CHRISTELIJK
3
ie ene
nè
Geef ons toch meer
hulppredikers!
Ledental breidde zich
gestadig uit
Een woord voor vandaag
Kanttekening
Zending tegen verlaging
normen van toelating
p-.Behoud enschoonheid der tanden
Mens niet berekend op
dreiging van toekomst
2
Haarlemmerolie
en efficiencv
In het blad. voor de hervorm
de ambtsdragers „Woord en
Dienst" schrijft de heer L. P.
Mundhenke over de plaats van
de hulppredikers in de kerk:
„Haarlemmerolie" en het moder
ne begrip .Efficiency", en dan
nog toegepast op het kerkelijk be
drijf.
Immers, we kunnen het over
veel oneens zijn. maar dat de aan
pak op het kerkelijk erf altijd
even ..efficiënt" is. daarover be
staat m.i. niet veel verschil van
mening.
Er wordt steen-en-been ge
klaagd, dat het pastoraat niet de
aandacht ontvangt die het toe-
tomt, en aan de andere kant ziet
men een categorie werkers over
het hoofd, die evenals de arbei
ders in de gelijkenis werkloos op
de markt staan.
ger met ,,G.O." werden aan
geduid. doch die nu worden beti
teld met ..catecheet", pastoraal
medewerker" of „hulpprediker".
Voor men tot de laatste categorie
behoort heeft men een studie van
zo'n jaar of acht achter de rug
terwijl men dan zeker vier a vijf
jaar ook praktisch werkzaam
moet zijn geweest.
Aan de opleiding zou men zo
zeggen, mankeert het dus niet,
dat zit wel goed! De vraag dient
dan ook gesteld: „Waaraan ligt
het dan wel?" Waarom kunnen
deze mensen, vooral als ze wat
ouder zijn, zo moeilijk aan de slag
komen?
Is het wellicht doordat ze niet
aan de weg timmeren, en dus niet
zo gemakkelijk in het gezichtsveld
komen?
Of is de laatste jaren de aan
dacht wat teveel gericht op het
apostolaat (Kerk- en Wereld) en
te weinig op het pastoraat (Her-
derl. Zorg)? Niet, dat er niet naar
een oplossing wordt gezocht. In
tegendeel de leemte in het kerke
lijk apparaat in „Kerk rn
ri Werk"
(ókt. *57), waarin wordt ingegaan
op de roep van ds. M. Groenen-
berg te Amsterdam o
predikanten".
In genoemd nummer i
„Méér
1 „Kerk
Werk" worden enige punten
naar voren gebracht, welke voor
het onderhavige onderwerp van
genoeg belang zijn om in een wij
dere kring dan de lezers van dit
orgaan te worden overwogen.
„méér hulppredikers!"
Deze laatste uitroep is geen
„cri de coeur" zonder meer. De
stelling „méér hulppredikers"
wordt met een sprekend voorbeeld
gestaafd.
Amsterdam toch telde in de ja
ren .dertig 30 predikanten en een
corps van 15 ,,G.O."s. Thans is
door het overlijden en pensioene-
ring het aantal in vaste dienst
zijnde „G.O."s tot drie gedaald.
Omdat de predikanten aan ge
regeld huisbezoek niet voldoende
toekomen, omdat hun preek- en
•rganisatorische arbeid, hun stu-
i semi-verplichtinge-
tijd
(het
allerlei commissies) te-
an hen opeisen, heeft
méér predikanten wei-
Vandaar de tegenoprocp
hulpkrachten".
Waarom deze mensen dan wèl,
zult u zeggen? Het antwoord
schrijf ik over uit „Kerk en
Werk". „De hulpprediker ziet
juist het pastoraat naast de cate
chese als zijn hoofdtaak. Ergo, bij
hem verdubbelt en verdrievoudigt
zich het aantal huisbezoeken en
ziekenbezoeken. Wanneer men nu
naar een oplossing zoekt voor het
pastoraat in de grote stad, dan
moet men niet om nóg meer pre
dikanten vragen, die ieder ook
weer een te groot deel van hun
tijd aan andere zaken moeten ge
ven. doch mensen wier hoofdtaak
in het pastoraat ligt. Vooral voor
de Amsterdammer (en dat geldt
niet alleen voor een bewoner van
de hoofdstad), die toch nogal ma
ling heeft aan titels en alleen
vraagt of de man en zijn wijze
van spreken voor hem acceptabel
is. behoeft heus niet altijd de do
minee te komen. Deze tijd ligt
ver achter de moderne Amster
dammer, bij vele anderen óók
Geldelijk ligt de aanstelling van
hulppredikers ook veel beter. Een
predikant vraagt een behoorlijke
som geld aan tractement, pen
sioenbijdrage, pastorie, aanslag
raad van beheer. Terecht. Men
schijnt in onze kerk van de stel
ling uit te gaan, dat
kudde
één herder dient te hebben. Bij
deze ietwat schaapachtige be
schouwing van de gemeente ver
geet men, gemakshalve, dat de
Oosterse herders meer dan éne
kudde samendreven in éne
schaapskooi en ook de weiden met
elkander deelden. De Westerse
herders om in de beeldspraak
te blijven schijnen altijd een
apart stukje land met een afzon
derlijk schaapskooitje te moeten
hebben. Zonder beeldspraak: ieder
een kerk of een wijk- of gemeen
tecentrum.
