Jlieume feihsct)e (^nrant
TOTO VERWORPEN
Commentaar
Volmachten voor
Loemoemba
Papoea's worden opgeleid tot arts
NIEUWS in één oogopslag-
Voetbalpool op losse schroeven;
politieke spanning dreigt
BON
Beraad loonbeleid
gaat nog door
WOENSDAG 14 SEPTEMBER 1960
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie, Redactie, Abonnementen-
Advertentie-afdeling TeL 31441
(Bij contract belangrijke korting)
Eenenveertigste jaargang no. 11971
F. DIEMER
CHRISTEL1JK-NATIONAAL DAGBLAD
„5t(int»astich is aheblmn
inga bert la Ugfjcaspoet"
Prof. Drogendijk
Paranormale
GENEESKUNST
Zie pagina 5
Het pleit is voorlopig beslecht: de Eerste Kamer heeft de
„totowet" gisteravond met 36 tegen 33 stemmen verworpen.
Daardoor is „een gespannen politieke situatie" ontstaan. Welke
de gevolgen zullen zijn? Aftreden van minister Beerman? Een
kabinetscrisis? Of een „schrielere" toto? Wij zullen even moe
ten afwachten.
Op het gisteren gehouden eerste loongesprek zal een tweede
volgen. Het lijkt erop, dat de regering niet zonder meer
akkoord gaat met plannen tot tussentijdse openbreking van
de metaal-c.a.o. en tot het doen van uitkeringen ineens in de
suikerindustrie.
Loemoemba heeft de steun van het Kongolese parlement,
maar er moet met de cijfers op een bijzonder vreemde manier
zijn gegoocheld. Waarover men zich in de gegeven situatie
niet bijster behoeft te verwonderen. Vanavond zal de Veilig
heidsraad weer vergaderen.
Als alles volgens de plannen verloopt, zal de Nieuw-Guinea-
raad reeds voor 1 juli van het volgende jaar zijn eerste zitting
kunnen houden. Voorts gaan de eerste Papoea's een opleiding
tot artsen volgen.
Duizenden hebben gisteren de weg naar 's-Herlogenbosch
weer gevonden, waar voor de 28e maal de nationale trekpaar
dententoonstelling werd gehouden.
Ook Nederlands Nieuw-Guinea krijgt zijn eigen artsen. Over
tien jaar zullen er 25 a 30 Papoea-dokters werkzaam kunnen
zijn. Er komt een medisch centrum in Hollandia.
Rusland is boos vanwege de beperking van Chroesjtsjefs
bewegingsvrijheid in Amerika.
Het is
(straat)
mooi weer...
Boeren klagen altijd",
zeggen ze in de
stad. „Als de zon eens een
paar dagen schijnt, dan
is het te droog. Als het
een paar dagen achter
elkaar regent, is het te
nat. Ze zijn nooit tevre
den. Maar zij rijden al
lemaal in een mooie auto
rond." En de boer ant
woordt: „Die stadsmen
sen zijn dom. Ze begrij
pen er niets van, zullen
het nooit begrijpen en
willen het nooit begrij
pen. Eigenlijk moesten ze
allemaal eens gedwongen
worden 's ochtends om
vier uur naar het land te
komen, liefst in de stro
mende regen mis
schien begrijpen ze dan
dat het boerenleven echt
geen luxe4 event je-met-
mooie-auto's is."
Laten we het erover eens
zijn dat dit een vrij vruch
teloze discussie is. Jammer,
want het is heus hard nodig
dat er wat meer wederzijds
begrip groeit. In dit kleine
land, dat moet industrialise
ren om te leven, blijft voor
de boer steeds minder ruim
te over. Daarom mag ook
van hem verwacht worden
dat hij met die beschikbare
ruimte woekert. Maar daar
om ook moet er begrip zijn
voor de moeilijkheden als
langdurige droogte of over
vloedige regenval de oogst
dreigt te doen mislukken.
Een krant verschijnt
meestal in de stad en ver
schijnt op het platteland
daarom is een krant een bij
uitstek geschikt middel om
dat betere begrip voor el
kaar op te wekken. Een
krant als de onze kan dat
beter dan een landelijk dag
blad het contact tussen
redactie en lezers kan im
mers persoonlijker zijn. En
begrip ontstaat niet door
lange academische verhan
delingen, maar door het met
elkaar praten en met elkaar
meeleven in de kleine ge
beurtenissen van iedere dag.
