Adenauer gelooft
niet in oorlog
c
c
Duistere macht op de achtergrond j Charmant
Faja Lobbi op Berlinale
enthousiast ontvangen
Igaéicc/'^
9
VRIJDAG 1 JULI 1960
Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen
lllllillill
ilïIlliSiïillil
Geheime beweging die uit reactie werd geboren
JOHANNESBURG, juni
"C'EN FOTO-KOPIE van het aanmeldingsformulier en de
■*-i doelstellingen van de Broederbond werd me in een
studeerkamer te Johannesburg overhandigd. En de man, die
de documenten aan me gaf een Afrikaanstalige professor
van de grote universiteit van de Witwatersrand zei, ter
wijl hij me fixeerde: „Luister goed, vriend, ik ken u nog
maar kort. Dat ik u echter vertrouw, mag uit deze papieren
blijken. Ik bind u op het hart nooit mijn naam te noemen.
Zo u dit wel
doet, brengt u
mijn vrouw, m'r
„ONS VIR «JOU,
SUID-AFRIKA"
kinderen en me
zelf in gevaar. Ik
verlies zeker m'n
stoel en ik vrees
zelfs, dat ze me
van de weg af
zullen rijden".
Vanwaar die geheimzinnigheid? Waarom die duidelijk
uitgesproken angst? De zgn. Belofte van Geheimhouding
maakte dit spoedig duidelijk.
„Ek, die ondergetekende," staat er te lezen, „verklaar en
onderneem plegtig:" „Eerstens, dat ik aan geen geheime of
half-geheime internasionale organisatie deur lidmaatskap of medewer
king verbonden is nie en onderneem om nie zonder verlof van dit Uit
voerende Raad lid daarvan te word nie;"
„Tweedens, om alles wat by my instelling aan my medegedeel word
en alles wat ek in die toekoms van die amptelike stukke, besprekinge,
besluite en werksaamhede te wete kom, tot die dood toe en selfs as ek
van my lidmaatskap onthef word, aan geen buitenstaander, ingesluit mij
eggenote en die lede van my gesin, te openbaar nie, tensy ek vooraf ver
lof daartoe van die Uitvoerende Raad verkry het;"
„Derdens, om my ele lidmaatskap slegs in werklik dwingende omstan-
dighede te openbaar, die van my medelede nooit sonder hul toestemming
„Vierdens, om my aan onmiddelike skrapping as lid te onderwerp in
geval ek hierdie plegtige belofte in enig opsig skend."
De Broederbond om precies te zijn: de Zuid-Afrikaanse Broeder
bond! Een organisatie met een slechte klank in Zuid-Afrika; een organi
satie ook, die mede, zo niet voornamelijk verantwoordelijk is voor de on
overbrugbaarheid van de kloof tussen Boeren en Britten, en die''wan
trouwen tussen de ene Afrikaner en de andere heeft gezaaid.
Naar het regle
ment worden de
doelstellingen van de
Brooederbond als
volgt geschreven:
a. De bewerkstel
liging van een ge
zonde vooruitstre
vende eensgezind
heid onder alle
Afrikaners, die het
welzijn van de Afri
kaner nastreven.
b. De opwekking
van nationaal zelf
bewustzijn bij de
Afrikaner en de in
boezeming van liefde
voor zijn taal, gods
dienst, tradities,
land en volk.
c. De bevordering
van alle belangen
van de Afrikaner-
Als leden kunnen
alleen protestanten
toetreden, die Afri
kaans spreken. Ze
moeten bovendien
„skoon van karakter
seis" zijn, ook in de
handhaving van het
Afrikanerdom, ter
wijl ze Zuid-Afrika
als hun enige vader
land dienen te er
kennen.
De voornaamste grondslagen luiden:
1. „As doelbewuste Afrikaners glo ons
dat die Afrikaanse volk deur God in die
suidhoek van Afrika dn aansyn geroep
is met 'n eie Christelijke roeping tot eer
van sy naam."
