De christenen in Irak
hehhen het moeilijk
^Jit ene <wsn
Een beklemmend boek
over Zuid-Afrika
Zii
Nog geen vervolgingen, maar
worden vereenzelvigd
met de communisten
Lutherse bezwaren tegen
Praagse vredesconferentie
Verkorting arbeidstijd in
strijd met winkelsluiting
Een woord voor vandaag
Kanttekening
Delegatie Wereldraad
naar Zuid-Afrika
2
Een heel ding om in „In
de Waagschaal"
te schrijven
„Jn de Waagschaal" is een ar.
tikel gepubliceerd van dr. H.
M. Matterdat hij schreef naar
aanleiding van de promotie van
dr. K. L. Roskamp aan de V.U.
Boven het artikel staat „Een
beklemmend boek". En dr. Mat
ter begint met,JIet is een
heel ding voor een Gerefor
meerd predikant om Jn de
Waagschaal" te schrijven. In
de Waagschaal is namelijk voor
hem Buskes en hij heeft tegen
Buskes" theologie en per conse
quentie tegen zijn politiek de
ernstigste bezwaren. Anders
houdt hij m.L op Gereformeerd
predikant te zijn.
Het theologische noodlot wil,
dat deze Buskes de eerste Ne
derlander van theologisch for
maat is, die de Z.-Afrikaanse,
vanuit de Bijbel gemotiveerde
apartheid vanuit de Bijbel heeft
ontmaskerd en de stoot heeft ge
geven tot daadwerkelijke hulp
aan de gediscrimineerdenin
het Comité-Zuid Afrika", waar
van ik (ik ben Geref. predi
kant) penningmeester mag zijn.
De „Gereformeerden in Ne
derland" zijn bepaald niet slech
ter dan de andere Christenen
„in Nederland". Ook niet t.o.v.
de Z.-Afrikaanse apartheid. Hoe
komt het, dat in hun kring
Z. Afrika nog immer het meeste
begrip vindt? Hoe komt het, dat
hun Oecumenische en Generale
Synöde nog onlangs iets totaal
anders zeiden dan een simpel
,Jiee" tegen de rassenmytholo-
gic? Hoe komt het, dat een stuk
als het onderstaande geen plaats
kon vinden in de toonaangeven
de Geref. pers?
Het heeft iets te maken met
goede bedoelingen: in Z.-A. gaat
het getij langzaam kenteren en
dit Z.-A. heeft daarom geen cri-
tiek maar alleen wat geduld no
dig. Het heeft ook iets te ma
ken met Buskes. Men legt
verband met Buskes' „weer
loosheid". Liggen er geen af
gronden tussen Kuyper en Bus
kes? En is niet dezer dagen nog
in een openbare senaatszitting
door een V.U.-professor dé
apartheid verdedigd met een
beroep op Kuyper?
Ik kan geen enkele sympathie
opbrengen voor Buskes? pacifis
me. Maar ik ben van mening,
dat in de apartheid het evange
lie van onze gekruiste en leven
de Heer véél fundamenteler aan
de orde komt dan in het pro
bleem van zelfverdediging of
weerloosheid. Wanneer God mij
de keus liet: Buskes inclusief
zijn pacifisme of Kuyper inclu
sief zijn „apartheid", zou ik Bus
kes kiezen. Voorlopig stelt God
mij niet voor die keus maar
tiraagt Hij alleen, dat ik me zal
distanciëren van alles wat in de
Kerken, waartoe ik mag beho
ren. in het probleem der apart
heid wordt gezegd, voor zover
dat iets anders is dan: Nee. En
dat te doen in de Gerefor
meerde pers of desnoods daar
buiten." Aldus schrijft dr. Matter
in een „Ten geleide". Hier volgt
het eerste deel van het artikel:
V.U. de heer K. L. Ros
kam op een proefschrift waar
van de titel luidt: Inter-racial
relationships in the Union of
South Africa, wat in het Neder
lands ongeveer moet zijn: De
onderlinge verhoudingen der
rassen in de Unie van Z.-Afri-
ka. De schrijver is jurist en
hij bedoelt vooral deze verhou
dingen te plaatsen in het licht
van de wereldrechtsorde. Het
boek is in het Engels geschre
ven en men vraagt zich onwil
lekeurig af, waarom. Het zal
wel gedaan zijn ten behoeve
van het buitenland", maar ik
maak mij over dat buitenland
niet zoveel zorg. Het buitenland
begrijpt nl. niets van Z.-Afrika.
