Een koning keert terug in Griekenland
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
DE WERELD
25 JAAR
GELEDEN
ZATERDAG 26 NOVEMBER 1960
door
G. PUCHINGER
i.W« Gods hulp, en door de wil van het volk teruggeroeften op de Troon, keer ik
zonder wrok over het verleden naar Griekenland terug. Ik ben vast besloten trouw en
'ovaal te gijn aan het constitutionele regime en heb tot devies gekozen: „Mijn kracht is
de liefde \an mijn volk." Ik vraag medewerking van allen, ten einde de welvaart en liet
geluk van het vaderland te verzekeren."
Proclamatie GEORGE 11 VAN GRIEKENLAND,
\anuit Londen, begin no\emher IMS.
„Hoe de Koning de politieke situatie regelen zal, kunnen wij niet vooruit
neten IT 'ij kunnen echter de Grieken verzekeren, van de kapitalist tot de
arbeider toe, dat George II komt als koning van alle Hellenen. Hij kent geen
partijen, heejt geen vooroordelen. Hij kent slechts Griekse burgers. Bovendien
bestaan er vanaf heden geen politieke partijen meer, alles is eendracht, alles
is harmonie.'*
Interview REGENT K0NDYL1S.
\anuit Athene, begin november 193.>.
REEDS hot op TO oktober 1935 opgetreden kabinet-Kondylis proclameerde in Griekenland het
Koninkrijk, maar de te Londen in ballingschap levende koning George II zweeg, en met
reden. Eerst op zondag 3 november zou het referendum over het koningschap plaats vinden, en
het was duidelijk dat met de kabinetswisseling op 10 oktober slechts sprake was van een staats
greep, uitgaande van militaire kringen. Wie daaraan nog twijfelde, behoefde slechts kennis te
nemen van een redo die generaal Kondylis direct na zijn optreden als minister-president tot het
leger hield, waerin hij onder meer spraki „Het initiatief voor de tegenwoordige gebeurtenissen
is uitgegaan van het leger. Het leger, en vooral de officieren, zullen hier de glorie van gevoelen.
Uw houding wordt tot in alle uithoeken van Griekenland goedgekeurd".
De positie van generaal Kondy- B
Us was officieel die van regent
en minister-president, maar in fei
te beschouwde hij zich als dicta
tor en vice-koning zonder koning,
en hij gebruikte de weken dat hij
zonder koning regeerde, om zijn
macht voor de toekomst als een
waar Balkan-vorst zoveel moge
lijk te consolideren.
De bladen publiceerden een ver
klaring van Kondylis. luidende
..Wij achtten het nodig de staat
radicaal te reorganiseren op basis
van dc restauratie van het ko
ningschap. tot bevestiging van de
Koning op de troon als hoogste
scheidsrechter ln politieke kwes
ties".
Duidelijk was echter dat Kon
dylis trachtte, door middel van
de weergekeerde koning ïélf
Grieks dictator te blijven!
Het héétte dat op 26 oktober
1935 de staat van beleg zou wor
den opgeheven, «n meerdere vrij
heid van drukpers zou worden
toegestaan, maar ln werkelijkheid
werd de UltwIJsingswet in werking
gesteld, die een Teder bedreigde
die zou handelen tégen ..de vei
ligheid en de orde van de staat".
De wet was gericht tegen com
munistische agitatie, maar men
vreesde, en niet zonder grond, dat
deze in werkelijkheid zou worden
toegepast tegen een ieder die zich
keerde tegen Kondylis en zijn
plannen voor de toekomst.
Terwijl tot voor kort nog geen
afbeeldingen van de Griekse ko
ning mochten worden tentoongc.
ateld, waren thans plots alle uitin
gen tégen de Griekse monarchie
ten strengst everboden.
De beide Griekse leiders der
Republikeinen Papanastasloe
en Papandreoe, die opriepen tol
verzet tegen de tussenregenng
van Kondylis, werden ln hun ho
tel gevangen genomen, en naar
het eiland Mlkonos verbannen
Het commentaar van Kondylis op
deze verbanningsmaatregel luid
de ..Zij zelden de monarchie
nimmer te zullen erkennen, ook
nl was de meerderheid vóór; zij
werkten samen met de commu
nisten."
