Jlieuurc £ciJtsri)e GTourant Kongo vraagt troepen van V.S. maar wil de Belgische direct kwijt Minister Korthals legt motie IJ-tunnel naast zich neer B 47 was niet boven Russisch gebied Kennedy op partijconvent dicht bij de overwinning schilderzelfmet Westelijke militairen in oostzone mishandeld WOENSDAG 13 JULI 1960 BUREAUS: Steenstraat 37 Directie. Redactie. Abonnementen- Advertentie-afdeling Tel. 31441. Eenenveertigste jaargang no. 11917 F. DIEMER teur: Dr. E. DIEMER CHRISTELIJKEATIOISAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken „Stantvastlcfi is gbeblmn nign bert in Icgfienspotf Reportages over: Apartheid Z. Afrika (7) Spionage Duitaland (9) A menka zal geen troepen naar Kongo zenden. Kort nadat de Kongolese regering gisteren besloten had Amerikaanse militaire bijstand te vra gen om de orde in Kongo te herstellen, werd in Washington verklaard, dat president Eisenhower van mening is dat het voor Kongo beter is, geen troepen uit één van de grote westelijke landen te zenden. President Eisen hower nam dit besluit na overleg met de autoriteiten van de Verenigde Naties, die eveneens verzoeken om hulp uit Kongo hadden ontvangen. De V.N.-fimctionanssen hadden eerder op de dag reeds hun bezorgdheid uit gesproken over het Kongolese verzoek. Het zenden van Amerikaanse troe pen zou hoogst ernstige complicaties kunnen veroorzaken, verklaarden zij. als de autonome staat Katanga niet on middellijk door België werd erkend. La ter op de dag werd bekendgemaakt, dat de liberalen in de regeringscoalitie beslo ten hebben hun meningsverschillen de afscheiding van Katanga voorlopig te laten rusten. De toestand is nog te ver ward om een gedragslijn vast te stellen, zo werd gezegd. Voedseltekort De Kongolese minister van buitenlandse zaken Justin Bomboko. zei gisteren in een radiorede dat „ernstige incidenten" in beneden Kongo en in het bijzonder in de havenplaats Matadi de aanleiding zijn geweest voor het inroepen vai Amerikaanse hulp. Deze incidenten kwa men op een mement, dat gesproken kon worden van een hernieuwde samenwer king tussen het Kongolese en Belgische Maladi heeft nog slechts voor een dag voedsel. De Kongolese regering heeft daarom de Verenigde Staten verzocht on middellijk 1Q0.000 ton meel te leveren. Ook in het Afrikaanse deel van Leopold- stad wordt een voedseltekort gevreesd. Vliegveld (liclit Het vliegveld van Leopoldstad is van morgen gesloten. De hoofdvertegenwoor diger van de Belgische luchtvaartmaat* schappij Sabena is aangehouden. In Leopoldstad zelf zou de spanning vanmorgen weer zijn toegenomen. Hon derden auto's met Europeanen begeven zich naar het centrum van de stad. Er gaan geruchten over de arrestatie van Belgische officieren van de Kongolese weermacht. Voor het eerst zijn in de stad ook Belgische parachutisten en comman dotroepen gezien, met automatische wa veerdiensten" van Leopoldstad naar Brazzaville zijn twee uur lang gesloten ge- Later werden ze op last van een Kongolese minister heropend. Er zou een nieuwe opstand zijn uitge broken onder de Kongolese militairen de grote Leopold Il-kazerne :n de Kongolese hoofdstad. De secretaris van de V.N.. Dag Hammarskjöld. verklaarde dat zo spoedig mogelijk een bureau voor technische bijstand in Leopoldstad zal worden geopend. Verondersteld wordt, dat de V.N. deskundigen op bestuursgebied zal sturen, die de taak van de gevluchte Belgische ambtena ren kunnen overnemen. Over het ver lenen van militaire steun werd niet gesproken. De Kongolese president en minister president, Kasavoeboe en Loemoem ba, hebben vandaag de eis gesteld, dat de Belgische troepen zich op hun twee bases in Kongo terugtrekken. De opdracht werd gegeven