LUSTRUM
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
DE WERELD
25 JAAR
GELEDEN
der Ulrechische Indologen Vereeniging
Ca
rrière
De slag in de
Ardennen
ZATERDAG 3 DECEMBER 1960
door
G. PUCHINGER
„En wat Nederland dan doen kan en doen moet, dat is, dat het, zich rekenschap
gevend van dit alles en van zijn diep gewortelde historische verplichting, samen met dat
geheele complex van landen en volken, dat lndië heet, rustig een eigen richting zoekt,
vindt en gaatDaar alleen ligt de mogelijkheid voor den opbloei van de Oostersche be
schavingen voor alle volken van den archipel en tegelijk voor alles uat daar Neder-
landsch is." Dr. j. \t. MEIJER RANNEFT
„De Weg voor Ifldië", pag. 67. mei 1945.
„Tegen de vijanden extra muros heeft het Koninkrijk niet opgekund,
omdat zij door de vijanden intra muros gesteund werden.
Heeft de Natie zonder lndië een toekomst? Dat is niet zeker, maar zeker
niet als wij versagen. Maar dat hebben wij in lndië niet geleerd. Er is, bij ons
allen, soms een neiging tot mismoedigheid. Kat wonder? Doch wij mogen
daaraan niet toegeven. IT ant krachtens ons werk in en voor lndië hebben wij
thaneen taak in en voor Nederland. En bezitten wij ook een recht op zulk
een taak, dat wij niet mogen loslaten
PROF. DR. C. GERRETSON
„Wettelijk Volstreden". P.I.T„ november 1950, pag. 4.
DE geschiedschrijving is een troosteres over wat voorbijgingl Haar dienaren hebben wel
eens ten onrechte de neiging het heden te veronachtzamen, en eerst aan wat definitief
verleden is, in verhaal en geschrift aandacht te besteden. Schrale toegift voor de koele realist,
maar ook, verheven troost voor de idealist; doch grootse opdracht, wat dat laatste aangaat, voor
allen die geloven dat geen strijd op aarde hélemaal vergeefs is gestreden, en om niét is
geweestl
Juist de geschiedschrijver van
het jongste verleden wordt getrof
fen door de snelheid waarmee het
heden tot verleden vervloeit. Dat
de Kruistochten een ver verleden
vormen, en dat wij ons het hoofd
niet meer breken over al wat in
die Jaren om het Heilige Land ge
leden en gestreden is. dat aan
vaarden wij nog wel. Maar dat
ook datgene, waarbij onze eigen
generatie als levende realiteit be
trokken was. voor goed afgedaan
is; dat de blijde feestvierders
van vijfentwintig jaar geleden,
over wat schoon bezit was. thans
de zuchtende herdenkers zijn over
wat voorgoed voorbij is. dat vormt
voor de mens een raadsel dat pijn
kan doen. als hij daarmede per
soonlijk geconfronteerd wordt, een
raadsel dat ons echter terugwerpt
op eigen verschijnen, streven en
verdwijnen in deze werkelijkheid;
het vormt kortweg een mysterie
dat verdiept, maar zich niet laat
ont-heimclfjken!
te zeggen, want Delft heeft uit
muntende ambtenaren geleverd.
Met dat al was de Nederlandse
regering destijds toch van mening
dat de leerlingen van de Dclftse
opleiding één ding misten, althans
niet in voldoende mate bezaten,
en dat was ruimte van blik! Dit
heeft ten gevolge gehad dat men
de studie van de Indologen wilde
doen plaats vinden aan een Uni
versiteit. opdat de aanstaande
ambtenaar universitair, en bin
nen een universitaire gemeen
schap. gevormd /.ou worden.
Zo ontving Leiden het monopo
lie tot vorming van Indologen.
en wanneer we aan namen als
prof. mr. C. van Vollcnhoven en
prof. dr. C. Snourk Hurgronje den
ken. kunnen wij aan dit alles
slechts met eerbied terugdenken.
Maar een monopolie in de we
tenschap bergt gevaren in zich.
die niet zijn te voorkomen door
Het door Sierk Sclirödrr geschil
derde portret ion pro/. Gerretson,
dot woensdag jl. nnn de Utrechtse
Universiteit werd overgedragen.
zoals de Instelling in het dagelijk-
sehe leven wordt genoemd on
der Gods Zegen tc zien groeien
en bloeien. Aan den avond van
mijn leven is mij dat een ver
kwikking des harten", (pag. 9)
Over de strijd Utrecht-Leiden
zullen de historici in de toekomst
nog menige slag hebben te leve
ren. maar men vergete deze woor-
U.I.V.
Dat alles vliegt ongeordend
even door de gedachten heen van
hen. die zich herinneren hoe vijf
entwintig jaar geleden aan de
Utrechtse Universiteit het tweede
lustrum werd gevierd van
Utrechtse Indologen-Vereniging.
de z g. U.I.V waarin binnen de
idologen-Vereniginj
waarin binnen d
toenmalige Utrechtse studenten
kring de Utrechtse Indologische
Faculteit gestalte en activiteit
ontving
WIJ. die vijfentwintig jaar nè
dit lustrum loven, hebben deze fa
culteit reed vijftien jaar over
leefd. want omstreeks vijftien
jaar geleden eindigden de werk
zaamheden van deze bijzondere fa
culteit aan de Utrechtse Univer
siteit.
