JHeutue £ciJisrtie GTourani
EEN BOEK VAN ONZE MARTELAREN
De grote dag van Margaret
hamol
Vijftien jaar na de bevrijding werden 18.000 namen opgetekend
Koningin vertrouwde
erelijst aan de
Tweede Kamer toe
Iedere dag
een bladzij
DE OORLOG
Beroep op de Sow jetunie
onwil te staken
EN NU VANDAAG
Kol. Eekliout commandant van
landmacht Nieuw-Guinea
weer
vandaag!
WOENSDAG 4 MEI 1960
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie. Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling Tel 31441
ABONNEMENTEN 7,30 per kwartaal;
2^5 per maand; 0,5® per week
ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter.
Familieberichten 0,18 per millimeter
Directie: F. DIEMES
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMES
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantiastlcft is gfecfcUns
trign bert ia tegb^aspttt"
Eenenveertigste jaargang no. 11860
OPDAT WIJ
NIET VERGETEN...
Foto's, reportages en artike
len over oorlog en bevrij
ding op de pagina's 3, 4 en 5.
(Van een onzer verslaggevers.)
DE GEDACHTE, die koningin Wilhelmina in 1943 via Radio Oranje
uitte: „de in de tweede wereldoorlog gevallen Nederlanders blijvend,
op een sobere doch alleszins hun waardigde wijze te gedenken", is van
middag, vijftien jaar na de bevrijding, verwezenlijkt. Tijdens een plechtige
en ontroerende herdenkingsbijeenkomst in de Ridderzaal heeft koningin
Juliana aan de voorzitter van de Tweede Kamer, dr. L. G. Kortenhorst,
een ere-lijst met de namen van de gevallenen overgedragen. Een lijst, die
samengesteld uit losse gekalligrafeerde vellen met achttienduizend namen,
even later werd geplaatst in een monument in de hal van het Tweede Ka
mergebouw aan het Haagse Binnenhof. Bij de plechtigheden waren ook
prins Bernhard en de vier Prinsessen aanwezig.
Sober maar juist daardoor zo zonvol
was óeze bijeenkomst. Nadait om half dirie
de hofauito's waren voorgereden werd de
Koninklijke familie door nabestaanden
van gevallenen naar hun plaaiteen in de
Ridderzaal! geleid. Achter de zetels was
het podium, waarop een tafel stond met
de zes delen van de ere-lijst en daar
achter zes vontegettwoardiigerc van de
Koninklijke Marine, de Koninklijke Land
macht, de Koninklijke Luchtmacht, het
voormalige KNIL, de koopvaardij en het
verzet.
De voorzitter van de Eerste Kamer, mir.
J. A. Jonkman, hield een korte opendngs-
toespra'ak, waarin hij opmerkte dat geen
bevrijdingsfeest kan worden gevierd zon
der eerst met grote eerbied en in diepe
ernst hen te hebben herdacht, die waar
ook ter wereld in de oortog zijn gevallen
en bo dbor het offer van hun leven mede
de weg hebben beneed naar het herwinnen
van de vrijheid. Ontroerend klonk daarna
het „Blijf met mij, Heer" door het Ko
ninklijk Mannenkoor Die Haghe Sanghers
ondier leading van Jos Vinanken.
Minister rnr. J. M. L. Th. Oals her
innerde aan de nadio-uiitzendïng van Ko-
WilhebmÉina in de oorlogsjaren,
i het vervaardi-
--i brü-
gen kt ons midden".
Achttienduizend
Nu, vijftien Jaar na het einde van die
strijd, ligt het boek voor ons. In een
sohier eindeloze opsomming, aldus de mi
nister, vermeldt het de namen en enkele
andere persoonlijke gegevens van al die
genen die, samen met onze bondgenoten
actief strjjdend in de worsteling voor de
herwinning van onze vrijheid zijn omge
komen de mannen en vrouwen van
het verzei hier en in Indië, de leden van
onze strijdkrachten en de opvarenden van
de koopvaardij waar ook ter wereld.
Achttienduizend namen zijn het.
De wens van Koningin Wilholmiina was
deze lijst «en ereplaats in ons midden
te geven. Daarom is het Tweede Kamer-
r EEN ARC DE TRIOMPHE, maar,
iedere dag weer, de namen van
de gevallenen zelf, in het gebouw
van de Tweede Kamer, temidden
van de vertegenwoordigers van ons
volk. Dat is het standpunt, waarvan
men is uitgegaan bij de oprichting
van het monument.