Het was duidelijk dat. met de
koning nog In ballingschap, nog
vóór het Griekse volk ilch had
uitgesproken vóór of tegen het
herstel der Griekse monarchie, al
le stellingen reeds betrokken wer
den. ter voorbereiding van de gro
te strijd: wié minister-president
aou worden wanneer de koning
eenmaal zou sljn weergekeerd!
Het referendum
Op zondag 3 november 1935
vond in volmaakte rust en orde In
Griekenland het Balkan-referen
dum plaats over het herstel der
monarchie. Het was een waar
Balkan-referendum: de republi
keinse leiders waren verbannen
naar elders, gevangen genomen,
of stonden onder politietoezicht;
uitingen tegen de monarchie wa-
ren ten strengste verboden Dat
er nog een referendum werd ge
houden. waa op speciale eis des
konings.
De meerderheid voor de ver
bannen koning was overweldi
gend: 98 pet. (1.491.992 stemmen)
spraken zich uit vóór de monar-
ehie; alechts 32 454 kiezers wens
ten de republiek te behouden!
De Griekse arbeiderspartij had
in een manifest aangespoord,
vóór de koning te stemmen. Kon
dylis kon over de ..wettiging"
van sijn staatsgreep tevreden
zijn! De republikeinen haalden
hun schouders op over het resul
taat van het referendum. Zelfs de
royalisten waren verbaasd over
•en zó grote ..overwinning."
In de straten van Griekenland
golfde het enthousiasme hoog op:
men zong er aanhoudend de oude
koningshymne; allen bereidden
zich voor op Je spoedige terug
keer des konings.
In een proclamatie wendde slch
Kondylis tot het Griekse volk
..De monarchie is voor het land
noodsakelljk. Zij werd door onze
onvergetelijke voorouders niet
tonder doel cn lichtvaardig inge
steld. Ziet. alle Balkanstaten heb
ben een monarchie als basis voor
het regime. Verbreekt de banden
met dc onvruchtbare partijen, op
dat wij het land weder groot ma.
ken. en het kracht geven om te le
ven an grote werken tot atand te
brengen.
Dc volgende dag legden de
Griekse ministers de eed op dr
koninf af in handen van de re-
Sent Kondylis; Tsaldaris wenste
e koning telegrafisch geluk en
een hoge delegatie vertrok direct
naar Londen, om de koning te
verzoeken zo spoedig mogelijk
naar Griekenland terug te keren
De uitslag van het referendum
had van te voren vastgestaan, en
as sterk geflatteerd, maar vast
stond toch wel dat een concrete
meerderheid zich uitgesproken
bad voor de terugkeer des ko
nings.
De oude president Zaïmis wil
de thans een nationaal kabinet
vormen, waarin ook de republi
keinse leiders zitting hadden,
maar Kondylis weigerde perti
nent ..Het gehele Griekse volk
heeft de terugkeer van de koning
gewenst, en het zou onzinnig zijn
dat de koning telkens toestem
ming zou moeten vragen aan de
z.g. partijleiders, die slechts zich
<elf vertegenwoordigen."
Kondylis dreigde zelfs de over
gebleven republikeinse leiders te
arresteren, indien zij zich opnieuw
tot het volk zouden wenden. Kon
dylis hield zich aan zijn verkla
ring van vóór het referendum, op
1 november 1935 afgelegd: „Het
'ou van gebrek aan eerbied voor
de koning getuigen, indien men
/óór zijn terugkeer enigerlei be
slissing zou nemen. De koning al
leen zal besluiten nemen, en de
binnenlandse politieke toestand
ip grond van het hem bij de
grondwet verleende recht rege
len."
Duidelijk was echter dat gene
raal Kondylis. zich verschuilende
achter de macht der monarchie,
na de terugkeer des konings. al-
'e macht in Griekenland voor
zich zelf opeiste, en deze macht
met niemand wenste te delen.
Op weg naar
Griekenland
Te Londen vernam de koning
In ballingschap van de uitslag
van het Griekse referendum. Zijn
omgeving was opgetogen; zelf
•littc de koning zich in serene
rust. hem altijd eigen, met de
woorden „Ik ben verheugd, dat
-nijn volk wenst dat Ik terug
keer.
