Jlicuwe feïhstbittCouran!
VAKRAAD METAAL
Hammarskjöld
slaat terug
Commentaar
9
li
F
j
neemt morgen beslissing
Debat van Kennedy en Nixon voor TV
NIEUWS in één oogopslag-
Bedrijfsleven voor hoger
loon per bedrijf
DINSDAG 27 SEPTEMBER 1960
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie, Redactie, Abonnementen- e!
Advertentie-afdeling Tel. 31441
Directie: F. DIEMER
CHRIST ELIJK-N ATION AAL DAGBLAD
Eenenveertigste jaargang no. 11982
„Staatvasticfi is ahebltoea
tngn hert in teghenspott"
Geen WAARBORG
VREDE
Zie pagina S
De spanningen op het loonfront zullen deze week een hoogte
punt bereiken. ïn een gesprek tussen ministers, staatssecretaris
en Vakraad metaal heeft de regering gisteravond onverkort
vastgehouden aan haar standpunt dat de c.a.o.'s niet open
gebroken mogen worden.
De Stichting van de Arbeid heeft inmiddels haar opvattingen
per brief aan de regering doen toekomen. Meerderheid en min
derheid zijn het er over eens dat loonsverhogingen per bedrijf
mogelijk moeten zijn. De meerderheid spreekt zich echter
beslist uit tegen loonsverhoging per bedrijfstak, de minder
heid (waartoe het C.N.V. behoort) meent dat er omstandig
heden kunnen zijn die een dergelijke loonsverhoging wel
rechtvaardigen.
Moboetoe schijnt het toch te winnen van Loemoemba: de
Ghanese V.N.-militairen die dit weekeinde de Kongolese (ex-)
premier beschermden tijdens diens autotocht door Leopold-
stad, moeten hun kwartieren verlaten, hun bevelhebber heeft
streng arrest en zal zich moeten verantwoorden.
Hammarskjöld heeft gisteren op felle wijze zijn beleid ver
dedigd in de Algemene Vergadering der Verenigde Naties.
Chroesjtsjef en zijn trawanten wisten niet beter te doen dan
hard met hun vuisten op tafel te slaan.
Op de persconferentie waarmee de K.R.O. gisteren haar win-
terprogramma heeft toegelicht, is de vraag naar voren ge
komen of er niet een schadelijke „verstarring" gaat optreden
in de radioprogramma's.
J7R ZIJN DUIDELIJK moeilijkheden in
de sociaal-economische sector. Hoe de
arbeiders mee te laten profiteren van de
welvaart, die in bepaalde bedrijfstakken
nog steeds stijgende is? De regering is
gekant tegen loonsverhogingen. Zij vreest
daarvan toenemende spanningen. Span
ningen van allerlei aard. Zij meent slechts
te kunnen instemmen met verbeteringen
in de dusgenaamde secundaire arbeids
voorwaarden. Hieronder pleegt men te
verstaan: winstdelingen, spaarregelingen,
uitkeringen ineens en dergelijke.
Het C.N.V. vindt dit standpunt te star.
Ook het C.N.V. geeft de voorkeur aan
deze secundaire arbeidsvoorwaarden, maar
XJOUDT U van puzzelen?
Behoort u tot die
mensen die gezellig in een
hoekje bij de kachel kun
nen kruipen met een kruis
woordraadsel of eenkryp-
togram? Bent u iemand
die gefascineerd kunt kij
ken naar dam- of schaak
bord waarop een pro
bleem is voorgetoverd
van bijzondere klasse?
Onthoudt u bij bridge
soms nog dagenlang de
verdeling van een be
paald spel en piekert u er
dan over hoe nu toch de
downslag voorkomen had
kunnen worden?
Voor zulke mensen is ei
vandaag goed nieuws in
de krant: in de kolom
„Na-spel" krijgen zij al
len datgene wat hun hart
begeert: de ene dag een
schaakprobleem, de vol
gende dag het antwoord:
de ene dag een dam pro
bleem, de volgende dag de
uitwerking; de ene dag
een bridge-vraag, de vol
gende dag een bespreking
hiervan. E>n iedere dag
een kruiswoord- of letter
raadsel. Hiernaast blijven
de schaak- en damrubriek
en het grote kruiswoord
raadsel in ons zondags
blad gehandhaafd.