Wat dit alles kost behoeft waar
lijk niet te worden voorgerekend
en dat men beter twee hulppre
dikers, geldelijk gezien, kan heb
ben dan één predikant, is toch
niet overdreven. Uit hetgeen hier
voor gezegd is t.a.v. de arbeids
verdeling, volgt, dat deze twee
hulppredikers tesamen zesmaal
zoveel arbeid in het pastoraat
kunnen verzetten als éen predi-
Niet alleen in Amsterdam, doch
ook in andere grote gemeenten,
ligt dé oplossing in het aanstel
len van meer hulppredikers. In
Amsterdam is de nood het grootst
ongetwijfeld. Jammer, dat men
deze dingen bijna nooit ziet. Nog
minder, bespreekt!
i zijn, dat
hetzelfde
kan worden gezegd als van
„Haarlemmerolie": Goed voor
alle kwalen, je gebruikt ze als
het niet anders kan. maar zodra
het enigszins mogelijk is laat je
ze in de kast staan. Want het ar
tikel vervolgt: „Eigenaardig,
toen men jaren geleden, in Am
sterdam plannen maakte, kwam
er zelfs een plan uit de bus.
waarbij men een gedeelte van
de aanwezige godsdienstonderwij
zers eenvoudig had vergeten een
plaats te geven! Zij waren, theo
retisch, verdwenen.
De heer Mundhenke besluit:
Wel een duidelijke illustratie
van de gewoonte om de andere
mogelijkheden niet te zien. Mo
ge het niet tot de vrome wen
sen blijven behoren, dat onze
kerk zich bekere van haar or
ganisatorisch verkeerde weg".
TT - x - <-- - '5 V*"
Jaarverslag Pro Rege
„Veel zorgen en
veel zegen"
Ds. J. F. van Riemsdijk
Op voordracht van de minister van
landbouw en visserij is bij k.b. benoemd
tot hoogleraar in vaste dienst in de bij
zondere landhuishoudkunde aan de Land
bouwhogeschool te Wageningen dr. ir.
F. J. van Riemsdijk. Nadat in 1958
prof. Minderhoud zijn taak als hoogle
raar in de landhuishoudkunde had neer
gelegd. werd besloten wegens de snelle
ontwikkeling van de agrarisch-economi-
sche wetenschap, tot instelling van een
leerstoel in de algemene landhuishoud
kunde. waaronder gerekend de agra-
risch-economische politiek (welke leer
stoel door dr. J. Horring wordt vervuld),
alsmede een leerstoel voor de bijzonde
re landhuishoudkunde. Deze leerstoel
omvat de bedrijfseconomische grondsla
gen van de bedrijfsorganisatie en de be
drijfsvoering. waarbij o m. de volgende
vraagstukken aan de orde zijn: De
kostprijsberekening, de financiering en
de balans-waardering. Voorts zal dc
Nederland biedt
India hulp
De minister van buitenlandse zaken
ad interim, mr. J. de Quay, heeft aan
dc Eerste en Tweede Kamer oen brief
gezonden waarin hij mededeling doet
van twee te New Delhi tussen de Ne-
deflandse en de Indiase regering geslo
ten overeenkomsten, inzake de verbete
ring en uitbreiding van een opleidings
centrum voor huiden- en leerbewerking
en de aanleg van een proefpolder.
De Nederlandse bijstand voor het op
leidingscentrum in Baksjikatalab (Ut-
tar Pradesj) bestaat uit twee gedeel
ten: er wordt moderne apparatuur voor
het behandelen van huiden en het be
werken en verwerken van leer aange
boden en daarnaast worden drie instruc
teurs op het gebied van de huidenbe
handeling. het leerlooien en de schoen
makerij ter beschikking gesteld. Aan
de uitbreiding en verbetering van het
opleidingscentrum zal door Nederland
gedragen.
