NP
ging met tempo van de tijd
mee en is vaak een
voor
Geen besluit
bij N.K.F.
Vakantie
shirts
PeektCloppenburg
Eerste proefschrift over t.v.
haar sociologisch effect
en
Ontwapening tot de
herfst van de baan?
FENOLFABRIEK IN HET
BOTLEKGEBIED
DINSDAG 28 JUNI 1960
A.N.P.: drie letters van het alfabet, diein de loop van nog geen vijf-
ptwintig jaar het symbool zijn geworden van het contact met de wereld
r miljoenen Nederlanders. Bewust, dank zij de dagelijkse radio nieuws
uitzendingen, die met de vertrouwde zin verzorgd door het Algemeen
jNedcrlandsch Persbureau A.N.P." worden ingeleid en onewust, via de
iagbladen, die voor het routinenieuws uit binnen- en buitenland op dit
ïationalc persbureau zijn gaan steunen.
Op 1 juli a.s. gaat het A.N.P. ju-
lileren. Dan zal het een kwart eeuw
>orbij zijn, waarin niet alleen de
lieuws voorziening
ntwikkeling heeft doorgemaakt,
laar waarin bovendien de wereld-
wofdsteden door steeds betere,
■teeds snellere verbindingen dichter
ij elkaar zijn komen te liggen. En
dat Nederland voor het grootste deel
van die 25 jaren zo'n betrouwbaar
oog op de wereld heeft gehad, was
ie danken aan de mannen van het
A.N.P., die onder de stimulerende
leiding van de directeur, de heer H.
H. J. van de Pol, gelijke tred hielden
met de technische ontwikkelingen
op het gebied der communicatiemo
gelijkheden en die zelfs heel vaak
'een stap vóór waren op die ontwik
kelingen.
ginig
Rondvraag
1934 vergaderde de Vereen i-
Nederlandsche Dagbladdirec-
e in vakkringen toen al be
ter bekend was als de N.D.P. Aan het
diie bijeenkomst kondigde de
toenmalige voorzitter, de heer J. W.
Henny, die rondvraag aan en de di
recteur-hoofdredacteur van de Delft-
sche Courant, de heer H. H. J. van de
Pol, vroeg het woord. Hij zei: „Zou het
niet mogelijk zijn een eigen nationaal
persbureau in Nederland te stichten,
dat alle bladen van nieuws gaat voor-
Deze suggestie kreeg bijval Nog tij
dens diezelfde vergadering werd beslo-
een studiecommissie te vormen,
de heer Van de Pol secretaris
werd. Deze commissie werkte hard,
•ant reeds enkele maanden later, in het
nmipajaar van 1934. kon een gunstig rap-
port worden uitgebracht, met een schets
van de opzet en de financieringsmoge-
lt_s* lijkheden. De dagbladdirecteuren trok-
recifken een hele dag uit om over de plan-
te vergaderen. Dat was op 11 de
cember 1934. Men besloot het nieuwe
bureau de vorm van een Stichting te
geven, met aan het hoofd een Raad van
Beheer.
ïan, die het voorstel voor de
oprichting gedaan had, de heer H. H. J.
d. Pol, raakte steeds nauwer betrok
ken bij de verwezenlijking van zijn"
geesteskind.
profiteerden, werden de belangrijkste
woorden in code doorgegeven
Maar al spoedig werd dit systeem
stormachtige ouderwets. Moderne telexapparaten
gingen de plaats innemen van het
„nieuws op dicteersnelheid". Via tele
graaflijnen kwamen steeds meer kran
ten in. regelneohte verbinding te staan
met het ANP en op dit ogenblik is het
zo, dat van de Haagse Parkstraat uit
batterijen telexapparaiten die berichten
naar de aangesloten bladen zenden,
waar ze op hetzelfde ogenblik in razend
tempo getikt op de verreschrijver ver
schijnen.
