Kunststoffen in handen
van de kunstenaar
PUZZEL VAN DE WEEK
Hoe een van jullie zich de
journalistiek voorstelt
m m
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 23 JULI 1960
Op het oole-
HET leven
vierling, die daar
enkele maanden
geleden de familie uitbreidde,
voorspoedig op. Zo voorspoedig,
dat weldra de t(jd zal aanbreken
voor de jeugdigen uit het nest om
zelf de wieken uit te slaan en de
wijde wereld te gaan verkennen. Voor het ouderpaar zal dan een
periode van voortdurende werkzaamheid ten einde zijn. In onder
staande fotoserie is een goed beeld gegeven van wat er voor Vader en
Moeder Ooievaar komt kijken, ais het etenstijd is op het nest.
Ais de jonge ooievaars instinctmatig aanvoelen, dat Pa en Ma met
het voedsel in aantocht zijn, worden ze onrustig. Ze beginnen elkaar
te verdringen en de reeds indrukwekkende vleugels uit te slaan.
En zodra het eten in het nest is gedeponeerd, kan de cameralens
alleen nog maar vier gebogen ruggen van gulzig etende vogels vangen
en de oude ziet dan toe. dat ieder het zijne of het hare krijgt en, als
het nodig is, wordt door Senior zelf voor de distributie zorggedragen
en pas als alles op is. keert de rust op het nest weer. Tot de volgende
voedsel zending binnenkomt
IB* honour
Is er verband tussen kunst
en kunststoffen? Hebben in het
bijzonder de beeldende kunsten
belang bij die wonderlijke
groep materialen die men
„plastica" noemt?
Wij verkeren thans in het
kunststoffentijdperk. Deze mo
derne wonderstof heeft op ve
lerlei gebied reeds een radica
le omwenteling teweegge
bracht in onze maatschappij
en ongekende technische moge
lijkheden geopend. Dat hebben
volkomen nieuwe materialen
eerder in de geschiedenis ge
daan.
Hebben de beeldende kunsten
deel aan deze opmars van kunst
stoffen? Zijn bijvoorbeeld de
beeidnouwers bekend met de dik
wijls verrassende eigenschappen
van deze materialen van onze
tijd, die ook voor hen veel be
tekenis hebben?
Een deel van de taal van de
beeldende kunstenaar is de taal
van het materiaal. Het is moge
lijk gebleken dat kunststoffen in
de kunst een niet onbelangrijk
woord meespreken. Bijgaande af
beelding van een uit polyester
hars gegoten kop van een meisje
gepubliceerd in het oktobernum
mer 1959 van ,,der Plastverarbei-
ter", is een nog niet alledaags
plastic.
De organisatrice van de van
19—26 oktober a.s. te Utrecht te
houden grote internationale kunst-
stoffententoonstelling „macro-
Plastic 1960" - N.V. 't Raedt-
huys te Amsterdam wil een
aantal jonge Nederlandse beel
dende kunstenaars opwekken op
dit gebied zo mogelijk een bij
drage te leveren die eventueel op
de expositie kan worden ge
toond. Er zijn hiervoor reeds con
tacten gelegd met een groep jeug
dige beeldhouwers en er is voor
hen een prijsvraag uitgeschreven
om de desbetreffende prestaties
in onderlinge wedijver te stimu-
In hoeverre in dit verband in
derdaad iets tot stand wordt ge
bracht, dat met voordeel op de
genoemde kunststoffenvakbeurs
kan worden getoond, is thans nog
een open vraag. Maar dat ook
de kunstenaar van deze tijd zich
er niet van mag onthouden seri
eus na te gaan hoe de revolutio
naire materialen van deze tijd
door hem kunnen worden ge
bruikt, is als feit tegelijkertijd
een uitdaging.
Van de brug tussen de kunst
en de kunststoffen zijn de pijlers
reeds geslagen. Naar men mag
hopen, zal de „macroPlastic
I960" daarvan ook iets kunnen
getuigen.
Kunstslof in de handen van de kun
stenaar. Een uit polyesterhars ge
goten meisjeskop van Anneliese
Römer. De aan het materiaal toe
gevoegde kleur geeft aan deze
plastiek in plastic een bijzondere
bekoring.
