Begrotingsdebatten
geven en
nemen
Indonesië lastert
over „massamoord"
in Baliemvallei
Aan elkaar
woorden
of van elkaar van
en woorddelen
Vijfde van het aantal
verkeersslachtoffers
is onder de veertien
Voor acht miljard worden
wij een jaar geregeerd
Minister wil dat het
gas goedkoper wordt
KENTERING IN MEPPEL:
WATER GAAT ZAKKEN
SENAAT wil
rechtspraak
zonder kosten
Kamer vraagt
visserij schip
Eén hondenbelasting?
Vier jaar geëist
voor doodslag
ACADEMISCHE EXAMENS
ANWB: voorzie
dienstauto's
van gordels
Vragen over de
dijkverzwaring
WOENSDAG 7 DECEMBER I960
(Van onze parlementsredactie)
LUIDER en luider klinkt de kritiek, dat de overheid teveel invloed krijgt
en dat haar bemoeienissen steeds minder door het parlement zijn te
controleren. Speciaal wordt daarbij gedoeld op de overheidsuitgaven, die
schrikbarend toenemen en op de begroting voor 1961 voor het eerst in
onze geschiedenis het bedrag van acht miljard gulden hebben over
schreden.
Nu in de Tweede Kamer het openbare deel van de begrotingsbehande
ling begonnen is, maken de volksvertegenwoordigers hun wensen over de
besteding van dit bedrag kenbaar. Zij zullen verlangens naar voren bren
gen, die, als ze worden uitgevoerd, de uitgaven nog hoger maken. Dit zal
^bijvoorbeeld het geval zijn, wanneer het parlement er bij minister Van
iAartsen op aandringt, meer woningwetwoningen te bouwen, dan zijn be-
Idoeling is; of wanneer minister Korthals wordt gesommeerd, het komende
jaar toch eindelijk eens goed ernst te gaan maken met de inpoldering van
de Lauwerszee.
noemt, maar die, wat de financiën be
treft, veeleer de vernielende partij zou
moeten heeten, omdat aan haar alle
slechte financiële maatregelen zijn toe
te schrijven, die sedert het bestaan van
het Koninkrijk zijn genomen, dat zaad
is welig opgeschoten.
Toen die partij het nodig achtte
voor een klein aantal jaren de leus
van het oude Rome, Panem er clrcen-
ses! (brood en spelen!) op nieuw in
haar vaandel te schrijven, heeft zij
een volkswaan in het leven geroepen,
Aan de andere kant zal er kritiek
zijn op de besteding van bepaalde be
dragen. Minister Visser zal misschien
te horen krijgem, dat een deel van de
1,7 miljard, die hij voor onze defensie
heeft aangevraagd, anders moet worden
besteed dan hij zich had voorgesteld;
of minister Cals zal worden verweten,
dat de uitgaven van zijn departement
Van onderwijs, kunsten en wetenschap
pen (1,6 miljard) stijgen met de snel
heid van een raket en dat hij vooral
^ïet zijn subsidiëringen wat voorzichtig
aan moet doen. De ministers hebben hun
pntwoord op de kritiek en de opmer
kingen meestal wel klaar. Het gevraag-
Be bedrag wordt toegestaan en het ka
binet kan zijn beleid voortzetten.
Men kan verwachten, dat de Kamer
ditmaal meer dan in voorgaande ja
ren aandacht zal geven aan het finan
ciële aspect van de rijksbegroting.
Hiertoe is meer dan één aanleiding.
Allereerst liggen daar de onthullingen
over het militaire aankoopbeleid. De
commissie-Koersen, die hiernaar 'n on-
derzoek had in te stellen, heeft een
aantal misstanden aan het Mdht ge
bracht, maar dat niet alleen.
Controle
[N het tweede deel van haar rapport
heeft zij aangegeven, hoe het parle
ment een meer doelmatige controle op
de overheidsfinanciën kan uitoefenen,
ten einde een herhaling van de gemaak.
te fouten te voorkomen. Hierbij heeft
pij vooral de regeling, die het Zweedse
Earlement toepast, als voorbeeld ge-
eld, en ze spoort de Tweede Kamer
kan, eens ernstig te bestuderen, of ook
in ons land de vaststelling van de be-
Eoting en het controleren van de over-
Idsuitgaven in handen gelegd moet
gorden van een speciale budget-commis-
tie en een „commissie van revisoren."
Bovendien wordt gevraagd, of de in-
kelling van een „Omibudsman" Zwe
len heeft er twee, ze controleren de
Iverheidsuitgaven en beschermen
furgers tegen een onreohtmatige over
heidsbemoeiing ook in ons land aan
beveling verdient.
Daarnaast ligt dan nog .een studie van
Ie liberale Prof. mr. B. M. Telders
jtichting, getiteld „De Rijiksuitgaven'
baarin de instelling van een kleine
iienst, bestaande uit ten hoogste tien
kmbtenaren, wordt bepleit, welke
Kenst dan naast of onder de griffies
ran de Staten-Generaal zou moeten fun-
|eren en in opdracht van het parlement
jnderzoeken zou moeten instellen naar
le juistheid en doeltreffendheid van be
haalde regeringsuitgaven.
