psisf
Cuba een groot
wapenarsenaal
RDTERDDN
Belgisch minister treedt
onder politieke druk af
^3!!^
Hoe leren we béter zingen?
Ouderdom van boom
DE QUAY ANTWOORDT RAHMAN
EUROPESE LANDBOUWPLANNEN
VAN DER MANDELE ONDERSCHEIDEN
WEER BEZOEK UIT THAILAND
DE BETALINGSBALANS
Controle uitslagen
verkiezingen
WITTE KRUIS
Dienstplicht geheel
afgeschaft
Coalitie van radicalen
en socialisten
Puistjes - Pukkels
DERMASEPT-ZEEP
s
Een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken in Den
Haag heeft gisteravond meegedeeld dat de minister-president, prof. dr.
J. E. de Quay, gisteren de brief van de premier van de Maleise federatie,
Toenkoe Abdoel Rahman heeft ontvangen, waarin laatstgenoemde verzoekt
om „overleg over een aantal punten van gemeenschappelijk belang
Het antwoord van de minister-president wordt vandaag nog verzonden,
zei de woordvoerder gisteravond. Prof. De Quay stelt in zijn antwoord,
dat hij en de minister van buitenlandse zaken mr. J. M. A. H. Luns de
premier van de Maleise federatie gaarne zullen ontvangen. Over de da
tum van het overleg, waarover nog overeenstemming moet worden be
reikt, werd door de woordvoerder niets meegedeeld.
De commissie voor internationale sociaaleconomische aangelegenheden
van de S.E.R. heeft de ministers van landbouw en visserij, economische
zaken en buitenlandse zaken haar advies uitgebracht over de definitieve
landbouwvoorstellen van de Europese commissie der E.E.G. In het alge
meen handhaaft de commissie haar bezwaren tegen het algemeen land
bouwbeleid voor de E.E.G.-landen, zoals dat is voorgesteld. Zij schaart
zich achter een groot aantal punten, onder andere de verruiming van
het onderlinge handelsverkeer voor een groot aantal produkten en consta
teert tot haar voldoening dat in de definitieve voorstellen ook een plaats
is ingeruimd voor de sociale politiek in de landbouw, maar zij maakt bij
voorbeeld bezwaar tegen de wijze waarop de richtprijzen worden vastge
steld.
De ambassadeur van de Bondsrepubliek in Den Haag, dr. J. Löns, heeft
gisteren aan een lunch, uit naam van de president van de Bondsrepubliek
aan de op 1 november tachtig jaar geworden dr. K. P. van der Mande-
le. oud-voorzitter van de Kamer van koophandel en fabrieken voor Rot
terdam. de versierselen behorende bij de onderscheiding van grootkruis
van verdienste met ster, van de orde van verdienste van de Duitse Bonds
republiek uitgereikt.
Prof. dr. ir. H. C. J. H. Gelissen, vice-voorzitter van de Nederlands-
Duitse kamer van koophandel, heeft gistermiddag in het Kurhaus te Sche-
veningen tijdens een buitengewone algemene vergadering van de leden van
deze kamer aan de heer Van der Mandele het erelidmaatschap van de
Kamer, met oorkonde, aangeboden.
Beide onderscheidingen zijn verleend op grond van de grote verdien
sten van dr. Van der Mandele voor het na de Tweede wereldoorlog her
stellen en op gang brengen van de goede betrekkingen tussen de Bonds
republiek Duitsland en Nederland.
De staatssecretaris van economische zaken, dr. G. M. J. Veldkamp,
heeft gisteravond in hotel Des Indes in Den Haag autoriteiten en zaken
lieden uit Thailand ontvangen. Bij deze ontvangst waren vooraanstaanden
uit industriële en handelskringen aanwezig, die de eerste contacten kon
den leggen voor besprekingen in de komende dagen over de im- en export
met de Thailanders.
onó te cfaót
FRITS A. MEHRTENS
De minister van financiën heeft aan de Staten-Generaal een over
zicht gezonden van de voorlopige betalingsbalansgegevens over het der
de kwartaal 1960, die door de Nederlandsche Bank zijn opgesteld. Blijkens
de desbetreffende gegevens op kasbasis bedroeg het overschot op lo
pende rekening over de genoemde periode 313 min. (Vorig jaar 345
min.) In de eerste drie kwartalen van 1960 liep het overschot zodoende
op tot 858 min. (Vorig jaar 1.060 min.).
