Meer controle op besteding rijksgelden
n
Instelling budgetcommissie
dient te worden overwogen
Eigen controle der overheid kan
nog veel verbeterd worden
Commissie-Koersen brengt verslag uit
Aandacht organisatie
)artementen
van
dept
Militair aankoopbeleid
klopte niet altijd
Geen defensieplafond
voor vier jaren
(Van onze parlementsredactie)
-r .«v. .notie-1
L Onderzoek Militair Aankoopbeleid o.m. opdracht gegeven na te gaan hoe de parlementaire con- zijn
tröle op een efficiënte besteding van de rijksgelden zou kunnen worden verbeterd. De commissie „«'^i^iS^dSSdigeiTuiróeIto-
heeft deze opdracht thans vervuld en het resultaat van haar onderzoek neergelegd in het vandaag mer.
j verschenen tweede deel van haar verslag. Zij bepleit daarin niet alleen een uitbreiding, maar ook Zweeds voorbeeld
verdieping en reorganisatie van het bestaande toezicht van de Kamer op de rijksuitgaven. Uiteraard De bijzondere belangstelling van de
besteedt zij in het verslag speciale aandacht aan e en mogelijke verbetering van de parlementaire Tweede Kamer vraagt de commissie-
„♦-AlJJ r Koersen voor d« Zweedse instellingen
op het gebied van de controle over de
besteding van de rijksuitgaven. Zij geeft
wijze gaat volgen, rijst volgens de com- de Kamer in overweging om hetzij in
missie-Koersen de vraag, welke taken samenwerking met de regering, hetzij
de Defensiecommissie nog zal vervul- alleen, een ernstige studie te maken van
len. Het antwoord hierop willen de heer het instituut van de „Ombudsman"
Koersen c.s. niet geven. Zij menen, dat Er zijn in Zweden een Justitie Om-
de Defensiecommissie zelf en de minis- budsman" en een „Militie Ombuds-
contróle op de militaire uitgaven.
Aan het slot van haar beschouwingen
Kamer het volgende aan:
j Bestudering van de mogelijkheid
dit plan beveelt de commissie de
op de cijfers
In te stellen
de bestaande
betere, d.w.z. r
gerichte begrotingsbehandeling door de Kamer, hetzij via
budgetcommissie, hetzjj door een andere samenstelling 1
vaste Kamercommissies.
9 Bijzondere aandacht van alle vaste Kamercommissies
de departementen en voor
wordt uitgeoefend,
q Een grotere aandacht voor en uitbreiding van de werkzaamheden
Kamercommissie voor de Rijksuitgaven.
A Een begrotbigsverslag van de ministers, dat meer aansluit aan de begrotings-
cijfers, en voorts de jaarlijkse indiening van een soort „Zedelijk Verslag",
waarin de afwijkingen tussen de begroting en de rijksrekening worden toe
gelicht en verantwoord,
r Bestudering van de in Zweden bestaande parlementaire controlemogelijkheden
d.w.z. een studie van de Budgetcommissie en de Commissie van Revisoren uit
de Zweedse Rijksdag, en een studie van het Instituut van de „Ombudsman",
in Zweden is ontstaan, door andere Scandinavische landen is overgenomen
thans overal in Europa wordt bestudeerd.
Verder beveelt de
die aan over de instelling van een Doel
matigheidskamer. zoals die in Zweden
bestaat. Deze kamer zou geen parle
mentair, maar een autonoom orgaan
;ten zijn en eventueel een onderdeel
kunnen worden van de Algemene Re
kenkamer.
Verbetering
Dat de parlementaire controle op
de besteding van de rijksgelden be-
er pa aid wel verbetering behoeft, toont
de commissie in tiaar verslag duide
lijk aan. De begrotingsbehandeling
au; biedt de Kamer de belangrijkste mo-
e; gelijkheid om de regering en haar
J diensten (vooraf) te controleren, maar
deze controle heeft zich de laatste ja-
.,i ren steeds meer beperkt tot de be-
J leidssfeer. Van een financiële controle
15 is bij de begrotingsbehandeling nau-
11welijks sprake, want de vaste begro-
■s tingscommissies gaan slechts een en
kele maal dieper in op afzonderlijke
artikelen en posten.