Politiek
vervangen door een zakenkabinet-De
Geer. Spoedig werd het gezantschap b(J
de Paus weer hersteld
Men ziet dus, dat bij de begrotingsbe
handeling steeds twee zaken meespreken;
het financiële en het politieke aspect. Nu
eens krijgt het ene dan weer het andere
de grootste aandacht. Momenteel heeft
het financiële aspect grote belangstel-
l:ng. Toch moet men niet verwonderd
zijn, wanneer de Kamermeerderheid
straks eisen formuleert, die bemgen be
lastinggeld kosten.
Men denke weer aan het voorbeeld
van de woningwetwoningen. De meeste
Kamerfracties wensen, dat minister Van
Aartsen volgend jaar meer woningwet
woningen laat bouwen. Als dit zou ge
beuren, betekent dat op dit moment een
verzwaringvan zijn begroting. Het kan
evenwel zijn, dat de Kamer het gewenste
beleid belangrijker vindt dan de finan
ciële consequenties en zijn zin doordrijft.
De overheidsuitgaven nemen nog meer
toe, de controle 6p een juiste besteding
wordt nog moeilijker.
Zo blijkt uiteindelijk, dat niet al
leen de regering verwijten verdient,
maar ook de Kamer zelf zich aan
een innerlijke tegenstrijdigheid
schuldig maakt. Enerzijds wordt be
zuiniging gevraagd; anderzijds tot
hogere uitgaven aangespoord. Het
moet wel een groot politicus zijn, die
de juiste middenweg weet te vinden.
Treft men in ons parlementaire leven
nog dergelijke figuren aan?
spoorwegkoorts, „brood en
spelen!"
VTU dcnke men niet, dat de begro-
tingsbehandellng alleen maar de be-
loellng heeft, de regering te beknlbbe-
en op de bedragen, die zij wenst uit te
{even. Hoezeer ook aandacht geschon-
ten zal worden aan de financiële as-
lecten en zoals gezegd Is dat dit jaar
n, het bijzonder te verwachten d<
loofdschotel van de begrotlngsbehande
Ing bestaat toch wel uit een bespreking
in het algemene beleid, dat elke mi-
lister zich denkt te voeren. Dat Is de
ëwoonte In ons parlement en wie zich
'erdiept ln de parlementaire geschiede-
ils, zal merken, dat, waar ln het verle-
len sprake was van de verwerping van
en begroting, dit doorgaans niet uit fl-
lanclcle overwegingen, maar op poll-
|eke gronden geschiedde.
Overigens kende men in het verleden
ing niet zoals nu bezorgdheid over de
fringe controlemogelijkheid
yerheidsuitgaven. Die uitgaven waren
(roeger veel gemakkelijker te over-
len. Wanneer wij bijvoorbeeld de Han-
ëlingen van de begrotingsdebatten in
je Tweede Kamer uit i860, honderd jaar
Sleden dus, opslaan, staan wij wel even
I kijken.
Na de opening van de zitting van
j de Staten-Generaal verscheen de
toenmalige minister van financiën
!Van Hall hij was tevens minister
president in de Tweede Kamer om
de begrotingscijfers bekend te maken
iHij zei bij die gelegenheid, dat de
staatskas in 1861 98 981.219.06s hoopte
'te ontvangen en hij voornemens was.
84.835.263,68s uit te geven.
Men rekende toen nog met halve
tnten. Het feit deed zich voor, dat de
patskas ruim veertien miljoen gulden
Ou overhouden. Wij hadden echter in
Ie tijd heel wat welvaart en ook dit
fegrotingsoverschot te danken aan de
Pbrengsten uit toen nog Neder-
Inds-Indië.
Ook kritiek
was een eeuw geleden de over-
•F heidsbemoeiing geringer dan nu. Ook
ld het geld veel meer waarde. Dit
Bet men in het oog houden, wanneer
jen ziet, dat de regering van thans
pgeveer honderd maal het bedrag van
BI denkt nodig te hebben. Overigens
jrgist men zich, wanneer men meent.
Ot de Kamerleden van toen deze zuini-
I regering wel om het hardst geprezen
(Hen hebben. Niets is minder waar
pt kabinet-Van Hall was de conserva-
pve richting toegedaan en oogstte een
jwine van kritiek van de zijde der li-
ralen, die zichzelf als de partij der
lekonut zagen, maar bij de vooraf-
fcande verkiezingen het volk hiervan
i|i|et hadden kunnen overtuigen.
/De oppositie uitte zich bij monde van
!t Kamerlid Van Bosse: „Het zaad. dat
tgestrooid is geworden door
die bekend is onder den naam
„spoorwegkoorts".
TA AT klinkt niet mals. Men moet ech-
■*-' ter niet denken, dat deze ontevreden
liberalen het de regering kwalijk namen,
dat zij zoveel geld uitgaf. De liberale
regeringen, die enige jaren tevoren
aan het bewind waren geweest, waren
echt niet noemenswaard zuiniger.
De pijn zat hem In de omstandigheid,
dat de regering zelf de aanleg van spoor
wegen op zich nam, terwijl dit naar de
mening van de liberalen door particu
liere maatschappijen diende te geschie
den. En het was dan ook om deze re
denen, dat de oppositie tegen de begro
ting stemde.