Een krant die u het
nieuws geeft, even snel en
even goed als welk lande
lijk dagblad ook en dat
toch de charme heeft van
het plaatselijk-persoonlijke
dat is onze krant.
En als u wilt dat ook uw
vrienden en kennissen dat
prettige van onze krant er
varen, vul dan hun naam in
op de bon hieronder.
(woonplaats)
Betaling geschiedt per week*
maand/kwartaal/per giro.
(Doorbalen wat niet van
toepassin- Is)
Deze bon Is Ingezonden door:
Bisschop Reeves:
Zuid-Afrika lijkt
politiestaat
Dr. Ambrose Reeves, de Anglicaan
se bisschop van Johannesburg die uit
Zuid-Afrika is gedeporteerd, heeft
gisteren verklaard dat volgens hem
Zuid-Afrika veel weg heeft van een
politiestaat.
„Maar ik ben nog bisschop' van Jo
hannesburg en dat wil ik voorlopig ook
nog blijven", zei de bisschop bij zijn aan
komst in Londen.
Hij hoopt te gelegener tijd naar Zuid-
Afrika te kunnen terugkeren om zijn
werkzaamheden te hervatten. In april
van dit jaar is bisschop Reeves uit Zuid-
Afrika gevlucht omdat hij meende ge
arresteerd te zullen worden wegens zijn
aanvallen op de rassenpolitiek van de
regering van de unie.
De Wereldraad van kerken heeft gis
teren zijn diepe leedwezen uitgesproken
over de deportatie van dr. Reeves.
De waarnemend secr.-generaal van de
V/ereldraad, dr. Robert Bilheimer, deel
de mee dat de raad zijn acht leden-ker
ken in de Unie van Zuid-Afrika had
verzocht onmiddellijk een onderzoek in
te stellen naar de omstandigheden die
met de deportatie van de bisschop ver
band houden.
(Van onze parlementsredactie.)
TAE EERSTE KAMER heeft het wetsontwerp tot wijziging van de Loterij-
A-' wet gisteravond met 36 tegen 33 stemmen verworpen. Dit betekent,
dat de voetbalpool op losse schroeven komt te staan en dat binnen afzien
bare tijd een gespannen politieke situatie kan ontstaan door een botsing
tussen regering en parlement over het toto-beleid. Het aftreden van mi
nister Beerman, laat staan van het kabinet, wordt niet onmiddellijk
verwacht.
Vóór het wetsontwerp, waarin een wettelijke regeling van de spört-
prijsvragen werd voorgesteld, stemden de fracties van de KVP en de CHU,
alsmede twee anti-revolutionairen, namelijk de heren Diepenhorst en
Schipper.
Tegen stemden de fracties van de PvdA, de VVD, de CPN, de SGP en
de ARP, uitgezonderd de twee genoemde senatoren.
Opvallend was vooral dat de liberalen
eensgezind tegen stemden, terwijl de li
berale fractie in de Tweede Kamer in
dertijd op één lid na voorgestemd heeft.
De liberale fractievoorzitter, mr. Van
Riel, oefende scherpe kritiek op minister
Beermans argumentatie.
Afwezig waren zes leden, van wie de
meesten, bij aanwezigheid waarschijnlijk
tegen zouden hebben gestemd, zodat het
voorstel dan toch zou zijn verworpen.
Het waren de heren Anema en Haspers
(beiden a.r.), Witteman en Zegers (beiden
kath. v.), Schermerliorn (soc.) en Lou-
wes (lib.).
In een betoog, dat rustig begon en pas
tegen het einde een zekere dramatische
kracht kreeg, had de minister gewaar
schuwd: „In geval van verwerping van
dit wetsontwerp is het uitgesloten dat de
regering met een ander voorstel komt dat
de grenzen voor de toto ruimer stelt. Dan
moet zij handelen overeenkomstig artikel
3 van de Loterijwet".
Dit artikel verleent de minister mach
tiging om vergunningen voor loterijen te
TTet overleg over het verder te
AA voeren loonbeleid, dat gisteren
op het departement van sociale za
ken in Den Haag plaats vond tussen
d.e regering en het bestuur van de
Stichting van de Arbeid, zal spoedig
worden voortgezet, waarschijnlijk
begin oktober.