Voorzover uit de thans beschikbare gegevens valt af te leiden, week
het overschot van de lopende rekening op transactiebasis over de eer
ste negen maanden van 1960 weinig .af van het overschot op kasbasis.(
In dezelfde periode van 1959 was de transactiebalans ruim 100 min.
gunstiger dan de kasbalans.
Het particuliere kapitaalverkeer op kasbasis vertoonde in het derde
kwartaal 1960 een tekort van 127 min. De verkoop van binnenlandse
effecten hield onverminderd aan, waartegenover evenwel de aankoop van
buitenlandse effecten, investeringen in en kredietverlening aan het bui
tenland stonden. Daardoor resulteerde het particuliere kapitaalverkeer in
een kapitaalexportsaldo. Het kapitaalverkeer van de overheid vergde
52 min. Het tekort op de kapitaalrekening als geheel bedroeg 179
miljoen. Het overschot op de totale betalingsbalans bleef beperkt tot
134 min.
Dit overschot kwam tot uitdrukking in een vermeerdering van de
goud- en deviezenvoorraad van de Nederlandsche Bank ad 378 min.
Daarentegen verminderde de deviezenvoorraad bij de deviezenbanken
met 168 min. De positie tegenover het internationale monetaire fonds
verminderde met 13 min. Voorts werd 89 min. aflossing ontvangen
op geconsolideerde vorderingen voortvloeiende uit betalingsakkoorden.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken heeft meege
deeld dat Cuba minstens 28.000 ton
wapens uit communistische landen
heeft ontvangen. De wapens om
vatten automatische geweren, ma
chinepistolen, veldgeschut, hou
witsers en acht jachtvliegtuigen.
De communistische landen hebben bij
gedragen tot vergroting van de spanning
in het Caribische gebied door de Cu
baanse economie te belasten met buiten
sporige wapenaankopen en door de
agressieve politiek van minister-presi
dent Castro te steunen.
Sedert juli hebben minstens twaalf
Russische schepen wapens in Cubaanse
havens ontscheept. Het laatste schip loste
op 7 november 6.000 ton wapens in de
haven van Preston.
De Cubaanse strijdkrachten zijn gro
ter dan welk leger in de Latijns-Ameri
kaanse landen ook en tienmaal zo groot
als onder de afgezette president Batis
ta. Cuba heeft een militie van ruim
200.000 man en een grote hoeveelheid
zwaar materiaal.
De aankopen in de communistische
landen omvatten onder andere: 45.000
Tsjechoslowaakse automatische geweren,
10.000 machinepistolen. 150 mortieren,
veertig tanks, 25 stukken veldgeschut,
55 houwitsers, tachtig luchtdoelkanon
nen, tien hefschroefvliegtuigen en vijf
tien mobiele radarinstallaties.
Enkele strategische plannenmakers
van Nixon hebben opdracht gegeven een
controle te houden, die zou kunnen lei
den tot het herstellen van de stemmen
in acht staten en mogelijk een overwin
ning zou kunnen opleveren voor de Re
publikein Nixon.
Er zijn naar schatting 25.000 schrifte
lijke en telegrafische klachten ontvan
gen, waarin gewezen wordt op onregel
matigheden, die bij de verkiezingen zou
den hebben plaatsgevonden.
Tot nu toe heeft Kennedy nog een voor
sprong van slechts 180.000 stemmen. Hij
heeft echter nog altijd 31 kiesmannen
meer achter zich dan de vereiste meer
derheid van 269.
In tenminste twee van de aan Kennedy
toegedachte staten zou een overwinning
voor Nixon uit de bus moeten komen,
wil deze nog een kans hebben op het
presidentschap.
Advertentie
JUNKER^
RUH
SNELDR0GERS
1 till
VEILIG!
M,e.-
w1
De 85-jarige Winston Churchill, die
dinsdag in zijn woning gevallen is en
daarbij een beentje in zijn rug brak,
heeft ,.eei. nogal onrustige nacht" ge
had. Maar de genezing van zijn rug
verwonding is bevredigend en baart
geen zorg.