Het begrijpt ook Nederland niet
altijd omdat Nederland nl. nog
het meeste begrip opbrengt
voor Z.-Afrika. Nederland
nog altijd in het oog der we
reld dè christen-natie bij uitne
mendheid. Dit boek had in het
Nederlands moeten geschreven
zijn. Oók terwille van onze
„stamverwanten" (men verge
ve mij dit raciale en gevaar
lijke woord) in Z.-Afrika, die
om zeer begrijpelijke redenen
liever Nederlands lezen dan
Engels. Maar ook terwille van
de gemiddelde Nederlander,
voor wie het lezen van acade
mische proefschriften nu een
maal geen dagelijks werk is.
Die gemiddelde Nederlander
houdt er nl., God zij gedankt,
een geweten op na, en dat ge
weten heeft zich altijd erg ge
voelig betoond voor z.g. „ras
sen-discriminatie". In de bezet
ting werd de „gemiddelde Ne
derlander" eigenlijk pas goed
wakker toen onze Joodse volks
genoten met uitroeiing werden
bedreigd. Die „gemiddelde Ne
derlander" nu kan elk ogenblik
worden geroepen tot beoorde
ling van de situatie in Z.-Afri
ka. Hij kan b.v. Gereformeerd
ouderling zijn en aan een Sy
nodetafel komen te zitten en
dan menen, anno 1960, nadat
de „wereld" haar woord ge
sproken heeft via de Verenig
de Naties en de „Kerk" via de
Wereldraad of de R.K. episco
paten, zich nog „te moeten dis
tanciëren van alle voorbarige en
liefdeloze beoordelingen" van
de Z.-Afrikaanse situatie en van
„het gedrag onzer zusterkerken
in het bijzonder", zoals we het
straks in de acta van de laatst
gehouden Gen. Syn. zullen kun
nen lezen. En deze ouderling-
met-het-zuivere-geweten kan op
deze wijze de Gereformeerde
Kerken in Nederland plaatsen
in hetzelfde morele isolement
waarin Z.-Afrika staat. Hij kan
zelfs voorbijzien, dat van de
rond 2 miljoen Gereformeerden
in Z.-Afrika er bijna 600.000
zwart zijn, en als ik deze cij
fers neerschrijf doe ik het niet
zonder beschaming: onze „zus
terkerken" in Z.-Afrika zijn de
enige, die een aparte boekhou
ding er op na houden voor
blanke en niet-blanke leden. En
aan deze zwarte broeders en
zusters kan hij het ernstige on
recht aandoen, de „zusterker
ken" te vereenzelvigen met de
blanke Kerken. En dat allemaal
vanwege de „voorbarigheid",
of de vrees ervoor. Want: hij
wéét niet alles. Hij is er mis
schien zelfs nooit geweest, en de
mensen, die er wèl geweest zijn,
spreken elkaar tegen. Buskes
zegt duidelijk nee. Waterink
even duidelijk ja! Beiden van
uit het evangelie!
Morgen plaatsen we het twee
de deel van het artikel van dr.
Matter.
r-
TN IRAK nemen de anti-christelyke gevoelens toe. Deze keer
worden de christenen er niet van beschuldigd agenten te zijn
van de westerse mogendheden. Nu worden zy pro-communistisch
genoemd.
De toestand is niet zo ernstig, dat er van een vervolging gespro
ken kan worden. Toch is vooral in het Mosoel-gebied in Noord-Irak
de anti-christelijke stemming al langer dan een jaar zeer sterk.
Er zijn reeds christenen in hun huizen vermoord en priesters
vonden de dood door middel van steniging, toen zij door de
Moslem-wijken liepen. Veel christen-families hebben Mosoel
dan ook verlaten.
de hoofdstad, dat de Mohammedaanse
religieuse leiders het communisme in
sterke bewoordingen hebben afgewezen,
maar dat de christelijke leiders blijven
zwijgen.
DE HISTORIE
Dc christenen in Irak staan voor
de enorme taak zich te ontdoen van
het brandmerk „pro-communistisch".
Een tiende van de Iraakse bevol
king (zeven miljoen zielen) is chris-
In maart 1959 begonnen de moeilijk
heden, toen kolonel Abdoel Wahab el
Shawaf, een Arabische nationalist, een
rebellie leidde van het leger in Mosoel
tegen generaal Kassem.
Aanhangers van generaal Kassem
vermoordden kolonel Shawaf en wisten
toen de revolutie te onderdrukken.
