Frits Kihirio kende na vijf
jaar Nw.-Guinea niet terug
Aangiften van Plantaziekte
worden vlot afgewikkeld
Zes Nederlandse componisten
traden naar voren
PTT wil meer
investeren
Drie hengelaars door hoog
water verrast
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
11
WOENSDAG 21 SEPTEMBER 1960
(Van een speciale medewerker)
TJV augustus 1955 kwam hij voor het
A eerst naar Nederland, Frits
Kirihio, een Papoese jongeman, op
geleid voor dorpsonderwijzer, later
leerling van de eerste Primaire Mid
delbare School te Hollandia. Hij was
de oudste van de eerste groep, die uit
Nieuw-Guinea voor verdere studie
naar Nederland kwam. Hij was ook
de eerste, die na een vlotte studie in
1958 aan het Baudartius Lyceum in
Zutfén slaagde voor het eindexamen.
Onmiddellijk werd aan de universi-
tett van Leiden de studie voortgezet.
Onder prof. dr. G. W. Locher ging hij
niet-westerse sociale wetenschappen
studeren. Daarnaast was hij een goed
studentijverig lid van het Leidse
corps.
Na viereneenhalf jaar zag Kirihio
Nieuw-Guinea terug. In januari ging
hij met verlof naar zijn vaderland.
Dezer dagen arriveerde hij weer in
Nederland om zijn studie af te maken.
In de eerste acht maanden van dit
jaar heeft hij niet alleen zijn ouders
zijn vader is onderwijzer op het
eiland Japen bezocht, maar ook
overal langs de kusten gereisd. Hij
sprak met de ontwikkelde Papoea's
en met de gewone man, hij logeerde
in moderne huizen, goed gemeubeld,
waar zijn vrienden wonen, cn in pri
mitieve kampongs.
Verbluft
Verbluft was Kihirio over wat hij zag
HU had verwacht overal vooruitgang te
zien, maar dat het in die vijf jaar zó
sr.cl was gegaan had hij ndet gedacht.
Hollandia :s een stad geworden, die ruim
rr. planmatig wordt gebouwd. De Ameri
kaanse krotten en barakken, die er vijf
jaar geleden nog stonden, zijn verdwe
nen. Nu staan er moderne huizen, win
kels, bioscopen. Maar dat niet alleen. De
Papoese jongeren, die in deze stéden
wanen en werken, zijn veranderd. Ze
spreken meer Nederlands. Op alle kanto
ren en werkplaatsen werken ze nadat ze
de lagere school en deels ook de PMS
hebben doorlopen. Ze léven ook anders,
meer westers, dan vroeger. Jongens en
meisjes gaan samen naar een voetbal
wedstrijd of naar die bioscoop.
Men denkt ook bewust mee in de voort
gaande ontwikkeling, men spreekt over
politieke problemen, onderwijszaken en
Ontwikkeling in
buitengewoon
snel tempo
Men heeft uitgerekend, dat er tegen die
tijd 25 Papoea's zullen zijn, die na de
PMS te hebben doorlopen en een zes
jarige besbuursopleiding te hebben ge
volgd als Hoofden
stuur (HPB) kunnen fungeren
dat jaar vijf academisch gevormde Pa
poea's resident kunnen zijn. Dan zal ook
een einde moeten worden gemaakt aan
wat algemeen onder de Papoea's in
Nieuw-Guinea als discriminerend wordt
gevoeld, dat de uit Nederland in het be
stuursapparaat aangetrokken krachten
onder betere arbeidsvoorwaarden wer
ken dan de Indische Nederlanders, die in
Nieuw-Guinea worden aangeworven, en
de inheemsen. Men voelt het ais discri
minerend, dat de eerste categorie
op kleine bedrijfjes cacao of copra kan
worden verbouwd. Maar lonend worden
deze bedrijven slechts (en daarmee dienst
baar aan de ontwikkeling van Nieuw-
Guinea), wanneer er mogelijkheden wor
den geschapen om deze produkten af te
voeren naar de kust. Daarbij is de Parna
van mening, dat het toekomstige eigen
bestuur van Nieuw-Guinea er ndet
terug zal moeten schrikken om de
sen min of meer te dwingen langs de te
ontwerpen grote wegen te gaan wonen en
daar hun landbouwbedrijven te stichten.
Om dit mogelijk te maken zal een volks
kredietbank nodig zijn, die het benodigde
kapitaal beschikbaar moet stellen.
Het spreekt vanzelf dat het Nederland-
se bestuur moeilijk deze transmigratie
kan afdwingen, maar In het belang
de mensen, ook al zien die dat nog niet,
en in het belang van het land zal het toe
komstige bestuur hiertoe moeten over
gaan. De ontwikkelde Papoea's hebben
veel belangstelling voor deze ingrijpende
plannen ook al weten ze dat de m>
wie het gaat het zullen verwerpen.