De gebeurtenissen in lndië ge
durende en na do Japanse bezet
ting sneden ook dit af: een bloei
ende faculteit met hoogleraren
waaronder Gerretson. Eggens. de
thans overleden Kernkamp en Fi
scher. de huidige rector-magnifi-
cus der Utrechtse Universiteit,
moest haar werkzaamheden sta
ken. omdat de uitzending van we
tenschappelijk gevormde bestuurs
ambtenaren naar Nederlands
Oost lndië. met de vorming en er
kenning van de Republiek Indo
nesië. een einde had genomen.
En toch had deze bijzondere In
dologische faculteit aan de
Utrechtse Rijksuniversiteit. die
slechts een kwart eeuw bestaan
heeft, van zich laten spreken op
een wijze die evenzeer warme bij
val als hevige bestrijding wakker
riep en tot vandaag toe in stand
is gehouden.
Strijdend is de Indologische
Faculteit te Utrecht ondergegaan,
onder leiding van haar grote voor
man prof dr C. Gerretson. en de
studenten hebben ruim aandeel
5chad in deze strijd, en daarom
net men cr juist aan het be
staan van de Utrechtse Indolo
gen-Vereniging nok vandaag niet
geheel te vergeten.
Bijzondere faculteit
Oorspronkelijk werden de be
stuursambtenaren voor Neder
lands Oost lndië opgeleid te Delft.
Men zou deze opleiding kunnen
vergelijken met de vakscholen
voor militairen te Breda en te
Den Helder Delft schonk zijn
leerlingen destijds hoogstwaar-
ichijnliik meer parate kennis dan
later Leiden en Utrecht, en het
sou onjuist zijn van Delft kwaad
firote leermeesters als Van Vol-
enhoven en Snouck Hurgronje, er
eerder door gestimuleerd worden!
In de twintiger jaren onderkenden
velen het gevaar van de ..Leidse
richting": overdrijving, eenzijdig
heid en verstarring alsmede epi
gonisme.
De Leidse Indologische Facul
teit had zich verdienstelijk ge
maakt* door soms zeer gerecht
vaardigde critiek te geven op ver
keerde Indische toestanden, en
natuurlijk bleef de Leidse School
daarop hameren, wel eens met
het gevaar dat ook het vele goede
dat Nederland in lndië tot stand
bracht, ontkend of vergeten werd.
Daarom stimuleerden diverse
mannen van formaat als mr. B.
C. J Loder. prof dr. M. W. F.
Treub, dr. H. Colijn. prof. dr. J.
Ph. Suyling cn vele anderen van
uit eigen positief beginsel de op
richting van ccn serie ..bijzondere"
leerstoelen te Utrecht, die tesa-
men een gehele Indologische Fa
culteit vormden.
Mr. B. C. J. Loaer
Van de oprichting van de
Utrechtse Indologische Faculteit
is wellicht geen betere, geen kor
tere omschrijving tc geven dan die
de in 1935 overleden eerste presi
dent-curator der Utrechtse Indo
logische Faculteit heeft gegeven
in het Gedenkboek, uitgegeven ter
gelegenheid van het Tweede Lus
trum der Utrechtsche Indologen-
Verecniging. Mr Lodcr, de gro
te volkenrcchtkcnner, schreef
daarin:
..Het was einde 1924, In dien
tijd. dat het défaitisme In Neder
land 'volop tierde, dat mijn vrtend
Treub mij kwam verzoeken. Voor
zitter te willen worden van het
Fnnds ten behoeve van Indnlogi-
srhr Studiën aan de Rijksuniver
siteit te Utrecht.
Hij overtuigde mij met klem
van argumenten, dat de geest van
het Indische onderwijs aan de hoo-
geschnol te Lelden een zodani
ge was. dat daardoor werd gebro
ken het gevoel van de roeping,
het losmaken van den band tus
sen deze beide gebieden werd
voorbereid.
Ik heb Prof. Treub toen geant
woord, dat ik het mij een eer
achtte, mede te mogen werken
om dit streven tegen te gaan. om
dat ik dit verderfelijk achtte èn
dom.
Ik heb nooit spijt gehad van
mijn besluit, ofschoon men mij in
den aanvang van den strijd meer
malen daarvan heeft willen terug
brengen. Ik heb het voorrecht ge
had. de Indologische Faculteit
De nieuwe Faculteit werd in fei
te geopend met het uitspreken
van de inaugurele rede van prof.
dr. C. Gerretson op 7 oktober 1925:
,,De historische vorming van don
bestuursambtenaar".
Het is goed eraan tc herinne
ren dat niemand minder dan de
later zo befaamde dr. H. J. van
Mook op 24 december 1925 in het
..Koioniaal Tijdschrift" (Jaargang
XV. nr. 2) een bestrijding publi
ceerde van deze rede. ..De Inau-
Ïureele rede van prof. dr. C.
lerretson".
