Jlieuiue geihscti tGTouranl
MOBOETOE
LOEMOEMBA
Commentaar
Nieuw-Guinea naar de stembus
NIEUWS in één oogopslag-
eist uitlevering door V.N. van
Dat i
IS
sterk..
BON
MOORDENAAR VAN HANS
HERMANS IN ARREST?
Amsterdamse cijfers
IJ-tunnel onjuist
Adenauer: geen
akkoord met
Debré
Concessie van
De Gaulle?
II
DINSDAG 11 OKTOBER 1960
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie, Redactie, Abormemeniten-
Advententie -a fcbeling TeL 31441
(Bij contract belangrijke korting)
Eenenveertigste jaargang no. 11993
CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD
„Sttntoasticfi is ahfbleoen
tnyn hert in tcgljeospotf
DESPERANDUM
zie pagina 9
Het ziet ernaar uit, dat in de Kongolese crisis een nieuwe fase
is ingetreden: de militaire machthebber kolonel Moboetoe heeft
aan de Ver. Naties een ultimatum gesteld tot uitlevering van
ex-premier Loemoemba, die opnieuw probeert het heft in
handen te krijgen.
De Algemene Vergadering van de Ver. Naties heeft besloten
nog in de huidige zitting het ontwapeningsvraagstuk aan de
orde te stellen en ook kwesties als Algerije. Tibet, Hongarije
en het apartheidsvraagstuk in Zuid-Afrika in behandeling te
Morgen is het de dag van bezinning op de verkeersveiligheid.
Waarom zo'n dag noodzakelijk is, wordt ten overvloede
in een artikel door onze verkeersredacteur aangetoond.
Dezer dagen zijn in Amsterdam de lustrumfeesten begonnen
van het studentencorps der Vrije universiteit. Wij vertellen
u hierover op een speciale pagina.
Minister Korthals heeft de Tweede Kamer medegedeeld waar
om hij niet het advies van het Centraal Planbureau over de
tunnelbouw in Amsterdam heeft gevolgd: verkeerstechnische
en financiële overwegingen deden hem kiezen voor de Coen-
tunnel. De rendementsfactor kon z.i. niet beslissend zijn.
Gistermiddag en de afgelopen nacht is in Woerden intensief
gezocht naar een vijfjarig jongetje, dat sinds gistermorgen
spoorloos is. Het is nog niet gevonden. Wel vond men een
ander jongetje in de modder, dat gelukkig kon worden gered.
if
JUSTIN BOMBOKO, de voorzitter van de raad van academisch gevorm-
den, die door kolonel Moboetoe is aangesteld om Kongo te regeren,
heeft de Verenigde Naties tot vanmiddag de tijd gegeven om de afgezette
premier Patrice Loemoemba uit te leveren aan de strijdkrachten van de
kolonel. Mocht de volkerenorganisatie het ultimatum in de wind slaan
het liep om drie uur vanmiddag af dan zouden de Kongolese troepen
gereed staan om te vechten.
TT et is gebeurd in Ulft.
AA De Commissaris der
Koningin in Gelderland,
had zo juiist een nieuwe
hal geopend van een
emaillefa'briek en zoals
dat dan heet: tijdens de
rondgang door autoritei
ten en andere genodigden
werd de nieuwe hal be
zichtigd.
Plots echter zag men de
heer Bloemers in de wat
merkwaardige stand die de
foto in beeld brengt: balan
cerend op een pannetje.
Want hij wilde wel eens
weten hoe sterk zo'n ding
was.... Echt dus wat je
noemt een „sterk" verhaal.
Gelukkig dat er zulke voor
vallen zijn want ze zijn als
het ware het zout in de
krantedis. Elke dag worden
er wel officiële rondgangen
gemaakt, officiële toespra
ken gehouden, officële ope
ningen verricht. Het is de
journalist en het is de foto
graaf die u daarvan op de
hoogte brengen en die
tracht u iets van het en
thousiasme en de blijdschap
te doen gevoelen dat de ge
nodigden bezielt. Waarbij
zo'n voorvalletje dan een
welkom geschenk is.