Het werk van de enige vaste Tweede-
Kamercommissie met een uitsluitend
controlerende taak, de Oommissie voor
de Rijksuitgaven, verliest veel aan
waarde door traagheid. Het belangrijk
ste stuk, dat deze commissie te behan
delen krijgt, het verslag van de Alge
mene Rekenkamer, strekt zich uit over
een te lange periode en wordt bovendien
ingediend op een moment, dat de werk
zaamheden van de Kamer aflopen. Bij
de begrotingsbehandeling is aan de op
merkingen van de commissie over het
verslag van de Rekenkamer tot dusver
re geen aandacht besteed.
Defensie
In de sfeer van het defensiebeleid
treden een tweetal commissies op,
waarvan de een de ander in de weg
blijkt te lopen. Ten eerste is daar de in
1948 ingestelde Defensiecommissie, die
geen parlementaire, maar een staats
commissie is. Ze bextaat overigens al
leen uit leden van de Eerste en Tweede
Kamer. Het behoort o.m. tot de taak
van de commissie een onderzoek in te
stellen naar de doeltreffendheid van de
besteding der defensiegelden. Ze is ver
der o.m. bevoegd militaire en niet-mili-
taire personen voor zich te doen ver
schijnen voor het inwinnen van advies.
De commissie-Koersen c.s. schetst
voorts de commissie als een orgaan,
waarin de minister van defensie de ge
legenheid vindt de leden een inzicht te
geven in de realisatie van zijn beleid.
Daarnaast treedt op de vaste
beleid kan vragen. De vaste -
kan dit wèl en moét dit ook doen. Hier-
is nodig een geregelde gedachten-
wisseling tussen minister en Kamercom
missie, en het vragen van inlichtingen.
Indien de vaste commissie deze werk-
sie voor defensie uit de Tweede Kamer.
Zij is bevoegd tot 1. het onderzoeken
van begrotingswetten, wetsontwerpen,
regeringsnota's enz. 2. het bevorderen
van een geregelde gedachten wisseling
tussen regering en Kamer, het vragen
van inlichtingen aan de regering enz
3. het uitbrengen van een verslag aan
de Kamer over haar bevindingen. De
huidige gang van zaken is. dat de vaste
commissie haar taken onder 2 en 3 ge
noemd in het geheel niet vervult, ter
wijl zij haar eerstgenoemde taak,
voor wat betreft de begrotingswetge
ving. slechts gelimiteerd en gedeeltelijk
nominaal vervult.
Doublure
Het feit. dat een belangrijk aantal le
den van de Defensiecommissie ook lid
Is van de vaste commissie voor defen
sie. brengt met zich, dat de minis
ter van defensie door een uiteenzetting
van zijn beleid voor de Defensiecommis
sie het minder noodzakelijk vindt ook
de vaste commissie hierover nader in te
lichten, terwijl deze hem hierom niet
vraagt. Immers, die leden van de vaste
commissie, die lid zijn van de Defen
siecommissie, hebben ook minder be
hoefte aan een uiteenzetting over het be
leid van de minister.
Om In deze situatie verandering te
brengen, neigt de commissie-Koersen
c.s. naar een statusverhoging van de
vaste commissie ten koste van de De
fensiecommissie. Zij wijst erop. dal
laatstgenoemde instantie als staatscom
missie de minister van defensie nooit
een weaenlijke verantwoording van
Budgetcommissie
Een grotere aandacht voor en uit
breiding van de werkzaamheden van de
vaste Tweede-Kamercommissie voor de
Rijksuitgaven acht de commissie-Koer
sen. blijkens tiaar verslag, van groot be
lang voor een goede parlementaire con
trole op de rijksuitgaven, vooral bij de
begrotingsbehandeling. Zij pleit vooral
voor een hechtere samenwerking tussen
deze commissie en de andere vaste Ka
mercommissies.
Voorts spreekt zij als haar oordeel
uit, dat bij de begrotingsbehandeling
in de-Kamer voortaan meer aandacht
zal moeten worden besteed aan
nauwkeurige bestudering van de be
grotingscijfers. De controles var
kant van het ministerie van financiën
op de ministeries die de gelden uit
geven, zullen ongetwijfeld minder ef
fect sorteren door de afwezigheid van
een sterke parlementaire controle op
de begrotingscijfers.
