"Tkxums
Veel klachten maar ook
lof voor het D.M.L.
De Gaulle geeft volle
steun aan Adenauer
Calmeyer weerlegt
beschuldiging
Sensationele
Mr. H. Bogaardt legt zijn
voorzittershamer neer
berichtgeving
in ochtendblad
Noordpool geen noordpool
Heerenveen herdenkt
Van Maasdijk
Intern, transportarbeiders
dreigen Nasser met actie
roo! 0°k de 1
hiljnste klante
vanimens
vi&|rijtui
:enJ Wi
aS hetzelfde lijntje bereist,
Vn Ir" eP" Z'6' ,raJ>ptkBarl kopen. Dat komt
^jjjproordeliger U"' «ian één-retourtje-per-dag.
Nog-grotere-treinklanten, die niet slechts
Ir>jec!' dorh hrpl Nederland regelma-
itig als reisdoel hebben, kunnen een alge-
ch .«n tktimieinmt „em«n
e in H ?raPP'Se nu echter dat sommige
duurder zijn dan algemene
vele'ahonnementen. Zo blijkt een trajertkaart
ijdenjAmsterdamRotterdam veertien gulden per
tuurjmaand méér te kosten dan een abonnement
eeniwaarmee men het ganse Nederlandse spoor-
metyegland voor zijn aangezicht vindt.
Zouden de Nederlandse Spoorwegen een
iruikjal te frekwente ontmoeting tussen de am-
5'rijdjbitieuze bewoners van de IJ- en van de
mnsejMaas-oevers liever niet willen bevorderen
n ®'|en hen bij voorkeur over het hele land
iii.n uitiwerven?
1 Desnoods tegen een lager reistarief?
2>< felrjrtaf
ster-:
Men kan er
sische regering
provocaties tege
luchtalarmoefenln-
schillende Indonesl-
volgende:
p rekenen dat de Indor
niets zal nalaten om
i Nederland tot het uit
Niet alleen als afleidingsmanoeuvre voor
haar eigen binnenlandse moeilijkheden,
doch ook in de verwachting, dat zij daar
mee een dermate gespannen toestand kan
creëren, dat de UNO verzocht zou kunnen
worden in te grijpen.
Soekarno c.s. zal ongetwijfeld met be
langstelling en genoegen gemerkt hebben,
hoe de Kongolese kwestie in de Veiligheids
raad behandeld werd, en hoe vrijwel het
gehele Afro-Aziatische blok, uiteraard ge-
stennd door Rusland en zijn «atellietlan-
den, de absurde beschuldiging, dat België
Kongo als agressor gedraagt, ondcr-
eunde.
v-Guinea valt onder Nederlandse s
Nederland heeft niet alleen
ar ook de plicht, elke agre.<
•eemde mogendheid jegens Niet
o doer
tan dei
:llicht nuttig, dat Nederland zich
nu reeds verzekert van de onwrikbare
steun van de Europese bondgenoten voor
het standpunt ten opzichte van Nieuw-Gui-
nea, zodat, mocht het zover komen, al
thans het West-Europese blok een eensge
zinde houding aanneemt.
Luchtpionier Jan
Hilgers herdacht
Gisteren was het precies vijftig
jaar geleden dat voor het eerst een
Nederlander de eerste vliegtuigvlucht
boven Nederlands grondgebied maak
te. Het gebeurde op 29 juli 1910 bij
de vlucht van Jan Hilgers boven de
Doesburger heide bij Ede.
De vliegtuigbouwkundige studievereni
ging ..Leonardo da Vinci" van de tech
nische hogeschool in Delft richtte ter
gelegenheid van haar tweede lustrum in
1955 aan de rand van de Doesburger
heide reeds een eenvoudig monument
op ter nagedachtenis van Jan Hilgers.
Gisteren riep het bestuur van deze
vereniging opnieuw het belangrijke werk
van de eerste Nederlanders, die 'net
luchtruim veroverden in herinnering te
rug. De voorzitter van de vereniging, de
heer K. H. Ledeboer, en de heer J. W.
