CHRISTF.UJ
Nw-Guinea vol opgaven
voor kerk en zending
Zonder genade is God
niet te kennen
Een woord voor vandaag
Kanttekening
Evenwicht tussen morele
en intellectuele training
VICTOR IA-WATER
xjie ene mnb..
Kerken van Timor weren
het communisme
2
Dringend appel op
nieuwe krachten
In het Zendingsblad, de uit
gave van de Raad voor de Zen
ding van de Nederlandse Her
vormde Kerk, klaagt dr. G. P.
H. Locher, dat de bereidheid
onder de hervormde theologen
om naar Nieuw-Guinea te gaan
gering is. Er is in Oegstgeest
maar een zendingspredikant
voor Nieuw-Guinea in opleiding.
Dr. Locher schrijft onder de ti
tel ,£en land vol problemen":
Tijdens een voetbalwedstrijd
te Hollandia, legde een papoe-
se toeschouwer enthousiast
zijn hand op de schouder van
een vriend naast hem. Maar
op de plaats van die vriend
was een meisje komen staan.
Prompt eiste haar vader een
boete van 60. Wie een meis
je aanraakt, heeft immers
slechte bedoelingen met haar.
En volgens de oude adat moet
zoiets gestraft worden.
In dat zelfde Hollandia zijn
onlangs papoese jonge man
nen en vrouwen begonnen met
het nemen van lessen in mo
derne dansen. ,,Wat moeten we
doen?" vroegen enkele zen
dingsonderwijzers mij. „Kunnen
we hun niet beter leren, hoe
je op een gezellige en nette
manier danst, dan er slechts
afwijzend tegenover staan?"
Wie in Nieuw-Guinea rondreist
gelijk ik van februari tot juni
jl. mocht doen, komt haar tel
kens tegen. Enerzijds legt de
van de vaderen overgeleverde
wijze van leven, denken, gelo
ven en handelen nog beslag op
de mensen, ook op de christe
nen. Dat is op zich zelf niets
verwonderlijks. De traditie is
nu eenmaal een respectabele
macht in het leven der men
sen. Anderzijds begeert men
echter de opbouw van een mo
derne maatschappij. Maar die
kan alleen tot stand komen,
wanneer in vele opzichten met
het oude radicaal gebroken
wordt. Deze tegenstelling be
paalt het bestaan van de zich
snel vormende nieuwe klasse
van Papoeas, die straks de lei
ding van hun land in eigen
hand gaan nemen. Het verle
den, waaruit zij komen, en de
toekomst, die zij begeren, bren
gen te zamen een gespleten
heid in hun leven, die onver
mijdelijk, maar daarom niet
minder zorgwekkend is.
"LIET heeft mij tijdens deze
reis opnieuw getroffen,
welk een vermogen de oude re
ligie heeft om zich desnoods
onder nieuwe christelijke vor
men te handhaven. Dan
krijgt de boodschap van het
Evangelie haar plaats binnen
het oude kader van denken en
geloven en wordt daarmede
van haar kracht beroofd.
Want dan is zij gevangen ge
nomen en machteloos gemaakt.
En er blijft maar één troost
over, nl. dat het Woord Gods
dan hier dan daar uit deze ge
vangenis uitbreekt, zodat nieuw
leven in Christus opbloeit.
Maar welk een ongemeen gro
te opgave ligt hier voor de
Evangelisch Christelijke Kerk,
in deze strijd met de oude re
ligie! Want wat moet van de
oude traditie losgelaten wor
den? En wat kan blijven be
staan, ook in een moderne
maatschappij? En hoe breng
je de gemeente weg uit de
oude kluisters van een we
reld, waarin de bovenmenselij
ke machten vereerd en ge
diend worden ter wille van
eigen geluk, naar de vrijheid
van het geloof in Hem, Die ons
eerder lief had dan wij Hem.
Alsof deze opgave nog niet
groot genoeg was, staat de
kerk tevens voor het probleem
van onze moderne wereld met
zijn techniek, zijn saecularisa-
tie, zijn rijkdommen. Vol van
verwachting treden talloze Pa
poeas hem tegemoet. „Vooruit
gang" is een geladen woord.
