Geestesdoop of
waterdoop
ene wanl..
Kwestie-Smits besproken
in hervormde synode
Kunstmatige inseminatie
een echtscheidingsgrond
Een woord voor vandaag
Nieuwe hoogleraren aan
de Vrije Universiteit
Kanttekening i
s
ME
rs
Samenhang mag niet
verbroken worden
Nu de hervormde synode het
rapport over de pinkstergroe-
pen in ons land heeft aangeno-
verschijnen er in heel wat
kerkbladen artikelen die de ver-
houding tot deze groepen be
handelen. In Hervormd. Ne
derland" wijdt ds. G. J. Stree-
serie artikelen aan de
kinderdoop en in het nummer
van gisteren schrijft hij uitwoe
de verhouding tussen
de waterdoop en de geestes
doop.
SINDS het ontstaan van de Kerk
is er voortdurend sprake
van de doop in of op de naam
van Jezus, de Heer. Dit geschiedt
in onderscheid van het doopbe-
vel (Matth. 28 vs. 19). dat spreekt
van een dopen in de naam des
Vaders, des Zoons en des Heili
gen Geestes. Door de doop in de
naam van Jezus werden de gelo
vigen gestempeld als behorende
tot de Gekruisigde. Nu trekt 'net
de aandacht, dat Paulus in Rom.
6 de gemeente te Rome aan
spreekt op haar gedoopt zijn in
Christus. Wij zouden verwachten,
dat hij haar aansprak op haar
geloof en bekering en dit klemt te
meer. omdat hij de vraag op
werpt: „Mogen wij bij de zonde
blijven, opdat de genade toene-
me". Bij zulk een overweging
had de herinnering aan hun ge
loof en bekering ongetwijfeld zin
gehad. Doch alzó niet Paulus.
Door him gedoopt zijn in Chris
tus, zijn zij in Zijn dood ge
doopt, met Hem begraven in Zijn
dood. Dit stelt hen in de lcvens-
Semeenschap met Hem. die uit
e doden opgewekt is door de ma
jesteit des Vaders. In cor. 12 ont
moeten wij een dergelijk beroep
op het gedoopt zijn der gemeen
te. Wij vormen als leden der
gemeente één lichaam: Christus
„Want door één Geest zijn wij
allen tot één lichaam gedoopt,
door één Geest gedrenkt". Hier
mede is uitgesproken enerzijds,
hoe in de doop de gemeenschap
met de gestorven en opgestane
Heer begrepen is, anderzijds hoe
deze gemeenschap door de Geest
wordt onderhouden. De gemeente
is door de doop in een korpora-
tieve (lichamelijke), geladen re
latie geplaatst met haar Heer.
Op deze relatie spreekt Paulus
haar aan en vermaant haar zich
te stellen ten dienste van God
als mensen, die dood zijn ge
weest en thans leven. Daarom be
tekent de doop in de naam des
Vaders, des Zoons en des Heili
gen Geestes een ontvouwing van
wat in de doop in de naam van
Jezus, de Heer begrepen is. Het
gedoopt zijn betekent niet alleen
een kenteken van het bij Jezus
behoren, maar omvat het deel
hebben op Zijn Naam aan de
zalving met de Heilige Geest, het
door God begeesterd worden
BESCHOWEN de Pinkstergroe-
pen de volwassendoop slechts
als zinvol, zo wensen zij echter
deze doop wel degelijk scherp te
onderscheiden van de doop met
de Heilige Geest. Deze toch houdt
in de volheid van het vervuld
worden met deze Geest. De doop
in de naam van Jezus is niet af;
zij behoeft volgens deze opvat
ting een noodzakelijke aanvulling,
welke onder gebed en handopleg
ging plaats grijpt.
In Ef. 4 vs. 5 spreekt Paulus
onloochenbaar van „één doop".
Te Nicea beleed de Kerk „één
doop tot vergeving der zonden".
Geeft men zich rekenschap, dat
Paulus het gedoopt-zijn der ge
meenteleden noemt een „gekleed-
zijn" met Christus (GaL 3 vs. 26,
27). dan vraagt men zich af, of
men naast de doop door be
paalde handelingen ruimte mag
scheppen, die een dopen met de
Heilige Geest bewerken. Wat God
in de doop toegezegd heeft wordt
van met de Geest begaafden. Wij
zijn toch óók in de naam van de
Heilige Geest gedbopt! Het staat
aan de gedoopte, of hij Jezus
Christus door Zijn Geest en Woord
over zijn 'nart en geweten wil la
ten heersen. Mag deze beslissing
niet buiten Gods genade omgaan,
het is geen lichte zaak wel be
wust de belofte Gods af te wij
zen. Verdraagt het „één doop"
tenslotte de kinderdoop? Onge
twijfeld wekt het spraakgebruik
„kinderdoop" misverstand. In de
belijdenis wordt gevraagd: „Zal
men ook de jonge kinderen do
pen?" De ambtsdragers gaan er
niet op uit om de kinderen van
de straat te halen en daarop te
dopen. De Kerk doopt zo maar niet
de kinderen. Zij doopt de jonge
kinderen „in de ouders", wijder
„in de gemeente". binnen het
Verbond der genade, in het volk,
door God bij name geroepen.