„Hé, Piet, je hebt me het verkeerde boek gegeven
DE echte PIJNSTILLER
Inderdaad, verlaat u rustig op Witte
Kruis. Zo gemakkelijk in te nemen
want verkrijgbaar in drie vormen
tabletten,
poeders
of cachets.
Engeland heeft gisteren een einde ge
maakt aan de militaire dienstplicht. Se
dert 1939 had deze bestaan.
John Hare. minister van arbeid en na
tionale dienst, heeft dit in het Lagerhuis
bekend gemaakt.
Eergisteren nog ontvingen 2000 man
nen hun oproep om zich te melden voor
een diensttijd van twee jaar.
Zij zijn de laatsten die opgeroepen
werden krachtens het dienstplichtsche
ma. aldus Hare.
De Britse defensieplannen omvatten
nu een beroepsleger van 165.000 man.
Het territoriale leger wordt nu terugge
bracht van 300 000 man, waaronder de
dienstplichtigen die hun diensttijd ver
vuld hebben, tot 190.000 man, allen vrij
willigers.
Tijdens de wereldoorlog had Engeland
5y« miljoen man oder de wapenen.
Stil
stiet
PHARMACEUTISCHE FABRIEK «°TER HILVERSUM
„MET EEN ZUIVER GEWETEN"
DE BELGISCHE premier, Eyskens, heeft gistermiddag op een
persconferentie bekendgemaakt, dat de minister van landbouw
baron Albert de Vleeschauwer zijn ontslag heeft ingediend. Eyskens
voegde eraan toe, dat men hieruit niet haastig moet concluderen dat
De Vleeschauwer inderdaad betrokken is bij de affaire van het
frauduleuze bankroet-
„Ik vind dat hij er goed aan doet vol
ledige vrijheid van handelen te vragen",
aldus Eyskens, die formeel verklaarde
niets te weten over malversaties waar
aan de minister zich volgens het week
blad Pourquoi Pas heeft schuldig ge
maakt.
Het blad had de minister er. zoals ge
meld, van beschuldigd betrokken te zijn
bij een frauduleus faillissement van een
in Kongo werkzame onderneming. Het
schreef dat er bij dit faillissement een
bedrag van vijf miljoen frank aan de
bezittingen van de onderneming was
onttrokken. „waarvan baron De
Vleeschauwer zijn deel heeft ontvan
gen".
Baron De Vleeschauwer is de zesde
minister die de afgelopen twaalf maan
den het Belgische kabinet verlaat. Het
begon eind vorig jaar met het aftreden
van minister Van Hemelrijck als be
windsman op het ministerie van kolo
niën, wegens onenigheid over zijn Kon-
gobeleid. Anderhalve maand geleden
legden vier ministers hun functie neer
als onderdeel van een kabinetswijziging.
De afgetreden minister, die verklaar
de „onder politieke druk" te zijn afge
treden, bood zijn ontslag aan in een
brief met de volgende inhoud:
..Mijnheer de eerste minister,
Zoals u weet had ik op 15 dezer
persoonlijk aan de bevoegde instan
tie gevraagd om gehoord te worden
in het onderzoek over een oud-kolo
niale zaak, waarbij men mij zou
willen betrekken.
Op 16 dezer werd mij medege
deeld dat aan mijn verzoek gevolg
Viggo Kampmann, de Deense socia
listische leider, heeft gisteren een min
derheidsregering gevormd, bestaande
uit sociaal-democraten en radicalen.
Jens Otto Krag behoudt zijn porte
feuille van buitenlandse zaken en Kjeld
Philip die van financiën. Het kabinet
omvat vijf radicale ministers en een
tiental sociaal-democraten.
In het oude kabinet, een coalitie van
drip partijen, hadden de radicalen vier
ministers. De derde coalitiepartner, de
Georgisten (partij voor belastingher
vorming) verloor bij de verkiezingen
van dinsdag alle zetels.
Kampmann heeft koning Frederik gis
teren de samenstelling van zijn rege
ring meegedeeld.
Voor de eerste maal bevat het Deen
se kabinet een minister voor Groenland.