Als het verlangen er naar sa
menvloeit met het verlangen
naar zelfstandigheid, ontstaat
er een krachtige stroom. Zal zij
aanzwellen tot een bandjir, die
alles meesleurt, wat in haar
weg komt? Een nieuwe maat
schappij wordt geboren in
Nieuw-Guinea, maar als elke
geboorte met barensweeën.
Naar welke normen zal deze
nieuwe maatschappij gebouwd
worden? Welke boodschap heeft
de kerk daarover te brengen?
En wat moet zij tot haar le
den zeggen, nu de Papoeas
als leden van deze maatschap
pij een nieuwe politieke ver
antwoordelijkheid krijgen?
TV/"IJ hebben zendingspredikan
ten nodig, theologen uit de
kerk die ons het Evangelie
bracht, om al de vragen die
de oude religie en de moderne
wereld ons stellen, te doorden
ken en te beantwoorden. Ver
scheidene malen werd dat tot
mij gezegd, met klem op het
hart gebonden, dat de her-
zal geven. Wat moest ik ant
woorden, terwijl ik door de er
varing der laatste jaren wist,
dat de bereidheid onder de her
vormde theologen om naar
Nieuw-Guinea te gaan gering
is. De politieke labiliteit van
dit land schrikt hen af. Alsof
dat een reden mag zijn om de
zendingsopdracht naast zich
neer te leggen! Er is in Oegst
geest maar één zendingspredi
kant in opleiding voor Nieuw-
Guinea, zei ds. Rumainum bij
zijn terugkeer in Hollandia. En
hij weet meer dan iemand an
ders, dat zijn kerk er straks
verscheidenen nodig zal heb-
Men zegt in Nieuw-Guinea
wel eens: de hervormde kerk
drijft in Nieuw-Guinea zending
met gouvernementsgeld en ge
reformeerde zendingsarbeiders-
Dan denkt men aan het onder
wijs. Nu is die uitspraak wel
niet juist. De scholen ontvan
gen wel gelijk hier in Ne
derland honderd procent sub
sidie. Maar de kosten van het
schoolbeheer moeten wij ge
deeltelijk zelf betalen. Dit jaar
wordt dat voor ons een bedrag
van niet ver onder de honderd
duizend gulden. Maar wat de
arbeiders betreft, wordt het de
laatste tijd steeds meer waar.
Wij zenden voor het grootste
deel gereformeerde onderwij-
zers(-essen) uit. Natuurlijk
zijn wij dankbaar voor hun be
reidheid om te gaan. Maar
waarom melden zich zo weinig
hervormde onderwijzers (-es
sen) aan voor dit prachtig
stuk werk?
dingswerk, van de vreugden en
de zorgen er van. Laat ik het
nu hierbij laten. Wij moeten in
de komende tijd nog vele nieu
we krachten uitzenden, juist
ook mannen en vrouwen met
enige jaren van ervaring voor
de klas hier. Ik doe een drin
gend appel op de hervormde on
derwijzers om zich te melden.
Een land vol van opgaven en
problemen is Nieuw-Guinea
voor de kerk en de zending, en
ook voor het gouvernement.
Als je er rondreist, kom je er
opnieuw van onder de indruk.
Maar bij mij versterkte het
vooral de overtuiging, dat de
jonge kerk hier voor een zeer
zware taak staat. Zij hoopt en
verwacht daarbij de volle me
dewerking van haar zusterkerk
in Nederland. Zijn wij bereid
tot het offer, het offer van on
ze gave en wellicht ook het of
fer van een stuk van ons le
ven, opdat zij deze hulp ont
vangen?
rooms-katholieken: j Beroe pingswei k
Nieuwe theologie van
Afwijking van bet
scholastieke
denkpatroon
verslaggevers)
■y"OOR een vrij groot gehoor, waar
onder zich veel hoogleraren be
vonden, heeft prof. dr. G. E. Meu-
leman, hoogleraar aan de Vrije Uni
versiteit, die enkele jaren in Frank
rijk heeft gewerkt, gisteren voor het
congres van de CSB een zeer belang
wekkend en belangrijk referaat ge
houden over de anthropologic in de
„théologie nouvelle".
De „théologie nouvelle" is een vrij
jonge stroming in de rooms-katholieke
theologie, die in Frankrijk tot ontwikke
ling is gebracht en meer en meer
buiten Frankrijk aanhang vindt.