2. „Ons aanvaar ons Christelijk-nasio-
nale roeping om dit konsekwent in al
ons persoonlike en maatskaplike ver-
houdings, in al die vertakkings van die
volksiewe en in ons verhouding tot an
dere volksgemeenskappe uit te leef en
te verwesenlik volgens die Heilige Skrif
en die gemeenskaplike tradisionele leer-
stelldnge wat daarop gebaseer is."
3. „Ons aanvaar die Christelijk-nasio-
nale lewensbeginsels van ons volkswese
om dit te handhaaf, uit te bou en toe te
pas in 'n eie selfstandige Republikeinse
staatslewe, 'n eie op die Romeins-Hol
landse reg gefundeerde regspraak, 'n eie
moedertaal-onderwysstelsel, 'n eie kuns
en wetenskap, 'n eie gesonde samen-
lewingsverband en 'n eie selfstandige
volkshuishouding tot versekering van 'n
menswaardig bestaan vir elke volkslid."
Vaag en bitier
Over de Broederbond wordt in Zuid-
Afrika alleen maar in vage en bittere
termen geschreven en gesproken. De
doelstellingen, de grondslagen en het
werkprogram zijn nu eenmaal geheim,
waarbij nog komt, dat elke Broederbon-
der is geïnstrueerd de organisatie tegen
over geen buitenstaander te verdedigen.
Algemeen wordt de Broederbond echter
beschouwd als de schakel tussen de ver
schillende fronten van het nationalis-
tiseh-ddeologische Afrikanerdom waarop
de Nationale Partij, de drie Afrikaanse
kerken (Nederduits Gereformeerd, Ne
derduits Hervormd en Gereformeerd)
en vooraanstaande Afrikaners in het
onderwijs- en zakenleven samenwerken
om de groep6idealen en van de „Boere-
nasie"' te bevorderen.
Deze reputatie heeft de Broederbond
niet door valse aantijgingen gekregen.
De voorwaarden, waar een adspirant-
lid aan moet voldoen, spreken in dit op
zicht een duidelijke taal. Op het aan
meldingsformulier wordt hem boven
dien nog gevraagd, of hij zich met het
Afrikaans sprekende Afrikanerdom ver
eenzelvigt, of hij de Afrikaanse taal
in zijn huiselijk leven, zijn beroep
en in de samenleving handhaaft,
en zelfs of hij in het zaken- en in het
beroepsleven voorkeur aan een volks
genoot geeft.
De Broederbond telt thans bijna ze
venduizend leden, of wel vierduizend
meer dan gedurende de Tweede Wereld
oorlog. Het inschrijfgeld bedraagt hon
derdvijftig gulden; de contributie drie
gulden per maand. Alle Broederbonders
bekleden invloedrijke functies in het
politieke, kerkelijke of maatschappelijke
leven. De leden van de huidige rege
ring zouden er lid van zijn, de parlemen
tariërs die tot de Nationale Partij be
horen, twaalfhonderd van de tweedui
zend predikanten-van de drie Afrikaanse
kerken, de meeste hoogleraren van de
Afrikaanse universiteiten en honderden
onderwijzers, sportleiders en zakenlie-
De president staat aan het hoofd van
de Uitvoerende Raad, welke twaalf leden
telt. Onder directe controle van dit
lichaam staan de Nationale Partij (vol
ledig beheer) en de drie Afrikaanse ker
ken (overwegend beheer). De Algemene
Raad, samengesteld uit de afgevaardig
den van de Streekraden werkt door
middel van cellen in vrijwel het gehele
maatschappelijke bestel. De drie Afri
kaanse keiken oefenen door middel van
kerkeraden en schoolraden weer invloed
op de ouders en de kinderen uit.
De feitelijke stichtingsdatum van de
Broederbond is 9 december 1919. Aan de
geboorte van de organisatie zijn enkele
vergaderingen voorafgegaan, waarin
over de noodzaak van een geheime or
ganisatie is gesproken „om die verbroe
dering van die Afrikaanse volk te soek"
en een hecht front tegen de „assimile
rende Britten" te vormen. Dr. Daniel
F. Malan, toen nog predikant, behoorde
tot de oprichters, en ds. Naudé van Roo-
depoort (Nederduits Ger.) werd als eer
ste president gekozen.
Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak,
was de Broederbond wijd en zijd ge
penetreerd. Hij had de stichting en/of
uitbreiding van de Volkskas bevorderd
als tegenwicht legen het Britse bank
wezen, die van de Zuid-Afrikaanse
Spaarbank, die van Sanlam, een mach
tig verzekeringsconcern, en die van
bouwgenootschappen, industrieën en
financiële instellingen. Tegelijkertijd
was hij doorgedrongen in vrijwel alle
faculteitsraden van de universiteiten van
Pretoria, Bloemfontein, Potchefstroom
en Stellenbosch.
Verzet
In de oorlog doorleefde de Broeder
bond een moeilijke tjjd, als gevolg van
het verzet, dat hij bood tegen het bond
genootschap van Zuid-Afrika met Enge
land. Had Hertzog in 1935 al verklaard,
dat de Broederbond een geheime, sec-
tarische organisatie was, die zich erop
richtte de Afrikaanse en de Britse volks
groep voor altijd uit elkaar te houden.
Smuts ging aan het eind van de oorlog
heel wat verder. Hij verbood regerings
ambtenaren lid van de Broederbond te
worden en hij dreigde zelfs Broeder
bonders uit overheidsdienst te ontslaan,
als zc hun activiteiten niet onmiddellijk
staakten.
Smuts, zelf Afrikaner en eens aan
voerder van een Boerenkommando, dat
tegen de Britten vocht, beschouwde de
Broederbond als een van z'n grootste
vijanden. Hij kon moeilijk verkroppen,
dat de eenheid, waarnaar hij streefde,
door de Broederbond werd vernield en
wel door de prediking van apartheid
en onverdraagzaamheid. Bovendien be
schouwde hij het als een belediging voor
het Afrikanerdom, dat het de Broeder
bond is geweest, die in 1940 een een
heidsfront tussen de Nationale Parlij,
de Federatie van Afrikaanse Kuituur
verenigingen, de fascistische „Ossewa-
brandwag" en de even fascistische
„Nieuwe Orde van Pirow" tot stand
heeft gebracht, „teneinde de stichting
van een christelijk-nationale republiek
te bevorderen."
Doordat Smuts de geheime vergade
ringen van dc Broederbond door middel
van verborgen microfoons liet aftappen,
beschikte hij over de volledige notulen
van het doen en laten van de Uitvoe
rende Raad. Uit deze stukken blijkt, dat
premier Verwoerd, Conradie, (voorzit
ter van de Volksraad), Dönges (minister
van financiën). Hertzog (minister van
het postwezen en van de volksgezond
heid), Diederichs (minister van econo
mische zaken) en Swart (gouverneur-
generaal) al in de oorlog tot de leider»
van de Broederbond behoorden. Ook
zou zijn komen vast te staan, dat de
Trekmaats (een door Verwoerd opge
richte studentenorganisatie), de Calvi
nistische Bond, de Republikeinse Bond
en de Handhavers Bond „mantelorga
nisaties" van de Broederbond zijn.
In 1958 werd ook nog de Ruiterwag
feilloos opgevangen. Dit blijft het
moeilijke punt, vooral bij zaaluit
voeringen. Kostuums en decors
droegen veel bij om van deze opera
voorstelling een Ivendig en
boeiend kijkspel te maken. Een bij
zonder compliment verdient het feit
zo duidelijk werd gezongen
~".elfs de koorzang was
het hoVpj'crh'nn Forum" heeft ais- uitstekend te verstaan. Will Har-
teravond een heéi charmante/zithet tinosveldt voerde verdienstelijk de
ook niet grootse voorstelling gege- cameraregie,
ven van Lotgerings vrolijke opera
„Der Wildschiitz", welke, met veel
parlando, lichtelijk naar de operet-
Een groot publiek in de Twentse
schouwburg toonde zich zeer dank
baar en in menige huiskamer zal
dat enthousiasme weerklank hebben
gevonden. De NCRV-televisie zorg
de voor uitstekend beeld. Helaas den. Het betreft een reportage uit Earls
werd het geluid weer niet altijdh Court te Londen van demonstraties
door de Britse strijdkrachten. Ari»
vanavond
Circus groupe
gestrand
(Vervolg van pagina 1)
de groteren waren er aardappelen en
groenten. Ze konden weer even vooruit!