Het ANP werd reeds voor de oorlog
officieel erkend door de toelating tot
de zgn. Agences Alliées, een organisatie
van 26 nieuwsagentschappen en in de
jaren voor 1940 reeds begon de heer Van
<Je Pol met het succes van de telex-
netten dn eigen land voor ogen te
ijveren voor een Europees telexnet,
waardoor do meuwsdistribuitie nog
sneller haar loop zou kunnen hebben.
Het was echter nodig, dat ook de 26
nationale PTT-administraties een over
eenstemming voor zo'n internationaal
telexnet zouden bereiken. En dat bleek
voorlopig nog het knelpunt te zijn. Er
kwam niets van.
Toen ivel
De heer H. H. J. van de Pol,
die na het jubileum van het
ANP als directeur afscheid zal
nemen.
HU werd secretaris van de Raad van
Beheer en in het voorjaar van 1935 be
last met de directie van het Nederland-
nationale persbureau.
Die Raad van Beheer was overigens
al terstond met de werkzaamheden be
gonnen. Onderhandelingen werden aan
geknoopt met de vier toen bestaande
persbureaus, Vaz Dias en het Neder-
landsche Telegraaf Agentschap (eigen-
an het Engelse wereldpersbureau
Reuter) in Amsterdam en Bel infante en
Vaz D:as en Aneta-Holland, in Den
Die besprekingen hebben gelei
delijk gevoerd tot staking en overdracht
de werkzaamheden van deze bu-
3 aan het ANP.
sneller
Directeur Van de Pol was van meet
aan bezeten van dat ene idee; Hoe
krijg ik het nieuws nog sneller naar
de bladen?
Zo medio 19J5 begon het ANP met
het dacteren van berichten over de ra
dio. Dat gebeurde op een snelheid, die
de redacteuren van de bladen gemak
kelijk bij konden houden en om te
voorkomen, dat ook niet bij het ANP
aangesloten redacties van dit nieuws
„Maar", voegde de heer Van de Pol
hieraan toe, toen hy dit meesmuilend
vertelde, „toen de Duitse legere Europa
ondewarpen hadden, was cr spoedig
een Europees telexmet voor het Ober-
kommamdo Wehrmacht, dat alle legers
met het hoofdkwartier verbond en een
telexnet voor het commando van de
Luftwaffe, dat conibact legde tussen alle
vliegvelden in het westen. De nationale
postadministraties hadden toen mets
meer in te brengen
Die oorlogHet nog jonge ANP
kon nog maar éón dag na de overgave
door generaal Winkelman in mei 1910
ongehinderd doorwerken. In de nach-
telyke uren van de dag daarna ver
scheen een vertegenwoordiger van de
voormalige Duitse ambassade op het
toen nog in Amsterdam gevestigde
ANP-hoofdkantoor en stelde de wet
naar zyn hand.
Het grote publiek, dat tot dat ogen
blik steeds eep groot vertrouwen had
gesteld im het door ANP verspreide
nieuws, begreep onmiddellijk, waar de
schoen wrong en de lettere ANP kre
gen al spoedig in de volksmond de be
tekenis „Adolfis Nieuws Papegaai".
Maar achter de schermen werd reeds
toen aan de bevrijding gewerkt. Het
vrije woord, dat altijd via het ANP in
de Nederlandse huiskamers wds ge
hoord. was een onmogelijkheid gewor
den. Men wantrouwde het ANP.
Ondergronds
In augustus 1940 kwam het tot een
samenwerking tussen wijlen J. C. E.
baron Van Lynden, destijds reeds con
tactman van de heren, die later het
College van Vertrouwensmannen zou
den vormen, en tussen de heer Van de
Pol over de technische voorbereiding
van de herleving van het nationale
persbureau, onmiddellijk na de bevrij
ding. Daartoe werd overleg gepleegd
met de toenmalige directeur-generaal
van de PTT, dr. M. H. Darome, die
enige vertrouwelingen aanwees om te
helpen bij de technische voorbereiding,
zoals de heren Van Lynden en Van de
Pol die op het oog hadden.
