Geallieerde willoosheid en fouten
effenden voor Hitier de weg
Spitfire in spiraal:
MILITAIRE BALANS VAN DE TWEEDE WERELDOORLOG
oor kapitein B. H. Lid de LI Hart
te kunnen opmaken, moet getracht worden het antwoord te vinden
op twee belangrijke vragen. Werden de geallieerde operatics in hun
geheel, voldoende geleid, als men ze van een militair standpunt beziet?
Wat waren de strategische en tactische fouten, die nu kunnen worden
aangewezen en wie waren daarvoor in het hijzonder verantwoordelijk?
En achter deze beide hoofdvragen
doemen terstond verscheidene andere
op. Waren bijvoorbeeld de verhou
dingen tussen de generale staven en
de burgerlijke autoriteiten over het
algemeen genomen, voldoende? En was
bij de geschillen, die er rezen over de
wijze van oorlogvoering, de fout te
zoeken bij de staatslieden of bij de
generaals?
Wat zijn de voornaamste klachten,
die de generaals ten opzichte van el
kaar hebben geuit in hun gedenk
schriften en is het mogelijk vast te
stellen, wie er uiteindelijk gelijk had?
Wie waren de ..knapste koppen" on
der de geallieerde leiders, zowel bur
gerlijk als militair?
Een antwoord op deze reeks van
vragen kan alleen worden verkregen
door de oorlog in verschillende fasen
te verdelen en die stukken afzonder
lijk te onderzoeken. En die perioden
zijn telkens afgesloten bij in het oog
springende keerpunten, van 1939 tot
de herfst van 1942 ten ongunste van
de geallieerde legers en daarna met
steeds stijgend succes, in hun voor-
De catastrofale oorlog, die eindig
de met het effenen van het pad voor
Rusland naar het hart van Europa, is
door Churchill wel eens ,,de onnodige
oorlog" genoemd.
Bij hun pogingen om die oorlog te
voorkomen en Hitier naar hun wil om
te buigen, is de voornaamste zwakte
van de Britse en Franse politiek hun
volkomen gebrek aan begrip voor de
strategische factoren gebleken.
De Britse staatslieden van die tijd
waren in dit opzicht onwetender dan
de Franse, en het grootste deel van
de verantwoordelijkheid kan worden
geschoven op minister-president Stan
ley Baldwin, die in de zo belangrijke
jaren voor de oorlog een grote wil
loosheid toonde om de problemen on
der het oog te zien; en op minister
Neville Chamberlain voor zijn buiten
de werkelijkheid staande manier om
die problemen op te lassen.
Door een gebrek aan gevoel voor
strategie, stapten de Westelijke geal
lieerden de oorlog in op een ogenblik,
dat voor hen wel het meest ongelegen
kwam; en zij verhaastten de ramp,
die zulke vérstrekkende gevolgen had.
Een wonder
Groot-Brittannië overleefde deze ramp
op een wijze, die achteraf een won
der leek, maar in werkelijkheid maak
te Hitier dezelfde fouten, dié agres
sieve dictators in de geschiedenis al
herhaaldelijk hebben gemaakt.
Toen het gety uiteindelijk
ten ongunste van Hitler
keerde omdat hy zyn aan
dacht moest richten op het
aanvallen van Rusland en
omdat Amerika aan de oor
log ging deelnemen ver
speelden do geallieerden de
naoorlogse vooruitzichten
door het najagen van een
volkomen illusionaire „Over
winning" en de totale ver
nietiging van de onmiddel-
lyke tegenstander, zonder
daarby op de toekomst te
letten.
ook de vooroorlogse
oeriode te onderzoeken, want
daarin kunnen de oorzaken
van de eerste rampspoedige
gebeurtenissen van het oor-
logsbegin worden opge
spoord.
