I!B bOhiM
Duitse schooljeugd
NIELS BOHR
Iets meer over wol
PUZZEL VAN DE WEEK
Tam-Tam raakt uit de
mode in Oost-Afrika
E
PU
f 1
8 W
g i
0
vi m
0
0
e 0
n m
r
5t!
f c
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 1 OKTOBER 1960
Op 7 oktober
Bohr. Bohr, die no dus vtjfen-
ieventlf Jaar wordt, behoort tot
de werkers op de eenzame top
pen van het sublieme denken, die
het credo van de oude natuur
wetenschappen „stof is onvernietigbaar" hebben ondergraven en die
het fundament hebben gelegd voor de moderne kernphysica. In 1943
wist bij met een vissersboot te ontsnappen uit het bezette Dene
marken. waarna hij in Amerika meewerkte aan het totstandkomen
van da eerste atoombom.
Onlangs was hij nog in de publiciteit bJJ de ingebruikstelling van
het Europese protonsynchroton In Genève. waarvan de verongelukte
Nederlandse professor Bakker directeur is geweest. Ongetwijfeld zal
het congres van atoomgeleerden, dat aan de vooravond van Bohr's
verjaardag in Amsterdam wordt gehouden, zich realiseren welk
een dramatisch en beslissend aandeel de Deense geleerde met de
borstelige wenkbrauwen heeft gehad In de wetenschappelijke ont
wikkeling die de wereld een nieuw gezicht gaf.
liet elektronen
„baant jewippen,
Een congres van atoomgeleerden baart niet veel op
zien meer. De gemiddelde krantenlezer zal dan ook nau
welijks aandacht hebben geschonken aan het bericht, dat
van 4 tot 6 oktober in Amsterdam een congres zal worden
gehouden, waaraan vijftig atoomgeleerden uit Europa en
Amerika zullen deelnemen. Over de strekking van het
congres zijn trouwens maar summiere gegevens verstrekt
en er zou voor de gemiddelde leek nauwelijks aan
leiding zijn zich tevoren even op deze bijeenkomst van
wetenschapsmensen te bezinnen, als niet bijna met dit
congres samenviel de vijfenzevenstigste verjaardag van
Niels Bohr. Het zou te ver gaan te zeggen, dat het Am
sterdamse atoomcongres nooit gehouden zou zijn als Niels
Bohr er niet was geweest. Maar de deelnemers aan deze
bijeenkomst zullen zich ongetwijfeld realiseren, dat zij bij
zonder veel kennis te danken hebben en dank verschuldigd
zijn aan Bohr, wiens verjaardag op 7 oktober valt.
De slag om het atoom
De Deen Niels Bohr behoort tot
het groepje, dat met succes heeft
meegezocht naar de Steen der
Wijzen, de samenhang tussen ma
terie en energie, die nu beschre
ven is in de moderne kernfysica.
Hij heeft vooraan gestaan in de
in velerlei opzicht dramati
sche slag om de kennis van het
atoom, die de wereld een nieuw
gezicht gegeven heeft. Een nieuw
gezicht door de ongekende moge
lijkheden. die de kernenergie ons
straks zal openen, een nieuw ge
zicht door de verschrikkingen die
een atoomoorlog ons in het voor
uitzicht zou stellen.
De belangrijkste vinding van
Bohr, waa een aanvulling op de
theorie van zijn Engelse leermees
ter Rutherford, die had vastge
steld, dat in het atoom door de
elektronen banen worden beschre
ven om de kern. Precies zoals de
planeten rondom de son lopen. Elk
elektron heeft zijn eigen baantje,
verder of dichter om de atoom
kern heen. Bohr vond nu, dat de
elektronen bijvoorbeeld bij verhit
ting van het atoom, wel eens even
uit hun eigen baantje kunnen
overspringen naar een baantje,
dat iets verder van de kern ligt.
Zo'n wederrechtelijk rondje van
het elektron duurt nooit lang (in
de orde van grootte van een mil
joenste seconde) en dan komt het
elektron weer in zijn eigen baan
terecht.
Daarbij komt de energie vrij,
die het elektron nodig had gehad
om in het andere baantje te kun
nen springen. Deze vrijgekomen
energie is zichtbaar als licht.
