Tsjechische reformatie mm jacobus kerkgaan kan gevaarlijk zijn i GEESTELIJK LÉVEN.. 11 0e ffAfmÜS KftM. dz VREEMD,VREEMDER, VREEMDST Trouw Avondrust Credo ZONDAGSBLAD ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1960 COMMUNISME IN HET HART VAN EUROPA Beperkt u Da tegenstanders van de geboortebeperking komen niet veel verder dan de gedachte dat God letterlijk de opdracht geeft om te vermenigvuldigen en dat wij daarom niet het recht hebben om middelen te gebruiken die dit gebod neutraliseren. De voorstanders spreken hoofdzakelijk vanuit de prac- tische problemen die de groei van de wereldbevol king oproept. Ieder jaar komen er 50 miljoen mensen bij, en in dat tempo wordt de globe spoedig een Randstad-Holland of een metropool. De snelste vermeerdering vindt plaats in China, waar nu reeds bijna een kwart van de wereldbevolking woont. Voor de oorlog werd vaak gesproken en ge schreven over het ,,gele gevaar". Nu gebruiken we niet graag meer dergelijke typische rassentermen, maar het is duidelijk dat Mao Tse Toen een veel groter^gevaar is voor de wereld dan het vooroorlog- De moeilijkheid is dat deze practische overwegingen ons in een ernstig conflict brengen met de bijbelse opdracht. Het lijkt wel of we moeten kiezen tussen het voor en tegen. Voor wil zeggen: maatregelen nemen en wel zo spoedig mogelijk. Tegen wil zeg gen: ons overgeven aan de voorzienigheid Gods in gehoorzaamheid aan zijn Woord. Teken der tijden Weinig is er echter over geschreven of de keuze tus sen al of niet gehoorzamen wel de enig mogelijke is. God gaf een opdracht met 'een bepaald doel. De mens moest zich niet vermenigvuldigen opdat er maar veel mensen zouden komen ter ere van God, maar opdat de aarde onderworpen en bebouwd zou kunnen worden voor God en aan Hem worden over gedragen. De vraag zou kunnen worden gesteld of aan de op dracht van God de aarde te vervullen niet is voldaan. Wanneer deze vraag bevestigend kan wor den beantwoord, komt de vraag wat de theologische consequenties zijn. „Wemelt op aarde" zei God haast ten overvloede nog tot Noach en die tijd schijnt toch wel te zijn bereikt. Wat is het verband tussen de vervulling van deze eer ste opdracht van God en de wederkomst van Christus? De eerste Adam moest de aarde bevolken en haar onderwerpen. De aarde is door hem be volkt, maar in plaats van de aarde te onderwerpen werd de mens zelf onderworpen. Wat de eerste A- dam niet vermocht deed de laatste Adam, Jezus Christus. Hij heeft de „overheden en machten ont wapend en openlijk tentoongesteld en over hen ge zegevierd." Niet de eerste Adam kan de bevolkte en onderworpen wereld aan God overdragen, maar wel Christus. Het ogenblik komt dat I Korinthe 15 24 werkelijkheid zal worden: Christus zal komen en „daarna het einde, wanneer Hij het koningschap aan God den Vader overdraagt, wanneer Hij alle heerschappij, alle macht en kracht onttroond zal hebben." Wij weten niet wanneer Chris tus wederkomt, maar zou de overbevolking niet een van de tekenen der tijden kunnen zijn die Zijn komst aankondigt? Vermenigvuldigt u De eerste opdracht van God aan de mens was: „Weest vruchtbaar en wordt talrijk." Deze opdracht werd ook buiten het paradijs aan Noach met dezelf de woorden herhaald. Opmerkelijk is dat vele pro testantse en anglicaanse kerken deze opdracht als vervuld beschouwen. In deze kringen wordt als de specifiek christelijke taak van deze tijd de geboor tebeperking gezien. Uitvoerig is over dit onderwerp gesproken tijdens de vergadering van het Centraal Comité van de We reldraad van Kerken. In een rapport werd aange drongen op een sterkere nadruk op de noodzaak van de