Direct richtte zich de koning
met een proclamatie tot het
Griekse volk. waarin hij de woor
den van zijn overgrootvader ko-
nng Ferdinand VII van Dene
marken <de vader van George I
van Griekenland' citeerde: „Mijn
kracht la de liefde van mijn volk".
In gezelschap van zijn broer,
iroonpnns Paul <de tegenwoordi-
ge Griekse koning) en sljn beide
zusters, ontving de herstelde mo
narch te Londen de Griekse dele
gatie. en antwoordde op haar ver
zoek om spoedige terugkeer met
de nuchtere woorden „Ik sal het
terleden vergeten; Ik keer vrij
wel terstond terug naar mijn ge
leld volk".
In dc Griekse delegatie te Lon
den hield George II een receptie:
crvolgens woonde hij een dank
dienst bij in dc Griekse kerk te
Koning lieorge ff rnn
Orlekenlnnd
Londen; daarna zat hij aan aan
een noenmaal in het Buckingham-
Palace. om afscheid te nemen
van zijrt vrienden en familieleden,
koning George V en koningin Ma
ry van Engeland.
Spoedig daarop vertrok de ex-
„roi en exil", de achterkleinzoon
van koningin Victoria, uit Lon
den, uitgeleide gedaan door ande
re achterkleinkinderen van konin
gin Victoria de prins van Wales
'de latere Edward VII). de her
tog en hertogin van York ide
ouders van de tegenwoordige ko
ningin van Engeland) en de her
tog en hertogin van Kent.
Bij zijn afscheid uit Engeland
verklaarde de Griekse koning:
„Ik neem deze gelegenheid te
baat om het Britse volk te dan-
xen voor zijn gastvrijheid tijdens
mijn ballingschap. Ik zal steeds
de aangenaamste herinnering aan
Engeland bewaren, en aan de
goedheid en hoffelijkheid, welke
ik heb ondervonden. De banden,
welke Engeland en Griekenland
verbinden zijn historisch, en ik
■ïoop, dat deze in de toekomst
even sterk zullen zijn als in het
verleden".
De koning reisde over Parijs.
Florence en Rome terug naar
Griekenland.
Te Parijs ontmoette hij presi
dent Lebrun en premier Laval.
Bij sijn aankomst sprak hij: „De
Frans-Griekse vriendschap blijft
voortbestaan."
Te Florence logeerde dc koning
bij familieleden, en bracht een
bezoek aan de graven van ko
ning Constantijn, en de koningin-
oen Sophie en Olga van Grie
kenland.
Te Rome bezocht hij het Pan
theon, en lei een krans op de ïta-
.iaanse koningsgraven. Hij ont
moette koning Victor Emanuel.
Kroonprins Umber to en Mussolini
Kroonprins Umberto deed de
Griekse monarch uitgeleide
ie Brlndisi. waar George II aan
boord ging van de „Helli". die
nem naar Athene zou bréngen.
Het vertrek moest wegens zware
-.torm worden uitgesteld.
Op het moment dat dc koning
•Ic kruiser betrad, trad Kondylis
formeel als regent af. en was het
volle koningschap van koning
George II na elf Jaren weer aan
gevangen.
legenheid 75 pet. reductie gege
ven.
Bij de awnkomst waren alle mi
nisters aanwezig. Diep ontroerd
stapte de koning aan wal. werd
verwelkomd door Kondylis, en toe
gesproken door de Atheense bur
gemeester. De koning sprak na
de begroeting: „Ik ben gelukkig
ln mijn dierbaar land te sljn te
ruggekeerd, en mij wederom te
midden van mijn geliefd volk te
bevinden."
Nadat een kapel het Griekse
volkslied had doen horen, steeg de
koning met zijn broer Paul. de
kroonprins, in een gereedstaande
auto. en reed de stad Athene bin
nen. welks wegen bedekt waren
met rode tapijten.
Allereerst begaf hij zich naar
de kathedraal van Athene, waar
onder leiding van de primaat-
aartsbisschop mgr. Chrysosto-
mos een Te Deum werd gezon
gen. om God te danken voor de
terugkeer van de koning. Daarna
lei de koning een krans aan het
graf van de Griekse Onbekende
Soldaat. Er was geen einde aan
het gejubel der mensen, toen de
toning op het paleiabalcon ver
scheen.