Daarom dient de doopszitting en
het gesprek met de ouders voor
af te gaan. De Kerk kent slechts
één doop. Een wezenlijk onder
scheid tussen volwassenen- en
kinderdoop bestaat voor haar niet.
Ten opzichte van de doop aan de
kleine kinderen betekent dit, dat
ook aan hen de Heilige Geest is
toegezegd.
TTEEFT de Kerk zich van de kri-
tiek der Pinkstergroepen niets
«an te trekken, ja heeft deze
haar het een en ander te zeggen?
Staan deze groepen niet sterk,
wanneer zij wijzen op haar pas
torale verlegenheid, haar ver
zuim met betrekking tot de ken
nis van predikanten en ouderlin
gen aangaande de gezinnen, waar
van zij de kinderen doopt? Be
seffen de ouders wat de doop in
houdt en waartoe de doop van
hun kinderen hen roept? Leeft bij
de jonge gemeenteleden, die ge
doopt zijn. het besef, dat zij met
het geschenk van de Heilige
Geest begiftigd zijn? Weet de
Kerk in haar prediking en ca
techese bij deze jongeren het
voorrecht te laten zien te midden
van een keiharde wereld: Gij be
hoort Christus toe? Ontplooit de
Kerk als een bezield verband de
gaven des Geestes en weten haar
ambtsdragers deze gaven bij de
kerkleden ook te voorschijn te
dwingen?Is het wonderlijk, dat
een geesteloze kinderdoop-praktijk
deze doop doet verachten? Maar
niettemin blijft het ongeoorloofd
om vanwege laakbare misstanden
en verzuimen over te gaan tot een
inperken van de schriftuurlijke
draagwijdte van de doop.De Hei
lige Geest is als een geschenk bij
de doop toegezegd. Deze wezen
lijke samenhang, deze eenheid
van waterdoop en Geestesdoop
mag niet verbroken worden. Het
geloof doet uitzien naar de open
baring van de Geest, hoe dan ook.
Deze kan een oordeel betekenen
over wie op zijn doop wordt aan
gesproken en de belofte daarin
vervat, afwijst.
Maar, schrijft ds. Streeder,
het vermag ook te leiden tot
een ontwaken, waardoor men
zijn gaven en talenten gaat in
zetten in dienst van de Heilige
Geest. Zulk een ontwaken houdt
ootmoedig en weerhoudt om de
betekenis van. de begenadigde
mens naar voren te schuiven
ten koste van God, die alléén
genade verleent Van deze ge
nade blijft de doop ons tot de
dood verzekeren.
dagmiddagvergadcring
groot deel
Ds. Van Galen schrijft verslag
Waardigheid van
de kerk staat
op het spel
JN het laatste nummer van het
„Gereformeerd Weekblad"
(Uitg. Bout) vervolgt ds. P. M.
van Galen van Gorinchem zijn
verslag van de zomerzitting van
de hervormde synode. Deze her-
vormd-gereformeerde predikant
geeft daarin zijn eigen visie op
de besprekingen over de kwestie-
Smits, de Leidse hoogleraar en
emeritus hervormd predikant die
algemene bekendheid kreeg door
zijn uitspraak „Geef mijn portie
maar aan Fikkie". Ds- Van Ga
len schrijft:
Welnu, op de agenda van de synode
staan een aantal ingekomen stukken, die
op de zaak-Smits betrekking hebben,
o.a. van de clasis Doorn en van de
kerkerraad van Watergraafsmeer, met
adhaesiebetuigingen van vele kerkera
den en classes.
Van de zijde van het breed-modera-
men is een nota aanwezig over diens
bemoeiingen in deze. Het blijkt, dat het
breed-moderamen, hoewel van oordeel,
dat de weg van Ord. 11, hfdst. IV be
gaanbaar is, de weg is opgegaan van
Ord. 13.29.5. Men heeft prof. S. echter
niet direct willen ontzetten uit zijn eme-
ritaatsrechten. al zijn er meerderen,
die in het B.M. zich daarvoor hebben
uitgesproken. Besloten is om eerst een
gesprek met prof. S. te houden.
De ernstige rede van de praeses bij
die gelegenheid is bij de stukken. Het
gesprek zelf stond op een hoog peil. Ik
heb de indruk, dat er echter toch eei
beetje omheen gepraat is. Tenminste
na deze vergadering zijn aan prof. S.
een paar categorische vragen ter be
antwoording toegezonden, waaruit dus
zijn excuus en belofte van beterschap
zou blijken.
Dit antwoord moest op 27 juni, bij
het begin van de synodevergadering,
binn.n zijn. Op woensdagmiddag, het is
dan 29 juni, is echter dat antwoord nog
niet binnengekomen. Wel een bericht,
via een telefonisch onderhoud, blijk
baar op initiatief van het moderamen,
dat prof. S. over dit antwoord nog over
leg pleegt met zijn adviseur! In de no
ta wordt hem uitstel verleend tot 8
augustus.
