Esso versterkt
aardolie-centrum
Het Vrije Volk
FORTY J
FOUR J
Positie van oer-smid
LIGA
Op particuliere bouw
nog teveel beknibbeld
West-Duitsland vergroot
handel met Nederland
Amerika koopt
„te veel kaas"
s
Het
schrijft onder hi
enkele
^hoofd „Tut-tut
ragen van meei
of ons land, ah
vicht. Het g
heel zelfstandig moet en kat
voor een macht, groot genoeg om die
agressie het hoofd te bieden in plaats
inden tot de Verenigde
Natie
Het
gaal
welke stappen op d>
ten volgen. Het gaat er vervolgens om,
te weten wat men nu eigenlijk denkt te
bereiken. Wij willen er blijven, heeft
minister Toxopeus gezegd. En wij wil
len de veiligheid garanderen, dii
kapitaal niogclyk
Ach
deze illusi
als de
het
icialis
nd hadden gehouden, dan
iste de illusies behouden gebleven
t Den Haag ut gezien. Of dai
verklaringen uit Washington, Londen
Australië achterwege zouden zijn ge-
urlijk een anderi
dat
erklai
"gen
aflei-
niet op de hoogte
was. tiet is zelfs de vraag of ons eigen
ministerie van buitenlandse zaken di
krijgshaftige verklaring van de regering
heeft gekend, voordat ze op de telex
De oppositie van de P.v.d.A. i« in fei
te een steun aan Indonesië. Die opposi
tie heeft precies dezelfde inhoud als het
kabaal dat Indonesië thans, naar aan
leiding van de voorgenomen maatrege
len, tegen Nederland maakt. Indonesië
ziet zijn kansen ons Nieuw-Guinea door
middel van een stunt in handen te krij
gen verminderen. En de P.v.d.A. steunt
Indonesië in dat kabaal.
Het feit dat het verzet van de Pv.d.A.
niet dramatisch en niet heftig is gewor
den, doet vermoeden dat men het intern
in de P.v.d.A. niet zo heel erg eens is.
Zoals wij in het najaar van 1958 reeds
konden constateren, was er reeds toen
een verschil tussen de opvattingen van
de heer Drecs en de opvattingen, die de
heer Burger ten beste gaf. Wij hebben
de indruk, dat daar nog wel iets van
aanwezig is. Maar de P.v.d.A. heeft
Nieuw-Guinea en Nederland een slechte
dienst bewezen. Gelukkig stonden rege
ring en kamermeerderheid als één man
daartegenover.
Advertentie
I
t
9
I
V
t
Q
a
v
I
t
a
a
a
a
a
F F
FASHION-
FORECAST
LOAFERS
Behaaglijke weekend
jasjes. Ongevoerd.
Wash-and-wear". In
Irish Linen, Dacron
-f Wool en Terylene.
10-tallen kleuren.
v.. 29."
CAMPING-
EN WEEKEND
PANTALONS
in ongekende sorte
ring vanaf 29.75
Amsterdam - Leidsestraot 7
Rotterdam - Stadhuisplein 28
Den Haag Groenmarkt 24
Nederland aan de spits in West-Europa
Prins Bernhard
drukt op knop
van „sjeikdom"
pRINS BERNHARD toas
verzocht door het drukken
op een knop de opening van
het bedrijf te symboliseren.
Vooraf sprak hij een kort
woord, waarin hij zei, dat
Nederland uit het oogpunt
van algemeen belang moet
industrialiseren. „De sterk
groeiende bevolking eist dit.
Deze nieuwe raffinaderij is
een stap vooruit, een stap op
de goede weg, al betekent dit
nog niet, dat we op weg zijn
naar „sjeikdom".