Achter het hoofdkantoor van het
ANP, in de winter van 194011 naar
Den Haag overgeplaatst, werd in de
Amaliastraat in een gebouw van de
PTT, achter de telexnetten van het
ANP een installatie gebouwd, die met
een codenummer van zes cijfers te be
dienen zou zijn en die de diensten van
het in Duitse handen zijnde ANP
in enkele seconden zou kunnen uitscha
kelen. Dan zouden de telex-lijnen wor
den geleid naar een tijdelijk kantoor
van een herrezen vrij ANP dat was in
gericht in een ander PTT-gebouw. Daar
was al een telexkamer gereedgemaakt
en ook was men daar aangesloten op
het geheime telefoonnet, waarover PTT
reeds geruime tijd beschikte.
Zo was het Algemeen Nederlands
Perebureau reeds in februari 1941 ge
reed en wachtte op de bevrijding
De druk der Duitsers werd steeds
groter, maar de loyale personeelsleden
bleven onafgebroken het oog gericht
houden op de toestand, zoals die moest
worden na de nederlaag van de Duit
sers. Intussen begon illegaal-ANP in
194145 met van het Duitse ANP ge
stolen draadloze ontvangstmachines het
wereldnieuws van Reuter uit Londen
op te vangen en door te geven aan de
illegale organisaties. Dat gebeurde in
het huis van Baron van Lynden.
Gearresteerd
Bijna was alles nog misgegaan, waint
vlak voor de bevrijding werden de
heer Van de Pol en zijin medewerkers
nog gearresteerd in de Alexanderetraat
maar na* enige uren weer vrijgelaten.
De overneming van hun oude A.N.
P. leverde geen moeilijkheden op en
ren tijdperk van grote uitbreiding brak
Het A.N.P. was in bezettingstijd een
N.V. geworden met alle aandelen in
Duitse handen en Militair Gezag stel
de de heer Van der Pol aan tot be
windvoerder van de N.V.-ANP-Vijan-
delijk vermogen, tot de oude Stichting
A-N.P. herleefde met de dagbladdi
recteuren wederom als leden en zeven
vertegenwoordigers als Raad van Be
heer.
Met de medewerking van de P.T.T.
werden de communicatiemiddelen her
steld en uitgebreid. De telex zond
opnieuw het vrije nieuws uit, bijna 24
nan de dag. ANP kreeg een eigen <jail
Een batterij van een stuk of vijf
tien telexapparaten maken het mo
gelijk enerzijds de aangesloten kran
ten in Nederland van nieuws te
voorzien en anderzijds heen en weer
verbindingen te onderhouden tussen
alle Europese hoofdsteden. Met
Londen, Brussel en Parijs heeft men
twee vaste verbindingen, met de
overige naar verkiezing. En daar
naast beschikt men over een eigen
net met de ANP-vestigingen in Am
sterdam, Rotterdam en Utrecht, en
over het dichte net van correspon
denten, die het binnenlandse nieuws
zo snel mogelijk naar het ANP
doorgeven.
foto-bedrijf, een eigen clichéfabriek
bijkantoren te Willemstad op Curasao
en Paramaribo in Suriname.
En meer dan ooit werd er naar ge
streefd het nieuws nog sneller bij de
bladen te brengen. De redactie
het, alsof er telkens
wordt uitgehakt en dat gaat allemaal
vyf maal zo snel als de telex, die
toch ook niet langzaam genoemd mag
worden. Bij het A.N.P. verwacht
men, dat deze zoemende elektronische
apparaiten over enkele jaren de raite-
ANP werd uitgebreid, de uit het bui- lende telexen gaan vervangen
tenland binnengekomen berichten wer
den ijlings vertaald en op het binnen
landse net verspreid. Vooral met
Reuter behield het ANP een nauwe sa
menwerking. De telexverbinding ran
dit Britse nieuwsagentschap met Cen-
traal-Europa gaat zelfs via Londen
door de telexkamer van het ANP.
Techniek
i de j
De technische vindingen
hebben de heer Van de
zijn staf geholpen om de idea
len van „nog sneller en nog beter"
te benaderen. De tijd lijkt niet
meer, dat de telex „ouderwets"
zijn geworden.