In deze nieuwe r.k. theologie gaat
en, zoals prof. Meuleman uitvoerig
uiteenzette, dogmatisch-religieus geheel
nieuwe wegen op. Men heeft daar weer
ontdekt, dat de scholastiek niet het
een en het al is en heeft veel meer
aandacht voor de oude kerkvaders,
waarbij het denken veel minder onder
invloed van Aristoteles stond.
Mede hierdoor en door het oecu
menisch contact, dat in deze e
veel sterker is dan vroeger, heeft
men in deze kringen een veel gro
tere belangstelling voor het lezen
Advertentie
de bestudering van de Bijbel. Om
dat men tegelijkertijd ook midden
in het moderne leven wil staan
heeft men ook zeer veel aandacht
voor de vraagstukken van zending
en ontkerstening: de priester-arbei
ders in Frankrijk zijn vrijwel alle
maal uit deze kring afkomstig.
Niet zonder genade
De anthropologie, zo vervolgde prof.
Meuleman van de „théologie nouvel
le" wijkt wel zeer duidelijk af van het
oude scholastieke denkpatroon van de
traditionele rooms-katholieke theologie.
Terwijl in 1910 de Paus van alle pries
ters de eed vroeg als teken van instem
ming met de leer, dat mens door zijn
natuurlijke verstand God kan bewijzen
uit de effecten van zijn daden en de
geloofwaardigheid van de Openbaring
langs redelijke weg althans enigerma
te aangenomen kan worden gemaakt,
stellen de r.k. Franse theologen van dit
ogenblik dat God niet te kennen is zon
der de genade.
Het ..natuurlijk godsverlangen",
dat door de oude rooms-katholieke
theologie als een zelfstandig men
selijk verlangen beschouwd werd,
ziet de „théologie nouvelle" als een
door God gegeven verlangen dat
wordt aanvaard of wordt verwor
pen door de mens. De mens is van
nature niet in staat tot goede wer-
Doordat men op een
wijze met het schema
genade werkt heeft men
oog voor de betekenis va
hart als het centrum t
lijk bestaan. Er is hier
geheel andere
van natuur en
ook veel meer
n het menselijk
an het mense-
1 heel anders
spreken over de „natuurlijke
NED. HERV. KERK
Beroepen te Finsterwolde (vacature L.
J. Huisman): C. D. van Goeverden te
Mijnsheerenland.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Tweetal te Leiden: T. Brienen te Mus
sel en dr. W. H. Velema te Eindhoven.
Beroepen te Zaamslag: D. Slagboom
te "s-Gravenzande.
Bedankt voor Maassluis: G. Blom te
Meerkerk; voor Wormerveer: P. N. Rib-
bers te Nieuweroord.
Edam, A. Johannes t
te Rotterdam en P.
Weesp.
De natuurlijke mens leeft in verzet te
gen (niet enkel: niet in overeenstem
ming met) zijn bestemming. De erfzon
de wordt zo ook veel dieper gezien dan
in de scholastieke theologie.
Toch is er nog een duidelijk ver
schil met de reformatorische ziens
wijze. Het gaat hier niet om óf zon
de óf genade want de genade wordt
veel meer gezien als een staat, die
men kan (terug)verdienen.
In de discussie verduidelijkte prof.
Meuleman dit nog met de opmerking,
dat in de „théologie nouvelle" wel af
scheid genomen wordt van de ontwikke
ling in en na het Vaticaans concilie
(1870) maar niet van het bekende con
cilie van Trente. De mens houdt nog
steeds een zekere zelfstandigheid en kan
nog altijd een bepaalde mate van me
de-werking bij het verkrijgen van het
heil verlenen.
Discussie waard
Prof. Meulemen achtte deze „théolo
gie nouvelle" die de laatste jaren in
Roomse kringen met iets minder arg
waan wordt bezien, volop studie en ge
sprek waard. Zolang het dogma van de
onfeilbaarheid van de Paus niet wordt
prijsgegeven is de discussie in begin
sel eigenlijk zonder uitzicht; dit prijs
geven is echter, menselijk gesproken,
een onmogelijke mogelijkheid.
Hoor hoe Abram pleit als God hem te kennen heeft gegeven,
dat Hij Sodom en Gomorra zal verwoesten. „Zult Gij dan de
rechtvaardige met de goddeloze verdelgen?", zo vraagt hij.
