Tsjechische reformatie
mm jacobus
kerkgaan kan gevaarlijk zijn i
GEESTELIJK
LÉVEN..
11
0e ffAfmÜS KftM. dz
VREEMD,VREEMDER,
VREEMDST
Trouw
Avondrust
Credo
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1960
COMMUNISME IN HET HART VAN EUROPA
Beperkt u
Da tegenstanders van de geboortebeperking komen
niet veel verder dan de gedachte dat God letterlijk
de opdracht geeft om te vermenigvuldigen en dat
wij daarom niet het recht hebben om middelen te
gebruiken die dit gebod neutraliseren.
De voorstanders spreken hoofdzakelijk vanuit de prac-
tische problemen die de groei van de wereldbevol
king oproept. Ieder jaar komen er 50 miljoen mensen
bij, en in dat tempo wordt de globe spoedig een
Randstad-Holland of een metropool.
De snelste vermeerdering vindt plaats in China, waar
nu reeds bijna een kwart van de wereldbevolking
woont. Voor de oorlog werd vaak gesproken en ge
schreven over het ,,gele gevaar". Nu gebruiken we
niet graag meer dergelijke typische rassentermen,
maar het is duidelijk dat Mao Tse Toen een veel
groter^gevaar is voor de wereld dan het vooroorlog-
De moeilijkheid is dat deze practische overwegingen
ons in een ernstig conflict brengen met de bijbelse
opdracht. Het lijkt wel of we moeten kiezen tussen
het voor en tegen. Voor wil zeggen: maatregelen
nemen en wel zo spoedig mogelijk. Tegen wil zeg
gen: ons overgeven aan de voorzienigheid Gods in
gehoorzaamheid aan zijn Woord.
Teken der tijden
Weinig is er echter over geschreven of de keuze tus
sen al of niet gehoorzamen wel de enig mogelijke
is. God gaf een opdracht met 'een bepaald doel. De
mens moest zich niet vermenigvuldigen opdat er
maar veel mensen zouden komen ter ere van God,
maar opdat de aarde onderworpen en bebouwd zou
kunnen worden voor God en aan Hem worden over
gedragen.
De vraag zou kunnen worden gesteld of aan de op
dracht van God de aarde te vervullen niet is
voldaan. Wanneer deze vraag bevestigend kan wor
den beantwoord, komt de vraag wat de theologische
consequenties zijn. „Wemelt op aarde" zei God haast
ten overvloede nog tot Noach en die tijd schijnt toch
wel te zijn bereikt.
Wat is het verband tussen de vervulling van deze eer
ste opdracht van God en de wederkomst van
Christus? De eerste Adam moest de aarde bevolken
en haar onderwerpen. De aarde is door hem be
volkt, maar in plaats van de aarde te onderwerpen
werd de mens zelf onderworpen. Wat de eerste A-
dam niet vermocht deed de laatste Adam, Jezus
Christus. Hij heeft de „overheden en machten ont
wapend en openlijk tentoongesteld en over hen ge
zegevierd."
Niet de eerste Adam kan de bevolkte en onderworpen
wereld aan God overdragen, maar wel Christus. Het
ogenblik komt dat I Korinthe 15 24 werkelijkheid
zal worden:
Christus zal komen en „daarna het einde, wanneer
Hij het koningschap aan God den Vader overdraagt,
wanneer Hij alle heerschappij, alle macht en kracht
onttroond zal hebben." Wij weten niet wanneer Chris
tus wederkomt, maar zou de overbevolking niet een
van de tekenen der tijden kunnen zijn die Zijn komst
aankondigt?
Vermenigvuldigt u
De eerste opdracht van God aan de mens was:
„Weest vruchtbaar en wordt talrijk." Deze opdracht
werd ook buiten het paradijs aan Noach met dezelf
de woorden herhaald. Opmerkelijk is dat vele pro
testantse en anglicaanse kerken deze opdracht als
vervuld beschouwen. In deze kringen wordt als de
specifiek christelijke taak van deze tijd de geboor
tebeperking gezien.
Uitvoerig is over dit onderwerp gesproken tijdens de
vergadering van het Centraal Comité van de We
reldraad van Kerken. In een rapport werd aange
drongen op een sterkere nadruk op de noodzaak van
de geboortebeperking. De ongebreidelde bevolkings
groei zou ernstige sociale, politieke en economische
gevolgen hebben.