Meer kinderen
Zo was het de heer Kirihio opgevallen
hoeveel kinderen er leven in Hollandia
en in Mamokwari. Vroeger kwam het
praktisch noodt voor, dat alle kinderen
die in een gezin geboren worden, in leven
bleven. Gezinnen met vijf levende kin
deren zag men sporadisch. Dankzij de
kandersterfitebestrijdiing, waarvoor in de
grotere kampongs één of twee daartoe
speciaal opgeleide meisjes worden gesta
tioneerd, is er in enkele jaren zeer veel
ten goede veranderd. Zó zeer, dat men
tot KirMo's stomme verbazing op enkele
plaatsen reeds giimg spreken over geboor
tebeperking en doelbewuste gezinsvor
ming. En dat in een land, dat een
schreeuwend tekort heeft aan arbeids
krachten!
Hem had ook getroffen hoezeer ieder
een wil dat zijn kinderen goed onder
wijs krijgen. Daarbij wenst men de Ne
derlandse taal te leren, want daarmee
komt men het gemakkelijkst vooruit. Dat
er dit jaar in Nieuw-Guinea een kweek- 1
school zou worden geopend wilden vele
Papoea's niet geloven; reeds in 1954 im
mers was de opening van deze kweek
school door de regering in uitzicht ge
steld.
aantal dienstjaren recht heeft op betaald
verlof, terwijl de bedde andere groeperin-
gen^daarop geen rechten kunnen laten
Voor de opbouw- van het land, zei de
heer Kirihio met een zekere hartstocht,
hebben we de mensen uit Nederland no
dig, maar dit discriminerende element
Economie
Wanneer de Panna in zijn begdnsel-pro-
gnam ook stelt, dat grote wegen moeten
worden aangelegd en een volkskrediet-
bamk moet worden opgericht dan heeft
döit direct te maken met de economische
ontwikkeling van het land. Er zijn gebie
den waar op grotere ondernemingen of
Onderwijs
Nog andere zaken brengt de heer Ki
rihio ter sprake. In de eerste plaats meent
hij. dat er in Nieuw-Guinea, naast de be
staande HBS cn Muloscholen, waarop be
halve Nederlandse kinderen ook Papoese
jongens en meisjes gaan, ook dergelijke
scholen moeten komen met een gewijzigd
lesrooster speciaal voor Papoea's. Laat
men op die scholen bijv. Frans en Duits
laten wegvallen en in plaats daarvan mee:
Engels geven. Waarom moeten ook Pa
poese kindoren lastig worden gevallen
met de finesses van de Nederlandse
derlandse geschiedenis? Toch zullen deze
nieuwe scholen de mogelijkheid voor ver.
dere studie moeten openen, zoals trou
wens nu reeds zes Papoea's met een PMS
opleiding in Port Moresby studeren vooi
arts met de mogelijkheid van latere spe
cialisatie aan een Australische univer
siteit.
Militairen
Ten slotte merkt hü op. dat de Tapoea
tevreden is met de komst van me
derland.se militairen. Het geeft ht
gevoel, dat het de Nederlandse regering
ernst is als zy zegt te staan voor de be
langen van Nieuw-Guinea. Trouwens: dc
Papoea juicht dit ook toe uit zeer mate
rlële motieven; de komst van meer mili
tairen geeft nL ook meer werk cn be
drijvigheid In het land; vooral voor hen
die door de oliemaatschappij zijn ontsla-
is dit zeer wenselijk. De jongere
Papoea's zijn beslist enthousiast over de
oprichting van een Papoeabataljon. Zij
betreuren het slechts dat niet meer batal-
ns worden gevormd.
Het gesprek is ten einde. Kirihio
moet weg om de Papoea's te ontmoe
ten, die voor een bezoek van twee
maanden naar Nederland kwamen.
Ook beginnen de colleges weer. En de
groentijd in Leiden is al begonnen. Hij
moet daarbij het oog houden op de
tweede Papoea, die zich aan deze uni
versiteit liet inschrijven en die thans
met een kaalgeknipt hoofd de moei
lijke eerste schreden zet op de weg
een Leidse studiosus.
Gat van 35 meter
in Ylissingse dijk
Een zeer plaatselijke en onverwachte
storm heeft vannacht schade toegebracht
aan de nieuwe asfaltdijk te Vlissingen,
die de Rijkswaterstaat e[ ter verstevi
ging van de boulervardmuur heeft laten
aanleggen. Er is een verzakking opge
treden, waardoor een gat van vijfender
tig meter is ontstaan, vanaf de NAJ.-
lijn tot aan de boulevardmuur en met
een breedte van twee meter. De diepte
van het gat is gemiddeld twee en een
halve meter. Men is onmiddellijk be
gonnen met het noodherstel.
