Jtieutue geihsdtt (föurmit STAATSGREEP VAN TURKS LEGER Microfoon in een Russisch cadeau Scheveninger met 26 kantjes als eerste binnen Stemgeheim op Nieuw-Guinea Geen bloedvergieten - regering gevangen - officieren aan de macht Midas defect Militaire verplichtingen worden nagekomen Kw.73 morgenochtend in I] muiden te verwachten Prins betaalt begrafenis politieman Vliegdekschip in botsing DE BESTE BROMFIETS VRIJDAG 27 MEI 1960 BUREAUS. Sleensiraat 37 Directie. Redactie, Abonnemenien- Advertentie-aideüng Tel 31441 •ordredacteui: Or. E. DIEMER CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken „Stantvastlcfj is gbcblma mgn her! ia tegljenspotf Eenenveertigste jaargang no. 11878 EISENHOWER houdt deur open Zie pagina 5 BORMANN nog in leven Zie pagina 9 TOOGDAGEN oude-en-nieuive-stijl (Zie pap. 2 en 7) SPORT en wedstrijden Zie pagina's 11 en 13. De Amerikaanse luchtmacht heeft mee gedeeld, dat er een fout is ontstaan in de uitrusting die inlichtingen-moet uitzenden van de Midas-sateiliet. Men hoopt de in strumenten te kunnen herstellen door signalen van de grond af. Het systeem dat moet waarschuwen voor raketten kan als gevolg van deze fout niet worden be proefd door middel van de voorgenomen raketlanceringen en hitte-ontwikkeling op verscheidene plaatsen waar de satellie* TTET TURKSE LEGER heeft vanochtend de macht in het land aan zich getrokken. De staatsgreep verliep zonder bloedvergieten. Onder de talrijke vooraanstaande figuren die zijn gearresteerd, bevinden zich pre mier Menderes en zijn gehele regering, president Bayar en hoge officieren, onder wie de chef-staf, generaal Rustu Erdelhun. Uit het feit dat verschil lende hoge officieren gevangen genomen zijn, zou men kunnen opmaken dat de revolte onder leiding staat van betrekkelijk lage jonge officieren. Veiligheidsraad verwerpt aanklacht tegen een Russische poging de Verenigde Staten te brandmerken als agressors wegens het uitzenden van spionagevliegtuigen boven de Sowjet- unie. De uitslag van de stemming, gisteravond gehouden, was twee stem men voor, zeven tegen en twee onthoudingen. Alleen Polen verklaarde zich met Rusland voor de resolutie. Tunesië en Ceylon onthielden zich van stemming. De stemming werd woensdag door de Sowjetunie uitgesteld om „aanklager" Gromyko, de Russische minister van buitenlandse zaken, meer tijd te geven voor het prepa- van zijn slotrede. Na de stem ming verklaarde Gromyko tegen over journalisten, dat hij de kwestie nu beslist in de Algemene Vergade ring van de V.N. zou brengen. Hij wilde niet zeggen wanneer dit zou gebeuren. In zijn slootbetoog voor de stem ming zei Gromyko, dat Eisenhowers verklaringen over het incident met de U-2 (woensdagavond in een radio- en televisierede) „een geest van hui chelarij en agressiviteit" ademden. Eisenhower had gezegd, dat zijn re gering de spionage tegen Rusland voortzetten met oude en nieuwe middelen. Voor Gromyko het gebouw van dc Verenigde Naties in New York gis- betrad, had hij reeds over de (toespraak van de Amerikaanse pre sident gezegd: „Zij wijzigt de situatie .niet. De toestand wordt er slechts ern stiger door omdat het een bevestiging is van de gevaarlijke Amerikaanse politiek ten opzichte van de Sowjet- ;unie." De Russische beschuldigingen ble ven niet onbeantwoord. De Ameri kaan Henry Cabot Lodge verzocht de Russen niet de vermomde onschuld Uit te hangen. Ook zij hebben een uit gebreid spionagenet, zei Lodge en hij had de bewijzen bij de hand: een houten arend, waarin een luisterappa raat verborgen was. Lodge toonde de microfoon in de bek van de arend en zei: „Dit hebben de Russen onlangs aan de Amerikaanse ambassadeur in Moskou cadeau ge daan. Voor zijn bureauIk laat dit