Het is hetzelfde liedje, dat ook in later
jaren klinkt. In 1868 verwerpt de Kamer
de begroting van buitenlandse zaken van
minister tevens minister-presidfent
Van Zuylen, omdat zij zijn beleid met
betrekking tot Luxemburg (toen nog
privé-bezit van Koning Willem III) af
keurde.
In diepste wezen gold het hier een
controverse tussen de Kamer en de
Kroon. Op deze wijze wilde de Kamer
tot uitdrukking brengen, hoezeer zij een
eigenmachtig optreden van de Kroon bul
ten het parlement om dat kwam ln
die tijd nog voor afkeurde. Zij streed
een harde strijd, maar niet tevergeefs.
e gasverb ruikers profiteren nog
slechts in geringe mate van de prijs
verlaging van het aardgas, dat het
Staatsgasbedrijf aan haar afnemers, de
streek- en gemeentegasbedrijven, ver
koopt Minister De Pous spant zich er
voor Ln, dat ook de lagere overheids
organen het prijsbeleid van de regering
volgen en dus goedkoper gaa gaan le
veren.
Het is nog niet bekend, wat zal wor
den gedaan met de enorme voorraden
aardgas, die in Noord-Nederland zijn
ontdekt. De afzetmogelijkheden vormen
hier het probleem. Wel mag men erop
rekenen, dat dit gas voor het grootste
deel afzet zal moeten vinden buiten het
terredn van de openbare voorziening.
De minister wil de prijs van het aard
gas voorlopig nog koppelen aan de ko-
lenprijs. Wel acht hij het juist, dat als
een groter deel van ons land op het
aardgasnet wordt aangesloten, de hogere
kosten voor de aanleg van leidingen en
het transport bij de afnemers in reke
ning worden gebracht.
Mlinister De Pous laat de propoganda
voor een veilig gasverbruik voorlopig
aan de gasbedrijven over. Indien dit
eohter nodig is, zal hij deze materie bij
de wet regelen.
F DE Algemene Vergadering van vertneden zij Iw gebniik van de Indo-
anaveieriKk, looi r, Wnot-Inoe' Wsarwm an.
de Verenigde Naties heeft de In-
Fletser verongelukt. In Bergum is gis
teren de 77-jarige P. Douma uit Rijper-
kerk door een personenauto aangereden
en zo zwaar gewond geraakt dat hij op
weg naar het ziekenhuis overleed.
donesisohe afgevaardigde, Sukardjo
Wirjopranoto, gisteren een felle aan
val gedaan op Nederland. In zijn
rede zei hij onder meer:
„De Nederlanders beweren dat zü de
bevolking van West-Irian moeten oplei
den en voorbereiden om haar zelfbe
schikkingsrecht uit te oefenen. De Ne
derlanders, die zelfs na 350 jaar kolo
niaal bestuur, ja zelfs na aanvaarding
van het V.N.-handvest door een ge
wapend conflict en omverwerping dit
zelfbeschikkingsrecht voor het Indone
sische volk poogden te vernietigen, nu
zo plotseling, zo vroom, zo exclusief dat
edele recht aanroepen. Het is belachelijk
en zeker verdacht. Willen zij wericelijk
de Indonesiërs in West-Irian voorberei
den voor zelfbeschikking en ik onder
streep hier het woord zelf?
Nee, wat zij thans bedoelen, evenals in
het jongste verleden, is geen zelfbeschik
king maar een beschikking van Neder
landse makelij, een door Nederland ge
dicteerde beschikking. Waarom anders
nesiadhe taal in Wesrt-Irian? Waarom an
ders verbieden zij de bewoners van
West-Irian naar de radio-uitzendingen
van de republiek Indonesië te luiste
ren? Waarom vernietigen xij «He orga*
nisaties die zijn voor hereniging van
West-Irian met Indonesië? Waarom zet
ten zij elke inheemse die de minste
sympathie voor de republiek Indonesië
heeft, gevangen? Waarom pogen zij al
dus een hersenspoeling toe te pasaen van
de inheemsen wier leiders en politieke
organisaties, samen met de leider* en
politieke organisaties van het overige
deel van Indonesië, hebben gevochten
voor de vrijheid van ons hele grondge
bied?"
„Bovendien", io vervolgde de Indo
nesische afgevaardigde, „la de maaaa
moord op onte bevolking van Wesl
Irian ln de Baliemvallel een onderdeel
van het Nederlandse programma voor
zelfbeschikking? Dit gebeurde kort ge
leden onder het verouderde voorwend
sel van pacificatie."
„Dit zijn allemaal concrete wagen
waarop wij nooiit antwoord van de Ne
derlanders hebben ontvangen, omdat zij
hierop niet kunnen antwoorden. Maar in
plaats van antwoorden die niet gegeven
kunnen worden, willen wij oploesing
van deze koloniale vraagstukken en ge
schillen."
Ten slotte zed hij tot de sflgevaa-niig-
den; „Het kolonialisme sterft. Het na
tionalisme van Azië en Afrika komt
daarvoor in de plaats. Verwerpt het ko
lonialisme in al zijn uitingen en er zal
een eind komen aan de conflicten. Ver
werpt het koloniale standpunt en u zuil
ons nationalisme zien als een poedtieve
macht voor de vrede.'"