De commissie-Koersen vraagt zich
dan ook af, of de Kamer niet een spe
ciale budgetcommissie in het leven moet
(ook financiële) uit te oefenen op de
werkzaamheden van ambtenaren en om
gevallen van machtsmisbruik te voor
komen. De „Militie Ombusman" doet
ongeveer hetzelfde op het gebied van
de landsverdediging. Verder controleert
>.m. het beheer van de defensiegel
en de militaire gebouwen, de inko-
en orderuitschrijvingen van de staat
ten behoeve van de krijgsmacht, het
onderhoud van het materieel, de aan
schaffing en het verbruik van noodzake
lijke voorwerpen enz.
De commissie-Koersen meent verder
dat de instelling van een Doelmatig-
hcldskamer naar Zweeds model ern
stig in overweging dient te worden ge*
nomen. Dit voorkomt, dat versteviging
van de parlementaire controle moet
worden verwezenlijkt langs de weg van
toeneming van de werkzaamheden der
Kamerleden en een belangrijke uitbrei
ding van de Kamergriffie. De vraag
zou ook aan de orde moeten komen of
do gehele thans bestaande controle op
de efficiency in de Doelmatigheidska
mer zou kunnen worden geconcentreerd.
Een goede gedachte lijkt het de com
missie voorts aan de Doelmatigheldska-
Misère met voertuigen
Geschil tussen
departementen
TTet is na de bevrijding en voor-
al omstreeks 1950 bij de
voorziening van onze strijdkrach
ten met voertuigen en voertuig-
onderdelen nogal improvisato
risch toegegaan. Van een positief
voertuigenbeleid kan pas worden
gesproken na de beslissing om de
min of meer toevallige verwer
ving van Canadees, Engels en
Amerikaans materieel te vervan
gen door nationale produkten en
na de systematische verkrijging
uit buitenlandse bron van b.v.
centuriontanks De samenwer-
werking tussep Nederlandse mi
litaire autoriteiten en de DAF
heeft aangetoond, dat intensieve
voorbereiding en harde beproe
ving tot een bevredigend resul
taat kunnen leiden. Dit schrijft
de Commissie Onderzoek Militair
Aankoopbeleid in het tweede deel
van haar verslag.
Uitvoerig schetst de
misère met het voertuigenmaterieel
de naoorlogse jaren. Onmiddellijk na
oorlog verkreeg men dit materieel uit
Engelse en Canadese overgebleven
voorraden (dumps). Op deze wijze is
men in het bezit gekomen van 6 a 8000
vrachtauto's, die bijna uitsluitend be
stemd waren voor het gebruik in In
donesië. De voorziening met de onder
delen leverde geen grote moeilijkheden
op. Anders werd het. toen het leger
met Amerikaans M.D.A.P.-materieel
ging werken. Nederland kreeg de be
schikking over een aantal niet meei
in produktie zijnde Amerikaanse leger
voertuigen ter waarde van enige tien
tallen miljoenen guldens. Daar werden
echter geen onderdelen bij geleverd. De
Amerikaanse autoriteiten verkochten de
ze ter plaatse aan handelaren in over
tollige legergoederen.
Dit heeft tot ernstige moeilijkheden
aanleiding gegeven. Wel heeft het Di
rectoraat Materieel Landmacht ge
tracht rechtstreeks onderdelen uit
dumps te verwerven, maar dit
slechts een enkele maal gelukt. Nadien
was men aangewezen op de handelaren
in surplusartikelen, die door hun rela
ties in de branche de weg wisten er
ook personen In dienst hadden om op
de vreemdste plaatsen en overal ter
wereld deze onderdelen op te sporen.
Het kwam voor dat te veel werd be
taald. maar ook da* de koop zeei
dellg bleek. Wat men niet kon gebrui
ken, werd als schroot verkocht. De
commissie-Koersen meent, dat
deze transacties met de dumphandel
n'et steeds de nodige zorgvuldigheid
heeft betracht.