Men heeft indertijd een afspraak met
het K.N.M.I. gemaakt dat deze instelling
tijdig zou waarschuwen bij opkomende
storm. De storm, die gisteren over Zee
land raasde, kwam dermate onv
wacht, dat het voor het K.N.M.I. r
mogelijk was tijdig te waarschuwen.
A. C. Verhoef toegelaten
als Tweede-Kamerlid
(Van onze parlementsredactie)
De Tweede Kamer heeft gistermiddag
de heer A. C. Verhoef (soc.) te Utrecht
als lid toegelaten. De heer Verhoef
neemt de plaats in van oud-minister
prof. dr. I. Samkalden, die van de Twee
de naar de Eerste Kamer is overgegaan.
De heer Verhoef is al eerder Kamerlid
geweest.
Van mr. J. W. van Gelder (ch.) te
Nieuwer Amstel werden de geloofsbrie
ven in orde bevonden. De heer Van Gel
der kon echter nog niet als lid worden
toegelaten, aangezien hij niet aanwezig
was. De heer Van Gelder zal in de
Tweede Kamer de heer C. J. van Ma-
strigt voorzitter van het C.N.V. op
volgen, die naar de Eerste Kamer is
overgegaan.
Viering van een gouden jubileum
Haarlem. Niet minder dan zes componisten traden daar naar voren
met splinternieuwe werken. Het Genootschap van Ned. Componisten be
staat 50 jaar en dat moest natuurlijk feestelijk worden gevierd. Dat zou
echt niet beter geschied kunnen zijn, dan met het uitvoeren van eigen
werken. Het initiatief daartoe nam de dirigent van het Noordhollands
Philharmonisch Orkest, Henri Arends. Het is een toonaangevend initiatief
geworden.
opening met een werkelijk feestelijke en
pretentieloze Intrada Festiva voor koper
blazers en slagwerk als eigenlijk In
trada zou het stuk iets korter kunnen
zijn en dan directer spreken van de
25-jarige componist Otto Ketting, kwam
de 35-jarige Robert Heppener met „Deri-
vazioni voor strijkorkest". Het was een
zeer romantisch geheel in een enigszins
modern gewaad en door die tweeslachtig
heid werd het werk wat te lang en te
weinig zeggend. De componist is er „niet
uit" gekomen, hij draaide bij die zeven
„afleidingen" steeds om hetzelfde heen
en zag slechts in het voorlaatste deel
kans tot een eigen en pittig geluid te
komen. Dat ene deel was voldoende
aan te tonen, dat Robert Heppener
Het meest feestelijke van het gehele
concert was wel Het Pianoconcert Op.
van Delden, prachtig gespeeld
door George van Renesse. Ik wil niet
gen het meest oorspronkelijke, maar
het meest feestelijke. Lex van Delden
heeft in dit driedelige werk invloeden
Haarlems Orkest
op z'11 best
Wat natuurlijk het eerst de interesse op
wekt, is de vraag: hoe is nu de balans ge
worden? En dan kan men in het alge-
1 zeggen: bevredigend. Er zijn gis
teravond geen schokkende dingen ge
beurd. Maar dat hoeft toch ook niet? Het
verheugende was, dat door deze compo
nisten is afgezien van het experiment
Zy hebben stuk voor stuk muziek ge
maakt, zonder psychologische of mathe
matische ingewikkeldheden, muziek die
om het populair te zeggen in het
gehoor ligt. Er was geen Krenek, Stock-
hausen, Nono of Boulez bij. Er waren zes
eerlijke muzikanten, die ieder naar eigen
gaven de toonkunst nieuwe werken
schonken.
Voor de pauze lag de sfeer eigenlijk'
:n beetje in de laat-romantiek. Na de*
dergaan van voorgangers (o.a. Dukas,
Strawinsky, Sjostakovitsj), maar hij heeft
het alles zo knap en zo muzikantesk ver
werkt, dat men met genoegen naar dit
Pianoconcert luistert. Het is met een ware
compositorische virtuositeit geschreven,
waarbij Lex van Delden zich echter niet
ontzag wat klankeffectjes te maken. Maar
goed, het was in ieder geval een stuk
muziek.