Canada heeft
„juwelen-koningin"
„De juwelen-koningin" het zou
de titel kunnen zijn van een
gangsterfilm, van een wild-
westverhaal of van een detec-
tiveboek. In werkelijkheid is het
sinds kort de ere-titel van een
Canadese jongedame, tot „konin
gin" verheven tijdens de siera-
denshow van de bond van Cana
dese juweliers. Dit nieuwtje
wordt gemeld door het vaklblad
„Edelmetaal", dat bovendien
weet te vertellen dat het meiske
tijdens de show bewaakt werd
door twee politiemannen. Die
bewaking was niet overbodig,
want het meisje-om-te-stelen
droeg onder meer als hoofdsie
raad een tiara ter waarde van
tweehonderdduizend gulden
Een kachel voor de jacht op de
versclirikkelij ke sneeuwman
Medio september Tal een
groep van zes bergbeklimmers
onder leiding van Zuidpool- en
Mount - Everest - overwinnaar
Sir Edmund Hillary op weg
gaan voor een overwintering
in een der passen van het Hi-
malayagebcrgte. Het ligt in
de bedoeling daar drie maan
den te verblijven in een spe
ciaal gebouwde hut, die be
scherming biedt tegen stormen
van tweehonderd km per uur
en temperaturen van zestig
graden onder nul.
Het materiaal voor deze expe
ditie werd uitvoerig beproefd in
de windtunnel van Vickers-Arm-
strong en in de lagedrukkamers
van deze vliegtuigfabriek in Wey-
bridge (EngelandEen van de
voornaamste uitrustingsstukken
is een speciaal ontworpen kachel
voor verwarming en de bereiding
van maaltijden in de hut. Van
deze kachel gaan drie exempla
ren mee. evenals een hoeveel
heid speciaal samengestelde
brandstoffen, die berekend zijn
op een
goed bruikbaar blijven, ook op
een hoogte van 6000 meter. De
ze brandstoffen zijn vervaardigd
in de Sunbury laboratoria van
The British Petroleum Company
Ltd.
Sir Edmund Hillary vertelde
dat deze expeditie, behalve een
overwinteringsexperiment, tevens
ten doel heeft het raadsel van
de geheimzinnige sneeuwman op
te lossen. „Herhaaldelijk zijn er
vreemde voetsporen en roodzwar
te haren gevonden op ontoegan
kelijke hoogten van de Hima
laya" zei Hillary; „persoonlijk
ben ik er dan ook van over
tuigd, dat de sneeuwman bestaat.
Wij yillen op verschillende plaat
sen trekdraden met camera's
aanbrengen in de hoop dat een
„yeti" erover struikelt en zo een
foto van zich zelf maakt. Wij
gaan ook jacht op hem maken
met speciale geweren die naalden
met een verdovend middel af
schieten. Deze naalden kunnen
de yeti niet schaden; als we zo
gelukkig zijn een sneeuwman te
vangen, zullen wij hem onderzoe
ken en fotograferen, maar we ne
men hem niet mee terug, omdat
het geen zin heeft hem uit zijn
omgeving weg te halen!"
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal: 1. water in N. Brab.; 5. drempel; 10. meisjesnaam;
12. vogel; 13. teken; 15. duw; 17. ontwerp; 18. meisjesnaam; 20.
levenslucht; 22. voegwoord; 23. muzieknoot; 25. dat is (afk. Lat);
26. bijwoord; 27. Nederl. dichter (1798—1844); 31. rivier in Italië;
32. reeks; 34. gemalin van de Rom. keizer Claudius; 41. voorzet
sel; 42. gebod; 43. bekende afkorting; 44. ga (Eng.); 45. dunne
overjas; 47. kist van latwerk; 49. jonge hen "(gewestelijk); 51.
heeft een haan; 53. lichte bedwelming; 55, eer; 58. lied; 59. on
derste molensteen; 60. tekengereedschap.
Verticaal: 1. samengesteldbloemige plant; 2. telwoord (Eng.);
3. rivier in Duitsland, zijtak Rijn; 4. voedsel; 6. nevenschikkend
voegwoord; 7. boom der tropen. 8. tijdrekening; 9. de Franse
Blauwbaard; 11. ontkenning (Eng.); 14. ongaarne; 15. familielid;
16. deel van een mast; 17. vrucht; 19. roodachtig; 21. aanwijzend
voornaamw.; 24. afkorting op visitekaartjes; 27. masker; 28. sluis-
kolk; 29. overdekte markt; 30. baan voor balspel; 33. eenvoudig;
35. insekteneter; 36. jongensnaam; 37. bijwoord; 38. Europeaan;
39. akelig; 40. gem. in Over.; 45. gekneed meel; 46. pers. voor
naamw.; 47. lengtemaat (afk.); 48. meisjesnaam; 50. vreemde
munt; 52. spil van een wiel; 54. gem. in Gelderland; 56. uitroep;
57. voorzetsel.