SINDS jaren schommelt het aan
tal slachtoffers m het verkeer
van de leeftijd van 1 tot 14 jaar tus
sen 19,1 en 20,1 procent van het to
tale aantal verkeersslachtoffers. Het
moet mogelijk zijn dit omlaag te
brengen door deze categorie in bij
zondere bescherming te nemen en
wat de schoolgaande jeugd betreft,
nog indringender te attenderen op
ernstige gevaren, waaraan zij bloot
staat en die onderzocht en geanaly
seerd moeten worden."
De heer A. G. M. Boost, directeur
wegen en verkeer van de A.N.W.B. die
dit vandaag bij de opening van de vijfde
regionale verkeerstechnisch leergang te
Tilburg zou mededelen hij was echter
ziek, reden waarom Lr. C- A. Kuysten,
chef van de verkeersafdeling van de
A.N.W.B. de rede voorlus zei verder,
dut wanneer men het aantal verkeers
ongelukken per 10.000 motorrijtuigen in de
verschillende landen vergelijkt en daarbij
riet dat dit getal voor Amerika in 1959
5,4 bedraagt, dat is aen ongeval op 1750
Colijn
FEN ANDER voorbeeld: Het 3de kabl-
net-Coiyn kwam ln november 1925
ten val, nadat de staatskundlg-gerefor-
meerde ds. Kersten by de behandeling
van de begroting voor buitenlandse za
ken had voorgesteld, het gezantschap by
de Paus op te heffen. De christeiyk-his-
torischen waren het ln principe met de
predikant eens. De rooms-katholieke mi
nisters dreigden, zich by aanneming van
het voorstel uit de coalitie-regering te
zullen terugtrekken. Dit was koren op
de molen van de linkerzijde zy steunde
het voorstel, niet omdat zü tegen het ge
zantschap by de Paus u-as, doch alleen
o-v, de regering ten val te brengen. De
opzet lukte. Het rechtse kabinet werd
Nieuwe hoogovens - rijk
niet bevooroordeeld
(van onze parlementsredactie)
Minister De Pous spreekt geen voor
keur uit wanneer hy het heeft over de
mogelijkheden, in het Nieuwe-Waterweg-
gebied een nieuw hoogovenbedrijf te
stichten. Indien andere serieuze kandi
daten dan de combinatie, bestaande uit
Hoogovens, Staatsmijnen en Ned. Kabel-
fabriek. zich zouden melden, zouden de
ze geen hinderpalen in de weg kunnen of
mogen worden gelegd.
Een ieder is vry om binnen de gren
zen door de wet en algemene regelingen
gesteld, een industrieel bedrijf te vesti
gen op de plaats, die hem daarvoor het
meest geschikt lijkt, zo schrijft minister
De Pous in de memorie van antwoord
op het voorlopig verslag uit de Tweede
Kamer over de begroting van economi
sche zaken.
Indien echter een beroep wordt gedaan
op financiële steun van de overheid,
kunnen bijzondere voorwaarden worden
gesteld ter waarborging van het natio
nale belang, aldus de bewindsman.
De minister wijst voorts erop, dat de
commissie-Van Berkum niet door hem
is ingesteld en dus niet de verplichting
heeft, aan hem te rapporteren.
IN de toestand van het overstroom
de
Meppel is gisteravond de ken
tering ingetreden: het water begint
zakken. In de huizen waar het
water door de naden van de vloer
kwam, blijft het nu onder de plan
ken. Het water zal blijven vallen als
het weer rustig blijft. Het zal echter
nog wel enkele dagen duren voordat
de straten weer droog zijn.
De dijk aan de Meerweg te Paterswol-
Generaal Emllc Janssens, de vroegere
opperbevelhebber van de Kongolese For
ce Publique, is veroordeeld tot vijftien
dagen streng arrest, omdat hij zonder
voorafgaande toestemming van de mili
taire autoriteiten in België een lezing
heeft gepubliceerd pver de gebeurtenis
sen in Kongo, zo is van betrouwbare zijde
in dep Staat, die zich de behoudende I in Brussel vernomen.
(Van onze parlementsredactie)
Minister Beerman heeft aan het
liberale Eerste-Kamerlid Baron De
Vos van Steenwijk niet de Sirat-Nico-
1 aasverrassing gegeven, waarom deze
senator had gevraagd: de mogelijk
heid om zonder kosten burgerlijke
processen te voeren.
Deze wens kwam gisteren in de Eerste
Kamer ter sprake by de behandeling
van het wetsontwerp tot wyriging van
het tarief van justLtiekosten en salaris
sen in burgerlijke zaken. De bedoeling
ervan is, dat de huidige griffierechten
worden vervangen door een otelsel van
vaste rechtskosten.
De Tweede Kamer heeft indertyd, te
gelijk met dit wetsontwerp, een motie-
Oud aangenomen, waarin wordt gesteld,
dat de rechtspleging in beginsel gratis
behoort te geschieden, en op deze motie
kwamen gistermiddag in de Eerste Ka-
mer enkele senatoren terug.