Sprekers
Ds. Van Galen vervolgt: Het woord
is nu aan de synode. Daar is gebruik
van gemaakt: 21 sprekers! De woens-
Engelse commissie meent:
Het grootste deel van een door
de Britse regering benoemde
commissie, die een onderzoek
moest instellen naar de kwestie
van de kunstmatige inseminatie
door een donor, heeft in een don
derdag gepubliceerd verslag ver
klaard, dat deze kunstmatige in
seminatie „niet in het belang
van de maatschappij is en dus
moet worden afgeraden."
Twee commissieleden zijn echter
andere mening toegedaan. Zij stellen
dat deze kunstmatige Inseminatie niet
als een schandelijke praktijk moet wor
den beschouwd, als hei. huwelijk in
kwestie stabiel is cn als man, vrouw en
donor zorgvuldig en op deskundige wij
ze zijn uitgekozen.
De commissie is eensgezind van me-
ning dat kunstmatige inseminatie zon
der toestemming van de echtgenoot een
nieuwe echtscheidingsgrond dient te zijn
en dat ongehuwde vrouwen niet voor
kunstmatige inseminatie in aanmerking
moeten komen.
De zeven commissieleden, die zich te
gen deze wijze van bevruchting kant
ten, voerde hiervoor een aantal rede-
Zo wezen zij op het gevaar
voor emotionele moeilijkheden tussen
man en vrouw bij toepassing van kunst
matige inseminatie en op de gevaren
waaraan de kinderen, die op deze wij
ze zijn verwekt, kunnen blootstaan.
Uit het verslag bleek voorts dat kunst
matige inseminatie door een donor maar
weinig wordt toegepast. Ir, de afgelopen
20 jaar zijn er circa 1.100 kinderen op
deze wijze in Engeland geboren.
In dit verband concludeerde de com
missie: ,floe klein het aantal gevallen
ook moge zijn, wij zijn van mening dat
de maatschappij beter af is zonder.
Maar de kleine afmetingen ervan ma
ken haar tot een potentieel maar nog
geen acuut gevaar voor de maatschap
pij. Pas wanneer het verschijnsel toe
neemt kan het enige uitwerking van
betekenis op de gemeenschap als ge
heel hebben".
gemoeid. Een paar indrukken:
Er gaan ste mmne ETA TAO
gaan in „comité generaal", net als
bij de verkiezingen voor kerkelijke
hoogleraren, rector en conrector,
dus geen notulen-verslag van de dis
cussies, geen publicaties, maar
heimhouding ervan. Ik protesteer.
De kerk heeft er recht op te weten
hoe de synode er over denkt. Zon
der verdere discussie gaat dit
de baan.
Niemand, dus ook niet van de zij
de van de vrijzinnigen, neemt het
voor de uitspraken van prof. S. op,
tenminste niet regelrecht. Wel wordt
van laatstgenoemde zijde opgemerkt
dat men ergens prof. S. toch wel
als geestelijke leidsman ziet. Maar
de theologische inbreng van vrijzin
nige kant is op dit punt nihil. Een
duidelijke afwijzing, verwerping van
het standpunt van prof. S. laat men
ook niet horen. Wel wijst men bij
voortduring op de consequenties, die
tuchtmaatregelen in dit geval zul
len hebben voor een deel (lees
het vrijzinnige deel) in de kerk.
Iemand zegt later tegen me in de
wandelgangen: dat noemden ze in
dertijd bij gelegenheid van de voor
stellen van de toelating \an de
vrouw in het ambt: chantage. Een
vrijzinnig lid meent dat ook ande
ren ketterijen verkondigen. Hij heeft
ten minste onlangs een begrafenis
meegemaakt en daar had een predi
kant (van de Geref. Bond) aanvecht
bare dingen gezegd! Wat dat
werd niet nader uiteengezet!
3e- Ook enige rechtzinnige leiden plei
ten voor de grootste voorzichtigheid
in deze. Een kerkelijk hoogleraar
wijst op de ongelukkige gevolgen
van leertucht in de kerkgeschiedenis.
Geen woord van verontrusting
het optreden van prof. S.
4e. Verreweg de meeste sprekers staan
achter het beleid van het breed-
moderamen. Afgewezen wordt daar
bij, dat de synode zelf hier eigen
lijk niets in te doen heeft, zoals
hier en daar is gesteld. De brieven
liggen er ter beantwoording ei
synode is geroepen tot een daad
eenvoudig belijden. Dit wordt v
al vertolkt door ds. Aalders (classis
Middelburg). Hij zegt, dat prof. S.
zich niet schroomt de heerlijkheden
der kerk te lasteren en de Heer der
kerk te smaden; hij tast de kerk
aan in de Zoon van God, die Zoon
des mensen wilde zijn. Het gaat niet
om een theologische mening, maar
om verzet tegen de belijdenis van
Jezus Christus.
Ds. Van Galen komt tenslotte tot
de volgende conclusie. Voorlopig is
er dus nog altijd alleen maar een ju-
diciële leertucht. Judicium is oordeel.