De christenen in Mosoel maak
ten toen de fout in feite in het
kamp van de communisten te ge
raken. Dit is te begrijpen, want
men vreesde, dat een overwinning
van Shawaf Irak zou brengen in de
Verenigde Arabische Republiek met
Nasser aan het hoofd. De invloed
van het Mohammedanisme zou dan
veel groter worden.
Na het neerslaan van Shawafs revo
lutie volgde een terreur in Mosoel. Een
eigen rechtbank werd opgericht, die de
stad van de aanhangers van Nasser
moest zuiveren.
Maar binnen enkele weken begon de
reactie. De Arabische nationalisten sloe
gen terug en begonnen op hun beurt
een terreurcampagne.
In die tijd waren in Mosoel de
woorden communist en christen
synoniem.
De tegenwoordige campagne tegen de
christenen is tot Mosoel beperkt. Maar'
ook in Bagdad bestaat een gevoel v
bezorgdheid over de christenen.
Zo klagen de Arabische nationalisten
De christenen behoren voornamelijk
tot de Assyrische christengemeente.
De Assyriërs zijn verdeeld in twee
groepen de Chaldeeërs, die verbon
den zijn met de rooms-katholieke wereld
en de Nestorianen, die door Rome als
ketters worden beschouwd.
Afgezien van dit verschil zijn de twee
gemeenschappen bijna volkomen gelijk.
Zij gebruiken dezelfde liturgie en heb
ben dezelfde kerkorganisatie en kerk
orde.
De Chaldeeërs zijn afgescheiden van
de Nestorianen in de zestiende eeuw,
waarna zij aansluiting kregen bij Rome.
Zij zijn er trots op dat zij hun oude
gebruiken in stand hebben weten te
houden ondanks alle vervolgingen, die
zij te doorstaan kregen.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Tubbergen D. A. ten Haaft,
voorheen zendingspredikant, wonend te
Zeist.
Bedankt voor Tjerkgaart c.a. K. M. de
Bruyn te Marrum (Fr.)
BerocpbaarstelUng: T. Tijsma, Sylspaed
2, Workum.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Oppenhuizen E.
Groenenberg te Ommen.
Kerken in West-Duitsland heeft
ernstige bewaren tegen de zogenaam
de „Christelijke Vredesconferentie",
die van 6 tot 9 september in Praag
wordt gehouden. In een brief aan de
Lutherse kerken in West-Duitsland
wordt het bezoeken van deze confe
rentie en van de algemene christelijke
vredesconferentie, die volgend jaar in
Praag wordt gehouden, ten zeerste ont
raden.
Het bewaren van de vrede en het
overwinnen van de gevaren van de
atoomwapens is een aangelegen
heid waarmee de kerken zich in
oecumenisch verband zeker moe
ten bemoeien. Maar, aldus het Lu
thers rondschrijven, in de beweging
van de christelijke vredesconferen
tie wordt de kerkelijke eenheid ver
mengd met politieke interesses.
Door de eenzijdige zakelijke en
persoonlijke voorbereiding van de
ze conferentie kan men er niets
van verwachten, dat heilzaam is
voor de vrede en kan men er ook
geen appèl op het christelijk gewe
ten van verwachten.
Bovendien bestaat er geen enkele re
en voor een dergelijke aparte oecume
nische conferentie. De behandeling van
deze vragen van de wereldpolitiek hoort
in de daarvoor bestemde oecumenische
organen thuis en krijgt daar ook, bij
voorbeeld in de Wereldraadcommissie
internationale aangelegenheden,
voldoende aandacht. Deze vragen komen
verder op de conferentie van Europese
kerken, aangesloten bij de Wereldraad,
die in oktober in Nyborg plaats vindt, op
de algemene vergadering van de Wereld
raad het volgend jaar in New-Delhi aan
de orde.
Het grootste bezwaar tegen de
„christelijke vredesconferentie" is,
dat de theologische en politieke pro
blemen te simplistisch worden opge
lost.
Men doet alsof er een radicale op-
Hun leider is aartsbisschop Boules
Shake, patriarch van Babylon, die zijn
opleiding genoot in Rome en een bui
tengewoon beschaafde figuur is.
De patriarch verklaart, dat deze
gemeente de oude Chaldeeuwse
taal in leven houdt. Deze taal is
een dialekt dat gesproken werd ten
tijde van Christus.
Literair Chaldeeuws wordt ge
bruikt in de eredienst, terwijl in
vele dorpen rondom Mosoel, de
mensen een volks-Chaldeeuws spre
ken in het dagelijks leven. Bijna
75.900 christenen in Bagdad spre
ken Chaldeeuws.