De Duitse professor dr. Rudolf Hell
uit Kiel is een vriend van de heer
Van de Pol en deze geleerde vond
eerst de „Klisograph" uit (een elek
tronisch apparaat dat in een kwartier
tijd van een foto een cliché
ddigrt, langs mechamisch-aubomatische
weg). Vijftig Nederlandse dagbladdi
recteuren betaalden de koopsom voor
uit en prof. Heil kon beginnen. Daar
na ontwikkelde hij het nu ook reeds
bekende „Hell-telebild", een machine
die het mogelijk maakte draadloos of
per draad, foto's over te brengen en
le ontvangen. En dan is er nog de
fotografische verzending per telefoon.
Er wordt bij deze methode niet meer,
zoals bij de telex, letter voor letter
uitgezonden via sbroomstootjes over de
telegraaflijn, maar een complete re
gel wordt telefonisch verzonden. Als
werking ziet.
In de radiokamer van het ANP in
Den Haag registreert men met be
hulp van zeer gevoelige ontvangers
de uitzendingen van radio-nieuws
diensten uit de gehele wereld. Mor
seseinen uit India, Japan en Zuid-
Afrika. facimilie -uitzendingen uit
Scandinavië en Engeland en radio
telexberichten uit China en Ame-
ka. En ook die „dichter bij huis";
uit Oost-Europa en de Balkan wor
den volgens een vaststaand schema
beluisterd. De foto geeft een blik
op de apparatuur, die men daarbij
gebruikt.
wordt in een experimenteel stadium
al diruk aan gewerkt.
De heer Van de Pol, die 25 jaar
geleden, het idee voor het Algemeen
Nederlands Persbureau lanceerde
heel ver gekomen. Hij gaat na 1 juli
(de jubileumdatum) met pensioen,
maar hij gaat niet rusten. Hij is van
plan zich intensief bezig te houden
met de studie tot de stichting
een algemeen Europees persbureau te
komen. „Dat past in het kader
de voortschrijdende Europese een
ding uitstekend", zegt de scheidende
ANP-directeur.
Een vergadering van ■winstibewijshou-
dere der Nedenlandsche Ka'batlaibri-cken is
gisteren na drie uren niet tot een besluit
gekomen over de voongestelde statuten
wijziging daar het quorum ontorak.
Deze wijziging houdt o.a. in, dat eerst
aandeelhouders drie procent primair di
vidend ontvangen en vervolgens een uit
kering van 10 pet wordt gedaan op winst
bewijzen. Een amendement werd inge
diend om het aandeel van winstibewijs-
houdens in het liquidatiesaldo van 10 bot
12% pet. te verhogen, dit met het oog
op samenwerkingsmogelijkheden Dit
werd ingetrokken ten gunste van oen an
der amendement, om na de uitkering van
10 pet uit dew inst aan winstbewijshou
ders 10 pet toe te voegen aan hot reserve
fonds. Hierdoor zouden de tandièmes aan
zienlijk beknot worden.
De adviseur van het bestuur mr. Scha-
dee deedide mede, dat de voorgestelde sta
tutenwijziging dé belangen van winstbe-
wIjskoudere niet zou schaden. Hij hoopte
dat nieuwe processen voorkomen zou
den worden.
De Abadi, het officiële orgaan van de»
Masjoemi, is door de Indonesische rege
ring verboden wegens een „tendentieus
politiek artikel". Volgens Antara waren
de idealen en beginselen van de Indone
sische regering gesteld tegenover de wer
kelijke economische toestand van het
elke woensdag
jongensmarkt
met korte mouw;
Picasso-dessin
Speciaal verlaagde
J.M. prijs
leeftijd 3 jaar
9 95
nijging per maat
P Gros, Den Haag, promoveerde
T.V. doorbreekt verzuiling en
huidig omroepbestel
TN HILVERSUM leeft sterk de vrees dat door het afstoten van bepaalde
taken, de omroeporganisatie aan kracht en betekenis zal verliezen.