zien als een authenthiek bewijs van de grondigheid der Sowjet-spionage. Er zijn luistcrapparaten ontdekt in Amerikaanse ambassades in vele de len van de wereld." Gromyko glimlachte wrang en liet het aan de Poolse ambassadeur over Lodge van repliek te dienen. Hij kon enige interessante bijzonderheden over „de microfoons in enige van onze gebouwen in dit land (de V.S.)" geven. Afwijzing Eerder had Gromyko Eisenhowers aanbod voor een internationale lucht- Inspectie botweg afgewezen als een nieuwe methode om de Sowjetunie te bespioneren" en had hij de kleine landen opnieuw gewaarschuwd. Zij kunnen beter niet betrokken zijn bij de Amerikaanse „provocatie", als zij niet het slachtoffer wensen te worden van een eventueel terugslaan van de Sowjetunie, aldus' Gromyko. Vandaag spraken de leden van de Veiligheidsraad opnieuw over de compromisresolutie van Tunesië, Cey lon, Argentinië en Ecuador. Deze landen dringen er bij de grote mo gendheden op aan, alles na te laten wat de spanning zou kunnen vergro ten en de pogingen op het gebied van ontwapening, kernproevenverbod en voorkomen van onverhoedse aanval len voort te zetten. Gromyko opperde reeds bezwaren en kwam met amendementen. Hij stel de voor dat in de resolutie een zin zou worden opgenomen waarin het vliegen van buitenlandse militaire vliegtuigen over de grenzen van an dere landen wordt veroordeeld. Cabot Lodge acht Gromyko's amen dementen „zeer onaanvaardbaar" en Gromyko zei, toen hem werd gevraagd of hij zijn veto over de resolutie zou uitspreken: „Dat is mijn geheim." RADIO-ANKARA, blijkbaar in handen van de leiders der staatsgreep, heeft meegedeeld dat Turkije trouw zal blijven aan NAVO en CENTO. De bevolking heeft het verzoek gekregen binnenshuis te blijven en te luisteren naar de in structies van de militairen. De vei ligheid van alle buitenlanders wordt gegarandeerd. Het leger zal aan d< macht blijven totdat vrije en alge mene verkiezingen gehouden kunnen worden, aldus radio-Ankara. In de loop van de dag maakte de radio het enige contact met de buitenwereld, de telefoonverbindin gen zijn verbroken de volgende proclamatie bekend: „De land-, zee- en luchtstrijdkrach ten hebben het bestuur van het land in handen genomen teneinde zo spoe dig mogelijk te komen tot vrije en onpartijdige verkiezingen. Het leger is tot dit besluit gekomen als gevolg van de crisis en de betreurenswaar dige gebeurtenissen van de afgelopen weken. Het wil voorkomen dat het land de prooi wordt van een burger oorlog en het wil de kloof tussen de twee grote partijen dempen. Het leger maakt bekend dat het noch aan een persoon, noch aan een partij, noch aan een groep is gebonden. De burgers moeten zich allen voe gen naar de wet en de leden der re gering zijn uitgenodigd, zich onder bescherming van het leger te stel len dat hun veiligheid zal waarbor gen. Wij vragen de Turken begrip voor elkaar te tonen. Wij verklaren tegenover de wereld dat wij trouw zullen blijven aan het handvest van dg V.N., het beginsel de verklaring van de universele rechten van de mens. het Atlantische bondgenootschap en het verdrag van de Cento, alsmede aan alle verdragen en bondgenootschappen Turkije heeft getekend. Laa*. heiland kalm blijven." Onrust De staatsgreep volgt op weken van onrust, ontstaan door studentende monstraties tegen het sterke bewind van premier Menderes. Gesteund door de grote meerderheid van zijn Democratische partij in het parle ment, had Menderes herhaaldelijk zijn politieke oppositie aan banden gelegd, dagbladen die kritiek op hem lever den gesloten en hun hoofdredacteuren in de gevangenis gezet. Hij zette met kracht een industrialisatieprogramma door, dat volgens zijn tegenstanders te ambitieus