VERVOLGINGEN
Ir aks Assyriërs zijn een overblijfsel
an een kerk, die vroeger een tak van
het christendom in het Verre Oosten
stichtte. In de vijfde eeuw scheidden
zij zich af in Perzië. Van hier ver
spreidden zij zich naar India, Ceylon
Toen Marco Polo naar Azië reisde,
vond hij Assyrische priesters aan het
hof van de Mongoolse keizer Kublei
Khan.
De Mongolen werden later anti-chris
telijk, en de Assyriërs werden vrijwel
uitgeroeid in het Verre Oosten.
Een kleine minderheid bleef voortle
ven op de Malabarkust van India, de
overigen bleven in het oosten van Tur-
ije en in Noord-Irak.
Maar hun moeilijkheden waren nog
niet voorbij.
Na de eerste wereldoorlog begonnen
de Turken een woeste vervolging van
de Assyriërs, evenals van de Koerden,
de Armeniërs, en iedereen, die niet „zui
ver Turks" was.
Vier Chaldeeuwse bisdommen werden
vernietigd. De overlevenden vertrokken
naar Irak en Syrië.
De vervolging sloeg opnieuw toe in
1933, toen de Iraakse regering de Assy
riërs ervan beschuldigde met de Britten
samen te zweren en hen op grote schaal
uitmoordde.
Nu zijn de moeilijkheden opnieuw
begonnen, deze keer omdat de chris
tenen, naar beweerd wordt, pro-ct m-
munistisch zijn. De huidige krisis kan
meevallen, maar de christenen ma
ken zich zorgen.
LEVENSONDERHOUD STABIEL
Ver. van zelfbedieningsbedrijven
De vereniging van zelfbedie
ningsbedrijven, is over de verkor
ting van de arbeidstijd tot de con-
clusie gekomen dat de arbeidstijd
verkorting ook in de detailhandel
zal worden ingevoerd. De vereni
ging acht dit redelijk tegenover
het personeel dat haars inziens
dezelfde rechten dient te hebben
Advertentie
felisol
écht kleurecht
De problemen zijn echter zo inge
wikkeld en veelzijdig, dat voor een
overtuigende christelijke oplossing
een allesomvattende en grondige ana
lyse van de wereldsituatie nodig is.
Een verantwoord oordeel, aldus het
Luthers schrijven in West-Duitsland,
is alleen mogelijk in een werkelijke
oecumenische samenwerking.
als zij die in de industrie werk
zaam zijn.
De vereniging van zelfbedieningsbe
drijven acht invoering van een verkor
ting van de arbeidstijd en de detailhan
del tevens noodzakelijk voor dc onder
nemer opdat die zijn positie op de ar
beidsmarkt zal kunnen handhaven. Hoe
wel deze verkorting van de arbeidstijd
veelal in de vorm van een vijfdaagse
werkweek zal worden ingevoerd, mag
"naar het oordeel van de vereniging
zelfbedienings-bedrijven, niet inhou
den dat beperkingen worden opgelegd
aan de tijdsduur waarop de winkels
open zijn. Een roulatie-systeem kan,
naar de mening der genoemde vereni
ging, een oplossing hiervoor brengen.
Het beperken van de openstelling der
bedrijven stuit, naar de vereniging
meent, op bezwaren zowel bij de con
sument als bij de ondernemer. De de
tailhandel heeft, volgens de vereniging,
immers een uitgesproken dienende taak,
hetgeen betekent dat er gelegenheid tot
het doen van inkopen dient te worden
geboden op de tijden dat de consument
niet werkt, dus ook op de zaterdagmid
dag, in het middaguur en eventueel des
avonds.
De vereniging meent dat het inscha
kelen van de gehuwde vrouw in het
produktie-proces door de arbeidstijdver
korting nieuwe en sterke impulsen zal
krijgen. Die inschakeling zal de tijd
waarop de huisvrouw vrij is beperken.
Dit zal weer tot gevolg hebben dat de
mogelijkheid tot het samen winkelen
van man en vrouw in een zelfbedie
ningswinkel of in een koopcentrum
waarvoor een apparaat van open win
kels ter beschikking dient te staan
in de praktijk beperkt blijven tot de za
terdagmiddag en eventueel in de avond-
31
Zelf verkeerde ik in een vreemde toestand, want
terwijl ik de ontzettende realiteit beleefde van wat
ik aldoor in vrezen en beven had zien naderen,
scheen alles in mij verdoofd. Ik kon geen tranen
vinden. Als een vuist had zich mijn reactie in de
keel gezet en ik had een gevoel alsof ik het be
nauwd had. Moeder daarentegen herstelde zich ver
rassend snel.