,^Iisschien zullen er vijftig rechtvaardigen in de stad zijn
zult Gij haar dan verdelgen en aan de plaats geen vergif
fenis schenken ter wille van de vijftig rechtvaardigen die in
haar zijn? Het zij verre van u aldus te handelen, de recht
vaardige te doden met de goddeloze, zodat de rechtvaardige
zou zijn gelijk de goddeloze. Verre zij het van u zou de
Rechter der ganse aarde geen recht doen?"
Dit is Gods antwoord: „Indien Ik te Sodom vijftig rechtvaar
digen in de stad vind, zal Ik de gehele stad vergiffenis schen
ken om hunnentwil!"
Zondags wordt in menig kerkgebouw gebeden voor het behoud
van de vrede. En menigeen worstelt in zijn persoonlijk gebed
met God als de verschrikkingen van deze wereld hem te zeer
beangstigen. Gelukkig dat dit gebeurt, want doet de kerk,
doet die enkeling niet hetzelfde als Abram? De rechtvaardige
Rechter zal nooit de rechtvaardige op één lijn stellen met
de goddeloze!
Zijn er dan rechtvaardigen? „Wij dan zegt Paulus
gerechtvaardigd zijnde uit het geloof, hebben vrede met God.
Door onze Here Jezus Christus!"
MIDDENSTAND PROFITEERT OOK
De Anglicaanse kanunnik John Col
lins, voorzitter van de bond voor chris
telijke actie te Londen heeft medege
deeld. dat deze bond 100 pond sterling
naar Zuid-Afrika heeft overgemaakt ter
betaling van de boete, die is opgelegd
aan hoofdman Albert Luthuli, de 61-
jarige voorzitter van het verboden Afri
kaanse Nationale Congres. Hij kreeg j
deze boete wegens het verbranden van j
zijn persoonsbewija.
Toogdag te Nijverdal
„In dienst van de Kerk
bespreekt publicaties
van prof. Smits
De hervormde mannenvereniging „1..
Dienst van de Kerk" zal op 1 October in
Nijverdal een provinciale toogdag hou
den ouder het motto „Wat dunkt U
de Christus".
Dit onderwerp zal hierbij worden be
sproken in verband met de publikaties
van prof dr. P. Smits o.a. in het hoofd
orgaan van ce Ver. van vrijzinnig pro
testanten (Kerk en Wereld), waarin de
Paulinische belijdenis van het verzoe
nend lijden van Christus wordt afgewe-
Op de toogdag zal over het onderwerp
gerefereerd door de vrijzinnig protestant
se predikant N. S. Rosbergen uit Deven
ter. de hervormde predikant van c.e
gereformeerde modaliteit ds. G. Bies-
broek uit IJselmuiden en de hervormd
predikant ds. J. Woldt uit Kampen.
Onderwijscongres in Genève
Programma's van
middelbare
scholen overladen
DEZE zomer hebben vooraanstaan
den op onderwijsgebied in Genève
uitvoerig gesproken over onderwijs
problemen en speciaal aandacht be
steed aan het voortgezet en middel
baar onderwijs er. aan het geestelijk
gehandicapte kind.
Allereerst werd men geconfronteerd
met de cijfers van de snel groeien
de schoolbevolking. Uitgaande van
het cijfer 100 van het voorgaande
jaar bedroeg de gemiddelde school
bevolking in de gehele wereld in he
jaar 1958—195 voor de lagere scholen
106, voor het voortgezet en middel
baar onderwijs 112, voor het tech
nisch onderwijs 110 en voor het ho
ger onderwijs 111.
Wanneer de groei in dit tempo
voortgaat, zullen de onderwijsbegro-
gen in de meeste landen binnen tien
jaar verdubbeld moeten worden.
Dit geldt vooral voor het voortgezet
en middelbaar onderwijs. In 1900 gingen
in de Verenigde Staten 16 miljoen kin
deren naar de lagere scholen en werd
het voortgezet onderwijs door 700.000
leerlingen bezocht. Nu telt het lager
derwijs 32 miljoen leerlingen en
voortgezet onderwijs niet minder dan
9.240 000, dat is dus 13 keer zoveel.