Hoge winsten
Uitvoerig maakte de commissie mel
ding van de affaire mèt een der onder
delen leveranciers, de N.V. „Europa
op Wielen", die voor een order
pint. 6000 artikelen te hoge prijzen
hebben berekend. Een nader onderzoek
wees uit, dat volgens de slechts be
trekkelijk waardevolle indicaties van
een Amerikaanse prijsgids bepaalde
partijen 800.000 te hoog. maar andere
492.000 te laag waren berekend, zo
dat het nadelig verschil 308.000 be
droeg. Hangende het onderzoek werd
de N.V. uitgesloten van levering, m-"
na het ontslag van de directeur
toegelaten. Hierover heeft zich nog
geschil tussen de departementen
Justitie en defensie voorgedaan De
titiële autoriteiten waren met de
heffing der uitsluiting, die hun onder
zoek doorkruiste, niet erg gelukkig. Tus
sen de ministers van justitie en de
fensie is over deze zaak nog druk ge
correspondeerd. Tenslotte is er toen
een compromis uit de bus gekomen,
maar voor de commissie-Koersen is hel
geschil toch aanleiding om nogmaals
haar twijfel uit te spreken over de
selijkheid om organen van het m
terie van defensie in te schakelen bij
onderzoeken buiten het defensieappa-
Overigens heeft het onderzoek
de accountantsdienst naar de activitei
ten van „Europa op Wielen" uitge'
zen, dat van rorruptieve uitgaven r
was gebleken, maar dat er op bepaalde
artikelen exorbitant hoge winsten wa
ren gemaakt en dat er minstens één
maal met een gefingeerde buitenlandse
rekening was gewerkt. Na de opheffing
van de uitsluiting der N.V. zijn de lo
pende contracten afgewikkeld, doch
geen nieuwe aangegaan.
Munitiewagens
Niet erg gelukkig is, blijkens het ver
slag van de commissie, het D.M.L. ge
weest met zijn eind 1950 verleende op
dracht tot de bouw van 40 munitiewa
gens met een draagvermogen van drie
ton. Men had de chassis gekozen op
drie ton laadvermogen, maar de boven
bouw is in verband met het karakter
der lading veel te zwaar gemaakt, zo
dat slechts een tfactie van drie ton
munitie kon worden geladen.
Onophoudelijk is aan deze wagens
gedokterd, tot tenslotte de sectie
Voertuigen van het directoraat de
nodige maatregelen tot afdoende ver
betering heeft genomen. Met dat al
heeft de definitieve verbetering van
deze wagens 500.000 gekost. De
commissie-Koersen heeft de indruk
gekregen, dat een fout als deze bij
de huidige personeelsbezetting van
het directoraat niet meer zal voor-
Vooruitgang
De commissie constateert verder in
haar verslag, dat de publieke opinie
zich ongerust heeft gemaakt over het
de taak te geven contracten te
controleren voor aan- en verkopen en
voor het verrichten van diensten, zo
wel door burgerlijke als militaire auto
riteiten gesloten.
Tot opheffing van de geheimhoudings
plicht der rijksambtenaren zou de com-
ie niet zonder meer willen advise-
al zou dit een effectieve controle
door het parlement wel bevorderen. Een
dergelijke opheffing heeft overigens
plaatsgehad ten behoeve van het
afgesloten onderzoek naar het aan
koopbeleid. Daarbij is de commissie
niet gebleken, dat dit de verhouding
tussen parlement en regering ernstig
heeft verstoord of dat afbreuk is ge
daan aan de zelfstandigheid van de re
gering. Evenmin zijn hiertegen staats
rechtelijke bezwaren ingebracht.
Lenin-vredespri j s
voor Soekarno
Mirzo Tursun, een vooraanstaand
Russische letterkundige heeft gisteren
in Djakarta met enige plechtigheid de
Lenin-vredesprijs aan president Soekar
no uitgereikt.
Tegelijkertijd ontving deze een brief
van premier Chroesjtsjew, waarin deze
o.m. zegt, dat in het huidige tijds
gewricht gezien de vernieuwde samen
spanningen van de vijanden der vrede
de eenheid van alle vredelievende vol
ken noodzakelijk is voor het welzijn van
de mensheid. „Ik wens U, geachte
Bung Karno, verdere grote successen in
werk. dat gericht is op de consolida-
van de vrede en veiligheid der vol-
feit, dat talrijke legervoertuigen (o.m.
in Soesterberg) in weer en wind buiten
hebben gestaan, waardoor ze onvermij
delijk in kwaliteit moesten achteruit
gaan. Er moest echter voor deze wa
gens een tussenweg worden gezocht
tussen een afdoende beveiliging en de
eisen van paraatheid. Afdoende pre
servering leidt tot tijdverlies bij het rij
klaar maken, oppervlakkige preserve
ring die snel kan worden verwijderd,
leidt tot achteruitgang in kwaliteit. Op
slag in gesloten magazijnen was we
gens de hoge kosten niet mogelijk.