,,Er is mij gezegd, dat ik op
een knop moet drukken. Wat
er dan gaat gebeuren, weet ik
niet. We zullen het rustig moe
ten afwachten". Door de druk
op de knop echter werd lang
zaam het doek weggetrokken,
dat het prachtige tegeltableau
van de kunstenaar Harry Op
de Laak, opgesteld bij de in
gang van het terrein, tot op
dat ogenblik omhulde. Gelijktij
dig werden de tientallen in de
zaal geplaatste televisietoestel
len in werking gesteld, zodat
de gasten van hun stoel af de
onthulling konden volgen. Zij
zagen langzaam het tegelta
bleau te voorschijn komen, zij
zagen twee portiers de Esso-
vlag hijsen De Esso Raffi
naderij Rotterdam was in ge
bruik gesteld.
(Van een onzer redacteuren)
N de rede, die hij donderdag
middag uitsprak bij de of-
ciële ingebruikstelling van
de Esso Raffinderij Rotter
dam, heeft de minister van
economische zaken drs. J. W.
de Pous vooral de nadruk ge
legd op de economische bete
kenis voor Nederland van dit
gigantische project.
..De vestiging van dit bedrijf", al
dus de minister, betekent in de eer
ste plaats een verdere versterking
van Nederlands positie als olie-raf-
finagecentrum in West-Europa.
Reeds thans wordt een hoeveelheid
aardolieproductén geëxporteerd, die
een veelvoud is van het binnenlands
verbruik, zodat ons land sinds enige
jaren de grootste exporteur van
aardolieproducten in West-Europa
is. De Esso-raffinaderij vergroot onze
olieraffinagecapaciteit, die op het
ogenblik 18.5 miljoen kg ton be
draagt. met ongeveer Aangezien
van de productie voorshands circa
de helft zal worden geëxporteerd,
zal het vitvoerpotentieel van ons
land verder worden uitgebreid met
een waarde van omstreeks 200 mil
joen gulden per jaar.
Kolen en olie
In zijn inleiding had de minister
betoogd, dat de olieraffinage-industrie
steeds meer een dubbele functie be
gint te vervullen in het voortbren-
gingsproces. Naast energieproducent
ontwikkelt deze industrie zich meer
en meer ook als producent van zware
chemicaliën. Dit blijict uit het feit.
dat de chemische activitnim van de
aardolieconcerns sterker toenemen
dan de activiteiten op het terrein
van de brandstoffen, terwijl de abso
lute omvang van deze productie reeds
indrukwekkend is. Een soortgelijke
ontwikkeling doet zich voor in de ko
lenmijnindustrie. Dit is een verheu
gende gang van zaken, omdat op de
ze wijze de grondstoffenbasis vs
de chemische industrie op effectief
wijze wordt versterkt.
..En wij mogen hopen, dat de bij
zonder waardevolle stoffen, die de na
tuur ons schenkt, steeds meer lol
hun recht zullen komen in de op-
bouwprocessen, die de petro- en car-
bochemie beogen. Het ziet er dus
naar uit, dat kolen en aardolie steeds
belangrijker gaan worden voor de
productie van chemische grondstof
fen, en wanneer in de toekomst d'
kernenergie de groeiende energie
behoefte zal gaan opvangen, zullen
de fossiele delfstoffzn nog n
de voorgrond kunnen gaan treden als
basisgrondstoffen vcor d? chemische
industrie".
Onderscheiding
In zijn verder betoog zei de
nister, dat door deze nieuwe
finaderij het Esso-concern 1
sterker is verbonden met de Ne
derlandse economie. Het nam reeds
voor 50 üct. deel in de exploratie
en winning van aardolie
land en het heeft hier een orga
nisatie voor research en engineer
ing opgebouwd. ,,De Esso kende
de Nederlandse economie
verheugt mij daarom in hoge ma
te, dat gij mede op grond van uw
ervaringen hebt besloten tot stich
ting van dit project in Nederland.
Gij hebt daarmee vertrouwen uit
gesproken in de Nederlandse eco
nomie en de Nederlandse politiek,
en dit vertrouwen is voor ons land
van grote waarde. Het bewijst eens
te meer, dat wij in Nederland met
ons industrialisatiebeleid een juiste
koers hebben gevolgd, een koers,
die geleid heeft tot een industrieel
Geen ondergrondse
proeven op Corsica?