Deskundige
licht sluier
van strategie op
MEER dan twintig jaren
zijn voorbijgegaan, se
dert de Tweede Wereld
oorlog uitbrak. En thans
staan wc aan de vooravond van
de herdenking van onze vijf
tienjarige vrijheid. Over dc
vijf oorlogsjaren, die daar tus
sen lagen, is na mei 1945 een
schier onafgebroken stroom van
memoires, gedenkschriften, ge
romantiseerde verhalen en do
cumentaires verschenen. Vooral
de politieke en militaire leiders
hebben hun visie gegeven op de
gebeurtenissen in de jaren 1939
1945. En daarbij kwamen de
standpunten vaak zo scherp
tegenover elkaar te staan, dat
het soms leek, alsof er op papier
een nieuw soort oorlog was ont
staan: de vrede scheen de oorlog
der geallieerde generaals met
zich te hebben gebracht
Wie de gedenkschriften heeft gelezen, vooral van de militaire
leiders zal door de vele tegenstellingen en tegenstrijdigheden, die
hij daarin vond, moeilijk tot één samenvattende slotsom zijn gekomen.
De Britse kapitein B. H. Liddell Hart, die niet ten onrechte gezien
wordt als de meest gezaghebbende schrijver over militaire zaken ter
wereld en die wel de „pionier van de gemechaniseerde oorlog" is ge
noemd, heeft na een zeer diepgaande studie en vergelijking van
memoires, archieven en documentatiemateriaal de balans opgemaakt
van de loop van de jongste oorlog, zoals die werd gevoerd door de aan
voerders der geallieerde legers. Captain Liddell Hart, die thans 65 jaar
oud is, diende aanvankelijk als officier bij de Britse infanterie, werd
daarna militair medewerker van de „Daily Telegraph" en later van de
gezaghebbende „Times". Hij werkte mee aan de beroemde Encyclopedia
Britannica en gaf college in Cambridge.
Van zijn hand verschenen zeer vele boeken, die voor de leger
leidingen van tal van landen dagelijks gebruikte naslagwerken zijn
geworden.
Vandaag beginnen wij met de publicatie van de conclusies van deze
bij uitstek deskundige schrijver over „de oorlog der geallieerde gene
raals" welkp rnnrlusips h!i zelf noemde: ..De Militaire Balans van de
Het Rijnland
Op die periode terugky-
kend, kan worden vastge
steld. dat de eerste voor
beide partyen fatale stap was
gedaan in 1936 met de terug
keer van de Duitse troepen
in het Rünland. Voor Hitler
had deze zet een tweevoudig
strategisch voordeel: het gaf
hem dekking voor zUn vitale
industriegebied by de Ruhr en het ver
schafte hem een machtige springplank
naar Frankrijk.
Wahet!TRijnland1niet verhinderd? ïn vergrootte.
dit betreden
En juist zo'n speerpunt was een mi
litaire factor van de eerste orde. Hij
zou Hitiers terugkeer naar tiet Rijn
land hebben kunnen voorkomen, voor
dat de politieke aarzeling van de Brit
regering de terughoudendheid nog
Adolf Hitler, temidden vun de ove-
rige Nazi-leiders, wandelend in de Ber-
lijnse JTilhelmsirasse. Dut teas in 19J6.
En noch Groot-Britannic, noch Frank
rijk, schenen het gevaar van deze
groep te onderkennen.
de eerste plaats, omdat Frankrijk
Wat Reynaud en De Gaulle als hun
gende verdrag
München) met
Neville Chamberluin vloog naar Duits
land en hij geloofde zelf, dat hij daar
„peace for our time(vrede voor onze
tijd) had verkregen
sie een halt toe te roepen door in het
Westen een sterk, gesloten front op
te bouwen, gaven ze Hitier een ge
makkelijke kans om aan de andere
kant een zwak front in elkaar te doen
storten en daardoor een nieuwe triomf
te behalen.
„Afschrikken"
De merkwaardigste theorie van de
ze periode was wel het geloof van de
staatslieden, dat dè garantie aan Po
len die een strategische absurdi
teit was Hitler zou kunnen af
schrikken.
Alle Britse politieke leiders keurden
die garantie goed, zelfs Churchill, cn
de enige die waarschuwde voor de
dwaasheid ervan, was Lloyd George.