geboortebeperking. De ongebreidelde bevolkings groei zou ernstige sociale, politieke en economische gevolgen hebben. Het is waar dat er over dit onderwerp nog geen een stemmigheid bestaat. De Rooms Katholieke Kerk, de Oosters-Orthodoxe Kerken en vele fundamentalis tisch georiënteerde protestantse kerken hebben zich tegen geboortebeperking uitgesproken. Toch blijft het feit bestaan dat een zeer groot gedeelte en waar schijnlijk overgroot gedeelte van de protestantse kerken voor beperking zijn geporteerd. t m Nu telt Tsjechoslowakije onge- IVi pet. protestanten, nog pet. van de bevolking behoort tot de Tsjechische natio- vrijznnig ge- i in 1920 van Rome afscheidde ongeveer 15 pet. behoort tot kleinere gods dienstige groepen Joden, Or thodox Katholieken of is zon der godsdienst, de rest onge- 70 pet. behoort, althans i __al, nog tot de r.k. kerk. algemeen bekend hoe vooral de jaren vlak na de commu- :he greep naar de macht, konflikt tussen kerk aantal bis- (Van een medewerker) Het bovenstaande moge vol staan om enig licht te werpen 1~JE reformatie begon in Bohemië, het land van Hus en Comenius, U meer dan 100 jaar voor haar aanvang in andere Europese lan den. De aanvang van de Tsjechische reformatie wordt gesymboli seerd door de Bethlehem Kapel, die reeds in 1391 in het hart van nate IcerST Praag werd gebouwd; Praag dat toen zetel was van de Heilige *,inte gr°ep, d',e, zich m T Rome afsobeidHe Roomse Keizer. Toen de kapel werd gesticht, was reeds het uit drukkelijke doel haar aan de Reformatie dienstbaar te maken door er het Evangelie in de landstaal te doen prediken. Hier kwam in de zelfde tijd de eerste Tsjechische vertaling van de B^bel tot stand, en vanaf 1102 predikte meester Jan Hus er. Hus vond op 6 juli 1415 Em„a1^^|ntobekennki1?eervomttl de martelaarsdood op de brandstapel te Constanz; slechts kort had hy in vrijheid zijn reformerend werk kunnen doen. Voldoende echter hettis°icOT1flltotep uusseu ojj om een beweging te ontketenen die, hoe ook in de eeuwen die volgden steaat scherp tot'uiting jTwam. De verdrukt, vandaag de dag nog mede van invloed is op het geestelijke ^gering leven in het hart van Europa. De dood van Hus werd het signaal van een stormachtige opstand tegen de bestaande orde: in de kerk maar het toegeven tevens in de maatschappij. In 1419 proklameerden de Hussieten hun vier eisen, tevens reformatorische geloofsbeginselen omvattend, die tot op heden ten grondslag liggen aan het Tsjechische protestan- I. Het woord van God zal in het koninkrijk van Bohemen vrij en zonder verhindering ver spreid en gepredikt worden. II. Het sacrament van het lichaam en bloed van Christus zal in twee vor men brood en wijn vrij bediend worden, aan alle gelovigen volgens de opdracht en de leer van Christus. III. Alle wereldlijke macht dient aan de priesters ontnomen te worden; de kerk dient terug te keren tot de apostolische armoede en zo tot haar speciale op dracht getuige te zijn van het evangelie. IV. Alle overtredin gen, speciaal die in het publiek zijn bedreven, zowel als losbandig le ven, moeten vervolgd en gestraft worden, wie ook de schuldige moge zijn, zij het meester of knecht. In het Praagse museum voor na tionale letterkunde is deze ruimte gewijd aan Jan Hus, de Tsjechi sche hervormer. het Tsjechische hoe de nieuwe grondwet die re- "a" rn,1w aan ligievrijheid en gelijkstelling van alle kerken en niet-godsdien- stige bewegingen kent niet de vele priesters daarop, maar pok nog in later Jaren, net rissen va„ de predikanten worden laat zich makkelijk m het geiten- geh j d d overheid betaald, gen roepen. Het brengt ook licht - - de vraag mee, waarom