was voor de mogelijkhe den van het land. Na de schorsing van de populaire oppositieleider Inönu en een aantal leden van zijn fractie deden zich op 28 april in Istanbul de eerste studen tendemonstraties voor. Ondanks krachtig ingrijpen - er waren negentien zwaar gewonden van de politie (ZIE VERVOLG PAGINA 6) Malse maatjes om in te bijten Temidden van de gelukkige bemanning van de SCH 21 proeft loco-burgemeester H. de Boer van V eisen de eerste Hollandse Nieuwe. Tóch nog sportieve strijd SCHEVENINGEN heeft de haringrace gewonnen: om even na elf uur vanmorgen stak de SCH 21, de Arie van der Zwan van rederij Jaczon te Scheveningen, haar kop binnen de pieren van IJmniden om de allereer ste Hollandse Nieuwe aan te voeren. Het schip werd met ongeveer een mijl verschil gevolgd door de SCH 121, de Oceaan VI. De vangsten werden onmiddellijk overgeladen om over de weg met spoed naar de Scheveningse afslag gebracht te worden. Tegen het middaguur werden daar de eerste kantjes afgeslagen. Schipper van de winnende SCH 21 is J. J. Pronk, die 26 kantjes aan boord had. 145, als jager zou optreden die met zijn zeer zware voortbewegingsinstallatie gisteren in een der havens zou zijn a gekomen, waarna werd besloten ook de sterke SCH 61 als concurrent me sturen, men is van dit besluit terugge- Dc vamgatbcrichten zijn tot nu toe niet best, maar deskundigen verzekerden ons dit niet zo heel erg te vinden omdat Behalve genoemde schepen voeren spped huiswaarts de SCH- 45, die omstreeks één uur, half twee in Sche veningen verwachtte, de SCH 233, met :n minder sterke motor, die omstreek* ijf uur vanmiddag in Scheveningen erd verwacht, terwijl verder nog he chten binnenkwamen volgens welke di KW 73 en de SCH 61 eveneens zijn gaai jagen. Op het laatste ogenblik is het toch nog :n eerlijke, sportieve strijd geworden, i'as het aanvankelijk de bedoeling, dat de sterke trawler Noorderkroon, de SCH Een struisvogel met haar der tien jongen trok gisteren buiten gewoon veel bekijks in Avifauna te Alphen aan den Rijn. De par mantige jongen zijn thans bijna acht weken oud en eten al als echte struisvogels. Prins Bemhard heeft aangeboden, de kosten te betalen van de begrafenis van een politieman, die dodelijk werd ge wond tengevolge van een verkeersonge val terwijl hij de Prin6 escorteerde. Toen hij zich kort voor zijn vertrek naar Nederland gisteren naar zijn vliegtuig begaf, vernam prins Bemhard de dood van de agent. Hij besloot onmiddellijk de begrafeniskosten te betalen en gaf last, een bedrag aan de nagelaten betrek kingen van de overledene te sturen. Het 60-000 ton metende Amerikaanse vliegdekschip Saratoga en het West- duilse koopvaardijschip Bernd Leon zijn dinsdagnacht 200 mijl ten oosten van Kaap Henry in volle zee in botsing ge komen. Hoewel beide schepen grote materiële schade opliepen, werd geen der beman ningsleden op een der schepen gewond. De botsing vond plaats toen het vracht schip zijn weg zocht naar Baltimore en het vliegdekschip de rede van Hampton naderde. De Saratoga werd midscheeps getroffen. Een olieleiding scheurde, doch de daarop volgende brand kon snel wor den geblust. Ambtenaar: Fluister het maar in mijn oor FkE MINISTER van met-autonome gebiedsdelen van Australië, de heer Paul M. C. Hasluck heeft twee dagen in Nederland doorgebracht. Dagen die gevuld werden door be sprekingen met minister Toxopeus, staatsseertearis Bot, en met een bezoek aan Soestdijk, waar ko ningin Juliana de minister met zijn echtgenote ontving. Mevrouw Alexandra Hasluck is een bekende Australische schrijfster en tot haar verrassing zag ze, dat ko ningin Juliana tot haar lezerskring behoort. Haar laatste boek Unwil ling Emigrants lag ten minste