„Ik zal dit moeten leren aanvaarden", zei ze.
„Maar hoe dat weet God alleen." Zij droogde
haar ogen en lange tijd bleef ze starend zitten.
Een diepe stilte stond in het huis waarin het wee
moedig zeuren van het water in de bijkeuken en
do wind in de kale dennen te horen was. Dit
deed mij zo sinister en vijandig aan, dat ik de
stilte verbrak cn zei: „U moet de luiken weer
open doen, moeder, we zitten zo ellendig in het
donker."
Moeder verzette zich niet „Da's goed", zei ze
en er was iets van beslistheid in de toon waarop
zij dit zei waardoor ik werd verrast. Ze stond
op cn zonder mij aan te zien vervolgde ze: „Je
hebt gelijk... we moeten nu eenmaal verder, daar
is niets aan te doen. Doe de luiken maar open.
Vader zou dat ook hebben gedaan."
Dat laatste „wat vader ook zou hebben gedaan"
werd de eerste dagen het richtsnoer voor al haar
handelingen en beslissingen. Eerst de volgende dag
vertelde zij mij. dat zij bij de Duitse commandant
was ontboden, die zijn intrek had genomen in het
huis van de Jonker. Door middel van een tolk gaf
hij haar als zijn mening, dat hij nog een zeer
zachtmoedig mens was en geen hekel had aan
do Hollanders. Maar vader had Canadese piloten
verborgen en wat nog erger was, hij had, toen dit
werd ontdekt door een Duitse soldaat de man een
voudig uit een hinderlaag neergeschoten. Daar staat
maar één straf op: do dood! Zijn vergaande men
selijkheid bestond hier in. had moeder begrepen,
dat hij haar met rust wilde laten, want zij had
er natuurlijk alles van geweten, maar hij zou haar
niet naar Duitsland laten voeren. Alleen moest zij
binnen veertien dagen het huis ontruimd hebben.
Waarheen liet hem glad onverschillig. Verder
mocht zij niemand van het personeel In het huis
meer ontmoeten. Als zij dat toch zou doen, dan
r o m n
öoor heRm. steqqeRöd
was er geen pardon, dan zou hij zijn bedreiging
moeten uitvoeren.
Zo had moeder dus geen contact meer kunnen
opnemen met Jos, zoals vader had gezegd. Dit
werd derhalve een taak voor mij, een taak waar
van de consequenties nogal meevielen, want Jos
bleek niet zo bang te zijn uitgevallen. Op een
avond stond hij plotseling in de bijkeuken. Jos was
dc huisknecht van de Jonker; een voortreffelijke
kerel, opvallend rustig, een mannelijke man vond
ik. Ik heb tenminste nooit begrepen waarom hij
dit ietwat vrouwelijke beroep uitoefende. Maar
hij had twaalf jaar op de grote vaart gezeten en
hij had er schoon genoeg van. Een vrouw naar
zijn zin had hij nooit kunnen vinden en na wat
omzwervingen was hij hl aanraking gekomen met
de Jonker. De rest van het verhaal is duidelijk.
Hij had het er naar zijn zin en hij ging voor de
dappere Jonker door het vuur.
Uit zijn kort gesprek bleek, dat hij inderdaad
met alles op de hoogte was, zelfs met de plannen
voor Samu en Martha.
„Die zaken zullen we opnieuw regelen", zei hij.
„We houden ons aan de opzet van je vader, dat
lijkt me erg geschikt en de tijd zal ik je nog wel
mededelen. Het hindert niet, dat je naar de stad
gaat, want lk schrijf Je eenvoudig een liefdesbrief,
waar je alles in kunt lezen wat je weten moet.
Daar zijn zelfs de Duitsers gevoelig voor, als ze
soms zin mochten krijgen mijn brieven te onder-
schepnen. Ze hebben medelijden met zo'n ouwe ver
liefde nar. Voor de rest vertrouwen ze me voor
geen cent. Ik ben goed genoeg om de beste wijn
voor hen uit de kelder op te diepen en hun laar
zen te poetsen. Maar eten koken mag ik niet, want
ze zijn erg bang voor vergift."