men al die jaren zo weinig van konflikten „p«lu„16=u tussen de staat en de protestant. zleniijke financiële steun tief werk, opleidingen etc. kerken hoorde. Ik antwoord niet zonder in een verwijzing nas ringe macht en ledental. Ook dere elementen spelen een rol. chïe Enerzijds is er de grotere tole rantie die het regiem heeft en kan hebben tegenover een groep die, zijn aanvang af nationaal dg^* was ingesteld en demokra- tisch men herleze de 4 „Praag se artikelen" anderzijds de al thans geringere afkeer van dit regiem bij protestanten, die vrij- leent. U moet dit zien in het ngt jicht van de geschiedenis, ver- nun ge- volgde mijn zegsman. In de Oos tenrijks-Hongaarse dubbelmonar- tegenwoordige Tsjechoslowakije voor 1918 deel van uitmaakte, waren de r.k. staat eji de kerk nauw verbon- .burgerlijke stand" werd uitsluitend door de kerk bijgehouden. Na de eerste wereld oorlog, toen de protestantse ker ken eerst volledig met de De Bethlehem Kapel, die reeds in 1391 werd gebouwd in Praag, en die het symbool van de Tsjechische reformatie is geworden, omdat Jan Hus er in 1402 begon te preken. wï h^7chPeir;;icnSe^ doï ^'t^ünfnT'^oor .niet. anders dan achtergang ScMsgrond^S gt™„ to dl® °u,d.® het bijhouden van de doopboe- i ken- Tot *950 heeft deze toestand sociale her- geduurd; toen pas heeft de over heid de burgerlijke registratie overgenomen. Het antwoord leek vrij kom- Jjg pleet. Werd het belangrijkste ech- nlet vergeten? In 1950 name- hadden gekend, voormannen nu r nationale helden vormers zagen geëerd. Het her stel in oude glorie van de Beth- lehemkapel, de zorg waarmee van staatswege historische gebou wen als die te Tabor (waar de sociaal-radikale vleugel v; Hussieten zich lange tijd ming van Luther en Cal- toebehoord. Het vljn kan hier niet ver- 1781 duren der worden nagegaan, drukking noch de geschiedenis ver- voor tolera haald van de verdruk- 1918, het geboortejaar staan ziet king door de inquisitie. ^gd:uik werd de Sehe,e ..geestelijk- v held", r.k. zowel als protestant, verplicht een eed van trouw aan staat af te leggen, waarbij name van de leidende figu- bisschoppen of synodale voorzitters werd geëist dat de staat invloed zou krijgen op de Ds. P. J. Courtonne, Waals pre dikant te Amsterdam in het mid den van de 18e eeuw, heeft ge durende drie jaar dienst gedaan als ambassadopredikant te Parijs. Hij kende dus de sfeer in die kringen. Maar niettegenstaande de „buitengemene vrtfe toon" van zijn prediking zag men hem niet graag uit Parijs vertrekken. Later was Courtonne eens in Den Haag, waar hij ook in aanraking kwam met de hofkring rond de Prins van Oranje. Een paar ho velingen drongen er op aan, dat Courtonne een kerkdienst in Den Haag zou leiden. Dat wilde Cour tonne wel doen maar op voor waarde, dat zij die hem inviteer den, ook zelf aanwezig zouden zijn en dat zij niet beledigd wa ren wanneer de toon van de preek wat minder mooi was. Inderdaad verschenen de ho ge omes van het hof op de be wuste zondag in de kerk. Courton ne hield een preek over de ka merling uit Morenland. Hij ver deelde zijn sermoen in de volgen de punten; daarin sprak hij over: ren vraagt hem te onderrichten, iets wat nog vreemder is; 3. een hoveling, die zich be keert, iets wat nog het aller vreemdst is. De broeders van het stadhou derlijk hof zaten te schuiven op hun bank. Zij zullen wel spijt van hun uitnodiging gehad hebben. (Uit: Fries Dagblad) i hoveling, die zijn klnde- Onlangs hoorde ik een oudere heer, die sinds tientallen jaren regel matig Vrijzinnig Hervormde diensten bijwoont, zeggen, dat hij eigenlijk Luthers was, maar na zijn achttiende jaar nooit meer een voet