(Van een onzer redacteuren)
In het jaarverslag van de Ko
ninklijke Nederlandse Militai
re Bond Pro Rege, dat
dezer dagen in verband met
de algemene vergadering, op
14 september te Utrecht te
houden, is verschenen, maakt
de heer W. Nieuweboer, secreta
ris, zeer uitvoerig melding van
het wel en wee van de bond in
1959. Er is, zo schrijft hij, in dat
jaar heel wat gebeurd, en hij
somt op: drie nieuwe tehuizen
geopend, een begin gemaakt met
de bouw van twee tehuizen, be
staande tehuizen uitgebreid en
gemoderniseerd en voorbereidin
gen getroffen voor het ontplooien
van verdere acties. We kunnen,
zo constateert hij, met grote
dankbaarheid op dit jaar onzes
Heren terugzien. Vele zorgen,
veel zegen!
Veel zegen. „Onze organisatie mag
zich verheugen in een steeds verder
gaande consolidatie en uitbreiding. In
toenemende mate komt er activiteit in
de afdelingen zonder tehuis, hetgeen
grotendeels te danken is aan het werk
van onze propagandisten. Gestage uit
breiding van het ledental kenmerkte het
verslagjaar.
In het jaarverslag van de propa-
ganda-commissie wordt gezegd: „Aan
de vorming van nieuwe afdelingen
werd door de propagandisten alle
dacht besteed. Een vooruitgang met
45 afdelingen mag worden vermeld.
Aan de grote ledenwerfactie, de „Ac
tie 100.000", werd door ongeveer tach
tig afdelingen deelgenomen. Als ge
volg hiervan kon in het verslagjaar
het 70.000ste lid worden genoteerd".
De contributie-toename als gevolg
m de ledenwinst bedroeg ropd 18.000,
Het aantal afdelingen was ultimo de
cember 240, afdelingen mét tehuis 45
en bovendien behartigden 404 correspon
denten de bondsbelangen in h
plaats".
Wij zijn zeer dankbaar, aldus de heer
Nieuweboer, voor de steun, die w
ierwege bij ons werk ondervinden,
hebben een welwillend oor en w<
pen dat te behouden". Schrijvende
de voorlichtingsavonden over de militai
re dienst en de tehuizen, vervolgt hij:
„We lebben in het bijzonder bij de Ne
derlandse Christen-Vrouwenbond
groot gehoor en de belangstelling is
intensief. Hier klopt het moederhart. Er
is waarachtige interesse, en hoe groot
is niet het enthousiasme wanneer
een zomerse dag zo'n afdeling per
tobus een bezoek brengt aan een
meer van onze tehuizen." Voorts noemt
hij de Chr. Geref. Jongelingsbónd, de
het
voorbeeld konden zijn en een steun bij
dit werk? Meer en meer raken wij over
tuigd, dat er in onze Christelijke gezin-
;n iets stuk is of zoek is geraakt.
Toch zullen onze besturen en onze
tehuisleiders hier op de bres moeten
blijven staan en zich niet laten ont-
oedigen. De dagsluiting mag niet
worden prijsgegeven in onze tehui-
Verblijdend Is weer, dat de „gods
dienstige bijeenkomsten, die in een aan
tal tehuizen op zondagmorgen worden
gehouden, goed worden bezocht. De le-
gerpredikant houdt dan een preek, er
wordt gezongen, gebecfen, gedankt,
kortom: dat is voor de bezoeker-sol
daat zijn kerkdienst".
Financiën
P. Achterhof, de penningmees
ter, maakt in zijrf jaarverslag melding
een exploitatie-tekort van
1.175.96. „In de vijf afgelopen jaren
zijn de nadelige exploitatie-uitkomsten
van onze tehuizen toegenomen. Het zou
onjuist zijn dit verschijnsel geheel te
verklaren uit de ingebruikneming van
nieuwe tehuizen. Onze bond ontvangt
geen overheidssteun op basis van de
jaarlijkse financiële resultaten. Daarom
zijn de ontwaarding van de gulden en
de loonronden factoren, die voor orga
nisaties zoals onze bond, in volle om
vang in de exploitatie-resultaten door
werken. De toeneming van baten uit de
particuliere sector dient allereerst om
dit verschijnsel op te heffen. Sedert
1957 is de rijkssubsidie een van onze
belangrijkste bronneq van inkomsten,
getixeerd op 3.000 per tehuis. Voor
1960 werd dit bedrag slechts tot 3,250
verhoogd, Het is duidelijk dat. gelet op
de ontwikkeling, ,die onze bond in de af
gelopen vijf jaar heeft gekend, deze
vorm van overheidssteun voor belang
rijke verbetering vatbaar is, zonder
dat wij hierbij afbreuk doen aan een
harmonieus evenwicht tussen overheids
steun en particuliere steun. Een ande
factor, die in belangrijke mate heeft
bijgedragen tot de gestegen exploitatie
tekorten. is de zo noodzakelijke verbe
tering in de salariëring en pensioen
voorzieningen van onze tehuisleiders".