Het is waar dat er over dit onderwerp nog geen een
stemmigheid bestaat. De Rooms Katholieke Kerk,
de Oosters-Orthodoxe Kerken en vele fundamentalis
tisch georiënteerde protestantse kerken hebben zich
tegen geboortebeperking uitgesproken. Toch blijft het
feit bestaan dat een zeer groot gedeelte en waar
schijnlijk overgroot gedeelte van de protestantse
kerken voor beperking zijn geporteerd.
t m
Nu telt Tsjechoslowakije onge-
IVi pet. protestanten, nog
pet. van de bevolking
behoort tot de Tsjechische natio-
vrijznnig ge-
i in 1920 van
Rome afscheidde ongeveer 15
pet. behoort tot kleinere gods
dienstige groepen Joden, Or
thodox Katholieken of is zon
der godsdienst, de rest onge-
70 pet. behoort, althans i
__al, nog tot de r.k. kerk.
algemeen bekend hoe vooral
de jaren vlak na de commu-
:he greep naar de macht,
konflikt tussen kerk
aantal bis-
(Van een medewerker) Het bovenstaande moge vol
staan om enig licht te werpen
1~JE reformatie begon in Bohemië, het land van Hus en Comenius,
U meer dan 100 jaar voor haar aanvang in andere Europese lan
den. De aanvang van de Tsjechische reformatie wordt gesymboli
seerd door de Bethlehem Kapel, die reeds in 1391 in het hart van nate IcerST
Praag werd gebouwd; Praag dat toen zetel was van de Heilige *,inte gr°ep, d',e, zich
m T Rome afsobeidHe
Roomse Keizer. Toen de kapel werd gesticht, was reeds het uit
drukkelijke doel haar aan de Reformatie dienstbaar te maken door
er het Evangelie in de landstaal te doen prediken. Hier kwam in de
zelfde tijd de eerste Tsjechische vertaling van de B^bel tot stand,
en vanaf 1102 predikte meester Jan Hus er. Hus vond op 6 juli 1415 Em„a1^^|ntobekennki1?eervomttl
de martelaarsdood op de brandstapel te Constanz; slechts kort had
hy in vrijheid zijn reformerend werk kunnen doen. Voldoende echter hettis°icOT1flltotep uusseu ojj
om een beweging te ontketenen die, hoe ook in de eeuwen die volgden steaat scherp tot'uiting jTwam. De
verdrukt, vandaag de dag nog mede van invloed is op het geestelijke ^gering
leven in het hart van Europa. De dood van Hus werd het signaal van
een stormachtige opstand tegen de bestaande orde: in de kerk maar het toegeven
tevens in de maatschappij. In 1419 proklameerden de Hussieten hun
vier eisen, tevens reformatorische geloofsbeginselen omvattend, die
tot op heden ten grondslag liggen aan het Tsjechische protestan-
I. Het woord van God
zal in het koninkrijk
van Bohemen vrij en
zonder verhindering ver
spreid en gepredikt
worden.
II. Het sacrament van
het lichaam en bloed van
Christus zal in twee vor
men brood en wijn
vrij bediend worden, aan
alle gelovigen volgens de
opdracht en de leer van
Christus.
III. Alle wereldlijke
macht dient aan de
priesters ontnomen te
worden; de kerk dient
terug te keren tot de
apostolische armoede en
zo tot haar speciale op
dracht getuige te zijn
van het evangelie.
IV. Alle overtredin
gen, speciaal die in het
publiek zijn bedreven,
zowel als losbandig le
ven, moeten vervolgd en
gestraft worden, wie
ook de schuldige moge
zijn, zij het meester of
knecht.
In het Praagse museum voor na
tionale letterkunde is deze ruimte
gewijd aan Jan Hus, de Tsjechi
sche hervormer.
het Tsjechische hoe de nieuwe grondwet die re-
"a" rn,1w aan ligievrijheid en gelijkstelling van
alle kerken en niet-godsdien-
stige bewegingen kent niet de
vele priesters daarop,
maar pok nog in later Jaren, net rissen va„ de predikanten worden
laat zich makkelijk m het geiten- geh j d d overheid betaald,
gen roepen. Het brengt ook licht - -
de vraag mee, waarom men al
die jaren zo weinig van konflikten „p«lu„16=u
tussen de staat en de protestant. zleniijke financiële steun
tief werk, opleidingen etc.