in deze kerk had willen zetten. Op de vraag waar om hij dan niet tot de Hervormde kerk was overgegaan, antwoordde hij: „Zoiets doe je niet. Je blijft trouw aan je kerk." (Gelezen in het Rem. Weekblad.) Nog een paar duizend van zulke trouwe leden, en we zijn er! (Tanago) kerken heeft, zal dit niet veel in- plaatsmaakte druk maken. De maatschappij- die de communisten de aansluiting die zij - Het Rooms-Kathollcls- me werd staatsgodsdienst ling in een land dat voor 90 feit v i "merf3^ Tirh hit benoeming van alle geestelijken, die zij vervolgens zou betalen. de gelijkstel- toch als in overeenstemming met Het was duidelijk dat de i alle kerken het reformatorische beginsel, als dat reeds in de middeleeuwen het demokratische en egalitai- i te- genover mij dit chapiter maar liever ontweek, hetgeen bij mij streven van de Taborieten de vraag deed rijzen of het a.?de_re J?el?ng- eigenaardige mengsel van steun tegenwerking dat mij VUUR EN BOUWVALLIGHEID VEROORZAAKTEN SCHRIK Grote kerk een stuk kalk uit het £?ak^n plafond stortte. In wolk spatte het uit elkaar. Dit gebeurde echter op een psy chologisch prachtig moment. Want de predikant was juist be zig de collecte voor de kerkres tauratie aan te bevelen! Die col- Vuur op de kausel (Van een medewerker) pjAAST WAS Friesland een van zijn mooiste torens kwijtgeraakt, toen enkele we ken geleden de zeer hoge, in restauratie zijnde toren van Tzum, door de bliksem werd getroffen en in brand vloog. Gelukkig ontdekte men tijdig wat er aan de hand was, zodat een ramp voorkomen kon wor den. Het was gedurende de res tauratiewerkzaamheden al de derde keer, dat de bliksem de spits trof. Op deze manier zijn In de loop der eeuwen ontelba re kerken te gror.de gegaan. Gelukkig gebeurt het de laat ste tijd vrij zelden, dat een kerk door blikseminslag ver woest wordt. De beveiligings mogelijkheden zijn groter ge worden en de brandweer is be ter georganiseerd dan voorheen. God spreekt «-«««. >p.«. In de tijd dat men geen blik- dood te worden opgeroepen, be- semafleiders kende of nog niet hoeft niet te vrezen. - toepaste vooral op het platte- Daarop zweeg ds. Van Her- bovendien de stop door, zodat de a,s land heeft het heel lang geduurd waarden en vouwde de handen kerk duister werd. Na een ver warden gebeurde in De Grote protestanten vormt de invloed getekend als kenmerkend van Karl Barth. Ik kan er liier de huidige verhouding van in dit kader niet verder over uit- ,t„at nlet beter zou ku weiden; opmerkelijk was hoe één en - van de leidende figuren van de worden vervangen door de „Evangelische Kerk van de Tsje- rakterlserlng: steun voor kol met wie ik ratie. Kerk op 26 januari 1785. Er werd Barthianisme al bij de aanvang geroepen „Brand! Brand!"., hoe- van ons onderhoud noemde als wel er helemaal geen brand was. richtinggevende theologie voor Maar alleen al door dit geroep het huidige Tsjechoslowaakse pro- Men trachtte te vluchten, waar- Itot middenpad b,'J zeUs df kerkramen kapotge- slagen werden. Velen raakten be- menten volgen. iu onder de voet. Vier per- testantisme. Om het bovenstaande verder relief te geven, laat ik dit gesprek enkele frag- l verloren er het leven bij. Fragmenfen De verhouding tussen kerk m staat, zoals die bij u voor de oorlog bestond, moet wel diep- Avondrust, door Aart Romljn. Uitgave Bosch en Keuning, J^/IE wind zaaide, oogst storm. Dat hebben al heel wat ouders spijtig ervarenSommigen van hen omdat ze te driftig, te vijandig, of te koel tegen hun kinderen optraden; anderen omdat hun opvoeding iedere vastigheid miste! Wat hebben de ouders van Nix hun zoon eigenlijk mee gegeven? De vader: veel ressentiment