De Kabinetscrisis van 1935
Amerikaanse radio zal
stereofonisch worden
Parijs aanvaardt gelaten
de nieuwe (oude) mode
Radio
programma
W«kfj/éét
„Als er iemand is ik heb dit meermalen in vergaderingen buiten de Kamer
uitgesproken onder onze Nederlandsche staatslieden, voor wien ik de hoogste
achting koester èn om zijn karakter èn om zijn kennis èn om zijn werkkracht, dan
is het Dr. Colijn, en ik weet, dat wederkeerig zijn gevoelens voor mij even ivarm
en hartelijk zijn".
„Hier achter de regeeringstafel kent men alleen in deze Kamer men-
schen, die, elk naar hun beste welen en naar hun beste inzicht, het belang
van het land voorstaan en verdedigen."
Dr. H. Colijn. Rede in Ho Tweede
Kaïner. (27 september 1935)
vanavond
De symfonische suite Scheherazade"
van Rimski-Korssakow, uitgevoerd
door het Gelders Orkest onder leiding
van Alfred Salten en de violist Simon
Kooke, kunt u tussen 7.25 en 8.20 uur
horen in het KRO-programma via
Hilversum II. Om half negen dan het
cabaretje ..Boordje los" en om 9.15 het
tweede deel van het hoorspel ..Een
men kan bang zijn voor huizen" van
Rolf Petersen.
De VARA laat tussen 8.05 en 8.40
uur een platenprogramma met Neder
landse artiesten horen en nodigt u
daarna uit tot een muzikale rondreis
langs de Mississippi, tezamen met het
Promenadeorkest. Christine Spieren
burg en Bert Robbe. Om 9.0 uur het
cabaret „Veranda" en om 19.40 uur
een herinneringsprogramma met de
nu 81-jarige revue-compère Raf
Kapper.
het Nederlandse volk
te stellen.
Wellicht ook in verband met deze
bedoeld als
het Nederlandsche v
geheel persoonlijken aard", dat
bedoeld als „een woord
Hoewel zulk een motie niet inge-
yiJFENTWINTIG JAAR GELEDEN vond in de maand juli een sommigen jidi Mvroegen of dr. Colijn
kabinetscrisis plaats, waarover tijdgenoten noch historici het coniriict^rnet d*F voUcavertegenwoord£
toel ooit eens zullen worden! Er zijn er die deze crisis geforceerd ging dit college thans voorbij wenste
achten door dr. Colijn, als leider van het Kabinet; anderen daaren- maf£ ^ve™ ^r5oUr"S™Pï? "di
tegen geven van alles de schuld aan de rooms-katholieke Kamer- minister-president publiekelijk op at-
fractie, die bij monde van haar fractieleider, prof. Aalberse, haar
vertrouwen opzei aan een kabinet, waarin drie rooms-katholieke het kabinet
ministers zitting hadden. Wie ook vandaag van mening is, dat het
destijdige Crisis-Kabinet Colijn een verkeerde politiek voerde, zal
het geheel begrijpelijk vinden, dat de rooms-katholieken op een
gegeven moment niet langer wensten te volgen; wie op het klassieke toespraak
standpunt staat, dat alleen hij vertrouwen aan een kabinet mag
opzeggen, die in staat is een beter kabinet te vormen, zal van
oordeel zijn, dat prof. Aalberse onverantwoordelijk spel speelde, ^nmoediging
Reeds op 5 december 1934 schreef
dr. Colijn aan gouverneur-generaal De
Jonge: „Met den politieken toestand
gaat het hier op het oogenblik precies
als in den tijd van het kabinet Cort
van der Linden. De wereld is vol van
critiek, niemand is tevreden maar nie
mand heeft den moed om de zaken
over te nemen."
Gegeven de spanningen die er. ook
volgens dr. Colijn. bestonden kan
daarom één ding geconcludeerd wor
den als historisch feit: hóé men ook
de casus positie van deze kabinetscri
sis wil stellen, niet ontkend kan wor
den dat daardoor een zekere opkla
ring tot stand kwam. die althans tij
delijk een zekere verbetering van sfeer
heeft gegeven onder de leidinggeven
de politici.
BEZUINIGINGSONTWERP
Op donderdag 17 juli 1935 ving de
Tweede Kamer, direct na de herden
king van de zo pas overleden minis
ter van staat Cort van der Linden, de
behandeling aan van het grote bezui-
nigingsontwerp, waaraan het kabinet
maandenlang had gewerkt. Het ont
werp was alom in den lande met ge-
reserveerc-'.ieid ontvangen, al was een
ieder- het er over eens dat er bezui
nigd moest worden. Had deze bezui
niging -echter als achtergrond een-
Juiste economische politiek? Daar kabinet Colijn. door géne volgens het
voor deze laatste vraag het zittend antwoord van professor Aalberse.
kabinet-Colijn verantwoordelijk was, Op donderdag 25 j
concentreerde zich het debat op de hele kabinet ontslag!
algehele economische politiek van het
kabinet.