kerken hoorde. Ik
antwoord niet zonder
in een verwijzing nas
ringe macht en ledental. Ook
dere elementen spelen een rol. chïe
Enerzijds is er de grotere tole
rantie die het regiem heeft en kan
hebben tegenover een groep die,
zijn aanvang af nationaal dg^*
was ingesteld en demokra-
tisch men herleze de 4 „Praag
se artikelen" anderzijds de al
thans geringere afkeer van dit
regiem bij protestanten, die vrij-
leent. U moet dit zien in het
ngt jicht van de geschiedenis, ver-
nun ge- volgde mijn zegsman. In de Oos
tenrijks-Hongaarse dubbelmonar-
tegenwoordige
Tsjechoslowakije voor 1918 deel
van uitmaakte, waren de r.k.
staat eji de kerk nauw verbon-
.burgerlijke stand"
werd uitsluitend door de kerk
bijgehouden. Na de eerste wereld
oorlog, toen de protestantse ker
ken eerst volledig met de
De Bethlehem Kapel, die reeds in 1391 werd
gebouwd in Praag, en die het symbool van de
Tsjechische reformatie is geworden, omdat Jan
Hus er in 1402 begon te preken.
wï h^7chPeir;;icnSe^ doï ^'t^ünfnT'^oor
.niet. anders dan achtergang ScMsgrond^S gt™„ to
dl® °u,d.® het bijhouden van de doopboe-
i ken- Tot *950 heeft deze toestand
sociale her- geduurd; toen pas heeft de over
heid de burgerlijke registratie
overgenomen.
Het antwoord leek vrij kom-
Jjg pleet. Werd het belangrijkste ech-
nlet vergeten? In 1950 name-
hadden gekend,
voormannen nu r
nationale helden
vormers zagen geëerd. Het her
stel in oude glorie van de Beth-
lehemkapel, de zorg waarmee
van staatswege historische gebou
wen als die te Tabor (waar de
sociaal-radikale vleugel v;
Hussieten zich lange tijd
ming van Luther en Cal- toebehoord. Het
vljn kan hier niet ver- 1781 duren
der worden nagegaan, drukking
noch de geschiedenis ver- voor tolera
haald van de verdruk- 1918, het geboortejaar staan ziet
king door de inquisitie.
^gd:uik werd de Sehe,e ..geestelijk-
v held", r.k. zowel als protestant,
verplicht een eed van trouw aan
staat af te leggen, waarbij
name van de leidende figu-
bisschoppen of synodale
voorzitters werd geëist dat de
staat invloed zou krijgen op de
Ds. P. J. Courtonne, Waals pre
dikant te Amsterdam in het mid
den van de 18e eeuw, heeft ge
durende drie jaar dienst gedaan
als ambassadopredikant te Parijs.
Hij kende dus de sfeer in die
kringen. Maar niettegenstaande
de „buitengemene vrtfe toon" van
zijn prediking zag men hem niet
graag uit Parijs vertrekken.
Later was Courtonne eens in Den
Haag, waar hij ook in aanraking
kwam met de hofkring rond de
Prins van Oranje. Een paar ho
velingen drongen er op aan, dat
Courtonne een kerkdienst in Den
Haag zou leiden. Dat wilde Cour
tonne wel doen maar op voor
waarde, dat zij die hem inviteer
den, ook zelf aanwezig zouden
zijn en dat zij niet beledigd wa
ren wanneer de toon van de
preek wat minder mooi was.
Inderdaad verschenen de ho
ge omes van het hof op de be
wuste zondag in de kerk. Courton
ne hield een preek over de ka
merling uit Morenland. Hij ver
deelde zijn sermoen in de volgen
de punten; daarin sprak hij over:
ren vraagt hem te onderrichten,
iets wat nog vreemder is;
3. een hoveling, die zich be
keert, iets wat nog het aller
vreemdst is.
De broeders van het stadhou
derlijk hof zaten te schuiven op
hun bank. Zij zullen wel spijt van
hun uitnodiging gehad hebben.
(Uit: Fries Dagblad)
i hoveling, die zijn klnde-
Onlangs hoorde ik een oudere
heer, die sinds tientallen jaren regel
matig Vrijzinnig Hervormde diensten
bijwoont, zeggen, dat hij eigenlijk
Luthers was, maar na zijn achttiende
jaar nooit meer een voet in deze kerk
had willen zetten. Op de vraag waar
om hij dan niet tot de Hervormde
kerk was overgegaan, antwoordde
hij: „Zoiets doe je niet. Je blijft
trouw aan je kerk." (Gelezen in het
Rem. Weekblad.)