Naar onze mening is dit
een verbetering van de
krant. Nieuws geven, de
achtergrond van nieuws
en het commentaar op
nieuws het zijn de be
langrijke functies van een
krant. Maar daarnaast is
de krant toch ook een
huisvriend. En het is wt^l
heel erg vermoeiend als
u met uw vrienden alléén
maar over zwaarwichtige
problemen praat. Er moet
ook tijd zijn voor ontspan
ning. Ontspanning die
onze krant al sinds lang
geeft in de vorm van
feuilletons en kinderver
halen en die ze nu ook wil
geven aan de puzzelende
lezers. We zijn er wel
zeker van dat velen van
u dit de best bestede
plaatsruimte zullen vin-
Zo is er weer iets nieuws
toegevoegd in het raam
van de veranderingen in
onze krant. Onze vraag is:
„Waar blijft uw (inge
vulde) bon?" Er zijn
steeds meer redenen aan
'.e voeren waarom u uw
vrienden en kermissen op
onze krant attent behoort
te maken. Velen deden dat
al, zonden de bon aan ons
op en ontvingen van ons
het handige boek Tip-
parade. U kunt het ook
wadht er niet te lang mee!
(woonplaats)
Betaling geschiedt per week/
maand/kwartaal/per giro.
(Doorhalen wat niet van
toepassin- ls)
Als bewfls van dankbaar
heid uwerzijds, ontvang ik
graag het boek „Tip-Parade"
op onderstaand adres:
De barometer loopt iets terug
met wolkenvelden, die ook in de nacht
nu en dan overdrijven.
De kans op regen blijft gering. Wel
komt een depressie, die nu boven óe
randstaten is gelegen, iets naderbij en
ook een storing die van de Golf van
Biscay e naar Zuid-Frankrijk is getrokken
breidt rijn invloed nog naar het noord
oosten uil. Het weer in ons land zal
daarbij echter nog overwegend bepaald
worden door de zwakke rug van hogere
luchtdruk tussen beide systemen in.
De Bilt verwacht tot woensdagavond:
Nu en dan overdrijvende wolkenvelden
en op de meeste plaatsen droog weer.
Koude nacht. Morgenmiddag ongeveer de
zelfde temperaturen als vandaag. Zwakke
tot matige wind uit oostelijke richtingen.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Woensdag 28 september: zon op 06.35,
onder 18.26; maan op 14.44, onder 23.46.
28 september eerste kwartier.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
Station
Rcsteldh
Temper.
li\ II
Z5
'15 02
0.2
Ypenfbu rg
Vl'iss.
Eelde
De Bdfl t
Twen the
1. bew,
16 7
16 8
■16 4
16 4
v
Stockfholn
Oslo
1. bew.
■windstil
ono 7
1,7 2
16 3
,1,1 6
15 7
'16 9
0
A/berdeen
gh. bew.
windstil
1.1 6
16 J»
0
Bruseel
mist
windstil
16 4
0
Parijs
1. bew.
ono
18 6
0
Grenoble
misl
windstil
22 9
0
Bemin
regenb.
wnw
16 6
0.1
Müneben
mist
w
2
;5 2
0
*h t£w
wine
stil
19 7
20 :o
0
Innsbruck
WTW .1
windstil
M 7*
0.3
Athene
Rome
7,w"hSi
10 12
5
Aijaccio
Madrid
Mail ore a
zw.
1bew. 1
l
,26 dS
21 13
26 18
22 15
wil de mogelijkheid van loonsverhogin
gen niet uitsluiten. Het is kennelijk van
oordeel dat een verwijzing van het be
drijfsleven naar de secundaire arbeids
voorwaarden een gebrek aan vertrouwen
betekent in het bedrijfsleven.
Wij voor ons zijn geneigd, het C.N.V.
in dit standpunt te ondersteunen. Waarbi j
men mag bedenken, dat ook verbeterin
gen in de arbeidsvoorwaarden die men
secundair noemt de uitwerking knnneu
hebben van een loonsverhoging.
Een oorzaak van de moeilijkheden zit.
dunkt ons, hierin, dat men zich eraan ge
wend heeft gemaakt om de loonvorming
een primaire arbeidsvoorwaarde te noe
men en de andere arbeidsvoorwaarden
secundair. Deze kwamen dus op hel
tweede plan.
Welnu, zij zijn dan veelal ook wel op
het tweede plan gekomen en zij laten zich.
tot op vandaag toe, blijkbaar moeilijk
verwerkelijken. Daarvan is het C.N.V.
geen verwijt te maken. Het C.N.V. heeft
ten allen tijde bijzonder veel gedaan om
de gemeenschap van onderneming en be
drijf gestalte te laten krijgen. En juist
in het vlak van de dusgenaamd secun
daire arbeidsvoorwaarden lagen hier grote
mogelijkheden.