De socialistische fractieleider ir. J.
W. Alberda opende de debatten, en
prees wel de democratische wijze
waarop dit ontwerp werd behandeld,
kamerfracties, nu opgelost of niet.
Zóó is de vraag stellig niet juist
geformuleerd. Want dit kabinet
dat een nieu w kabinet is, al
zitten de vorige ministers er allen
in dit kabinet heeft geen con
flict met de Kamer of met één der
kamerfracties.
Dat kan zelfs niet want ze
hebben elkaar nog niet ontmoet.
Men zou de vraag in elk geval zóó
moeten formuleeren: bestaat er
gevaar, dat tusschen het nieuwe
kabinet en de Kamer een gelijk
soortig conflict zal ontstaan als
ontstaan is tijdens het bewind van
het vorige Kabinet."
diend is en daarover dus ook geen net "«eraard uitvoerig ter sprake.
stemming mogelijk is, houdt deze waarb" dr' Col"n """eerst opnep om
verklaring der roomsch-katholieke
fractie een ondubbelzinnige ver
oordeling in van het algemeen
regerbeleid der regeering, met
name dan van het beleid op sociaal
en economisch gebied.
Een soortgelijke verklaring is
afgelegd geworden door de sociaal
democratische en communistische
kamerfracties, benevens door een
paar op zich zelf staande leden der
Kamer.
Wadr aldus de meerderheid der
Kamer blijk heeft gegeven van
afkeuring van het algemeen be
leid der regeering, van welk beleid
het in behandeling zijnde ontwerp
slechts een onderdeel uitmaakt, is
het kabinet tot het besluit ge
komen, dat het thans gewenscht is
schorsing van behandeling van het
wetsontwerp tot verlaging der
openbare uitgaven te verzoeken,
opdat het zich kunne beraden over
den nieuwingetreden toestand, ten
einde de Kroon hieromtrent van
advies te kunnen dienen."
het kabi- gehoor te
het verspreiden van geruchten
over personen die in het kabi 't za
ten: „Rust is ook gewenscht, waar
het geldt allerlei geruchten over per
sonen. die van de waarheid even ver
verwijderd zijn als de Noordpool van
de Zuidpool. Om slechts één enkel
voorbeeld te noemen: ik zelf zou, zoo
wordt rondverteld, 140 hofsteden heb
ben gekocht en 400 woonhuizen, uit
vrees voor de devaluatie. Ik heb nim
mer ook maar één enkele hofstede
bezeten en bezit er nog geen. De 400
huizen moeten tot 3 worden terugge
bracht. en die bezit ik al tien jaar".
Velen zullen zich nog herinneren het
woord dat voor sommigen in die da
gen tot een spreuk is geworden, die
men later wel terugvond op kalen
ders: „Zonder rust geen zelfbeheer-
sching en zonder zelfbeheersching is
vastberadenheid niet mogelijk".
Al met al was dit psychologisch
een knappe, beschouwelijke rede. die
boven het conflict uitwees. Tevens was
het oer-modern om zich via de radio
rechtstreeks tot het publiek te wen
den, zoals ook na de oorlog al meer
de gewoonte werd van diverse Euro
pese regeringsleiders, wanneer bijzon
dere spanningen optraden in het poli
tieke leven.
AFHANDELING
ïtwoord van proiessor Aamerse. - -j? ,r!Astic? 'LThefllnfiiit Op dinsdag 17 september 1935 open-
Op donderdag 25 juli vroeg hpt ge- Y™af, hem en d? doorns-katholieke de Hare Ma'esteit de Koningin de zit-
Sïpa?S" werd deuit™H'36 S,ata-Gen"aal' -
als volgt door hem behandeld:
FORMATIE AALBERSE
Zonder advies te vragen aan de frac-
- - tieleiders, of ook maar aan de presi-
het ontwerp zelf had hij denten der Kamers en de vice-presi-
TT"'- dent der Raad van State, droeg Hare
Majesteit vrijdagmorgen 26 juli de
kabinetsformatie op aan prof. Aalber
se. Nergens werden zijn kansen hoog
aangeslagen. Die zelfde avond ver
klaarde het rooms-katholieke dagblad
.De Tijd" zich tégen een rooms-rood
geen goed woord over: „Het
moet omgegooid Ik doe met vol
le overtuiging een beroep op al de le
den dezer Kamer, die
woordige politiek geen heil meer ver
wachten."
Jhr. De Geer, namens de rfiriste-
lijk-historische kamerfractie, stelde kabinet,
zich geheel achter het kabinet: „De
financieele toestand blijft dan ook
zeer zorgelijk. En dit moet. dunkt mij,
„Maar, zoo zal men vragen, kan
de regeering wel de plannen vol
brengen die zij zich heeft voorge
steld? Ook daarover wil ik iets
zeggen, omdat mij uit de pers
blijkt, dat er over de positie van
het kabinet eenige verwarring
heerscht. Ik heb toch gezien, dat de
vraag gesteld wordt: is het con
flict tusschen kabinet en Kamer,
althans tusschen kabinet en één der
haar Troonrede onder
„Met name kunnen devaluatie van
de munt of prijsgeven van den gou
den standaard niet beschouwd worden
als middelen, die dc volksgemeen
schap als geheel baat zouden brengen".