Het is aardig er nu even aan
te herinneren, dat wij op aarde
weten uit wat voor stoffen de an
dere hemellichamen bestaan. Die
wetenschap is verkregen door het
onUeden van het licht, dat de
gloeiende hemellichamen naar ons
uitzenden. Het blijkt namelijk, dat
elke stof een eigen kleur licht uit
zendt bij het „baantjewippen"
van de elektronen, dat werd ont
dekt door Niels Bohr.
Jeugdig genie
De nu grijze Niels Bohr een
man die vaak vergeleken wordt
met de ..wetenschappelijke reus"
Albert Einstein werd op de ze
vende oktober van het jaar 1885
in Kopenhagen geboren. Dat hij
een genie was, openbaarde zich
al vroeg. Reeds op zijn zevenen
twintigste jaar publiceerde hij
een artikel in het bij naam en
faam bekende blad ..Philosophi-
droeg: ..On the constitution of
atoms and molecules". Dit arti
kel maakte bem in wetenschap
pelijke kringen meteen tot een
bekend en geacht man.
De gedachten, die de jonge
Deen In het artikel ontwikkelde,
werden In de kringen van de na
tuurkundigen al snel bekend als
de ..Bohrse theorie der spectraal
lijnen". Deze theorie had de ver
dienste, dat ze voor het eerst enig
Inzicht gaf in de wetten, die de
spectra van de verschillende stof
fen beheersen. Maar niet alleen
dat: door deze theorie werd het
venster wijder geopend dat ivt-
zicht gaf op de wereld van het
onvoorstelbaar kleine, de wereld
van het atoom. Het is dan ook
geen wonder, dat Bohr wordt be
schouwd als één van de grondleg
gers van de moderne atoomtheo
rie.
Het eerbetoon dat de Deen Niels
Bohr in zijn nu bijna vijfenze
ventigjarig leven ten deel is ge
vallen staat wat de hoeveelheid
betreft tot geen enkele verhou
ding tot zijn verdiensten. Maar
de „kwaliteit" van dat eerbetoon,
als we het zo eens mogen zeg
gen. liet niet veel te wensen
over. Voor zijn wetenschappelijk
werk werd hem toen hij zesen
dertig jaar was. in 1922. de No
belprijs voor natuurkunde toege
kend. Zijn regering wees hem ne
gen jaar later de Deense „ere-
woning" op Carlsberg toe en zijn
koning onderscheidde hem in de
na-oorlogse jaren in 1947
door hem te benoemen tot ridder
in de Olifantsorde.
De atoombom
Niels Bohr heeft ook mede de
geschiedenis van deze tijd ge
maakt. Voor het uitbreken van de
tweede wereldoorlog hield hij zich
reeds bezig met de mogelijkheden
van atoomsplitsing, maar met
zijn kennis kon hij. nadat zijn
land door de Duitsers was bezet,
weinig voor de goede zaak uit
richten. Deze situatie duurde voort
tot 1943, toen hij zijn kans schoon
zag en met een vissersboot uit
het bezette Denemarken wist te
ontsnappen. Hij reisde naar Ame
rika, waar prof. dr. Albert Ein
stein. door het schrijven van zijn
historische memorandum aan
president Roosevelt, juist de stoot
had gegeven tot het ontwikkelen
van een wapen, waarvan de wer
king berustte op kernsplitsing. In
het land dat met de Duitsers en
Japanners in een strijd op leven
en dood was gewikkeld, wist men
de begaafdheden van de ontsnap
te Niels Bohr op juiste waarde te
schatten. Hij werd ingeschakeld
bij het ontwikkelen van de atoom
bom en het is voor een niet ge
ring deel aan de kennis van Niels
Bohr te danken, dat de Amerika
nen ten slotte de beschikking kre
gen over het wapen dat een ein
de aan de oorlog kon maken.
Niels Bohr heeft we hebben
het al aangetoond veel voor de
natuurkunde gedaan. Niet alleen
zijn theorie der spectraallijnen,
maar ook het door hem ontwik
kelde „correspondentie-beginsel"
heeft veel van wat vroeger duis
ter was verklaard. Zonder daar al
te diep op in te gaan kunnen we
zeggen dat dit „correspondentie
beginsel" de kloof die bestond
tussen wat men noemt de klas
sieke en moderne natuurkunde,
overbrugt. Bohr's naam is voorts
verbonden om nu slechts het
belangrijkste te noemen aan de
ontdekking van een nieuw ele
ment, het zogenaamde Hafnium,
en aan het invoeren van een maat
welke als lengte-eenheid dient in
de atoomfisica.