Aan het slot van haar paragraaf over
het voertuigenbeleid stelt de commis
sie vast, dat dit beleid de laatste ja
ren heeft geleid tot vermindering van
het aantal typen voertuigen, tot gere
gelde voorziening met onderdelen en
tot een goed produkt. zodat vertrouwen
in de verwervende instanties gewettigd
Nadelen zijn te groot
a 1 -I staatsrechtelijk bezwaren. Uit een oog-
/Jri inOC IllPVb? punt van algemeen financieel be-
IVOf n> leid pleit ertegen. dat. waar het voor
1 vier jaar wordt vastgesteld, de rege-
„f iinvDi si I n ring niet elk jaar de bestaande be-
mVl IIUI ff ICt I/O hoeften kan afwegen tegen het geld
dat beschikbaar is. Zij mist door dit
7 systeem de vrijheid om van jaar
U@0J OVtlXQ, tot jaar die behoeften te beperken.
O O die het minst urgent zijn. Een ander
ernstig nadeel is, dat de ministers
Van onze parlementsredactie die niet de leiding van het defensie-
apparaat hebben, in het bijzonder de
Tyret de gewoonte om telkens
-LTA weer voor een periode opinie, zich minder in de concrete
van ongeveer vier jaar een zg. aanwending van een «root deel der
j, r, i». defensiegelden kunnen gaan verdie-
defensieplan vast te stellen, pen. voor de Staten-Generaal zijn
dient te worden gebroken, de overschrijvingen binnen de begro
ting in het algemeen weinig doorzich
tig-
Een ander argument tegen het de-
Voor een efficiënte parlemen
taire controle op de defensie
uitgaven betekent dit plafond
en de wjjze waarop het thans goedgekeurde begroting in enig jaar
in de begroting wordt ver
werkt, een belangrijk obsta
kel. Voor de regering als ge-
i i j - - van aoeimaugneia -s, aai uci pia-
heel en voor de minister van fondsysteem met zich kan brengen
financiën in het bijzonder
werkt, een belangrijk obsta- jaarlijkse begroting het geval zou
zijn. Een bezwaar uit een oogpunt
doelmatigheid is. dat het pla-
voeren van het algemeen fi
nancieel beleid minder arm
slag hebben dan zonder dit de Kamer een deel van haar bud-
n getrecht heeft moeten prijsgeven,
systeem. Daarom moeten 6
i de jaren 1951-1954 ook
dat als gevolg daarvan
voorbereidingen worden ge
troffen om in de eerstkomende
An anders
De commissie geeft toe. dat
ln
nieuwe kabinetsperiode met de jaren rond 1950, toen^dejstrijd-
normale begrotingen voor de langrijke""'wnr*f'" m,w
defensie te werken.
macht moest worden opgebouwd, be-
aanvaardbare redenen
bestonden om met een defensiepla
fond te werken. Er deden zich toen
de belangrijkste een aantal onzekere factoren
Dit is --
conclusies, die de uit de Tweede Ka- Men kon d,e werkelijke behoefte
mer gevormde Commissie Onderzoek bewapening nog niet overzien,
Militair Aankoopbeleid (commissie- 1 J~ 1
Koersen c.s.) trekt in het thans ver
tweede deel
kende de omvang van de buitenland
se hulp niet en wist evenmin welke
industrie bepaalde onderdelen voor
sïag. Kenmerkend voor het defensie- de bewapening kon leveren. Sedert-
plafond acht de commissie:
1. Zeer ruime toepassing
nogelijkheid
dien is de situatie echter belang
de rijk gewijzigd. Nu kan ieder jaar
met grote waarschijnlijkheid worden
oestede bedragen van de begro- vastgesteld, hoe groot de exploitatie-
tingsartikelen naar dezelfde artike- uitgaven zullen zijn
len van het volgend jaar over te he- vang de investeringen
velen (zg. overloopgelden).
welke
r de krijgs
macht zullen hebben. De minister
tussen de begrotingsartikelen on- parlement voorleggen. Alleen de bui-
i ecn fdigfróg
ook hier kan
derling, zodat b.v. gelden van het tenlandse hulp is nog
buitengewoon krediet
0onzekere factor,
luchtmacht overgeschreven kunnen toch van een zekere regelmaat
den gesproken.