Het kabinet zou nog precies één
iaar de gelegenheid hebben om deze
-olitiek te volgen! Die zelfde dag drong
orof. Aalberse in de kamerzitting aan
np spoedige hervatting van de beraad
slagingen rondom het voorgestelde be-
zuinigingsontwerp. Op dinsdag 24 sep
tember werden deze beraadslagingen
inderdaad heropend met een rede van
dr. Colijn, waarvoor ook op de publie
ke tribune grote belangstelling be
stond. Het was opmerkelijk dat dr. Co
lijn herhaaldelijk sprak over dit ka
binet. waar hij bedoelde het vorige
kabinet. Uit het gelach van de kamer
leden kon echter geconcludeerd wor
den dat er een andere, betere stem
ming was dan in de julimaand Er
scheen allerwege een bereidheid de on
aangename juligebeurtenissen te ver
geten
Uiteraard werd uitvoerig nage
kaart over de afgelopen kabinetsfor
matie. werden misverstanden wegge
werkt. en deden prof. Aalberse en dr.
Colijn alle mogelijke moeite om el
kaar weer de hand te reiken en wel
willend te bejegenen. Het opmerkelijk
ste was dat het bezuinigingsontwerp
zelf nauwelijks meer tersprake kwam.
in een bijna lauwe behandeling deed
men het bezuinigingsontwerp af.
Op woensdagmiddag 2 october werd
het bezuinigingsontwerp, dat zoveel
beroering had gewekt met 51 tegen
23 stemmen aangenomen, minus één
paragraaf ervan die door minister Slin-
genberg moest worden teruggetrokken.
Maar dat was bijeaak.
Al nakaartende over de kabinetsfor
matie, waarover men interessante op
merkingen vindt in de handelingen
der Tweede Kamer, hadden ook de
rooms-katholieken zich opnieuw ach
ter het kabinet Colijn geplaatst. Daar
mee waren de eigenlijke problemen
van economische aard niet opgelost
tussen het kabinet en zijn tegenstan
ders. maar waar deze tegenstanders
niet in staat waren gebleken eendrach
tig een nieuw kabinet te vormen dat
vorm wist te geven aan de politiek
waaruit de bezwaren opkwamen, was
men genoopt dr. Colijn aan het be
wind te laten. Ongetwijfeld een groot
politiek succes voor dr. Colijn. die dit
maal. door de zaken scherp te stellen,
de slag gewonnen had. Iets daarvan
klinkt nog na in een schrijven van
gouverneur-generaal De Jonge, die op
12 augustus 1935 aan dr. Colijn
schreef:
,Jk moest meer tijd hebben
om U te schrijven, want er zijn
telkens dingen waarop ik zou
willen reageren, maar die ik te
lang moet laten liggen. Zoo de
crisis. Ge begrijpt met hoeveel
belangstelling wij die gevolgd
hebben. Uw houding bij de ver
dediging van het bezuinigings
ontwerp: niet alleen een meerder
heid, maar een meerderheid mét
steun van de katholieken, vond ik
aanvankelijk wel zeer straf, maar
zij bleek een prachtig stuk poli
tieke strategie, over het welslagen
waarvan ik mij begrijp, dat ge
voldoening gevoelt. Ge zult wel
willen aannemen, dat de afloop mij
bijzonder aangenaam is, nu ik U
ook in de toekomst achter mij mag
weten."
reden te
de regeering. die op dit punt stel
lig doet al wat mogelijk is en aan
wie men zelfs wel eens verwijt, dat zij
zich te eenzijdig op dit deel van haar
taak oriënteert, met alle kracht te
steunen."
Zeer critisch was de rede van de
s-kathoheke fractieleider, prof.
Na diverse individuele besprekingen
vond zaterdagmiddag 27 juli een con
ferentie plaats tussen de kabinetsfor
mateur en de fractieleiders Goseling,
Alberda, Schouten, De Geer en Biere-
ma. Men was er éven verwonderd
over dat Schouten wél aanwezig
en Joekes niét! Maar de besprekin
gen tussen prof. Aalberse en de vrij
zinnig-democraten waren zo ongeluk
kig verlopen, dat mr. Joekes niet voor
de gemee-schappelijke bespreking uit-
Aalberse, wiens rede de volgende dag genodigd was Direct na deze gezamen-
door de anti-revolutionaire fractielei- ijj^e conferentie legde prof. Aalberse
der Schouten scherp bestreden werd <je kabinetsformatie neer. Slechts Jhr.
Op vrijdag 19 juli kwam dr. Colijn De Geer werd die av0nd nog voor na-
lange rede der advies bij de Koningin geroepen.
Maandagmorgen 29 juli ontving dr.
i het woord, die
het bezuinigingsontwerp persoonlijk
verdedigde. Politiek centraal was
daarbij een opmerking die hij tot prof.