M.a.w. Er komen uitspraken. Eerst
n.a.v. de publicaties van dr. A. de
Wilde. Nu over die van prof. S. De
status van de betrokkenen blijft on
aangetast. Zij kunnen dus eigenlijk
gewoon verder gaan. Dat is op de
duur onaanvaardbaar. Zó ergens, dan
staan hier de waardigheid en de be
langen der kerk op het spel. Ja. het
bestaan der Hervormde Kerk zelf.
Het Itoemeensc-Ortliodoxe Episcopaat
van de Verenigde Staten heeft er ln
toegestemd zich te stellen onder de
kerkelijke jurisdictie van metropoliet
Leonty van de Russisch-Orthodoxe
Kerk in de V.S. De bisschoppen heb
ben dit besluit genomen om tot gr<
ter eenheid te komen in de Orthodox
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Oostwoud-Midwoud
J. Broersma, kand. te Amsterdam.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te Steenwijk: J. Vogel,
kand. te Wormerveer; te Eemdijk: A. J.
Otter, kand. te Apeldoorn.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen te Goudswaard: H. Ligten-
berg, kand. te Rijssen.
UNIE VAN BAPT. GEM.
Beroepen te Muntendam: J. Broer
tjes te Utrecht.
Fel protest tegen
ziekenhuiskwestie
Bergen op Zoom
De gemeenteraad van St. Maartens
dijk is gisteren akkoord gegaan met
het voorstel van B. en W. om fel te
protesteren tegen de gang van zaken in
het algemeen burgergasthuis in Bergen
op Zoom waar zoals wethouder C. J.
Bazen zei, een kleine meerderheid
rooms-katholieke medische moraal wil
opleggen.
Zowel de specialist als de patiënt, al
dus de wethouder, wordt er verplicht
in het ziekenhuis de gedragslijnen van
de rooms-katholieken te volgen. Deze
zaak is, aldus de heer Bazen, voor het
eiland Tholen met zijn overwegend pro
testantse bevolking een levensbelang.
Men mag, zei hij, de algemene status
en daarmee ook de algemeenheid van
de specialisten in medische aangelegen
heden niet verkrachten door reglemen
taire bepalingen.
Ook de kerkeraden van de Gerefor
meerde Kerk van Tholen en van Rilland-
Bath hebben adhesie betuigd aan df
kerkeraden van Bergen op Zoom, ter
wijl de hervormde ring Tholen zich zeer
binnenkort achter de kerkeraden zal
plaatsen. Er kon nog geen onmiddellijke
uitspraak komen omdat verschillende
leden met vakantie zijn. De classis
de Gereformeerde Kerken van hel
land Tholen zal de kwestie op haar agen
da zetten voor de vergadering van sep
tember.
Bouw begonnen van
hervormd pastoraal
centrmn in Doorn
Op het landgoed Oydepark in Doorn
is dezer dagen de eerste spade in de
grond gestoken voor de bouw van een
nieuw pastoraal centrum van de Ne
derlands hervormde kerk.
Na de oorlog werden op dit landgoed
achtereenvolgens het recreatiecentrum
Het Grote Bos, het internaat Nieuw
Ruimzicht en de hoofdadministratie van
de Stichting Recreatiecentra gevestigd.
Reeds eerder werd op het aangrenzende
landgoed De Horst, dat in Driebergen
ligt, de academie Kerk en Wereld ge
vestigd, die dit jaar vijftien jaar be
staat. In het eveneens op het terrein van
De Horst gelegen Eykmanhuis is het
Hervormd Seminarium ondergebracht,
waar aanstaande theologen bun studies
met een viermaandelijkse cursus beslui
ten. Dit Eykmanhuis zal in de toekomst
uitsluitend als conferentieoord gaan die
nen. Het Hervormd Seminarium ver
huist, zodra het nieuwe pastoraal cen
trum klaar is, daarheen. Voorts zal het
centrum dienst kunnen doen om allen
die in het pastoraat staan gelegenheid
te bieden op deze plaats zich te bezinnen
op hun taak. Het centrum komt te staan
op de plaats van het voormalige huis
Hydepark, dat in de oorlog door de be
zetters werd verwoest en dat met zijn
bijna honderd kamers en zijn overdadi
ge luxe meer op een eersteklassehotel
dan op een particuliere woning geleek.
Het kan soms wonderlijk lopen! Als u gisteren deze pagi
van onze krant hebt gelezendan zult u hebben ontdektd
er op twee plaatsen sprake was van vuur en verbranden. V'
het gruwelijke bedrijf, dat Jeremia in zijn boek beschrijft: l
offeren van Joodse kinderen door hun ouders aan de afgoden j
van het verbranden van duizenden magische voorwerpen do
de Dani's op Nieuw-Guinea. Twee handelingen, waartusa
de diepste afgrond gaapt. Als u dat laatste leest, dan bent
even stil. Primitieven, nog levend in het stenen tijdperk, t C
door de Geest van God zijn aangeraakt en die dan ineens oi
dekken, dat Jezus' macht oneindig veel groter is dan de krac
van hun magische voorwerpen, tot de vorige dag het enij
waarop zij steunden. Probeert u toch niet daar wat van af
doen en uw westerse belijdenismaatstaven aan te leggen-' JJ
tuurlijk, nu zal moeten blijken, of in het leven van die Dan
inderdaad Christus het alleen te vertellen zal hebben. Ma
moet dat óók niet iedere dag blijken in uw en mijn leven,j
de dagelijkse overgave en laten we dat ouderwetse woo
nog maar eens noemen in de dagelijkse bekering? Dat vt
haal van die zendingsarts gisteren over wat die Dani's hebl
gedaan is het mooiste nieuws, dat een mens kan lezen.