Wanneer ooit bewezen Is dat de
politieke strijd mede voorbereid
wordt In de wetenschap, dan hiér!
De strijd om lndië tussen prof.
dr. C. Gerretson en dr. H. J. van
Mook begon niet eerst In 1945,
maar reeds in 1925!
Wie inmiddels deze faculteit ge
kend heeft door middel van de
colleges en geschriften harer
hoogleraren en de arbeid der
Utrechtse Indologen-Vereniging.
kan niet ontkennen dat deze Fa
culteit een waardevolle plaats
heeft ingenomen binnen het kader
der Utrechtse Universiteit.
Dat blijkt niet alleen uit do tien
tallen promoties die gedurende een
kwart eeuw in de Indologische
Faculteit plaatsvonden (groten
deels met prof. Gerretson als pro
motori maar ook uit het feit dat
zeer vele Indische bestuursambte
naren die in Nederlands-Oost-In-
dië gewerkt hebben, te Utrecht
hun opleiding ontvingen. De te
genwoordige gouverneur van
N'leuw-Guinea, dr. P. J. Platteel
studeerde in 1936 als promoven
dus van prof. Gerretson af, pro
moverende op het onderwerp
..De Grondslagen der Constitutie
van Nederlandsch-Indië; de wor
ding van het Regcerlngs-Regle-
ment van 1815".
De Rijkseenheidsgedachtc was
de inzet dezer faculteit, en de op
voeding der Indische volkeren en
hun zelfstandigwording was richt
lijn van alle wetenschappelijk on
derzoek.
Prof. dr. C. w. Volgroff
Op dinsdag 3 december 1935
werd het tweede lustrum der U I.
V in de Senaatskamer van de
Utrechtse Universiteit, in aanwe
zigheid van de minister van kolo
niën, dr. H. Colijn. gevierd, en
waar deze Faculteit thans voor
goed verdwenen is. is het nuttig
de rede nog eens over te lezen die
de Utrechtse rector-magnlficus
prof dr. C. W. Volgraff die mid
dag uitsprak:
..Dat gtj heden het tweede lustrum
van uwe vereeniging kunt vieren. Is
voor u een reden tot verheugenis Na
tien Jaar met eere te hebben bestaan.
zoudt gij gerechtigd zijn trotsch te
zijn op den groei en bloei van uwe
vereeniging en toch vervult u niet zoo
zeer een gevoel van trotsch. als wel
een gevoel van dankbaarheid voor den
snellen opbloei, die in zoo korten tijd
uw deel is geworden. Deze dankbare
blijdschap heersept heden niet alleen
in uw eigen kring: zij wordt gedeeld
door de verschillende faculteiten en
groepen die de academische samenle
ving uitmaken. Uit naam van onze
universiteit bied ik u. Mijnheer de
Voorzitter, mijne oprechte en hartelij
ke gelukwenschen aan. Ik moge u ver
zekeren, dat Rector en Senaat met
voldoen.'ng en met belangstelling den
bloei van uwe vereeniging gadeslaan,
en u toewenschen. dat de voorspoed,
die u tot nu toe beschoren is geweest,
zal worden bestendigd. Er is goede re
den voor. dat onze belangstelling en
onze sympathie tot u uitgaan. De le
den van uwe vereeniging zijn de toe
komstige bewindvoerders en bestuur
ders van Nederlandsch-Indië. Dank
zij den goeden geest, die in uwe krin
gen heerseht. zullen zij, daarvan kun
nen wij verzekerd zijn. eens de eer
van Nederland en van de Utrechtsche
Universiteit in de overzeesche deelen
van het rijk hoog houden. Indachtig
aan dc daden der groote mannen van
de zeventiende eeuw. ons bloeitijdperk,
zullen zij zich doordrongen toonen. van
het besef, dat zij niet ten bate van
zich zelf, evenmin in dienst van eenig
hersenschimmig vooropgezet denk
beeld, maar tot waarachtig heil van
de gemeenschap zich hebben te wij
den aan de schoone taak die hen
wacht: Ik aarzel ijict om te zeggen,
dat zij zullen doen wat tot het belang
rijkste behoort, dat ten voordcelc van
het land kan worden verricht
Er is nog een tweede reden, waar
om de universiteit deze feestviering
van u. Indologen. Jongste kinderen
van onze Alma Mater, met ingenomen
heid begroet. Dit lustrum van uw ver
eeniging valt samen met het tienja
rig bestaan van de laatste groote aan
winst en uitbreiding der universiteit,
de Vereenigde Faculteiten, die u allen
herbergen
De gelukwenschen die ik de eer heb
hier te vertolken strekken zich dien
tengevolge ook uit tot de Jonge Indo
logische Faculteit zélve, wier stichting
wij thans herdenken, en wier voortbe
staan en gedurige ontwikkeling voor
onze universiteit van zoo groote bctee-
kcr.is zijn. In de Indologische Faculteit
bezitten wij ln het universitair kader
den band met Nederlandsch-Indië. een
band die te voren bij ons niet be
stond. Het is zonderling om te zeggen,
maar ofschoon Nederlandsch-Indië
meer dan driehonderd jaar bij Ne
derland behoort, bestond cr aan de
Utrechtsche. eveneens driehonderdja
rige. Rijksuniversiteit tot voor tien ja
ren geen onderwijs in het Malcisch.