De uitwerking van die plannen is ge
schied onder leiding van het Rijksinsti
tuut voor Oorlogsdocumentatie, dat vijf
tien jaar lang bezig is geweest met het
verzamelen van de namen. Benedicti
nessen van de Onze Lieve Vrouwe Abdij
in Oosterhout besteedden er tien jaar
aan de namen te kalligraferen, namen
met daarachter plaats en datum van ge
boorte, beroep of militaire rang en voor
zover bekend, plaats en datum van sneu
velen of overlijden. In totaal worden
bijna 18.000 slachtoffers vermeld (het
volledigheidspercentage wordt geschat
op 85): 2300 van de Koninklijke Land
macht, 3000 van de Koninklijke Marine,
1200 van de Koopvaardij, 7000 van het
verzet in Nederland en 4000 van de In-
dische groep.
LAVASTEEN
De katerns rusten op een in opdracht
van het ministerie van o. k. en w. door
de architect Aldo van Eyck ontworpen
monument: een eenvoudige gedenktafel,
bestaande uit een rechthoekig blok la
vasteen, dat op vier gelijke blokken rust.
In het bovenste blok bevindt zich een
bak, afgewerkt met zuiver goud en op
dit goud liggen de katerns.
Iedere dag zal een bladzijde van deze
ere-lijst door een lid van het personeel
worden omgeslagen, waarbij de perso
nalia van 24 gevallenen zichtbaar zullen
worden. Naast de gedenktafel is in op
dracht van prinses Wilhelmina een na
tionale vlag geplaatst, in genijgde stand
met in de top een lauwerkrans van oud
Het monument zal op de werkuren
voor het publiek toegankelijk zijn. Zij
die willen zien of de personalia van een
familielid of een vriend in de ere-lijst
zijn opgen men, kunnen dat niet ter
plaatse in de ere-lijst zelf verifiëren. Wel
bezit de portier van de Tweede Kamer
en het Rijksinstituut voor Oorlogsdo
cumentatie een alfabetische lijst betref
fende allen die in de ere-lijst zijn op
genomen.
Wanneer bij informatie blükt dat de
betrokkene niet in de erelijst is opgeno
men, kan een verzoek tot opneming bij
het rijksinstituut worden ingediend.
gebouw geko-zen, de plaats waar het
staatkundig haait van ons land klopt en
waar de voUkswntegenwoordaigtng zetelt.
Vijf dichters betraden vervolgens het
podium: Mauriits Mok, Claira Eglgiijïk, Yge
Foppema. Willem Bramdlt en J. C. Bloem.
Op bezielendie wijze droegen zij ieder een
door henzelf geschreven geducht voor,
betrekking hebbend op de oorlogsjaren.
Overdracht
Toen was het moment gekomen dat ko
ningin Juliana de erelijst en het monu
ment overdroeg aan de voorzitter van de
Tweede Kaarter'.
..Ik betreur het diep', zo zei zij,
„dat mijn Moeder wegens haar hoge
'leeftijd hier niet aanwezig kan zijn,
maar zij leeft deze gebeurtenis mee
door straks boven deze namen onze
vlag naast het monument te dloen ont
plooien. Bij deze namen kenden wij
hen. die dleae vlag tot de dood toe
hebben geëerd als het symbool van
alles wat het leven waarde kon
«chenken. En wij die achterbleven
zullen hen blijven eren als hen dae
voorop giingen naar de overwinning
toe.
In het boek sbaan zij vermeld, die
wij Juist meenden niet te kunnen
missen bij onze herrijzenis. Nederland
is herrezen het moest zónder hen
geschieden. Hoe dit is gebeurd' moge
materieel wonderbaarlijk zijn, dn de
geest is het alleen goed geweest als
het plaats vond in hun geest. Want
zij bleken bereid, als het moest tot
het uiterste toe te geven van wat een
mens geren kan, en nog meer, opdat
er een tijd zou komen van vrede en
vrijheid waarin het goed zou zijn te
Voor vervolg zie pagina 15
De ftag van morgen begint vanavond. De dag waar
op we ons bevrijdingsfeest vieren, begint met
de herdenking der gevallenen. Want Neérlarids vrij
heid is to duur gekocht dan dat men feest kan vieren
zonder hen te gedenken die voor de vrijheid met hun
leven hebben betaald.
Daarom ls het immers gegaan in die vijf jaar lange,
bange worsteling: wij wilden vrij zijn.
Want vrijheid is iets wonderbaarlijks: dat niet-vrij-
zijn was de engste verschrikking van het concentratie
kamp. Ter wille van de vrijheid ds die onmenselijke
oorlog gevoerd, zijn de duizenden gesneuveld, is de
atoombom gevallen ten slotte.
En onontkoombaar dringt zich nu die vraag op: Wat
doen we met die vrijheid waarmee we nog altijd zo
onmetelijk blij zijn?
Die vraag, zo gesteld^ ds beangstigend. Maar bedenk
dat die vraagstelling niet voldoende nauwkeurig is.