Voorzover de commissie-Koersen
het kan overzien, bestaan er dus
de' gehele begroting niet geen doorslaggevende redenen om
4opzichte van de defensie
worden op artikelen, waarop
kort bestaat.
3 Het toewijzen van een plafond
bedrag - - -
slechts
jaren en het vooraf here procedure te volgen dan ten
i de Staten-Generaal
fensienota. De Staten-Generaal zijn
hierdoor formeel niet, maar feite
lijk wel min of meer gebonden, zo
dat de behandeling van de defensie
begrotingen, vallende binnen de pla
fondperiode, aan betekenis verliest.
Tegen het defensieplafond heeft de
commissie-Koersen blijkens haar ver
slag o.m. financieel-economische en
de begrotingen der civiele
fensiebedragen binnen het geheel
van de rijksuitgaven en -ontvangsten
een afzonderlijk, min of meer zelf
standig bestaan blijven leiden. Met
het verdwijnen van het defensiepla
fond zal de controle van het ministe
rie van financiën op dat van defensie
dezelfde moeten worden als die op
andere departementen, aldus de com-
Overlappingen zijn uit den boze
Financiën moet een wettelijke
basis krijgen
Ipartement van defensie. Nog is het zo. i ressorteert onder de chef
1 dat de dienst zijn controlerende taak I rale staf. Het gaat hier w
daar alleen kan verrichten, wanneer de lijk om cijfermatige controles.
Idirecteur-generaal van defensie hiervoor) Het ministerie van defensie
Leiding
Met de politieke leiding van het
ministerie van defensie, zoals die op
het ogenblik is geregeld (een minis
ter, een staatssecretaris voor land
en luchtmacht en een voor marine),
is de commissie-Koersen blijkens
haar verslag ook allerminist tevre
den. Zij meent „dat de huidige orga
nisatie van de politieke leiding even
min als de vroegere een duidelijke
scheiding van de verantwoordelijk
heden van de minister en de staats
secretarissen maakt". Ook nu weer
is er, volgens de commissie, spra
ke van een politieke leiding, waar
door het in vele gevallen niet moge
lijk zal zijn de politieke verantwoor
delijkheden vast te stellen.
(Van onze parlementsredactie)
De Commissie Onderzoek Militair Aankoopbeleid besteedt be
halve aan de controle van de Algemene Rekenkamer ook veel
aandacht aan de wijze, waarop de overheid binnen haar eigen
apparaat controle uitoefent op de besteding van de rijksgelden en
in het bijzonder op het militaire deel daarvan. Om tot een verbete
ring van deze controle te komen dient naar het oordeel der com
missie de Tweede Kamer bij de regering op het volgende aan te
dringen:
Het ministerie van financiën beschikt
over een drietal controle-organen, t.w.
de Inspectie der Rijksfinanciën, de Cen
trale Accountantsdienst en de Directie
Defensieaangelegenheden. De Inspectie
der rijksfinanciën oefent een zeker glo
bale doelmatigheidscontröle uit en heeft
verder bij de begrotingsvoorbereiding
bij de uitputting van de begroting t
belangrijke controlerende taak door
middel van de preventieve controle bij
de kredietopening.
Krachtens de Comptabiliteitswet
nl. voor elke rijksuitgave door de minis
ter van financiën krediet worden ge
opend. De opeenvolgende ministers van
economische zaken (te beginnen bij prof.
Van den Brink) hebben tot dusverre
steeds geweigerd deze procedure voor
hun ministerie tc aanvaarden. Het is de
commissie-Koersen c.s. niet duidelijk
geworden waarom speciaal dit ministe
rie op dit punt een uitzonderingspositie
inneemt en zij meent dan ook. dat in
deze toestand verandering moet worder
gebracht.
Repressief
De controle door de Centrale Accoun
tantsdienst is repressief (d.w.z. nadat
de handeling heeft plaatsgehad) en
boekhoudkundige aard. Het is primair
een recht- en wetmatigheidscontróle.