F. Backer, directeur van de Rijkslucht
vaartdienst in Den Haag. legden samen
een krans aan de voet van het monu
ment. „Op deze wijze willen wij Jan
Hilgers en in hem alle andere Neder
landse luchtvaartpioniers eren", zei de
heer Ledeboer.
De korte plechtigheid werd ook bijge
woond door commodore C. W. A. Oyens,
die de chef van de luchtmachtstaf ver
tegenwoordigde en door de heer P. Kuy-
pers, vice-voorzitter van de Koninklijke
Nederlandse vereniging voor luchtvaart.
Voor de kranslegging werd het gezel
schap in de Bergpoort door het gemeen
tebestuur van Ede ontvangen.
Conclusie na uitvoerig onderzoek:
De Commissie Militair Aan
koopbeleid heeft tijdens haar
onderzoek van de kant van de
handel en particuliere industrie
nogal wat klachten moeten aan
horen over het inkoopbeleid van
het Directoraat Materieel Land
macht. In het tweede deel vanicn tenzij van ove
haar verslag gaat de commissie J Zienè omstandighed<
uitvoerig op de geuite grieven in het
Meer overleg
niet bedrijven
is gewenst
Gasmaskers c.il.
Een kort overzicht geeft de commis
sie in haar verslag nog van het verdere
verloop van de affa:
de gasmaskers
Van onze parlementsredactie
de helmen,
de Organische Che
mische Industrie ..Ossendrechl". Van de
73.000 helmen, waarvoor garantie gold,
is verreweg het grootste aantal gecon
troleerd, met als resultaat, dat iets
meer dan de helft is goed- en de rest
onvoor-|'s afgekeurd. Van de groep van 346 000
s. Men i buitenhelmen, waarvoor geen garantie
dat hetmeer _gold.
tot verbetering van de verhou
ding tussen directoraat, handel
cn industrie te komen.
Het D.M.L. is belast met de inkoop
in zuiver militair technische goederen,
kleding en levensmiddelen ten behoeve
van de landmacht. Het moet zorg dra
gen, dat offertes worden gevraagd aan
de daarvoor in aanmerking komende
adressen. Met name over dit laatste
waren de klachten van handel en indus
trie vele. Men sprak er tijdens het on
derzoek zijn ontevredenheid over uit,
dat men ondanks herhaalde pogingen
nooit van het directoraat uitnodigingen
tot prijsopgaaf ontvangt, ofschoon men
geregeld levert aan marine, luchtmacht
of de strijdkrachten van andere N.A.-
V.O.-landen. Verstuurt het D.M.L. wèl
uitnodigingen tot prijsopgaaf, dan heb
ben deze vaak betrekking op orders
van zó geringe omvang, dat het niet
voordelig is hierop in te gaan. terwijl
soms enige tijd later weer offertes in
kleine hoeveelheden van hetzelfde ma
teriaal worden gevraagd. Vaak ook is
de tijd te kort om de order voor te be
reiden, vooral wanneer het geen gewone
handelsartikelen betreft.
Kritiek hadden handel en Industrie ook
op de technische voorschriften, die de
uitnodigingen tot prijsopgaaf verge
zellen. Deze zijn over het algemeen te
uitvoerig en berusten soms op verouder
de of niet aan de Nederlandse industrie
angepaste technische voorschriften.
Een ongemotiveerde geheimhouding van
militaire zijde leidt er soms toe. dat
men niet weet welke speciale eisen aan
de gevraagde artikelen gesteld worden.
Vrij algemeen was de industrie
voorts van mening, dat het D.M.L. bij
de beoordeling van de offertes te veel
kijkt naar de prijzen en te weinig naar
de outillage van de fabriek (of) de ser
vice die kan worden geboden. Vaak
krijgt een fabriek een order, terwijl hij
niet weet welke speciale moeilijkheden
aan de produktie van het gevraagde zijn
verbonden, zodat hij ook geen reële of
ferte kan maken. Dikwijls betekent dit.
dat voor een lagere prijs wordt aange
boden dan wanneer men wel van de
produktiemoeilijkheden op de hoogte zou
zijn geweest.