Niels Bohr heeft zich nog lang
niet uit de wereld van de natuur
kunde teruggetrokken om van een
zoals dat dan heet welver
diende rust te gaan genieten.
Nog steeds ontplooit deze geleer
de activiteiten en nog steeds
leerde Niels Bohr is. dat hij. i
zijn theorieën en gedachten
gang te doen vinden, i
heeft „de wereld van het kleine"
zijn volle Interesse. In het begin veelschrijver
dit jaar was hij nog in het HÉ|
nieuws, toen hij in Meyrin bij
Genève in Zwitserland de krach
tigste deeltjesversneller van de
wereld, het zogenaamde proton
synchroton van het C.E.R.N. (Cen
tre Européen de Ia Recherche
Nucléaire) in gebruik stelde.
Hij was daar met enkele ande
re beroemde kernfysici. zoals
Cockroft en Oppenheimer. Het
was ook daar dat hij zei: „Dit
door twaalf Europese landen ge
bouwde synchroton is een mees
terwerk van natuurkundig vernuft,
dat het hart van iedere natuurkun
dige vervult met de meest bemoe
digende verwachtingen".
Geen veelschrijver
Het merkwaardige aan de ge-
wetenschappelij-
ke tijdschriften die een veelheid
van woorden nodig heeft om te
overtuigen.
Zijn voornaamste publikaties
zijn op de vingers van twee han
den te tellen. Maar wat hij
schreef, sloeg dan ook meteen in.
Ook is hij een sterke persoon
lijkheid. die in de omgang met
anderen, op congressen en in dis
cussies. weet te overtuigen.
Op de vijfenzeventigste verjaar
dag van de Deen Niels Bohr zul
len vele geleerden over de gehele
wereld in dankbaarheid gedenken
aan wat Niels Bohr voor het
voortschrijden van de wetenschap
heeft gedaan. Vast staat reeds dat
in de geschiedenis van de mens
heid die de drempel voor het
„atoomtijdperk" reeds heeft over
schreden deze man bekend zal
staan als een man van formaat.
Vlak voordat het om warmere
kleding vragende seizoen weer is
begonnen, heeft het Internatio
naal Wol Secretariaat ons alle
maal „iets meer over wol wil
len vertellen. Dat gebeurt dan in
een goed verzorgd en duidelijk
geïllustreerd boekje, dat dezelfde
naam heeft meegekregen als u
hier in de voorgaande zin tussen
aanhalingstekens vindt.
Iets meer over wol dus: wie
dit boekje eens leest zou bijna zeg
gen „alles over wol" want er
staat ontzettend veel over dit na-
tuurprodukt in. Je leert er uit.
dat ook de wetenschap zich druk
met het schaap (want daar be
gint de wol-geschiedenis altijd) be
zig houdt. Na de wollen schapen
jasjes. te vinden op de vaak ein
deloze vlakten in verschillende we
relddelen. neemt deze uitgave de
belangstellenden mee naar de
verschillende fabrieken, waar
dit oer-oude natuurprodukt met
veel zorg en via de nieuwste
methodes een dusdanige behande
ling ondergaat, dat het voor tal
rijke doeleinden geschikt wordt.
Ook deze doeleinden worden on
der dc loep genomen en nadat
nog verschillende (uiteraard goe
de" eigenschappen van wol zijn
opgesomd, zal het met name de
huisvrouw interesseren hoe je het
beste wol kunt verzorgen. Al met
al is het een boekje, dat zeker
een goede propaganda voor wol
kan worden genoemd en al is het
daar genoemd secretariaat onge
twijfeld om begonnen, de manier
waarop dit is gebeurd, mag een
woord van lof niet worden onthou-
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal: 1. hoofdstad van Irak. 6. stad in Duitsland a.d. Ful-
da. 12. kneedbak, 14. autoped. 16. afnemend getij, 18. bijwoord. 19.
J21. bijwoord. 22. lidwoord (Fr). 23. stad in Spanje. 26. slag
de i
29.
37. voorzetsel. 38. afkorting van dyne, 39. kruipend dier. 41. beken
de graansoort, 43. jongensnaam, 44. heden, 45. spil van een wiel,
17. rivier in Engeland. 49. zuivelprodukt, 52. jongensnaam, 54. boom,
55. dof. 57. radio omroep (afk), 58. emeritus (afk), 59. landman, 61.
zoon van Jupiter en wetgever van Kreta; na zijn dood rechter in
de onderwereld, 63. stad in Letland, 65. koppotig weekdier, 67. me
ning. 69. scheikundig element (afk). 70. als 57 hor., 71. houten vat.