Javaansch. Soendaneesch, Chineesch
of Japansch. geen speciaal onderricht
in de geschiedenis en de volkenkun
de van Nederlandsch-Indië, of in het
Indische recht en de Indische staats
instellingen. Dit alles, en meer dan
dat hebben wij nu ontvangen, en wij
zijn er zeer erkentelijk voor; wij
waardeeren het daarbij bovenal, dat
alle deze vakken vertegenwoordigd
zijn door vroede mannen, in wier we
tenschappelijkheid en onbevooroor
deeldheid. in wier karakter en vader
landsliefde wij het volste vertrouwen
stellen Ik wensch de Indologische Fa
culteit geluk met de wijze waarop zij
in de afgeloopen tien jaar haar taak
heeft opgevat en vervuld Door het
geen zij heeft bereikt en tot stand ge
bracht heeft zij hare levenskracht be
wezen. In de oogen van ieder die Ne
der landsch-Indic rekent tot Neder
land, heeft de Indologische Faculteit
getoond eene onschatbare aanvulling
ie zijn van dc Utrechtsche Universi
teit. Ere daarom aan hare stichters,
hare heheerders en hare ledenl Eere
ook aan u, Indofogische studenten,
medestrijders, die dc hoop zijt van
Nederland ln lndië".
Het heeft zin deze rede vandaag
te herlezen, omdat deze toespraak
zo treffend juist weergeeft de
geest waarin deze Faculteit werk
te. de geest ook waarin anderen
binnen de Utrechtse Alma Mater
met haar samenwerkten. In deze
geest heeft de Indologische Facul
teit te Utrecht tot haar einde toe
gearbeid.
De bestuursleden der Utrechtse
Indologen-Vereniging hebben vrij
wel steeds een sieraad gevormd
in de Utrechtse studentenwereld.
Haar bestuurderen stonden voor
aan in het verzet tegen dc Duitse
vijand gedurende de bezettingstijd.
De voorzitter van het Nederlands
studentenverzet gedurende Ce
laatste oorlog, mr. A. J. Andrée
Willens, was lid van de Utrecht
se Indologen-Vereniging!
De feestviering in 1935 weid
vervolgd met een herdenkingsrede
van prof. jhr. mr. B. C. de Sa-
vornin Lobman en wetenschappe
lijke referaten van ir. L. J. M.
Fcber en prof. dr. C. Gerretson
Aan één der oprichters cn beheer
ders dezer Faculteit, de reeds zo
spoedig daarna overleden mr. dr.
H. H. A. van Gybland Oosterhoff,
werd bij dit lustrum het erelid
maatschap der U I V aangebo
den.
Prof. Gerretson
Na de oorlog beleefde de U.I.V.
nog enige jaren van grote op
bloei, waarbij haar leden via
perswerk cn vergaderingen deel
namen aan dc strijd voor het be
houd van de band van lndië met
Nederland.
Vrijwel tegelijk met het nog
gevierde 25-jarig ambtsjubileum
van prof. dr. C. Gerretson, moest
de Faculteit echter haar werk
zaamheden definitief beëindigen
In november 1950 kondigde prof.
dr C Gerretson in een artikel ge
titeld ..Wettelijk Volstreden" het
einde aan van de Utrechtse Indo
logische Faculteit in P IT., het
orgaan der Utrechtsche Indologen
Vereeniging. Zijn slotwoorden wa
ren: ..Dc H. Schrift zegt ergens,
dat slechts die strijders gekroond
worden, dlc hun strijd wettelijk
inomimoos) hebben volstreden.
Onze mannen In lndië hebben zlrh
voortreffelijk gedragen. Zij zijn.
gesterkt door hun Ideaal, op hun
post gebleven tol het einde toe.
ZIJ hebben het veld slechts ge
ruimd toen het daartoe strekkend
bevel des Konlngs" heengaan
tot plicht maakte.
Allen te samen, en dit trooste
ons, hebben wij onze strijd ..wet
telijk volstreden". Wij veriaten
het veld daarom met opgeheven
hoofden. Ongebroken!"
Dat alles is thans reeds weer
verleden!
Maar de taak om het verleden
niet alleen niet te vergeten, maar
ook te verzorgen, blijft bestaan:
Hoe menigmaal hebben latere ge
neraties de verliezers uit het ver
leden gelijk gegeven, en de over
winnaars ongelijk:
Er is temeer reden om aan het
bestaan van de Utrechtse Indolo
gische Faculteit en haar studenten
faculteits-vereniging. de U.I.V.
te herinneren, omdat bij het vijf
entwintigjarig ambtsjubileum een
door Sierk Schroder geschilderd
schilderij van prof. Gerretson aan
de jubilaris werd aangeboden. De
geestige rede waarmee de jubi
laris dit schilderij aanvaardde,
zal menig toenmaals aanwezige,
onvergetelijk zijn.