Hitler, die meer gevoel voor stra
tegie bleek te hebben, zag wel in, dat
alleen de hulp van Rusland zijn stre
ven zou kunnen bevorderen. Daarom
slikte hij (tijdelijk) zijn haat tegen en
vrees voor het „Bolsjewisme" in en
wijzigde hij zijn politiek door een ver
zoening tot stand te brengen met Rus
land en zich aldus van een afzijdige
houding van dit land te verzekeren.
Dit was een ommezwaai, die nog ver
bazingwekkender was dan Chamber
lains gang naar Berchtesgaden en
even fataal in zijn gevolgen.
Op 23 augustus vloog von Ribben-
trop naar Moskou en werd het ver
drag ondertekend. Het werd begeleid
door een geheim akkoord, waarbij Po
len zou worden verdeeld tussen Duits
land en Rusland.
Onvermijdelijk
Dit verdrag van Moskou maakte
de oorlog onvermijdelijk, vooral ge
zien tegen het licht van Hitiers agres
sieve daden, die zo kort achter elkaar
hadden plaatsgehad.
De Britten, die zich verplicht had
den Polen bij te staan, voelden dat
ze dit land nu niet in de steek kon
den laten, zonder hun eer te verlie
zen en zonder voor Hitier de moge
lijkheid te openen voor nog meer ver
overingen.
En Hitier wilde niet van zijn plan
nen met Polen afzien, zelfs niet, toen
hij begreep, dat een totale oorlog daar
van het gevolg zou zijn.
Eu zo raasde de trein van dc Euro
pese beschaving de lange, donkere
tunnel in, waaruit hij pas na zes uit
puttende jaren in het licht zou kun
nen rijden. Zelfs toen bleek het hel
dere zonlicht van de overwinning niet
meer dan een illusie te zijn.
(Copyright ABC-press
(Rotterdammer Kwartet)
sTechts de terugkeer van Sudetenland
met OP de aV.itergrond de kans op premier Sarraut en Paul Boncour -- j,; kl hiJ bovendle„
u-mijden. De Van Flandin, de toenmalige Franse veilig, maar. oewerKie inj uuvemueu
buitenlandse zaken. 'fra
totale oorlog, te
aarzeling om tot handelen over te gaan minister
werd nog vergroot, omdat de Duitse
terugkeef naar het Rijnland werd .~r- moreen
geschoteld als uitsluitend een ^og.ng minister van oorlog, gene-
°v„oerna,'H Bruten gaven er d™voÓ;: raai Maurin, dat Iedere interventie in
I i. milr alf epn nnlitieke dan Iiet Rijnland de mobilisati» r"»r-
aks een militaire visten op.groie schaal roe
strategische consequenties werden daar
bij volkomen uit het oog verloren.
de strategische verlamming
choslowakije.
In maart 1939 bezette Hitier de rest
van dit land en bereikte zo de Poolse
grens. Het was de laatste van een
reeks „bloedeloze" handelingen.
Maar een andere, e
(actor was de Franse
heid om
vergen. Hij
stond zelfs op „algehele mobilisatie".
Dit vooruitzicht remde de kreet om on
middellijke actie wel zeer sterk t
beslissende, de andere ministers verklaarden zich door i
Onbezonnen
Deze stap van Hitier werd gevolgd
onbezonnen daad
De beslissing werd uitgesteld
Keeas in ïuz/ wees ik natr.nn Franse regering besloot het Eritse
.mv„"..sr„.o„p'hi"FÏf„»r!ór w**.™ dat
op politieke gronden
i de instelling van het Franse leger
gevaarlijk ouderwets waren, geen soe
pelheid bezaten en zo star en log wa
ren. dat de volkomen ineenstorting van
dat leger bij een toekomstige oorlog
wel moest volgen en dat Frankrijk
voor de dringende noodzaak stond om
gedurende een langere diensttijd „een
gemechaniseerde aanvallende strijd- rv
macht van goed geoefende vrijwilli- verlangen
gers te vormen, om zo eer -
punt te verkrijgen, alvorens
gaan tot mobilisering van ee
plichtige massa".
dc Britse regering. Groot-Brittan-
de nië beloofde, bij een eventuele aan
val, bijstand aan Polen en Roemenië
twee volkomen geïsoleerde landen
Iedere "actie "inhield.' zonder zich daarbij eerst te ver
zekeren van de medewerking van Rus
land, dat toch dc enige macht was,
die deze landen doeltreffende hulp zou
kans kunnen geven.