Niet alleen de heer De Vos van Steen-
wijk, maar ook de socialistisohe oud-
minister van justitie, prof. Samkalden,
drong aan op het nakomen van de
motie-Oud. temeer daar het heffen van
gerechtskosten wellicht voor velen de
weg naar de rechter zal versperren. Ook
heer Van Meeuwen (kath.v.) had hel
heffen van vaste tarieven een stap terug
genoemd. De reohtspraak behoort gratis
te zijn, zei hy.
Minister Beerman wees er op, dat de
wijziging, die thans was voorgesteld, in
het aLgemeen een verlaging van de
kosten en zeer zeker een vereenvoudi
ging van het tarief betekent. Inderdaad
worden in strafzaken geen kosten ge
heven, maar kan men deze wel op één
lijn stellen met burgerlijke zaken, waar
in het belang van de procederende par
tijen voorop staat?
„De motie-Oud i6 voor my niet defi
nitief van de baan. Ik wil echter nog
wel méér argumenten horen ten gun
ste van de opheffing van justLtiekosten
in burgerlijke zaken."
Op een vraag van de heer Van Brug
gen (cii.) antwoordde de bewindsman,
dat de nieuwe regeling voor de deur-
waarderstarieven gelijktijdig met de
afkondiging van deze wet in werking
zal treden. Het wetsontwerp werd ten
slotte zonder hoofdelijke stemming aan
genomen.
de is ondanks de massale hulpverlening
op enkele plaatsen bezweken. Het water
stroomt de achter de dyk gelegen lan
derijen in. Toch weet het leger van vrij
willigers steeds de situatie meester te
blijven. In verband met de benarde situ
atie zijn gisteravond 100 militairen uit
Zuidlaren ingezet om de bedreigde pun
ten in de dijk met zandzakken te ver
sterken.
De kans op een totale overstroming
van Borculo in de Achterhoek is nu bij
na geweken. Het water in de Berkel bo
ven de stuw in Borculo is iets gezakt
Voor zover bekend hebben zich geen per
soonlijke ongelukken voorgedaan en is
er geen vee verdronken. Men blijft ech
ter in Borculo steeds paraat, omdat bul
ten de bebouwde kom het water nog over
de weg stroomt.
Het water, dat grote delen van noord
en west-Duitsland overstroomd heeft,
heeft zich gisteren verder teruggetrok
ken. Meer naar het zuiden toe is het ge
vaar niet geweken.
motorrijtuigen en voor ons land 22, een
op 450 motorrijtuigen, dat niet wil zeg
gen dat het verkeer in ons land zoveel
onveiliger zou zijn. In Amerika waren op
een bevolking van bijna 170 miljoen,
40.000 doden te betreuren, hetgeen voor
ons land zou moeten neerkomen op 2500
doden in plaats van 1600.
Vanzelfsprekend kunnen de verschil
lende factoren die bij ongelukken een rol
spelen, stuk voor stuk tot een bepaalde
grens gunstig worden beïnvloed, maar
wil men hiervan resultaten zien, dan
dient de „wetmatigheid" die bij een
eker percentage conflictsmogelijkheden
optreedt, doorbroken te worden op
systematische wyze. Daartoe is weten
schappelijk onderzoek nodig. Slechts door
nauwkeurige researcharbeid en door het
treffen van de aan de hand daarvan vast
te stellen maatregelen kan verbetering
in het verkeersprobleem worden bereikt.
(Van onze parlementsredactie)
Welke mogelijkheden zijn er, dat het
rijk de aanschaffing van een ocfcnschip
voor het visserij-onderwijs te Scheve-
ningen. Katwijk aan Zee en IJmuiden
financieel steunt? Deze vraag wordt ge
steld in het voorlopig verslag van de
Tweede Kamer over de begroting van
onderwijs, kunsten en wetenschappen
voor 1961.
Deze vraag dringt te meer, zo meent
een aantal Kamerleden, nu een studie
commissie, ingesteld door de gemeente
besturen van Den Haag, Katwijk er
Velsen tot de conclusie is gekomen, dat
een modern oefensehip onontbeerlijk
(Van onze parlementsredactie)
Zal in de toekomst het onderscheid in
belastingplicht voor bezitters van waak
honden en „plezier"-honden vervallen?
De commissie voor de techniek der ge
meentelijke belastingverordening heeft
de regering geadviseerd, dit tariefsver.
schil in de hondenbelasting ongedaan te
maken. De regering heeft haar stand
punt hierover echter nog niet bepaald.
Hem schuldig verklarend i
heerft de officier van Justitie bij de raehrt-
beak te Arnhem gisrteres» tegen ds »-
ge «aodv*c®etter J. B. R- uit SUvotda
vier jeer gevangenisstraf met aftrek gs-
R. wes testleste gelegd op 3 eept.
de 62-jarige landbouwer Th. Hutink uit
Braamt door een meesteek van het leven
te hebben beroofd-
Met een paar vrienden had verdachte
de bewust* «vond rood de boerderij
van Hun tink gereden op bromfietsen mat
open knal potten. Het was de vooropge
zette bedoeling de familie te plagen.