Het was woensdag j.l. 30 no
vember 1960. dal dit schilderij
werd overgedragen aan de
Utrechtse Universiteit, aanvaard
door de tegenwoordige rector-
magnificus, prof. dr. H. Th, Fi
scher. oud-hoogleraar aan de In
dologische Faculteit.
Dit imponerende schilderij van
de schrijver-strijder-docent Ger
retson zal voortaan binnen de
muren van het Universiteitsge
bouw herinneren aan hem zelf en
aan de Faculteit die hij gediend
heeft.
Het is wel niet te veel gezegd,
wanneer wij veronderstellen, dat
nog menig bezoeker van het
Utrechtse Universiteitsgebouw oen
ogenblik bij dit imponerende
schilderij zal stilstaan, en dat in
de toekomst nog menig historicus
in zijn geschriften zal verwijlen
bij Gerretson en bij de Faculteit
die hij door zijn zeldzame arbeid
aanzien heeft gegeven
-fi-
Carrière door Utta Danella,
Uitgave Zuid-Hollandsche Uit
geversmij.. Den Haag.
Deze roman geeft een inzicht in
de moeilijkheden en problemen,
zij het dan vooral de liefdespro
blemen, van mensen, wier geluk
werd verwoest door een oorlog.
Aanvankelijk kunnen zij hun
plaats in de maatschappij en on
der de mensen niet meer terugvin
den. Verlaten trachten de jonge
mensen een nieuw bestaan op te
bouwen.
Tussen mensen, die alleen maar
aan zichzelf denken, ontmoeten
twee eenzame harten elkaar,
jonge man, Martin, een Russi
sche krijgsgevangene en uit de
üostzone verdreven. Tijdens zijn
gevangenschap is hij door zijn
vrouw in de steek gelaten. Zij
heeft een man en een kind.
En Regina, het jonge meisje,
dat door de Russische soldaten
seksueel is misbruikt, hetgeen
bij haar een psychische schok
heeft veroorzaakt. Het is oude
jaarsavond, en juist op deze
avond voelt de eenzame mens
zich eenzamer dan ooit. Voorna
melijk door hun beider eenzaam
heid voelen Martin en Regina
zich tot elkaar aangetrokken.
Hun wegen scheiden zich echter
weer. Na vele moeilijkheden en
tussenpersonen vinden zij elkaar
weer terug. Beide mensen hebben
inmiddels koortsachtig carrière
gemaakt. Het boek geeft een dui
delijk beeld van de Duitse na-oor-
logse samenleving. Het verhaalt
van mensen, die alles opofferen
voor succes en rijkdom. Ook
van mensen, die strijden om het
geluk en die iets proberen te ma
ken van hun leven. Het zijn al
len moderne mensen uit een mo
derne tijd. Het boek zal ongetwij
feld, vooral de jonge lezer, boei
en. Het is een roman uit de Cul
tuurserie. De geautoriseerde ver
taling is van M. L. Ohl.
Dc slag ln de Ardennen
1944 (Hitlers laatste offensief),
door John Toland. Uitgave Hol-
landia N.V., Baarn.
Dit voortreffelijke boek van
John Toland is nu, goed ver
taald door Ton van Beers, ook
in het Nederlands verschenen.
De slag in de Ardennen, die de
geallieerden voor vele problemen
plaatste, heeft misschien wel het
meest tot de verbeelding van
West-Europa gesproken Het
was het laatst offensief, dat
Hitier inzette, en het heeft veel
levens gekost. De grond van de
Ardennen is gedrenkt in het
bloed van honderdtallen gealli
eerde soldaten. Daarom is het
nodig, dat men in wijde kring
van hun belevenissen in die
dramatische week rond de
Kerstdagen van 1944 kennis
neemt.
Luitenant-generaal b.d. J. J. C,
P. Wilson schreef een voorwoord
dat een warme aanbeveling is.
Loemoemba zorgde voor de nodige opschudding - Hoe reageren
zijn „beschermers" - Nkroemah gaat door dik en dun op zijn
doel af Winst en verlies voor De Gaulle Bonn weigerde terecht
TT ET is ln deze spannende dagen als Loemoemba heeft bewezen, voor te zorgen, dat de Kongo
niet eenvoudig, een overzicht dat hÜ niet thuishoort in de niet terugkeert tot een kolonia-
t. „niou;.. kringen, waaraan de leiding van le status en dat zijn onafhanke-
te schruyn naar aanleiding van de zaken in Knng0 kan worden mkheid voor altijd wordt ge-
de situatie In Kongo. Nauwelijks toevertrouwd. Hij dient een be- handhaafd. In de eerste plaats
heeft men zich neergelegd bU handeling te krijgen, die elke vragen we ons af, waar Nkroe-
wii/lirimr van dc nniitieke Kongolees zou krijgen, wanneer mah het recht en de moed van-
p hl] crnstice overtredingen zou daan haalt, namens de Afrikaan.