OPLOSSING VAN DE
VORIGE PUZZEL
aak, 15. Erin, 16. ten. 19. markies
20. nomaden. 22. pekel, 24. toren
25. tam. 26. ara. 27. aks. 29. Ede
34. lire. 36. legio, 38. Son, 39. das
40. totok, 42. peso, 44. pier, 45
46. getij, 48. ter, 50. pel, 52
Horizontaal: 1. Scharnegoutum, Rs. 53. Ie.
11. teen, 12. node, 13. ink, 14.
agent, 17. rem, 18. et, 19. Maarten, INZENDINGEN
21. Ne, 22. pak. 23. not. 25. ter, 26.
ana. 28. moe. 30. rakker. 31 kaar
de. 32. mei. 33. als. 35. Dee. 37. les.
den, 41. e.p.. 43. sopraan. 46. go,
PBL-, oorspronkelijk.
Verticaal 1. stiel, 2. cent. 3.
hek, 4. An, 5. noga. 6. Gent. 7.
un, 8. tor, 9. Uden, 10. memel, 14.
Inzendingen worden vóór don
derdag a.s. op ons bureau ver
wacht. Oplossingen mogen uit
sluitend op een briefkaart wor
den geschreven. In de linker-
Nu ik dus zelf voor een paar weken „het vak", „het vak" heb gelaten, leek het
me wel aardig eens een verhaal mee te nemen juist over dit vak. Met andere woor
den, een van onze vrij geregelde ,,Ruimte"-mensen schreef een verhaal over een
belevenis van een leerling-journalist. Het is Marianne van Raay (16, gym en uit
Den Haag). Of het nu echt allemaal zo gebeurt als Marianne zich voorstelt of dat
zij zich heeft laten leiden door de gebruikelijke gedachten en/of ideeën over de
journalistiek, laat ik in het middenGraag in het midden zelfsIn ieder
geval wil ik je haar indruk niet onthouden en al heb ik het stuk gezien de lengte
wat moeten bekorten, 't wordt met (een zeker gereserveerd) plezier meegeno
men met als kop:
De man met de nieuwe
schoenen
den geschreven. In de linker
bovenhoek vermelden: „Puzzel
oplossing". Er zijn drie prijzen:
een van 5,en twee van 2,50.
Het is enorm rustig in de gro
te zaal, té rustig. Er hangt al
leen een suppoost en verder een
massa schilderijen, grote
schreeuwende abstracten. „Wat
moet je daar nou over vertel
len" peins ik op mijn vulpen Als
knauwend. Hoofdredakteur Hui
zeman heeft makkelijk praten
achter zijn grote bureau. Ik
hoor 't hem nog zeggen met
een stem van uit zijn hielen:
„Revers, eh, jij hebt gymnasi
um alfa, is 't niet? Hatschie....
Dan moet jij, uche-uche, die
tentoonstelling in het gemeente
museum maar eens gaan bekij
ken, hatschie. Ik voel me niet
zo lekker, ik ga na die verga
dering naar huis". Toen had hij
me met een grote zakdoek vol
griep-bacillen de kamer uitge-
woven voor ik kon protesteren.
Hij lekker zijn bed in met
kwast en warme groc en ik in
het zweet mijns aanschijns kri
tieken in elkaar draaien.
Al twee regels
Wat moet ik daar in vredes
naam nu over zeggen? Die
klodderaar heet Moneste en hij
is geboren in 1914. Dat zijn al
twee regels, maar verder weet
ik niks. En om drie uur moet
ik op de redaktie terug zijn en
om half vier heb ik dat kinder
feest en om zes uur waar
was ik ook weer om zes uur? Ik
kijk op m'n horloge, al vijf over
half drie! En wat is intussen
het resultaat van een kwartier
diep zwoegend nadenken? Twee
regels, zegge en schrijve twee
regels. Fijn, leerling-journalist
zijn. Maar wacht eens even. ik
krijg een idee. Als ik Moneste
en deze kladderijen op linnen
nou eens fijn afkam? Zo van
„de buitengewoon idiote ma
nier, waarop deze schilder zijn
verf en linnen verknoeit, doet
ons vermoeden, dat hij een ge
wezen plafondwitter is, echter
sterk gedegenereerd?" 't Zou wel
een contrast zijn met wat Hui
zeman altijd schrijft, zo wel
overwogen en zo puntig. Hoe
kom ik nou aan goede termen,
van die uitdrukkingen, die het
hem altijd doen? Dan zou 't
misschien wat makkelijker
gaan. Zou de suDooost
Criticus-achtig
Hier word ik in mijn over
peinzingen gestoord door een
heer met nieuwe schoenen, die
krakend binnen treedt. Hij ziet
er nogal criticusachtig uit. vind
ik. En wat een enorm vulpen
in zijn vestzakje. Hé. wacht
eens! Een subliem idee droogt
het angstzweet op mijn voor
hoofd. Mijn journalistieke toe
komst is gered! Als ik die man
nu eens uit zijn tent lok. 'm
laat praten over die abstracten.