Door het rijden met een bromfiets stoor
den rij bovendien het beeld van de «Ha-
viste. Overeenkomstig de verwachting
van de jongens kwam de vader me* zoon
H. en enkele vrouwen naar buiten om
tegen de stoornis te protesteren. De Jon
gens begonnen met benen te gooien en
er ontstond een heftig* ruzie. Verdachts
liep vervolgens het erf op en verwondde
de zoon me* een mee ln het gericht en
toen de vader tussenbeide wilde komen
eiak hij de oude man met een mee in de
buik. Het slachtoffer overleed op rijn
erf aan inwendige bloeding- Verdachte
beriep rich aanvankelijk op n
doch hij bekende later alias
poiitie.
Promotie*
NIJMEGEN. S deeemfber
tot doctor in de 1 el teren en wtjHwfeert*
op proefwhrift: Joann*» Stalpart van der
Widens „Madrigal-ia". M C A van der Eer
den, reb. te Oirsehot.
TILBURG. 5 december Gepromoveerd
tot doctor in de economische webenethap-
pen op proefschrift: Bestemming van melk
in .Nederland, N Slot te Leidechendam.
UTRDawr. 6 december Gepromoveerd
tot doctor In de geneeskunde op proef
schrift: De electro-encephalograrieche reac
tie op Hdhtpri totaling en rijn batetanjs
voor de oogheelkundige diagnoeUek, A TH
M van Balen te Rotterdam.
AMSTERDAM, G.U., november Ge
slaagd voor kind, economie: B P H Hell-
man (Hilversum) en J v d Ven (A'dam).
AMSTERDAM, G.U., 1 december Ge
slaagd voor doet. pol. en eoc. wetenschap
pen: J Roosenschoon (Haarlem) en M Ru
binstein (Amsterdam). Kand. poi, en soc.
wetenschappen: L M Henny en A A J v d
Clngel (Amsterdam). Kand. Engel»: m«J.
E T Branbergen «n me). M M Zlmmer (Am
sterdam). Bevorderd tot accountant.: A D
Bakker (Renkum).
AMSTERDAM, G.U., 30 november Aan
het Nutsseminarium voor Pedagogiek slaag
den voor kleuterpedagogiek de dame»: H A
Postma-van Albada (Amersfoort), Th A F
de Bois (Amsterdam) en F Po»t (Hattem).
Arts- J G Witteveen en W Veltheer (Am
sterdam). Artsex. le god.: me). N Wiuachey
Hilversum), E Houttuin (Amsterdam) an
R Kuyten (Haarlem).
AMSTERDAM, G.U.. 2 december Ge
slaagd voor doet. rechten: mevr. A H M
Jansen-Stelnbacher (Amsterdam). Doet. na.
tuurlounde: G E M A Hassan en J Bijvoet
(Amsterdam). Kand. wis. en natuurkunde:
mo). H C de Wit, R E Kisman. J G Kor-
sloot (Amsterdam) en H J Mulder (Heem
stede)
AMSTERDAM, V.U., december Ge
slaagd voor prop. theologie: L Wierirvga,
Arnhem. Doet. Iclawiek* taal- en letter
kunde: JSC van Dijk, Zwolle. Kand.
theologie: C Stam Jr., Goes; I de Jong,
Nootdorp.
AMSTERDAM, G.U., 3 december Ge
slaagd voor doet. Slavische talen: JAM
Carpay (Amsterdam).
AMSTERDAM. G.U., 6 december Ge
slaagd voor kand. economie: H Th M Be
vers (Amsterdam).
DELFT, 28 november Geslaagd voor
kand. werktuigkundig ingenieur: S Hyla-
ridus (Deventer) en D J Ligterink (Aalten).
Kand vllegtuigbouwkundig ingenieur: H
Tijdeman (Alkmaar) en R J Zwaan (Enk-
hulzen) Kand. metaalkundig ingemieui
F HeUcndoorn (Heemstede) en E L E M
Rijcken (Heerlen). Ingenieuraex. scheeps
bouwkundig ingenieur: J J K Woortman
(Groningen). Ingenleursex. vHegtutgbouw-
kundig ingenieur: P W Jansen (RrtJewijk,
Z.H.), E van der Kaa (Rijswijk, Z-HJ, H
Krening (met lof), (Voorburg), A A Leut-
scher (Hoogezand), A Maas (Voorburg), H
B van Nederveen (Rijswijk, Z.H.) en C A
K H M Waekowtky (Oosterhout).
EINDHOVEN, 3 december Geslaagd
in de afdeling der scheikundige technolo
gie voor kand.; P J J van Doorn (Zeelat),
V H J Evers (Aalst). A G J Grufbbem (Maas.
bree) en O Renaud (Eindhoven). Prop. ln
de afdeling der scheikundige technologie
G P A Peetera (Maastricht) en P J M
Schlffeleera (Maastricht).
GRONINGEN, 3 december Geslaagd
voor kand. Frans: mej. J Okma (Ypecols-
ga. Friesland). Kand. sociale aardrijkskunde
F van der Ploeg (Ureterp). Bevorderd tot
tandarts. A F Holthuis (Coevorden).