In Franse parlementaire kringen i
gezegd, dat de Franse regering heeft
afgezien van haar plannen om in Cor
sica ondergrondse kernproeven te hou
den, gezien het krachtige Corsicaan-
se verzet hiertegen. Afgevaardigden var
het eiland hebben van premier Debré
de mededeling gekregen, dat het zoeken
- een geschikte plaats voor de proe-
nog voortduurt en dat nog geen be
sluit is genomen om de proeven op Cor-
te nemen.
294) De oer-smid (en voor een deel
ook zijn opvolger) bekleedde een zeer
bijzondere positie in de oude boeren-
maatschappü van het Nieuw-Stenen
tijdperk, toen de eerste metalen voor
werpen als het ware uit de met
vreemde krachten geladen „stenen'
(ertsen) werden getoverd. De smeden
die met behulp van het geheimzinnige
vuur deze krachten aan de steen ont
namen en daar wapens van maakten,
moesten met wonderbaarlijke krach
ten zijn toegerust Als zodanig, dus
als een wezen dat met bovenaardse
en bovennatuurlijke krachten is toe
gerust. treedt de smid ook nu nog
bjj menig primitief volk op de voor-
Zo werd dc smid
bij de oude boeren
volken geëerd en ge
waardeerd en bjj de
nomaden gevreesd
om zijn bovenmen
selijke macht. EeD
afspiegeling hier
van is nog te vinden
in de vele sagen en
legenden, die won-
dersmeden als IVieland e.d tot hoofd
persoon hebben en ons weer her
inneren aan de eerbied en het ontzag
dat dit beroep in vroeger tijden moet
hebben genoten. Een der hoofdperso
nen van het nationale Finse epos, de
Kalevala, is de smid Ilmarinen. En
wie herinnert zich niet Vulcanus, de
Romeinse goden-smid, tevens ver
zorger van het aardvuur, wiens Griek
se collega Hephaistos heette?
Maar toen het beroep van de oer-
smid geleidelijk aan gesplitst werd in
mijnbouw en metallurgie en deze laat
ste vervolgens weer in grofsmederij
ijzersmederij fijnsmederij enz., ging
de wonderbaarlijke betekenis van hei
beroep teloor, ook al omdat de smid
in de latere stedenbeschaving als nor
maal mens in de stand van de hand
werkers opging Van de duizeling
wekkende hoogte van een halfgod was
hij in de loop van duizenden Jaren
teruggevallen op het normale mense
lyke peil en maakti
daardoor de grootsU
smak in de gescbic
denis van het hand
Laten we na deze
beschouwing over
het verleden maar
stappen op een
ander onderwerp.
Velen denken bijv. dat licht de groei
van planten bevordert Maar het
tegendeel is het geval. Want licht
stralen blijken een remmende werkiDg
op de groei te bezitten.
Daarover een andere keer.
Kongo kan kiezen
uit 3 luchtvaart
maatschappijen
De president-directeur van de Belgi
sche luchtvaartmaatschappij Sabena, de
heer Gilbert Perier, heeft te Brussel
verklaard, dat drie luchtvaartmaat
schappijen op het ogenblik rechten trach
ten te verkrijgen voor de uitvoering van
het binnenlandse luchtnet van de Bel
gische Kongo, na 30 juni a.s., de da
tum waarop de Kongo onafhankelijk
wordt. Deze drie maatschappijen zijn
volgens de heer Perier de Sabena, de
Amerikaanse Pan American World Air
ways en de K.L.M.
Tot nu toe heeft de Sabena altijd het
alleen-recht gehad op de binnenlandse
routes in de Kongo. De heer Perier
noemde dit voor de Belgische maat
schappij een voordeel, aangezien haar
vliegtuigen dus reeds bekend zijn met
het gebied.