Verschillende industfleën vonden ver
der, dat het D.M.L. zich wel eens een
boete aanmatigt, die niet ln verhouding
staat tot wat gebruik is In de industrie.
De boete wordt opgelegd, wanneer een
fabrikant een leverdatum niet kan nako-
gekeurd, onge-
75 pet. goedgekeurd. Van het res-L
I terende percentage van 25 is de helft
lichte ven kleine efnljkinien in eentel voor de BB goed genoeg bevonden,
of kwaliteit gelden. Men had cr ve.rder terwijl de andere helft \oornamelijk wc-
bezwaar tegen, dat de boete bji de be-1 randscheuren isaf gekeurd On ge-
taling van het te betalen bedrag wordt I veer, de „helft, helmen
afgehouden door de afdeling Comptabi-1 m°et no* wo enctf55 a
llteit van het ministerie van defensie _Oy.e_r g"™ae
zonder dat overleg met de inkopende
instanties plaatsvindt. De Commissie
Militair Aankoopbeleid acht dit laatste
inderdaad onjuist.
Documentatie
In de conclusies van haar verslag
zegt de commissie het voor de uitnodi
gingen tot prijsopgaaf, de beoordeling
van de offertes en de gunning van het
grootste belang te achten, dat het D.M.
L. de beschikking krijgt over een volle
dige leveranciersdocumentatie, die re
gelmatig wordt bijgehouden. Deze zou
belangrijk middel zijn
dat
vervanging van de
ventielen een ernstige vertraging var
technische aard is opgetreden. Vermoe-
delijk zal echter vóór het einde van het
jaar het aantal van 400 000 ventielen,
waarnaar men streeft, zijn aangemaakt.
Wat er met de Organisch Chemische
Industrie „Ossendrecht" gaat gebeuren,
is de commissie nog niet erg duidelijk.
Er bestaan nu plannen om er een werk
plaats voor renovatie van munitie var
te maken. Betekent dit, zo vraagt de
commissie zich af. dat de onderhande
lingen tot wederinbedrijfstelling van de
ze volgens deskundigen volwaardige fa
briek geen succes hebben gehad? Over
deze zaak zal de regering de Kamer
goed commercieel inkoopbeleid te ko-|der moeten inlichten,
men. Verder dringt de commissie aan
op meer openheid tussen directoraat en Tenslotte gaat de commissie nog In
industrie ten aanzien van de technische «P een aantal punten, die majoor H. E.
voorschriften. Om het gebrek aan conti- Koopmann In een nota aan de
nuïteit in de vraag naar militaire goe- Kamer ter verdediging van sljn actlvl-
deren (één van de oorzaken van de be- 'ellen op de sectie aankoop buitenland
trekkelijk geringe belangstelling voor le- yan het a?nf
vering aan de strijdkrachten) enigszins haar verslag blijkt wel. dat de commls-
olgens de commissie
de bedrijfsadministratie voldoende in
zicht moeten geven in de feitelijke ge
bruikscijfers en zouden de gegevens over
het voorraadpeil in orde moeten zijn.
Verder beveelt de commissie een her
ziening van de salarissen van het keu
rend personeel bij het D.M.L. aan. Zij
meent, dat dit personeel in verhouding
tot zijn taak onvoldoende wordt betaald.
Dit was ook de mening van handel en
industrie. In het algemeen beveelt de
commissie voorts een gesprek tussen be
drijfsleven en D.M.L. aan, met name
ook over het feit, dat het directoraat
zich niet bindt aan conventies en ge
bruikelijke regelingen van het bedrijsle-
Intussen heeft de commissie behalve
klachten ook lof over het D.M.L. mo
gen horen. De industrie was van oor
deel. dat het directoraat op allerlei
wijzen heeft getracht de Nederlandse
industrie bij de voorziening van mili
taire behoeften voorrang te geven.
Men had hier temeer waardering voor,
omdat het directoraat daarbij in ver?
schillende gevallen risico's moest ne
men. Verder achtte men het D.M.L
in het zaken-doen een goed tegenspe
ler. Het onderhandelt over het alge
meen zeer bekwaam.
sle niet onder de indruk is gekor
de argumenten van de heer Koopmann.