Sterke verhalen worden
graag gelezen. Stelt u zich
eens voor dat iemand op
een dag vijfentwintig van
de bonnen als hieronder af
gedrukt, invulde, ze in een
envelop sloot en aan ons
op zond. Vijfentwintig nieu
we abonnees dus dat zou
een sterk verhaal zijn. We
zouden onmiddellijk een
verslaggever en een foto
graaf naar die heer of me-
kolom hun lof te bezingen.
Vijfentwintig bonnen
maar wie van u durft die
handschoen op te nemen?
Eigenlijk als je er goed
over nadenkt is het niet
eens zo moeilijk. Zouden er
onder de duizenden scha
kers, dammers, bridgers,
geenn vijfentwintig zijn die
dolblij zullen zijn met een
krant waarin ze iedere dag
hun denksport terugvin
den? En dat is dan nog
maar één facetje van onze
Enfin, probeert u het
maar. We zijn benieuwd.
Als bewijs van dankbaar
heid uwerzijds, ontvang ik
graag het bock „Tip-Parade"
op onderstaand adres:
(straat)
(woonplaats)
Bomboko deelde gisteravond op
een persconferentie mee, dat een be
vel tot arrestatie van Loemoemba is
uitgevaardigd, doch dat de troepen
van de Verenigde Naties de uitvoe
ring ervan hebben verhinderd. De
houding van de'V.N. ziou in deze kwes
tie „door zekere Afrikaanse landen
zijn gedicteerd".
Het is duidelijk dat Bomboko met die
niet nader aangeduide Afrikaanse staten
in de eerste plaats Ghana bedoelde, waar
mee. naar hij zei, vermoedelijk de diplo
matieke betrekkingen zullen worden
verbroken.
President Nkroema van Ghana heeft
hierop onmiddellijk gereageerd met de
verklaring dat hij de gehele correspon
dentie tussen hem en Kasavoeboe en
Loemoemba wil publiceren, „opdat er
geen misverstand zal bestaan over de
rol die Ghana In de Kongolese crisis
heeft gespeeld."
Nkroema zond bovendien een telegram
aan president Kasavoeboe, waarin hij
meedeelde een in Accra ontvangen bood
schap van „een of andere particulier,
,een zekere Justin Bomboko, die zichzelf
minister van buitenlandse zaken noemt",
niet als officieel te kunnen beschouwen.
„Dit kan slechts het geval zijn met do
cumenten van de wettige regering."
i Ghana erkent slechts het bewind van
Loemoemba)
Op zijn persconferentie in Leopold-
stad heeft Bomboko gisteravond voorts
verklaard dat er alleen iii de Kon
golese hoofdstad al 100.000 werklozen
zijn en het land met ondergang wordt
bedreigd indien niet spoedig drasti
sche maatregelen worden genomen.
Het leger, zo zei hij, zal dan ook niet
TN OPDRACHT van de officier
justitie in Roermond is gisteren
op zijn werk in Tegelen de 54-jarige
T. H. van B. uit Belfeld gearresteerd.
Hij wordt er van verdacht de elfja
rige Hans Hermans uit Sevenum te
hebben vermoord. Zoals men weet
werd Hans vermist nadat hij op weg
was gegaan naar een oom bij wie hij
een geleende zaag moest terugbrengen.
Zijn stoffelijk overschot werd door
een militair gevonden. Hij bleek met
een dun touw gewurgd te zijn.
De thans gearresteerde Van B.
twintig jaar geleden twee meisjes
hebben vermoord. Hiervoor was hij
tot twintig jaar veroordeeld, waar
van hij er vijftien heeft uitgezeten.
Hij woonde nog maar een half jaai
in Belfeld. Hij had daar onder meer
de bijnaam „de kindervriend", omdat
hij tweemaal per dag in de plaatse
lijke ijssalon kinderen op ijs trac-
teerde. Hij besteedde hieraan han
den vol geld.
Hij had vanmorgen nog niet bekend.
On ger e gelclheden
in Katanga
Rebellerende krijgers van de Baloeba-
stam, afkomstig uit noordelijk Katanga,
zijn gisteren de stad Mitwaba binnenge
vallen. In Elisabethstad werd een bood
schap ontvangen, waarin stond dat ten
minste zes man gendarmerie om het le
ven zjjn gekomen in straatgevechten van
man tegen man. In de boodschap werd
dringend om versterking gevraagd. De
situatie werd omschreven ais „wanhopig".