Niet: „wat doen we met die vrijheid?", maar „Wat
doet u met die vrijheid?" u burger van Nederland,
u. Christen.
£n hier ligt dan de kern van de zaak. Dat -woordje
vrijheid is een oeverloos begrip alleen het Chris
tendom geeft «r inhoud en begrenzing aan. De mens
ds niet vrij omdat de Duitsers vijftien jaar geleden
capituleerden en omdat enkele maanden later do
Japanners op de knieën gedwongen werden door de
atoombom de mens is alleen vrij ais hij „staat in
de vrijheid waarmee Christus hem heeft vrijge
maakt". De betekenis van bevrijdingsdag ds deze dat
ge vrij zijt om in uw leven te tonen dat ge Christen
zijb
De dag van morgen begint vanavond precies zo
als het Paasfeest begint op Goede Vrijdag. Op het
Paasfeest kunt ge blij zijn juist omdat het Goede
Vrijdag geweest is op bevrijdingsdag kunt ge blij
zijn juist omdat de herdenking der gevallenen eraan
voorafgegaan is. Vrijheid krijgt betekenis door de
offers die ervoor zijn gebracht. De feestdag krijgt
glans door die bezdrariing op die offers.
Navo-raad eensgezind
DE Raad van ministers van de NAVO
heeft te Islanboel vandaag een slot
communiqué opgesteld, waarin de grote
saamhorigheid van de verbonden landen
duidelijk blijkt. De Raad heeft zich ge
heel akkoord verklaard met de standpun
ten die door president Eisenhower, pre
sident De Gaulle en premier Macmillan
De erelijst van gevallenen in het
gebouw van de Tweede Kamer.
Een definitieve oplossing van de Duitse
topconferentie.
De hoop is uitgesproken, dat de top
conferentie zal leiden tot de verbetering
van de internationale betrekkingen. Hier
aan is toegevoegd, dat het handhaven van
de eenheid en de kracht van de alliantie
voorwaarde is om op dit gebied vorderin
gen te maken.
Een defintieve oplossing van de Duitse
kwestie, aldus de Raad van ministers, kan
alleen gevonden worden in hereniging
op basis van zelfbeschikking.
Inzake het beëindigen van de bewape
ningswedloop zegt het communiqué: „Alle
leden delen de doelstelling van algemene
en volledige ontwapening, te bereiken in
fasen, onder doeltreffende controle. Zij
steunen de voorstellen van de westelijke
onderhandelaars te Genève."
Aan deze uitspraak is toegevoegd, dat
de leden de onwil van Sowjetzijde be
toond om specifieke praktische maatrege
len te bespreken, betreuren.
Bij de Sowjetunie wordt erop aange
drongen pogingen na te laten West-Duits
la nd en andere geallieerde regeringen in
diskrediet te brengen.
Noord-Korea actief
Zuidkoreaans fregat
werd aangevallen
Drie torpedobootjagers van het com
munistische Noord-Korea hebben gister
avond in een dichte mist een aanval ge
daan op een Zuidkoreaans fregat.
Dit werd medegedeeld dpor de vloot-
instanties te Seoel. Het 1200 ton metende
fregat beantwoordde het vuur en wist de
aanvallers te verdrijven.
De commandant meldde later, dat drie
Noordkoreaanse torpedobootjagers zijn
schip omsingeld hadden en vijf torpedo's
afvuurden. Zigzagvarend om de torpedo's
te ontwijken en hevig schietend wist het
fregat de aanvallers te ontkomen en te
verjagen.
In Seoel denkt men, dat de torpedoboot
jagers een spionnageschip begeleidden,
dat in de territoriale wateren van Zuid-
Korea wilde binnendringen
Oberlander dient
ontslag
m
De Westduitse minister voor vluchte
lingen professor Oberlander heeft thans
officieel zijn ontslag ingediend.
De Bondskanselier dr. Adenauer moet
de ontslagaanvrage nu voorleggen aan
president Lübke. waarna Oberlander kan
verdwijnen.
Donderdag zal de parlementaire com
missie van onderzoek naar de gedragin
gen van Oberlander gedurende het Nazi
regime waarschijnlijk worden ingesteld.
De oorlog is al jarenlang voorbij.
Men zegt het, maar het is niet waar.
Ik zie ze nog, gebonden aan elkaar
gaan naar hun graf. De duinenrij
ligt in de zon, de wind streelt door hun haar.
Voorover liggen. Het is niet voorbij.
Wachten met het gezicht op de grond.
Roepen tot God met een gesloten mond.
Mijn God, mijn God, ontferm U over mij.
Nog klopt hun bloed tegen het witte zand.
Nog zoekt him hart de verre overkant.