Er behoort niet zulk een distantie te
bestaan tussen „primaire" en „secundaire"
arbeidsvoorwaarden. Die „secundaire"
arbeidsvoorwaarden zijn helemaal niet zo
secundair. Ze hebben bovendien veelal
een zeer primaire werking.
Vandaar dat wij kunnen inkomen in de
bezwaren van het C.N.V. tegen het rege
ringsstandpunt, wanneer dit loonsverho
ging zonder meer tot taboe verklaart en
juist daardoor aan deze „primaire" ar
beidsvoorwaarde een zwaar aceent geeft.
Het Zwitserse parlement heeft zich uitge
sproken voor verhoging van de benzine
prijs om geld te krijgen voor de aanleg
van autowegen. Van januari af zal de ben
zine aan de pomp in Zwitserland 52 in
plaats van 45 centimes gaan kosten. De
autoclubs hebben geprotesteerd en de
mogelijkheid is niet uitgesloten, dat een
referendum zal worden uitgeschreven.
Een Mohammedaanse nieuwslezer van de
Franse nationale radio is gisteren in een
bos bij Parijs dood gevonden. Hij was door
het hoofd geschoten. Op zijn lijk was een
briefje gespeld, luidende: „Het is genoeg,
wij willen niet gehinderd worden".
(Van onze sociaal-economische redactie.)
TAE VAKRAAD voor de metaalindustrie, het overlegorgaan van werk-
AJ gevers en werknemers in deze bedrijfstak, zal morgen een beslissing
nemen over de loonvoorstellen, die de drie metaalbedrijfsbonden de werk
gevers hebben gedaan. Het gesprek dat de regering gisteravond met de
vakraad voerde, zal geen koerswijziging in het overleg tot gevolg hebben.
.ikvilBolletje/'
de échte eierbeschuit
Vice-president Nixon en se
nator Kennedy hebben gister
avond hun eerste televisie-
presidents-verklezingen-'60 ge
voerd. Kennedy sprak eerst,
daarna kwam Nixon aan de
beurt en ten slotte was er nog
een vraag- cn antwoordspel.
Beide kandidaten moeten voor
deze ongekende gebeurtenis,
die door miljoenen kijkers ge
volgd werd, wel enigszins ner
veus geweest zijn, de kans om
de gunst van de kijkers te win
nen of hen met een enkel
woord te kwetsen, stond op
het spel.
Kennedy herinnerde eraan,
dat Abraham Lincoln verklaard
had, dat het de vraag was, of
de wereld half slaaf half vrij
kon bestaan. Thans is het de
kwestie of de wereld half vrij
en half slaaf kan zijn. „Indien
wij falen, faalt de vrüheid",
aldus Kennedy. De senator ge
loofde, dat er niet genoeg ge
daan wordt en dat de vorde
ringen van Amerika zeker niet
tot voldoening stemmen.
Nlxon meende, dat er wel
degeiyk van een Amerikaanse
opmars sprake is en dat het
programma van Kennedy tot
stagnatie zal leiden. Bovendien,
aldus Nixon, zullen de kosten
van bet democratische program
ma dertien miljoen dollar ho
ger zyn dan die van het pro
gramma, dat de republikeinen
bepleiten voor de V.S. Er be
staat geen onenigheid over de
totale doelstellingen, maar al
leen over de wUzen, waarop die
bereikt moeten worden.
De vraag aan Kennedy wat
hy dacht van het gezegde, dat
hy naïef en onrüp zou zyn.
beantwoordde de senator met
de verklaring, dat hy al veer
tien jaar lang een rol in rege
ringszaken speelde en te gelo
ven, dat zyn ervaring vergelijk
baar was met die van Nlxon.
Voor het grootste deel van
het debat waren de belde kan
didaten doodernstig. Geen van
beiden stak een groots vuur
werk af. Kennedy leek over het
algemeen het meest op zyn ge-
Het televisie-debat tussen de
beide presldents-kandidaten zal
morgenavond, na afloop van
het NCRV-programma, door de
NTS op het scherm worden ge
bracht. De interessantste frag
menten voorzien van een letter-
ïyke vertaling, zullen tc vol
gen zijn.
De minderheidsgroepering van het be
stuur, omvattende de vertegenwoordigers
van het centraal sociaal werkgevers-ver
bond. het C.N.V. en het N.V.V.. heeft haar
standpunt als volgt geformuleerd: „Een
c.a.o. is van zo grote maatsohappeiyke
(Zie vervolg op pagina 7)
Vraag uw winkelier of stuur
een postwissel/postgiro (no.