Int. Bond Inwendige
zending belegt
Europese conferentie
Van 29 augustus tot 2 september
s. belegt de Internationale Bond
)or Inwendige Zending en Christelijk
Maatschappelijk Werk te Kopenhagen,
in het voormalige kloostercentrum
„Vartov", zijn zesde naoorlogse con
ferentie.
Het onderwerp dezer conferentie is:
,Het gezin als gemeenschap, welke
een opdracht heeft, en tevens be
dreigd wordt" („Die Familie als be-
auftragte und bedrohte Gemein-
schaft").
De conferentie, waaraan afgevaardig
den der leden-organisaties uit verschei
dene Europese landen, alsmede enkele
belangstellenden deelnemen, wordt ge
opend met een lezing door prof. dr. N.
H. Se, uit Kopenhagen, over: „Wat be
tekent de wederkomst van Christus
de diakonia?"
In verschillende lezingen wordt het
eerder genoemde thema der conferentie
uitgewerkt, waarbij prof. lie. Karl Jans-
ien, uit Munster de vraag behandelt:
.,In hoeverre kan het natuurlijk gezin
worden vervangen?"; Domprobst dr.
Stig Hellsten uit Lulea spreekt over:
„Wat kan gedaan worden om het ge
zinsleven te beschermen en te bevorde
ren?" en dr. A. Bolle, uit La Chaux-
de-Fonds bespreekt: „Wat mogen wij
van het gezin als gemeenschap verlan
gen en verwachten?"
De leiding der conferentie is in han
den van de president, pfr. dr. W. Ber
noulli, voorzitter van de Zwitserse aan
gesloten organisatie, terwijl als secreta
ris optreedt de heer A. Otter, directeur
van de Centr. Bond voor Inwendige Zen
ding en Chr. Maatsch. Werk, uit Ne
derland.
De Internationale Federatie, welke
reeds in 1922 werd opgericht, hield in
de loop der jaren reeds talrijke con
gressen en conferenties, waar vele vra
gen op ht gebied van jeugdzorg, evan
gelisatie, bejaardenzorg, kinderbescher
ming, reclassering, maatschappeliik
werk e.d. yei*den behandeld. Sinds 1951
werden conferenties gehouden te Am
sterdam ('51), Zurich ('52), Hannover
('54), Bad Gastein ('56)
Wie ben ik? Ge zijt geschapx naar Gods evenbeeld, door God
gezegend en bestemd om koning te zyn van Gods schepping, j
Zo staat het op de eerste pagina van uw Bijbel.
Koning van Gods schepping ge behoeft maar één bladzijde
om te slaan en dan ziet ge wat er van die mens geworden is.
Hij heeft begeerd om goed èn kwaad te kennx en met die
kennis is de angst in z\jn leven gekomen. Als God de mens
zoekt verbergt hij zich. En als God hem vindt zegt die mens:
„Toen ik uw geluid in de de hof hoorde, werd ik bevreesd
Het schepsel prboeer tzich te verberg envoor zijn Schepper
omdat hij bang geworden is zo is het geworden en zo is het
nu nog. Angst beheerstons leven. Angst voor de medemens,
angst voor de geheimen die God in Zijn schepping gelegd
heeft. Angst voor het onbekende dat de dood is. Het is de angst
voor God, die diep ligt in ieder mensenhart, zelfs in liet hart
van de godloochenaar!
Zo zijt ge: een bang schepsel. Als ge in uw angst maar niet
blind zijt voor die eerste daden van Gods genade. „En de Here
God maakte voor de mens en voor zijn vrouw klederen van
vellen en bekleedde hen daarmeeGod laat de mens niet
in de steek!
AANVANKELIJKE FAMILIE-
Advertentie
Uamea-Gelei ES
Charme voor Uw handen
Eerste kweekschool op Nieuw-Guinea
(Van
medewerkers)
VERWANTSCHAP
IJET valt niet te ontkennen, dat overgang naar het socialisme niet
de toestanden in Rusland en noemen,
in de door de Sowjets overheerste Als een tweede verschil met het
landen aan het prestige van de marxisme heeft men wel aange-
communlstische beweging, althans duid, dat het bolsjewisme „chilias-
in de Westerse landen, afbreuk tische" trekken vertoont. Het ver
hebben gedaan. kondigt een blijde boodschap voor
In 1917 werd ook in ons land door alle verdrukten. Het stelt een aard
een der voormannen van de toen- se heilsstaat in het vooruitzicht,
malige S.D.A.P. gejuicht over het Maar deze trek valt toch ook in
nieuwe licht, dat in Rusland was op- het marxisme wel op te merken,
gegaan. Maar al spoedig verstom- al was Marx zelf nog sober in zijn
de het gejuich en ging men zich beschouwingen over de toekomst
van het Russische „socialisme" staat. Socialistische dichters en
distantiëren. Ook ging men de schrijvers waren hoger gestemd in
principiële verwantschap met het hun lofzangen over hetgeen „na de
Russische communisme met be- omslag" het deel zou zijn van de
slistheid loochenen. tot dusver „verworpenen der aar-
Grote teleurstelling was er in de de",
socialistische gelederen. Een teleur
stelling, die mede als gevolg had,
dat men zelf verschillende oude
stellingen prijs gaf, dat men al
meer zich ging bewegen in revisio
nistische richting.