Iedere poging om aan de televisie-ontwikkeling in Nederland een andere
richting te geven, wordt door de omroeporganisaties gevoeld als een
principiële aanslag op het bestel. Ook wanneer pogingen daartoe steunen
op de sympathie van de kijkers en de leden-abonnees van de omroep
verenigingen. Dit merkt de heer P. Gros uit Den Haag op in het aca
demisch proefschrift „Televisie, Parlement, Pers en Publiek", waarop hij
vanmiddag aan de gemeente-universiteit van Amsterdam is gepromo
veerd tot doctor in de letteren en wijsbegeerte. De heer Gros, die o.a. me
dewerker is van de onafhankelijke televisie-exploitatie-maatschappij
(O.T.E.M.), behandelt in zijn proefschrift, na de plaats van de televisie als
communicatiemiddel te hebben bepaald en na een uiteenzetting over het
tegenwoordige omroepbestel in de zuilenmaatschappij, de vraag hoe Ne
derland in het samenspel van parlement, pers en publiek op het fenomeen
televisie heeft gereageerd.
Het verzet tegen de pogingen om in
Nederland te komen tot een onafhanke
lijke commerciële televisie-organisatie,
die naast de N.T.S. en de omroepvereni
gingen wil opereren, wordt volgens de
heer Gros omkleed met culturele argu
menten. Hij meent dat dit verzet in we
zen wordt ingegeven „door de vrees, dat
een nieuwe organisatie afbreuk zou doen
aan kracht en betekenis van de bestaan
de verenigingen. Vandaar een hardnek
kig verzet."
In het hoofdstuk „Pers en openbare
mening over televisie" stelt de heer Gros
vast, dat het onjuist ds te spreken van
d openbare mening. Er hebben zich
volgens hem verscheidene meningen ge-
mmmm
EEN LAATSTE poging om de communisten af te brengen van hun be
sluit, niet meer aan het ontwapeningsoverlcg in Genève deel te ne
men, is gisteravond mislukt. De Brit Ornsby-Gore had een onderhoud
van drie kwartier met zijn Russische collega Zorin, maar het resultaat
was nihil, zoals een Britse woordvoerder meedeelde.
Inmiddels heeft de Sowjetunie de
secretaris-generaal van de Verenigde Na
ties, Dag Hammarskjöld, verzocht het
ontwapeningsvraagstuk als een „belang
rijke en dringende aangelegenheid" op de
agenda te plaatsen van de Algemene Ver
gadering die in september bijeenkomt.
Voordat de Russische permanente afge
vaardigde bij de V.N. Sobolef, dit verzoek
van zijn regering overbracht, waren de
communistische afgevaardigden naar de
ontwapeningsconferentie uit de vergader
zaal weggelopen, omdat het overleg in
een „abnormale en ontoelaatbare situatie"
zou zijn geraakt.
Uit het woordelijk verslag van de tien-
landen-conferentie blijkt, dat gistermor
gen groot tumult ontstond toen de wes
terse afgevaardigden het woord vroegen-
De Poolse afgevaardigde Naszkowski, die
als voorzitter fungeerde, had de vertegen
woordigers van de communistische landen
het woord gegeven en gaf vervolgens zelf
een verklaring voor zijn besluit, de con
ferentie te verlaten. Hij zei:
„Als voorzitter zou ik willen zeggen
dat, na de verklaringen van de afge
vaardigden van de vyf soeialistisehe
landen, het werk van de tienlanden-
confcrcntie ten einde is cn ook de voor
zitter zUn taak als beëindigd kan be
schouwen". De vertegenwoordigers van
Bulgarije, Tsjechoslowakijc, Polen,
Roemenië en Rusland begonnen de zaal
toen te verlaten.
De Franse afgevaardigde Moch sprong
op en riep: „Tot de orde, meneer de voor
zitter. Ik heb het woord gevraagd, kent
u de regels wel? Wat een schandaal De
Brit Ormsby Gore en de Amerikaan Eaton
mengden zich in het koor. Vervolgens
verzocht Jules Moch zijn Britse collega
als eerstvolgende in de alfabetische
volgorde het voorzitterschap over te
nemen en de persvertegenwoordigers on
middellijk toe te laten.