Het accent valt vooral op het onderzoek
naar de organisatie en de functionering
van de interne controle op de departe
menten. De controle is globaal. Van een
min of meer volledig toezicht van de
C.A.D. op de departementen kan geen
sprake zijn. gezien de personeelsbezet
ting «gemiddeld nog geen 1% man pei
departement).
De C A D. heeft niet dan na zeer veel
moeite entrée kunnen krijgen op het de
toestemming geeft.
De commissie-Koersen ziet niet waar-
defensie aldus een uitzondering op
■egel moet vormen. Gezien de enor-
bedragen, die hier omgaan, had de
missie verwacht, dat dit ministerie
de hulp van de C.A.D. bij de controle
zonder meer zou toejuichen. Zij meent
dan ook. dat deze situatie moet worden
De taak. die de Inspectie der Rijksfi
nanciën voor de civiele departementen
heeft, wordt bij de militaire ministeries
1 Ecn nader onderzoek naar de verhou
ding de overlappingen of tekort
komingen tussen de verschillende
controlerende rijksinstituten.
O Een nadere bezinning op de contro
lerende taken van het ministerie van
financiën ten opzichte van de andere
ministeries.
o Een versterking van de positie van de
Centrale Accountantsdienst op het
ministerie van defensie.
A Uitbreiding van het instituut van
voorafgaande kredietopening ook tot
het ministerie van economische zaken.
Uit de tekst van de motie-E. A. Ver
meer (soc.), krachtens welke de Com
missie Militair Aankoopbeleid destijds is
ingesteld, volgde niet direct, dat de
missie een oordeel moest uitspreken
de interne controles door organen
de betrokken departementen en
door het ministerie van financiën. Toch
heeft zij deze controles nauwkeurig na
gegaan. omdat zij anders onvoldoende
materiaal zou hebben om suggesties te
doen ter verbetering van de contrólemo-
gelijkheid van de Kamer.
Praktisch overal
In de loop der jaren,
missie geconstateerd, i
alle departementen
heeft de com-
bij praktisch
contröle-instan-
tie ontstaan. Daarnaast is er de contro
le door de Algemene Rekenkamer en
het ministerie van financiën. Zoals uit
het verslag van de commissie blijkt,
liggen de controles van de departemen
tale organen en die van Financiën veel
al in eikaars verlengde, terwijl ook de
externe contröle van de Algemene Re
kenkamer voor een belangrijk deel op
deze interne contröle berust.
tement van oorlog en marine zijn ge
huisvest) kunnen geen tot in details
gaande controle op iedere uitgave
defensie uitoefenen. Daarvoor is
aantal te gering en het te controleren
object te groot en te gecompliceerd.
Cijfermatig
de commissie al met al geble
ken, dat de controle van het ministerie
financiën op de andere departemen-
tig
het belangrijkste deel cijferma-
dat
lige
doelmatigheidscontröle kan worden ge
sproken, deze globaal moet worden ge
noemd. Steekproefsgewijze wordt deze
controle in een enkel geval diepergaand
uitgeoefend. De globale doelmatigheids
contröle houdt in, dat voornamelijk
wordt nagegaan hoe de controlerende
instanties op de andere departementen
werken en hoe de contröleprogrammi
ijn.
De commissie stelt in dit verband
nog de vraag, of de steeds belangrij
ker geworden positie van de minister
van financiën in het geheel der finan
ciële controle geen wettelijke basis
dient te krijgen in die zin. dat dc
thans gehanteerde bevoegdheden in
een nieuwe Comptabiliteitswet worden
vastgelegd en geregeld. Vermoedelijk
zal de commissie-Slmons nog dit Jaar
haar rapport over de herziening van
genoemde wet aan de regering uit-
Goed gesloten
Speciale aandacht wijdt de commissie
contröle
isterie van defensie en aan
controle door de Algemei
e externe
Rekenka-
Eerstgenoemde contróle geschiedt
door het directoraat-generaal
spectie der militaire administratie, die
evenals sommige andere ministeries,
een afdeling die zich speciaal bezig
houdt met de doelmatigheid van de be
stedingen. De commissie-Koersen heeft
de indruk, dat hoe nuttig deze afdeling
efficiency en administratie ook verricht,
zij tot nu toe niet in staat is geweest
deze doelmatigheidscontröle over het
geheel der uitgaven uit te strekken.