aan de commandant van de Belgische basis in Kamina in de provincie Katanga Gezegd werd. dat de Belgische mili tairen zich „binnen twee uur" moeten terugtrekken en de bases niet meer zouden mogen verlaten. In de opdracht van de twee Kongolese leiders wordt verder gezegd, dat „de nationale strijdkrachten op zich nemen de veiligheid van de Belgen en de vreem delingen inhet algemeen te garanderen." „Het zal onmogelijk zijn de Belgische troepen terug te trekken, voordat de veiliigheid in Kongo is verzekerd", heeft echter de Belgische ambassadeur in Leo poldstad, de heer Van den Bosch, op een persconferentie medegedeeld. De verzekering van Kasavoeboe en Loemoemiba, dat zij met eigen troepen de levens van Europeanen zullen be schermen, is aldus de heer Van den Bosch volstrekt onvoldoende. Dit zijn slechts woorden. Plechtig protesterend bij de Kongo lese regering tegen de gruweldaden, waarvan de Belgen het slachtoffer zijn geweest, entegen de algemene onvei ligheid, die in het land heerst, onder streept de Belgische regering met grote nadruk, dat de actie van de Belgische troepen een hulpactie is, zonder enige wraakneming en zonder enige inmen ging in de interne en politieke zaken van Kongo. Intussen schijnt ook in Katanga, dat gisteren officieel onafhankelijk werd ver klaard. de soep niet zo heet te worden ge geten als zij wordt opgediend. In een communiqué van de provinciale regering van Moise Tsjombe wordt namelijk ge zegd, dat de internationale openbare me ning de verklaringen over de onafhanke lijkheid verkeerd heeft uitgelegd. „Onze eerste zorg is het herstellen van vrede en rust in de gehele provincie. Wat de politieke toekomst betreft wordt de toe stand nog bestudeerd", aldus het commu niqué. Het vliegtuig, waarmee Kasaboevoe en Loemoemb3 maandag naar Katanga vlo gen, kreeg geen toestemming om te lan den. „Katanga wil president Kasavoeboe graag ontvangen, maar met een bezoek van Loemoemba konden wij onder de huidige omstandigheden niet akkoord gaan", aldus Moenoengo, minister van binnenlandse zaken van Katanga. De mi nister verklaarde dit gisteren toen de toestand in zijn provincie, door het in grijpen van de Belgische troepen, weer wat normaler was geworden. In Brussel dreigden de liberale leden van de Belgische regering met aftreden Het radiostation in Elisabethstad zond gisteren ieder uur oproepen tot kalmte en hervatting van de werkzaamheden uit. In Jadotstad, waar ongeveer 5000 Euro peanen werkzaam waren, is bijna geen blanke meer. In Shinkolobwe werden 250 Europenanen opgesloten. Kongolese mi litairen, onder bevel van generaal Loen- doela, ontzetten de blanken. Een piloot van de Sabena, die gisteren in Noord-Rhodesië landde, heeft ver klaard. dat er in Loeloeaburg 55 blanken om het leven zjjn gekomen. Hij zei ook. dat van de 160 Belgische parachutisten, die boven het vliegveld waren neergela ten, ruim dertig werden gewond voor zjj de grond bereikten; de rebellen bescho ten vliegveld en stad met mortieren. Vol gens vluchtelingen worden in Loeloea burg enkele blanke vrouwen en dertig Belgische officieren gevangen gehouden. Ook uit Thysstad, Moerkerke en Kik wit worden ongeregeldheden gemeld. Er was sprake van zeven doden onder de Europeanen. Zes blanken worden vermist Uit Noord-Rhodesië bracht gisteren een konvooi auto's de bedrijfsleiding van de kopermijnen in Katanga naar Elizabeth- stad. Vandaag hoopte men de bedrijven weer draaiende te hebben. De blanken waren terugggekeerd, nadat de Belgische luitenant Egryfe in een telefoongesprek had verzekerd, dat alles weer rustig was, dat de meeste geruchten sterk overdre ven waren en dat er geen enkele reden meer was voor de mannen