Schadecommissie kreeg geen richtlijnen
TAE „commissie
A-' ingesteld door Van den Bergh
en Jurgens^ (Unilever) die uitspraak
zal moeten doen in bepaalde geval
len van beweerde schade als gevolg
van het gebruik van de Planta-mar-
garine, is in wezen te vergelijken met
een normaal rechtscollege als een
rechtbank, die onafhankelijk recht
spreekt. Daaruit vloeit voort, dat het
bedrijf zelf geen mededelingen kan
doen noch zou willen doen
richtlijnen, die deze commissde-van-
drie eventueel zou Willen uitstippe
len. Het becLdrijf heeft zich bij voor
baat gebonden aan de beslissingen,
Ook politiek
Ook politiek is volgens de heer Kirihio
alles in beweging. De meer ontwikkelden
spreken over de op te richten Nieuw-
Guimearaad, iedereen heeft het
op te richten streekraden. De ontwikkel
de Papoea's zien hier mogelijkheden oir
inee te spreken over de ontwikkeling var
het laind en zoeken naar vormen om d<
stem vam het volk in politieke groepe
ringen naar voren te brengen. Toen Kiri
hio in januari in Nieuw-Guiinea terug
kwam was dit er al. Niet van hem
stichting van die Parna (Partei Nationaal)
uitgegaan. Er
vroegen om een organisatie, teneinde de
stem van het Papoese volk te laten horen,
zowel intern in Nieuw-Guinea als ook zo
nodig naar buiten wanneer er beslissin
gen moeten worden genomen op inter
nationaal vlak.
Sympathiek
Na de stichting van de Parna, die thans
1000 leden telt, kwamen van alle kanten
(ook van Nederlanders, ambtenaren cr
anderen) hartelijke bewijzen van sym
pathie. De Parna staat open voor ieder
een, die in Nieuw-Guinea woonachtig is,
maar de bestuursleden zullen uitsluitend
Papoea's zijn. Het zyn vooral de jongeren
die deze partij steunen, waarbij echter
anderen als ds. Rumainum cn ds. Mori
Muzen dl gaarne van advies dienen, e
als erkende Papoea's als Nic. Jouw*
Womslwor.
Er zijn twee vooraanstaande Papoea's,
die zich ondanks een daartoe tot hen ge
richt verzoek van de Parna gedistancieerd
hebben, t.w. de heren Kaisiepo en Inouri.
De Parna heeft thans afdelingen in Hol
landia, Biak en Seroei. Ook daarbuiten
wordt echter stevig propaganda gevoerd.
Men is bezig mensen te polsen voor een
ev. kandidatuur voor de Nieuw-Guinea.
Weinig aanhang
Wat de andere politieke groeperingen
op Nieuw-Guinea betreft: van de Demo
cratische Volkspartij zijn volgens de heer
Kirihio de aanhangers bijna uitsluitend
Woonachtig in Hollandia en omgeving.'
Zij heeft weinig aanhang in het Papoese
volk. De ideeën, die de DVP naar voren
brengt, komen voora' van een groep In
dische Nederlanders. Het eerste program
mapunt is dan ook: versterking van het
Nederlandse gezag. Verder pleit de DVP
voor een sterk samengaan van Neder
lands en Australisch Nieuw-Guinea.
De Parna heeft op dit punt nog geen
uitgesproken mening, omdat het bestuur
uit eigen aanschouwing te weinig weet
over de toestanden in het Australische
gedeelte. De Parna heeft ook geen stand
punt bepaald t.o.v. Indonesië. Zij is niet
anti-Indonesisch, maar ook niet anti-
Nederlands, maar zeer sterk pro-Papoea.
Het gaat haar om de ontwikkeling van
Nieuw-Guinea in een zeer snel tempo.
In 1970 moet naar haar mening het ge
hele binnenlands bestuur en het gehele
politieapparaat in Papoese handen zym.
Acht Papoea-ambtenaren die
ons land bezoeken, waren gis
teren ook te gast in de Ridder
zaal en getuige van het hoog
tepunt in ons staatkundig le-
n: de opening van de zitting
der Staten-Generaal.
Tien jaar geëist
in zaak
Blonde Jopie
Gisteren is in Utrecht tien jaar met
aftrek geëist tegen de 26-jarige Utrechtse
chauffeur J. C. van D., die in de nacht
van 30 op 31 januari de 40-jarige vrouw
A. M., bijgenaamd Blonde Jopie, in haar
woonschuit in de Utrechtse Vecht door
wurging van het leven zou hebben be
roofd. De chauffeur ontkende aanvanke
lijk iets met het misdrijf te maken te
hebben, maar ging ten slotte toch door
Verdachte zei niet meer te weten wat
precies gebeurd was. „Pas later hoor
de ik dat ze dood was", zo zei hij.
De raadsman meende, dart er hoogstens
Drake was van zware mishandeling.
Het is de bedoeling, dat de PTT in het
begrotingsjaar 1961 voor f 200 miljoen
zal investeren, maar waarschijnlijk zal
dit bedrag niet voldoende blijken om
in de huidige vraag te voldoen en om
>1: nog op de achterstand in te lopen.