Hij :s vast collega-Mone3te-cri-
ticus. Ik krijg de termen voor
mijn stukje en Huizeman kan
rustig in zijn bec" de krant op
slaan. Ik val, na een bhk no
mijn horloge, onmiddellijk de
gnjsgeklede recenser aan.
„Eigenaardige kerel, he, die,
eh Moneste, ik bedoel, eh..
Hij wendt zijn blik af van
„Bloedende olifant" en kijkt me
vernietigend aan alsof ik een
kitsch voorwerp ben. „Meneer"
zegt hij en er ligt een oceaan
vol echt criticus-verwijt in.
„meneer". Hij richt zijn oog
scherp op „Mariage in paars",
waarvoor de suppoost zijn
schoenveter staat vast te maken
en legt dan een door het re
censies schrijven zwaar gewor
den hand op mijn schouder.
„Kijk eens", juicht hij, „wat
een expressionisme, wat een uit
drukking, wat een werveling van
kleuren. Ziet u die warme ro
de toets daar en daar en daar?
Je proeft de sfeer. Hoe goed
heeft Moneste die sfeer ge
proefd." Ik probeer vergeefs
iets uit de kleurenwarreling
voor mijn ogen op te maken.
Ik proef niks, laat staan sfeer.
De machtige kolos, die een oli
fant moet voorstellen, zie ik ook
al niet, alleen maar een draai
molen van wit-zwart-rood-
blauw-geel op topsnelheid. De
man praat verder en ik luister
met gespitste oren. Nou, de ter
men rollen eruit. Vast een
oude rot in het vak. „Wat een
emulsie. De cadans is mees
terlijk op het doek gebracht."
Hij troont me mee naar het
volgende doek: ..Parijs in noord-
poolextase". Weer een waterval
van termen en tersluiks maak
ik gauw een paar aantekenin
gen. Wat zal Huizeman opkijkèn!
Prijs de dag
het vier-en-veer-
tigste kleurengespetter staan zie
ik, dat het al tien over drie
is. Ik mompel een verontschul
diging en ren als een haas de
zaal uit. Hij merkt het niet
eens en op de gang hoor
ik hem nog jubelen over de su
blieme verfbehandeling. Ik val
bijna de trap af, zo draaien al
die schilderijen me voor de
ogen. Maar m'n stukje héb ik.
Nou nog bij Griften vragen om
een foto van die Moneste en
Huizeman prijst de dag, dat ik
solliciteerde.
mat. Ik lees 'm onder het nut
tigen van m'n gebakken eitje
met ham. Ha, daar het stukje
over Moneste, 'ns kijken. En
dan stik ik bijna in mijn spie
gelei, want op de foto met als
onderschrift „Moneste, schilder
van o.m. op die foto staat
de man met de nieuwe schoe
nen.
MARIANNE VAN RAAY
Lonely
Ik houd er zo op s'n tijd wel
van een tekening mee te nemen,
die niets met een reële voorstel
ling te maken heeft, omdat zo'n
plaat „Ruimte" teel eens op een
wat andere manier kan illustre
ren. Vandaag ook weer zoiets en
wel van R. R. (uit Rotterdam
gaf Ton van den Bos (Voor
burg) zyn inzending als titel
mee en hU gaat verder met:
De beregende straten
weerkaatsen
het licht van
ultramoderne kleuren.