en gemor tegen het bestaande. Veel heilsstaatsbeloften, waarvan de innerlijke waarde nooit aan de tand was gevoeld. Veel dwarrelende romantiek zonder één spoor van innerlijke kracht. En geen enkele syllabe van de leer der zaligheid. Eigenlijk, eigenlijk heeft de vader de opvoeding aan anderen overgelaten: aan zogenaamde leiders van de jeugdbeweging, en aan Duitse wargesten in 'n zomerkamp Blikseminslag in de kerktoren te Black Rock, Engeland, liet in 1836 dit merkwaardige spoor na in de bliksem sloeg in onder de dienst. Sommige predikanten kunnen "Hij dfedt zeer zeldzame uit- werkselen, doch beschadigde den 5"" met gloed preken. Dan lijkt het predikant „och zyne horers, uit. dan brandt.^^ïat ÏÏ.S "an ÏTSEjK?. - Het is dan ook niet wanneer de kansel echt in brand bericht uit die tijd. staat. Dit gebeurde in september Op 16 oktober 1701 sloeg te Hln- 1954 in de hervormde kerk te degraven. De avonddienst nauwelijks begonnen, toen het ds. kerktoren aldaar. Het gevolg J. Vermaas wat heet onder de dat de toren afbrandde en voeten werd. Geen wonder: de stortte. In overleg met de vroed- latie onder de kansel de doveninstal- schap heeft ds. Dominlcus Golt- zlus dit feit de volgende zondag Zijn grimmigheid is uitgestort Aart Romijn heeft met zijn hoorspelserie Avondrust voor de N.C.R.V. een grote kring van :ijn zegsman. Ën hij luisteraars weten te verwerven. vreemd, dat hij hetzelfde verhaal nog eens in boekvorm heeft geschreven. Uit dit boek blijkt weer overdui delijk dat Romijn een goed ver teller is. Vooral ln zijn dialogen voor radiowerk van zo grote betekenis blijkt zijn talent. Het boek getuigt van grote ge voeligheid en menselijkheid. Er is een boek ontstaan dat niet in het minst door de kostelijke typeringen een warme aanbe veling verdient. Uit de praktijk van een MAATSCHAPPELIJK WERKSTER In de loop der jaren is mijn Credo hoe langer hoe beknopter en eenvoudiger geworden. Het laat EN de moeder heeft net zo i min wat tot zijn geestelijke uitrusting bijgedragen, nog daargelaten dat die sinds mei '40 haar veerkracht schijnt ver loren te hebben; iets wat vijf tienjarigen hun moeders altijd I bijzonder kwalijk plegen te Het is geen wonder dat de jongen van thuis vervreemdt. De Jeugdstorm wordt hem alles. Allicht! Daar vindt hij begrip op school blijft hij ondanks z'n goede verstand de eenling, al durft men er hem niet meer uitschelden. Daar vindt hij avon tuur: je kunt er leren schieten met échte geweren, en op de duur word je er zelfs compleet in uniform gestoken en wat is er heerlijker dan je wapenbroeder te voelen van zoveel, ge decoreerde of gesneuvelde dat is om 't even, daar denk je niet op door! - helden, die eerst in het Westen en dan te gen het Bolsjewisme overwinning op overwinning boeken. Er u~~*4 ~iaar een kleinigheid te gebeuren of Nix zal zich de laatste strijd. Die kleinigheid gebeurt inder- hoeft nog melden (Dr. Gunnir te bidden. Op dat moment sloeg de bliksem ln en trof de predikant op de kansel. Hij was onmiddellijk dood. ertoe overging deze op hoge gebouwen te plaatsen was bij onweersbuien elke kerk in Kwam de bui op zondag tijdens de dienst, dan hield de dominee meestal op met preken. In de Westerkerk te Utrecht gebeurde dit.nog tijdens, een godsdienstoe- sStzaSn Voorzichtig fening omstreeks 1900. De gere formeerde predikant ds. M. van Minnen hoorde een donderslag de toren ook het gewelf traging van twintig minuten kon de dienst worden voortgezet. Vooral door bouwvalligheid zijn nogal eens kerkgangers in gevaar gebracht. In 1951 ging de Oude j,e. kerk te Amsterdam om die reden an op slot en in 1958 de Oude de kerk was inmiddels heropend