Groenland is een Deense provincie en
de benoeming van een afzonderlijke mi
nister kan worden gezien als een afspie
geling van de wens meer aandacht aan
dit gebied te besteden.
Jjt een dftftfce hy,
Het bestuur van de P.v.
d.A. heeft gisteren een
verklaring uitgegeven over
de oorlog In Algerije,
„waarin beide partijen
zich hebben sehuldig ge
maakt aan gruwelijke
wreedheden". Het bestuur
vindt dat op korte ter
mijn een wapenstilstand I
een eind moet maken aan
de strijd en dat daarom
het rechtse verzet tegen
de plannen van De Gaulie
moet worden gebroken.
Bij de tussentijdse ver
kiezingen in Engeland, die
zoals bekend een succes
zijn geworden voor de li
beralen. heeft het district
Ebby Vale echter eer be
wezen aan de man die het
vroeger afvaardigde naar
het Lager Huis: Aneurin I
Bcvan. In Ebby Vale won
namelijk de socialistische
afgevaardigde Michael
Foot. Ilij behoort tot dc
vleugel van Labour, die
van mening is dat Enge
land desnoods eenzijdig
een eind moet maken aan
de kernbewapening.
Volgens het Italiaanse
tijdschrift Gente heeft Ma
ria Beatrice van Savoyc,
de jongste dochter van de
Italiaanse ex-koning Um-
herto het plan om te trou
wen met Giorgio Gugliel-
mone, een rijke jongeman,
eigenaar van twee banken
en een filmmaatschappij.
Volgens het blad is haar
vader ertegen, maar staat
haar broer Vittorio Emanu
el aan haar zijde, omdat
die zelf wil trouwen met
een niet-adelijk meisje.
I Vier geleerder hebben in
Amerika 360 muizen gedu
rende een lange periode
(sommige twee jaar de
levensduur van een muis)
elke dag olootgestcld aan
sigarettenrook, maar geen
enkele muis heeft longkan
ker gekregen. Aldus een
mededeling van het tabak
instituut. De dagelijkse do
sis rook liep uiteen van
een halve sigaret tot zes
sigaretten.
I De Noorse' regering
heeft gisteren de aan dc
K.L.M. verleende concessie
voor vluchten op Noorwe
gen voor vijf jaar verlengd
en uitgebreid. Behalve op
de routes Amsterdam-
Krlstiansand-Oslo en Am
sterdam - Stavanger - Ber
gen, zal de K.L.M. nu ook
een dienst mogen onderhou
den op de route Amster
dam-Kopenhagen-Oslo. Het
is niet bekend of de
K.L.M. op korte termijn
van deze nieuwe route ge
bruik gaat maken.
Opnieuw zullen volgende
week 500 militairen worden
ingezet om de boeren op
de Zuidhollandse eilanden
en in Zeeland te helpen bij
het oogsten van dc aard
appelen. Het zijn infante
risten uit Arnhem en
Schalkhaar. Zij lossen een
ploeg af, die bestaat uit
artilleristen, infanteris
ten en cavaleristen.
Schiphol beschikt thans
over twee enorme hallen,
waarin de grootste vlieg- l
tuigen kunnen worden op
geborgen. Als illustratie
moge dienen dat men in
hangar 10 „Albert Ples-
man" een hele straat met
woningen van drie verdie
pingen en een zolderetage
en met een lengt, van 200
meter zou kunnen plaat
sen. Die grootte Is niet
overdreven. Een Dc-8
straalvliegtuig is 46 meter
lang, de spanwijdte van de
vleugels Is ruim 43 meter
en de staarthoogtc is niet
minder dan bijna dertien
meter.
Het vracht- en passa-
giersverkeer op Schiphol
vertoont nog steeds een ge
stage groei. In september
werd 4065 ton vracht „ver
scheept." zestien procent
meer dan in september
van het vorige jaar en
over de eerste negen maan
den van dit jaar was een
stijging van 21 procent te
zien vergeleken bij diezelf
de periode in het vorige
jaar. Aldus een medede
ling van de luchthavendi
rectie, die er voorts op
wees dat de geruchten
over een ovcrvleugcling
van Schiphol door het Rot
terdamse vliegveld Zes
tienhoven elke grond mis
sen.