D°or het tijdstip, waarop deze ga-
Duitsers ranties werden gegeven, moesten
Volgende keer:
De eerste fase
van de oorlog
Toen Duitse troepen in 1936, ondanks
liet verbod, het gedemilitariseerde
Rijnland binnenmarcheerden, uerd
door deze daad de kiem gelegd vuur
de vreselijke oorlog, die drie jaar la-
LJET waren slechts drie
11 dagen 10, 11 en 12
mei 1942 maar voor
het groepje Spitfire-pilo-
ten scheen het alsof ex-
geen eind aan kwam.
Formatie na formatie
Duitse bommenwerpers
deed alle moeite het
eiland-fort Malta murw
te beuken. Doch het
handjevol R.A.F.-piloten
gaf geen krimp. Zij slaag
den er in 186 Duitse J88
bommenwerpers te ver
nietigen, en ze braken
daarmee de stormaanval
op het Britse eiland. „Kill
the brutes", had hun
commandant vrijwel
hysterisch geschreeuwd.
..Chuck" Maclean be
hoort tot de weinigen, die
kan navertellen, dat ze
die opdracht hebben uit
gevoerd. En nu, achttien
jaar later, is hij nog niets
van de verschrikking
vergeten. „Als ik naar
boven ging, trilde ik over
myn gehele lichaam. Je
kunt niet zeggen, dat het
angst was. Het was eerder
een ontzettende spanning.
Ik probeerde me wel te
beheersen, maar het ging
niet. Soms werd ik kwaad
op mezelf, maar hoe ik
ook mijn vuist om de
stuurknuppel balde, het
trillen werd er niet min
der om. Pas als ik een mof
in mijn vizier had werd ik
rustig en kon ik me weer
concentreren. Dat was
niet alleen met mij zo,
ook met de anderen".
Vier maanden was
„Chuck" Maclean op Mal
ta gestationeerd. Ze tel
len evenwel als veertig
jaar, zegt hij vandaag
nog. Toen de Tweede
Wereldoorlog uitbrak
meldde hij zich als vrij
williger. In het voorjaar
van 1940 werd hij inge
schreven bij de Royal Air
Force. In de winter van
hetzelfde jaar maakte hy
nog een staartje mee van
de beruchte Slag om En
geland. Het werd zijn
vuurdoop. Op 18 juli 1942
nam voor hem de oorlog
voorlopig een einde. Die
dag werd hij neergescho
ten. Met zijn vliegtuig
dook hij de Middellandse
Zee in. De vlammen loei
den om hem heen en
slechts met de grootste
moeite slaagde hij er uit
de cockpit te klimmen.
Met brandwonden tot in
de derde graad over het
gehele lichaam heeft hij
3% uur moeten zwem
men, voordat hy were
opgepikt. Elf operaties
moest hij ondergaan.
Twee jaar duurde het,
voordat hij in staat was
weer te lopen. En toen
dook hij weer de oorlog
in. Hij kwam precies op
tijd terug voor de invasie
in Normandië
Zijn herinneringen aan
de stryd om Malta heelt
hij vastgelegd in
boek, dat ^ot titel heeft:
„De hemel is niet te hoog"
en aan dat boek is onder
staand verhaal ontleend.