Nog een paar duizend van zulke
trouwe leden, en we zijn er!
(Tanago)
kerken heeft, zal dit niet veel in-
plaatsmaakte druk maken. De maatschappij-
die de communisten
de aansluiting die zij
- Het Rooms-Kathollcls-
me werd staatsgodsdienst ling
in een land dat voor 90 feit v
i "merf3^ Tirh hit benoeming van alle geestelijken,
die zij vervolgens zou betalen.
de gelijkstel- toch als in overeenstemming met Het was duidelijk dat de i
alle kerken
het reformatorische beginsel,
als dat reeds in de middeleeuwen
het demokratische en egalitai-
i te-
genover mij dit chapiter maar
liever ontweek, hetgeen bij mij
streven van de Taborieten de vraag deed rijzen of het
a.?de_re J?el?ng- eigenaardige mengsel van steun
tegenwerking dat mij
VUUR EN BOUWVALLIGHEID
VEROORZAAKTEN SCHRIK
Grote kerk een stuk kalk uit het £?ak^n
plafond stortte. In
wolk spatte het
uit elkaar.
Dit gebeurde echter op een psy
chologisch prachtig moment.
Want de predikant was juist be
zig de collecte voor de kerkres
tauratie aan te bevelen! Die col-
Vuur op de kausel
(Van een medewerker)
pjAAST WAS Friesland een
van zijn mooiste torens
kwijtgeraakt, toen enkele we
ken geleden de zeer hoge, in
restauratie zijnde toren van
Tzum, door de bliksem werd
getroffen en in brand vloog.
Gelukkig ontdekte men tijdig
wat er aan de hand was, zodat
een ramp voorkomen kon wor
den. Het was gedurende de res
tauratiewerkzaamheden al de
derde keer, dat de bliksem de
spits trof. Op deze manier zijn
In de loop der eeuwen ontelba
re kerken te gror.de gegaan.
Gelukkig gebeurt het de laat
ste tijd vrij zelden, dat een
kerk door blikseminslag ver
woest wordt. De beveiligings
mogelijkheden zijn groter ge
worden en de brandweer is be
ter georganiseerd dan voorheen.
God spreekt «-«««. >p.«.
In de tijd dat men geen blik- dood te worden opgeroepen, be-
semafleiders kende of nog niet hoeft niet te vrezen. -
toepaste vooral op het platte- Daarop zweeg ds. Van Her- bovendien de stop door, zodat de a,s
land heeft het heel lang geduurd waarden en vouwde de handen kerk duister werd. Na een ver
warden gebeurde in De Grote
protestanten vormt de invloed getekend als kenmerkend
van Karl Barth. Ik kan er liier de huidige verhouding van
in dit kader niet verder over uit- ,t„at nlet beter zou ku
weiden; opmerkelijk was hoe één en -
van de leidende figuren van de worden vervangen door de
„Evangelische Kerk van de Tsje- rakterlserlng: steun voor kol
met wie ik ratie.
Kerk op 26 januari 1785. Er werd Barthianisme al bij de aanvang
geroepen „Brand! Brand!"., hoe- van ons onderhoud noemde als
wel er helemaal geen brand was. richtinggevende theologie voor
Maar alleen al door dit geroep het huidige Tsjechoslowaakse pro-
Men trachtte te vluchten, waar-
Itot middenpad b,'J zeUs df kerkramen kapotge-
slagen werden. Velen raakten be- menten volgen.
iu onder de voet. Vier per-
testantisme. Om het bovenstaande
verder relief te geven, laat ik
dit gesprek enkele frag-
l verloren er het leven bij.
Fragmenfen
De verhouding tussen kerk
m staat, zoals die bij u voor
de oorlog bestond, moet wel diep-
Avondrust, door Aart Romljn.
Uitgave Bosch en Keuning,
J^/IE wind zaaide, oogst storm. Dat hebben al heel wat
ouders spijtig ervarenSommigen van hen omdat ze te
driftig, te vijandig, of te koel tegen hun kinderen optraden;
anderen omdat hun opvoeding iedere vastigheid miste!