Mitwaba is de laatste tijd tweemaal
door rebellen aangevallen en het me
rendeel van de blanke bewoners is ge
ëvacueerd. Het ziet er naar uit, dat de
Baloeba's in noordelijk Katanga de vol
ledige macht aan zich hebben getrokken.
De Katangese gendarmerie slaat hier en
daar met vrij weinig succes de aanval
len af, maar de rebellerende krijgers
dringen steeds meer het plamtagegebied
binnen.
Gisteren zijn drieëntwintig vluchte
lingen onder wie zestien Europeanen uit
Rabalo naar Elisabethstad teruggekeerd.
Zij bevestigden, dat twee dagen lang dat
gebied in het noordoosten een prooi van
gewelddaden was geweest.
Jongetje vermist
In Woerden wordt sinds gistermiddag
de vijfjarige Jantje van Oosten vermist.
Hü is omstreeks half twaalf van de kleu
terschool buiten gaan spelen en niet meer
naar huis teruggekeerd. Politie en om
wonenden gingen op ziek, maar vonden
hem niet.
Tegen zes uur werd het zoeken ge
staakt, omdat omstreeks die tijd een
jongen van ongeveer dzelfde leeftijd be
wusteloos uit het water gehaald werd.
Het bleek echter de drieparige Theunis
Benschop te zijn, die onder het spelen te
water was geraakt. Theunis, die in het
ziekenhuis te Woerden is opgenomen,
verkeert niet in levensgevaar. Het zoe
ken naar Jantje van Oosten werd daarop
voortgezet. Tot op heden zonder resultaat.
Een man met een bloknoot, koel
registrerend; een man aan de an
dere kant, kennelijk benauwd en
m het nauw gedreven; vingers die
onpersoonlijk op de machine zet
ten wat er gesproken wordt. Een
tragische foto: de man die zich
het voorhoofd afwist, was enkele
maanden geleden nog premier
van Turkije, Adnan Menderes.
Hij wordt in de gevangenis in
Istanboel verhoord. Binnenkort
zal hij met enige ex-ministers
voor de rechter verschijnen.
schromen zijn verantwoordelijkheden
te aanvaarden. Gisteren is reeds een
groep „Loemoemba-terroristen" gear
resteerd.
INSTRUCTIES
Rajesjawar Dayal. de Indiase leider
van de V.N.-operatles in Kongo, heeft
zich telegrafisch in verbinding gesteld
met secretaris-generaal Hammarskjöld
in New York en deze om instructies ge
vraagd. Gisteren kwamen onderdelen van
zijn troepenmacht reeds in moeilijkheden
bü een incident, dat uiteindelijk geen
ernstige gevolgen heeft gehad.
Om op alle eventualiteiten voorbe
reid te zijn had namelijk een detache
ment Ghanese V.N.-troepen stellingen
betrokken in de buurt van Loemoemba's
woning. Tegen de avond versoheen ko
lonel Moboetoe, gevolgd door zwaar be
wapende troepen, ten tonele. Hij liet
mitrailleurs op de Ghanezen richten en
eiste hun onmiddellijk vertrek.
Aangezien Moboetoe dreigde ,een staal
tje van machtsvertoon te zullen laten
zien, waaruit de V.N.-troepen niet als
overwinnaars tevoorschijn zouden ko
men", wist de Ghanese commandant
uiteindelijk niet beter te doen dan het
veld te ruimen
De woning van Loemoemba wordt
thans streng bewaakt door Kongolese
militairen, die niemand de gelegen
heid geven het gebouw te veriater
of er binnen te gaan. Loemoemba liet
zich slechts een keer zien. Hij ver
scheen in hemdsmouwen op het bal
kon en daagde Moboetoe uit tot een
duel. Een toneeltje dat even aan
Chroesjtsjef deed denken.
Meer landen lid
„atoomclub"?