De in de Stichting van de arbeid
verenigde centrales van werkgevers,
werknemers, boeren en middenstan
ders, zullen zich eerst in eigen kring
over het besprokene beraden. Daarna
zullen zij tegen 30 september in het
stichtingsbestuur met elkaar overleg
gen, alvorens het gesprek met de r«
gering te hervatten.
Over hetgeen ten departemente is be
sproken. is geen enkele mededeling ge
daan. behalve dan dat het gesprek een
oriënterend karakter droeg en de prak
tische toepassing van de richtlijnen voor
het loonbeleid, zoals die vorig jaar aan
Rijksbemiddelaars zijn verstrekt, tot on
derwerp had.
Namens de regering waren aan
wezig de ministers Van Rooy (so
ciale zaken), De Pous (economische
zaken), Zjjlstra (financiën) staats
secretaris Roolvink (sociale zaken).
Niet akkoord
Aangenomen mag worden dat de re
gering haar standpunt kenbaar heeft
gemaakt met betrekking tot het tussen
tijds openbreken van c.a.o.'s (waartoe in
de metaalindustrie plannen bestaan) en
het toekennen van uitkeringen ineens
(waartoe partijen in de suikerindustrie
hebben besloten) op grond van de pro-
duktiviteitsstijging, die in verschillend"
bedrijfstakken veel groter is dan men
vorig jaar heeft kunnen voorzien. Uit
het feit dat de besprekingen nog wor
den voortgezet, mag worden afgeleid
dat de regering niet zonder meer ak
koord wil gaan met deze plannen. Ver
moedelijk zal daarom dan ook een be
slissing over de ingediende ontwerp-
c.a.o. voor de suikerindustrie (de eerste
die aan Rijksbemiddelaars ter goedkeu
ring is aangeboden in wat men de twee
de ronde van de vrijere loonvorming zou
kunnen noemen) wel worden aangehou
den tot het tweede gesprek met de Stich
ting is gehouden. Uit het feit dat minis
ter De Pous aan het gesprek deelnam,
mag voorts worden afgeleid dat ook de
prijzen wel ter sprake zullen zijn ee
komen.
C.M.B.
De Christelijke metaalbedrijfsbond
(C.M.B.) heeft gisteren de loonsituatie
besproken in een speciale bondsraadsver
gadering. Verschillende mogelijkheden
om tot loonsverbetering te komen, wer
den onder ogen gezien. Deze mogelijk
heden zouden in de vandaag te houden
vergadering van de Vakraad voor de
metaalindustrie (het overlegorgaan tus
sen werkgevers en -nemers) aan de orde
worden gesteld.
De C.M.B. heeft overal in het land
kadervergaderingen belegd, die in
afwijking van de aangegeven agenda
uitsluitend gewijd zullen zijn aan de be
spreking van de loonsituatie.
geven. Er kan dan geen sprake van ziin
om, zoals in het wetsontwerp werd voor
gesteld. een juridisch voetstuk voor de
voetbaltoto te scheppen met een blijven-
De huidige voetbaltoto is op een ver
gunning krachtens artikel 3 van de Lo
terijwet gebaseerd, maar minister Beer
man heeft gisteren nog eens laten uitko
men dat hij dit beleid alleen tijdelijk in
afwachting van een nieuwe wettelijke
regeling verantwoord vond. De minister
beriep zich op de bekende Leidse hoog
leraar prof. mr. G. de Grooth, die heeft
verklaard dat de regering door haar toto
vergunningen dé eerbied voor de begin
selen van de Loterijwet ondergraaft er
daarmee een voorbeeld van wetsontdui
king geeft.
„De regering bevindt zich tussen de
Scylla van artikel 3 en «te Charybdis
de wensen der Kamermeerderheid",
klaarde minister Beerman gisteravond in
zijn rede. Met het oog daarop heeft de be
windsman indertijd in de Tweede Kamer
verklaard dat „een verwerping var
wetsontwerp tot een zodanige constellatie
zal voeren dat binnen afzienbare t(jd een
gespannen politieke situatie zal ontstaan".