De heer Henri Cornelis, gouverneur-
generaal van de Kongo, voegde hier
aan toe, dat de uiteindelijke beslissing
omtrent de uitvoering van het bin
nenlandse luchtnet bij de nieuwe Kon-
goleese regering komt te liggen.
Welingelichte bronnen melden, dat de
Pan American bereid zou zijn het bin
nenlandse net van de Sabena over te
nemen, zonder daarvoor subsidie te
ontvangen van de nieuwe Kongelese
regering.
Van de zijde van de directie van de
K.L.M. deelt men mede. dat de lucht
vaartmaatschappij geen enkel voorstel
heeft gedaan bij wie dan ook be
treffende de overname of de exploita
tie van het binnenlandse luchtnet in de
Belgische Kongo. „De K.L.M is ook
niet voornemens zulks in de toekomst
te doen", aldus de woordvoerder van
de K.L.M.-directie.
klimaat, dat ook op buitenlandse
ondernemers, die hier te lande de
zelfde voorrechten genieten als de
Nederlandse ondernemers, grote
aantrekkingskracht heeft uitgeoe
fend. En ik kan u verzekeren, dat
de Nederlandse regering er naar
zal blijven streven gunstige voor
waarden voor een brede ontplooiing
van het ondernemersinitiatief te
handhaven".
Aan het eind van zijn rede
richtte de minister zich tot de
heer Peter T. Lamont, direc
teur van Standard Oil Compa
ny (New Jersey). Hij zegde
hem dank voor het in Neder
land gestelde vertrouwen en
deelde hem mee, dat Hare Ma
jesteit de Koningin hem had
onderscheiden met het com
mandeurschap in de Orde van
Oranje Nassau.
Kunstwerk
De officiële ingebruikstelling van
de Essoraffinaderij werd bijge
woond door ongeveer 700 gasten, on
der wie veel buitenlandse, Prins
Bernhard, burgemeesters van om
liggende gemeenten en leidende fi
guren op het gebied van handel,
industrie en nijverheid zetten door
hun aanwezigheid aan het geheel
grote luister bij. Zij werden wel
kom geheten door de heer C. R.
Smit, president-directeur Esso Ne
derland N.V. Behalve minister De
Pous sprak ook nog de heer La
mont. Hij bracht hulde aan de Ne
derlandse regering „voor wat zij
doet om een klimaat te scheppen,
waarin het voor buitenlandse maat
schappijen, zoals de mijne en voor
vele andere Amerikaanse firma's
de moeite waard is te investe
ren".
Overvallen op
West-Java
Volgens berichten uit Bandoeng zijn
dinsdagavond bij drie overvallen op dor
pen op West-Java zes personen door ge
wapende terroristen gedood, twee ge
wond en elf ontvoerd.
Dertig terroristen, waarvan wordt
aangenomen dat ze tot de Daroel Is
lam behoren, vielen een legerpost in
Kampong Tjigembor aan. Vier personen,
onder wie twee soldaten, sneuvelden tij
dens een hevig gevecht van anderhalf
uur. Acht leden van de dorpswacht wor
den vermist en zijn, naar men aan
neemt, ontvoerd.
In het gebied van Tasik Malaja waar
zich veel terroristen bevinden, werd een
overval gepleegd op het dorp Balanan-
djeur. Twee personen werden gedood en
verscheidene huizen werden geplunderd.
Bij een overval op het dorp Tipelepu
in het district Garoet werden
huizer geplunderd.
Advertentie
Waarom
groeit met Liga Uw
kind zo weelderig 7
Omdat
Liga een veelzijdige
kindervoeding is!
Christelijke aannemers
Grondprijs vaak
veel te hoog
Tijdens de vandaag in Alkmaar
gehouden jaarvergadering van de
landelijke vakgroep bouwonderne
mers van de Ned. Chr. Aannemers-
en Bouwvakpatroonsbond heeft de
voorzitter van deze vakgroep, de
heer T. Gaastra, er zijn teleurstel
ling over uitgesproken, dat nog
steeds teveel op de particuliere
bouw wordt beknibbeld, terwijl,
volgëns hem, het juist nodig is, dat
de bouwondernemer in het kader
van de structurele produktie-ex-
pansie de kans moet hebben zijn
partij mee te spelen.