weg te b'ijven van hun werk bij de mijnen. De Zuidafrikaanse minister van bui tenlandse zaken, Louw, zei gisteren, dat de gebeurtenissen in Kongo een „gezond effect" zouden hebben op de mensen in Europa en Amerika, die tegen de rassen politiek van Zuid-Afrika ageren. Hij wees op het gevaar van de overhaaste onafhankelijkheidsverklaringen en ver onderstelde, dat er nu wel wat meer sym pathie zou zijn voor de blanken die vech ten voor het voortbestaan van hun be schaving in Afrika. Vluchtelingen uit Kongo zullen financiële hulp verkrijgen, aldus minister Louw. Ministers terug De Belgische ministers De Schrijver en Ganshof van der Meersch zijn vanmorgen in Brussel teruggekeerd uit Leopoldstad, waar zij de afgelopen dagen besprekin gen hebben gevoerd. Zij reisden met een Boeing, die onge veer 230 vrouwen en kinderen naar Bel gië bracht. De ministers legden geen verklaring af. Minister De Schijver zei slechts, dat hij' premier Loemoemba niet heeft ontmoet. Moise Tsjombe, de rijke premier van de rijke Kongolese provincie Katanga, ziet te toekomst kennelijk somber inMaar met de „on afhankelijkheid" die hij voor zijn gebied proclameerde, schijnt het nog niet zo'n vaart te lopen. Tsjombe is zeer Belgisch gezind, en laat een Belgische majoor de orde in zijn land herstellen, maar België zelf geeft nog geen commentaar Scherp Amerikaans protest DE Verenigde Staten hebben gis teravond in een nota Rusland ervan beschuldigd een Amerikaans verkenningsvliegtuig boven de in ternationale wateren, op tenminste 45 km afstand van Russisch grond gebied, te hebben neergeschoten. In krachtige bewoordingen eist Washington de onmiddellijke vrij lating van de twee door de Russen gevangen gehouden luchtmachtmili tairen, het direct toelaten van een Amerikaans diplomaat tot de twee manschappen en uitlevering van het stoffelijk overschot van de comman dant van het neergeschoten vliegtuig. Het is duidelijk dat de Sowjet-lucht- macht uit brooddronkenheid het Ameri kaanse vliegtuig boven internationale wateren heeft neergeschoten, aldus de nota. Een herhaling van dergelijke da den zal de ernstige gevolgen hebben, waarvan de verantwoordelijkheid geheel bij de Sowjet-regering berust. Met klem protesteert de Amerikaanse regering tegen het feit dat de Russen nu pas met hun mededeling over het neer schieten van het toestel zijn gekomen. De Amerikaanse regering behoudt zich het recht voor volledige schadeloosstelling voor het Russische optreden te eisen. De snelle reactie van de Amerikaanse regering kwam op het moment dat het Engelse Lagerhuis Macmillan zich gesteld zag tegen een felle aanval vt Senaat bezorgt bewindsman nederlaag (Van onze parlementsredactie.) in de Eerste Kamer heeft gistermi hals (verkeer en waterstaat) laten weten, dat zij niet akkoord kan gaan met de regeringsbeslissing om binnenkort wèl met de aanleg van de Coentunnel een begin te maken, maar de bouw van de door Amsterdam zo fel begeerde IJ-tunnel voorlopig op te schorten. Met 36 stemmen voor en 16 tegen aan aardde de Senaat een motie, waarin de regering wordt verzocht haar veto ANNA BLAMAN (54) OVERLEDEN Vannacht is te Rotterdam aan een her senbloeding plotseling overleden de be kende romanschrijfster Anna Blaman, wier eigenlijke naam was Johanna Pe- tronclla Vrugt. Zjj is 54 jaar geworden. Ze werd op 31 januari 1906 geboren, heeft zich aanvankelijk aan het onder wijs gewijd behaalde de akte lager on derwijs en sloot haar studie in het Frans af met de akte. M.O. Enkele jaren gaf zij Franse les. Daarna ging ze zich ge heel aan de schrijfkunst wijden en voor al door haar roman „Eenzaam avontuur" heeft ze grote bekendheid (Zie verder pagina 9) voor het