Tussen het huidige socialisme,
Wel moet toegestemd worden, dat
het communisme mede beïnvloed
is geworden door, en ook wel ge
speculeerd heeft op, wat men het
Russische messianisme zou kunnen
noemen, namelijk het besef van
een wereldroeping van het Slaven-
Gereformeerde Jeugd Bond
Christelijk Jongeren Verbond. „Het is
alles even hartverwarmend. Zij de
ze organisaties zijn onze beste bu-
„Niet prijsgeven"
Zegen, maar ook zorgen. „De dagslui
ting in onze tehuizen behoudt de aan
dacht. We hebben moeten constateren,
dat deze dagsluiting in verdrukking
komt, mogelijk ook aan verwaarlozing
'ijdt. Zeer .sterk wordt geklaagd in dit
verband over de televisie. Maar ook is
het steeds weer een opvallend verschijn
sel, dat geklaagd wordt over de weini
ge steun, die verwacht zou mogen wor
den van de jongeren, die beter weten.
Is het niet schrijnend, dat een legerpre-
dikant die de dagsluiting gaat houden
Begin september zal eindelijk de eerste kweekschool in Nieuw-
Guinea geopend worden. Eindelijkreeds in 1953 deed de
zending de eerste voorstellen hiertoe. Haar werd aanvankelijk toe
gezegd, dat zij een gesubsideerde protestantse kweekschool medio
1954 zou mogen openen. Maar later werd deze toezegging ingetrok
ken. De vreugde is echter maar half. Want het wordt nu een
gouvernementsschool. Dank zij de voorsprong van het protestantse
onderwijs zullen de leerlingen vooreerst wel voor het overgrote
deel leden der Ev. Chr. Kerk en afkomstig van protestantse scho
len zijn, zullen zij steeds wel ynl- onderwijzers aan protestantse
scholen worden. De opening van een protestantse kweekschool (la
ter gevolgd door een r.k.) was dan ook billijk geweest. De regering
heeft anders beslist.
king veronderstelt drie gelijkwaardige
partners die een nagenoeg gelijke be
hoefte aan en mogelijkheid tot kweek-
schoolonderwijs hebben. Welnu: zo
ligt het niet. Gouvernement en missie
liggen een stuk achter bij de zending.
Bij het protestantse onderwijs bestaat
al veel langer en dringender een grote
behoefte aan papoese onderwijzers
met kweekschoolopleiding dan bij het
openbare en r ooms-katholieke,
heeft er bovendien zeer veel met
dig. En voorts: protestantse jongeren
met de vereiste vooropleiding zijn er
z mate, rooms-katholieke nau
welijks enkele.
Niveau
R.kpleidooi
afgeivezen
Zij heeft nog wel de mogelijkheid ge
opperd van een kweekschool onder tri
partiet beheer, nl. van overheid, missie
en zending. Het r.k. weekblad „De Tifa"
vraagt zich verwonderd af (in zijn nr.
van 16 aug.) waarom de zending dit
voorstel afgewezen heeft. Vreest de zen
ding de samenwerking met overheid en
missie? Laten wij maar ronduit ant
woorden: zij lokt ons beslist niet aan.
Advertentie
arm om haar schouder „J. Tiet met JsaclI
SrPmo"t ar' silt" o'vsrhcen ïo£"n ÏÏÏ'.ÏÏTÏÏÏ
i de brie-
men ik *.att u«t felle strijd voor zich zelf
streed Geloof me. hield ik vol. je zult het ner
gens vinden. Je kunt beter bij vrie™?e" Tuis'
Misschien kunnen we een poosje naar mijn hul
Mun moeder is een schat. .d'e ?f_'arm en zwij-
toe Inge maakte zich !os uit mijn arm en zwij
gend ging ze naar de kast om alles op te ker*c"-
Toen zij zich omkeerde zei ze: „Ik het nog
niet Ik weet niets meer. Ik ben hopeloos moe
van klles vón alles. Ik kan niet eens meer hul-
len Het leven is verschrikkelijk.