Er moet dan ook rekening mee worden
gehouden, dat in de toekomst een hoger
bedrag zal worden aangevraagd. Dit deelt
minister Korthals mee in de toelichting
op de PTT-begroting voor 1961. In dit
zal vooral aandacht moeten worden
besteed aan de gebouwenvoorziening bij
de PTT, zodat deze niet een knelpunt
de verdere expansie van het bedrijf
gaat worden.
MOEILIJKE REDDING BIJ DE HOEK
(Van een onzer verslaggevers)
„Wel een dertig keer heb ik 'm een
lijn toegegooid en geprobeerd 'm in
de vlet te trekken, maar hij kon de
lijn niet grijpen omdat hij zich met
beide banden stevig moest vasthou
den aan het baken. Het was zwaar
weer, de golven sloegen over 'm
heen. Het regende en er stond een
windkracht 9. Maar eindelijk lukte
het toch, en toen had ik er twee
in de Vlet. De derde had het intus
sen gewaagd, nota bene dwars door
het Faustusgat heen, over de pier de
vaste wal te bereiken"
Sdhipper Willem van Seters vertelde
dit gisteravond toen hij met de redding-
vlet A. J. M. Goudriaan was terugge
keerd van de hachelijke onderneming,
drie Rotterdammers die, ingesloten door
het water, op de Noorderpier te Hoek
van Holland gevangen zaten, uit hun
zeer gevaarlijke positie te redden.
Deze drie Rotterdammers, N. J. van
Straaten (37 jaar), J Brcevaart (47 jaar)
en J Lussenburg (37 jaar), waren gister
morgen vroeg, achter dc vloed aan, de
Noorderpier opgegaan om op makreel
te vissen. zy zouden de gehele dag op de
pier bleven en tegen de avond, bij laag
water, weer terugkeren. Maar in de
dc namiddag sloeg het weer plotseling
om, het water kwam niet zo laag als
gewoonlijk cn toen daarna ook de wind
opstak en dc zee opzwiepte, werd hun
de pas afgesneden.
De windstoten werden hoe langer hoo
harder en waren tenslotte van een
stormachtige kracht. De drie mannen
konden niet anders doen, dan in het ba
ken klimmen ten westen van het Faus
tusgat en te hopen, dat zij van de vaste
wal af zouden worden opgemerkt en dat
er reddingspogingen zouden worden on
dernomen. Hun positie werd beslist ha
chelijk. toen de duisternis inviel en later
op de avond ook de loodsboot naar bin
nen werd gedirigeerd vanwege de storm.
Van dc seinpost af had men de drie
Rotterdammers een dag lang in de
gaten gehouden en toen zij alsmaar
niet terugkeerden, was daar ongerust
heid ontstaan over hun toestand. Het
personeel deelde hun vermoeden mee
aan de vertegenwoordiger van de
Zuid-Hollandse maatschappij tot red
ding van schipbreukelingen, dhr. G.
Quint, die onmiddellijk schipper Wil
lem van Seters opdracht gaf cr met
dc reddingvlet op uit te gaan.
„Ik moest", vertelde schipper Van Se
ters later, „zo dicht mogelijk onder de
pier varen. Dat heb ik ook gedaan.
Ik heb nog gevoeld, dat de vlet zelfs
een enkele maal de pier raakte, maar
goed, ik heb het werk kunnen klaren".
Van de vlet uit gooide hij een lijn
naar de drie vissers. Een van hen wist
de lijn vrij spoedig te grijpen en werd
in de vlet getrokken, maar de tweede
kon het baken niet loslaten, wilde hij
niet vallen en door het water worden
gegrepen. Tenslotte eahter was ook hij
„Toen ik nog met de tweede visser
bezig was", vertelde schipper Van Seters,
„zag ik plotseling, dat de derde visser
wilde proberen over de Noorderpier zich
in veiligheid te brengen. Ik sommeerde
hem terug te gaan omdat hij door het
Faustusgat moest, wat met dat weer en
onder die omstandigheden veel gevaar
lijker is dan het grijpen van mijn lijn.
Hij heeft mij niet gehoord of niet be
grepen. Kruipende door de hoge zeeën
is het hem tenslotte toch gelukt het
strand te bereiken".
Tussen de minister van landbouw en
net Landbouwschap is overeenstemming
bereikt over een herziening van de uit
gangspunten voor de kostprijsbereke
ningen ten behoeve van het garantiebe-
leid voor de landbouw. De herziening,
heeft betrekking op drie onderwerpen:
1. de efficiëncy in de bedrijfsvoering;
2. de waardering van grond en gebou
wen en 3. de beloning van de bedrijfs
leiding.