Verwerping van het wetsvoorstel zal
er volgens minister Beerman ook toe
leiden dat de concurrentie van buiten
landse toto's veel groter en moeilijker
te bestrijden wordt.
De bewindsman eindigde zijn rede met:
„Give us this tool, we'll finish the job
and you'll have your pool" (Geef ons dit
gereedschap, wij zullen het "karwei op
knappen en U zult Uw pool hebben".
Zie verslag op pagina 9.
Overleg in de regeringsbank van
de Eerste Kamer. De ministers
Beerman, Cals (rechts) en Toxo-
peiis (staande), even voordat de
Senaat de regering een neder
laag toebracht.
Bommenwerpers
botsten boven
de oceaan
Twee Amerikaanse B-47 bommenwer
pers zijn boven de Atlantische Oceaaan
bü de Ierste kust met elkaar in botsing
gekomen. Het ene kwam in zee terecht
en men wist niet te zeggen of de piloot
er in geslaagd is zijn toestel vry normaal
op het water te laten landen, of dat het
hard is neergekomen en uit elkaar ge
vallen. Van de zijde van der Amerikaanse
luchtmacht weigerde men me te delen
hoeveel mensen zich aan boord bevon
den. Het andere toestel werd bescha
digd doch wist Shannon te bereiken,
en daar te landen.
Vijf vliegtuigen van de R.A.F. en
Britse torpedojager zijn uitgezonden
naar slachtoffers te zoeken van het toe
stel. dat in zee is terechtgekomen.
DRIE ALGERIJNEN
NAAR V.N.
De voorlopige regering van de „Alge
rijnse republiek" zal een delegatie vai
drie man zenden naar de zitting van d<
algemene vergadering van de VJT. di<
20 september begint.
Het zijn Belkacem Krim, vice-premler
en minister van buitenlandse zaken Mo
hammed Yazid, minister van voorlichting
en Ahmed Francis, minister van finan-
Door een verrekijker bewon
dert prinses Beatrix de prach
tige omgeving van het konink
lijk buiten aan de Italiaanse
westkust Op de voorgrond ziet
men prinses Irene. Het vakan
tiehuis is gebouwd bij Porto
d'Ercole, 150 kilometer ten
noordwesten vanf Rome. Op
pagina zeven vindt men een
fotoreportage over het nieuwe
huis en zijn bewoners.
PTT-staking. De stakened Deense
postbestellers wier aantal de afgelopen
twee dagen tot 3000 was toegenomen,
hebben vanochtend besloten het werk te
hervatten.
TAUS TOCH heeft de Eerste Kamer bij
meerderheid haar fiat niet willen
geven aan het wetsontwerp op de toto.
Een zeer ingrijpende beslissing, waarvan
men de gevolgen met grote aandacht te
gemoet heeft te zien.
Een beslissing bovendien, die gevallen
is op een ongelukkig tijdstip, immets een
week voor Prinsjesdag. Of zal juist dé
nadering van Prinsjesdag kalmerend op
de gemoederen kunnen inwerken? Welk
een nieuwe parlementaire belevenissen
staan de politici niet te wachten.
Wij behoren tot diegenen die aan een
kabinetscrisis bepaaldelijk geen behoefte
hebben. Nog te duidelijk herinneren wij
ons de moeite die het gekost heeft ora
het huidige kabinet samen te stellen. Iq
het bijzonder bleken de liberalen, na met
luid gerucht hun komst te hebben aan
gekondigd, nauwelijks tot het „leveren"
van bewindslieden in staat.
Het heet dat thans ook vele liberalen
ontevreden zijn met wat aan hun partij
genoten in dit kabinet zit. Dit had men
daar dan wellicht tijdiger kunnen be
denken.
Hebben wij aan een crisis geen behoef
te, wij achten haar al evenmin door de
omstandigheden geboden. Zeker, een meer
derheid heeft tegen een regeringsvoorstel
gestemd, een voorstel waaraan de rege
ring temeer binding scheen et gevoelen
naarmate de formulering ervan met te
groter moeite tot stancfr was gekomen,
Maar het is bij een krappe meerderheid
gebleven. En in haar samenstellende de
len is zij wel door bijzonder uiteenlopen
de motieven geleid. Wij zien bijvoorbeeld
nog geen nieuw kabinet van liberalen,
socialisten en antirevolutionairen. En toch
hebben dezen gezamenlijk zij het ge
lukkig niet „in vereniging" de rege
ring haar nederlaag bezorgd.