301655) aan de Leidsche
Wolspinnerij N.V., Zoeter-
woudseweg 3, Leiden.
De regering bleek tüdcns deze visite,
die de vakraad op uitnodiging van staats
secretaris Roolvink op het departement
van sociale zaken bracht, nameiyk hele
maal niet de bedoeling te hebben in het
overleg tussen de partijen te willen i:
grijpen. Toch heeft zij bij monde van c
heer Roolvink en de ministers Van Rooy
en De Pous er geen twijfel over laten be
staan dat het College van rüksbemidde
laars niet akkoord zal gaan met een tus
sentydse loonsverhoging, ook al hebben
partyen juridisch het recht de c.a.o. open
te breken.
Zoals bekend hebben de metaalbedrijfs
bonden in de vakraad voorgesteld de lo
nen op korte termijn met 6 procent c
het voorjaar nogmaals met drie procent
te verhogen en daartoe van de openbreek-
clausule in de c.a.o. (die tot 1962 loopt)
gebruik te maken. Zoals reeds eerder in
een gesprek met de centrales van werk-
TTAMMARSKJöLD, de secretaris-
AA generaal van de Ver. Naties,
heeft gisteren onverwacht in een
rede voor de Assemblee geantwoord
op de aanvallen, die Chroesjtsjef op
hem en zijn functie heeft gedaan. Hij
verklaarde, dat het optreden van de
Russische premier niet alleen zijn
eigen toekomst, maar ook die van de
organisatie zelf op het spel heeft
gezet. Voorts zeide hij, liever het
ambt te zien breken op het vasthou
den van een beginsel, dan dat de be
kleder steeds moet schipperen om
alle partijen te vriend te houden.
De secretaris-generaal betoogde, niet be
reid te zijn tot een compromis op het ge
bied van de hoge beginselen van zijn
ambt, ondanks de oppositie, die tegen
hem gevoerd wordt. Hy behield zich het
recht voor, zonodig later nog een ver
klaring af te leggen. De keuze, die ge
maakt moet worden, zo zeide hij, is be
slissend voor de toekomst.
Toen Hammarskjöld was'uitgesproken,
begon Chroesjtsjef met de vuisten op ta
fel te slaan. De figuranten uit de satel
lietstaten volgden zijn voorbeeld. Dat
deden zij trouwens herhaaldelijk, ook
toen Fidel Castro van Cuba vier en een
half uur achtereen zijn boodschap voor
las, die de Russische premier wel voor
hem geschreven zou kunnen hebben. Op
het ogenblik, dat Castro zei, niet alleen te
staan, als hij zou worden aangevallen,
applaudisseerde Chroesjtsjef wild en stak
hij vervolgens beide vuisten in de lucht
om zijn instemming te kunnen betuigen.
Het is zonde van het papier, nog verder
aandacht aan deze „toespraak" te be-
Voordat Castro sprak, richtte premier
Diefenbaker van Canada het woord tot
de vergadering. Hij daagde Chroesjtsjef
uit, de Oosteuropese volkeren vrijelijk
over hun eigen toekomst te laten beslis
sen. Deze opmerking werd met een har
telijk applaus begroet. Diefenbaker ver
oordeelde verder soherp het optreden van
Chroesjtsjef tegenover Hammarskjöld en
gevers, werknemers, boeren en midden
standers, heeft minister De Pous erop
gewezen dat een tussentijdse loonsver
hoging in de metaalindustrie het gehele
loonfront in beweging brengt, waardoor
moeilijkheden ontslaan voor de handha
ving van het prijsniveau en waardoor het
gevaar van overbesteding zou kunnen
gaan dreigen.
Voorts werd de vakraad gewezen op
het standpunt dat de meerderheid van het
bestuur van de Stichting van de Arbeid
inneemt, nameiyk dat tussentüdse loons
verhogingen op dit moment niet wense
lijk zijn en dat welvaartsverdeling ook
wel kan worden gerealiseerd in maatre
gelen ter bevordering van de bezitsvor
ming, welke geen gevaar voor inflatie
inhouden.
De vakraad schaarde zich echter una
niem achter het standpunt van de min
derheid van het stichtingsbestuur (C.N.V.,
N.V.V. en C.S.W.V.) dat van mening is,
dat er zich tijdens de duur van een c.ao..
omstandigheden kunnen voordoen, die
wijzigingen in het contract wenselijk en
rechtvaardig maken, hoewel daarmee
voorzichtig moet worden omgesorongen.
Gisteravond vergaderde ook de loon-
cömmissie van de Stichting van de
Arbeid. Zij besprak wat er dient te ge
beuren met de c.a.o.'s die tegen 1 januari
aflopen en voor de tweede keer sinds de
invoering van de vrijere loonvorming
opnieuw moeten worden aangegaan.