De Russische vertegenwoordiger ver-
ldaardc later, dat hij woensdag naar
Moskou terug zou vliegen. Hij zei, da'
Chroesjtsjef in brieven aan de regerings
leiders van de V.S., Engeland, Frankrijk,
Canada en Italië reeds had duidelijk ge
maakt, dat de Sowjetunie haar deelne
ming aan de apnferentie zou opschorten.
De brieven zijn inmiddels in de vijf
westelijke hoofdsteden aangekomen. Dc
brief aan de Franse president bevat he'
reeds eerder gehoorde verwijt, dat
„de Fransen tegenover hun westelijk®
partners terrein hebben verloren en hun
eerder ingenomen standpunt hebben la
ten varen". De Britse eerste-minister ver
van Chroesjtsjef, dat het Westen in
feite het onderzoeken van „alle concrete
voorstellen ontwijkt door deze te „ver
drinken in nutteloos gepraat".
De Amerikaanse houding, aldus Chroesj
tsjef in zijn brief aan Eisenhower, kan
tot alles leiden, behalve tot ontwapening.
Tegenover de „concrete voorstellen" van
Rusland had het Westen alleen maar „een
plan voor gelegaliseerde militaire spio
nage" gesteld.
De Amerikanen zouden juist gisteren
trachten de lien-landen-conferentie
nieuw leven in te blazen met een nieuw
ontwapeningsvoorstel. De communisten
hebben niet dc moeite genomen er ken
nis van te nemen. Het plan bevat op
zichzelf geen nieuwe voorstellen, doch
stelt een verandering voor in dc nadruk
die op bepaalde onderdelen van dc ont
wapening wordt gelegd.
De V.S. hebben inmiddels een beroep
gedaan op de Russen, terug te keren naar
de conferentie. De westerse gedelegeerden
zullen „een redelijke tijd" wachten op
de communisten, zo werd verklaard.
Die communisten hebben echter via
persbureau Tass laten weten dat de
oenstorting van de Geneefse ontwape
ningsconferentie niet meer is dan „een
onhandige truc van het Westen": om de
publieke opinie te misleiden hebben de
wreterse afgevaardigden de zitting voort
gezet om het te laten voorkomen of er
r.iets is gebeurd.
In Amerikaanse regeringskringen heeft
men de stellige indruk, dat Moskou
dere ontwapeningsbesprekingen wil op
schorten tot een nieuwe Amerikaanse
president zal zijn gekozen. Ook in Lon
den werd de Russische stap gekwalifi
ceerd als een poging, de toestand tot de
herfst te „bevriezen". Men neemt aan dat
het Chroesjtsjefs plan Is evenals bij een
volgende topconferentie het aantal
deelnemende landen een volgende keer
uit te breiden.
In de westelijke hoofdsteden vraagt
men zich nu af of de Russen ook zullen
weglopen uit dc drielandcn-conferentio
over het staken van de kernproeven
Op deze conferentie, die nu al bijna
drie maanden duurt, heeft men, zy het
langzaam, belangrijke vorderingen ge
maakt. Gisteren wees de Russische ver
tegenwoordiger Tsarapkln een Ameri
kaanse uitnodiging om getuige to zyn
van proeven met kernwapens af.
vormd. „Voorzover de pers die meningen
weergeeft maar heeft zij ze niet op
gewekt? kan men zeggen dat de Ne
derlandse televisie in de pers een kriti
sche houding tegenover zich heeft ge
vonden, vooral bij dc persorganen, die
zich voorstander hebben getoond van
een nationaal omroepbestel", zo meent
de heer Gros.