OP DE RAND VAN DE EEUWIGHEID
De wereld begon ie lollen
,,Op het moment, dat Ness van het vernietigde vliegtuig
wegklom, gaf zijn motor plotseling een paar vreemde klappen
en sloeg af. Hij hield zijn adem in en keek omlaag. In de verte
zag hij Malta als een bruin vlekje in zee liggen. Automatisch
draaide hij de neus van zijn Spit in die richting. Hij contro
leerde zijn hoogte: drieëntwintigduizend voet. Zijn snelheids
meter wees 395 mijl per uur aan. En op dat ogenblik vroeg hij
zich af of hij die afstand glijdend zou kunnen halen. Toen hij
over zijn schouder keek, zag hij, dat hij werd gevolgd door
zeven Me 109's, die ongeveer zesduizend voet hoger zaten. Hij
moest zich gereed maken om in geval van nood te springen.
Hij plaatste zijn linkerhand op de Drnmnticrhe Prvnrinn
knuppel en trok met dc rechter aan ViamailSCnO ervaring
de rubberknop vooraan de cockpit- vnn ppn nilnnt
kap. De kap verschoof een eindje en ru" H"UUL
bleef toen zitten. Hij rukte eraan
maar zonder resultaat. Met zijn rech
terhand weer op de knuppel keek
hij over zijn schouder. De zeven
Me's waren er nog steeds, niet dich
terbij, maar ook niet verderweg. Met
een snelle beweging plaatste hij de
knuppel tussen zijn knieën en ruk
te met beide handen aan de kap.
die ten slotte meegaf en door dc
wind werd weggeslagen. Op hetzelf
de ogenblik hoorde hij het maar al te
bekende bop-bop-bop achter zich;
zijn rechteroog ving de flits op van
de granaat die over zijn rechter
schouder langs zijn hoofd vloog, en
tegelijkertijd leek het alsof zijn lin
kerarm van zijn lichaam werd ge
rukt. Op dat ogenblik explodeerden
de benzinetanks.
Verdoofd, verbijsterd
Een onderdeel van een seconde
voelde Pete Ness de brandende pijn,
die door zijn linkerarm schoot. Toen
werd zij gedoofd door de golf van
vlammen, die over hem heen sloeg.
Hij was verdoofd, verbijsterd, en dc
Spitfire dook in een krankzinnige
spiraal naar rechts, waarbij dc we
reld begon te tollen in een woeste
dans, waaraan geen einde wilde ko
men. De eerste heldere gedachte,
die hij kreeg was gewijd aan de
mannen van zijn eigen groep; de
tweede aan de zeven Messerschmitts,
die hem zo snel hadden ingehaald.
De bommenwerpers moesten nu Ta-
kali aan het bestoken zyn
Hij vloekte luid in de loeiende
vlammen; een laaiende oven, een
hel van lawaai, waarin hij gevan
gen zat door zijn veiligheidsharnas
Hij probeerde de sleutel van zijn
Suttonharnas te vinden, en zijn ar
men waren nergens. Hij wierp zijn
hoofd achterover en begon krankzin
nig te lachen. Allebei zijn armen
moesten zijn afgeschoten, en dat nog
wel nu hij het met een van de an
dere piloten pas nog over zo'n geval
had gehad. Dat was in de dispersie
hut, waar ze allemaal wat zaten te
kletsen, toen één van hen zei, dat
het niet zo best zou z'ijn, als je rech
terarm werd afgeschoten en je zou
moeten springen, en je er niet aan
dacht, en ermee naar de ontsluitings-
kabel tastte. En hij, Pete Ness, had
gezegd dat het nog beroerder zou
zijn als je allebei je armen kwijt
was.. Daarom lachte hij nu zo
krankzinnig.
„Ik", schreeuwde hij. „Stel je
voor. Ik word neergeschoten door
die ellendelingen van moffen". De
vlammen braadden hem terwijl hij
zich voorover liet vallen en zijn
waanzinnige lach uitgilde. ..Ik, ik,
ik", gilden zijn hersenen. „Naar be
neden, beneden, beneden in dc zee.
waar ik de motor in mijn gezicht
zal krijgen en ik de schroeven
De Canadese schrijver
Charles Maclean beschrijft in
„De hemel is niet te hoog"
ondermeer hoe de Engelsman
Pete Ness in zijn Spitfire
wordt neergeschoten. Die
Pete Ness is de auteur zelf.