73. tot nader order (afk. Lat.), 74. rechten inbegrepen (afk). 75.
aanzienlijke hoogte. 77. kant. 79. mannelijk beroep, 80. vogel.
Verticaal: 2. atmosfeer (afk). 3. schuifbout. 4. meisjesnaam. 5.
scheikundig element (afk). 7. spil van een wiel, 8. hemellichaam.
9. een bijelkaar behorende hoeveelheid vaatwerk. 10. en personne
(afk). 11. ten aanzien van. 13. muzieknoot, 15. bestuurder. 17. ope
ning, geschoten in een muur. 19. langwerpig blok hout. 20. lichte
bedwelming. 22. verdriet. 24. meisjesnaam. 25. decibel (afk). 27.
rund, 28. bekende afkorting, 31. rivier in Palestina. 35. plaats in
Zwitserland. 37. katachtig roofdier. 39. gebod. 40. oude benaming
voor liter, 41. teken in de dierenriem, 42. deel van een boom, 46.
bijb. figuur, blind, maar door Raphael genezen, 48. afreis. 50. ge
teerd garen tot bekleding der kabels (scheepst.), 51. voornaam v.d.
gemalin van Frederik Hendrik, 53. platvis, 55. nevel, 56. klank. 58.
zijtak Elbe. 60. maanstand. 61. muzieknoot. 62. son ordre <afk". 64.
dat is «afk. Lat.). 66. eetgerei, 68. uitgezette lijn. as van kribben.
72. nevenschikkend voegwoord, 75. foei. 76. voornaamw., 77. muziek
noot, 78. lidwoord.
OPLOSSING VAN DE
VORIGE PUZZEL
Horizontaal: 1. vadem. 5. oor,
7. immer. 11. mode. 12. alk. 14.
ook. 16. stoa. 18. ara. 20. degen,
23. sek. 24. re. 25. pot, 27. ros. 28.
rol, 20. pk. 31. Beers. 33. loods.
34. E.K.. 36. kroon. 38. metro, 39
m.s.. 9 ets. 10. roep. 11. Marie,
13. Ld, 15. on. 17. akker. 19. hoe
ra, 21. gom. 22. boort. 25. pek, '26.
tronk. 28. rotan. 29. ido, 32. sok,
33. leger, 35. kip. 37. neder, 39.
Dcc, 41. madat, 43. ratel, 45. ge
sel. 46. sar. 47. rek. 49. lenig, 50.
hot, 51. nog. 53. parel. 56. aam.
57. morel. 58, egaal. 60. las. 62.
Davos. 64. nat. 65. erker, 67. Om
men. 68. het. 70. dek. 72. Isère. 74
lijn. 77. idee. 79. reep. 80. soep,
Dr.. 40. i.m., 42. anker. 44. gat. 82. deel, 84. Eem. 85. gr. 86. Tl.
45. ge. 46. spar. 48. Dalen, 50. 87. ere. 89. N.M., 90. on, 92.
heen, 52. den, 53. Peter. 54. bos, P-S-, 93. k.o.
55. raak. 57. Maren. 59. telg. 61. ivyFvnTiwrFw
at. 62. dor. 63. Linge. 66. la. 67. INZENDINGEN
om. 68. Haren. 69. gaard, 71. si,
73. gevel. 75. takel. 76. mi. 78.
tol. 79. rijs. 81. Lek. 82. de. 83.
Ede. 85. genot. 87 eer. 88 neen,
90. ore, 91. elp. 93. kree, 94 Em-
95. pap. 96. stoel.