Hij stond rustig met zijn handen in de zak tegen
de muur geleund en terwijl hij sprak gleed nu en
dan een glimlach over zijn gezicht. Over vader rep
te hij met geen woord. Toen hij wegging zei hi;
alleen: „Wacht je briefje maar af, alles komt ir
orde en dan sterkte allemaal mensen, kop op!'
Geruisloos verliet hij het huis en even geruisloos
verdween hij in het bos.
„Een edel mens een man van weinig woor
den, maar een die veel goed doet. Vader sprak al
tijd met respect over hem", zei moeder en ik kon
niet anders doen dan het beamen, want moeders
oordeel was ook het mijne, alhoewel ik hem i
weinig had ontmoet Van zijn bezoek was voor
ccn wonderlijke stimulans uitgegaan, want ik had
plotseling een hevig verlangen gekregen naar het
huis aan do gracht. Ik moest wat gaan doen uit
pure reactie op alles. Het enig? wat mij tegenhield
was het probleem: moeder. Haar wilde ik onder
geen beding alleen laten. Daarom stelde ik haar
ae volgende dag voor met mij mee te gaan. Maar
moeder bleek haar plannen reeds te hebben ge
maakt.
„Ik ga naar mijn zuster in Den Haag", zei
Het huisraad zou voorlopig worden opgeslagen
een schuur op een boerderij dicht in de buurt. De
boer zou het zelf komen halen met paard en
gen. Daar had de stille Jos reeds voor gezorgd.
„De kerel heeft nog twee peerden", had hij ge
zegd. „Hoe lang nog is punt twee, maar meer moet
je maar niet vragen
En zo gebeurde het ook. Een volle week bleef ik
bij moeder, hielp haar inpakken en alles gebeurde
zonder klachten. Moeder deed stil haar werk, al
zag ik zo nu en dan dat zij stil voor zich heen huil
de, vooral wanneer zij dingen in haar handen
kreeg, die haar sterk herinnerden aan vader.
Ik beschuldigde mij in die dagen van ongevoelig
heid, want niets noopte mij tot tranen. In een
vreemde gespannenheid borg ik de dingen in kof
fers en kisten en ik kan mij nog levendig her
inneren, dat ik het als een verlossing voelde toen
we eindelijk gereed waren het opzichtershuis te ver
laten. Moeder moest er een tafel en zes stoelen,
het fornuis en een kachel achterlaten, waarvoor zij
een bon kreeg waarop haar de getaxeerde waarde
zou worden uitbetaald. Wordt vervolgd
„Toen daalde de Here neder om de stad en de toren die de
mensenkinderen bouwden, te bezienzo staat het in de
geschiedenis die wij kennen als „de torenbouw van Babel".
Die torenbouw is een merkwaardig verhaal, neergeschreven
op een merkwaardige plaats in de Bijbel. Treffend is de eens
gezindheid der mensen waar het gaat over het bestormeri,
van de hemel. In hun hoogmoedig verzet tegen God willen
zij wel alle krachten samenbundelen, hoe vijandig ze overi
gens ook tegenover elkaar staan. En treffend is de haast laco-i
nieke manier waarop Gods ingrijpen wordt beschreven. God
komt eens kijken en al pratende met Zichzelf besluit Hij in
te grijpen.
En dan: Gods maatregelen zijn bijzonder doeltreffend. Als
dit elfde hoofdstuk van Genesis is afgesloten is er een periode
ten einde: het twaalfde hoofdstuk begint met de roeping van
Abram, met Gods bijzondere heilsgeschiedenis dus, leidend
naar de geboorte van Jezus Christus.
Wie wel eens beangst wordt door het wereldgebeuren en
wie wordt niet bij tijd en wijle door die angst geplaagd?
die kan zijn geloof versterken uit deze bijbelbladzijden. God
ziet het doen en laten der mensen. Hij kent hun hoogmoedig
streven. Zijn blik gaat over de aarde en Hij neemt Zijn maat
regelen. Doeltreffend!