De heer Knol vertelde ons, dat hij
bewogen is met het lot vam deze men
sen. Dagelijks, van minuut tot minuut,
zie ik de ellende voor me. Ik doe wat
ik kan doen en hoop maar dat anderen
ook een beetje zullen helpen. Het gaat
niet om geld, maar om goederen in na-
tura en vele kleintjes maken een grot»
's Avonds nodig ik de mensen weieens
bij me thuis in de zaak. Dan zijn ze
eens in een andere omgeving en kunnen
ze naar de televisie kijken
Och, er zijn er wel die hulp bieden,
zei de heer Knol. Vorige week belde
ik de hervormde predikant van Wou-
drichem, ds. Jac. de Vries, op en vroeg
hem of hij daar in het agrarische Land
van Heusden en Altena niet wat stro.
hooi of haver te pakken kon krijgen.
Laat het nu lukken ook. De predikant
telefoneerde mij, dat ik op verschillende
adressen iets kon ophalen, in totaal 40
pakken stro en hooi. De Club van Cir
cusvrienden gaf 300 voor aankoop van
voedsel voor de paarden en diergaarde
Blijdorp te Rotterdam zond een halve
koe als voeder voor de leeurwen. Van
melkfabriek kreeg de heer Knol
veertig liter melk met eieren, dat
aan vleesetende beesten wel geeft
als noodrantsoen.
Kleywegt geeft commentaar. Na de t
tualiteitenrubriek waarmee dan de
t VARA de avonduitzending opent, i» er
kort muziekprogramma
j waarin het Salomon-trio een compositi»
i Geza Frid speelt. Om 9.20 i
De documentaire over Suriname
„Faja Lobbi" van Herman van der
Horst is op het Filmfestival te West-
Berlijn met groot enthousiasme ont
vangen. Van der Horst en zijn vrouw
namen na afloop vanaf het toneel
een hartelijk applaus in ontvangst,
geflankeerd door Surinaamse en Hol
landse meisjes, die tevoren witte,
roze en rode anjers onder het publiek
hadden uitgedeeld.
De 49-jarige Van der Horst vertelde
een verslaggever van Associated Press
achter de schermen dat hij zeven maan
den aan zijn film gewerkt had met als
enige assistente zijn vrouw. Haar voor
naamste taak was de zorg voor het ge
luid, „en ik kan je verzekeren dat dat
een heel moeilijk karwei was", zei
der Horst. Het geluid bestaat uitslui
uit de inlandse muziek en taal en u
geluiden van het oerwoud, er zijn geen
onderschriften bij de film. noch wordt
er in een Europese taal uitleg bij gege
ven, zodat het geheel in volledige har
monie blijft met het beeld.
Van der Horst staat onder filmexperts
als perfectionist bekend. Zijn korte do
cumentaires ,,'t Schot is te boord",
„Houen zo", en „Vieren maar" hebben
internationale onderscheidingen gekre
gen en zijn „Prijs dc zee" werd vorig
jaar op het Berlijnse festival de beste
korte documentaire genoemd.
„Faja Lobbi" heeft dit jaar concur
rentie van twee natuurfilms van Walt
Disney, die in Zwitserland zijn opge
nomen: „Jungle Cat" en „Mandara" en
van de Turkse film „Op de wegen van
Klein-Azië".
opgericht: een jeugdorganisatie, die ge
leid wordt door professoren cn leraars,
zomede door topfiguren uit de Natio
nale Party en de Federatie van Kul-
tuurvercnlglngen. Maar voordat deze
onderafdeling aan haar eerste taak: het
veroveren van de leidende functies in de
sportwereld, kon beginnen, werd z|j door
de „Rand Daily Mail" openbaar gemaakt.