maken ons zorgen over de toekomst van de bevolking in joni r
landen als Kongo en Nieuw-Guinea. Maar dan komt daar
brief en als u hem gelezen hebt, dan weet u het weer: Gi
gaat door met Zijn werk, Hij bouwt Zijn rijk, Zijn gemeen
en de poorten van de hel zullen haar nooit overweldig^
Directeuren der Vrije Universiteit
hebben prof. dr. G. Wielenga, thans
buitengewoon hoogleraar in de didac
tiek, statistische methoden in de psy
chologie en experimentele psycholo
gie, benoemd tot gewoon hoogleraar
in de paedagogiek en de toepassing
van statistische methoden in de psy
chologie. Prof. Wielenga zal daarme
de een deel van de taak van prof. dr.
J. Waterink en van wijlen prof. dr.
A. Kuypers overnemen.
Voorts hebben directeuren dr. S. D.
Fokkema, thans wetenschappelijk hoofd
ambtenaar a en leider van het research-
Als ik dit zo neerschrijf, ontstaat er ergens in mijn
achterhoofd een beeld dat ik. wanneer ik zou kun
nen tekenen of schilderen, gestalte zou kunnen ge
ven. Een kale heuvel met donkere vlekken in een
ver en eenzaam besneeuwd landschap onder een
winters rode hemeL Voor die heuvel staat een rij
zwijgende mannen. Ik ken ze allen van gezicht Ik
weet hun leven, ken hun namen. Geluidloos slaan
ze stuk voor stuk neer in de eeuwige stilte. Daar
bij noem ik dan namen VaderHenkVe-
nega Samuel de Levi
Zo heb ik het gezien in de nacht toen ik hier op
bed lag met ogen die pijn deden omdat ze niet hui
len konden, verdoofd van geesten in die stille
angstwekkende stilte speelde de torenklok elk kwar
tier.. elk halfuur.
Die avond had lk een telegram van mijn moeder
gehad: „kom gauw over, vader ernstig ziek." Dat
was lief en dapper van haar. want ik wist hoe ik
deze woorden moest lezen de heuvel de
bloedrode hemel boven het eenzame winterland. Va-
der-ach-vader.
Ik weet niet of ik er goed aan heb gedaan naai
öoor heRm. steqqeRöa,
_.R doe ik dat eigenlijk? Ik moest nu naar bene
den gaan en tegen mijn hospita zeggen: „ik heb
me bedacht, ik ga toch liever weg En als zij me
vraagt: waarom? Dan zal lk zeggen Ja wal
moet ik dan zeggen dat zij het begrijpen zal? Als
ik het doen wil moet ik bet nu doen. nu mijn kof
fers nog gepakt staan. Het kan nog. Maar waarom
doe ik het dan niet? Waarom blijf ik in mijn stoe'
zitten en rondkijken naar al die dingen die me nog
bekend zijn. Die boeken, het bleke herderinnetje
--__jaasje
waarop de Mimosa stond te beven toen een ver
toornde Duitse vuist op tafel sloeg: „Sprechen Sie,
wo slnd die Juden!". een vuist, die voor onze ge
sloten monden was bedoeld. Naar de viool. De viool
van Samuel de Levi Wat moet ik eigenlijk met dat
Instrument doen? Ik wil het kwijt. Altijd nog koes
ter ik de hoop, dat er eens iemand zal komen die
recht kan laten gelden op dit bezit. 2k>lang lk die
viool bezit zal lk mij die er- J 1
neren. De ene avond
Xk heb bij ervaring, dat
i avond blijven herin-
-oorden, öi welk
band ook tezamen gebracht voor elk mens een
persoonlijke betekenis hebben, uitdrukking zijn van
begrippen die steunen op eigen ervaringen en her
inneringen. Want de woorden ,,die ene avond" roe
pen voor mij een belevenis op welke ik graag ge.
mist had. Niettemin heeft deze ervaring mij me
de gemaakt tot wat ik nu ben.
Samuel de Levi kwam een half jaar nadat ik hier
mijn intrek had genomen in pension. Henk die de
kamer naast mij bewoonde en Inge links boven
mij, wij noemden hem in de omgang Samu. Dat
lebeurde zonder afspraak of opzettelijkheid, mis
schien wel omdat we in ,,Sam" de jodennaam uit
de mop hoorden die met Samuel niet was te rijmen.