op tafel in het paleis en de Koningin bleek er wel degelijk in gelezen to hebben ook. Minister Hasluck heeft hier in Neder land gesproken over bestuurskwesties betreffende de Papoea's in Australisch Nieuw Guinea. Op een persconferen tie. \naar hij ook nog tijd voor vond, deelde hij weinig of niets mede over de gesprekken, die hij in Den Haag gevoerd heeft. Hij achtte zich daar als bezoeker niet toe gemachtigd, doch vertelde wel over de methode die de Australiërs gebruiken om de Papoea's te doordringen van verantwoordelijk- heisbesef in bestuurszaken. Ir zijn in het Australische deel twee miljoen Papoea's, die ongeveer 500 verschillende talen spreken. Men is nu begonnen de dorpsgemeenschappen plaatselijke raden te doen kiezen. Een half miljoen Papoea's neemt hieraan deel. Dat gaat als volgt: de dorpsge meenschap wordt bijeen beroepen en er wordt uiteengezet wat de bedoeling is. Na enkele dagen komt de gemeen schap weer bij elkaar en dan zijn er enige- mannen uitgekozen, die men ge schikt acht als kandidaat. Daar de Papoea's lezen noch schrijven kunnen, zijn stembriefjes onbekend. De kandi daten worden op een rijtje gezet en kiesgerechtigde na kiesgerechtigde Komt naar voren en fluistert de Aus tralische bestuursambtenaar de naam van de kandidaat, die hij verkiest, in het oor. Dat geheime verkiezingen aldus minister Hasli*^*» het is een begin en het geeft een stevige "*wcis om op verder te bouwen. Op de vraag of de minister in de toe komst een vereniging van de Nieuw- Guinea's zag, was het antwoord: „Wij geloven in zelfbeschikking, wij zullen moeten afwachten hoe dat gebeurt en verder geen commentaar." (Advertentie) KOELKASTEN Prijzen vanaf 225. bii de Elektra Speciaalzaak AALMARKT 1 Is en bljjft de BERINI 519,— CEBR. HUISMAN HGGEWOERD 66—68. niemand er iets aan heeft dat de prijzen onmiddellijk „dood vallen". Er is nog gelegenheid genoeg om goede vangsten te maken. Nu blijft de eerste haring ten minste aan de prijs, zo zei men De SGH 121 kwam om half twaalf bin nen met 24 kantjes. De KW 73 wordt morgen tegen het middaguur in IJmui- den verwacht. Iets lagere temperaturen De Bilt verwacht tot zaterdagavond Veel bewolking met hier en daar wat lichte regen. Zwak ke tot matige wind uit wes telijke richtingen. Iets lagere temperaturen overdag. (Opgemaakt om 11J5 uur). ZON EN MAAN Zaterdag 28 mei: zon op 4.30. 5; maan op 7.06, onder 22.55: rste kwartier. Hebt u soms fl. 120.- over? Dan kunt u nu voor dat lage bedrag een perfect costuum kopen in dc befaamde spe ciale aanbiedingserie van de Faam: TOP-VOORDEEL NR. 3 slechts één week: HERENCOSTUUM 120,- HOOGSTRAAT - LEIDEN Verdwaalde piloot blijft aan de grond Kapitein James Lundy (42), gezagvoer der van de Amerikaanse Dakota die vo rige week vrijdag boven Oost-Duitsland tot landen werd gedwongen, zal in af wachting van het onderzoek van het incident niet meer mogen vliegen. De bevelhebber van de luchtmacht in Euro pa is van mening dat Lundy „duidelijke vliegaanwijzingen heeft genegeerd". Lundy zelf, die woensdag met zij® negen inzittenden in Wiesbaden terug» keerde, verklaarde gisteren dat hij doof krachtige westenwind uit de kocri --- geraakt. De controletoren in Kopen» hagen had een oostelijke wind gemeld* zei hij. De piloot merkte pas dat hij op de verkeerde „weg" was. toen RussischO Migs hun machinegeweren lieten ratelen Over 'set gedwongen verblijf in de oost zone was Lundy best te spreken. Be handeling en voeding waren uitstekend» werd volleybal gespeeld met de Rus» en tijdens de verhoren was wel het incident met de U-2 ter sprake gekomen, maar men zou dc Amerikanen niet va® spionage verdacht hebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1960 | | pagina 1