Een manier om verrijkt uranium te
winnen, die in de jongste wereldoorlog
als ondoelmatig is afgeschaft, zal het in
de toekomst mogelijk maken, dat veel
r landen lid zullen kunnen worden
de „atoomclub". Bij dit proces wordt
centrifuge gebruikt om het verrijkte
het maken van bommen af
te scheiden.
Een lid van de Amerikaanse congres-
■mmissie voor atoomenergie zou gezegd
hebben, dat binnen de ambtstermijn van
de volgende Amerikaanse president het
maken van atoomwapens binnen het be
reik van twintig of meer landen zal zijn.
Aldus een bericht in de New York
Times en de Washington Post van van-
President Eisenhower is het eens met
het oordeel van de Amerikaanse tarief-
.t er niet voldoende redenen
onderzoek om vast te stellen
of het invoerrecht op rijwielen en ge
droogde vijgen verlaagd zou moeten wor
den. Dit betekent dat de verhoogde ta-
kracht blijven. Nederland
voert rijwielen naar Amerika uit
van
Dit toestel landde op het vliegveld van Southend in Zuid-Eng eland,
maar de remmen weigerden. Het hobbelde dwars door heggen en
greppels en prikkeldraad, raakte de draden naast de treinrails, zette
daardoor alle seinen van de spoorweg op onveilig en kwam eindelijk
tot stilstand vlók voor de hoogspanningsdraden, die er ook nog
hingen. De 76 inzittenden kwamen er zonder veel kleurscheuren af.
Minister Korthals:
(Van onze parlementsredacbie.)
TVTOG steeds verkiest minister Korthals een Coentunnel boven een
-L IJ-tunnel, het stokpaardje van de gemeente Amsterdam. De minister
schrijft dit aan de Tweede Kamer in een nota, waarin hij het rapport, dat
het Centraal Planbureau enige tijd geleden over deze aangelegenheid heeft
uitgebracht, onder de loep neemt.
De gemeente Amsterdam heeft uitge
rekend, dat de IJtunnel ruimschoots zijn
kosten zal opbrengen in vergelijking met
de Coentunnel. Rijkswaterstaat maakte
eenzelfde berekening, maar kwam niet
tot zo'n grote voorsprong voor de IJtun
nel als Amsterdam. De minister aan
vaardt de berekening, die Amsterdam
Jor de Coentunnel gemaakt heeft, niet.
Allereerst, zo meent hij, zal bij aanleg
m de IJtunnel die oostelijk van de
binnenstad zou komen een enorm be
drag uitgegeven moeten worden voor
goede toegangswegen naar de tunnel, en
dan nóg zal geen bevredigende verkeers
situatie worden verkregen. Het verkeer
in de binnenstad zal nog meer moeilijk
heden ondervinden, en bovendien zal de
Ij-overgang bij Schellingwoude, die nog
niet lang geleden met veel kosten tot
stand is gebracht, nu al voor een groot
deel buiten gebruik raken.
Ook de voorspelling, dat veel meer ver
keer van de IJtunnel dan van de Coen
tunnel gebruik zal maken, (in 1970 66.800
motorvoertuigen door de IJ- tegen 45.000
door de Coentunnel, imponeert de minis
ter allerminst. Het is immers in Rotter
dam gebleken, dat al bij een daggemid
delde van 58.900 voertuigen dikwijls op
stoppingen zijn ontstaan. Een aantal van
Bondskanselier Adenauer heeft
gisteren voor het eerst in het open
baar toegegeven dat er tussen hem en
de Fransen meningsverschillen be
staan.
Hij zei, dat de besprekingen welke
hij dit weekeinde met de Franse pre
mier Debré gevoerd heeft „intensief
en inspannend waren geweest, maar
wij zijn ondanks meningsverschillen
als goede vrienden uit elkaar gegaan."
Adenauer zei niet wat de meningsver
schillen waren, maar hij zei te hopen
dat Bonn en Parijs „goede vrienden zul
len blijven op de basis van nauwe sa
menwerking met de V.S."
„Het is nu voor de vrije wereld drin
gender dan ooit nodig om een gesloten
front te vormen, want anders zal de
vrije wereld verloren gaan. De V.S. kun
nen op West-Duitsland rekenen; wan
neer de V.S. verloren gaan, is Europa
verloren."