I De heer K. Voskuil, po
litiek hoofdredacteur van
Het Vrije Volk, treedt vol
gend jaar wegens het be
reiken van de pensioenge
rechtigde leeftijd af. Als
zijn opvolger zal worden
voorgedragen mr. dr. Th.
\V. van Veen, die thans ad
junct-hoofdredacteur Is van
het socialistische partij
blad.
I Met ingang van 1 decem
ber zullen de scholen in
Suriname beginnen met
een vlaggeparade voor
leerlingen en leerkrach
ten. Iedere morgen be
halve als het regent zul
len zij rond de vlaggemast
verzamelen. Bij het begin
en het einde van de school
week zal het Surinaamse
volkslied tijdens het hijsen
van de vlag worden ge
zongen.
zou worden gegeven, omdat dit toch
de meest aangewezen weg bleek om
aan het geheel een normaal verloop
te geven en mij de meest elementai
re rechten van verdediging te waar
borgen.
Sedert gisteren hebben de zaken
een andere wending genomen.
Teneinde te voorkomen dat de re
gering en onze instellingen hierdoor
verder op kwaadaardige wijze in 't
gedrang worden gebracht, heb ik de
eer u te verzoeken mijn ontslag als
minister van landbouw aan Zijne
Majesteit de Koning te willen aan
bieden.
De zaak in kwestie kan dan ver
der regelmatig doorgaan.
Voor zoveel dit hier te pas komt,
wil ik u nogmaals de stellige verze
kering geven, dat ik mij in geweten
niets te verwijten heb: nooit heb ik
in mijn particuliere en mijn ambte
lijk leven een oneerlijke daad ge
steld.
Ik dank u, mijnheer de eerste mi
nister, voor het vertrouwen en de
vriendschap die steeds onze samen
werking hebben beheerst. Ik zii
geen reden waarom dit zou veran
deren in onze gewijzigde functionele
verhouding."
Vrijwel onmiddellijk na het bekend-
worden van het ontslag van baron De
Vleeschauwer heeft premier Eyskens de
portefeuille van landbouw aangeboden
aan de Waalse senator Charles Heger.
eveneens lid van de Christelijke Volks
partij. De 58-jarige uit Namen afkom
stige senator heeft het aanbod in beraad
gehouden. Hij was reeds minister van
landbouw van 1950 tot 1954.
Advertentiën
WANNEER ik in dit blad een stuk
je voor u mag schrijven, zou
ik graag eens een bijzonder prakti
sche zaak onder uw aandacht wil
len brengen. Uit het verloop zal u
wel duidelijk worden, dat dit artikel
tje eigenlijk óók zou moeten verschij
nen in onderwijs- en kerkelijke or
ganen: misschien willen de lezers
wanneer hun deze zaak ter harte
gaat daarbij een handje helpen!
In het oktobernummer van „Mens
en Melodie", een muziektijdschrift, lees
ik deze advertentie:
Het Bestuur van de Stichting „Ka
tholieke Onderwijscentrale Ensche
de" vraagt zo spoedig mogelijk een
muzieklcerkracht
voor
1. plm. 18 uren aan scholen voor
g.l.o. en u.l.o.
2. de functie van organist
3. event, de functie van muziekdo
cent aan een M.M.S. elders
4. voorts zijn nog verscheidene an
dere reële mogelijkheden aanwe
zig.
Vereist is het bezit van het Ward-
diploma en gewenst het diploma
schoolmuziek.
Ter verklaring
het volgende. Het
Ward-diploma is
te vergelijken met
algemeen vormend
muziekonderwijs,
waarbij een sterk
accent valt op de
scholing van de
zangstem, een en
ander gericht op
de r.k. kerkmuzi-
kale praktijk. Het
diploma school
muziek kan ge
woonlijk alleen
behaald worden
na een volbracht
eindexamen Con
servatorium, orgel
bijvoorbeeld. Met
andere woorden:
de man, die aan
deze eisen voldoet,
kan wat! Hij is
niet alleen opge
leid tot paedagoog
voor de 6 tot 18-
de, er kwam niets bij. je kwam niet
verder. Oh, hoor ik sommige lezers
antwoorden, maar dat wordt beter, er
wordt op de kweekschool tegenwoordig
vóél meer aan muziek gedaan! Dat
is waar, ik weet het. Maar toch ik
twijfel eraan of het veel zal helpen.