En hij heeft deze verschrik
king, die hij toch nog over
leefde. op schrift gesteld,
omdat dit zijn mening is: ,Jk
geloof dat het goed is, dat
mensen weten hoe dat is,
weten wat oorlog, waarover
je op vele manieren kunt
praten, in laatste aanleg is."
Hierbij vindt u een van de
beklemmendste delen uit zijn
boeiende roman.
uit
kan
gaan halen.." Pijn vlamde door zijn
vuisten, zijn rechtervoet, zijn buik.
En het wilde suizen van de wind
buiten werd gesmoord door het ge
bulder van binnen. Hij trok zijn hoofd
zover mogelijk bij de vlammen van
daan. Als hij maar naar buiten kon
komen, dacht hij, weg uit deze oven.
Kon ik er alleen mijn hoofd maar
uitkrijgen, dan werd ik misschien
weggezogen door de slipstroom. Hij
achterover als zijn har-
bas dat toeliet en hij voelde de koe
le wind op zijn voorhoofd. Dc slip-
stroom greep zijn hoofd en smakte
het tegen de rand van de cockpit
en hij voelde niet eens de pijn van
dc gekraakte wervel. Gevangen in de
wind bleef hij daar hangen.
Hij worstelde om terug tc komen
in de gloeiende cockpit. Hij sloeg
zijn rechterbeen om de knuppel.
Toen die losjes heen cn weer be
woog begon hij te brullen van liet
lachen. „De schoften", schreeuwde
bij in de razende vlammen. „Ze
Voordelen
Ook in 1938 zag Hitier
strategische voordelen te putten uit
politieke omstandigheden, zoals uit het
eenheid
speer- e» Oostenrijkers, voornamelijk door door Duitsland wel gezien worden als
Speerpunt
Charles de Gaulle was de man, die
dit standpunt deelde en in 1934 schreef
hij dat neer in zijn boek „Naar een
zaak van een speerpunt van beroeps
militairen. Maar er werd niets gedaan
om dit te verwezenlijken.
wekt door de-Tsjechische behandeling waarop die uitdaging kwam. niet de
bedoeling om onmiddellijk Polen bin-
■v. uc „ca- nen te vallen. En door de ligging van
toch nop tvel Jolen, in ocn ge«ealte van Eutopn
in het dat door do strijdkrachten van Groot-
Brittannië en Frankrijk niet te berei
ken was, vormden deze „garanties"
verleiding, die Hitier niet kon
das Dritte Reich" legde weerstaan.
||-| Bovendien ondermijnden de Wester
se machten de enige wezenlijke basis
voor hun strategie, waartoe zij gedwon-
tclijkc landen, dat
een grote male van recht
optreden van Nazl-Duitsland.
dreigen met oorlog t
Ik ben er geweest
„Dat is het", zei hij. „Ik ben er
geweest":
Hij verbeeldde zich, dat hij buiten
op dc dekplaten van de motor zat
en zichzelf schroeiend, ineenschrom
pelend in de cockpit zag zitten. Nu
zag hij zijn ouders naar de deur ko
men. Ze zullen het lezen.Ja, dat
was een telegram, dat de vrouw in
haar hand hield. En ze zullen het
nooit weten, nooit begrijpen. Ze zul
len bedroefd zijn en nooit begrijpen,
dat ik op dit ogenblik gelukkiger ben
dan ik ooit ben geweest.
Zijn stervende brein schoot naar
onmogelijke hoogten; nu de pijn
weg was er. het instinct hem leidde,
schoot er een bliksemsnelle vonk
door zijn geest.
„Kon ik maar uit deze vlammen
komen, de stank van brandend
vlees, mijn vlees, het gebulder, de
glycollucht, de olie, de benzine en
de stank van mijn brandende lippen
in het brandende zuurstofmasker, al
les vermengd met de stank van mijn
eigen brandend vlees".
Zijn lippen waren gezwollen, maar
bewogen zich toch en mompelden zijn
wilde, krankzinnige gedachten.