55.000 is eigenlijk het
zo'n tunnel, aldus de minister.
Moge dus het Centraal Planbureau heb
ben berekend, dat uit het oogpunt van
rentabiliteit de IJtunnel een niet onaar
dige figuur slaat al is 't verschil met
de Coentunnel gering verkeerstech
nische en financiële overwegingen blij
ken de minister zwaarder te wegen.
Newsweek bericht uit Parijs, dat
een historische en nog niet gepubli
ceerde wijziging in de politiek van
president De Gaulle de besprekingen
over een staakt het vuren in Alge
rije weer op gang kan brengen. De
wijziging, zo schrijft het blad, be
staat dooruit, dat Algerije niet ver
deeld zal worden.
Tot dusverre heeft De Gaulle eraan
vastgehouden, dat Algerije tussen de
Franse colons en de Algerijnen verdeeld
zal worden, indien de Algerijnen beslui
ten met Frankrijk te breken. Hij zal
niet langer aan deze eis vastgehouden,
een besluit, dat door de gematigden in
beide kampen toegejuicht zal worden. I
JgEN KRANT IS, bij alles wat zij nog
meer wil zijn, ook een kwestie van
plaatsruimte en van plaats verdeling. Of
is het toevallig dat, nu „in het nieuws"
New York en de V.N. even schijnen terug
te wijken, Kongo en de gebeurtenissen
daar opnieuw aandacht opeisen?
Toch is Kongo er in de voorbije weken
ook geweest. Het Kongolese probleem is
er geweest, en het uitblijven van een op
lossing is er eveneens geweest.
Het gaat er nu weer rumoerig worden.
Het is alsof het vreemde schimmenspel
er herbegint. Loemoemba is er nog, en
Kasavoeboe, en Bomboko. en Moboetoe
en het onderling krakeel vindt voortgang.
De nieuwste ontwikkeling is nu, dat
de nieuwe machthebbers, Bomboko en
Moboetoe, aan de activiteiten van een
Loemoemba een eind schijnen te willen
maken. Of het lukken zal, het is in het
verleden meer geprobeerd en mislukt.
Eens zal het er toch van moeten ko
men, wil Kongo werkelijk uit de impasse
komen. Nog is Loemoemba zich van zijn
feitelijke invloed bewust. Hij bluft en
irriteert, net als onlangs Chroesjtsjef,
spreekt hij van balkons, en op hoge toon
daagt hij zijn tegenstanders uit.
Niet maar dat hij bluft en irriteert
hij blijft bovendien een bedreiging vor
men. Zijn invloed is een veelszins ver
lammende. Er zal tegen hem iets onder
nomen moeten worden.
Nu zullen de komende dagen moeten
bewijzen, of het optreden tegen hem al
leen is ingegeven door de noodzaak, hem
als bedreiging van de nieuwe machtheb
bers uit te schakelen, of dat de moge
lijkheid van tegen hem op te treden be
wijst, dat de nieuwe machthebbers met
terdaad in hun macht bevestigd zijn. Zijn
zij wei verplicht, tegen Loemoemba op
te treden? Of kunnen zij het zich thans
veroorloven?
Voor de V.N. in Kongo worden het
weer moeilijke dagen, want de V.N. heb
ben weliswaar aan het beleid van de
secretaris-generaal, zoals tot dusver in
Kongo gevoerd, haar hoge goedkeuring
gehecht, echter, niet wel kon worden aan
gegeven, hoe het nu verder moet. Intus
sen, de goedkeuring heeft op zichzelf
reeds morele waarde. Wie zal nu tonen
de wijsheid als van een Salomo te beslis
sen om Kongo te halen uit de put van
haat en broedertwist? Met een schim
menspel alleen komen we er zeker niet.
A LLE Nederlanders en Neder-
-t*- landse onderdanen die se
dert 1 januari 1958 in Neder
lands Nieuw-Guinea wonen en
21 jaar zullen zijn, zullen kies
gerechtigd zijn voor de Nieuw-
Guinea-raad. Dit heeft de heer
A. Vesseur van de dienst van
binnenlandse zaken te Hollan-
dia meegedeeld. Er wordt niet
in alle gebieden van Nieuw-
Gulnea gekozen. In totaal telt
Nederlands Nieuw-Guinea 14
kiesdistricten. In twee hiervan
wordt rechtstreeks gekozen. In
12 andere worden „getrapte"
verkiezingen gehouden.