Diezelfde dag richtte de koning
een proclamatie tot het Griekse
volk: „Ik had groot heimwee
naar mijn land; al mijn krach
ten en al mijn ervaring zal ik
aanwenden tot heil van mijn volk.
Voor mij bestaat het verleden
niet. Ik zal ook een eerlijke sa
menwerking trachten tot stand te
brengen tussen alle Grieken, on
der leiding van mijn regering, en
ik geloof, dat Griekenland, zoals
tijdens de regering van mijn
roemrijke vader en grootvader,
vrede en voorspoed zal beleven.
Lang leve Griekenland."
Heel Athene was die avond ver
licht
Algehele amnestie
Maar met de eer van het ko
ningschap, drukte thans ook de
zorq daarvan op de schouders van
koning George II.
Geen rust. geen vrede, maar
bittere strijd werd zijn deel. van
af het eerste moment dat hij voet
.an Griekse wal had gezet!
Generaal Kondylis had hem
welkom geheten, en hem zijn ont
slag aangeboden. Tot ontsteltenis
van Kondylis aanvaardde de ko
ning dit ontslag, en verzocht
Kondylis slechts de lopende za
ken af te doen. De koning ver
leende hem naar Engelse trant
net grootkruis, om aan te geven
dat zijn taak volbracht was.
Thans moest de koning leiduig
geven aap de kabinetsformatie!
Allereerst had de vorst te kie
zen tussen de richting van Tsalda
ris, die een gekroonde democra
tie wenste naar Engelse trant, en
Kondylla, die een gekroonde dic
tatuur wenste, naar toenmaals
Italiaanse trant.
Over drie moeilijke vragen had
de koning strikt persoonlijk te be
slissen: 1) dc eventuele ontbin
ding van het parlement; 2> het
uitschrijven van nieuwe verkie
zingen; 3) het vraagstuk der am
nestie.
Kondylis verzette zich ln zijn
adviezen scherp tegen deze drie
maatregelen. Hij wenste alléén
de macht, en achtte verkiezingen
en amnestie daarom een groot
gevaar.
Maar de gematigde hoogleraar
Dcmertzis werd als kabinetsfor
mateur aangewezen, en daarmee
werd de macht van Kondylis uit
geschakeld.
Zelfs de republikeinse leiders
Sofoelis en Kafandaris werden
ten paleize genodigd, maar zij
weigerden te verschijnen, zolang
geen algehele amnestie werd af
gekondigd
De koning wenste de algehele
amnestie te verlenen, maar velen
eisten dat althans Venizelos en
Plastiras. de organisators van de
laatste Maart-revolutie, zouden
worden uitgezonderd!
Maar de koning zette door!
Aan alle 750 veroordeelden, van
wie 200 in het buitenland vertoef
den. werd bij het optreden van het
kabinet-Demertzis amnestie ver
leend. Oók aan Veniselos en Pias-
tiras.!
Het nieuwe kabinet trad op met
als voornaamste programmapun
ten:
1) Algehele amnestie;
2i Vrije verkiezingen:
3) Bezuinigingen:
4) Versterking der defensie;
5) Vreedzame Balkanpolitick.
Thans scheen een verzoening
mogelijk; de republikeinse leider
Sofoelis vroeg audiëntie aan. om
im-
epu-
blikelnse tegenstander van net
roeg
de koning te danken voor zijn am-
nestlebeslult. Ook de oude repu-
Tpruo in Athene toonde zijn dankbaarheid.
erug in Mrnene Er scheen vred<1 m
De dood als verlosser
De politiek wordt deels beïn
vloed door factoren die men kan
berekenen en voorzien, deels
door factoren die men niét kan
voorzien. Belde soorten factoren
kunnen ten goede cn ten kwade
werken!
De gekwelde koning werd
♦hans geholpen door een factor
die hij niet had kunnen voorzien:
het was de dood die tussen bei
de kwam!
Wie de dodenlijst overziet van
vooraanstaande Griekse staatslie
den die elkaar vijfentwintig jaar
geleden bestreden, moet erken
nen dat hier sprake is van een
unicum in de geschiedenis.