Binnen grenzen
van wet en
rechtspraak
welke de commissie te zijner tijd zal
Dit heeft Van den Bergh en Jur-
gens op desbetreffende vragen mede
gedeeld. Richtlijnen of opdrachten
ders dan in het algemene aanbod voor
uitkering van schadevergoeding
particulieren, die via een medische
verklaring kunnen aantonen te heb
ben geleden aan de huidaandoening
welke aan het gebruik van Planta
wordt toegeschreven, gedaan, heeft de
commissie niet ontvangen. Zij kan
zetelen waar zij wil en haar eigen staf
aanstellen.
Op voordracht
De hoofdrichtlijn of zo men wel de
beperking ligt besloten in de doel
stelling: de commissie zal de schade er
vergoeding hebben te bepalen en te re
gelen „binnen de grenzen van wet er
rechtspraak". Wordt bijv. een beroep
gedaan op het begrip „smartegeld", dan
zal de commissie bij de toepassing uit
gaan van de normen, die daarvoor in dt
rechtspraktijk gebruikelijk zijn.
De leden van de commissie zijn be
noemd op een voordracht, op verzoek
Van den Bergh en Jurgens verstrekt
door de departementen van sociale zaken
r volksgezondheid en van justitie. Het
bedrijf kan de leden niet af zetten. Zij
zijn gekozen op grond van hun kunde,
ervaring en onafhankelijkheid ten op
zichte van het Unileverconcern, zowel
moreel als materieel opzicht Uiter
aard is het niet de bedoeling, dat de
nissie alle aangiften behandelt: „De
gladde" gevallen kunnen zonder 1
worden afgewerkt.
Geen beroep
beginsel mogelijk, dat gedu
peerden ook een beroep doen op de ge-
civiele rechter. Zo'n beroep wordt
echter wel zeer moeilijk. Men zou dan
de rechter ervan moeten overtuigen, dat
haar bindend advies zo
ingegaan tegen redelijkheid en
billijkheid, dat men in strijd met de
goede trouw handelt door de weder
partij daaraan gebonden te houden. Dit
gezien de samenstelling van de
sie, moeilijk te verwachten. Er
moet dus mede worden gerekend, dal
feite de uitspraken van de commissie
waarschijnlijk finaal zullen zijn. Doel
bewust is niet de mogelijkheid voor een
hoger beroep tegen deze uitspraken
opengelaten.
Vlot en snel
Wat de procedure der behandeling van
de schadeaangiften in het algemeen be
treft, heeft Van den Bergh en Jurgens
vlot en
snel mogelijke afwerking wordt ge
streefd. Daarvoor is een hele staf van
personeel werkzaam. Alle formulieren
de daarop voorkomende gegevens
worden via een Hollerith-ponsafdeling
-erwerkt, tot zelfs de postwissels met
de uitkeringen toe. Zijn de formulieren
goed ingevuld en de nodige bewijsstuk
ken toegevoegd, dan wordt door het be
drijf reeds direct afgedaan wat zonder
aanvaardbaar üjkt. Is* een kleine |va?
hoHrüf Drieduizend
Een ander markant punt in de rege
ling is, dat op de formulieren waarvar
de eerste dezer dagen zijn afgezonden,
nergens een formule voorkomt, waarir
men verklaart het bedrijf „finale kwij
ting" te hebben gegeven. Dit houdt na
tuurlijk niet in, dat men na bijv. eer
jaar nog eens zou kunnen komen met
vorderingen en declaraties, die „verge
ten" werden. Wel echter wordt hiermee
de mogelijkheid open gehouden, dat
iemand die na jaren nog nadelige gevol
gen in zijn gezondheid zou ondervinden,
nog een vordering tot schadevergoeding
kan indienen.
Proefprocessen
Van proefprocessen of andere civiele
procedures verwacht Van den Bergh en
Jurgens geen enkel nut, gezien het feit.
dat by de aangeboden schadevergoe
dingsregeling causaal verband en schuld
met betrekking tot het ontstaan va
huidaandoening buiten beschouwing
blyven. Wat dat betreft zou een proef
proces voor iemand die aan de huid
aandoening heeft geleden dus geen en
kele zin hebben, terwyl ten aanzien var
de omvang en de schade een gewone
civiele procedure een veel kostbaarder
en omslachtiger procesgang zou vor
dan de voorgestelde regeling, aldus
verklaring van Van den Bergh en Jur-
Nog een Planta-
slachtoff er
Vorige week donderdag is in een ver
pleeghuis bij Heerenveen een 81-jarige
dame overleden. In verband met de om
standigheid dat zich in dit verpleeghuis
verschillende gevallen van de zoge
naamde Plantaziekte hebben voorge
daan en dat ook de dame, die hartpa-
tiëte was, hieraan heeft geleden, is
in opdracht van de officier van justitie
te Leeuwarden, sectie op het stoffelijk
overschot verricht. Een microscopisch
onderzoek zal echter moeten uitwijzen
of deze oude dame inderdaad tenge
volge van de Plantaziekte is overleden.