De inwijding van een Ruiter, die in een
AVagpos, een cel. dienst moet doen. ge
schiedt, evenals die van de Broederbon-
der. in een sfeer van verheerlijking en
pathos. Het aspirant-lid moet beloven
God en z|jn volk trouw te dienen, zon
der eer of beloning te verwachten. Hij
dient instructies van mensen, die boven
hem z|jn gesteld, onverwijld uit te voe
ren, en eerlijk, trouw en hartelijk met
andere Ruiters samen te werken. Het
streven naar eenheid onder „alle recht
denkende, jonge Afrikaners" moet een
van de doelstellingen van z'n leven wor-
Op hun eerste jaorcongres werden de
Ruiters gewaarschuwd tegen het hui
dige, ziekelijke en sentimentele gehuil
voor menselijke rechten, dat bij
wijze van protest opklinkt tegen elke
maatregel, die in het belang van het
volk wordt genomen." De gelofte, die
een Ruiter moet afleggen, luidt: „De
strijd, die onze vaderen begonnen, zal.
voortduren tot we zijn gedood of hebben
overwonnen. Dat is de eed van jong
Zuid-Afrika
Er is veel kritiek op de Broederbond
en zijn „mantelorganisaties", kritiek, in
gegeven door vrees, en beslist niet alleen
komend uit de Britse bevolkingsgroep.
Een peging, ondernomen door profes
sor Ben Marais een theoloog, die zich
na de oorlog als een felle tegenstander
van het ideologische apartsheidsbeleid
heeft ontpopt om de Broederbond
officieel door de kerk in de ban te laten
doen, werd door de Synode va
Nederduits Gereformeerde Kerk
1957 verhinderd. De voorzitter stond niet
toe, dat over dit onderwerp gesproken
werd. Hij beriep zich op vorige uitspra
ken, o.m .van de „Raad van die Ker
ken" (het niet bindend adviserende
lichaam, waarin de drie Afrikaanse
kerken samenwerken), dat de Broeder
bond „heilsaam en gesond'
Een andere hoogleraar.
Afrikaans sprekende theoloog, een man
ook, die zich, met enkele predikanten,
achter prof. Marais heeft geschaard,
verklaarde: „De kerk kan zich
oorloven door een andere organisatie
geïnfiltreerd te worden, wat de om
schrijving van de laatste ook zijn moge.
De kerk is geroepen te getuigen inzake
de gang van de staat; zij moet vrij zijn
om, als dit moet, de regering te kritise
ren. Als ze echter, zoals het kabinet,
gecontroleerd wordt door de Broeder
bond, bevindt zij zich niet in een positie
zich van deze opdracht te kwijten. De
Broederbond beschouw ik als een kan
kergezwel in het lichaam van de kerk
Het grootste gevaar, dat de Afrikaanse
kerken bedreigt, is. dat zij verhinderd
worden in hun taak een universele ge
tuigenis tegenover de universele God af
te leggen door hun banden met locaal
nationalistische en partijpolitieke doel
stellingen."
Weer een andere Afrikaner, prof. dr
P. V. Pistorius (oude talen) zegt in zijn
studie „Die Trek is Verby": „Suid-
Afrika is 'n demokrasie en geen totali-
tariese staat waar wettige en konstitu-
sionele oogmerke en metodes strafbaar
sou wees nie. Dit is baie moeilijk om
aan redes te dink waarom die beweging
geheim hoef te wees. Dit is nog moei
lijker om te dink hoe daardie redes so
sterk kan wees dat selfs die bestendiging
van die kloof tussen die twee blanke
groepe nie 'n te grote prijs is om daar
voor te betaal nie."
Professor Pistorlus beschouwt de
Broederbond „as 'n on-Christelijke cn
verderflike beweging, uiters skadelik
vir die welvaart van die land wat dil
voorgee dat dit leefhet en dien. cn vol
kome teenstrijdig met die godsdienstige
boodskap wat deur die Kerk verkondig
word en wie se predikante lede van
daardie beweging is. Die Broederbond
Is die finale bewys van die oorwegende
rol wat groepsnaslonalisme in Suid-
Afrika speel."
