesië.
I Leden van het uitgeven? comité zul-
len zijn: prof. Berkouwer uit Amster-
j dam. Director Rudolf Grol, uit Zilrich,
Pastor W. A. Langcnohl n dr. L. Coe-
nen Neviger, beiden uit Duitsland.