Ik ken verschillende onderwijzers, die
al door die nieuwe eisen zijn heenge
gaan. Zij weten er inderdaad meer
van. maar dat overbrengen kunnen al
leen zij. die het zelf fijn vinden.
Daar komt nog iets anders bij, iets
wat een beetje op geloof lijkt. Een
rekenles kun je nog wel geven met
een streng gezicht, een zangles niet.
Ik weet zelf wel, dal er onderwij
zers zijn, die het prachtig doen, ik ken
er vele voorbeelden van. Maar. ten
eerste: ze zijn niet allemaal zo, een
deel van de kinderen blijft dus van
deze opvoeding verstoken. Ten tweede:
een onderwijzer heeft vele vakken
moeten bestuderen en kim niet dat in
zicht hebben, dat de zangmusicus
heeft.
Op de middelbare scholen treffen we
wel een vakman aan voor muziek.
Maar hij zit in feite in een impasse,
want hij beweegt zich in de top van
een pyramide, welke geen basis heeft.
Verschillende la
gere scholen ko
men samen op de
middelbare school.
Het muzikale ka
liber van een eer
ste klas is daar
door méér dan
kaleidoscopisch.
Voor alle vakken
hebben de kinde
ren een ongeveer
gelijke ondergrond,
behalve voor mu
ziek. Het zingen
moet eigenlijk nog
beginnen on op
die leeftijd hebben
vooral de jongens
daarvoor een géne
gekregen. U moest
het zingen bij de
dagopening op som
mige christelijke
scholen eens horen!
DE SCHRIJVER
jarige leeftijd; hij
is oók een zelf
standig instru
mentalist. Hij kent
de muziek niet al
leen uit een boek
je, hij is lichame
lijk èn geesteijlk
zelf aan de muziek, in haar wezen
lijke gestalte, gewaagd. Alles, wat hij
de kinderen leert, zal getoetst zijn aan
de bredere dimensies die de muziek
in haar grotere vormen heeft.
Maar. en dat is uitermate gewich
tig: een dergelijke muzikale figuur
heeft levensvatbaarheid, hij kan be
staan! En goed ook! Berekent u voor
zichzelf maar eens tot welk salaris
deze musicus komt; u kunt dan voor
punt 2 waarschijnlijk 1.500 tot 2.500
aanhouden. Dat lijkt u wat veel voor
een muzikant? Dat hangt er maar van
af waar u kijkt. Informeert u maar
eens bij een orkestmusicus, dat is dan
iemand die alléén een conservatorium-
diploma hoeft te hebben!
Het effect van deze aanpak voor
de kerkzang is wel te bevroeden. Im
mers zondags speelt dezelfde man op
het orgel de begeleidingen van de lie
deren, die zo'n 500 kinderen in die week
van hem hebben leren zingen.
Op één ding moeten we nog even
de schijnwerper richten. Wanneer we
stellen, dat die muziekleerkracht in
Enschede eigenlijk een cantor-orga
nist is, is uit de advertentie toch wel
duidelijk, dat het accent valt op het
cantoraat. En dat is ook uitermate evi
dent; ten slotte is een gemeente die
goed zingt zónder orgel, altijd nog meer
dan een prachtig bespeeld orgel waar
bij de gemeente zwijgt!
Wanneer wij deze vakman uit En
schede nu eens projecteren op onze
kringen, zien wij duidelijk, dat deze
ene vakman uiteen valt in een aantal
vakmannetjes, die dan dikwijls dilet
tant zijn. Hoe gaat het op de lagere
school? Ik weet nog precies hoe 't op
de mijne was. Er was één meester,
waar we hebben leren zingen. Hij kon
de goede toonhoogte houden tegen de
hele klas in, maar hij schreeuw
de niet en daardoor hoorden wij pas
aan het eind, dat wij gezakt waren.
Daarom zongen we de volgende keer
wat zachter, om hem ook onderwijl
te kunnen horen. En wanneer je zo
ver bent dat je kinderen kunt leren
zingen en luisteren tegelijk, dan ben
je een heel eind. maar dan kun je ook
wat. U zult wel uit ervaring weten
hoe moeilijk het is om in je eentje de
goede toon te houden als de omgeving
„zakt". (Dit geldt overigens voor meer
dingen dan het zingen!)