Naar schatting 50 miljoen leerlingen
in de wereld volgen het middelbaar on
derwijs. Deze scholen leiden niet alleen
toekomstige wetenschapsmensen, inge-
OPWEKKEND
GEZOND
DE NEDERLANDSE TAFELDRANK
38
at verwonderd aan. want hij
,.ieen ik. want je bent strijd-
r Nederland gaat niet onder zolang er op de
ze manier tranen worden geschreid. De weg naar
de bevrijding is er een van bloed en tranen Hij
zweeg een ogebhk en staarde in gedachten voor
zich uit Toen vervolgde hij: „Wij moeten alleen be
reid zijn en In staat die beide op te brengen en
dat is een diep ernstige zaak Maar jij zult
kunnen. Je draagt je deel in het leed
ons volk. Jij draagt dat zo. een anderv—
m^n"manier. Zo moet Je het
om het te dragen en het wordt ons wel door men
sen aangedaan, maar niets gebeurt bij geval, n-r
staat toch een levende God achter. Maar jij zult
weerbaar blijven, daar ben ik van overtuigd.
Op dat ogenblik drong de betekenis van zijn woor
den niet tot mij door. Hij kon zulke dingen zeggen
zo, dat het Je wat deed. zijn rustige warme stem.
zijn genegenheid die je er uit toesprak, zijn aange
boren overwicht. het deed me vrijer ademhalen
toen ik weer op straat liep. Maar toen elk bericht
van Henk uitbleef
ger werd
de situatie met de dag ernsti-
ons allemaal, ontzonk me de moed
Maar ook telkens werkte ik
dat ik de peeudo
liefdesbrief van Jos ontving. Het was een knap stuk
werk op zichzelf al had ik lange tijd nodig om te
lezen wat er eigenlijk bedoeld werd en wat Jos
wenste dat ik begrijpen zou Ik sprak er met nie
mand over. Ik was verbitterd genoeg om met fana
tisme de goede Samu en Martha onder de handen
van de bezetter' weg te grissen Ik besloot om de
zaak zelf te organiseren en er niemand in te moeien.
Wij hebben in die dagen wel moeten leren, diep
en smartelijk moeten leren, dat de mens wikt.
maar God beschikt Hier werden de schaduwen
over mijn leven nog dieper dan zij al waren en
geheel geweken zijn ze nooit. Ik zeg niet: ik heb
moeten leren maar met opzet: wij Dat inzicht
heeft de ervaring mii opgedrongen, want ons va
derland leed en daaronder leden wjj. allemaal. Ne
derland zijn wij. de helde- en de lafaards, de oap-
percu cn die in stilte offer» brachten en leden. Nie-
öoor henm. steqG£Rö&
mand ontkwam geheel aan de trappende laars van
de vijand. Daarom zal ik mij ook niet beklagen,
waarom het hier gaat is, dat met dit alles het ge
laat van de wereld veranderd is en dat dit conse
quenties heeft waaraan wij niet ontkomen.
Zo kwam de middag waarop Samu en Martha
plotseling voor mij stonden als ontredderde men
sen. Zij vervulden mijn kamer opeens met een
stuk tastbare ellende Bij de eerste oogopslag had
ik reeds gezien hoe Martha's schoonheid was aan
gerand Haar donkere ogen stonden diep in hun
kassen. Zij hadden kennelijk dingen gezien, die zij
"aagdl
verwerken konden. Haar mond stond als
felrode streep, die aan een wond deed denken,
in haar bleek gezichtje.
„Op de vlucht?" zei ik en elk commentaar was
hier overbodig.
Martha was op de voorrand van een stoelzitting
cstreken. alsof zij er elk ogenblik van ver-
:ou kunnen worden en haar handen speelden
rust een gedachteloos spel met het hengsel
van haar handtas.
Wat mij echter onmiddellijk aan haar ergerde
waren de vele sieraden die zij droeg. De diaman
ten oorbellen, de kostbare ring aan haar slanke
vinger, het gouden polshorloge en armband schit
terden je tegen en voor ik er eigenlijk op bedacht
was liet ik uit mijn mond vallen: ..Wel Martha, het
eerste wat je doen moest is al die kostbaarheden
op een plek dragen waar de bezetter ze zo maar
niet voor het grijpen heeft. Zo ben je een kost
bare prooi voor hen."