hebben begaan. En wat zijn se en Aziatische volkeren
toestand, of een andere gebeur
tenis zorgt er weer voor, dat de positie als politicus betreft dient spreken. Voorts realiseren we
meest actuele beschouwing al
haar waarde verliest. Zo is het
ook deze week geweest. Aanvan- hem als zodanig te aanvaarden. dat^Kongo opnieuw een kolonie
kelfjk leek de vreugde over de wordt en die de onafhankelijk-
overwinning van de Kongolese Hct zou .gevaarlijk en bijzon- heid van dit jonge land willen
hij slechts gezien te worden als ons> dat er heel wat Afrikaan
een gewoon parlementslid, zo se en Aziatische landen zijn, die
lang het parlement bereid is, inderdaad willen voorkomen.
vt der onverstandig znn de demo- verdedigen
president Kasavoebos ln de V.Ts.- r„llsch f„lnd, leider» vsn Knn-
beschermen.
Maar we zijn er evenzeer van
Assemblee te New York van kor- g0 te dwingen, met deze man overtuigd, dat zij zich ook zul
te duur te zijn geweest. Ook de aan tafel te gaan zitten, zolang ien verzetten tegen pogingen
krschtmrtlnr tu™n knlnnrl Mn- Mt h«'' Ghana, zslf van Kongo een
bereid is. zich aan de democra- kolome te maken, zoals Nkroe-
boetoe s legereenheden en de tische spelregels te houden. En mah geprobeerd heeft,
troepen van de Verenigde Naties, zo ver is het bU Loemoemba nog
in hel bütnnder het Ghannsr deel lang nlst. Nkrwmah «preekt dan ook al-
leen namens Ghana en een paar
daarvan, die in het voordeel van NILrnnmah andere op hol geslagen staten
de Kongolese „sterke man" was liKrOeman en maakt zjch aan grote on-
uitgevallen leek veel van haar T i w, waarachtigheid schuldig, als
Intussen volgen we ook met j,jj de hier geciteerde woor-
waarde te hebben verloren. De emgc spanning het optreden van den ta de mond nccmt. En ook
twijfel was zowel in New York president Nkroemah van Ghana. wanneer hij zegt. dat een Afri-
sis in Leopoldstad «eer nnt de |k1*kan,,0'uSS',„T„",,,pt,eS7n,hor!1eer"
hork konten kutten. toen Loe- Afrikaanse continent streeft. PJ™ kli
moemba kans had gezien, uit Bijna was hij er enkele maan- yvi)rden gesteld, dan zullen
Leopoldstad te ontsnappen, klaar- bfnnelf ziln invlo^ssfeer' te krfj- weinigen enig geloof hechten
bliJkelUk op weg naar Stanley- gen zoals reeds het geval was aan d"edeunden"10'wa^ïii
stad, waar enkele van zijn loyaal met de vroegere Franse kolonie 5^"
gebleven medewerkers de mscht Guinée. Enkele dogen geleden ^k/d°e„mca^"^- '"„entn
u j werd bekendgemaakt, dat een meacwerKing zuilen verlenen.
in handen hebben en door middel bijzondere band was gesloten
van politieke terreur militairen tussen Ghana en Mali, even-
en burgers tot „gehoorzaamheid" eens een vroegere Franse kolo-
nn I npmnpmha rn ontrouw aan nie- Men kent de geschiedenis Om nog even ln Afrika te blij-
sin Loemoemba en ontrouw aan de Mabfed„,lle. Soedan ven. bepJald onp„ttig is ook d'e
de wettige regering te Leopold- en Senegal vormden als leden ontwikkeling in de relaties tus-
stad weten te bewegen. Sedert van de nieuwe Franse gemeen- Sen Marokko enerzijds en Frank-
die vlucht waren alle ogen weer schap samen deze federatie. Via rijk en Tunesië anderzijds. Ma-
is» 0.mnomha dip na Senegal had Soedan op deze wij- rokko eist zoals men weet. Mau-
gericht op Loemoemba, die na zc Ultweg de Atlantl. d>( va„
Kasavoeboe's succes cindeluk sche oceaan en de toekomst van Frankrijk onafhankelijkheid
volkomen uitgeschakeld leek. deze nieuwe staat leek dan ook heeft verkregen. Het heeft ge-
verzekerd te zijn, toen Soedan tracht zich bij het stellen van
trachtte, de invloed van de Se- zjjn ejsen aan Frankrijk te ver-
negalese leiders in de federatie zekers„ va„ de steun va„ Tune-
he- ü11. te schak®lencen Senegal als evenals Marokko zelf een
Hat ware onder Soedanese over- voormalig Frans protectoraat,
nat heersing te brengen. -- - -
Marokko
Verward
Toen kwamen verwarde
richten uit Loeloeaburg,
Loemoemba door troepen van
Moboetoe was gearresteerd, maar
dat Ghanese militairen, die nu
meriek in de meerderheid waren,
de ex-premier hadden ontzet en.