Inzendingen worden vóór don
derdag a s. op ons bureau ver
wacht. Oplossingen mogen uit
sluitend op een briefkaart wor
den geschreven. In de linker
bovenhoek vermelden „Puzzel-
kan maar moeilijk geloven
in de IMazi-gruwelen
GESCHIEDENISONDERWIJS PROBLEEM IN DE BONDSREPUBLIEK
Een Duitse leraar in Frankfort kreeg na een geschie
denisles over de Nazi-gruwelen de opmerking te horen:
„Dit kan toch niet allemaal waar zijn. Mijn vader heeft dossiers van^het proces"te"^Neu- 8aa"
voorbereiden Mijn leerlingen het nationaal-socialisme, dat zo
wilden alle bijzonderheden we- wel goede dingen tot stand
sommigen zijn zelfs heeft gebracht als misdaden be-
me verteld, dat hij zelf bij de partij was, maar mijn rer>berg
vader kan onmogelijk bevriend zijn geweest met mensen
die zulke dingen op hun geweten hebben." Deze reactie
van een serieuze leerling illustreert de moeilijkheden,
waarmee Duitse leerkrachten bij hun lessen over de
Aangewakkerd
Domheid
sommige goedwillende opvoeders al sinds jaren beto
gen, verschillende factoren in het spel die deze zaak
nog moeilijker maken,
De meeste leerkrachten
en bijna alle ouders van nooitTets'
den; de kinderen moeten
zichzelf leren oordelen
ze de feiten kennen".
Iets anders waarop dr.
renz de nadruk wil leggen
de rechtbank afgelegde d»' d«
Verscheidene van de onlangs
geënquêteerde leerkrachten we
zen er in hun antwoorden op,
dat het al te realistisch afschil
deren van de Nazi-misdaden
wel eens het tegendeel van het
beoogde effect kan hebben.
Maar één ding is zeker, vol
gens hen: de belangstelling der
dergelijk oordeel te onthou- jongeren voor de Nazi-periode
J" is sterk aangewakkerd door in
cidenten zoals de anti-joodse
excessen en de arrestatie van
Adolf Eichmann.
„Toen ik er pas mee begon,
maakte ik de fout dat ik zei:
„Hitier was een misdadiger".
>te domh'
Men dient zich angstvallig
thans schoolgaande kinderen de
zijn, nolens volens, zelf nauw
betrokken geweest bij de natio
naal socialistische partij of een
van haar mantelorganisaties. Voor alle leerkrachten
Van elke 100 veertigjarigen goede wil
doen, zichzelf
schuld vrij te pleiten. Hij moet derwerp in kwestie doen schij-
zijn leerlingen uitleggen waar- nen. Niet lang geleden hebben
Welkom argument
indruk zendingen kunnen volgen.
hebben er 95 in de pas gelopen
met de Hitlerjeugd.
dit incident een
welkom argument in hun plei-
recente verleden bij het ge- Duitse0
te vertellen, kan
op de kinderen maken. Dikwijls
vragen ze hun leraren: „Wat
hebt u zelf gedaan toen de Na- belangstelling voor deze
zi's aan de macht waren?" was enorm.
Niet alle leerkrachten pakken
nadruk od het het Probleem met zoveel geest-
naaruK op net T.orpn- np
schiedenisonderwijs. Velen
Op het ogenblik circuleert in
West-Duitsland een Zweedse
als dr. Lorenz. De film-documentaire, getiteld
„Mein Kampf", waarin op ob
jectieve wijze de opkomst
wijszaken, opgericht onder
het eens met profes- piciën van de Westduitse Bond ondergang van het nationaalso-
leraren. cialistische regiem worden ge-
2 Onverhulde afschildering
t het beeld van die waarschuwde dat
de Nazi-periode zo ongeloof- Duitsers, bij gebrek aan leven-
waardig, dat men het beoogde de ervaring met het Nazidom
ten prooi zouden kunnen vallen
doel wel eens voorbij zou kun- aan ongewenste invloeden, ten-
nen schieten. De leerlingen zou- zij ze op doeltreffende wijze
den zich gedrongen kunnen hierover zouden worden voorge
voelen, voor het nationaal- bcht.
socialisme in de bres te sprin- Deze voorlichtende taak is er
niet gemakkelijker op gewor-
8 den. nadat de westelijke gealli
eerden uit de tweede wereld-
3 Er moet een verklaring oorlog ten aanzien van West-
worden gegeven voor de Duitsland in politiek opzicht zo
z w, radicaal overstag zijn gegaan,
algemene aanhang die het Nazi- Nadat ze eers, de sl00t hadden
systeem heeft gevonden. Kin- gegeven tot een groot opgezet- De tam-tam heeft het in Afrika als communicatie-
deren lijn van nature nieuws- te denazilicering en demiUtari- middel eeuwenlang volgehouden. Van het ene dorp naar
gierig naar het waarom der moedigden ze later een v
herbewapening aai w
«"Sf'EumpesV" mogend,r0«elden d<= trommen door het zwarte werelddeel hun
het andere, van de ene heuveltop naar de volgende,
roffelden de trommen door het zwarte werelddeel hun
nieuws. Dat gaat nu ook tot het verleden behoren, want
beweren dat de Ass. Press berichtte deze week uit Nairobi in Kenya,
dat in ieder geval Oost-Afrika
berichtendienst gaat afzweren.