ivnnnen noorae een aonaersiag 6 moest ook de Nieuwe kerk op de Rtonte1 onmfddelbik Als^ God leiden- Daarom liet de dominee Dam gesloten worden. Men heeft OVER DE GRENZEN spreekt, hebben wij' te" zwijgen". ^ingf"- dan kunnen lezen, dat de christelijke om zoveel PS gereformeerde kerk te Zierikzee duceren en dat zou rampzalig enige maanden geleden om de- Te°KVroüwenpolder op Walche- ku"f.e" n annnripf vprhaa, zelfde reden ™tr"imd werd= de ip 20 juli 1783 een ,Dit zal wel een apocrief verhaal bouwvalligheid was daar ontstaan ^mensen" OTde?0^ "ij"" Woe?den' op*" oudejaarsavond door verzakking der fundamenten mensen onder de .„i.de waterramp in spreekt, hebben wij zei hij en stil wachtte de gemeen te totdat de onweersbui was weg getrokken. "e Vroi barstte op 20 juli 1783 hevig onweer juist toen de Ds. H. A. Visser in „Hervormd Nederland": td„ 1957 tijdens de slotzang in de her- als gevolg 3; vormde kerk een veflichtingsar. ,os, vend hoorde de gemeente de o..t- matuur naar beneden plofte Ge zeglijke slagen. Plotseling sloeg P'°™- Hp hlilfspm in het kerkdak: ero- Iukklg Ylel ,Ql} Pjecies in gangpad, zodat niemand getrof- de bliksem in het kerkdak; gro te stukken hout kwamen naar be neden. Er werd niemand getrof fen. Op verzoek van de predi kant, ds. Willem te Water be waarde men een neergekomen stuk van een balk. Het werd ach terin de kerk opgehangen, waar het nu nog te zien is. Veel tragischer was de gang van zaken te Opheusden in de Be tuwe. Ds. fen werd. Te Schalsum bij Franeker het erger. Daar kwam onder het Voordat hij gerestaureerd werd, leverde de toren van Giessen Oudekerk door neervallend ge steente zoveel gevaar op, dat men een loggia liet bouwen om de stond op zondag 29 juli 1855 te met de schrik vrij". Domina Jon- naderhand ge verwon- sloopt worden. De ontgraving van „kwam de bodem door de mijnen lever- preken in de hervormde kerk. Er brak een onweer los, zo hevig dat de gemeente in verwarring raak- door erop te wijzen, dat r tijd in Gods hand is. Wie bereid is om door de Heer van leven en de verzakkingen op. Brand Brand Meer door water worden ker ken bedreigd door vuur. Daar voor is men benauwd. Een kerk- schrok men, brand tijdens de dienst kan tot In de eerste plaats meen ik, dat de jeugd dringend behoefte heeft aan serieuze voorlichting t a.v. de vernieuwing van het geestelijk lied. Wij vroegen Frits Mehrtens die op dit terrein een specialist is, ons in een drietal artikelen enige instructies te geven. In de tweede plaats zullen we ons heel ernstig moeten afvragen, hoe het komt, dat er, terwijl we allemaal zuchten om de malaise in het jeugdwerk, ineens dergelijke clubs kunnen ontstaan, die toch blijk geven, dat er by teenagers behoefte ds aan Als we „nee" zeggen tegen dc materie, die de jeugd samenbindt, zullen we ons wel moeten afvragen of er hier niet toch mogelijkheden voor een nieuwe vorm van jeugdwerk zichtbaar wordt, die tenderen in deze richting En ten slotte: het zou wel van belang zyn te ont dekken uit welke kerkelijke groeperingen de Piet Sybrandyfans komen. Uit de ervaringen, die ik zelf met de jeugd heb, kryg ik dc indruk, dat buiten kerkelijke jongeren beslist afwijzend staan tegen over deze muziek en dat de „angry-youth" uit Ge reformeerde kringen, beu van de psalmen in eigen omgeving, doorslaat naar een romantische muziek, die de grenzen van kunst naar kitsch vaak radicaal overschrijdt TERUGKEREN In „Reveille" lezen we: „De spoetnik is God niet tegengekomen," zeggen de Russen. En die uitdrukking vertegenwoordigt een hele gedaclitenwereld. Die wereld openbaart zich al heel vroeg. De torenbouw van Babel, die in de grond van