Op 23 augustus 1935 was admi
raal Kondoerlotes overleden.
Op 31 januari 1036 stierf gene
raal Kondylis.
Op 18 maart 1936 stierf Veni
zelos.
Op 17 mei 1936 stierf Tsaldaris.
Op 16 september 1936 stierf Zaï
mis.
Op 17 november 1936 stierf
Papanastasioc.
Kort na zijn ambtsaanvaar
ding stierf eveneens Dcmertzis!
De koning bekleedde daarna
Metaxas met het ambt van mi
nister-president.
Griekenland bleef een heksen
ketel. maar door deze sterfgeval
len was het de koning althans
mogelijk geworden Griekenland
te regeren, zonder dagelijks over
vallen te worden door de Intriges
van oude staatslieden die zich
nimmer met elkaar wensten te
verzoenen!
Eerst nadat door dc dood di
verse politici waren weggevallen
was de koning wérkelijk als ko
ning weer zetelend in zijn Griekse
paleizen!
De vlam van
Hercules
De Vlam van Hercules, door
Richard Llewellyn. Uitgave
De Boekerij te Baarn. Neder
landse vertaling dra. M. G.
Schenk en J. B. Th. Spaan.
Met bijzonder veel genoegen
hebben we deze nieuwe, histori
sche roman van Llewellyn gele
zen. Het verhaal speelt in het nu
verwoeste Herculaneum bij Rome
en beeldt de strijd tussen christe
nen en aanbidders van Diana op
rake wijze uit. Hoofdpersoon in
dit boek is Prins Garvan van Gal-
lië. die als slaafroeier weet te
ontsnappen Na allerlei verwik
kelingen komt hij in contact met
Genessa. dochter van een zeer
rijk man. die ln zijn leven een
belangrijke rol zal vervullen. Tij
dens een duel in een arena wordt
de prins ernstig gewond. Lydla,
het hoofd van een zeer omvang
rijke christengemeente, trekt zien
het lot van de gewonde aan en
verpleegt hem vol zorg. Het leven
van deze christengemeente. die
ook ln de hogere kringen heel
veel aanhangers telt. wordt uitne
mend beschreven, alsmede de
vervolgingen, die zij hebben moe
ten meemaken en waarbij velen
het leven lieten. In die bange
tijd wordt het gebed van Lyaia
verhoord, want doordat de lava
van de Vesuvius de stad verwoest,
konden er toch nog enige chris
tenen ontkomen. Tot hen behoor
den ook Garvan en Genessa. Het
is een prettig geschreven boek.
dat vlot leest en dat de gebeurte
nissen. die van Juni tot augustus
A D. 79 ln en rond de stad Her
culaneum speelden opnieuw doet
herleven.
Proza
Een dag verlaat, door de zwa
re storm, naderde George II. op
de Helli" op maandag 25 no
vember 193) de Griekse kust.
Overal had men vreugdevuren
ontstoken. Naar schatting waren
200.000 mensen uit de provincies
,:ekomen. om de aankomst van
George II mee te maken De
spoorwegen hadden voor deze gc-
Er scheen vrede mogelijk te
zijn; maar thans ontbrandde dc
partijstrijd achter de schermen
met allen die géén vrede wilden,
cn die slechts de koning hadden
teruggeroepen om eigen machts-
oositie te versterken, en nu diep
teleurgesteld waren. De oude lei
ders maakten zich thans op. met
de koning In het land. om elkaar
ten dode te besUydeal
Prosa. door Leo Vroman,
Uitgave N.V. tm. Qucrldo.
Amsterdam.
Deze (188 pagina's tellende)
bundel van de schrijver en dich
ter Leo Vroman. die in de Vere
nigde Staten het beroep van bio
loog uitoefent, bevat de reeds eer
der gepubliceerde prozastukken
„Tineke", „De Adem van Mars"
en „Snippers van Leo Vroman"
Men kan dit werk het best kwa
lificeren als lectuur vóór litterai
re fijnproevers. Een schrijver voor
het grote lezerspubliek is Vrn-
man zeer beslist niet. Wie uitslui
tend prijs stelt op een vlot ver
haal er. een boeiende intrigue,
kan zich beter niet aa;i deze bun
del wagen. Wie er daarentegen
getuige van wil zijn, hoe een in
telligent man met een diep-in-
dringend waarnemingsvermogen
en een poëtische intuïtie de din
gen om nem heen bekijkt, zal aan
dit subtiele proza een uitzonder
lijk genoegen beleven. Opvallend
is de welhaast volmaakte beheer
sing van de Engelse taal. waar
van de auteur in enkele stukken
blijk geeft.