presidentschap en senator Kennedy is zo favoriet dat zijn aan hangers een overwinning verwachten in de eerste stemming. Zijn tegenstanders klemmen zich vast aan de hoop dat de vloedgolf van Kennedy-stemmen snel zal afne men indien hij er niet in slaagd da delijk in de eerste ronde de meerder* heid van 761 stemmen te behalen. De conventie is tot nu toe lawaaiig en wanordelijk verlopen en heeft giste ren een climax aan lawaai bereikt toen Stevenson bij zijn entree een ovatie werd De rivalen van Kennedy lijken zich in een verloren positie te bevinden. Ken nedy weet zich zeker van 7 van gedelegeerden die zich hebben uitgesproken. De zuidelijke gedelegeerden die er be lang bij hadden hun kiezers tevreden te stellen leden een nderlaag toen zij de be ginselverklaring over de burgerrechten wilden wegwerken. Maar er was geen enkele zuidelijke afgevaardigde die ook De meest aannemelijke verklaring hiervoor is dat zij door zulk een actie niet de kansen wilden bederven die hun sneator Johnson nog zou kunnen hebben. Deze heeft thans 335 stemmen. Ondanks de enorme voorsprong van Kennedy heeft zich nog geen enkele kandidaat teruggetrokken. Sam Rayburn, voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, verklaarde dat hij in vol vertrouwen Johnson zal voordra- gd zijnde dat de: Niemand is in het verleden zo dichtbij senator ten slotte zal Gouver- Afrikaners zetten in enorme ketels koffie op de speelplaats van een school in Brazzeville, de hoofdstad van het vroegere Franse Kongo, waar Europese vluchtelingen uit het naburige Kongo tijdelijk worden onder gebracht. Op de achtergrond: de Nederlandse mevr. Maria Houtgraag uit Dordrecht zorgt dat haar kinderen Luc (iVz jaar), Vera (5Vi) en Mare (7) melk te drinken krijgen. neur Blair van Missouri zei sneator Sy mington (97 stemmen) voor te dragen in de overtuiging dat Kennedy 70 a 80 stemmen tekort zal komen. Senator Mike Monroney van Oklaho ma verzekerde met grote stelligheid dat Stevensons naam op de officiële kandi datenlijst zal voorkomen. Stevenson heeft 73 stemmen. De Nederlander G. v. d. K. is in Oosten rijk tot zeven jaar gevain/gemssbraf ver oordeeld wegens medeplichtigheid dn een zwendelaffaire waarbij voor 875.000 aan gelden van r.k. kerken over de voortzetting van het werk aan de IJ-tunnel „opnieuw in overweging te nemen". Het staat wel vast, dat het kabinet deze motie naast zich neer zal leggen, want minister Korthals ver klaarde aan het eind van het debat met nadruk, dat de regering niet op haar beslissing zal terugkomen. Tegen de motie, die ingediend werd door ir. H. Vos (soc.) en medeonder- tekend was door mr. G. C J. D Kropman (kath. v.) en mr* J. de Wilde (lib.), stemden slechts de A.R.- fractie, acht K.V.P.-ers en de V.V.D.- er dr. R. H. baron De Vos van Steenwijk. De socialisten, christelijk- historisohen en communisten stem den allen voor. Het moet de minister vooral pijnlijk hebben getroffen, dat van zijn partijgenoten, de liberale senatoren, slechts één zich van de motie distantieerde. Vorige week woensdag had de Senaat besloten de stemming over de begroting verkeer en waterstaat aan te hou- om de leden in de gelegenheid te stellen zich nader op het ietwat ver rassende tunnel/besluit van de regering te beraden. Bij de heropening van het debat vroeg de socialist Vos onmiddel- derde spreektermijn aan. Krach tig bestreed hij de argumenten waarop de regering haar beslissing heeft geba seerd, nl. de finanoieel-economische si tuatie en de krapte op de arbeidsmarkt. Het financiële motief gaat zijns inziens niet op, omdat Amsterdam de bouw van de IJ-tunnel in haar totale investerings program wil inpassen, d.w.z. de bouw ■erwezenlijken ten