Het gaat hier om ongeveer 23 contrac
ten. die voor de jaarwisseling expireren.
Vrijdag zal het bestuur van de stichting
zich hierover beraden en verwacht mag
worden dat dan gesproken zal worden
over de interpretatie, die in de tweede
ronde van de vrijere loonvorming aan
de spelregels zal moeten worden gege-
Voorts zal, naar verwacht mag worden,
de kwestie van de loonsverbetering voor
de zogenaamde „achterblijvers", die nog
steeds niets hebben ontvangen, wel ter
sprake komen. Hierover heeft het stich
tingsbestuur voorstellen ontvangen van
tie drie centrale werknemersbonden.
Premier Chroesjtsjef en presi
dent Tito schudden elkaar harte
lijk de hand voor de aanvang
van de bijeenkomst der Alge
mene Vergadering in New York.
Macmillan: geen
bemiddeling
Van Britse zyde is nadrukkeiyk tegen
gesproken, dat minister-president Mac
millan naar de 15de zitting van de Alge
mene Vergadering der Verenigde Naties
gekomen is om te bemiddelen tussen pre-
ier Chroesjtsjef en president Eisen-
Het is meer de bedoeling van Mac-
illan, zo werd verklaard, om te antwoor
den op Chroesjtsjefs aanval op de „impe
rialistische" mogendheden en om nog
maals te verklaren, dat Groot-Britannië
een hervatting wil van de ontwapenings
besprekingen op hoog niveau.
Zijn antwoord op de aanval van
Chroesjtsjef zal gegeven worden in de
rede, die hij donderdag in de vergadering
zal uitspreken.
Koning Bowdewijn en Dona Fa-
biola hebben gistermiddag in de
kerk van Laeken een mis bijge
woond ter nagedachtenis aan
koningin Astrid, die 25 jaar ge
leden bij een auto-ongeluk om
het leven kwam.
In de koude lucht, die om het hoge-
driikgebied nabij dc kust van Noorwegen
naar ons land is gestroomd, daalde de
temperatuur vannacht in ons land op
enkele plaatsen tot om hel vriespunt.
Ook de komende nacht zal de tempera
tuur weer aanzienlijk dalen, maar de
minimumtemperaturen zullen van plaats
tot plaats nogal verschillen in verband
(Van onze sociaal-economische redactie.)
DE BRIEF, waarin de Stichting i
de Arbeid aan de regering h:
itandpunt kenbaar maakt, inzake dc
tussentijdse herziening van collec
tieve arbeidsovereenkomsten, is gis
teren in de ministerraad ter sprake
geweest. Achteraf blijkt dat de op
vattingen van de meerderheids- en
de minderheidsgroeperingen, zoals
deze ten slotte in de brief zijn vast
gelegd, materieel minder ver uit el
kaar liggen dan na de vergadering
van het stichtingsbestuur van vrij
dag werd vermoed.
Op een zeer belangrijk punt is het be
stuur van de stichting van de arbeid,
waarin alle centrale werkgevers- en
werknemersorganisaties zijn vertegen
woordigd, zelfs unaniem. Eenstemmig is
men n.l. de gedachte toegedaan dat de
mogelijkheid van loonsverhoging per
bedrijf niet van te voren moet worden
uitgesloten. Het sterkst lopen de menin
gen uiteen bij de vraag of ook loonsver
hoging voor een gehele bedrijfstak moet
worden toegestaan. Hier zegt de meer
derheid resoluut „nee".
De meerderheid omvat dc vertegen
woordigers van het Katholiek verbond
van werkgevers-vakverenigingen, het
Verbond van prot. chr. werkgevers in Ne
derland, de drie centrale landbouw-or-
ganisaties, de drie centrale middenstands
organisaties en de K.A.B.
Deze groepering acht, gelet op het ge-
lar van economische repercussies, tus
sentijdse verbeteringen van lonen in col
lectieve arbeidsovereenkomsten thans on
wenselijk. Een extra produktiviteitsstu-
ging zal volgens dit deel van het bestuur
naast een wenselijke verlaging van de
prijzen aangewend kunnen worden voor
'erbetering van de secundaire arbeids
voorwaarden van de werknemers, met
die, welke de bezitsvorming stimu
leren. Alleen in bijzondere omstandighe-
ware te denken aan de invoering van
beperkte, ondernemingsgewyze, dif
ferentiatie in de lonen, aldus het advies
de regering.
Minderheid