Moeilijk gesprek in Bonn - kernwapenpool van NAVO
- Russen de sterkste in Moskou? - Kongo wacht
Kasavoeboe - Japan nam verdrag op de koop toe
VELFS met vrienden praat men
niet altijd even gemakkelijk
over geld. Dat hebben de „col
lectanten" Robert B. Anderson
en Douglas Dillon, naar West-
Europa gezonden voor een in
zameling ten bate van de Ame
rikaanse betalingsbalans, van
de week in Bonn ondervonden.
Er was een busje voor de hulp
aan achtergebleven gebieden,
een voor een bijdrage aan de
stationeringskosten van Ameri
kaanse militairen in Duitsland
en een. waarvan de Inhoud ten
goede zou komen van het
N.A.V.O.-fonds voor de infra
structuur (waaronder men het
geheel van vliegvelden, pijplei
dingen, gebouwen etc. verstaat,
dat in tijd van oorlog voor de
N.A.V.O. van belang kan zijn).
De beide Amerikanen, respec
tievelijk minister van financiën
en onderminister van buitenland
se zaken, hadden de Duitse bij
dragen al vastgesteld: 600 mil
joen dollar voor onmiddellijke
vermindering van de druk op
de dollar en de goudreserves der
Verenigde Staten.
Men is daar in Bonn van ge
schrokken. Want de bondsrepu
bliek mag dan als zeer welva
rend bekendstaan, zij heeft ook
haar problemen met de elf mil
joen vluchtelingen, de wederop
bouw en de niet sluitende begro
ting voor het volgende jaar, die
tegen de vijftig miljard Mark
loopt. En aan belastingverho
ging kan de regering-Adenauer
vpor de N.A.V.O., waarin alle
betrokken landen gelijke rech
ten zouden kunnen laten gel.
den. Norstads doel is duidelijk:
hij wenst een zo veel mogelijk
geïntegreerde. modern uitge
ruste strijdmacht. En bij de
eventuele verwezenlijking van
die plannen zal hij dus botsen
op generaal De Gaulle. Deze is
voor een modernisering van de
verdragsorganisatie, doch per
se tegen een ver doorgevoerde
integratie. Hij heeft zo zijn
eigen ideeën over kernbewape
ning en is al een eind op weg
het parlement te dwingen die
ideeën tc accepteren. Een twee-
de motie van afkeuring tegen
zijn plannen werd dinsdag in de
Nationale Vergadering verwor
pen. hetgeen inhield dat het
wetsontwerp waarin de vorming
van een Franse kernstrijdmacht
wordt geregeld automatisch
werd aanvaard. Dit gebeurde in
vveede lezing, nadat de Senaat
iet de eerste keer had verwor
pen. Het ontwerp is nu weer
laar de Senaat en wanneer de
jehandeling daar gelijk is aan
die van de vorige keer, gaat het
/oor de laatste keer naar de
Nationale Vergadering. Bij aam-
leming in derde lezing door de
issemblee behoeft een wetsont
werp niet meer door de Senaat
.e worden bekrachtigd.
Coëxistentie
laten vertroebelen: hij wenst
een topconferentie met Kenne
dy in het komende voorjaar.
Het is vorige weck heel dui
delijk gebleken, hoe serieus de
Amerikanen thans de rode drei
ging in de Latijnsamcrikaansc
landen nemen. Een Amerikaan
se vloot werd ingezet om te
voorkomen dat Cubaanse dus
communistische wapens cn
infiltranten zich voegen bij
groepen opstandelingen in La-
tijnsamerlkaanse staten, die zich
door Castro bedreigd voelen. De
beslissing van de V.S. heeft Fidel
Castro aan het schrijven ge
bracht. Hij heeft de Algemene
Vergadering van de Verenigde
Naties ervan op de hoogte ge
steld dat Amerika fungeert als
Internationale gendarme van de
Latijnsamerikaanse dictaturen
en de Caraïbische wateren tot
♦»en privé-meer wil maken. Ove
rigens heeft het inschakelen van
een machtige Amerikaanse vloot
voor een dreigende opstand in
Guatemala en Nicaragua duide
lijk gemaakt dat de tijd van de
scherts-revoluties ook daar
voorbij is.