koste van andere investeringen. Ook het argument van de arbeidsmarkt is volgens ir. Vos niet houdbaar, omdat tunnelwerken lang zo arbeidsintensief zijn als andere bouwprojecten. Deze en andere overwe gingen waren voor de socialistische ■dvoerder aanleiding om samen met de heren Kropman en De Wilde over de tunnelbeslissimg een uitspraak van de Kamer te vragen. In de motie-Vos spraken drie senatoren als hun oordeel „dat het voor de ontwikkeling van Amsterdam noodzakelijk is, dat de IJ- tunnel zo spoedig mogelijk tot stand komt" en „dat niet onnodig inbreuk mag worden gemaakt op de gemeentelij- Autonomie Dat punt van de gemeentelijke auto- >mie zat vooral de K.V.P.-fractieleider r. Kropman oud-wethouder van de hoofdstad dwars. Deze 73-jarige se nator kon zich niet herinneren, dat er i kabinet is geweest, dat zo bruut met de gemeentelijke autonomie omgesprongen. De zittende ministers ploeg is volgens hem volkomen over de zelfstandigheid van de gemeente Am sterdam heengelopen. Verder verweet hij minister Korthals „onhoffelijk gedrag jegens de Kamer en de hoofdstad", want beide zijn door de minister niet. of niet op de juiste wijze voorgelicht. Tegen de argumenten van de regering had de heer Kropman de zelfde bezwaren als de heer Vos. „Waar- :o riep hij uit, „ontleent de rege ring eigenlijk het recht om Amsterdam verbieden de bouw van de IJ-tunnel haar totale investeringsprogram in te passen?" Mr. De Wilde (Lib.) was het met ir. os eens, dat, om verkeerstechnische en andere redenen, een gelijktijdige bouw Coen- èn IJ-tunnel geboden is. De liberale spreker had in de laatste plaats van déze regering verwacht, dat ze zo Idiep zou ingrijpen in de gemeentelijke autonomie. De christelijk-historische woordvoerder mr. W. E, Lichtenauer liet een heel wat rustiger geluid horen. Hij betreurde het, dat de zaak van de tunnels ook in de Eerste Kamer in een sfeer van tegensteLlin gen~*was gebracht en hij verweet de indieners van de mo tie, dat zij het punt van de gemeente lijke autonomie hadden „aangedikt". Mr. Lichtenauer bepleitte de instel ling van een gemengde werkgroep van deskundigen uit de kring van alle be trokken partijen. Deze groep (die onder leiding dient te staan van een onpartij dige voorzitter) zou dan binnen een half jaar een openbaar verslag moeten uit brengen, waarin alle feitelijke gegevens over de tunnelkwestie zijn verwerkt Aan de hand daarvan zouden alle be trokkenen zich nog vóór de behande ling van de begroting-1961 een objectief oordeel kunnen vormen. De heer Tjalma (a.r.) deed de minis ter het denkbeeld aan de hand de bouw Coen- en IJ-tunnel „in elkaar te schuiven". Met de eerste fase van de IJ-tunnelbouw zou moeten worden be gonnen wanneer de eerste fase van de Coentainnelbouw is beëindigd. Wanneer de betonvlechters van de Coentunnel (Zie vervolg op pag. 9) Labouroppositie over de Amerikaanse ba ses in Engeland. Na overleg met zijn kabinet en een transatlantisch telefoongesprek met president Eisenhower verklaarde Macmillan in een geheel bezet La gerhuis dat Engeland met de Ver enigde Staten de vraag heelt opge nomen of de Engels-Amerikaanse overeenkomst inzake bases in Enge land moet worden gewijzigd. Macmillan waarschuwde er voor de huidige spanning in de internationale be trekkingen aan de verkenningsvluchten te wijten. Deze zijn symptomen van de spanning, merkte hij op. De premier was echter van mening dat de overeenkomst met Amerika wellicht voor verbeterin gen vatbaar is. Overigens wees Macmillan erop dat de Sowjets zeer bedrijvig zijn op het gebied van verkenningsvluchten, die voor een deel dicht bij de kusten van Engeland worden uitgevoerd. Premier Chrosjtsjef heeft in