Wat hebben de ouders van Nix hun zoon eigenlijk mee
gegeven? De vader: veel ressentiment en gemor tegen het
bestaande. Veel heilsstaatsbeloften, waarvan de innerlijke
waarde nooit aan de tand was gevoeld. Veel dwarrelende
romantiek zonder één spoor van innerlijke kracht. En geen
enkele syllabe van de leer der zaligheid. Eigenlijk, eigenlijk
heeft de vader de opvoeding aan anderen overgelaten: aan
zogenaamde leiders van de jeugdbeweging, en aan Duitse
wargesten in 'n zomerkamp
Blikseminslag in de kerktoren te
Black Rock, Engeland, liet in 1836
dit merkwaardige spoor na in de
bliksem sloeg in onder de dienst.
Sommige predikanten kunnen "Hij dfedt zeer zeldzame uit-
werkselen, doch beschadigde den 5""
met gloed preken. Dan lijkt het predikant „och zyne horers, uit. dan
brandt.^^ïat ÏÏ.S "an ÏTSEjK?. - Het is dan ook niet
wanneer de kansel echt in brand bericht uit die tijd.
staat. Dit gebeurde in september Op 16 oktober 1701 sloeg te Hln-
1954 in de hervormde kerk te
degraven. De avonddienst
nauwelijks begonnen, toen het ds. kerktoren aldaar. Het gevolg
J. Vermaas wat heet onder de dat de toren afbrandde en
voeten werd. Geen wonder: de stortte. In overleg met de vroed-
latie onder de kansel
de doveninstal- schap heeft ds. Dominlcus Golt-
zlus dit feit de volgende zondag
Zijn grimmigheid is uitgestort
Aart Romijn heeft met zijn
hoorspelserie Avondrust voor de
N.C.R.V. een grote kring van
:ijn zegsman. Ën hij luisteraars weten te verwerven.
vreemd,
dat hij hetzelfde verhaal nog eens
in boekvorm heeft geschreven.
Uit dit boek blijkt weer overdui
delijk dat Romijn een goed ver
teller is. Vooral ln zijn dialogen
voor radiowerk van zo grote
betekenis blijkt zijn talent.
Het boek getuigt van grote ge
voeligheid en menselijkheid. Er
is een boek ontstaan dat niet
in het minst door de kostelijke
typeringen een warme aanbe
veling verdient.
Uit de praktijk van een
MAATSCHAPPELIJK
WERKSTER
In de loop der jaren is mijn
Credo hoe langer hoe beknopter
en eenvoudiger geworden. Het laat
EN de moeder heeft net zo i
min wat tot zijn geestelijke
uitrusting bijgedragen, nog
daargelaten dat die sinds mei
'40 haar veerkracht schijnt ver
loren te hebben; iets wat vijf
tienjarigen hun moeders altijd I
bijzonder kwalijk plegen te
Het is geen wonder dat de jongen van thuis vervreemdt. De
Jeugdstorm wordt hem alles. Allicht! Daar vindt hij begrip
op school blijft hij ondanks z'n goede verstand de eenling, al
durft men er hem niet meer uitschelden. Daar vindt hij avon
tuur: je kunt er leren schieten met échte geweren, en op de
duur word je er zelfs compleet in uniform gestoken en wat
is er heerlijker dan je wapenbroeder te voelen van zoveel, ge
decoreerde of gesneuvelde dat is om 't even, daar denk je
niet op door! - helden, die eerst in het Westen en dan te
gen het Bolsjewisme overwinning op overwinning boeken. Er
u~~*4 ~iaar een kleinigheid te gebeuren of Nix zal zich
de laatste strijd. Die kleinigheid gebeurt inder-
hoeft nog
melden
(Dr. Gunnir
te bidden. Op dat moment
sloeg de bliksem ln en trof de
predikant op de kansel. Hij was
onmiddellijk dood.
ertoe overging deze op
hoge gebouwen te plaatsen was
bij onweersbuien elke kerk in
Kwam de bui op zondag tijdens
de dienst, dan hield de dominee
meestal op met preken. In de
Westerkerk te Utrecht gebeurde
dit.nog tijdens, een godsdienstoe- sStzaSn
Voorzichtig
fening omstreeks 1900. De gere
formeerde predikant ds. M. van
Minnen hoorde een donderslag
de toren ook het gewelf
traging van twintig minuten kon
de dienst worden voortgezet.