A LS WIJ op de cijfers
traal Bureau voor
afgaan, valt het met d
levensonderhoud thans
derdaad, de stijging
van het Cen- ling moeten wij 100% meer ontvan-
de Statistiek gen en bij 70% teruggang moet het
u kosten van inkomen zelfs 233% oplopen of an-
best mee. In- ders gezegd, moet het inkomen 3 1/3 x
groot zijn geworden om aan zijn
op 1 april jl. maakte het leven op trek te kunnen komen,
zich zelf genomen duurder maar door Wij laten in het midden, of alle loon-
verlagingen van andere uitgaven trekkenden dit hebben bereikt. Door
veranderde er in totaal genomen de politiek van de inkomensnivcllc-
maar heel weinig.
ring en door de gezinspolitiek zijn c
Nu zouden wij onze hand niet in het verhoudingen tussen geschoolden en
ongeschoolden, tussen landarbeiders
en arbeiders in de stad nogal uit el-
zij alleen, in welke mate de uitgaven, kaar getrokken. Een feit is alleen
gedaan in 1951 door gezinnen met een wel, dat er in deze sector loonstijgin-
bruto inkomen van 3000 tot 5000 gen uit de bus zijn gekomen. Terecht
en bestaande uit vier personen, overigens.
thans zijn opgelopen. Voor andere Maar niet iedereen kan zich zo ge-
gezinnen kunnen de kaarten dus lukkig prijzen. Er zijn nog genoeg
heel anders liggen. mensen in ons land die een pensioen
Wij hebben echter geen beter ver- hebben, dat jaar in jaar uit hetzelfde
gelijkingsmateriaal dan de officiële blijft. Zij hebben hoogstens het voor-
cijfers van het C.B.S., en wij zullen deel, dat het ouderdomspensioen ge-
het er dus mee moeten doen, ook al koppeld is aan de kosten van levens,
zal menige huismoeder heel anders onderhoud en dat dit daardoor een
over het stijgen van de kosten van paar maal is verhoogd. Maar dit heeft
levensonderhoud denken dan het alleen de overheid kunnen doen, zij
het dan, dat de hogere lasten toch
door anderen gedragen moeten wor-
geen in vele gevallen nog maar ge- den.
Maar ook de mensen die obligaties
hebben blijven de rente houden waar-
rig jaar 5% goedkoper was dan nu, tegen zij eens de lening aangingen,
en hij weet nog minder in welke En als zij na verloop van jaren het
mate het ieder jaar bergafwaarts geleende bedrag terug ontvangen,
gaat. dan heeft dit een behoorlijke ader-
Toegegeven, het ene jaar (1958 b.v.) lating ondergaan,
is het haast niet te merken dat het Er zijn meer voorbeelden te noemen
leven duurder wordt, maar in een die echter steeds weer bewijzen, dat
ander jaar (1956 b.v.) was het van de voortgaande waardedaling van
dik hout zaagt men planken, aange- ons geld de welvaart voor menigeen
zien de kosten van levensonderhoud sterk beknot. De kruipende inflatie,
toen 10% opliepen.
zoals men dit proces wel noemt, is
geleden, dan wordt het maar een s*e maanden moge de illusie wekkei
droevige geschiedenis met de kosten Jat wij van deze draak bevrijd zijn,
van levensonderhoud cn dus ook met Je geschieJenis van jaren leert ons,
Je waarJe van onze gulden. Want hoe dat wij niet te gauw moeten juichen-
duurder alles wordt, hoe minder de Nederland zit overigens niet alleen
gulden waard is. in de hoek waar de slagen vallen.
Een paar voorbeelden om het geheu- Dc First National City Bank uit
gen op te frissen. De gulden van van- New York heeft onlangs een staatje
daag de dag heeft een koopkracht gepubliceerd van de landen die van
die bijna 50% (47,4%) lager is dan geldontwaarding te lijden hebben. In
de gulden van 1945. En doen wij de Je laatste 10 jaar (1950 t/m
ging er in Zwitserland gemiddeld
per jaar 1,1% van de waarde van de
schijn. De koopkracht is dus thans franc af; de Duitse mark zakte per
maar 30% van de vooroorlogse koop- jaar 1,2%, de Belgische franc 1,1
kracht. de Amerikaanse dollar 2%, de Cana-
Zouden wij toch dezelfde welvaart Jese dollar 2,4%, de Nederlandse gul-
willen houden cn dus op zijn Jen 3,6%, het Engelse ponJ 4,195
minst elk jaar JezelfJe hoeveel- cn Je Franse franc 6%.
heiJ goeJeren en Jiensten willen ko- Wij kunnen slechts hopen, dat dc
pen als voordien, dan zal het inko- visie van prof. Witteveen juist zal
moeten stijgen. Niet met het zijn- Op de spaarbankdag, gehouden
percentage van de waardedaling
de gulden, maar in voortdurend stij
gende mate.
op 10 juni jl., gaf deze aan het eind
zijn inleiding over inflatie als
zijn mening te kennen, dat het in de
Zakt de waarde van het geld met toekomst mogelijk lijkt, tot een even*
10%, dan hebben wij 11,1% hoger wichtiger ontwikkeling te komen, ter.