Bij de andere onderwijzers was het
niet veel, daar zong je wat je ken-
Frits Mehrtens werd in 1922
te Hoorn geboren, studeerde
aanvankelijk geneeskunde, dorh
ging na het kandidaatsexamen
naar het Amsterdams Conserva
torium voor het hoofdvak orgel-
leraar (bq dr. Anthon van der
Horst), naar hij het einddiplo
ma C2 behaalde. Kwam door de
Lutherse werkgroep voor kerk
muziek in aanraking met dc
Duitse kerkmuziekbeweging en
volgde daarop een aantal koor-
en kantoryeursussen, geleid door
Wilhelm Ehmann, Siegfried
Reda en Helmut Bomefcld. Hu
is cantor en organist van de
Hervormde Maranathakcrk in
Arasterdam-Zuid. Voorts is hij
muziekadviseur van het 1KOR
en docent voor de opleiding
kerkelijk koorleider aan het
Muzieklyccum te Amsterdam.
450) Het is veelal moeilijk, de
ouderdom van een levende boom te
te schatten. Is hfj eenmaal omgehakt,
welaan, dan is het een koud kunstje,
maar dan is het exemplaar ook met
een ter ziele en ia ons de gelegenheid
ontnomen om op de hoge ouderdom
te pochen. Want wat geweest is, is
geweest. Daarom hakt men een boom
in de regel niet om wanneer men
zijn ouderdom wil weten, doch pro
beert men het met schattingen die
dat zU er direct aan toegevoegd
weieens aanzienlijk willen uiteenlopen.
We zouden geneigd zijn de oudste
boom van Europa te zoeken, niet in
de oude cultuurge
bieden waar Im
mers sinds eeuwen
de bijl zwaait
doch in Oost- of
Noord-Europa. In
derdaad staat in
Hennersdorf in Si-
lezié een taxus van
bijzondere ouder
dom. wiens leeftijd
op 1400 jaar wordt geschat. Maar de
boom in Sudetenland bij Krombach
eveneens een taxus wordt voor
600 jaar ouder gehouden. Toch zijn
dit nog niet de oudste bomen, want
een taxus op het kerkhof In York
shire (Engeland) wordt door plaat
selijke optimisten een leeftijd ge
schonken van 4000 jaar, maar ken
ners trekken er nog 1000 jaar af.
zodat nog altijd een leeftijd van 3000
Jaar voor redelijk wordt gehouden.
Deze oude. sinds mensenheugenis
voor heilig gehouden taxusboom Is
een tijdgenoot der Egyptische pharao's
en heeft, onberoerd door de toneel
stukken der mensen, het leven voort
gezet. nadat de opperpriesters van
Egypte, die zich ..de heersers der
wereld voor alle eeuwigheid" noem
den, tot stof waren vergaan en geen
sterveling hun naam meer kende. Hij
was getuige van de bronscultuur der
Kelten, van de zegetochten der Ro
meinse legioenen, van de gevechten
tussen de Angelen en Saksen die el
kaar de heerschappij betwistten, de
eerste prediking van het Christen
dom, de Invallen
der wrede Denen,
de Invasie der Nor-
mandlërs; Ja, zelfs
het „Eeuwig Edict"
en dergelijke frat
sen méér heeft hij
onberoerd over
leefd.
Wat zinloos moeten ons die voort
durende menselijke strjjd-vragen en
twisten toeschijnen in de schaduw
van deze boom, die vele volken en
culturen heeft zien gaan en komen!
Hoe pijnlijk voor onze persoonlijke
onbelangrijkheid!
En nu moeten we eens gaan zoe
ken naar de verloren gulden. Maar
om dit omstandige verhaal uit de
doeken te doen zullen we tot de vol
gende keer moeten wachten.