Plantaziekte
(Van onze parlementsredactie)
De Tweede Kamer heeft gistermiddag
de Rotterdamse arts dr. J. H. Lamberts
(soc.) verlof verleend de minister van
sociale zaken en volksgezondheid, dr.
Oh. van Rooy, te interpelleren over de
huidziekte dermatitis plantaris. De in
terpellatie zal zo mogelijk worden ge
houden od donderdag a.s.
Jongen houdt
vijftig agenten
in bedwang
informatie nodig, dan kan het bedrijf
enquêteurs inschakelen. Zij zullen niet
onderhandelen of schikkingen treffen.
slechts de juistheid van de ver
strekte gegevens onderzoeken.
Uitkering
Op de juist bevonden gegevens wordt
reeds direct een uitkering gedaan. Ver
meldt een formulier bijv. vijf posten,
er reeds direct drie akkoord
worden bevonden, dan wordt voor deze
drie posten onmiddellijk een postwissel
met het corresponderend® bedrag gezon
den. De twee posten, die betwistbaaj
zijn of daaromtrent twijfel bestaat, wai
betreft de hoogte van de vordering, wor-
naar de commissie doorgezonden. Of
op welke wijze de commissie van
haar beslissing mededeling doet aan de
betrokkene, staat ter beoordeling van de
commissie.
Hendrig G., een 19-jarige Nederlandse
immigrant, die vijf maanden geleden uit
Amsterdam naar Australië is gekomen,
heeft zich gisteren in een klaslokaal van
se hoo in een buitenwijk van Mel
bourne gebarricadeerd en drie uur lang
vijftig politae-agenten met geweerschoten
zich af kunnen houden.
honderden
schoolkinderen zagen de verwoede
dediging van de 19-jarige jongen,
hoorden de politiemannen met luidspre
kers beroepen op de jongen doen. Zij
zagen hoe het 15-jar*ige vriendinnetje van
de knaap, Daghij a Strazdin uit Letland,
naar voren werd gebracht om de jonge
man tot betere gedachten te brengen.
De jongeman werd gegrepen toen hij
om een tweede gesprek met het meisje
vroeg. Een rechercheur naderde met het
meisje Hendrik G. tot op een paar meter,
verraste hem toen met een forse sprong
en sloeg het geweer uit zijn handen.
Het schijnt dat de jongeman de ouders
van het meisje om toestemming heeft
gevraagd, met haar te mogen trouwen.
Deze toestemming werd niet gegeven.
Hoogtepunt
TTET hoogtepunt van het concert lag wel
Al na de pauze. Allereerst met het
„Concerto per strumenti a fiato" van Os
car van Hemel (geb. 1892), een kort en
sprankelend werk voor 24 blazers. Het
vierdelige werk opent met een Passa-
caglia op een twaalftoonsthema, dat in do
loop der 18 variaties ritmische verande
ringen ondergaat. Maar Oscad van Hemel
is beslist niet verward geraakt in die 12-
toonsmuziek. Integendeel, hij heeft een
puntig, expressief en uitzonderlijk knap
geschreven werk gemaakt, getuigend van
een grote vindingskrachct, zowel harmo
nisch als melodisch.
Daarna bleef het peil nog hoog met de
vier liederen van Rudolf Escher (Lode
De vos zong ze voortreffelijk) onder de
titel „Nostalgies", 4 gedichten van Henry
J. M. Levet Rudolf Escher (geb. 1912»
heeft zo zeldzaam mooi de sfeer van die
prachtige Franse verzen getroffen, zon
der zich te bezondigen aan pathos of op
gelegde woorddeclamatie, dat ik die lie
deren een werkelijke aanwinst van het
liederenrepertoire vind. Elk lied is een
volkomen evocatie van het gedicht en is
bovendien voortreffeiyk voor de zang
stem geschreven.
Tot slot was er een werk, dat eigenlijk
het minst aansprak en in zijn verwarde
klanken eigenlijk een wat tragisch einde
van een dankbaar concert werd, „Ana
grammen" van Guillaume Landré (geb.
1905). Een anagram is een wisselwoord,
dat zowel voor- als achterwaarts gelezen
kan worden. De componist zegt, dat het
niet zijn bedoeling is in de muziek ook
zoiets te bereiken, maar toch geloof ik,
men deze muziek wel eens zou kun-
omdraaien. Landré heeft een bepaal
de componeertechniek, maar hij maakt
alles zo troebel en vult de lege plekken
zodanig met allerlei slagen en instrumen
tale kreten op, dat de eindindruk toch wel
onbevredigend is.