Tijdens het nader onderzoek zijn bepaal
de beweringen van de majoor door ge
hoorde personen met kiem tegengespro-
Frankrijk bezorgd over Kongo
Westen moet de
Russen steeds
stap voorblijven
President De Gaulle van Frank
rijk heeft de Duitse bondskanse-
Verrijk uw gezift met een
JUNKER RUH gasfornuis
College van beroep bedrijfsleven
(Van een onzer verslaggevers)
„Indien het juist zou zijn, wat
een Amsterdams ochtendblad
schrijft, zou -ik geen dag langer
staatssecretaris van defensie kun
nen blijven. Ik heb verschillende
wijzen van reageren op deze be
schuldiging overwogen. Het beste
leek mij in een democratisch land
het volk te bereiken via de pers.
Tegen u, mijne heren, zal ik in alle
openheid spreken
356) De naald van het kompas magnetische noordpool, maar een
wijst naar het noorden. Dat is een magnetische zuidpool. En omgekeerd
wijsheid die aan ieder kind bekend bevindt zich bU de zuidpool de
de magnetische heid is het bijzonder eenvoudig.
pool nauwkeurig willen bepalen, De plaats van de magnetische
blijkt er een aanzienlijke afwijking noordpool (die dus bij de Zuidpool
te zijn. Degeen. die de juiste plaats ligt) werd het eerst vastgelegd door
van de magnetische noordpool het Shackleton in 1909, op 72°-^ 25' Zui-
eerst bepaalde,
haar in King Williams Land in Cana
da vastlegde op 70°, 5' Noorder
breedte en 96°, 43' Westerlengte, dus
op een afstand van ruim 2000 km van
de Noordpool verwijderd.
Het eigenaardige is echter, dat
deze zogenaamde magnetische noord
pool helemaal geen
noordpool, maar een
zuidpool Is. Dit
kunnen we heel ge
makkelijk gewaar
worden door zelf
een magneet ie ma
ken. Immers,
brei-
James Ross, die derbreedte en 155°, 16' Oosterlengte.
Deze plaats ligt dus ten zuiden van
Australië, op bijna 2000 km afstand
van de Znidpool, en bevindt zich niet
recht tegenover haar noordelijke
tegenhanger, zoals men had kunnen
Een andere merkwaardigheid van
de magnetische po
len is voorts, dat
zij zich langzaam
verplaatsen óm dc
werkelijke polen.
Stelde James Ross
dc plaats van de
magnetische zuid
pool vast op de
noordpunt van King
Williams Land.
ij zich
TOCH IS
HET ZO!
thans bevindt
naald met een mag
neet in één richting
bestrijken en we hangen haar vrij
aan een draad op. draalt zü haar schiereiland Boothia Fell,
positieve magnetische lading (onge
veer) naar het noorden. Maar
weten óók. dat
gelijke ladingen
Canada, maar bijna 100
km verder naar het oosten. De oor-
het mifnettsme van llrk'''*n? v,° de
elkur .(stoten. m.Enetlsehe polen om de oslronoml-
Wonneer due de breinaald het post- sehe polen, is onbekend
tlef geladen einde dat noordpool
wordt ponoemd near het noorden do wetenschap rich voortdurend te-
dra.lt, betekent dit dus. dat ln het plaatst elet.
noorden zich geen positief magnetisme Sprekend over mysteries, stellen
bevindt, want ln dat peval ron de we u de vraap hoe het komt dat ln
poeltlevo kant van de breinaald het najaar de hu "liepen ro plotse-
worden elpeetoten en de andere "np verdwenen «l)n Door de dellnr
kant op wij ton. temperatuur? Neen. door oen
Inderdaad bevindt atch In het blotopischc ramp die rleh elk Jaar
onder die dieren voltrekt.
Daarover een volgende keer.