In de kerk zit
's zondags weer een
andere figuur op
do orgelbank. Is hij
vakman, dan houdt
hij zich met meer
of minder moeite
op de been door
het geven van pri-
vé-instrumentaa 1 -
lessen. Het orgel
baantje is wannéér het betaald wordt
een welkom bijbaantje of een publi
citeitsmogelijkheid om aan leerlingen te
komen. Met het zingen van de school
kinderen heeft hij praktisch niet van
doen. Dat moeten wij de organist
overigens niet verwijten, dat is het ge
volg van een ontwikkeling. In 1574 zei
de Synode: „Aengaende het spelen des
Orghelen in de gemeenten, houd men
dat het gansch behoort afgheset te
wesen, volgens de leere Pauli, 1 Cor.
KVI. 19".
En vier jaar later: dat de
orghelen, ghelijck se voor een tijd ge-
dhuldet waren, alsoo met den eersten
ende op 't aldergevoegelijckste. moes
ten weggenomen worden". De Synode
van Middelburg van 1581 herhaalde dit
bevel tot afbraak nog eens. In de mees
te gevallen kwam het niet tot afbraak,
omdat de orgels een stadsbezit waren,
echter wel is duidelijk, dat het orgel
spel van richting moest veranderen:
het raakte los van de liturgie en ver
dween door het portaal waar boven
staat: ,,1'Art pour l'Art", de kunst om
de kunst.
En in die situatie zitten wij veelal
nóg. De organist bij ons is iemand,
die toch eigenlijk aan zijn volledige
trekken komt op een orgelconcert, een
manifestatie die zich dikwijls niet on
derscheidt van een piano- of vioolreci
tal.
Dat afbraakbevel lag in de lijn van
Calvijn. Deze wenste geen orgel in de
kerkdienst. Maar hij wenste iets an
ders wél: dc kerkmusici die door dc
alteratie brodeloos werden, kregen de
opdracht de jongens dc psalmen te le
ren zingen. En hoe! Daar zijn wij
stumperds bij!
Op school werden de psalmen vier
stemmig gezongen tijdens de gebeds
tijden, 's morgens, 's middags en 's
avonds, cn daarenboven vóór en na
dc maaltijden. Uit de Geneefsc Litur
gie van 1543 blijkt, dat Calvijn het
koor liet meewerken bij de eredienst
in de zin van „voorzangerskoor", dc
kinderen moesten het voordoen, de ou
deren eerst luisteren en daarna mee
zingen.
Weet u, die oude voorzanger, die
sommigen uwer nog wel kennen, dat
was eigenlijk de kerkmuzikale figuur,
de cantor. Maar hij had vermenigvul
digd moeten worden tot een koor.
Maar dan had hij daar de tijd voor
moeten hebben, dan had hij vakman
moeten zijn. Maar hij was het niet,
de organist was het, on die ging een
andere kant op. Pianolessen en or
gelconcerten op woensdagavond.
Gedane zaken nemen dikwijls geen
keer. Het is bovendien waarschijnlijk
onbillijk om vanuit de twintigste eeuw
hard te oordelen. Wanneer men leest
welke moeite men bijvoorbeeld had
om dominees te vinden, dan blijft er
toch een grote bewondering over voor
het onvermoeide ploeteren van onze
voorouders.
Maar Wanneer wij nu dc kans
krijgen om deze zaak weer recht te
zetten, wanneer nu de stukken gereed
liggen om samengevoegd te worden,
dan rust ten deze op ons een dure
plicht. Het gaat om de cantor, die ook
organist is. Het gaat, naast dc or
kestmusicus. om de kerkmusicus. Wil
die figuur levensvatbaarheid krijgen,
dan zal dit centralisatie moeten be
tekenen.
En dan zien we onze scherven! Zo
veel verschillende kerken en zoveel
verschillende scholen Allemaal
kringen met verschillende straal en
verschillend middelpunt. Er is een uit
gangspunt om tot één middelpunt te
komen: het psalmboek.'
Dat hebben Hervormden én Gerefor
meerden samen opnieuw willen berij
men.
En dat doet men alleen, opdat men
het samen zingen kan! Op dat psalm
boek kunnen wij de Cantor weer fun
deren. Dan kunnen veel scholen al
weer samendoen en dan zullen de ker
ken wel volgen. Immers. God wil tro
nen op de Lofzang en waar Hij troont
daar is het Eén Kerk. Want nobles
se oblige: 150 psalmen berijmen is
niet genoeg, men moet ze ook alle 150
kunnen zingen, en goed!
Advertentie