Wat moeten we in deze wereld nog doen? z^aar
liet zij zich in een stoel vallen en zijliet haar
hoofd achterover op de leuning rus*cn-Ik hf„ 5.P
medelijden met haar en het vreemder verwUderd
rit' me op dat ogenblik ver van haar verwijaera.
want die gevoelens kende ik niet. Daarvoor was k
noc te sfljdbaar. Maar ik nad mijn ouders en mijn
familie no's en ,k kon nog w«t doen voor
Ik zag nog vele mogelijkheden. Dit was een licht
punt voor me. Daarom zei ik „Kind, er is nog zo
veel te doen. We zijn nu eenmaal ln «Je wereld
en we moeten verder we moeten en jij .jOlDt
je nog op vele manieren verdienstelijk maken.
„Ik voel nergens meer wat voor.
Dat komt wel weer. als we een poosje verder
zijn. Maar we blijven samen Inge.
7e gaf geen antwoord. Ik had het gevoel dat ons
gesprek ten einde was. „Ik ga naar mijn kamer
zei ik. „ik heb nog wat te doen. Kom. als je me
trndig mocht hebben alsjeblieft naar mijn kamer al
is het in het holst van de nacht, maar wees ver
standig en tob met. want daar bereik je niets mee.
Ench komt er niet mee
ker niet beter van. Eigenlijk ben Ik ieen beet e ver-
bnasd over je, want meestal zie je van alle din
gen nogal de tragisch komische kant. maar die ge
lukkige trek is nu volkomen ln je zoek.
„Nee, niet in uw tasje alstublieft" zei hij kort en
ik bloosde om mijn bijna belachelijke onhandigheid
onder zijn ogen. Er v,
vragenstellen begreep ik
p o m a n
öoor neRm. steqqeRö&
antwoordde niet maar gebaarde met een
lusteloze hand, dat het zo goed was. Daarom ging
ik cn trok de deur zacht achter mij dicht. Terug
op mijn kamer bleef ik besluiteloos staan, want
waarvoor ik naar Inge's kamer was gegaan was
niet eens aan de orde gekomen. Ik haalde de brief
van vader, die ik op zo'n zonderlinge manier ln
mijn bezit had gekregen, weer uit de hals van mijn
blouse. Vernietig dit papier als je het ui je hoofd
hebt geprent, schreef vader, maar ik was er nog
niet toe eekomen.
wilde gaan
de fabriek
ogenblik juffrouw de Jong.
Toon ik om twaalf uur naar huls
hield de portier ml) bij de ujtgan
staande en zei: „E-
er is een Jonge mar.
Op hetzelfde ogenblik stapte uit de vrij donkere
portiersloge een jonge man fff
de portier niet
die tegen
zei dan: „Bedankt Van Riet"
zich toen tot mij richtte met de woorden: „Bent
u juffrouw De Jong?" Op mijn bevestiging vervolg
de hij: „Loopt u maar heel gewoon door. precies
als anders, ik loop wel even met u mee."
„Maar m'n heme) wie bent u". vroeg Ik min of
meer verbRasd door dit doortastend optreden.
,Dat is helemaal niet belangrijk", was zijn com-
mentaar en zonder mij aan te zien vervolgde hij:
„Ik heb een briet van uw vader, dat is vee) be
langrijker vermoed ik. Die moest ik u persoonlijk
overhandigen en hoe onopvallender u die nu weg
steekt hoe liever ik het heb. Hier." Met een han
dige beweging schoof hij de cveloppe uit de mouw
voering van zijn colbertjasje.
kans op
ik had niet anders te
doen dan strikt de bevelen van de jonge man op
te volgen.
„Hier, een interessante boekenetalage. Stop die
brief m uw blouse zo juist, prachtig. Dag
juffrouw De Jong", en zacht en met een aardige
glimlach op zijn gezicht voegde hij er nog aan toe:
„Good luck." De ionge man schoot een dwars
straat in en hoewel ik hem met mijn blik niet wil
de volgen deed ik het toch maar hij was spoedig
spoorloos. Dit alles had mij een gevoel gegeven
alsof ik plotseling in een groot gevaar -erkeerde
Ik rende daarom naar huis en eerst op mijn ka
mer begreep ik de zin van al deze geheimzinnig
held. want hadden ze deze brief op de jonge man of
mij bevonden, het zou ons slecht zijn vergaan. Va
der had de weg ter ontkoming voor Martha en Sa-
nu geëffend Alles was nu in kannen en kruiken sn
een wagen van de „Wehrmacht" zou hen als eer
ste etappe op die weg naar de Achterhoek bren
gen. Het hele geval vervulde mij met trots én ik
kreeg weer datzelfde gevoel dat ik had toen ik de
vorige keer van huis kwam. het gevoel, da. Ik
waarlijk iets ondernam tegen de bezetter en voc
de Wehrmachtswagen deed me krullen van plezier.