De gehele voornaam was zo'n mond voL
We hebben nooit precies geweten waar hij van
daan kwam. wat hij dacht, hoe hij leefde. Het enige
dat we van hem wisten was niet door hem
maar door onze praatgrage hospita dat hij fa
milie in Groningen had waarheen hij soms in de
weekends verdween en dat hij studeerde aan het
conservatorium. Voorzover wij dat konden beoor
delen geloofden we dat hij een zeer begaafde jongen
was met een sterk muzikaal talent. Hij was voor
al in het begin een sympathieke vreemdeling !n ons
midden. Een opvallend Slavisch type. Ik herinner
mij zijn bijna zwart golvend haar en zijn warm
donkerbruine, levendige ogen boven de ietwat uit
stekende konen. Hij speelde viool en piano en door
zijn spel zijn mij zijn smalle handen opgevallen
waarmede hij wonderlijk beheerst zijn gevoelens
tot uitdrukking wist te brengen, hetzij op een In
strument. hetzij met een enkel gebaar als hij sprak,
wat hij maar erg weinig deed. Sinda ik se had ont
dekt werd mijn aandacht altijd door hun bewe
gingen geboeid.
Van de enkele keren dat ik op zijn kamer ben
geweest herinner ik mij zijn prachtige verzameling
boeken die getuigde van zijn liefde tot het schone
leven, de wetenschap, de wijsbegeerte en de kunst
waarin de muziek domineerde.
Zeer zelden raakte hij bij ons de piano aan of
nam hij zijn viool op om voor ons te spelen, maar
wanneer hij het deed werd het een belevenis voor
ons door zijn subliem en gevoelig spel.
Hij deed dit voor 't laatst op die ene avond en
achteraf, nu ik alles overdenk weet ik waarom hij
het deed. Eens in een kort gesprek dat ik met hem
had zei hij: „muziek is voor mij de enige moge
lijkheid om tot uitdrukking te brengen wat met
woorden onzegbaar is, en het is een taal waarin
volken en rassen niet verdeeld worden. Dat is een
vreugdevolle ervaring op zichzelf." Van toen af
wist ik dat voor hem de muziek symbool was voor
een diepere eenheid en dat zijn spel dikwijls vlucht
was wanneer de dagelijkse teleurstellingen hem te
veel werden.
De typisch tragische Inge voelde zich sterk tot
hem aangetrokken, iets wat Samuel nimmer heeft
geweten. Dat moest voor Inge zeker zo zijn. Som
mige mensen zijn gedoemd hun eigen tragedie te
scheppen. Inge leed aan een heimwee naar het
onbereikbare, wat heel haar wezen iets teers, iets
weemoedigs gaf.
Zij was een goede begeleidster voor Samu. Op
de piano van juffrouw Krol, die in onze gezamen
lijke eetkamer stond, hield zij zo'n beetje haar stu
die bij. De werkelijke lust om ernstig te studeren
ontbrak haar, maar zij wist zich aardig te redden
door een aangeboren muzikaliteit
Eigenlijk was ze daarin een echt kind van haar
tijd. Zij sprak uit wat in die dagen op de achter
grond van ons aller denken leefde: „als het weer
eens vrede wordt en wij weer onszelf mogen en
kunnen zijn dan zullen al die dingen weer zin heb-
Het is één van die illusies die we voorgoed diep
in ons hart verborgen hebben.
Samu moedigde haar soms wel aan, omdat hij
haar aangeboren muzikaliteit ontdekt had, maar
dat Samu, voor wat haar spel betrof, een kans was,
maar zij had blijkbaar geen enkele behoefte aan
die kans.
laboratorium voor de psychologie,
noemd tot lector voor net onderwijs
de experimentele psychologie, welk vak
tot nu toe door prof. dr. G. .Wielenga
werd verzorgd.
Voor de opleiding in de paedagogiek
werd tevens de heer drs. J. W. van
Hulst, directeur van de Hervormde
Kweekschool te Amsterdam, benoemd
tot wetenschappelijk hoofdambtenaar a.
Prof. Wielenga, in 1905 te Djokjakarta
geboren, begon in 1923 aan de Universi
teit van Amsterdam de studie in de wis-
en natuurkunde. In 1940 promoveerde
hij. In 1942 legde hij aan de Vrije Uni
versiteit het doctoraal examen in de fa
culteit der letteren en wijsbegeerte af
met hoofdvak psychologie. Van 1927 tot
1953 was prof. Wielenga als leraar werk
zaam. In 1952 werd prof. Wielenga be
noemd tot buitengewoon hoogleraar.
Prof. Wielenga is voorzitter van RUI
Christelijk Paedagogisch Studiecentrum
en voorzitter van het bestuur van de
Gereformeerde Kweekschool te Amster
dam.
Tevens hebben de directeuren der
Vrije Universiteit mede in verband
met het aanstaande vertrek van prof.
dr. G. J. Hoijtink, die tot hoogleraar
aan de Gemeentelijke Universiteit
van Amsterdam is benoemd dr.
J. M. Los, thans associate professor
aan de Universiteit van New Bruns
wick te Fredericton in Canada, met
ingang van 1 september 1960 be
noemd tot gewoon hoogleraar in de
faculteit der wis- en natuurkunde om
onderwijs te geven in de electro-
chemie, thermochemic en colloidclie-
mie.