Hulde voor het Noordhollands Phllh.
Orkest en zyn dirigent Henri Arends, die
tot zulk prachtig musiceren zUn gekomen.
Dat was voor zo'n programma een voor
beeld voor alle orkesten.
CORN. BASOSKI
Astronomisch aantal
munten in de maak
Er zal in het begrotingsjaar 1961 weer
en astronomisch aantal zilveren ryks-
daalders, kwartjes, dubbeltjes, stuivers
centen worden aangemaakt. Bij het
opstellen van de begroting-1961 van het
Staatsmuntbedrijf is uitgegaan van het
volgende muntprogramma: 8.000.000 zil-
rijksdaalders (nominale waarde
f 20.000.000) 5.000.000 kwartjes Cf 1.250.000)
15.000.000 dubbeltjes (nominale waarde
f 1.500.000), 5.000.000 stuivers (f 250.000L
20.000.000 centen (f 200.000). In totaal zijn
dat 53.000.000 munten met een nominale
waarde van f 23.200.000.
140 kinderhuwelijken
op een dag in Egypte
In Egypte heeft een nieuwe wet op de
burgerlijke staat nogal wat opschudding
verwekt. Volgens deze wet hebben de
het recht om van hun mannen
te scheiden, de vrijheid van de man
nen om te scheiden is beperkt en het
aantal vrouwen per man is terugge
bracht tot een.
De inwoners van het dorp Tall el Ga-
rad begrepen dit nieuws verkeerd. Er
ontstonden geruchten, dat men twintig
jaar lang niet meer zou kunnen trou-
Na rijp beraad werd besloten de
wet te ontduiken, voordat de nieuwe
regeling van kracht werd, het gevolg
die dag honderdveertig kin
derhuwelijken in Tall el Garad werden
gesloten.
Jonge Egyptische vrouwen hebben te
gen dezelfde wet geprotesteerd, omdat
krachtens deze wet huwelijken tussen
„juni en december" dat wil zeggen tus-
oude en jonge mensen verboden
zullen zijn.
Vrouwelijke leden van het parlement
an de VA.R. zijn van plan de leiding
•an de strijd tegen die wet op zich te
Auto op trein, dode
en zwaar gewonde
Op een niet beveiligde overweg in de
Poelweg bij 's-Heer Hendrikskinderen,
tussen Goes en 's Heer Arendskerke, is
gistertavond een personenauto op een
uit Goes komende trein gereden. De auto
werd ongeveer honderd meter meege
sleurd en over een stapel bielzen in een
sloot aan de linkerkant van de baan ge
duwd. Een inzittende dame was op slag
dood. De bestuurder C. Flipse uit Vlissin
gen, moest uit de wagen worden bevrijd.
ij wer dernstig gewond. De trein kecr-
naar Goes terug.
SCHAKEN
Galvano-toernooi
Philidor IV heeft in het Galvano-toer-
Doi de leiding behouden door een 64
zege op VTL. Men merke overigens op
dat Philidor slechts voor de helft met
vierde tientallers was opgekomen. Een
eerste, een tweede en drie derde tiental
lers completeerden het team. Deze opstel
ling wekte niet ten onrechte onder dc
concurrentie enig misnoegen. Noordwijk,
thans volledig opgekomen, heroverde be
langrijk terrein ten koste van Leithen.
VTL—Philidor I/I1I/IV: A. Smit-R. A.
G. de Graaff 01; J. Brugmans (res.)-
C. H. v. d. Bosch 0—1; C. G. v. d. Voorst -
F. P. Hemerik 01; C. Verbiest-A. J. W.
Kohlbeck 01; P. J. Piket-J. J. A. ter
Haar 10; H. J. DingjanJ. G. Bethe
10; A. Momberg-J. de Rooy 10; J. H.
Dijk-J. A. v. d. Meyden 1—0; A. Spek-
J. Melse 01; J. G. L. Tervooren-H. G.
Buren 01; totaal 46.
LeithenNoordwyk: Jerry Beij-J.
Turk 0—1; J. Koet-J. J. Bizot 0—1; P. J.
Planjer-ds. R. C. de Lange 1—0; W. Beij-
F. Hoek 10; D. C. Melissant (res.)-A.
Veefkind 0—1; J. A. F. Planjer-A. den
Boer 01; M. J. de Bock-J.
Havenwerken 101; M. C. Schouten-H. Veenstra 0V
•ergaidiertog van A. Monteba-W. C. v. Rooyen 0—1; H.
0 september 11 (vorig jaar 9) procent dS-1 Slegtenhorst (res.)-W. Postema 10; to-
vidiemd voorstellen. taal 37.