Mij restte alleen te regelen, dat Martha en Samu
's morgens vroeg op de afgesproken plek zouden
zijn.
Zelf naar hun huis te gaan leek mij een te ge
vaarlijke onderneming, want wie kon mij garande
ren, dat mijn wegen niet werden nagegaan na dat
hartelijke bezoek van enkele weken geleden. Daar
om had Ik Inge willen vragen met Martha een af
spraakje te maken om mij ergens te ontmoeten,
Martha kon dat vrij gevaarloos doen omdat zij
geen sterk Joods uiterlijk had er. zich zo nu en dan
vrij op straat kon bewegen zonder ster. Verder had
den wij beiden een vals identiteitsbewijs bezorgd
Dat betekende voor Samu niet zoveel door zijn
uiterlijk, maar voor Martha had het een bijzonde
re zin. Het had haar tenminste al twee keer uit
dc moeilijkheden gehouden.
Zo was ik dus vol goede moed voor het slagen
van de plannen al was de eerste tegenslag Inge.
Wordt vervolgd
Daarom heeft de missie ook aange
drongen op de verlaging der normen
toelating voor deze kweekschool
o.a. weer „De Tifa" van 16 aug.).
Sedert 1953 heeft de zending herhaalde
lijk om de opening van een kweekschool
gevraagd, tot welke leerlingen met het
einddiploma van p.m.s, (primaire mid
delbare school) toelating zouden krijgen.
Voor een behoorlijk peil van de kweek
school is dat beslist nodig.
De missie heeft hiertegen echter be
varen. omdat.er dan vooreerst na
genoeg geen r.k. leerlingen op de school
zullen komen. En dus pleit zij voor een
toelatingsnorm, die lager ligt, nl. op het
niveau van het einddiploma der o.d.o.
(opleidingsschool voor dorpsonderwij
zers). Met andere woorden, omdat de
missie in het verleden niet voldoende
gezorgd heeft voor het peil van haar on
derwijs en daardoor nog steeds achter
ligt, zou het peil van de kweekschool
gedrukt moeten worden. Wij protesteren
hiertegen temeer, nu pater Stokman
door het stellen van vragen aan de mi
nister en staatssecretaris van binnen
landse zaken dezer dagen zijn steun
dit missiestandpunt gegeven heeft.
Geen verlaging
Vele protestantse Papoea's heeft het
uitstel der opening dezer kweekschool
gedurende vele jaren pijnlijk getroffen,
Voor hen betekende dit: Nederland
houdt onze ontwikkeling tegen. Nog dit
voorjaar zeiden zij wat cynisch tegen
elkaar: acht, die wordt dit jaar nog niet
geopend! Gelukkig geschiedt dit nu
Het is het verlangen van de zen
ding dat de regering na dit lange uit
stel der opening niet weer een fout
zal begaan door het peil van deze
school tot schade van het onderwijs
nodeloos terwille van de missi'
te drukken. De Papoea's zien scherp
toe, waar het hun ontwikkeling be
treft! Daarom vraagt de zending
hiervoor de aandacht, nu van r.k. zij
de de zaak ln openbare discussie
wordt gebracht, al zal haar wel weer
verweten worden, dat zij weinig vre
delievend gezind is.
als wij dit in Westerse landen zien dom, vooral van het Russische volk
optreden, en het Russische com- dat ook reeds onder het Tsarisme,
munisme zijn inderdaad vele en gro- bewust of onbewust, tot bepaalde
te verschillen aan te wijzen. Moet handelingen inspireerde. Zo ging
men nu, gelijk velen in het Wes- men nu de Russische communisti-
ten geneigd zijn te doen, alle „fa- sche leiders Lenin en de zijnen
miliebetrckkingen" loochenen en beschouwen als de pioniers voor
het voorstellen, alsof men in Marx het grote werk der bevrijding van
niet de stamvader had? gehele wereldproletariaat.
Er is een tijd geweest, waarin men
Het bolsjewisme kon zich in ve- spoedig de wereldrevolutie en de
le opzichten terecht op Marx be- vestiging van het socialisme ver
roepen, ook ai geeft het niet aan wachtte. Toen deze verwachting
alle leerstukken van deze meester jjdel bleek, werd de leus: het so-
dezelfde uitwerking. Er zijn afwij- cialisme bouwen in één land.
kingen. De belangrijkste schijnt Maar men hield ondertussen vast
ons, dat omtrent de overgang van aan een imperialistische politiek,
het „kapitalisme" tot „socialisme" en na de tweede wereldoorlog
door het Russische communisme heeft men in deze lijn stellig veel
enigszins andere gedachten worden bereikt.