Van een wezenlijke band tussen om
roep ën publiek is volgens de heer Gros
nauwelijks sprake. Deze kloof is door
de televisie niet versmald. „Eerder blijft
ze onoverbrugbaar, vooral op die punten,
waar de Nederlandse televisie niet vol
doet aan verlangens van het kijkende
publiek, dat nu eens op prestige-over-
wegingen, een volgende keer om gelde
lijke of principiële redenen van bepaalde
manifestaties verstoken blijft en de
schuld daarvoor zoekt bij de N.T.S. en
de omroepen. Mislukkingen en tegensla-
in de programmering worden toege
schreven aan het stelsel, terwijl het ge
heel niet zeker is dat bij een ander stel
sel soortgelijke mislukkingen en tegen
slagen niet zouden voorkomen en dat
het gebrek aan geldmiddelen ook dan
een hinderpaal zou zijn op de weg
goede programma's", aldus de heer
Gros.
Hij stelt ten slotte vast. dat de discus
sie in de organen der publieke menings
vorming niet blijk heeft gegeven van
grote erkentelijkheid jegens de omroe
pen. Een kijkersmening over het vraag
stuk der commerciële televisie slaat vol
gens de jonge doctor uit naar de zijde
van de onafhankelijke televisie, los van
de Hilversumse omroepen, met voorkeur
voor het Britse T.V.-systeem, dat een
stimulans wordt geacht voor betere te
levisie, met een uitbreding van het aan
tal wekelijkse zenduren.
Radio en Verzuiling
De heer Gros vraagt zich in zijn proef
schrift ook af iu hoeverre het Neder
landse radiobestel een typisch voorbeeld
is van wat men pleegt te noemen de
\erzuiling. Wat betreft de functies die
men aan de maatschappelijke zuilen toe
kent, merkt hij op dat geen dier functie:
in opvallende mate is terug te vinden ii
het radiobestel. Eerder is de conlusie
gewettigd, zo merkt de heer Gros op.
dat door tic openheid van het massa
communicatiemiddel de verzuiling in het
Nederlandse maatschappelijke 1
wordt doorbroken, omdat de leden der
omroeporganisaties vrijelijk kunnen ken
nisnemen van dc opvattingen, die dooi
de concurrerende verenigingen worden
uitgedragen. „En juist bij verzuilde or-
ganisaties is dc geslotenheid een ken
merk, welke geslotenheid de controle on
de leden cn de invloed daarop versterkt".
De heer Gros constateert voorts, dat
organisatorisch in de Nederlandse om
roepwereld niet de ideële doelstellingen
van de verenigingen primair gelden, de
kracht van het organisatorische verband
blijkt volgens hem te prevaleren. „Aan
gezien verschillende omroepverenigingen
gelieerd zijn met politieke partijen, gaat
van de organisaties van het omroepbe
stel een krachtige invloed uit op de po
litieke benadering van de omroepvraag-
stukken, zowel op het terrein van de
radio als op dat van de televisie", aldus
de heer Gros. „Zolang een aantal par
tijen zozeer in hun belangen gekoppeld
is aan de omroeporganisaties, is het niet
aan te nemen, dat aan het Nederlandse
omroepbestel een wezenlijk andere basis
wordt gegeven dan de huidige: vrije or
ganisaties voortgekomen uit het maat
schappelijk leven."
Nadat de heer Gros aandacht heeft ge
schonken aan de organisatorische vorm
de televisie, waarbij naar zijn me
ning van stonde af samenwerking een
grotere plaats heeft ingenomen dan bij
de radio, merkt hij o.m. op, dat de ont
vangstkring zijn keus niet bepaalt naar
omroepvereniging, maar naar program
ma. De waardering is gebaseerd op pre
sentatie en inhoud. Een grotere coördi
natie en het overhevelen van de verzor
ging van niet gerichte programma's naar
de N.T.S.. ncht de heer Gros gewenst,
omdat zulks tot grotere efficiency zal
kunnen leiden en tot een doelmatiger ge
bruik van het beschikbare potentieel.
Het resultaat hiervan is volgens hem:
betere kwaliteit van de programma's,
„hetgeen ten slotte het uiteindelijke doel
van een televisiebedrijf behoort te zijn."