Aalberse richtte:
„Maar deze merkwaardigheid
zou zich zelfs kunnen voordoen,
dat, indien desondanks, dat is on
danks een eventueel tegenstemmen
van de roomsch-katholieke fractie,
het wetsontwerp toch werd aan
genomen, mat natuurlijk niet te
verwachten is, maar ik stel het
even, ook een situatie ingetreden
zou zijn van politieken aard. die
de vraag zou doen rijzen, of het
kabinet zijn taak wel verder zou
kunnen voortzetten, want dan zou
het kabinet op voet van oorlog zijn
gekomen met de grootste fractie in
de Kamer onder de groepen, waar
van het tot nog toe steun ontvan
gen heeft."
opdracht tot kabinetsfor
matie, en die zelfde morgen ving hij
aan met een conferentie met prof.
Aalberse Die avond schreef het so
cialistische dagblad „Het Volk": „Keert
Colijn terug???" Een schok van ver
ontwaardiging gaat door de breede
massa van het het Nederlandsche volk.
dat rekende en na het parlementaire
conflict mocht rekenen op het einde
van de colijniaansche aanpassing."
Maar het was inmiddels duidelijk
dat de socialisten zéér teleurgesteld
waren over het feit dat prof. Aalber
se geen poging had gedaan een
rooms-rood kabinet te vormen!
De formatie-poging van dr. Colijn
slaagde spoedig, reeds op woensdag
31 juli Het gehele oude kbinet keer
de weer. aangevuld door mr. M. Slin-
genberg voor sociale zaken, aangezien
dit departement vacant kwam door
dat prof. dr. J. R. Slotemaker de Brui
ne definitief naar onderwijs, kunsten
chappen ging. De portefeuille
er- van economische zaken weid gesplitst,
en verdeeld tussen de ministers Ge-
de lissen en Deckers. De opengevallen
portefeuille van defensie bood dr. Co-
p. lijn aan mr. Goseling aan, maar
En daarmee was in feite de
ling geworpen het kabinet eiste
der meer het voorstemmen vai
rooms-katholieke fractie!
Na de verdedigingsrede van m.--- -
J. Oud. als minister van financiën, deze daarvoor bedankte, ging hij deze
antwoordden de diverse fractieleiders, zelf (naar achteraf bleek voor t
Uiteraard was het antwoord van prof. jaar.) ad interim beheren.
Aalberse bepalend, dat hij na een lan- De Koningin ontsloeg het kabinet
ge rede gaf: „De practische conclu- niét; de Kamer werd niet opnieuw
sie hieruit is deze, dat. wanneer de bijeengeroepen; slechts werd bekend
door de regeering gevraagde motie gemaakt dat dr Colijn op vrijdag
van vertrouwen in het algemeen re- avond 2 augustus voor de radio zou
geerbeleid waarvan dat op sociaal komen. Daar was op zijn minst wel
en economisch gebied thans het voor- enige reden toe. want het was voor
naamste onderdeel is. wordt voor- vrijwel niemand duidelijk wat er nu
gesteld en in stemming gebracht, wij precies veranderd was. Woensdag-
daaraan onze stem niét zullen kunnen avond 31 juli verklaarde „De Tijd",
geven." blijkbaar met het oog op de wei-
Er werd naar de redevoeringen die gering van mr. Goseling in het kabi-
na deze verk'aring werden gehouden, net zitting te nemen, over de kabi-
niet meer met aandacht geluisterd; al- netsformateur en zijn resultaat: ..Hij
les wachtte op dc reactie van de re- heeft zijn kabinet een beetje gerecon-
1ng. Deze kwam in de avondverga- strueerd. maar een man gedragenidure
an een door het vertrouwen der roomsch-ka-|nernc
luidde: tholieke fractie, heeft hij er niet in
opgenomen." Het was nog weinig aan
moedigend voor de roomse ministers,
die weer bereid waren hun portefeuil
le op te nemen!
Waterdruppels
van Cartillo
(Van onze moderedactrice)
PARIJS, zaterdagavond
Na de eerste enerverende modeda-
gen begint er weer wat rust te komen
in de gemoederen. Men heeft het be
sluit der modekoningen ons terug te
doen keren tot de jaren 1920-1930, zij
het dan in moderne visie, gelaten aan-
Opgewekte geesten zien er zelfs wel
wat in. Het waren immers de jaren
waarin de vrouw zich vrij maakte van
de knellende banden der conventie.
waarin een niewe wereld voor haar
openging, die veel verrassingen inhield
en waarvan men de teleurstellingen
manmoedig leerde slikken.
De vrouwen van vijftig herinneren
zich plotseling heel haar garderobe uit
die jaren weer en kunnen hun doch
ters er boeiend van vertellen.
„Door den geachten afgevaar
digde, den heer Aalberse is aan
het slot zijner rede namens de ge-
heele roomsch-katholieke kamer
fractie de verklaring afgelegd, dat,
indien een motie van vertrouwen
in het algemeen regeerbeleid
waarvan dat op sociaal en econo
misch gebied thans het voornaam
ste onderdeel is wordt voorge
steld en in stemming gebracht, de
geheele katholieke fractie daaraan
kaar stem zou onthouden.