4 Hoewel men in andere den moest maken,
landen, vooral in de lage- „Mocht
re klassen, zijn toevlucht kan Duitse jeugd geen belangstel. dat jn jeder j Qost-Afrika de tam-tam voor de
nemen tot een simplistische lme ™or de
is dat te enenmale onjuist,
voorstelling van zaken, en de 0ver hel al8emeen slaa„ de
opkomst van het Nazidom aan moderne jongeren wantrouwend
de slechte karaktereigenschap- tegenover veel dingen,
pen van het Duitse volk kan tijjÉ
toeschrijven, hoeft men uiter-
aard hij de Duitsers zelf niet „Dit de w°°rde,n van dr
Hans Lorenz, een 51-jarige ge-
met een dergelijke vereenvou- schiede,iisleraar aan de „Mo-
diging aan te komen. Men kan delschool" te Frankfort Het
ook bezwaarlijk verlangen, dat geschiedenisonderwijs gaat hem
Zo'n zender Is ook ln het be-
De Oostafrikaanse PTT-diens-
ik vind een krit£ëhe"'hoüdma len "S-?, toe, """««•an op zit van proieaaor Louis Leakey,
"ouding verschalende algelegen punten in een hutje, dichtbij het Oldw
zo kwaad nog niet ee„ st„ke radiozender te in.
stalleren, die nu het tromge
roffel gaat vervangen. Er
een systeem ontwikkeld, dat i
het Australische binnenland
dichtbij I
vai-ravijn in een afgelegen deel
van Tanganyika, waar deze
geleerde de resten ontdekte
van de zgn. „Notenkraker
mens", de resten
i pre-
ze hun eigen kinderen deze
voorstelling
voorhouden.
ter harte, en hij verklaart:
zaken zullen .-De kinderen hebben de groot
ste belangstelling voor de Na-
periode. Men moet echter de het telefoonnet
diensten zal bewijzen.
Hoogfrequente radiozenders
druk discussieren.
5 Jongeren beschikken i
het algemeen niet over
het inzicht, nodig om de wer
kelijke, ingewikkelde proble
men van de Nazi-periode te
begrijpen.
Wind in de zeilen
De leerkrachten, die deze
moeilijkheden het hoofd trach
ten te bieden, hebben de laat
ste tijd wat meer wind in de
zeilen gekregen. Door de anti-
joodse uitspattingen van de af
gelopen winter, eh door de ar
restatie van de antisemiet en
massamoordenaar Adolf Eich
mann, is de publieke belangstel
ling voor Duitslands Naziverle-
den krachtig opgeleefd.
De golf van antisemitische in
cidenten, die in de eerste maan
den van dit jaar over Duitsland
en de wereld is gegaan, werd
ingeleid door het besmeuren
van de Keulse synagoge door
twee jeugdige Rijnlanders. Voor
al de Westduitsers zelf hebben
met verontrusting gereageerd
op de door de jongemannen
lessen met de grootste zorg de controle-stations.
^ebed ooor de buurman
De buurman naast me heeft zijn zoon verloren
en ik zie 's avonds wat hij moet doorstaan.
Nog is zijn pas gewend aan 't rappe gaan
der korte stappen die bij kind'ren horen.
De hand hangt leeg't ontvangen is een waan
geen kleine knuist zal daarin warmte boren.
Zijn hoofd neigt iets, als zou 't rumoer verstoren
de blijde vragenHet is afgedaan!
Hij heeft zijn hart gesloten met de haat,
Zoals een huis met dichtbeslagen ruiten
de zon verwerpt en 't licht niet binnenlaat....
Grijpt Gij zijn vuist die in de ruimte slaat,
nog voor Uw scherm de avond af gaat sluiten.
en vraag Uw zoon, of Hij eens met hem praat.
D. v. BOXEL Jr.
monteerd in een dienstwagen
voor zijn safari's in de uitge
strekte, onbewoonde gebieden
rondom Olduvai.
levende hotelhouders
Oostafrikaanse wildreservaten,
voor verschillende zendingspos-
ten, voor een goudmijn op de
vochtige oever van het Victo-
riameer, voor boeren en rege
ringsambtenaren, die land
bouwontwikkelingsplannen uit
voeren in Zuid-Tanganyika, en
voor nog vele anderen.