Kasavoeboe wint
Van Amerika naar Afrika,
waar ondanks een vuurgevecht
cn de arrestatie van V.N.-func-
tionarissen door inheemse mili
tairen toch misschien enige dui
delijkheid komt in de Kongolese
crisis. De volkerenorganisatie
heeft namelijk lange tijd met
het probleem gezeten met wel
ke van de drie „regeringen" zij
zaken diende te doen voor zo
de Algemene Vergadering van
de V.N. de delegatie van Kasa
voeboe geaccepteerd als afge
vaardigde van de republiek Kon
go en met Kasavoeboe's rege
ring (onder leiding van lleo)
zou de volkerenorganisatie dus
misschien in zee kunnen gaan.
Wij schrijven echter twee
maal „misschien", omdat Ka
savoeboe in wezen de president
is naast een regering onder Loe-
moemba. Is er dus in New York
enige tekening in de zaak geko
men. het is de vraag of die zich
ook in Leopoldstad zal uiten.
Wel heeft men van de week
weer de indruk kunnen krijgen
dat kolonel Moboetoe toch be
slist niet de sterke man is,
waarvoor hij zich uitgeeft. Men
is ervan overtuigd dat de schiet-
niet denken met de verkiezin
gen voor de deur. Toch, al ziet
men West-Duitsland voor een
grotere rijkaard aan dan het in
werkelijkheid is, is Bonn bereid
de Amerikanen (wier betalings
balans een tekort van zo'n vier
miljard dollar vertoont) op kor
te termijn bij te springen. Ech
ter beslist niet door de statione
ringskosten van de Amerikanen
grotendeels over te nemen, zo
heeft minister Erhard duidelijk
laten weten. Aan de andere bus
jes kan worden geofferd, mis
schien kunnen er handelsbeper
kingen tussen beide landen wor
den weggenomen en misschien
kan meer militaire uitrusting
uit Amerika worden betrokken.
De besprekingen daarover wa
ren echter geheim en nu wij dit
schrijven is er over deze kwes
tie nog bijzonder weinig uitge
lekt.
Kernwapenpool
Eén ding is duidelijk: Ander
son en Dillon zijn doorgereisd
naar Parijs, zonder resultaten
van betekenis te hebben ge
boekt. Op ambassade-niveau zul
len de besprekingen worden
voortgezet. Een dag na de ze
ventigste verjaardag van gene
raal De Gaulle hebben de beide
Amerikaanse ministers hun op
wachting gemaakt in de Franse
hoofdstad, waar de westelijke
samenwerking op een andere
wijze aan de orde was. Op het
ogenblik wordt daar namelijk de
conferentie van N.A.V.O.-parle-
mentariërs gehouden, die welis
waar geen enkele bevoegdheid
heeft, maar toch als zeer be
langrijk wordt beschouwd, on
der andere omdat de toekomsti
ge vice-president van de V.S..
Lyndon B. Johnson, zijn offi
cieus debuut maakt. Johnson
heeft in een redevoering na
drukkelijk verklaard dat de Ame
rikaanse houding ten opzicht'
van de N.A.V.O. geen enkek
verandering zal ondergaan on
der de regerlng-Kennedy.