Hiervoor is een spoedige voltooiing var
de mechanisatie noodzakelijk.
De commissie wil geen uitspraak doen
over de vraag, of de controles van fi
nanciën en defensie een redelijk goed
gesloten systeem vormen. Zij kan dan
ook niet vaststellen of, en zo ja waar er
in het algemeen overlappingen of tekort
komingen zijn. Wèl meent zij, dat belde
Kamers der Staten-Generaal ook aan
deze aangelegenheid aandacht zuilen
moeten schenken.
Rekenkamer
De commissie omschrijft de taak
de Algemene Rekenkamer als het voort
durend. repressief controleren van de
rechtmatigheid van de uitgaven op de
verschillende departementen. Daar de
Rekenkamer (een onafhankelijk orgaan
naast de uitvoerende en wetgevende
macht) een klein apparaat heeft, is hel
haar onmogelijk om alles te controleren
Ze vraagt zich dan ook ten opzichte var
elk departeihent af wat dit zelf doet,
hoe de interne contröle is geregeld er
welke instanties daarbij worden inge
schakeld Een bezwaar van de werkwij
ze der Rekenkamer is. dat er vrij lange
tijd verstrijkt, voordat de moeilijkheden
die ze heeft ontdekt, in haar verslag
verschijnen en aldus ter kennis var
parlement worden gebracht.
De Rekenkamer gaat zich ook steeds
meer bezighouden met dc efficiency-con-
tróle van alle departementen. De Comp
tabiliteitswet staat echter slechts een
beperkte doelmatigheidscontröle op de
Rijksdienst toe. De beperking is hierin
gelegen, dat de efficiency-contróle
de Rekenkamer gericht dient te zijn op
de vermindering van de 'rijksuitgaven,
de vermeerdering van de rijksontvang
sten of de vereenvoudiging van 's Rijks
geldelijk beheer.
Hierdoor blijven grote terreinen bul
ten de doelmatigheidscontröle van de
Rekenkamer. De commlssie-Koerser
acht deze beperking niet juist en zij
verwacht, dat In het kader van de her
ziening van de Comptabiliteitswet
dit punt aandacht zal worden geschon-
Film M dag U
over feest van
M-brigadiers
In Utrecht is gisteren de pre
mière gegeven van de kleurenfilm
die is opgenomen op de „M-Dag-
U", die 7 juni jongstleden in de
Domstad is genomen.
De film is gemaakt in opdracht van
het Nederlands zuivelbureau, de initia
tiefnemer van de M-dag-U. Het melk-
brigadiertjesfestijn verleden maand
Utrecht is bijgewoond door 20.000 kin
deren. Ongeveer 16.000 andere jongena
en meisjes moesten worden teleurge
steld, omdat de grote Bernhardhal van
de jaarbeurs niet meer ruimte bood.
Voor hen zal in 160 verschillende plaat
sen in ons land deze film, die als on
dertitel De gelukkige wereld heeft, wor
den gedraaid.
De M-dag-U film duurt ongeveer 30
minuten. Hij geeft een overzicht van de
hoogtepunten van het feest, zoals de
aankomst per helicopter van prins Al-
bert van Luik. de entree van de prin»
met prinses Beatrix, momenten uit het
spel De gelukkige wereld, de circusvoor
stellingen. de lunch (80.000 broodjes en
20.000 bekers melk) en de huldiging van
de 500.000ste M-brigadier.
Het Nederlands zuivelbureau is bijzon
der tevreden met de uitvoering van zijn
opdracht, temeer daar het maken van
een kleurenreportage in een grote hal
waar niet de mogelijkheid bestaat, ge
bruik te maken van speciale filmver
lichting, volgens deskundigen een tech
nische stunt op filmgebied moet war
den genoemd.
dienstbode mej. M Hofmeyer uit Boh-
ne die dinsdagavond op de rijksweg
bij haar woonplaats, tijdens het over
steken. door een personenauto, bestuurd
door de heer A W. uit Almelo, is aan
gereden- Mej. M- H- die op de fiets
reed. werd tientallen meteri verder
op de rijweg geworpen Ze overleed
vandaag aan een achedelbasisfraetuur.