Een Transvaler, een gematigde na
tionalist, zei het al even duidelijk: ,.De
Broederbond vecht niet langer voor het
welzijn van het hele Afrikaanse volk.
Vandaag de dag discrimineert hij tussen
de ene en de andere Afrikaner. Degenen,
die erbij horen, worden beschermd en
aan macht, invloed en banen geholpen.
Zij, die er niets mee te maleen willen
hebben, worden behandeld als tweede
rangs Afrikaners."
De laatste opdracht aan de cellen van
de Broederbond luidt inmiddels, dat er
vijftigduizend pro-republikeinse stem
men bij moeten worden gewonnen. Deze
aanwinst wordt noodzakelijk geacht om
zekerheid over het komende referendum
te krijgen.
de i
Zo scharrelen
e andere en doen we wat mogelijk is
■n deze ongelukkigen aan voedsel te
helpen, zei Jo Knol. Maar het is niet
voldoende. Er zal nog meer hulp gebo
den moeten worden. Daartoe hoopte hij,
nen uit Gorkum en verre omgeving
de helpende hand zal bieden. Het gaat
nensen en dieren in nood en het is
toch onze taak onze medemens te hel
pen, riep hij uit.
Kathe Nock-Raab is nu in Worms.
Dit kleine tengere vrouwtje zit niet
bij de pakken neer. Ze doet alles
om de moeilijkheden het hoofd te
bieden en tracht nu bij familie geld
voor de cautie of terugkeer naar
West-Duitsland bijeen te krijgen. Dat
ze weieens moedeloos is, zoals ze was
toen wij haar in baar wagen opzoch
ten, is begrijpelijk. De toekomst ziet
er somber uit....
Tlburgs Textielmuseum. Tegen i okto
ber tot directeur benoemd d e heer J. C.
Sloekers te Schiedam.
vanavond
0 Over Hilversum II zendt de NCRV
om 8.15 uur het hoorspel „Een kopje
koffie voor oom Hans" van Carrie
Rens uit. Om 9.15 uur concerteert het
Omroeporkest onder leiding van Ma-
rinus Voorberg. De trombonist Mauri
ce Suzan is solist. U hoort hem in een
concert voor trombone en harmonie
orkest van Rimski-Korsakof. Om 10.10
uur hoort u een reportage van het gala
diner in Huis ten Bosch in Den Haag,
dat Koningin en Prins aanbieden aan
dr. Arturo Frondizi, president van Ar
gentinië.
0 De VPRO herdenkt het feit dat
Gustav Mahler een eeuw geleden werd
geboren. Tussen 8..15 en 8.35 uur zingt
de mezzo-sopraan Nan Merriman bij
het Concertgebouworkest vier liederen
van de componist. Daarna spreekt drs.
W. van Strik in de serie „De mens en
zijn werk" over textiel.
0 Het veertiendaagse vrijdagavondre
tourtje van de VARA brengt u van
avond tussen 9.10 en 10.05 uur in Ber-
gen-Binnen. Om 11.10 uur: werken van
Liszt in „De Muz» vertelt".