hem als vrij man naar Loeloea
burg hadden overgebracht, waar
hij over de mogelijkheid zou be
schikken, onder bescherming van
de Ghanese V.N.-troepen uit te
wijken naar Stanleystad. Enkele
uren later berichtten twee grote
persbureaus uit LeopoldstaO dat
kolonel Moboetoe officieel k.sd
verklaard, dat Loemoemba weer
in handen was van zijn troepen
en dat zij opdracht hadden, de
ex-premier gevankelijk naar
Leopoldstad te voeren. En vol
gens togp nog niet bevestigde
berichten was deze verrassende
nieuwe ontwikkeling het gevolg
van cen persoonlijk ingrijpen
van de opperbevelhebber van de
V.N.-troepen in Kongo, de Indi
sche generaal Rikhye, die de
Ghanese militairen bevel zou
hebben gegeven, zich niet te ver
zetten tegen de arrestatie van
Loemoemba door het Kongolese
leger. Het leek op het ogenblik
dat we dit schreven waarschijn
lijk. dat Rikhye handelde naar
aanleiding van stappen, die kolo
nel Moboetoe bij hem had onder
nomen en waarbij werd gedreigd
met een hernieuwd gewapend
optreden tegen de Ghanese
troepen.
Niets ieker
Intussen is nog niets zeker. In
Maar president Bourguiba van
Tunesië gaf niet thuis, in elk
geval, omdat hij de eis van
Marokko onbillijk vond, maar
staat dan zijn eigen Tunesië,
laatste is waarschijnlijk de oor
zaak van de beslistheid, waar
mede Bourguiba zich van de
Marokkaanse opvattingen heeft
gedistancieerd.
Dit is een betreurenswaardige
ontwikkeling. Frankrijk en Tu
nesië staan beide in hun recht,
wanneer zij zich op het stand
punt stellen, dat Marokko geen
enkele aanspraak op Maureta-
nlë kan maken. Dat weet men
in Marokko, maar men heeft
desondanks volhard ln de eis,
dat het gebied deel zou gaan
uitmaken van Marokko. Maure-
tanlë is nu onafhankelijk ge
worden. Wellicht gaat Marokko
trachten, de leiders van dit jon
ge land onder druk te zetten
om ze alsnog tot een samen
gaan te bewegen. Wanneer het
daarbij nog steun gaat zoeken
bij mannen als Nkroemah van
Ghana kan hieruit opnieuw een
gevaarlijke situatie ontstaan.
Toen het al bijna te laat was,
grepen de Senegalezen in,stuur
den de Soedanezen naar hun
Algerije
Nog enkele opmerkingen, over
land terug en maakten eenzijdig Algerije, een vraagstuk, dat
een eind aan het bestaan van hier nauw verband mee houdt,
de Malifederatie. Frankrijk koos In een vorig overzicht wezen wij
in dit conflict in wezen de zijde op de afbrekende taal. die Paul
de persberichten werd er rred, van Senegal toen het deze nieu- Delouvrier. Dei Gdu'le's gevol-
we republiek erkende en zich machugde voor Algerije, had ge-
op gewezen, dat dc weg tussen dus neerlegde bij hét liquideren bezigd, toen hij in Algiers de
Loeloeaburg en Leopoldstad lang van de Malifederatie. Soedan plannen \'an de president als het
te en dat er nog heel wat kan veranderde toen zijn naam en «'are krachteloos maakte. We
noemde zich voortaan de repu- schreven toen, dat het opval-
gebeuren. voordat Moboetoe s bhek Maü en deze republiek lend was. dat dit mogelijk was.
troepen cr ln zijn geslaagd, de heeft zich nu met huid en haar Het handhaven van Delouvrier
ex-premler naar Leopoldstad te aan Nkroemah verkocht. zou hebben gewezen op dubbel
hartigheid van de zijde van De
De leiders van Mali zullen dit Gaulle. Hieraan heeft waar-
nooit willen erkennen, maar in schijnlijk memand gedacht en
j wanneer er ook maar even twn-
werkelijkheid komt de relatie w aan kljn bedoeiinge„ ZOu heb-
tussen beide staten daar wel op ben bestaan, dan werd die
neer. En zo heeft Nkroemah op- betrekkelijk vlug weggenomen
nieuw een bres eeslacen in de door het PromPte ontslag van
nieuw een Dres geslagen in ae rjelouvr er en ziin vervancinv
brengen, tenzij zU ln Loeloeaburg
beslag kunnen leggen op cen
vliegtuig, voordat Kongolese mi
litairen, die Loemoemba trouw
zijn gebleven, er kans toe zien,
hem ta bevrijden.