Op monotoon ritme verdwijn je
je wil de wereld niet meer zien
café
de tonen van een klarinet
het dichte doek
van de zwarte nacht
scheurt van horizon tot horizon
Rabboeni
tranen
regen
de stilte spreekt:
eenzaamheid
TON VAN DE BOS
Antoinette Winkelman (foto-
laborante en uit Schiedam) zendt
soms bijzonder goede foto's, ten
minste, dat vind ik zelf. Deze
plaat bijv. getuigt van originali
teit en de mogelijkheid deze te
benutten ook.
Dag-schemer
ook weer van iemand, die
jullie al kennen, namelijk Clae-
sina Huizebosch (uit Krimpen
aan de IJssel).
de glans van de ogen
in het beeld
van de weerspiegeling
in het glas
is mij vreemd:
het wit van de lucht
buiten het raam,
ijl en los.
mijn gedachten reizen
en dalen
tot ik de dag door bin
en gekomen in de nacht.
CLAESINA HULZEBOSCH
Herman Dicnskc (uit Maassluis) confronteert
Vanwaar
Hoe onbekend met het leven
gebied van vage schijn
Ik ben te weinig bedreven
zou anders willen zijn
Ik zou het willen beleven
zeer zuiver en heel groot
doch kwaad is er mee verweven
in leven sluimert de dood
Ik wil mijn leven zien als de grondloze zee
en ikzelf op het strand
er niet tegen gekant
voor mijn voeten geven de golven mee
De donkere zee vliedt met schuimende golven
maar bereikt mij niet
tevergeefs vergiet
zij haar water en ik word niet bedolven
Maar er kwam een dag dat ik in moest slapen
en de schuimende zee
nam mijn ziel met zich mee
en het schifrende strand ligt nu wit en verlaten
Toen ik langzaam ontwaakte als een mens in het leven
ipist ik vanwaar ik kwam
wat ik op me nam
begreep ik niet en ik was onbedreven
HERMAN DIENSKE
De map bevat ook nog steeds
werk van Wim Hazeu (uit
Delft). Zo:
NOG
nog hang ik aan de lijn van
mijn leven
nog mag in denken zien
nog is mijn hart meer dan
bloed en vlees
maar
mijn zweet zal ijs worden
met scheuren van vlijm
scherpe teleurstelling i
met wakken waaruit liefde
stroomt
mu'n liefde zal worden
aanfluiting
een verbannen koningin
WIM HAZEU
Plaat zonder meer
Een illustratieve plaat zonder
meer. Ineke Wit (18, kweek uit
en Den Haag) stuurde deze
tekening.
No. 590 M. van Dijk, Dordrecht
DAM RUBRIEK
Correspondentie betreffend" deze rubriek
aan de heer W. Jurg, Vrederustlaan 176,
Den Haag.
Een fraaie damzet in
de opening
In de vorige rubriek gaven we een een
voudige openingscombinatie, die wit reeds
na enkele zetten een schijf winst opleverde.
Deze keer nemen we eon openingsslagzet
op. waarin de inleidende zettenreeks iets
langer is. De combinatie, die wit nu kan
uitvoeren, is echter heel wat ingewikkel
der en naar onze mening bijzonder fraai.
Ook nu wordt de combinatie voorafge
gaan door enkele minder voor de hand
liggende zetten. Men moet deze openings-
slagzetten dan ook niet zien als een in
structie voor de partijspeler om reeds in
de opening voordeel te verkrijgen, maar
meer als een illustratie van de vele bord
mogelijkheden. Als zodanig is deze ope
ningscombinatie o i. goed geslaagd. Van
uit de aanvangsstand spelen we dan:
19—23
I I
S i
m
I i
te te
i te f8
m m,
2- 28x19
3. 37—32
4. 31—26
5. 26x17
6. 41—37
7. 33—28
8. 34—30
9- 30—25
10. 40—34
11. 36—31
14x23
17—21
10-14
12x21
21—26
14—19
9—14
5—10
7—12
20—24?
Wit maakt dam door
12. 28—22 18x36
13. 37—31 26x28
14. 35—30 24x35
15. 44—40 35x33
16. 38x20 15x24
17. 47-41 36x38
18. 43x5
De damzet is echter vrij zeker niet
winnend, daar zwart door 813 of 1218
de dam steeds met gelijk spel dreigt af
te nemen.
Vakantieproblematiek
We vervolgen nu onze serie vakantie-
problematiek met enkele eenvoudige op
gaven van onze Dordtse medewerker Van
Dijk.
Zwart: 1. 6. 7. 10. 16. 18. 19. 25.
Wit: 21. 28. 29. 33. 34. 37. 38. 49.
Voor beide opgaven geldt: wit begint c