„Ik wou, dat ik kon wegkomen van
dit met bommen besproeide godver
laten eiland, dat ik mijn voeten kon
baden in dat koele water om de pijn
en het verdriet weg te wassen en
mijn vermoeide hoofd te laten rus
ten.. Deze brullende heksenketel, die
buldert door het kokende bloed, dat
in mijn ingewanden sist en door
mijn neus en oren naar buiten komt.
Overal is die ellendige stank van
brandend vlees. Ik zit op de rand
van de eeuwigheid en ik roef) God
aan met wie ik nu van aangezicht tot
aangezicht kom, en ik ga steeds har
der lachen, door de moeren en bou
ten, die ik straks uit m'n neus en
oren moet halen, tussen mijn motor,
in de diepten van de zee.. Huil als
jeblieft niet, Margo.
Geen mof - een Duitser
Mof?
Mof?
„Heeft een Mof me neergescho
ten? Een Duitser schoot me neer".
Pctc Ness richtte zich met een ruk
op uit zijn hangende positie cn voel
de. dat zijn armen langs zijn lichaam
bengelden. Een gedachte schoot
door zijn verwarde brein: „Ik moet
opschieten, ik moet opschieten!"
Charles Maclean
Met bovenmenselijke inspanning
had hij zijn omgekrulde, gehand-
schoende handen op gelijke hoogte
met zijn borst gekregen. Zijn linker
hand greep de rechterwijsvinger en
stak hem in de driehoekige sleutel
van liet Sutton-harnas, waarna 'lij
met alle kracht, die hij nog in zich
had drukte. De sleutel kwam naar
buiten. Op hetzelfde ogenblik drukte
hij zijn borst naar voren, de veilig
heidsriemen vielen weg en zijn lin-
kerhiel zat al op de rand van zijn
stoel. Hij hees zich op en liet zijn
lichaam over de rechterrand van de
cockpit tuimelen. De smeulende kle
ding, beschermd door de onbrandba
re banden van het parachuteharnas
vatten door de frisse wind weer vlam
Zo snel zijn verdoofde brein dit
toeliet begon hij uit alle macht te
gen zijn brandend kruis te slaan. En
achterin zijn geest gilde maar een
zinnetje: „Ik moet opschieten". Hij
probeerde zijl. linkerhandschoen uit
te trekken, maar die zat aan zijn
hand vast. Hij probeerde de rechter,
maar die zat ook vast aan zijn huid.
Met een woeste, nijdige ruk trok hij
de handschoen uit. De huid van
zijn vijf vingers kwam mee. Ver
baasd keek hij naar de vijf rode
stompjes.
Ik wil nief verdrinken
„Barst", schreeuwde hij, en snel
begon hij met de handschoen de
vlammen in zijn kruis uit te slaan,
terwijl hij met zijn linkerhand zijn
onderlichaam beschermde. Met de
zelfde moeite waarmee hij de sleu
tel van zijn veiligheidsharnas had
gevonden, vond hij de ontsluitingska
bel van zijn parachute, en uit alle
macht trok hij eraan. Op datzelfde
moment flitste het door zijn gedach
ten. dat zijn parachute misschien wel
verbrand was. Er plotseling gesis
van lucht, gevolgd door een geluid
alsof ee»' gordijn in de wind sloeg,
en de parachute ging open. Hij raak
te het water met een klap en ver
dween onder de oppervlakte. Het
zout stak en prikte in Ness' lichaam.
Hij opende zijn geschroeide oogleden
en zag het lichtgroene water boven
zich. Zijn longen snakten naar lucht
cn op zijn verdoofde manier herih-
nerdc hij zich de CO 2 fles van zijn
reddingvzst. Hij tastte ernaar, trok
het metalen handeltje naar buiten
en sloeg erop met de rug van zijn
hand. Hij hoorde hoe het gas sissend
zijn vest binnendrong en plotseling
schoot hij naar boven, waar hij tus
sen de verwarde koorden van zijn pa
rachute terecht kwam. Toen het
scherm zich met water oegon te vul
len, kreunde hij: ..Mijn God, niet
na alles wat ik daarboven had mee
gemaakt. Ik kan niet. Ik wil niet
verdrinken".