Martha kleurde en licht geschokt borg ze de ju
welen in haar tas en het vreemde hierin was, dat
dit gebaar mij als zeer smartelijk aandeed, alsof
dit voor haar een beslissende afrekening was met
het leven en het geluk. Ik verweet mij mijn on
bezonnenheid. Zij wist blijkbaar niet eens, dat zij
deze dingen droeg. Op jacht naar veiligheid was
niets zo kostbaar als het leven zelf, waarbij je
de aandacht voor sieraden wel verliest tenzij de
ze dat leven zouden kunnen redden redden?,
misschien Zo had haar vader het gezegd toen hij
haar de juwelen gaf, verklaarde Samu, die even
als ik, Martha's pijnlijke reactie had waargeno-
„Ze doen meer dan geld. Ik hoop niet dat ie
ze nodig zult hebben, maar als het soms nodig
mocht zijn. koop er dan je leven mee, soms lukt
dat Ik heb het bij ervaring." Die toespraak
haar vader was reëel en indrukwekkend genoeg
en ik deed er beschaamd het zwijgen toe.
„Maar je hebt gelijk. Ze kan ze beter opbergen
vóór de hongerige wolf er om komt", voegde Samu
er aan toe met een schrijnende ironie.
Samu was voor zijn doen wonderlijk rustig. Wat
hen ook gepasseerd mocht zijn, het was voor hem
blijkbaar geen ontstellende gebeurtenis geworden.
Hij leefde al lang zonder enige toekomstverwach
ting en elke dag die hij verder leefde zag hij als
uitstel van executie. Dit is een nuchterheid die
de mens in een situatie brengt waarin hij misschien
aan geestelijke diepte wint. maar waaraan hij li
chamelijk stuk moet gaan. Hij zat dan ook ever
later weer in de stoel, waarin ik nu overpeins, zo
als ik hem meer had gezien en voor mijn besef
aanvaardbaarder, vermoeid en met een kleur op
zijn gezicht alsof hij ziek was. Het gelige vel strak
over de uitstekende konen gespannen. De handen
wat te weerloos om de leuningkoppen van de stoel.
Het verhaal van deze jonge mensen is in die
dagen al vele malen verteld, maar het is altijd
weer aangrijpend wanneer het uit eigen ervaring
aan je hart wordt gelegd.
(Wordt vervolgd)
nieurs, advocaten, politici etc. op
vooral ook die jonge mensen, di
waardige plaats in de maatschappij wil
len bekleden.
Het middelbaar onderwijs is niet n
bedoeld voor een bepaalde elite, rr
voor de grote massa.
HEKORIËNTATIE
Dit betekent, dat het middelbaar
derwijs zich moet heroriënteren. Uit de
antwoorden op een onderzoek van de
Unesco en het Internationale Bureau
'or Opvoeding blijkt, dat in 35 landen
lar nieuwe vormen wordt gezocht.
Internationaal beschouwd zijn de
problemen juist enorm. Omdat de
systemen van ondenvijs in de lan
den zo verschillend zijn.
In Frankrijk bijvoorbeeld kent het
middelbaar onderwijs twee curcussen,
verdeeld in tien secties. Zweden, Rus
land en andere landen daarentegen ken-
cursus en een uniform eind-
In Engeland verschillen de
leerplannen en examens van streek tot
stree ken zelfs van stad tot stad.
Evenwel, onverschillig welk land,
overal is hetzelfde streven waar
neembaar: middelbaar onderwijs
voor alle kinderen en een leerpro
gramma, dat hen voorbereidt op
hun rol van burgers in een moder
ne maatschappij.
Verder bleek echter op het congres
in Genéve, dat ook in elk land de
leerprogramma's overladen zijn.
Bepaald verontrustend was, dat ge
middeld een kwart van het lesroos
ter in beslag wordt'genomen door de
vakken, die op de vorming van het
karakter betrekking hebben en dat drie
kwart van de tijd wordt gebruikt voor
de zuivere intellectuele training.
Aan het slot van het congres werd
dan ook een resolutie aangenomen,
waarin werd uitgesproken, dat een
evenwicht tussen een opvoeding in het
menszijn en een opvoeding in de i
tenschap absoluut noodzakelijk is.
De morele training, zei een Britse
deelnemer aan het congres, is juist
hierom zo noodzakelijk, omdat de in
vloed van het gezin op de opgroeien
de jeugd steeds minder wordt.