Voor de laatste maal in zijn loop
baan liet gistermiddag mr. H. Bo
gaardt, voorzitter van het college van
beroep voor het bedrijfsleven, de ha
mer vallen ten teken, dat de openba
re zitting in het gebouw van het col
lege te Den Haag beëindigd was. Het
betekende tevens een afsluiting van
de carrière van de 70-jarige „mijn
heer de president", die dezelfde mor
gen nog vanwege zijn vele trouwe
diensten de overheid bewezen door
de secretaris-generaal van het minis-
Deze woorden sprak staatssecre-J tcrie van justitie, mr. J. C. Tenkink,
taris Calmeyer (defensie) tot ver- benoemd
tegenwoordigers van de Nederland
se pers tijdens een bijeenkomst,
door de wijze, waarop de heer Bo
gaardt altijd het voorzittersambt ver
vuld heeft. „Het vormt een blijvende
herinnering voor ons".
De griffier mr. E. Bonn, vertegen
woordigde de griffie en hij benadrukte
de menselijke, vriendschappelijke
vertrouwelijke noot. waarmee de voor
zitter de zittingen altijd luister bijzette.
Namens de diverse produktschappen
voerde tenslotte mr. H. P. W. Radier
het woord, waarna mr. Bogaardt allen
hartelijk dank zegde en in het kort de
belangrijkste momenten uit zijn loop
baan aanstipte.
lier, Adenauer, vrijdag in het slot
Rambouillet op enige afstand-van
Parijs verzekerd, dat hij voorstan
der is, dat West-Berlijn zijn vrije
status behoudt. Verder keerde De
Gaulle zich bij de besprekingen
tegen de grootscheepse Russische
aanvallen op de bondsrepubliek
en de persoon van de bonds
kanselier.
Adenauer begaf zich vrijdagoch
tend naar Parijs voor een kleine
Europese topconferentie met De
Gaulle.
De besprekingen begonnen, zo
j werd van welingelichte zijde verno-
j men. met een algemene gedachten-
wisseling over de internationale toe-
i stand na liet mislukken van de top
conferentie met de Russen te Parijs.
Bijzondere onderwerpen van ge
sprek waren de Europese politiek, de
politiek van de Navo in het licht van
I het politieke vacuum in de V S. in
de tijd voor de presidentsverkiezin
gen. Afrikaanse vraagstukken en de
spanningen tussen Oost en West.
In diplomatieke kringen te Parijs
Is vrijdag vernomen dat de crisis in
Kongo De Gaulle ertoe heeft ge
bracht met grote spoed de politieke
samenhang in Europa te bevorderen.
De Franse regering is diep bezorgd
over dc Russische houding ten aan-
Vliegtuigramp
door saltotage
De Amerikaanse raad voor de bur
gerluchtvaart heeft vrijdag officieel ver
klaard. dat het vliegtuigongeluk op 6
januari bij Bolivia in de staat Noord-
Carolina. dat aan 35 mensen het le-
kostte. veroorzaakt werd door
de gerechtelijke autoriteiten zal worden
doorgegeven, wordt gezegd dat Julian
Frank, een advocaat uit New York die
verscheidene levensverzekeringen met
een totale waarde van meer dan een
miljoen dollar had afgesloten, „zich in
de onmiddellijke omgeving bevond van
de plaats waar de explosie zich voor-
Amerika bouwt 4
ruimteschepen
Het Amerikaanse bureau voor lucht
en ruimtevaart (N.A.S.A.) heeft in
lichtingen verstrekt over een pro
gramma voor ruimteonderzoek dat
voorziet in de bouw van vier soorten
ruimtevaartuigen. Het programma
strekt zich uit over vier jaar. De
kosten worden geraamd op 12 a 15
miljard dollar.
De vier soorten ruimtevaartuigen zijn:
De Apollo", bestemd voor een tocht
rondom de maan van drie maanden.
„Aeros", een stationaire satelliet, die
een snelheid zal hebben gelijk aan de
omwentelingssnelheid van de aarde en
dus de indruk zal wekken stil te staan.
De „Prospector" en de „Surveyor",
bestemd voor onderzoek van de maan.
en „Rebound", een satelliet die dient
om radio- en televisiesignalen terug te
Dit jaar zullen p^ingen worden ge
daan met behulp v^n een Atlas twee
satellieten in een baan rondom de maan
te zenden. In 1962 hoopt men een ruim
tevaartuig een zachte landing op de
maan te kunnen laten maken.
zien van Kongo, maar ook over dc
reactie van de Westelijke landen op
de Russische houding. Frankrijk is in
het bijzonder van oordeel dat het
Westen zwakheid aan de dag heeft
gelegd door niet voldoende achter
België te staan ln de uren van be
proeving ln Kongo.