Door overheid, pers en publiek, wordt,
volgens de heer Gaastra, nog te wei
nig onderkend, dat de particuliere bou-
als volledig risicolopende initiatief-
;r tot de bouw, enorme risico's
draagt en bij voorbaat grote investerin
gen moet doen zonder te weten, of het
door hem ondernomen project dienover
eenkomstige resultaten zal opleveren.
De heer Gaastra legde er de nadruk
op, dat de nieuwe subsidieregeling ter
bevordering van de bouw van goedko
pere woningen in de bond aanvan
kelijk niet onsympathiek ontvangen is.
De allesbeheersende vraag is echter, zo
zei hij. of de particuliere bouwers in
staat zullen blijven in deze sector hun
aandeel te leveren. Vele factoren wi
op de bouwondernemers geen enkele
Waarschuwing aan Benelux
De voorzitter van de Belgisch-
Luxemburgse Kamer van koophan
del in Nederland, drs. F. Vogels,
heeft gisteren tijdens het eerste
lustrum van de Kamer gewaar
schuwd, dat West-Duitsland zijn
voorsprong als eerste leverancier
aan Nederland heeft vergroot ten
opzichte van de twee Benelux-
partners.
Drs. Vogels vroeg zich af of België
1 Luxemburg, sinds het bestaan van
de Benelux vanaf 1948. wel alle voordeel
hebben gehaald uit de mogelijkheden
die het Bencluxverdrag biedt. De han
del van België en Luxemburg met Ne
derland gaf in 1959 weer een stijging
te zien, zodat bijna het recordcijfer
van 1957 werd gehaald, aldus de voor
zitter, maar et is een illusie te me
nen dat de handel met Nederland weer
goed loopt. Nu West-Duitsland zijn voor
sprong als eerste leverancier aanzien
lijk heeft vergroot, zullen België en Lu
xemburg alle zeilen moeten bijspannen
om eervol tweede te blijven
Verheugend achtte nij het dat de
Belgische kolonie van zakenlieden in
Nederland zich voortdurend uitbreidt.
De vergadering werd o a bijgewoond
door de minister en staatssecretaris
van financiën en de voorzitter van de
Eerste Kamer.
vloed kunnen uitoefenen, spelen
rol. In dit verband wees spreker op het
aantrekken van de rentevoet en sprak
de verwachting uit, dat de minister het
door hem vastgestelde maximum-rende
ment van 7,5 procent voor huurwonin
gen niet als een star plafond zal be
schouwen.
Bouwgrond
De heer Gaastra ging uitvoerig in op
de problemen bij de verkrijging van
grond, die voor de bouw van woningen
voor minder draagkrachtigen geschikt
is. Hij zei, dat het inzicht ook bij de
rijksoverheid en de volksvertegenwoor
diging veld wint, dat vele gemeentebe-
;n exorbitant hoge prijzen vragen
de bouwrijpe grond. Hij wees een
prijsbelieersing van bouwgrond van de
hand, maar meende, dat meer inzicht
dient te worden verkregen in de prijs
vorming van de gemeentelijke grondbe
drijven, die een monopolistische positie
Ondanks de tegenwerkende factoren
en ondanks de „onzichtbare" subsidies
die aan de woningwetbouw worden
strekt in de vorm van tegemoetkomin
gen in de kapitaalslasten, storting
reservefondsen en vrijstelling van
gistratierechten, blijkt de bouwonderne
mer juist door zijn positie als coördi
nator van initiatieven, die bij de wo
ningwetbouw in veler handen zijn, tot
uitzonderlijke prestaties in staat te zijn,
Nederland won
van Duitsland
In het tornooi om het wereldkampi
oenschap rolhockey, dat te Madrid
wordt gehouden, heeft Nederland don
derdagavond een goede prestatie ver
richt door met 5—1 (rust 1—1) van
Duitsland te winnen. De uitslagen wa
ren verder:
Argentinië—Engeland 4—2 (rust 1—1)
Arabische Repu-
Democraat kritiseert:
De democratische senator voor Wis
consin William Proxmire, heeft ver
klaard dat de verhoging der invoercon
tingenten voor Italiaanse en Nederland
se kaas welke woensdag door president
Eisenhower werd bekendgemaakt, „on
verstandig, slecht gekozen wat het tijd
stip betreft en tegen het algemeen
belang" is. De senator zei dat de ver
hoogde invoer het probleem van melk
overschotten zou doen ontstaan, waar
door de Amerikaanse belastingbetaler,
die de prijssteun voor de boeren be
taalt, een grotere last te dragen" krijgt.