Vooral door bouwvalligheid zijn
nogal eens kerkgangers in gevaar
gebracht. In 1951 ging de Oude
j,e. kerk te Amsterdam om die reden
an op slot en in 1958 de Oude
de kerk was inmiddels heropend
ivnnnen noorae een aonaersiag 6 moest ook de Nieuwe kerk op de
Rtonte1 onmfddelbik Als^ God leiden- Daarom liet de dominee Dam gesloten worden. Men heeft OVER DE GRENZEN
spreekt, hebben wij' te" zwijgen". ^ingf"- dan kunnen lezen, dat de christelijke
om zoveel PS gereformeerde kerk te Zierikzee
duceren en dat zou rampzalig enige maanden geleden om de-
Te°KVroüwenpolder op Walche- ku"f.e" n annnripf vprhaa, zelfde reden ™tr"imd werd= de
ip 20 juli 1783 een ,Dit zal wel een apocrief verhaal bouwvalligheid was daar ontstaan
^mensen" OTde?0^ "ij"" Woe?den' op*" oudejaarsavond door verzakking der fundamenten
mensen onder de .„i.de waterramp in
spreekt, hebben wij
zei hij en stil wachtte de gemeen
te totdat de onweersbui was weg
getrokken.
"e Vroi
barstte op 20 juli 1783
hevig onweer
juist toen de
Ds. H. A. Visser in „Hervormd Nederland":
td„ 1957 tijdens de slotzang in de her- als gevolg
3; vormde kerk een veflichtingsar. ,os,
vend hoorde de gemeente de o..t- matuur naar beneden plofte Ge
zeglijke slagen. Plotseling sloeg P'°™-
Hp hlilfspm in het kerkdak: ero- Iukklg Ylel ,Ql} Pjecies in
gangpad, zodat niemand getrof-
de bliksem in het kerkdak; gro
te stukken hout kwamen naar be
neden. Er werd niemand getrof
fen. Op verzoek van de predi
kant, ds. Willem te Water be
waarde men een neergekomen
stuk van een balk. Het werd ach
terin de kerk opgehangen, waar
het nu nog te zien is.
Veel tragischer was de gang
van zaken te Opheusden in de Be
tuwe. Ds.
fen werd.
Te Schalsum bij Franeker
het erger. Daar kwam onder het
Voordat hij gerestaureerd werd,
leverde de toren van Giessen
Oudekerk door neervallend ge
steente zoveel gevaar op, dat men
een loggia liet bouwen om de
stond op zondag 29 juli 1855 te met de schrik vrij". Domina Jon-
naderhand ge
verwon- sloopt worden. De ontgraving van
„kwam de bodem door de mijnen lever-
preken in de hervormde kerk. Er
brak een onweer los, zo hevig dat
de gemeente in verwarring raak-
door erop te wijzen, dat r
tijd in Gods hand is. Wie bereid
is om door de Heer van leven en
de verzakkingen op.
Brand Brand
Meer door water worden ker
ken bedreigd door vuur. Daar
voor is men benauwd. Een kerk-
schrok men, brand tijdens de dienst kan tot
In de eerste plaats meen ik, dat de jeugd dringend
behoefte heeft aan serieuze voorlichting t a.v. de
vernieuwing van het geestelijk lied. Wij vroegen
Frits Mehrtens die op dit terrein een specialist is,
ons in een drietal artikelen enige instructies te geven.
In de tweede plaats zullen we ons heel ernstig
moeten afvragen, hoe het komt, dat er, terwijl we
allemaal zuchten om de malaise in het jeugdwerk,
ineens dergelijke clubs kunnen ontstaan, die toch
blijk geven, dat er by teenagers behoefte ds aan
Als we „nee" zeggen tegen dc materie, die de jeugd
samenbindt, zullen we ons wel moeten afvragen of
er hier niet toch mogelijkheden voor een nieuwe
vorm van jeugdwerk zichtbaar wordt, die tenderen
in deze richting
En ten slotte: het zou wel van belang zyn te ont
dekken uit welke kerkelijke groeperingen de Piet
Sybrandyfans komen. Uit de ervaringen, die ik zelf
met de jeugd heb, kryg ik dc indruk, dat buiten
kerkelijke jongeren beslist afwijzend staan tegen
over deze muziek en dat de „angry-youth" uit Ge
reformeerde kringen, beu van de psalmen in eigen
omgeving, doorslaat naar een romantische muziek,
die de grenzen van kunst naar kitsch vaak radicaal
overschrijdt
TERUGKEREN
In „Reveille" lezen we:
„De spoetnik is God niet tegengekomen," zeggen
de Russen. En die uitdrukking vertegenwoordigt een
hele gedaclitenwereld.