T.v. krijgt eigen plaats
Op de vraag in hoeverre de televisie
een beslissende of gunstige of ongunsti
ge invloed uitoefent op de gebruikelijke
vormen van vrijetijdsbesteding, kan vol
gens de heer Gros nog geen afdoend ant
woord worden gegeven. Afgaande op
buitenlandse ervaringen, mag volgens
hem worden aangenomen, dat na verloop
van tijd de televisie een geïntegreerd
deel zal uitmaken van het maatschappe
lijk leven en als nieuwe vorm van vrije
tijdsbesteding zal zijn toegevoegd aan
bestaande activiteiten.
Overigens is de heer Gros van mening
dat televisie als nieuw communicatie
middel een geheel eigen plaats inneemt
temidden van de bestaande media. Drie
functies (ontspanning, informatie en
voorlichting) bepalen de plaats van de
t.v. en haar positie tegenover de dag
bladpers, film en radio.
De dagbladpers wordt door de
televisie nauwelijks geraakt. Wel zal de
pers volgens de heer Gros redactioneel
rekening gaan houden met de mogelijk
heden die t.v. bezit voor de nieuwsvoor
ziening en daarop aansluiten, o.m door
eigen mogelykheden uit te buiten.'
Aangezien t.v. een grotere gevarieerd
heid van ontspanning brengt en boven
dien de ontspanning op een gemakkelijke
manier presenteert, zal het bioscoop
bedrijf volgens de heer Gros een ster
ke nadelige invloed van de televisie on
dergaan. Anderzijds zal t.v. een beroep
doen op de film als medium en men kan
dus verwachten, dat het filmproduktie-
apparaat in tegenstelling tot het film-
distributie-apparaat een sterke stimulans
Wat betreft de toekomstmogelijkheden
van de radio, merkt de heer Gros op,
dat de ontspanningsfunctie daarvan door
de televisie is overgenomen, maar dat
de geluidsomroep een grotere taak zal
blijven vervullen bij het verzorgen van
•muzikale uitzendingen.
(Van onze parlementsredactic)
Om de stichting v'an een fenolfabriek
aan de Nieuwe Waterweg in het Bot-
lekgebied mogelijk te maken, heeft
de minister van economische zaken, drs.
J. W. de Pous, bij de Tweede Kamer
een wijziging van de begroting der
Staatsmijnen voor 1960 ingediend. De
Staatsmijnen zullen bij de oprichting vaD
het bedrijf samenwerken met de Dow
Chemical Co te Midland (Michigan), een
Amerikaanse onderneming op chemisch
gebied met 'n jaarlijkse omzet van meer
dan zeshonderd miljoen dollar en vesti
gingen in een groot aantal landen.
Sinds 1952 vervaardigen de Staatsmij
nen onder meer caprolactam, een grond
stof voor synthetische garens, vezels en
plastics. De hiervoor noodzakelijke
grondstof fenol wordt tot nu toe
van derden betrokken. Het was de be
doeling dat de Staatsmijnen in 1960 een
eigen fenolfabriek zouden bouwen, waar
fenol zou worden vervaardigd op basis
van benzeen, een grondstof die in het
eigen bedrijf beschikbaar is. Al gauw
bleek dat de Dow Chemical eveneens
van plan was binnen het gebied van de
Euromarkt de produktie van fenol ter
hand te nemen, echter niet op baais van
benzeen, maar gebaseerd op tolueen.
Daarna werd in beginsel besloten samen
een fabriek te stichten die volgens het
Amerikaanse procédé zal werken.
De Staatsmijnen zullen de optie op de
grond in het Botlekgebied inbrengen.
Voorts zullen zij evenals het Dowcon-
cern vijf miljoen gulden aan kapitaal
en eenzelfde bedrag aan leningen ver
strekken. De helft van het benodigde
kapitaal van veertig miljoen gulden zal
onder garantie van beide partners op de
kapitaalmarkt worden aangetrokken.
De produktie volgens het Amerikaanse
procédé zal goedkoper zijn dan die vol
gens de Nederlandse werkwijze, waar
voor reeds 3,5 miljoen van in totaal 18
miljoen gulden beschikbaar was gesteld.