Een Duitse woordvoerder heeft
vrijdagavond te Parijs meegedeeld
van Adenauer te hebben vernomen
dat het gesprek in zeer vriendschap
pelijke sfeer is verlopen, in vol ver
trouwen en openhartigheid. In krin
gen die nauwe betrekkingen met de
Duitse afvaardiging onderhouden, is
vernomen dat er snelle voortgang
wordt gemaakt.
Er Is voornamelijk gesproken, zei
men. over de middelen om te komen
tot een gemeenschappelijke politiek
om de internationale gebeurtenissen
voor te kunnen blijven en niet steeds
voor voldongen feiten te worden ge
plaatst. Verwacht wordt dat de lei
ders te Parijs en Bonn in de toe
komst vaker bijeen zullen komen.
belegd naar aanleiding van
sensationele berichten als zou een
commissie van drie hoofdofficieren
hebben vastgesteld dat hetgeen de
parlementaire commissie-Koersen
over majoor H. E. I. H. Koopmann
beweert, volkomen onzin is.
De commissie Koersen heeft immers
een onderzoek ingesteld naar het mili
taire aankoopbeleid. Zoals bekend was
majoor K. in 1957 door de krijgsraad
veroordeeld om in 1958 door het Hoog
Militair gerechtshof te worden vrijge
sproken. Een parlementaire commissie-
Koersen sprak m tegenstelling tot de
vrijspraak van het H.M G. van persoon
lijke belangen die majoor K.
3 g<
bleek de mening „Een rechter
de juiste zin des woords, die
prettige sfeer zijn beslissingen r
-- - ltijd in slaagde de betrokken partij-
net raad en daad terzijde te staan".
..Iv. J. in 't Veld (Eerste Kamerlid),
die reeds per 18 juli tot opvolger van
de heer Bogaardt is benoemd, riep her
inneringen op aan de loopbaan van de
scheidende, zijn advocatenpraktijk in
Nederlands Indië en in Holland, zijn be
noeming in 1942 tot wnd. voorzitter voor
het scheidsgerecht voor voedselvoorzie
ning, zijn benoeming tot voorzitter en
tot directeur van het beheersinstituut
in 1945 en de aanvaarding in 1955 van
0zijn laatste functie, voorzitter^
ben laten prevaleren boven de dienstbe-1 college van beroep
Tijdens de zeer druk bezochte recop-
e, waar wij vooral vele advocaten cn
vertegenwoordigers van de diverse pro
duktschappen zagen, werden nog ver-
Vele sprekers hadden tijdens deze schillende geschenken aangeboden. Na-
openbare zitting het woord ^gevoerd en mens de bijzondere leden overhandigde
langen. Daarop diende majoor K.
een nota in bij de Tweede Kamer,
in hij beweert dat de commissi
onrecht heeft aangedaan en teve
schuldigingen uit aan het adres
d irecteur-generaal
i de kolonel
,-aar-„Al mag ik geen geheimen
hempen uit de raadskamer"
be-!'t Veld. „de sfeer
n del der prettig
defensie S. Duy-
het bedrijfsle-
erklap-
nische dienst W. J. Kaldenbach.
De heren Duyverman en Kaldenbach
deden op hun beurt hun beklag over
deze beschuldiging bij de chef van de
generale staf lt. generaal Le Fèvre de
Montigny. De chef G.S. had deze klacht
zelf kunnen onderzoeken. Hij besloot
evenwel enkele hoofdofficieren het on
derzoek te laten verrichten. Dit waren
generaal-majoor F. O. B. Musch, lt.-
kol. mr. P. Westerdijk en lt.-kol. ir. F.
Th. Segers. De taak was maatregelen
te nemen naar aanleiding van de klacht
tegen majoor K., geuit door de heren
Duyverman en Kaldenbach.