U'R ZIJN weinig onderwerpen in de
-'-i spelling, waarover zoveel twij
fel bestaat als over „het aaneen
schrijven van woorden". Dit heeft
twee oorzaken. Ten eerste kan men
het niet horen en worden er dus alle
mogelijke schakeringen aangetroffen
en ten tweede heeft de commissie die
de Woordenlijst samenstelde, ver
zuimd aan dit onderwerp een hoofd
stuk te wijden. Men kan dus nooit
naar de laatste officiële spellingsgids
verwijzen en moet zich houden aan
vroegere spellingen of aan niet-offi-
ciële gegevens, b.v. die van dr. H. C.
Buiskool, de secretaris van de Neder
lands-Belgische Woordenlijstcommis-
Waarom de Woordeniyst dit onderwerp
niet aanroert, is my een raadsel, maar
er ontbreken ook tal van woorden,
vooral samenstellingen in de lijst, zo
dat men vaak zyn toevlucht tot een
of ander woordenboek moet nemen,
indien men moeilijkheden op het ge
bied van de spelling ontmoet.
Ik zal nu in het volgende een aantal
regels geven, die voor een deel aan
Buiskool zijn ontleend en voor een
ander deel uit verschillende bronnen
zyn geput
De volgorde van de regels is willekeurig.
Men achryft aan elkaar:
1 - Samenstellingen met hier, daar, waar,
tegen, er: hierdoor, daardoor, daarom,
waarom, waardoor, tegenover, tegenop,
erover, ervan, erheen.
Men lette erop dat in vroegere spellingen
er los werd geschreven: er over, er van
enz. Dit is dus een nieuwe spelling
regel
O- De namen van getallen van een tot
honderd ingesloten (tweeëntwintig,
achtennegentig enz.).
Ook dit is iets nieuws. Bij vorige spel
lingen gold de regel: Schrijf de namen
van de getallen van 120 aan elkaar;
boven twintig schrijft men de delen
los: een en twintig, zes en tachtig. Al
leen honderd werd met zyn vermenig
vuldiger aaneengeschreven: zeshonderd,
achttienhonderd acht en tachtig, negen
duizend driehonderd vier en twintig;
zeven miljoen tweehonderd vier en
twintig duizend driehonderd negentien.
Dit laatste is gedeeltelijk veranderd: de
regels voor honderd met zijn vermenig
vuldiger is dezelfde gebleven, maar
■thans schrijft men bovendien duizend
Door
dr. F. C. Dominions
met zyn vermenigvuldiger aan elkaar:
drieduizend, driehonderdduizend.
Andere gevallen van aaneenschryving
komen bij gehele getallen niet voor.
Men schrijft dus tweehonderd zeven,
tweehonderd zeven duizend (Hieruit
kan men lezen dat de regel is gevolgd:
„Waarom zou men het eenvoudig doen
als het ingewikkeld kan", want zeven
beschouwt men niet al^ de vermenig
vuldiger van duizend). Voor de rang
getallen: zeshonderdste, zestiendui-
zendste e.d. gelden dezelfde regels.
o. Titels die beginnen met Wel-, Zeer-,
Edel-, Hoog- enz,: Weledele Heer,
Zeereerwaarde Heer. Hoogwelgeboren
Heer, Edelachtbare Heer.
a. Aardrijkskundige zelfstandige naam
woorden, die beginnen met Noord,
Zuid. Oost. West, Midden e.d. schrijft
men in tweeën, met een koppelteken
tussen de delen: Noord-Amerika; Zuld-
Azië; West-Duitsland; Midden-Amerika.
De bijvoeglyke naamwoorden, die bU
deze woorden behoren, schrijft men aan
elkaar: Noordamerikaanse; Zuidazia-
tische; Oostbrabantse; Westduitse; Mid-
denamerikaanse en ook Intereuropees
(-pese). Ook Westduits en Westduitser,
Kleinwitrus en Kleinwitrussische, maar
Engels-Indisch, Zeeuws-Vlaams, Bel
gisch-Limburgs, omdat hier het bij
voeglijk naamwoord van een aardrijks
kundige naam is gevormd.
r. Woorden als te zamen, ten minste,
ten slotte, ten gevolge, ten einde in
hun oorspronkelyke betekenis moet
men niet aan elkaar schrijven. Maar
die betekenis is vaak zo aanzienlijk ge-
wyzigd dat velen ze in dit laatste geval
graag aaneenschrijven. Byv..
a. Ik kwam ten slotte op myn bestem
ming (eindeiyk).
b. Je bent ten floot maar ééns jong
toch).
c. Dit kost ten minste honderd gul
den op zyn minst).
b. Je kunt komen, als je tenminste zin
hebt althans).
Ten gevolge heeft zijn betekenis nog niet
zo ver gewijzigd dat aaneenschrijven
gerechtvaardigd is, evenmin als bij ten
einde en te zamen samen).
Men spelt: inzake; terzake; tevoren (soms
te voren); vandaag; zozeer; ten volle;
in plaats van; ten einde (opdat; som»
teneinde) maar altijd los: ten einde
lopen; zoveel; voor zover; in zoverre;
ternauwernood; daarenboven, weeral,
veeleer liever) veel eer vroe
ger); zoëven. tegemoet, tegelyk, te-
gader; te mee (aanstonds); terloops;
terneer; terzijde; te goed (bijwoord)
b.v. in HU heeft vier gulden te goed;
tegoed (zelfstandig naamwoord) b.v.