COLIJN VOOR DE RADIO
De radiorede die dr Colijn op vrij
dagavond 2 augustus 1935 hield, is één
zijner bekendste radiotoespraken ge
worden. die ook vandaag nog het her
lezen waard is.
Waar het nieuwe kabinet op was ge
treden zónder regeringsverklaring, en
tot deze staat geklommen
Nemen we bijvoorbeeld eens Jacques
Estarel.
Hij kwam in de publieke belangstelling
s chansonnier. Hij kwam bij de te-
visie terecht en werd natuurlijk net
als andere sterren geïnterviewd. Daarbij
onthulde hij ..dat hij eigenlijk ingenieur
was maar dat vond hij zo nuchter en ging
zingen. Tot ook dat hem verveelde.
Hij ging japonnen ontwerpen en huurde
meteen een pand in een der zijstra-
an de Champs Elyssées om daar een
knus en origineel zaakje te beginnen. Hij
richtte het apart in met rustieke stoeltjes
cn een toneeltje, waar hij af en toe zijn
klanten op een liedje vergastte.
In deze dure straat, waar alleen heel
winkelen, werd hij een eve
nemem. mj en zijn zaak werden het mid
delpunt van een groep jonge sterren. Toen
ook Brigitte Bardot een klant bleek te
worden, was zijn succes gemaakt. Na en
kele jaren reeds werd hij toegelaten tot
het machtig Syndicat de la haute couture.
Aanvankelijk ontwierp hij in de stijl Saint
Tropez. Maar nu is hij de ontwerper van
kostbare toiletten. Hij is een meester in
geboruurde japonnen. En hij vaart er wel
bij. nu hij zijn liefhebberij met een ge.
zeten zakenmanschap heeft kunnen ver
enigen. Zijn grote show. tachtig toiletten
heeft hij ditmaal echter niet gegeven in
zijn knusse zaakje, maar heel groots in
het gebouw van het syndicat des inge-
Helaas. want in de enorme, volmaakte
onpersoonlijke ruimte, kon nauwelijks
enig geestdrift gedijen. De modellen wa
ren rustig en heus plezierig om naar te
kijken.
Het bruidstoilet, het slotstuk van iedere
collectie, vermocht hun koelheid te over
winnen. Het was dan ook bijzonder: een
wit fluwelen princessejapon met een ka
zuifel, die van de schouders af naar vo
ren viel. De bruid droeg een klein gou
den kroontje, waarvan de sluier tot ln
een sleep afhing.
Waterdruppels
Lanvrti Castillo is met Jean Desses.
de enige die ditmaal zijn ontwerpen een
verzamelnaam heeft gegeven. Lanvin
Castillo spreekt van de „waterdruppel"
en Desses houdt het ben zijn initialen de
D- en de J-Iijn.
De waterdruppel wordt gevormd door
de roklijn, die onder de heup peervormig
uitbolt.
De „rokdruppel" komt uit een slanke
taille, nog slanker schijnend door een
brede strakke ceintuur Zijn rokken zijn
abnormaal kort. maar door de bollende
lijn. geven ze toch het effect korter te
zijn dan het vorige seizoen. Desses brengt
zijn D-lijn. juist in het lijfje, dat in de
rug bolt. De J-lijn duidt op de avond
japonnen. die tot aan de grond reiken.
Ballon zweeft op
42 km hoogte
Dc Amerikaanse luchtmacht heeft gis
teren een enorme ballon opgelaten met
het doel de straling te me:en, die ver
oorzaakt wordt door gasontploffingen op
het oppervlak van de zon De ballon is
ruim 42 km gestegen. De vlucht is in
Minnesota begonnen en volgens de di
rectie van dc school voor luch'vanrt-
geneeskunde kan zij van groot belang
zijn voor de toekomstige ruimtevaar
ders.
De ballon voert muggeneitjes, brood
schimmel en wier mee. De straling, die
door de explosies op het zonoppervlak
ontstaat, kan alleen op hoogten worden
nagegaan waar de beschermende atmos
feer van de aarde buitengewoon dun is.
Achttien kinderen uit het door een
overstromingsramp geteisterde Franse
plaatsje Frejus die een maand bij Am
sterdamse pleegouders hebben doorge
bracht. vertrekken maandag a s. met de
trein van 10.04 uur weer naar hun va
derland.
Tuinbouwafzetverordening
gewijzigd en verlengd
Het bestuur van het produktschap voor
groenten en fruit heeft gisteren de tuin-
bouwafzetverordening 1958 gewijzigd en,
in de gewijzigde vorm, voor twee jaar
verlengd.
De verordening in haar oude vorm be
vatte enerzijds bepalingen, die konden
worden gezien als een sluitstuk van de
vestigingseisen voor de tuinbouw, en
anderzijds een afbakening van de taak
der veilingen. Het eerstgenoemde element
is er nu uit verwijderd, omdat het stel
len van vestigingsregelen binnenkort
niet meer tot de bevoegdheid der pro-
duktschappen -zal behoren.