Die wereld openbaart zich al heel vroeg.
De torenbouw van Babel, die in de grond van
de zaak niets anders was dan een enorme pijl gericht
op het hart van God, is er het bewijs van.
Die rebellie der cultuur tegen God gaat dóór tot
op de huidige dag.
Hoe meer een mens vermag, hoe minder hij denkt
God nodig te hebben.
De opdracht wordt hoe langer hoe meer opstand,
een opstand, waaraan wy bewust of onbewust allen
Wy zullen God er vergiffenis voor moeten vra
gen, de ryen der opstandigen moeten verlaten en
terugkeren tot onze oorspronkelijke tank, willen we
niet verloren gaan.
MET MENSEN
En in „Triangel":
De Bijbel predikt ons niet een starre, statische
God, doch een bewogen God, een God vol dynamiek,
een God die handelt, die ingrijpt in ons leven, in
de wereld en in de geschiedenis. Een God die op
weg is met ons en voor ons. De Nederlandse Geloofs
belijdenis spreekt er zo over: „God heeft «ich bege
ven oon de mens te zoeken."
God doet dat met inschakeling van mensen.
TVTIX is te zelden thuis om er zich nog veel rekenschap van
J- t te geven wat zijn ouders precies denken. Hij merkt niet
eens dat zijn vader al meer in trouw en in toewijding verslapt
en zich niet langer het vuur uit de sloffen loopt orn een of
andere bons frases te horen debiteren. Het portret van Führer
en Leider siert nog steeds de etalage; er ligt daar nog steeds
zwart-rood gekafte literatuur te prijken: het zal allemaal dus
wel in orde zijn. Er valt ook niet erg te praten met 'n zuch-
tende^ moeder en 'n zwijgzame vader. Slechts dat zwijgzame
had 'm kunnen en moeten opvallèn. maar jongens, die hun
heil buitenshuis zoeken, plegen zich niet erg te verdiepen in
de psyche van hun ouders.
Dan een zondag.
De kerk gaat uit.
TN dwars door het kerkvolk marcheert de Jeugdstorm, met
-L' laarzen en karpoetsen, met oranjebollen en rijbroeken, he
lemaal afgericht zoals het behoort en zoals ze het zelf ook wil
len. Vooral en perse dwars door dat stomme kerkvolk, om dat
lekker de pest in te jagen, en het uit te dagen, en het te be
wijzen dat er in het slaplendige Hollandje nog jonge kerels
zijn, die betere liederen kennen dan dat laffe psalmgejengel
van de geestelijkheid. De stormers kijken honend. We kunnen
niet zeggen dat de kerkmensen vriendelijk terugkijken, hoog
stens meewarig, maar meestal vernietigend. Of ze kijken dwars
door de gelederen heen. En op dat moment ziet Nix zijn va
der, en zijn vader ziet Nix. Hun blikken kruisen elkaar als
degens. Op één flits wordt beiden van allerlei duidelijk. De
vader weet dat hij tekort geschoten is en dat hij zondaar is.
De jongen weet dat de vader een verrader en overloper is.
i verwachten dat uit deze ontmoeting een felle woor-
l denwisseling ontstond, wie weet een slaande ruzie. Niets is
minder het geval. De jongen geeft zich nog dezelfde dag op
als oorlogsvrijwilliger en de vader bedankt eveneens diezelfde
dag voor de partij en ruimt zijn etalage leeg. Er schijnen din
gen te zijn, die geen dag wachten kunnen: dit zijn er twee
van. En ergens geloof ik dat het zelfs geen zondagsontheiliging
is, wanneer je al je schepen achter je verbrandt.
De gevolgeh? Voor de vader in het begin verbijsterend wei
nig narigheid. Het is voor de beweging waarschijnlijk wat
moeilijk om de ouders van 'n adspirant Oostfrontheld overlast
aan te doen: ze accepteren zijn ontslag, zonder nader com
mentaar. En op de duur vindt de vader de weg terug, al ver
der terug. Men zou kunnen zeggen: naar het Wilhelmus en
naar Revius. Of naar de kerk. Of naar het verzet en heel an-
derssoortige lectuur dan hij eerst verkocht. Maar voor de zoon
zullen de gevolgen erger zijn, veel erger!
WIJKPREDIKANT £5
MEd