Programma voor morgen
ZATERDAG 2 JULI 1960
Hilversum I, 402 m. 746 kc/s. VARA:
7 00 Nwb 7 10 Gym 7 23 Gram 8 00 Nws
818 Gram 8 5o V d vrouw 9 00 Gym v d
vrouw 9 10 Gram VPRO: 10 00 Samen
thuis, lezing 10 05 Morgenwijding VARA:
10 20 Gevar progr 113 2Fagot cn piano
12 00 Lichte muz 12 30 Land en tuinbouw-
meded 12 33 Gram 13 00 Nws 13 15 V d
teenagers 14 15 V d jeugd 14 50 Koorzang
1505 Het socialisme in deze tijd. lezing
15 20 Kamerork en sol 16 15 Boekbespr
16 35 V d toeristen 17 00 Janzmuz 17.30
Weekjourr
16 00 Nw
MuziekkloL WB
Binnen en bulten de grenzen lezing 19 40
Crhastus, zijn leerlingen cn de mensen le
zing 19 55 Deze week. lezing VARA: 20 00
ar muz 21 25 Soc conun 31 40
22 05 Sportuitz 22 30 Nws
iet Interviewe 23 10 Gram
7 15 Rep 7 30 Gram 7 45 Morgen-
r?bed en overweging 8 00 Nws 818 Gram
55 Inl hoogmis 9 00 Hogmie 1015 Gram
10 30 Ben Je zestig? 11 00 V d zieken 12 00
Middagklok-noodklok 12 03 Prom orkest
(12 3012 33 Land- cn tuinbouwmeded)
'2 50 Act 13.Oo Nws 13 15 Zonnewijzer 13 20
13 30 Lichte muz 13 50 V d
Dameskoor 14 20 Kunstkron
RCatennie
jeugd :4 0
14 SO Greg
15 5o Metropolo-ork (Tussen 13 50—17 3<
Rep Tour de France) 16 30 Instrum octet
50 Rep Wimbledon 17 00 V d jeugd
18 00 Lichte muz 18-15 Joum
25 Lichte muz 13
19 00 Nws 19 10 Act
30 Radlo-kamerork en solist 20 15 Hol-
lando-Festlval 1960: Capriccio, opera (In
pauze: 31 30—22 00 Lichtbaken, godsd
ring 22.00—22 20 Gram ?2 20—22 30 Tour
France) 23 00 Nws 23 10 Gram 23 55—
00 NWs
Televisiepro gr. NTS: Eurovisie: 14 30—
mbledon KRO: 17 00 V d
KRO
NTS: 20 00
TV-spel 21 00 Amusprogr 22 00 Hiteh-
- Eventueel filmvers!ag
oefc-film NTS
(Advertentie)
Wordt U gekweld
door rheumatlek, spit, ischias, hoofd
en zenuwpijnen, neemt dan Uw toevlucht
tot Togal. Het middel dat kan baten, waar
andere falen. Laat U dus niet langer
kwellen, maar gebruik Togal. Togal zui-
de nieren en is veilig voor hart en
maag. Bij apotheek en drogist f 0.95, f 2.40
1 f 8.88.
(Van een onzer verslaggevers)
BONN, donderdag
„Ik geloof niet, dat de Russen
oorlog willen. Ten eerste zou dat de
verwezenlijking van hun zeven-ja
ren-plan waaraan zij bijzonder
veel gewicht hechten onmogelijk
maken, en ten tweede weten zij heel
goed, dat een moderne oorlog geen
overwinnaar zal opleveren". Dit
heeft de Westduitse Bondskanselier
dr. Konrad Adenauer dezer dagen
verklaard tegenover een internatio
naal gezelschap oecumenische jour
nalisten, dat een bezoek aan de
Bondsrepubliek heeft gebracht.
Dr. Adeauer moest overigens bekennen,
dat de houding van de Russische rege
ringsleider Chroesjtsjef reële gevaren in
zich bergt. „Chroesjtsjef* zo zei hij,
„heeft de mentaliteit van een uitgespro
ken dictator. Zo iemand ziet dc wereld
niet zoals die werkelijk is, en het is deze
blindheid, die ten slotte toch nog tot een
plotselinge catastrofe kan leiden". De
Bondskanselier zei de Sovjet-premier te
hebben leren kennen als een /eer strijd
baar en zeer schrander man en tevens
en van de beste toneelspelers van
deze tijd. „Er zijn vele toneelspelers in
de politiek, maar h ij is stellig dc beste.
Ik geloof, dat wanneer Chroesjtsjef deze
houding verliest, hij zichzelf zal verlie-
zo meende Adenauer.
De Bondskanselier verklaarde voorts,
an het begin af aan weinig vertrouwen
te hebben gehad in de (slecht voorberei
de) topconferentie Hij was echter ge
schrokken van de weerslag die de mis
lukking van het Parijse topgesprek heeft
gehad op de politieke situatie in Japan.