Dat de N.A.V.O. zelf ln di
naaste toekomst enige verande
ring zal ondergaan, is overigens
op deze conferentie weer iets
waarschijnlijker geworden, toen
een tweede Amerikaanse politi
cus. generaal Norstad (wiens
functie men in vredestijd als
een grotendeels politieke kan be
schouwen). de oprichting voor
stelde van een ..kernwapenpool"
Toen de N.A.V.O.-conferentie
n Parijs een aanvang nam,
:indigde in Moskou een topcon-
erentie van communistische
:taatsleiders en voor zover
»ekend was hier het ideologi
sche meningsverschil tussen
Rusland en Rood-China het voor
naamste onderwerp van ge
sprek. Hoe de besprekingen zijn
verlopen, zou men misschien
kunnen opmaken uit de persbe
richten in de twee voornaamste
landen. De pers in Peking heeft
zich in gematigde termen uitge
laten over Chroesjtsjefs vreed-
zaam naast elkaar bestaan van
volken, terwijl de Russische
met name de Prawda met
een verklaring kwam dat de be
ginselen voor vreedzame coëxis
tentie en het verbod van kern
wapens. zoals in 1957 vastgesteld,
nog steeds van kracht zijn.
De Prawda haalde een ver
klaring van Chroesjtsjef aan en
dat men van de Russische woor
den vooral geen hoge dunk mag
hebben of er zich door in slaap
mag laten wiegen, blijkt wel
als de Sowjet-premier in diezelf
de verklaring zegt: dit be
ginsel verwerpt "de klassenstrijd
niet en betekent geen verzoe
ning tussen socialisme, en kapi
talisme Ook Chroesjtsjef is
tn hart en nieren een onverzoen-
'ijk Leninist, wiens vreedzaam
naast elkaar bestaan toch altijd
te verenigen zal moeten zijn
met de permanente revolutie.
Er zijn voor een communist
duizend-en-een wegen om het
doel te bereiken, maar dat doel
is steeds gelijk: de communis
tische wereld. En het is voor
Chroesjtsjef niet moeilijk twee
wegen tegelijk te bewandelen.
Men verbaast er zich niet over,
wanneer berichten over com
munistische wapenleveranties
aan Fidel Castro van Cuba sa
menvallen met berichten over
een vermaan van de Sowjet-
premier aan de Cubaanse lei
der, wat rustiger aan te doen
in zijn optreden tegen de Ver
enigde Staten. Chroesjtsjef
heeft reden om de verhouding
tot Amerika niet al te zeer tc
partij i)an het Kongolese leger
en de arrestatie van V.N.-func
tionarissen door Moboetoe niet
konden worden verhinderd en
dat hij in geen van beide inci
denten de hand had. Kasavoe-
heeft al enige tijd geleden in
boe heeft al enige tijd geleden
in de V.N. verklaard dat hij bij
zijn terugkomst in Leopoldstad
een conferentie zal beleggen van
de voornaamste inheemse lei
ders. Die conferentie zou „mis
schien", nu de positie van de
president iets steviger is gewor
den, tot een verbetering van de
toestand kunnen leiden.
De stemming over de toela
ting van Kasavoeboe's delegatie
heeft een wonderlijke verdeeld
heid onder de Afrikaanse leden
van de V.N. te zien gegeven:
negen voor, zes tegen, zeven
onthoudingen. Een bewijs hoe
weinig sprake is van een Afri
kaans „blok", wanneer het gaat
om een kwestie waarbij het ge
hele werelddeel direct is be
trokken.
Ikeda wint
KASAVOEBOE
Ten slotte een ook enigszins
wonderlijke ontwikkeling in Ja
pan, waar de liberaal-democra
tische regering-Kisji vorig jaar
het bezoek van Eisenhower
moest laten vervallen wegens
de felle oppositie, maar waar nu
Kisji's (eveneens liberaal-demo
cratische) opvolger Ikeda bij de
verkiezingen een klinkende over
winning behaalde op de socialis
tische oppositie. Dit betekent dat
de Japanners zich hebben uitge
sproken vóór het omstreden ver
drag met de Verenigde Staten,
dat toch niet de sympathie van
de grote meerderheid heeft. De
twestie is echter, dat men bij
leze stemming moet bedenken
Jat Ikeda's economische hervor
mingsplannen. die zich nu al
Joen gevoelen. Indruk hebben
gemaakt op de Japanners. Ike
da's krachtige optreden heeft
snel Indruk gemaakt, maar het
olijft toch opmerkelijk dat de
socialisten met hun felle cam
pagne. vooral tegen het ver
drag met de V.S. cn gebruik ma
kend van de moord op hun lei
der Asanoema, niet verder kwa
men dan 145 zetels in het par
lement. tegen de lib.-democra
ten 296