de zaak niets anders was dan een enorme pijl gericht op het hart van God, is er het bewijs van. Die rebellie der cultuur tegen God gaat dóór tot op de huidige dag. Hoe meer een mens vermag, hoe minder hij denkt God nodig te hebben. De opdracht wordt hoe langer hoe meer opstand, een opstand, waaraan wy bewust of onbewust allen Wy zullen God er vergiffenis voor moeten vra gen, de ryen der opstandigen moeten verlaten en terugkeren tot onze oorspronkelijke tank, willen we niet verloren gaan. MET MENSEN En in „Triangel": De Bijbel predikt ons niet een starre, statische God, doch een bewogen God, een God vol dynamiek, een God die handelt, die ingrijpt in ons leven, in de wereld en in de geschiedenis. Een God die op weg is met ons en voor ons. De Nederlandse Geloofs belijdenis spreekt er zo over: „God heeft «ich bege ven oon de mens te zoeken." God doet dat met inschakeling van mensen. TVTIX is te zelden thuis om er zich nog veel rekenschap van J- t te geven wat zijn ouders precies denken. Hij merkt niet eens dat zijn vader al meer in trouw en in toewijding verslapt en zich niet langer het vuur uit de sloffen loopt orn een of andere bons frases te horen debiteren. Het portret van Führer en Leider siert nog steeds de etalage; er ligt daar nog steeds zwart-rood gekafte literatuur te prijken: het zal allemaal dus wel in orde zijn. Er valt ook niet erg te praten met 'n zuch- tende^ moeder en 'n zwijgzame vader. Slechts dat zwijgzame had 'm kunnen en moeten opvallèn. maar jongens, die hun heil buitenshuis zoeken, plegen zich niet erg te verdiepen in de psyche van hun ouders. Dan een zondag. De kerk gaat uit. TN dwars door het kerkvolk marcheert de Jeugdstorm, met -L' laarzen en karpoetsen, met oranjebollen en rijbroeken, he lemaal afgericht zoals het behoort en zoals ze het zelf ook wil len. Vooral en perse dwars door dat stomme kerkvolk, om dat lekker de pest in te jagen, en het uit te dagen, en het te be wijzen dat er in het slaplendige Hollandje nog jonge kerels zijn, die betere liederen kennen dan dat laffe psalmgejengel van de geestelijkheid. De stormers kijken honend. We kunnen niet zeggen dat de kerkmensen vriendelijk terugkijken, hoog stens meewarig, maar meestal vernietigend. Of ze kijken dwars door de gelederen heen. En op dat moment ziet Nix zijn va der, en zijn vader ziet Nix. Hun blikken kruisen elkaar als degens. Op één flits wordt beiden van allerlei duidelijk. De vader weet dat hij tekort geschoten is en dat hij zondaar is. De jongen weet dat de vader een verrader en overloper is. i verwachten dat uit deze ontmoeting een felle woor- l denwisseling ontstond, wie weet een slaande ruzie. Niets is minder het geval. De jongen geeft zich nog dezelfde dag op als oorlogsvrijwilliger en de vader bedankt eveneens diezelfde dag voor de partij en ruimt zijn etalage leeg. Er schijnen din gen te zijn, die geen dag wachten kunnen: dit zijn er twee van. En ergens geloof ik dat het zelfs geen zondagsontheiliging is, wanneer je al je schepen achter je verbrandt. De gevolgeh? Voor de vader in het begin verbijsterend wei nig narigheid. Het is voor de beweging waarschijnlijk wat moeilijk om de ouders van 'n adspirant Oostfrontheld overlast aan te doen: ze accepteren zijn ontslag, zonder nader com mentaar. En op de duur vindt de vader de weg terug, al ver der terug. Men zou kunnen zeggen: naar het Wilhelmus en naar Revius. Of naar de kerk. Of naar het verzet en heel an- derssoortige lectuur dan hij eerst verkocht. Maar voor de zoon zullen de gevolgen erger zijn, veel erger! WIJKPREDIKANT £5 MEd

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1960 | | pagina 19