Op 9 juni j.l. heeft het produktschaps-
bestuur besloten het ontwerp van de
wijzigingsverordening te publiceren. Na
die datum hebhen vertegenwoordigers
van teelt en industrie overleg gepleegd
over vrijstelling van de veilplicht bij
contractteelt. Dat overleg heeft ertoe
geleid dat aan de nu vastgestelde ver
ordening een bepaling is toegevoegd,
volgens welke niet-tuinders (boeren)
worden vrijgesteld van de veilingplicht
voor groenten, die zij op contract telen
voor fabrikanten of exporteurs. In de
vergunningen, die deze boeren voor hun
contractteelt krijgen, werd het hun al
verboden hun produkten ter veiling te
brengen.
Orgelconcert door
twee organisten
Op donderdag 4 augustus a.s. zal des
avonds van 8 tot 9 uur in de Hervormde
Kerk te 's-Hertogenbosch een bijzondere
orgelbespeling gegeven worden. Jan J.
van den Berg en Dirk Jansz. Zwart, die
regelmatig om beurten op het orgel van
deze kerk concerteerden, zullen ditmaal
beiden op een avond optreden.
Daardoor zal het programma voor deze
orgelavond zeer gevarieerd zijn. Jan J.
van den Berg speelt werken o.a. van
Bach en HSndel, en Dirk Jansz. Zwart
zal o.a. de Fantasie en Fuga op de naam
..BACH" van Liszt en koraalbewerkin
gen van Jan Zwart ten gehore brengen.
Britten '/orden trtiig
O
ingelicht over
verkenningsvluchten
Volgens persberichten uit Washing
ton zou men bij de Amerikaans-Brit
se besprekingen over Amerikaanse
luchtbases in Engeland tot de af
spraak zijn gekomen dat de Britse
autoriteiten voortaan van te voren
op de hoogte gesteld zullen worden
van voorgenomen vluchten van Ame
rikaanse toestellen die tot dicht bij
de Russische grens voeren.
Amerika zal (indien het vóór
die tgd niet wordt ingehaald)
het eerste land ter wereld wor
den dat afrekent met de oor
spronkelijke vorm van radio.
Nog in dit jaar zal de beste
manier van radiofonisch uitzen
den worden vastgesteld en dan
zullen zowel omroepmaatschap-
pijen als industrie (voor het
bouwen van ontvangtoestellen)
verpljcht worden zich geheel in
te stellen op stereofonie.
Dit betekent een omwenteling in het
medium radio, maar niet minder een
grote reclame voor het beluisteren van
radio-uitzendingen. Men verwacht, dat
de „vernieuwde radio" de televisie dan
weer concurrentie zal aandoen.
Amerika besluit tot deze stap wel
op een psychologisch moment. Immers
is er langzamerhand een zekere tele-
visie-verzadiging op te merken in de
V.S. Deze probeert men nu weer te
ondervangen door veel meer kleuren-
uitzendingen, maar men voorziet toch
een bepaalde moeheid in het kijken.
Waarom dan niet het amusement,
dat het voornaamste bestanddeel is
van Amerikaanse geluids- en beelduit
zendingen. eens in een nieuwe vorm
en zonder de verplichting van erbij-
te-gaan-zitten opgedist?
Voor Amerika is het van evident
belang, dat de media radio en te
levisie sterk-levend blijven hi de
huiskamers: het zijn immers recla
me-ondernemingen. betaald door de
industrie met de bedoeling dat het
geld zal rollen naar de adverteren
de firma's en concerns?
In het belang van 's lands econo
mie is het dus vereiste, dat radio
en televisie blijven boelen en de
toestellen in de huiskamers vooral
niet ongebruikt blijven.
Dat er een kentering is waar te ne
men in de belustheid op televisie in
de „nieuwe wereld" blijkt wel uit de
vele enquêtes, welke in de V.S. met
HILVERSUM I -
luiv<
srlchti
402 m. VARA 8.00 Nws
progr.;
9.45 Geestelijk le...
Y; ,Jreu«d' IKOR: 30 Hervr. Kerkrt
11.30 Vragcnbeantw; VPRO. 11.45 Ber. ui
de kerken; AVRO: 12.00 Milit. ork; 12 3<
Sportspiegel; 12.35 Orgelspel
13.00 Nvvs. en S.O.S.-ber; 13.07 De
n de wereld, lezing: 13.17 Meded. of gi
13.20 Gram; 14.00 Boekbespr; 14.15 Res
solist. (I. d. pauze: 15.20—
>espr: VPRO; 10 00
rz. progr.)
Filmpraatje]
17.00 Radioportret: 17.15 Boekbespr: VAR/
17 30 V. d. jeugd: 17.50 Nws. sportuitslag*
en sportjourn; 18.30 Gram; 18.55 Ht d
van de Inn. lezing m. muzikale Illustratie
19.30 Cabaret: AVRO: 20.00 Nws; 20 05 Pr
menade-ork. omr. koor en sol.; 20 50 Wa
-21.10 Zang
23.15 Ne\
23.55-24 00 Nws.