zijn gis teren gehouden persconferentie verklaard dat zijn regering nog geen beslissing heeft genomen over bet voorleggen aan de Verenigde Naties van de kwestie met het Amerikaanse vliegtuig. Niettemin is de Russische regering van oordeel, aldus Chroesjtsjef. dat deze zaak door de Vei ligheidsraad dient te worden besproken en daarna door de Algemene Vergadering van de V.N. moet worden onderzocht. Veel wind De Bilt verwacht tot donderdagavond: Half tot zwaar bewolkt met plaatselijk regen. Weinig verandering in temperatuur. Matige tot krachtige cn langs de kust krachtige tot harde zuidwestelijke wind. (Opgemaakt om 11.15 uur). ZON EN MAAN Donderdag 14 juli: Zon op 4.36, onder 20.55; Maan op 23.48, onder 11.49; 15 juli laatste kwartier Strandverwachting Na regenfront morgen flinke opklarin gen met matig tot goed strandweer en overwegend droog. Matige tot krachtige wind tussen zuid en zuidwest. Overdag ongeveer 18 graden, zeewater 17 graden. Vooruitizchten: nog niet geheel stabiel, maar al een vrij aangename tempera- de verf voor het schilder feest SIKKENS-TJALLEMA PRODUKT FLEXA verkrijgbaar bij VERFHANDEL OEGSTGEEST KEMPENAERSTR. 71 TELEFOON 31705 FLEXA-Dealer Fa. H. Schutte Zn Spionagenet in Bonn ontdekt de Amerikaanse, Britse llltalre missies ln Oost- Dultsland zjjn vorige maand mishan deld door ln burger geklede Oostdultse politieagenten. Dit werd gisteren gedeeld door woordvoerders van de drie ambassades in Bonn. Op 9 juni werden drie Amerikanen nabij de Oostduitse controlepost Babels- berg, even buiten Berlijn, door de Oost- duitsers aangehouden en mishandeld. De commandant van de Amerikaanse strijdkrachten in Europa, generaal Edd- leman, heeft een protest ingediend bij de commandant van de Russische strijd krachten in Oost-Duitsland, generaal Yakoebofski. De mededelingen van de Engelse assade waren uitvoeriger. Men n< de het Incident, dat op 21 juni plaats vond en waarbij drie Britten betrokken .waarschijnlijk het ernstigste de geschiedenis van de westerse bezet ting ln West-Dultsland". De drie Engelse militairen, onder wie brigade-generaal Josepih Packard, wer den ongeveer vijftig kilometer buiten Potsdam uit hun wagens gesleurd. Ver rekijkers. kaarten en fototoestellen wer den door de Oostduitsers gestolen. De drie officieren werden door gewapende burgers weggeleid en eerst zeven uur Russische offi- later, op bevel va cier, vrij gelaten. De Franse ambassade meldde drie in cidenten, waarvan écn ernstig; op 8 juni werd een kapitein van het Franse leger op de hoofdweg tussen Potsdam en Berlijn met een pistool bedreigd. De man werd enkele uren vastgehouden zijn auto werd beschadigd. In Bonn werd gisteren ook bekend gemaakt dat een spionagenet van veer tien Oostduitse communisten is opge rold. De agenten, die werkzaam waren in Frankfort. Augsburg, Saarbrücken en Ludwigshafen, zouden voorbereidin gen hebben getroffen voor het terug voeren van vluchtelingen naar de Oost- Moskou bleef niet achter en liet het officiële orgaan van het Russische mi nisterie van defensie, Rode Ster, publi ceren, dat de westelijke geallieerden bezig zijn met een grootscheeps spiona- geprogramma in Oost-Duitsland. Nederlander te Djakarta gearresteerd De politie te Djakarta heeft een in Bandoeng wonende Nederlands zaken man, genaamd M. N. gearresteerd. Hij zou volgens Antara een Indonesische fir ma hebben opgelicht voor een miljoen roepiah's (of enige tienduizenden gul dens). Hij zou een contract hebben ge sloten met een Indonesische firma voor levering van 500 ton rubber. Hij had geld aangenomen, doch de goederen kwa- SÊÊT D>et, aldus Antara.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1960 | | pagina 1