Een onderzoek van het Internationale
Bureau voor Opvoeding heeft uitgewe-
dat vier procent van de kinderen in
de wereld geestelijk gehandicapt zijn.
was de algemene mening, de
meeste van de kinderen zijn potentieel
goed op te voeden en te onderwijzen.
Immers, het kind dat kan liren lezen,
kan een volwaardig lid van de m
schappij worden.
Een speciaal onderwijs is echter
dig. De moeilijkheid is echter deze kin
deren tijdig te ontdekken, zodat zij geen
last worden voor de maatschappij en
de gezinnen
i de
OUDE KUNST-EN
ANTIEKBEURS
in het museum
HET PRINSENHOF - DELFT
24 aug. t/m 14 sept. 1960
TNE middenstand profiteert ontegen- len; in de warenhuizen liep de geld-
zeggelijk van de hogere lonen, omzet 13% omhoog,
die in de afgelopen twaalf maanden Bij de uitgesproken duurzame con-
naar de werknemers zijn gevloeid, sumptiegoederen spelen naast de
Dat bleek deze week zonneklaar uit hogere inkomens ook de krediet-
de nieuwste cijfers van het Econo- verlening en de afbetaling een rot
misch Instituut voor de Middenstand De particuliere geldschietbanken b.v.
over de geldomzetten in het eerste gaven in het eerste kwartaal 10%
halfjaar van middenstandswinkels in en in het tweede kwartaal zelf 15%
zeventien branches. meer krediet dan in de overeenkom-
In vergelijking met het eerste half- stige periode van 1959. Van de per
jaar van 1959 kon de geldomzet na- sooniijke leningen van de grote ban-
melijk als volgt stijgen: ken zijn jammer genoeg geen cijfers
bekend.
slagers 1% In de grootwinkelbedrijven was de
sigarenwinkels 2% verkoop op afbetaling in het eerste
kruideniers 3% kwartaal iets lager dan een jaar er
drogisterijen 4% voor, maar dit was een stap terug
melk- en zuivelw5% om in het tweede kwartaal beter te
kapperszaken 7% kunnen springen; toen werd de af-
schoenrep. bedr7% betalingsomzet nl. 48% hoger dan in
bakkersw7% hetzelfde kwartaal van 1959. Bij de
textielzaken 8% overige detailhandelszaken was de
slijterijen8% afbetalingsomzet in het eerste kwar-
boekwinkels 9% taal 4'/.%, maar in het tweede kwar-
kantoorbockh9% taal 11% hoger dan in de overeen-
meubelzaken 9% komstige periode van vorig jaar.
banketbakkers 9% In de cijfers van de totale consumptie
det. in huish. art. 9% in Nederland vinden wij de ontwik-
det. in goud, zilver, keling terug als wij de posten split-
uurwerken enz10% sen. Er werd in de eerste vijf maan
kruid. (zelfb.) 10% den van dit jaar (latere cijfers zijn
aardapp., gr., fr. w. 13% op het ogenblik van schrijven nog
niet bekend) 6% meer uitgegeven
De cijfers slaan louter op de om- dan een jaar geleden. Bij splitsing
zetten. Dat wil dus zeggen, dat prijs- blijkt dan,.dat wij voor voedings- en
verhogingen de ontvangsten hebben genotmiddelen Wz% meer uitgaven,
helpen opvoeren. Dit was namelijk voor duurzame gebruiksgoederen
het geval in de aardappel-, groenten- 8»/2% en voor overige goederen en
en fruitzaken, in de melk- en zui- diensten 7% (hieronder vallen ook
velwinkels en in de schoenreparatie- huren, belastingen, verzekeringen
bedrijven. De hogere ontvangsten van enz.).
de kappers zijn mede aan de tariefs- Dit betekent overigens niet, dat wij
verhoging te danken. er in dezelfde mate wijzer van zijn
Niet elke winkel is overigens zo ge- geworden. Verschillende prijzen zijn
lukkig geweest, zijn omzet met het namelijk gestegen, vooral bij de sec-
genoemde percentage te zien stijgen; t<>r voedings- cn genotmiddelen, om
de cijfers zijn gemiddelden. Zo had dan nog maar te zwijgen over de
b.v. bij de kruideniers, die aan de huren. Meten wij de consumptie dan
enqu te van het Economisch Insti- ook in hoeveelheden waardoor dc
tuut voor de Middenstand meedoen, invloed van de prijsstijging wordt
62% een hogere omzet dan 3%, maar uitgeschakeld dan hebben wij ge-
38% had een lagere omzet. Ook in zamenlijk 1'4% meer voedings- en
de andere branches liggen de omzet- genotmiddelen opgesoupeerd, hebben
ten dus boven of onder het genoemde wij 4 '4 meer „overige goederen en
gemiddelde. diensten" gehad, terwijl het zwaar-
Ook al hebben prijsverhogingen aan tepunt op de groep duurzame ge-
de hogere omzetten in enkele geval- bruiksgoederen bleef vallen met een
len meegewerkt, de gestegen lonen stijging van 8%.