Dr. Los werd in 1920 te Alkemade
geboren. Hij studeerde wis- en natuur
kunde aan de Vrije Universiteit. Na
zijn doctoraal examen zette hij met be
hulp van een beurs van de National
Research Council of Canada zijn studie
voort aan de Universiteit van Ottawa
in Canada. In 1952 promoveerde hij aan
de Vrije Universiteit. In 1950 werd dr.
Los benoemd als assistent professor aan
de Universiteit van New Brunswick, in
1954 tot associate professor aan deze
universiteit.
De directeuren der Vrije Universi
teit hebben de heer H. A. Höweler
op zijn verzoek om gezondheidsrede
nen eervol ontslag verleend als biblio
thecaris van de Vrije Universiteit.
Hij heeft deze functie vervuld sinds
oktober 1949. In zijn plaats hebben
directeuren inmiddels benoemd dr.
ir. J. Stellingwerff, thans waarne
mend bibliothecaris van de Techni-
Wordt vervolgd sche Hogeschool te Eindhoven.
HOOGCONJUNCTUUR
Nederland bevindt zich op het ogen
blik in een periode van hoogconjunc
tuur zoals we na de jongste wereld
oorlog nog niet gekend hebben. Dat
heeft z'n prettige kanten, want hoog
conjunctuur betekent welvaart. En
dan mag het sommige nabuurlanden
misschien nog beter naar den vleze
gaan, weinigen onzer hebben reden
tot klagen voor zover het de mate
riële welstand betreft Voor wie wer
ken wil is er werk volop en er wordt
niet karig betaald. Een prettige kant
van de hoogconjunctuur is boven
dien dat de bedrijven, welvoorzien
van orders, aanzienlijke bedragen
kunnen besteden aan uitbreiding en
vernieuwing, aan betere produktie-
methoden die op him beurt weer de
produktiviteit vergroten zodat belo
ning en winsten weer toenemen.
Enigszins een spiraalwerking maar
dan de goede kant uit!
Zodat het alles rozegeur en mane
schijn lijkt. Maar dan vergeet men
dat rozen altijd doornen hebben en
dat zelfs maanlicht schaduwen ver
oorzaakt!
Die schaduwen aan te wijzen is niet
moeilijk. Ieder weet hoezeer het be
drijfsleven op dit ogenblik te kam
pen heeft met personeelschaarste.
Het aantal werkloze mannen bedroeg
per eind mei slechts 28.577 tegen
41.687 een jaar geleden. Hierin zijn
dan ook alle moeilijk plaatsbare ge
vallen begrepen. Die schaarste aan
personeel oefent, logischerwijs, een
stevige druk uit op de lonen. Want
zelfs in collectieve contracten
werkt de wet van vraag en aanbod
door!
Nu is dit gevaar niet denbbeeldj
dat deze schaarste een onevenredij Tr
verdeling van de welvaart gaat ve een
oorzaken. In de afgelopen perioj
zijn in haast alle bedrijfstakken v
het stelsel van gedifferentieen La
loonvorming de lonen verhoogd Weli
andere arbeidsvoorwaarden verl» H.c
terd. Gezien de boven verwachtij
grote stijging van de produktivit* okto
en de hoge winsten die gemaakt wc (dag
den, zyn die loonsverhogingen zeki La
niet aan de overmatige kant gewet! Ri.
In menige bedrijfstak zal men mi Nati
enig ongeduld de afloopdatum vj F
de C.A.O. verbeiden, omdat de eo
(tot
In
KORTZICHTIG
Om de schaarste aan personeel te be
strijden en aldus de opwaartse druk
op de lonen wat te verminderen, zijn
de gedachten uitgegaan naar de in
schakeling van buitenlandse arbeids
krachten. Het Nederlandse bedrijfs
leven blijkt zich bereid verklaard te
hebben enkele duizenden Italianen
in ons produktieproces op te nemen.
Dit is een juiste gedachte. Als de
Europese markt verder gestalte ge
kregen zal hebben, zal dit trouwens
tot de gewone zaken gaan behoren.
Dan is dit geen emigratie of immi
gratie meer maar normale migra
tie! De Europese Commissie in Brus
sel is zich dan ook met deze zaak
gaan bemoeien en heeft als haar me
ning gegeven dat Nederland om
streeks 20.000 buitenlanders zal
moeten inschakelen om het econo
mische leven hier draaiende te kun
nen houden. En deze Commissie
heeft steun gekregén van de Alge
mene Katholieke Werkgeversvereni
ging die sterk geporteerd blijkt voor
een dergelijke omvangrijke toelating
van Italiaanse arbeiders.
Op zichzelf is dit rooms-katholieke
ijveren voor meer (rooms-katholie
ke) Italiaanse arbeiders wel begrij
pelijk, zij het dat men zich wat al te
gemakkelijk afmaakt van de aanpas
singsmoeilijkheden die deze vreem
den in ons land plegen te hebben
in de mijnstreek kan men daarvan
getuigen. Het past in ieder geval in
het kader van de Europese Ge
meenschapsgedachte.