Echter, indien al geen crisis, dan zal
het gebeurde wel kunnen lelden tot een
verstroeving in de verhoudingen. Dit geldt
met name de betrekkingen met de libe
ralen.
Van de antirevolutionairen mag gelden,
dat zij zich in hun geweten gebonden
achtten. De liberalen evenwel hadden bij
bedoelingen, wel geheel liggende in het
politieke vlak. En dat is een kwalijke
zaak, die in zich houdt de dreiging van
wat wij genoemd hebben „een crisis op
termijn".
Onzentwege blijft die crisis achterwege.
Al was het, omdat stellig niet met de
crisis als vanzelf de oplossing gegeven is.
Wij kunnen ook in deze het al te blij
moedig optimisme van bepaalde libe
ralen niet delen.
De tropische cycloon Donna, die thans
de omvang heeft van een gewone de
pressie en waarvan het centrum van
morgen boven het zeegebied tussen La
brador en Groenland was gelegen, heeft
ook de luchtcirculatie op de oceaan ge
leidelijk gewijzigd. Door de stromings
verandering kunnen oceaanstoringen
dichter bij ons land komen. Een actieve
storing, die gisteren ten zuidwesten van
Ierland ontstond, trok vanmorgen over
Ierland in de richting van Schotland.
Na merkwaardige stemming
1" oemoemba, een van d'e beiide
premiers van Kongo, heeft
gisteravond voor de zoveelste
verrassing gezorgd. Na een kor
te toespraak kreeg hij namelijk
in het parlement „volledige be
voegdheid". Volgens waarnemers
zat het echter met de stemming niet
goed. Volgens de officiële telling
kreeg Loemoemba zijn volmachten
met 88 tegen 20 stemmen, bij vijf
onthoudingen, maar de pers telde
slechts 94 parlementsleden. Om tot
een geldige stemming te komen,
hadden er 111 leden moeten zijn.
Wat de bevoegdheden betreft, volgens
de voorzitter, Kasongo, houden deze om-
der meer in dat iedereen die moeilijkheden
voroonzaakt kan worden gearresteerd. De
minister van voorlichting in Loemoem
ba 's kabinet, Kasjamoera, verzekerde ten-
geruststelling, dat men nu niet iedereen
>u gaan vermoorden
Loemoemba hield voor de merkwaar
dige stemming een kalme rede, waarin hij
zei dat zijn arrestatie een schending was
de fundamentele wet (de voorlopige
grondwet), die bepaalt dat een minister
slechts met toestemming van het parle
ment in arrest mag worden gesteld, Aan
zijn optreden was het te danken, dat er
geen oorlog was uitgebroken, zo ver
klaarde hij plechtig. Het leger zou dia
ontketend hebben uit protest tegen zijn
gevangenneming als hij dit niet had ver
hinderd.
Dezelfde fundamentele wet waarop
Loemoemba zich beroept, zal vandaag
moeten worden gewijzigd. Dat heeft Loe
moemba tenminste gevraagd, opdat het
decreet waarbij president Kasavoeboe
hem heeft ontslagen dan met terugwer
kende kracht onwettig wordt. Het Kon
golese parlement vergadert hierover van
daag. Vanavond komt ook de Veiligheids
raad weer bijeen. Onder meer zal men
dan hat protest van de afgescheiden pro
vincie Katanga kunnen behandelen te
gen hot binnendringen van Loemoemba's
troepen.
En misschien gaat men dan ook in op
de beschuldigingen van Radiio-Moskou,
dat secretaris-generaal Hamrnarskjoeld
„een geweteloos spel" in Kongo speelt en
„openlijk de leiding heeft genomen van
een ongebreidelde campagne tegen de
wettige Kongolese regering".
Venezuela. De drie grootste politieke
partijen van Venezuela hebben gisteren
bekendgemaakt dat zij aan de coalitie
regering zullen blijven deelnemen. Na
de mislukte samenzwering tegen presi
dent Romulo Betancourt op maandag
was aan het licht gekomen, dat er tus
sen deee partijen meningsverschillen
bestonden en dat de coalitie dreigde uit-
opleiding van papoea's tot arts
voor Nederlands Nieuw-Guinea.