Binnen deze 14 kiesdistricten
worden kiezerslijsten opge
maakt, waarop dc namen voor
komen van hen, die aan de bo
vengenoemde vereisten voldoen
en die bovendien sedert 1 juli jl.
in het betrokken kiesdistrict
wonen. Deze kiezerslijsten zijn
vrijwel gereed en zullen bin
nenkort ter inzage liggen op de
onderafdelings- en districtskan-
Men is op het ogenblik bezig
de kiezerslijsten te completeren
en vast te stellen. Daarna wor
den in de districten met ge
trapte verkiezingen kiesmannen
gekozen.
Indien de Eerste Kamer het
wetsontwerp tot wijziging der
bewindsregeling met even gro
te voortvarendheid behandelt
als de Tweede Kamer, zal dat
in november kunnen gebeuren.
Deze kiesmannen en de kiezers
in de districten waar recht
streeks wordt gekozen, kunnen
in januari 1961 opgaven van de
kandidaten voor het lidmaat
schap van de Nieuw-Guinea-
raad indienen.
Hierna worden per kiesdis
trict de kandidatenlijsten vast
gesteld en gepubliceerd. Dc kie
zers en de kiesmannen kunnen
zich vervolgens hierover bera
den. De mogelijkheid bestaat
dat zich in dc kiesdistricten be
paalde groeperingen vormen,
die hun stem geven aan bepaal
de kandidaten. Verloopt alles
•wacht wordt, dan kan
de stemming i
ten in februari
den en is het ze
lijk dat de eers
de kandida-
orden gehou-
r goed moge
zitting van
Naast de kiesdistricten zijn er
gebieden, waarvoor benoeming
op aanbeveling geschiedt. Het
inwinnen van deze aanbevelin
gen komt neer op het houden
van informele getrapte verkie
zingen. Er worden vergaderin
gen uitgeschreven, die maxi
maal drie kandidaten stellen.
Per gebied worden zoveel kan-
didaatopgavcn ingediend als er
vergaderingen worden gehou
den. Zodoende wordt de gou
verneur in s4iat gesteld een
duidelijk inzicht te verkrijgen
in de in het betrokken gebied
naar voren komende wensen.
Daarnaast zijn er nog enkele
zeer primitieve gebieden waar
voor de gouverneur het benoe
mingsrecht heeft, zonder even
wel daarvoor aan voorschriften
te zijn gebonden.
17EN lagedrukgebied, dat gisteren bo
ven het zuidelijk deel van de Noord
zee lag, heeft zich het afgelopen etmaal
ook over Zuid-Scandinavië uitgebreid.
Aan de westflank van het lagedrukge
bied komen harde tot stormachtige noord-
noordwestelijke winden voor, die onsta
biele polaire lucht naar West-Europa
voeren. Vooral in het zuidwesten van
ons land kwamen dientengevolge talrijke
In Zierikzee viel de laatste 24 uur 41,
in Woensdrecht 38 en in Vlissingen 29 mm
Een zeer omvangrijk neerslaggebied
bevindt zich ook boven Zweden en Fin
land. In het noorden van Zweden viel
geruime tijd sneeuw.
Op het oostelijk deel van de oceaan
strekt zich een rug van hoge druk uit
van IJsland tot voor de Portugese kust.
Deze rug breidt zich langzaam over de
Britse eilanden uvt,
In onze ompeuinp zal het weer morgen
echter nog door het lagedrukgebied bo
ven Zuid-Scandinavië worden beheerst.
Het blijft daarom onbestendig.
De Bilt verwacht tot woensdagavond.
Wisselend bewolkt en enkele buien.
Matige tot krachtige, langs de kust aan
vankelijk stormachtige noordwestelijke
wind. In het algemeen Iets kouder. (Op
gemaakt te 11.15 uur).
ZON EN MAAN
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
êi