Door de jongste ontwikkelingen in Japan
hij zeer geschokt Tijdens zijn bezoek
dit land was hem gebleken, dat de
traditionele godsdiensten, het Boeddhis-
n het Sjintoïsme, de Japanse jeugd
meer aanspreken. Dit religieuze ver
val (waaraan de Amerikanen niet on
schuldig zijn) is helaas niet opgevangen
door een bekering tot het Christendom en
er in Japan een gevaarlijk geeste-
acuüm ontstaan. Gevaarlijk, naar de
mening van de Bondskanselier, omdat in
deze situatie het communisme een kans
heeft gekregen, getuige o.m. de duidelijke
sympathie van de Japanse socialisten voor
Rood-China. „Als het meer dan 90 mil
joen zielen tellende volk van Japan
munistisch zou worden, dan zou da
ongewoon grote versterking van
munistisch China betekenen", zo
schuwde Adenauer. Hij meende, dat
name voor de Europese landen een taak
is weggelegd om, door een intensiever
handelsverkeer met Japan, dit land (dat
overwegend op im- en export is aangewe
zen) uit de handen van Mao Tse Tung
de zijnen te redden. In ander verband
zei Adenauer het te betreuren, dat niet
in alle kerken men zich van net gevaar
van het communisme voldoende bewust
blijkt te zijn.
Gevraagd naar zijn mening ove
Europese integratie en over de verhou
ding tussen de Zes van de EEG e
Zeven van de Europese Vrijhandels As
sociatie, legde de Bondskanselier e
nadruk op, dat de bestaande Europese
organen niet om economische, maar
namelijk om politieke redenen in het le
ven zijn geroepen. Dit betekent, dat de
EEG op economisch gebied slechts aan di
wensen van de EVA-landen kan tegemoet
komen voorzover dit politiek toelaatbaar
en wenselijk is. Adenauer betreurde het.
dat Engeland nog niet de vrijheid heeft
gevonden zich bij de EEG aan te sluiten,
hij was er van overtuigd, dat het op
den duur toch zover zal komen.
Antisemitisme
er het antisemitisme in de Bonds
republiek bleek de Westduitse regerings
leider zich geen zorgen te maken. Hij
meende, dat het antisemitisme in West-
Duitsland bepaald niet zo sterk is als in
ele andere landen. Het is er in Duits
land door het nationaal-socialisme inge
stampt en met de val van bet Nazidom
ook praktisch weer verdwenen.
De oecumenische journalisten hadden
behalve met de Bondskanselier ook nog
een gesprek met o.m. de voorzitter van
de Bundestag, de protestant dr. Gersten-
r. Deze gaf als zijn mening te kennen,
dat de positie van president Eisenhower
nog vóór zijn aftreden in het komend
najaar vrijwel onhoudbaar is geworden.
De problemen-Duitsland en -Berlijn kun-
aar bet inzicht van dr. Gerstenmaier
slechts worden opgelost óf door een oor
log, óf door een compromis. „De hereni
ging van Duitsland is een zaak van de
grote mogendheden en het getuigt van
een enorme zelfoverschatting wanneer
partijen of personen denken, dat die her-1
eniging van één persoon afhangt, of die
nu Willy Brandt of Konrad Adenauer
heet", aldus dr. Gerstenmaier.
De minister van buitenlandse zaken,
mr. J. M. A. H. Luns is gistermiddag op
Schiphol teruggekeerd van zijn officiële
bezoek aan Zuld-Slavië, dat 6 dagen in
beslag heeft genomen.
Wat 'n vondst!
Met één Van Nelle's groot formaat
theebuiltje zet u 'n héle pot krach
tige .Afternoon" thee voor nog
geen vijf cent!
In 'n paar minuten bent u er klaar
mee. Zó gemakkelijk, zo modèra
proper.
Geurige, krachtige „Afternoon**
thee van Van Nelle, die overal in
Nederland zo ,in trek* is!
VAN NELLE's
Afternoon
theebuiltjes
(groot formaat)
doos van 20 stuks
98 a