Bedenkelijker is echter dat de secre
taris der rooms-katholieke werkge
vers, dr. Meier, meteen maar fel van
leer is getrokken tegen de regering
omdat deze nog altijd de emigratie
subsidieert. Bedenkelijker omdat ve-
Dit alles is gezond zolang het bij zate
nen de grenzen blijft. En die grenw a<
mogen zeer beslist niet bepaald w» bur?
den door de wet van vraag en au half
bod alleen. De schaarste aan per*
neel mag niet tot overvragen leide
Immers, men zal zich herinneren dj 2 to
nog maar nauwelijks een jaar gel Lt
den ontstellende cijfers zijn geput# huis
ceerd over de „minimumlijden, thJe
mensen die van een loon moeti
rondkomen dat eigenlijk maar si Woe
voldoende is voor het allernoods er.
kelijkste. Deze „minimumlijders', b
horen het eerst aan de beurt te b -fjj;
men. Evenals trouwens de werka
in de „zwakke" bedrijfstakken dj r
de vorige maal al wat achter zijn gi bur
raakt De economische wet v* A?c
vraag- en aanbod zal de zedelijk
wet van naastenliefde niet mogei
overwoekeren. Dat is christelijk-sc c
ciale politiek! Rai
len het op dit punt met de hu
Meier eens zijn.
Naar onze mening is dit een koit
zichtig redeneren. Om drie redenei
In de eerste plaats moet men toe-
wel bedenken dat zelfs de hoogcor
junctuur van nu niet altijd zal voor!
duren. Er zullen ook weer minde
gunstige perioden komen en dan a
er weer werkloosheid heerset
Werkloosheid is een groot kwaii
voor degeen die het treft ho
minder mensen hierdoor getroff
worden, hoe beter. En dat aantal n
minder zijn als de emigratiepolitié
op dezelfde wijze als altijd wori
voortgezet. Waarbij men mag bi
denken dat bij hoogconjunctuur d r
lust tot emigratie toch al niet bijste
groot is! t
In de tweede plaats is een emigratit
politiek die meedeint op de golve-
van de conjunctuur voor geen enki
ontvangend land acceptabel. Ook I
landen als Canada en Nieuw-Zee
land is een tekort aan arbeidskracl
ten men zou het Nederland ongi
twijfeld bijzonder kwalijk kunne
nemen als het nü maatregelen gin; 1
nemen om emigratie af te remmei 1
En in de derde plaats dient men ter
dege oog te hebben voor de grot
waarde van emigratie. De eeuwt
door zijn Nederlanders de grenzei
over getrokken en juist deze hard
werkende, uit het goede hout ge
sneden mannen en vrouwen hebbe
voor ons land grote goodwill ge
kweekt en de weg geopend voo
nieuwe economische mogelijkhedei
Dat is vandaag de dag minstens t
hard nodig als in voorbije eeuwei
Niet het minst daarom zou het be
wust afremmen van emigratie vai
kortzichtigheid getuigen.
Ds. A. Gerritsen
overleden
Op zijn 92ste verjaardag ls te Gronin
gen overleden de nestor van de doopsge
zinde predikanten, de emeritus predikant
ds. A. Genïtsma. Deze predikant die stu
deerde aan het Doopsgezind Seminarium
en aan de Gemeentelijke Universiteit
van Amsterdam werd in 1893 proponent.
Van 24 juni 1894 tot aan zijn emeritaat
in 1935 diende hij de gemeente van Pie-
terzijl-Grijpskerk.
Krimpen van pijn
door rheumatiek, spit, ischias, hoofd
en zenuwpijnen is onnodig. Togal be
vrijdt U snel en afdoende van die
pijnen. Togal kan baten, waar andere
middelen falen. Togal zuivert de nie
ren, is veilig voor hart en maag. Bij
apoth. en drog. ƒ0.95, ƒ2.40, ƒ8.88.
Jaarverslag van de
bibliotheek op het
platteland
De plattelandsbibliotheek voorzienin!
heeft in het afgelopen jaar weer enkeii
stappen vooruit gedaan en hoopt be
komend jaar een grote stap vooruit K
nemen door een functionaris aan tl
trekken, die in volle dagtaak de belai
gen van de buitendienst zal kunnen be
hartigen en tevens het financieel e
subsidietechnisch beleid kan uitvoerei
In het afgelopen jaar kwamen e'
twee openbare leeszalen en bibliotheke:
bij, namelijk in Zwijndrecht en in Spij
kenisse en Rozenburg. Het aantal uitge
leende boeken steeg van 58.907 td
74.825. Er kwamen ongeveer 300 vast!
lezers bil. Opmerkelijk is dat de lede
ook dit jaar meer boeken hebben gek
zen en dat de boeken vaker zijn uil!
gereikt.
Be Noorse zendeling Endresen heeft trt
handen van de president Ahidjo val
de Kameroen de hoogste onderschei
ding gekregen. Hij was de enlgt
blanke ln de stad Ngaonndere dl<
deze onderscheiding ontving.