Een tegoed van honderd gulden. Men
onderscheidt ook te kort en e«n tekort
Verder spelt men: vanmorgen, vanmid
dag, vanavond, voorgoed (voor altijd);
Oudhollands, Oudnederlands, maar oud
burgemeester; oud-katholiek; oud-leer
ling; oud-officier; oud-strijder; oud-sol
daat (als gewezen is bedoeld).
GfRCXNINGGIN. novsmtoer G»»U*fd
voor pedagogiek M.O.-A: A Slot (BaVto»-
voen) en voor M.O.-B: E F Noordatn (Rol
de). Voor kand »ocd ale aardrijkktauftde:
L S van Toeken (Leeuwarden) en J Siktan»
(Groningen). Doet. wia- en natuurkunde:
H C Kaoer (Alkmaar)
GRONINGEN2 december Gedaagd
voor doet. toegepaste wiakunde: H G Kaper
(Alkmaar). Kand. wiM. en natuurkunde A:
F P Dijk (Sijbrandahuoa). W Kimmtora
(Stiena). C: A G Dtentje (Leeuwarden), F:
Planrt- en ddeTtounde MX).: B de Jong
(Oostwold, Old.). Airtsax. l« ged.: G A
Re-tjnfjee (Haren, Gr.).
UTRBCHrr. 30 ncwe tribe r Gerieafd
voor kand. geadhiedeni»W A A M van
SeggeJen (Heematode). Doet Ned. letteren:
Tti E Visaer (Arnhem).
De promotie van de heer A E Btaugrand
op 2S november jl. geecbiedde eum laude.
De A.N.WJ5. heeft zich tot alle min ta
ters gewend met het verzoek veiligheida-
gordels te laten aanbrengen in de onder
de ministerie'» ressorterende autoparken,
ook het militaire. Onderzoekingen heb
ben uitgewezen, dat het aantal slacht
offers drastisch vermindert by het ge
bruik van deze gordels. De bond acht
het dan ook van het grootste belang,
dat de overheid voorgaat ln het nemen
van maatregelen, die de verkeersveilig
heid bevorderen.
In oktober heeft de A.N.W.B. de rijks
politie gevraagd om veiligheidsgordels
te gaan gebruiken. Het korps rijkspo
litie heeft de bond nu meegedeeld, dat
het besloten heeft om in alle auto's van
het korps de gordels san te brengen.
Mr. dr. W. T. Lichte nauw. lid van ds
Eerste Kamer voor da CHU, heeft naar
aanleiding van enkele dagbledpubllkatie«
vragen gesteld aan de minister van ver
keer en waterstaat over de toestand van
de waterkeringen. Onder meer wil hij
weten welk* maatregelenna zijn toe
zegging. de minister heeft genomen om
te bevorderen dart het hoogheemraad
schap Sehieland me* regelmatige dijk
verzwaring (met name noemt hij de Setide-
landse hoge zeedUk) kan doorgaan. Ver
der vraag* de heer Lichten» uer wal ka
maatregelen verder zijn genomen om de
waterstaatkundige veiligheid van het
gebied om de grort* rivieren in Zuid-
H oil and te verzekeren. Ten slotte vraagt
mr. Lichte na uer welke verdere maat
regelen, van plaatselijke of algemene
aard, da minister denkt te nemen.
Jaar ontzetting tegen
schipper gevraagd
De hoofdinspecteur voor de scheep
vaart. de heer J. Metz. heeft vanmiddag
de raad voor de scheepvaart voorgesteld
de bevoegdheid van schipper J. W. S.
uit Den Helder in te houden voor de
tyd van twaalf maanden.
Op 16 januari was het vissersvasu-tuig
Drie Gebroeders H.D. 79 op het strand
van Texel gelopen. Naar de mening van
de heer Metz is deze stranding te wij-
ten aan aperte plichtsverzaking van
schipper S.
De verdediger zei van mening te zUn,
dat de enige fout aan boord van het vis
sersvaartuig Is geweest, dat men zich te
veel heeft aangepast bij wat gewoonte is.
Hy achtte geen gronden aanwezig om de
schipper straf op te leggen. De raad zal
in deze zaak schriftelijk uitspraak doen.
De dag nadat het schip was gestrand,
was een vletterman van de Stortraelk
by de pogingen om de H.D. 79 vlot te
krijgen, verdronken. De heer Metz deelde
mede, dat deze zaak binnenkort door de
raad behandeld zal worden.
VIER BURGERS WORDEN
ERE-COMMANDO
In .Roo*gnda>l W|J d* commandant van
het korps commandotroepenluienant-
kolonel J. H. Hanft. vrijdag de groan e
baret uitreiken aan de commissaris van
de Koningin in de provincie Zeeland, Jhr.
mr. A. F. C. de Saoembroot, de burge
meester van Roosendaal, J. P Godwaldt
de burgemeester van Vliaeingen, mr. b!
Kolff, an de burgemeearter van West-
kapelle. Tl). H. de Meester. ZIJ zijn da
eerst* Nederlandse burgers die dunnes
tot ere-commando worden benoemd. Dee*
benoeming maakt deel uit van een ge
bruikelijke groene bare tui trelklng. dit
maal aan aen vijftigtal militairen dis de
opleiding met goed gevrrtg hebban vok