Zij zullen hun vorming krijgen
in Port Moresby (Australië).
Na deze zevenjarige scholing
kunnen zij Nederlandse artsen
vervangen. De verwachting is,
dat er in 1970 circa dertig pa
poea's als medicus werkzaam
zullen zjjn. Er gaan er thans
zes in opleiding. Ook zullen
dan de meeste leden van het
medisch hulppersoneel door pa
poea's kunnen worden ver
vangen.
De heer G. Hoekstra, direc
teur van gezondheidszorg in
Holfandla, heeft dit op eeu
persconferentie medegedeeld
Ook vertelde h(j dat er plan
nen zijn voor een medisch cen
trum in Hollandia, dat een con
centratie zal worden vai. medi
sche opleidingen en van poli
klinisch, laboratorium- en pre
ventief werk. Hiervoor komt
een modern gebouw van twee
verdiepingen met twee vleu
gels. Voor bouw en inrichting
is vijfeneenhalf miljoen gulden
Verder werkt de dienst van
gezondheidszorg, die een drie
jarenplan heeft opgesteld, aan
de stichting van gezondheids
centra, die de mogelijkheid
bieden tot behandeling in kli
niek en ziekenhuis en waarin
consultatiebureaus komen voor
tuberculosepatiënten.
Voorts wordt gestreefd naar
uitbreiding van het werk der
papoeameisjes die ingeschakeld
zijn bü de kindersterftebestrü-
ding. Men heeft byvoorbecld
vooraanstaande dorpsvrouwen
een korte bakcropleidlng ge
geven, waarna zü in staat ble
ken de meeste geboorten te
leiden. Hierdoor konden de
meisjes meer aandacht beste
den aan de verbetering van
de dorpshuishoudingen op het
gebied van voeding, hygiëne
enz. Een ander project betreft
de milieusanering op Blak, on
der leiding van een ingenieur
van de Wereldgezondheidsor
ganisatie. De bedoeling is put
ten te bouwen voor goed drink
water. Ook zullen autochtonen
worden opgeleid tot wat Ame
rikanen en Engelsen „sanita
rians" noemen. Slaagt dit dan
zullen zü in de verschillende
gezondheidscentra te werk
worden gesteld.
De heer Hoekstra verklaarde
nog dat de poliklinische be
handeling van lepra door de
moellüke verbindingen prak
tisch onmogelük is. Men bouwt
daarom grote en dure
leprozerieën, waarvan die in
Merauke en Kaimana al op
schieten. De aantrekking van
artsen uit Nederland verloopt
zonder al te grote moeilük-
heden, maar specialisten zün
moeilijk te krügen. Voor de
onder bestuur staande bevol
kingsgroepen Is per achtdui
zend mensen een arts aanwezig.
De barometer daalt langzaam
Het regeiigebied van deze storing zal
morgen ook in ons land enige regen
brengen. Waarschijnlijk vormt deze ont
wikkeling de inleiding van een periode
met iets onbestendiger weer.
De Bilt verwacht tot donderdagavond:
Half tot zwaar bewolkt met enige re
gen en iets lagere temperaturen. Matige
tot krachtige wind tussen zuid en west.
(Opgemaakt 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Donderdag 15 september: zon op 06.14,
onder 18.56 uur; maan op 00.28, onder
16.09 uur. Laatste kwartier 23 september.
HET WEER ES EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
Eelde
De BiJt
Twen the
Eindihover
windstil
windstil
windstil
>z0 5
windstil
Irma Nees, een meisje van een jaar uit
Amsterdam, heeft gisteren enkele slokken
benzine gedronken uit een fles, die achter
de radio in de huiskamer stond. De moe
der van het kind, die in de keuken bezig
was, alarmeerde terstond de politie, die
Irma naar een ziekenhuis bracht. Daar
werd haar maagje leeggepompt. Haar toe
stand laat zich thans gunstig aanzien.
Franse oorlogsschepen hebben het West-
duitse schip Las Palmas bij de Portugese
kust aangehouden en opgebracht naar Oran.
Havenarbeiders losten zware kisten uit het
schip, dat vermoedelijk oorlogsmateriaal
aan boord had, wellicht bestemd voor Al
gerije.