8 m. NCRV: 8 00
Drk koor cn sol;
n; 9.00 Openlucht
en postduivenber;
mis: 10.00 Hoogmis
IKOR: 8.30 Goede Mor
dienst; KRO: 9.30 Nw
55 In]. Hoe
Gram: 12.00 Syr
12.55 Act; 13.00 Nws; 13.05 de hand
e ploeg, lezing; 13.10 GRAM: 13.30
13.50 Letterkundige persoonlijkheden,
die ik heb gekend, praatje:
i Zar
1: 14.30 Gram: i5.30
ziin missionarissen uit. lezing: CONVFNT
NCRV: 18 30 Omr. ork. en solist: 19.00 Nws
VAN KERKEN: 17 00 Gereformeerde Kerkd.
19 05 Meisjeskoor en sol.:
Jezus, lezing;
inkb
U bent toch c
telijkeniss
5 Nws. en postduivenb»
iriname; 20.30 Gra
m; 21 30 Voordr; 22.no Rep. Eik
Morgenwijding; 10 00 Gram: 11 00 Omr.
en solist; 11.45 Voordr; 12 00 Amua.
12.30 Land- en tuinb. meded: 12.33
13 00 Nws: 13.15 Meded
tropole-ork; 1* .55
id. praatje; 12.43 J:
ram; 13 25 Me-
4 00 Gym; 15'0
hoorsp: 18 45
vmui en piano; ii.is oram v. d. jeugd;
18.00 Nws; 18 15 Pollt. praatje; 18.25 Ama-
teurspro'r: 19.00 Pianorecital; 19 30 V. d
Jeugd; 20 00 Nws; 20 05 Lichte mui; 20 35
21 30 Gram: 21.40 Holland Festival
Kamermui: 22 30 Nws beursber. v
n SO S.-ber; 22 45 Act; 23 15 G;
23.55—24
HILVERSUM II 298 m NCRV 7.00 Nws
7.10 Gram: 7.30 Een woord voor de dag;
Gewilde muz; 8.00 Nws; 8 15 Radio-
d. zieken: 9 30
10 15 Theologische
it; 8.35 Grar
m: 9.40 V. d
etherlee
11.45 Gram; 12 00 Klavecimbel recital; 12.25
Voor boer en tuinder; 12 30 Land- en tulnb
meded; 12 33 Zang; 12 53 Gram. en act;
1300 Nws; 13.15 Gevar. muz: 13 40 Gram;
14.00 Gram: 14.15 Operamuz: 14 30 Gevar.
progr 15 45 Gram: 16 00 Bijbeloverdenking:
16.30 Kam--nvjz: 18.45 Gram; 17 00 V. d.
kleuters: 17 '5 C-ram: 17 30 Gram; 17.40
Beursber: 17 45 Regerlnesultz Vakantie op
de eilanden Biak en Soeplorl in de Geelvink
baai II d J F van Bruegen; 18 00 Orgel
spel: 18.30 Gram; 19 00 Nws en weerber;
19.10 Pianospel: 19 30 Radiokrant: 19.50 lich-
21 10 Viool e
lementalr c
en S.O.S.-bei
Gram: 22 00 Par-
rhm: 22 30 Nws.
22 45 Avoisdover-
5 Jazzmuz: 23 40
23.55—21.00 Nws
de regelmaat van een klok worden
gehouden. Maar ook uit een zekere
houding van verweer op allerlei pun
ten aan de dag treedt.
Het Amerikaanse volk krijgt teveel
kritiek op de programma's. Jarenlang
heeft het vrolijk alles opgeslokt wat
het scherm bood, nu echter zijn de
quizzes in diskrediet, heeft men wan
trouwen jegens de beminde platenpro
gramma's. wordt men wat misselijk
van de dagelijkse comboyfilms en
wordt er steeds vaker een stem ge
hoord, die tegen het geweld en de
misdaden die in de televisiefilms en -
-toneelspelen worden aangeboden, ful
mineert.
Nu weer hebben 300 Amerikaanse
studenten een week lang zeven ver
schillende televisieprogramma's die
de gehele dag en avond in Los An
geles draaien, bestudeerd om. de
narigheden te tellen. Zij kwamen tot
3696 gevechten, 1261 doodslagen door
schieten of andere geweldpleging en
1087 moorden of dodelijke mishan
delingen.
Cijfertjes om van te griezelen! En
dit alles geeft een indruk van bepaald
verweer tegen de zgn. „boeiende" pro
gramma's, die voortdurend spanning
moeten oproepen opdat de kijkers (en
vooral de kijksters), ook tijdens de re
clame-onderbrekingen het toestel toch
maar zullen laten aanstaan om het
vervolg van de gebeurtenissen te zien.