ontwikkeld dan Marx verkondigde. Verschillende landen kwamen in
Deze was van gevoelen, dat iiet de greep van Rusland. Sommige
kapitalisme eerst rijp zou zijn voor landen werden ingelijfd, andere
de overgang tot het socialisme, als werden genoodzaakt zich onder een
het kapitaal opgehoopt zou zijn in communistisch bewind te bukken,
weinige handen, als de bedrijfs- i„ Azië trad China in dezelfde
concentratie een toppunt had be- geest op.
reikt en de „proletariërs" in steeds Zo kan men zeggen, dat een der-
grotere ellende waren neergedrukt, de der wereldbevolking onder een
als de sociale tegenstellingen al- communistisch bewind, althans on
thans veel scherper waren gewor- der sterk communistische invloed
den. Dan zou het kapitalisme iu- staat. In Azië en Afrika, ja
eenstorten, bezwijken onder de zelfs in Zuid-Amcrika ontbreekt het
aanval der proletariërs.
Volgens deze theorie zou een in
1917 weinig industrieel ontwikkeld
land ais Rusland, met een minder
heid van „proletariërs", nog niet
rijp zijn geweest voor het socialis
me. Immers, hoe arm de Russi
sche boeren ook veelal waren,
„proletariërs" ln marxistische zin
het communisme nergens aan per
sonen en groepen, die de werelo'
voor de denkbeelden van het com
munisme willen winnen.
Marxistisch is ten slotte ook de
dictatuur van het proletariaat nis
middel tot de vestiging van d<
communistische maatschappij
Maar oude sociaal-democraten heb
waren *"zij" niet.'" Industrieel "stond 5™ fich niet voorgesteld dat de
Rusland In 1917-18 nog niet op een 1 ftatuur op een zo wrede wijze
hoog concentratiepunt. uitgeoefend zou worden als ze ts n,
meer dan een Europees land thans
De Russische communistische geschiedt.
leiders waren echter van oordeel, Marx verwachtte, dat het socialis
dat het in een land reeds voldoen- me de religie „vanzelf" zou doen
de was voor de overgang naar het verdwijnen. Maar de communis
socialisme, wanneer de gewichtig- ten geloven kennelijk niet in dai
ste takken van industrie, crediet „vanzelf". Zij willen althans aan
en verkeer in kapitalistische ban- dat verdwijnen gaarne medehelpen
den waren gekomen. Ook was de door tal van maatregelen, die de
geheime propaganda reeds jaren- geestelijke vrijheid aantasten,
lang erop gericht geweest om de Zo is er tussen het Marxistisch
geesten rijp te maken voor revolu- beïnvloede socialisme en het com-
tionair optreden. De ellende der munisme overeenstemming naast
massa, mede als gevolg van de groot verschil. Zekere aanvankelij
oorlog van 19141917, had voorts ke familieverwantschap is onloo-
velen ontvankelijk gemaakt voor chenbaar. Wel moet er ook reke-
revolutionalre denkbeelden. nlng mee worden gehouden, dat on-
Een werkelijk diepgaand principi- der de Europese socialisten het
eel verschil kan men evenwel dit marxisme door velen in feite al
onderschelden gevoelen over de meer Is losgelaten.
Dr. Chisholm waarschuwt
„Geen onzer menselijke instel
lingen is erop berekend het op te
nemen tegen de soort dreiging,
die bestaat sinds oorlogvoering
synoniem is met zelfmoord van
het ras en geen enkele groep zich-
tegen de dood kan beschermen".
Deze plechtige waarschuwing is don
derdagavond laat door de Canadese
dr. G. Brock Chisholm, voormalig di
recteur-generaal van de Wereldgezond
heidsorganisatie en van de Wereld
federatie van Geestelijke Gezondheid,
geuit op een zitting van de Interna
tionale Conferentie over de Weten
schap van de Vooruitgang van Nieu
we Staten.
deren kan overkomen is dat zij op
groeien naar het evenbeeld hunnr
ouders, aangezien die bewezen heb
ben niet te passen 'n een wereï'
waarin oude waarden en indeeën aar
sturen op de algehele vernietigii.,
van de mensheid.
Dr Chrisholm was van mening, dat n
mensheid handelt als een man, di
opdracht geeft voor een vlucht re:
om de wereld aan een piloot, di
nog steeds meent dat de wereld v1^
is.
Om aan de uitdaging van nieuwe ti
den het hoofd te kunnen bieden
zijns inziens een algehele herzieni
van de geesteshouding en de opvoed
kundige methodes een vereiste.
Hij deed een beroep op de ouders oir
oprecht te zijn tegenover hun kirde
ren, opdat het vertrouwen dat die
Hij verklaarde, dat het ergste wat kin- in hen stellen niet beschaamd woidt.