Hij voegde hieraan toe dat de verdub
beling van het invoercontingent voor
Nederlandse kaas tot gevolg heeft dat
er voldoende kaas is om de totale bin
nenlandse behoeften te dekken.
Door de maatregel, welke is goedge
keurd door de tariefcommissie, is het
jaarlijkse invoercontingent voor Goudse
en Edammer kaas vergroot van
4.600.200 pounds tot 9.200.40O pounds en
2^!„voor Rahaanse kaassoorten van
9.200.100 tot 11.500.100 pounds.
Fel ultimatum
van de Abako
De Abako, een van de belangrijkste
politieke partijen in Belgisch Kongo,
en ultimatum gepu-
konirrg Boudewijn
heeft donderdag
bliceerd, dat aan
gezonden. Daarin wordt" het
bestuur verweten, Kongolese stammen
tegen elkaar op te zetten, hetgeen
bloedvergieten, plundering en mooid tot
gevolg heeft.
De Abako dreigt ln het ultimatum met
boycot van alle besluiten van de Brus
selse ronde-tafelconferentie over het
toekomstig bestuur van het land als
niet onmiddellijk een voorlopige Kongo
lese regering ter vervanging van het
Belgische bestuur wordt gevormd.
Gezegd wordt, dat herhaalde eisen
van de Abako-leider Kasavoeboe tot het
instellen van een voorlopig bewind, van
de hand zijn gewezen.
(Het wordt mogelijk geacht, dat Ka
savoeboe het hoofd wordt van de nicu-
e regering, die de volgende maand het
bewind zal overnemen na de verkiezin
gen die thans gehouden worden.)
INVUL-PUZZEL
'en letters, waarin de letter
Gevraagd 12 woorden, elk var
onderstaand voorkomt.
t K iïiste °Plossin8 vormen de beginletters de naam
beroemd Frans
i voornemen, recht c
telwoord,
voorheen.
tijdperk van 5 jaar.
het laten varen van i
kunstmatige springbron,
oproer.
overleg6' vn":htb!arl,<!ld. Herlha gen. (Germ. Myth),
rangtelwoord.
glazen potje voor zekere vloeistof.
"lgA Ssbruikt vooral de timmerman,
gem. in de Neder-Betuwe len O van Tièl.
OPLOSSING VORIGE
Horizontaal:
1 zestig-als.
2. over-dadel.
3. renet-Pisa.
4. gnoe-oever.
5 taps-er-Ede.
6. ras-arm-neg.
7 artis-et-le.
8 Adèle-Deon
9- nel-aker-N.T
PUZZEL
Verticaal:
1. zorg-traan.
2. even-aarde.
3. sen-opstel.
4. Trees-a i.-la.
5. id-toer-sek.
0. gaper-mede.
7. adi-venter.
8. les-edclen.
9. sla-regent.
-■ In het Bonlfacius?lekenhuIs te
Lichtenvoorde is overleden het drieja
rige dochtertje Corrie van de familie R.
Het meisje werd woensdagmorgen, toen
het plotseling dc Boschlaan in Lichten
voorde overstak, overreden door een
auto.