Maar zelfs wanneer Loemoem
ba inderdaad aanvankelijk in Franse gemeenschap, het mees-
Leopoldstad wordt afgeleverd, terwerk van De Gaulle,
zijn de moeilijkheden, die deze
week zijn gerezen, niet uit de FN L I
wereld geholpen. De „bescher- UppcrOGYGI
a a Delouvrier en zijn vervanging
totdusver nog gesloten nieuwe door jean Morin, de voormali
ge prefect van Toulouse, alsme-
mers" van de ex-premier in het
bijzonder die in Ghana,
Nkroemah loopt nog met an-
de de benoeming van niemand
minder dan de vertrouweling
van De Gaulle, de zeer geziene
diplomaat Louis Joxe tot de eer
ste minister voor Algerijnse za
ken. Hiermede heeft De Gaulle
Egyptisch-Syrische Verenigde dere plannen rond, die ook pas- ®e"s,te !?eer afn iedereen ^ui-
Arabische republiek, de Sowjet- sen jn zjjn streven naar een con- delijk willen maken, dat het hem
unie cn andere op macht en in- centratie van macht, met zo mo- j11®1 ^et ^rzekeren. van de toe
vloed beluste staten zullen moord gelijk Ghana als middelpunt Hij omst van Algerije bittere ernst
en brand schreeuwen, als hij niet wü overgaan tot instellingvan 1S'
onmiddellijk op vrije voeten ,en Afrikaans opperbevel, zoge- Bonn
wordt gesteld cn geen gelegen- naamd als protest tegen de on-
heid krijgt, zich in het parlement macht van de Verenigde Naties Tenslotte nog een paar regels
m Hf,!l n«r ,1in hS £'j hersAcl van ordc,en rust in 0ver de mislukte poging van de
digingen. die naar zijn hoofd Kongo. Dat is evenwel een doek- Verenigde Staten, de kosten van
worden geslingerd. je voor het bloeden. Nkroemah de legering van de Amerikaanse
streeft slechts naar een derge- troepen in West-Duitsland door
De positie van Kasavoeboe cn lijk opperbevel en in wezen dus de Duitsers zelf te laten beta-
Moboetoe zal er beslist niet ge- "aar de vorming van een ge- len. De oorzaak van deze mis-
mikkrliikrr on worden maar op 'zicdzeW staande Afri- lukking ligt bij de Amerikanen
makkelijker op «orden maar kaanse strijdmacht om zijn zeJf «md«t de zaken ver_
daar staat tegenover, dat nun eigen politieke doeleinden mee keerd hebben aangepakt Te-
invloed cn hun gezag In de krin- te kunnen verwezenlijken, met recht verklaarde minister Von
gen van de Verenigde Naties met a"derc woorden: hij wil over Brentano, dat betaling van be
de dar toenemen niet in het de mogelijkheid beschikken om doelde legeringskosten herinne-
e buiten de Verenigde Naties om ringen zou oproepen aan de be-
minst door de krachtige maat- politieke leiders te hulp te kun- zettingsperiode en alleen al om
regelen tegenover Ghana en de nen komen, als zij zoals Loe- die reden politiek en psycholo--
V.A.R En dat Is wanneer men moemba in Kongo op wetti- gisch gezien niet op rekening
»r hiitvpnd in siisLirt T npmnpm ge en verantwoorde wijze aan van West-Duitsland zou moe-
er bl^end .n slaagt. Loemoem- de kapt Rczpt drejgen te wor. ten worden gesohreven.
ba buitenspel te zetten een den en de droom van Nkroe-
winstpunt. mah en andere op macht be- Bovendien zijn dc Amerikanen
luste politieke leiders wreed n'et alleen in Europa om dc
zou worden verstoord Duitsers een plezier te doen. Ze
zijn in West-Duitsland gelegerd,
omdat dit land de beste moge
lijkheden daartoe biedt, maar dc
betaling van dc legeringskosten
Nu probeert hij zijn plannen is een zaak, die alle Navoleden
Gevaar
Vieze smaak
De mogelijkheid, dat binnen
kort een rondetafelconferentie in
Kongo zal worden gehouden, is Nu px r
groter geworden, sinds premier te verkopen door de Verenigde betreft. Dit probleem moet Ame-
Tsjombe van de provincie Ka- Naties in diskrediet te brengen, rika via de Navo behandelen en
tanga heeft toegezegd, daaraan Amerika, Engeland en Frank- dan zal blijken, dat de regering
te willen deelnemen en er van rijk er van te beschuldigen, dat te Bonn zeker bereid is, een
de zijde van Kasavoeboe bereid- zij België steunen in zijn pogin- groot deel van genoemde kos-
heid bestaat Kongo te doen gen. de heerschappij in Kongo ten voor haar rekening tc ne-
omvormen tot een federale staat, terug te krijgen En we krijgen men. De Amerikanen hebben
Tsjombe weigert echter defini- een vieze smaak in de mond zich gerealiseerd, dat zij niet de
tief. met Loemoemba aan een als we lezen dat Nkroemah juiste weg hebben gevolgd. Zij
tafel plaats te nemen En onder zegt: ..De regeringen van de zullen het nu beter gaan doen,
de huidige omstandigheden is onafhankelijke staten van Azië met meer succes waarschijn-
dat zeker te begrijpen. Een man en Afrika zijn vastbesloten er lijk.