en daarnaast de hogere inkomens van Hiermee wordt nog eens de oude
de niet-loontrekkenden hebben toch regel bevestigd: bij een stijgende
de doorslag gegeven. De gestegen welvaart gaan wij niet in de eerste
welvaart is derhalve ook aan de deur plaats meer eten en drinken (hoog-
van de middenstander niet voorbij stens van betere kwaliteit), maar wij
gegaan, al moeten wij ons uiteraard gaan wel meer uitgeven voor dingen
wel realiseren, dat de netto inkom- die het leven aangenamer, gemakke-
sten niet in dezelfde mate zijn opge- lijker en luxer maken,
lopen als de bruto ontvangsten: ook Er bestaan hierover geen up to date
voor de middenstander zijn de be- cijfers. Maar een kleine aanwijzing
drijfskosten gestegen. vinden wij toch wel in de pas bekend
Het ziet er wel naar uit, dat de lijn gemaakte cijfers over de financie-
in de maanden juli en augustus is ring van de afbetaling door de finan-
doorgetrokken. Dit zouden wij al- cieringsmaatschappijen. In 1959 ga
thans opmaken uit de cijfers van ven zij 329 miljoen aan kredieten
de geldomzetten in de grootwinkel- (in 1958 257 miljoen), waarvan
bedrijven en warenhuizen in de pe- 12% voor aankoop van televisietoe-
riode van 27 juni t/m 13 aug. De stellen (in 1958 9,7%), 5,7% voor aan-
grootwinkelbedrijven verkochten in schaffing van bromfietsen (in 1958
deze periode 15% meer textiel en 5,1%) en 1.7% voor de aankoop van
1914% meer huishoudelijke artike- koelkasten (in 1958 1,2%).
Ontslag voor
predikanten en
kerkeraadsleden
op Timor heeft besloten, dat pre
dikanten, die de communistische leer
stellingen aanvaarden, worden ontsla
gen. Kerkeraadsleden, die communist
zijn, krijgen een jaar de tijd om uit dc
communistische partij te treden. Doen
zij dit niet, dan volgt ontslag.
Wat de communistische gemeente
leden betreft, besloot de synode op TE
mor, dat zij onder een bijzondere pas
torale leiding worden geplaatst. Ook
sprak de synode nog uit, dat predikan
ten in het algemeen geen actieve le
den van een politieke partij kunnen
Een ander besluit was samen met
de kerken op Soemba het zendings
werk op Flores te beginnen.
Verder zullen de diensten van het
woord en de sacramenten van de
kerk op Soemba volledig worden
aanvaard, zal de éne kerk de attes
taties van de leden van de andere
kerk aanvaarden en kunnen de pre-'
dikanten van de ene kerk voorgaan
in de kerkdiensten en de sacremen-
ten bedienen in de andere kerk.
Bij de opening van de synode hield
de voorzitter, dr Abineno een rede,
waarin hy een terugblik wierp op de
ontwikkeling van de laatste vier jaar
in de Timorese Kerk. De jaren 1955
en 1956 waren moeilijk vooral in fi
nancieel opzicht. Bovendien deed zich
een schisma in de kerk voor. Daarna
kwam er een opleving. De gemeenten
brachten de salarissen van de predi
kanten weer bijeen en zelfs besloot
men de zendng weer ter hand te ne-
In 1959 werd met buitenlandse hulp
een grote evangelisatiecampagne ge
houden en werden ook de eerste of
ficiële contacten opgenomen met de
kerken op Soemba, ontstaan uit het
zendingswerk van de Gereformeerde
Kerken in Nederland.
Advertentie
PuisKes- Pukkels
DERMASEPT-ZEEP