Bepaald niet was de taak om een
oordeel uit te spreken over de nota
Koersen.
De conclusie van de commissie-
Musch was, dat de klacht werd
afgewezen. Men achtte geen aan
leiding aanwezig maatregelen tegen
majoor K. te nemen, omdat hij bij
het indienen van de nota aan de
Tweede Kamer in staat van grote
geestelijke opwinding zou hebben
verkeerd. Op grond daarvan nam
de commissie-Musch aan, dgt de
aan het adres van de heren Duy
verman en Kaldenbach geuite be
schuldigingen niet te kwader trouw
waren gedaan.
Het is op grond van dit rapport dat
het ochtendblad beweert dat majoor K.
van alle blaam zou zijn gezuiverd en
de commissie-Koersen haar wer' op
aanvechtbare wijze heeft verricht. Men
handhaaft de beschuldigingen aan het
adres van hoge officieren en betrekt
altijd bijzon-
o voorzitter zorgde
tevens "nauwlettend voor, dat het
de tech- rechtsgevoel in hoge mate bevredigd
heer IV. v. d. Vlerk c
lende delen bestaande encyclopaedic.
Mr. in 't Veld voegde hier namens de
leden nog enkele boekwerken aan toe
en mr. Radier verraste de scheidende
voorzitter namens de produktschappen
met een gouden horloge.
Duurder brood
in Frankrijk
Luchtvaartpionier
verongelukte 50
jaar
geleden
OP zaterdag 27 augustus a.s
zal het precies 50 jaar ge
leden zijn, dat de 25-jarige domi
neeszoon Clement van Maasdijk
op het vliegveld Warnshorn bij
Arnhem voor de ogen van zijn
verloofde, mej. Ladenius, met
zijn een-motorig vliegtuigje neer
stortte en om het leven kwam.
Nauwelijks een maand tevoren
was hij het geweest, die op de
werd'
De heer J. Lamers. die de bijzondere
leden van het college vertegenwoordig
de, verklaarde bijzonder getroffen te
Gliana boycot
Zuid-Afrika
De regering van Ghana heeft vrijdag
een algehele boycot van Zuidafrikaanse
goederen aangekondigd, alsmede een ver
bod voor Zuidafrikaanse onderdanen om
Ghana binnen te komen of op doorreis
naar elders door het land te reizen,
met uitzondering van degenen die ver
klaren tegen apartheid en rassendiscri
minatie te zijn.
De boycot gaat maandag in.
Met ingang van die datum zullen ook
alle zee- en luchthavens van Ghana voor
Zuidafrikaanse schepen en vliegtuigen
zijn gesloten. Naar de minister van bui
tenlandse zaken, Ako Adjei, in het par
lement meedeelde, geldt dit verbod niet
in noodgevallen.
hierbij ook staatssecretaris Calmeyer,
die destijds deel uitmaakte van de com
missie-Koersen.
Pijnlijk was de staatssecretaris getrof
fen door de aanvallen op zijn medewer
ker, de directeur-generaal Duyverman,
wiens ijver en toewijding hij boven alle
lof verheven achtte en in wie de staats
secretaris dan ook zijn volledig vertrou
wen uitsprak.
Volgende maand zal het
Franse brood bijna vier cent duurder
worden.
Hoewel de Fransen viermaal minder
bh;rdbrSe^?u,?e;"toch8eieodge"Eto,i!, Friezen van Heerenveen ten on-
dan in de meeste andere landen. |uitwisbare indruk maakte: Hij
«"te demon.
die de broodprijs wil verhogen, in moei
lijkheden te brengen. De regering De-
bré heeft daarom besloten het nieuws
te publiceren enkele dagen voordat mil
joenen Fransen op vacantie gaan.
stratievluchten uit. Nimmer te
voren had men er een vliegtuig
in de lucht gezien.
I Volgende maand gaat Heerenveen
Geen discriminatie in Suezkanaal
De internationale
dersfederatie (ITF)
voor de beëindiging van haar 26ste
wereldcongres een in krachtige be
woordingen vervatte resolutie aange
nomen, waarin de Verenigde Arabi
sche republiek wordt gewaarschuwd,
dat zij moet afzien van inmenging in
de scheepvaart op het Suezkanaal of
rekening moet houden
mccnschappelijke actie van de trans
portarbeiders over de gehele wereld.