inkomen nodig om hetzelfde te kun
nen kopen; bij 20% moeten wij 25%
meer inkomen hebben, bij 50% da- gevaar kunnen beperken.
zelfbedienings-bedrijven,
nomische vlak. De produktiviteit in de
detailhandel kan in hoge mate worden
bevorderd door mechanisatie van de ar
beid. Hiervoor zijn echter nieuwe en
aanzienlijke investeringen noodzakelijk,
die slechts rendabel gemaakt kunnen
worden als de tijd gedurende welke de
winkels „open" zijn verlengd wordt. De
vereniging van zelfbedieningsbedrijven
stelt dat men niet uit het oog mag -
liezen dat alleen voor de inrichting
het huidige aantal van tweeduizend zelf
bedieningsbedrijven tachtig miljoen
gulden geïnvesteerd is.
De vereniging is van oordeel dat
korting van de arbeidstijd in de detail
handel gerealiseerd kan worden door
toepassing van een roulatie-systeem,
doch dit zal in de praktijk haars in
ziens slechts mogelijk zijn als de onder
nemer vrij is te bepalen wanneer er.
door wie gewerkt wordt. Wat dit betreft
is de ondernemer thans gebonden aan
bepalingen in de winkelsluitingswet e.d.
De vereniging van zelfbedienings-bedrij
ven concludeert tenslotte dat de winkel
sluitingswet zal dienen te verdwijnen,
of grondig moet worden herzien.
Conferentie in St. Andrews beëindigd
TTET CENTRALE COMITÉ van de Wereldraad van Kerken heeft
gisteravond in St. Andrews in Schotland zfjn zitting besloten;
een zitting die meer dan tevoren in het teken van de eenheid stond.
Dit bleek vooral uit de discussies, die werden gevoerd. Maar ook
versterkte de Wereldraad zich. Niet minder dan acht groepen van
kerken traden als lid toe. De Wereldraad van Kerken telt nu 178
kerkformaties als lid.
I Verkouden
DAM PO
Bij oefeningen van de Amerikaanse
luchtmacht in de omgeving van
Bragg, Noord Carolina, zijn woensdag 30
van een groep van 300 parachutisten bij
het neerkomen gewond. Zestien van hen
zijn naar het hospitaal overgebracht.
Door een navigatiefout verlieten de pa
rachutisten de toestellen niet boven aan
gegeven terreinen, en velen kwamen in
de bomen terecht.
De circa 2.000 afgevaardigden, van
wie cr 200 uit Azië kwamen, bespra
ken niet alleen theologische proble
men, maar bemoeiden zich ook actief
met de politiek.
Zo is besloten, dat een delegatie
van de Wereldraad van Kerken van
7 tot 14 december in Johannesburg
besprekingen zal voeren met de
vertegenwoordigers van de Zuid-
af rikaanse kerken.
De delegatie zal worden geleid
door de Amerikaan dr. Frank Clark
Fry. Ook dr. W. A. Visser 't Hooft
is lid van deze delegatie.
Verder heeft de Wereldraad de ker
ken gevraagd de overgang van de
jonge Afrikaanse staten naar de onaf
hankelijkheid in alle opzichten te on
dersteunen door o.m. met de regerin
gen en de Verenigde Naties samen te
werken. Met vreugde constateert de
Wereldraad, dat een rij van Afrikaan
se staten om onafhankelijkheid heeft
gevraagd.
Tegelijk spreekt de Raad uit, dat die
volkeren, die nog afhankelijk zijn van
buitenlandse machten of die nog ge
regeerd worden door minderheden
ccn eijen regering kunnen kiezen,
Zinspelend op de spanningen in
Zuid-Afrika herinnert het Centrale
Comité nog eens aan de conferentie'
van Evanston 1954, die elke vorm van
rassenscheiding als in strijd met het.
Evangelie en het wezen van de chris
telijke kerk veroordeelde.
De bijeenkomst in St. Andrews,
verklaarde dr. Visser 't Hooft na
de slotzitting van gisteren, is één
van de meest productieve uit de
geschiedenis van de Wereldraad
van Kerken geweest. In vol ver
trouwen kan men verder de al
gemene vergadering, die het vol
gend jaar in New Dehli wordt ge
houden, voorbereiden.
Dr. Visser 't Hooft deelde ver
der nog mee, dat de besprekin
gen met de rooms-katholieke
waarnemers bijzonder gespannen:
enwaren geweest.