Dat het in radio-uitzendingen in de
V.S. nu zo zachtzinnig toegaat moet
U vooral niet denken, want ook deze
moeten de aandacht op een zo ge-
makkelijk-mogelijke manier vasthou
den. Maar daarbij juist zal de nieu
we vorm van geluidsoverbrenging, de
stereofonie die alles veel „echter"
maakt, de ongeziene gebeurtenissen
veel levendiger illustreert, een grote
aantrekkelijkheid hebben en daarop is
men in de eerste plaats uit.
Nog dit jaar zullen daarom door de
overheid benoemde deskundigen de
beste vorm van stereofonie voor de
radio moeten uitzoeken uit de vele
aanbevolen systemen. En die zal dan
zo spoedig mogelijk worden ingevoerd
Weliswaar zullen dan alle radioluis
teraars een nieuw ontvangtoestel moe
ten aanschaffen, maar dat vormt een
aantrekkelijkheid temeer en de elee-
tronische industrie zal er wèl bij va-
Nordvisie kijkt
mee naar AVRO
Den Haag op het beeldscherm bren
gen. Hiervoor bezoeken de camera's
enkele etablissementen gelegen aan het
Gevers 'eynootplein. Dit programma
zal door Nordvisie (de Scandinavische
landen i worden overgenomen. Zweden.
Noorwegen,- Denemarken en Finland
zullen dan tevens iets vernemen van
de naamgever van het plein: jhr. mr.
Francois Gerard Abraham Gevers
Deynoot, die van 1858 tot aan zijn
dood in 1882 burgemeester van de re
sidentie was cn 14 kinderen maar
geen enkel kleinkind had-
In het uit te zenden programma zul
len o.m. optreden Pia Beek en haar
ensemble, Corry Brokken en het Delfts
Studentencabaret.
Nu camera s op
de Euromast
Televisiecamera's van de NTS zul
len op woensdag 24 augustus a.s.
's middags op de Euromast in Rot
terdam ln werking worden gesteld,
speciaal voor de jeugdige kijkertjes.
De NCRV gaat daarvan nl. een kin
derprogramma maken en hoopt van
harte, dat het mooi. helder weer zal
zijn. De camera's zullen van ruim 100
meter hoogte neerkijken cn de Floria-
de aan de voet van de mast. over
de Rotterdamse havens en vandaar zo
ver mogelijk Zuidholland in.
Dick van Bommel zal er het een
en ander bij vertellen voor de jeugd.
Interview over de
belastingontwerpen
In de actualiteitenrubriek van de
K.R.O. zal vanavond om 19.10 uur
een vraaggesprek worden uitgezon
den met de staatssecretaris van fi
nanciën. dr. W. H. van den Ber
ge. over de achtergronden van de
gisteren bij de Tweede Kamer in
gediende belastingwetsontwerpen.
ACTIECOMITÉ VAN AVRO-
VR1ENDEN WIL VERGADERING
Het actiecomité van Avro-vrienden
deelt mee, dat het de medewerking
van de gewestelijke besturen van de
Avro zoekt om in oktober in het
centrum van het land een buiten
gewone algemene vergadering van
Ayro-leden te doen houden. Hiertoe
zijn de door het comité ingestelde
gewestelijke commissies in overleg
getreden of zullen zij in overleg
treden met de gewestelijke Avro-
besturen.
Indien er gewestelijke besturen
zouden zijn die een dergelijk overleg
afwijzen, dan wil het comité de leden
in het betrokken gewest oproepen
tot het bijwonen t'an een vergade
ring. waarop het, aldus deelt het
mede. opening van zaken mil geven.
TIPS UIT HET BUITENLAND
Het zaterdagavondse muziekpro
gramma van Brussel Vlaams (op 324
mi wordt geheel in de luchtige toon
gehouden. Om 8 uur eerst een opge
wekt concertje door het omroeporkest
en daarna een stroom van operette-
melodiecn van de zwarte schijf.
HMH olv. Felix
Slatkin, 2. Symphonle nr. 5 op. 47. Modera
to Allegretto Largo Allegro non troppo;
Symphonle Orkest van de Nationale Phll-
harmonie Warschau olv. Wltold Rowlckl.
n. Sergei Prokofiev 1 Concert voor
en orkest nr. 2 in g k! t. op. 16 Andi
Allegretto Andantino. Scherzo -
Cincinnati Svmphony Orchestra 'olv. Thor
Johnson. 2 Svmphonle nr. 1 In d gr. t. op.
25. (Klassieke Symphonle) Allegro, Larghet
to. Gavotte Non troppo allegro. Finale. Mol-
to vivace l'Orchestre de la Société des Con
certs du Conservatoire de Paria olv. Ernest
vanavond
Na het NTS-journaal dat om 8 uur
begint, zendt de KRO de in IJmuiden
als „wagenspel" op te voeren „Klucht
VBn de koe" van G. A. Bredero uit.
Om 9 uur een showprogramma uit
Hillegom met Teddy en Henk Schol
ten, cn tot slot een Hitchcockfilm
Loodgieters karwei".