De resolutie, die was ingediend door
de Amerikaanse afgevaardigde, Paul
Hall van de Seafarers international
union of North America, werd ondanks
de protesten van delegaties uit de Ara-
weldigende meer-
In de slotzitting van haar 26ste we
reldcongres heeft de internationale
transportarbeidersfederatie Frank Cou
sins van de machtige Britse transport
en general workers union als president
en vervolgens de Britse arbeidersbewe
ging geheel uit haar Raad van bestuur
verwijderd.
Tegen de herkiezing van Cousins, die
algehele kernontwapening in Engeland
nastreeft was felle oppositie gevoerd
door invloedrijke Amerikaanse afge
vaardigden.
Het congres koos de Belg Roger dc
Keyier tot voonfttw
volgende twee Jaar e
rietcr de Vries tot s
de
de Nederlander
dit historische feit herdenken. Reeds
nu zijn de leden van de herdenkings
commissie in oude archieven gaan
zoeken naar beschrijving van deze
eerste vluchten. Zo heeft men kunnen
vaststellen, dat Van Maasdijk pas
kort tevoren 21 april 1910 in
Pau (Zuid-Frankrijk), een vliegbre
vet had behaald. Wel maakte hij eerst
een lelijke val van plus minus 20 me
ter hoogte met zijn uit latten, draden
en doek geconstrueerde machine,
maar hij bracht het er goed af en
steeg direct weer in een ander toe
stel op.
Kort daarna kocht hij voor 15.000
een eigen machine merk Som-
mer Biplane. De motor had een ver
mogen van 50 pk.
Diezelfde zomer rijpte het plan
voor de vliegdemonstraties op de
Thialfbaan te Heerenveen. Er werd
een comité gevormd van 14 personen,
onder wie de heer Tj. Hepkema, uit
gever van het Nieuwsblad van Fries
land. Van dit comité is alleen de heer
H. Woldering nog in leven.
De krant van Hepkema schreef op
25 juli, dat het „vliegtoestel" was ge
arriveerd. Iedere dag zou er muziek
op het terrein wezen en het Heeren-
veens muziekkorps had reeds een
vliegmars in studie.
PROEFVLUCHT
Op zaterdag 30 juli 1910, 's avonds
bij windstil weer, was het zover. Van
Maasdijk zou zijn eerste proefvlucht
maken. Eerst moest hij de motor
warm laten draaien. Er waren enke
le sjouwerlui nodig om de machine
vast te houden, hetgeen hun veel
moeite kostte en waarbij de olie hun
om de oren spatte.
Tenslotte gaf Van Maasdijk een
sein. Zijn helper Budding blies op
zijn hoorn (teken om het toestel los
te laten) en daar vloog de machine
de lucht in. Zij cirkelde even boven
het armhuis van Engwirden, het Ter-
brandster kerkje en kwam 5 minuten
later behouden op de grond terug.
Volgens het contract moest Van
Maasdijk minstens eenmaal vliegen,
maar in de daarop volgende dagen
ging hij nog acht maal de lucht in.
De belangstelling van het publiek
groeide zo enorm, dat het bestuur na
vier dagen geen entreekaartjes meer
over had.
Op 8 augustus waren de feesten af
gelopen en vertrok de jeugdige vlie
ger naar Arnhem, waar hij op zater
dag 27 augustus verongelukte.
Op 2 september 1910 hield het co
mité te Heerenveen een afrekenings
vergadering. Er bleek 12.080 ont
vangen te zijn. De gemaakte onkos
ten beliepen 7740. Onder de intekena
ren werd 80 procent van de winst
verdeeld. De resterende 20 procent
werd besteed voor dc bouw van een
monument aan het Julianaplein, waar
burgemeester G. H. Kuperus volgen
de maand tijdens de herdenkings
plechtigheden een krans zal leggen.
Ook is een der voornaamste straten
van het Friese Haagje naar Van
Maasdijk genoemd.