Dc aanleg, maar meer nog
het onderhoud, van telefoonlij-
nen in dit jungle-gebied is tc
kostbaar, want zij hebben te
lijden van de olifanten en gi
raffes, en ook van de menselij
ke bewoners, die maar al te
graag zo'n stuk telefoonkabel
afsnijden om hun vrouw een
fraai koperdraadversiersel te
schenken. Vandaar dat op gro
te schaal nooit telefoonverbin
dingen tot stand konden komen
en men nog steeds was aange
wezen op de tam-tam, die nu
dus voor de radio gaat plaats
De eerste wedstrijdopgaven
Na een vrij lange onderbreking hervat
ten we nu weer onze ladderwedstrijd.
Enigszins in strijd met de traditie begin
nen we reeds direct met een aantal pit
tige vraagstukken. De opgaven van de
bekende probleemvirtuoos v. d. Boogaard,
die we nu brongen, zijn echter bijzonder
fraai, zodat wij het wel aandurven van
de oplossers enige extra inspanning te
vragen.
No. 596 Joh. v. d. Boogaard. Rotterdam.
No. 597 Idem.
m
r§
m m
«rf mé
i m g|
BW
M
m w
K m mm
WH?1»
8. 9. 14/17. 20. 22. 23. 35. 36.
26, 32, 33. 37, 42, 46/50.
m
W m
©a© ia»
C 1
i 1
1
5..H.8 i
m
e
a m
2. In Iedere rubriek plaatsen we 2 op
gaven.
3. Voor een winnende oplossing ontvangt
men 1 punt. Heeft men de auteurs- en
een büoplossing gevonden dan blijft
het maximum per probleem 1 punt.
4. Na 5 rubrieken (10 problemen) wordt
de ladder opgemaakt. De 3 hoogstge-
plaatstcn ontvangen een prijs (ter
waarde van f 5,en verliezen hun
punten. Zij kunnen weer onderaan de
ladder beginnen.
5. De niet-prUswinnaars behouden hun
punten en kunnen hnn puntcnaantal
In de volgende serie vergroten tot ze
reik nC"S t<>P VaD 06 'a<^er bc"
6. In het zomerseizoen (p.m. medio mei
eind september) wordt de wedstrijd
onderbroken.
Oplossingen
Zwart: 7. 11. 13. 18/20, 23, 24, 30. 31. 36.
Wit: 22. 27. 32, 33. 40. 41. 43, 45. 47/49.
Voor beide problemen geldt: wit begint
Oplossingen in te zenden binnen 3 weken
na plaatsing.
De wedstrijdvoorwaarden
Voor de nieuwe deelnemers aan de lad-
rlerwedstrUd vatten we de voornaamste
bepalingen nog eens samen:
1. De wedstrijd is een voortzetting van
de in het voorjaar onderbroken lad
derwedstrijd. De In de vorige series
behaalde punten blijven dus geldig.
No. 590 (M. v. Dijk).
Zwart: 1. 6, 8. 13, 16, 18. 20, 25. 36
Wit: 19, 21. 22. 27. 30. 34. 38. 39. 47.
Opl.: 30—24, 22—17, 47—41, 27—22, 22x2.
f50xll), 2x49, 49x2 en wint.
No. 591 (M. v. Dijk).
Zwart: 1. 6. 7. 10, 16. 18. 19. 25.
Wit: 21, 28. 29. 33. 34. 37. 38. 49.
Opl.: 2923, 33—29. 49—44, 29—23. 23x5,
No. 592 (W. Jurg).
Zwart: 10. 11, 13, 27, 29. 30. 34 35
Wit: 22, 25. 31. 40. 41, 43/45, 48.
Opl.: 43—39, 48—42. 25—20, 20—15, 15x4,
4x6 en wint
No. 593 (W. Jurg).
Zwart: 3, 9. 11, 14. 18. 19. 25. 37.
Wit: 28/30. 32/34. 41. 45
Opl.: 32—27. 27—21. 21—17, 29—24. 24x4.
3328. 4x9. 45x34 en wint.
Correspondentie betreffende deze rubriek
aan de heer W. Jurg, Vrederustlaan 176
Deo Haag.