Ik hoor de schoten. Het is niet voorbij.
JAAP ZIJLSTRA
Nog woont de vrijheid op uw fel gebeukte grond.
Maar langs uw wegen, in uw steden
bewaren kruis en beeld een grauw verleden
waarin de vijand tot de dood ons erfdeel schond.
Maar Nederland, let op het teken aan uw wanden,
want wee het volk dat snel vergeet en zich vergist.
De diepe voor van bloed en strijd is bijna uitgewist.
Uw welvaart gaat in glanzend lak op brede banden.
Vergeet uw helden niet in deze lichte sporen,
terwijl de klokken feestend aan uw vensters slaan.
Zie toch wat voor die dag van vrijheid is gedaan,
bouwt gij de wereld wel, die zij in 't doodsuur zagen gloren?
Dank God vandaag, Die ons het erfdeel wou hergeven.
Gedenk de vrouwen, moeders in uw stil gebed.
Dat God niet op ons daag'lijks falen let
en ons bevrijdingsdag in vreugde doet beleven.
Want zie, nog dreigen horizonten rood
en speelt een onrust door ons denken.
De tijd is nog niet daar waarin ons rust en vrede wenken,
Heer, schut ons erf toch tegen een hernieuwde nood.
HERM. STEGGERDA
Het ligt in de bedoeling dat kolonel
W. D. H. Eekhout, thans commandant
van de infanterieschool in Harderwijk,
het bevel op zich zal nemen van de land
machtonderdelen, die ter versterking
naar Nederlands Nieuw-Guinea zullen
worden gezonden. Kolonel Eekhout ver
wierf vooral grote faam als comman
dant van het Nederlands VN.-detache-
ment dat in Korea heeft gevochten. Hij
volgde de populaire en bekwame over
ste Den Ouden op, toen deze was gesneu
veld. Bij die gelegenheid werd hij tot
luitenant-kolonel bevorderd.
Kolonel Eekhout is thans 42 jaar. Hij
werd in het toenmalige Batavia geboren
Na zijn opleiding aan de K.M.A. ging hij
in 1939 als tweede luitenant van het
K.N.I.L. naar Indië. Hij streed daar
tegen de Japanners en verbleef er in
krijgsgevangenschap. Na de oorlog werd
hij eerst tijdelijk en later effectief töt
NIEUW-GUINEA-DEBAT
IN TWEEDE KAMER
De voorzitter van de Tweede Kamer
heeft aan de Kamer medegedeeld, voor
nemens te zijn de brief van de minister
van defensie aan de Kamer betreffende
de verdediging van Nederlands Nieuw-
Guinea op 10 mei onmiddellijk aan de
orde te stellen.
kapitein bevorderd. Hij volgde een para
chutistenopleiding en leidde de onver
hoedse aanval op Djokja en de bezetting
vanuit de lucht van de olievelden bij
Dj ambt.
Thans leidt kolonel Eekhout. die vorig
jaar zijn huidige rang verwierf, de lr
fanterieschool.
Op de onbewaakte overweg ondier Sil-
volde, op de spoorlijn ArnhemWinters
wijk is gisteren een bestelauto, die met
matige snelheid de overweg naderde, in
botsing gekomen met een ongeveer 50 km
per uur rijdende diesellocomotief van een
goederentrein. De chauffeur van de
vrachtwagen, de 27-jarige ongehuwde J.
Ragos uit Wehl, kwam om hot leven, zijn
bijrijder, de heer Kok uit Silvolde, werd
zwaar gewond.
70 DIKWIJLS is in moeilijke dagen
prinses Margaret naar de Westmin-
ter Abbey gereden, alleen en dan bin
nengaand door een achteringang om er
in de plechtige s 'lte van de eeuwenoude
gewelven te bidden.
Maar vrijdag zal ze er ontvangen wor
den door meer dan tweeduizend gasten,
door fanfaregeschal van trompetters in
gouden tunieken endoor haar brui
degom, Antony Armstrong-Jones, die
haar bij het altaar zal wachten. Aan de
arm van prins Philip zal ze hem ge
sluierd tegemoet schrijden langs het 150
meter lange pad, omzoomd door mili
tairen in rood-gouden uniformen.
Voor de aartsbisschop van Canterbury
in zijn rijkste gewaad van rood en goud
zal het bruidspaar neerknielen. Dan zal
Margaret haar belofte van gehoorzaam
heid doen en Antony zal beloven haar
te steunen en lief te hebben „in goede
en kwade dagen, in gezondheid en ziek
te". Wanneer bruid en bruidegom elkaar
de ring aan de vinger hebben geschoven
en Margaret haar sluier teruggeslagen
heeft, zal het beroemde mannen- en jon
genskoor de psalm aanheffen, die de
jonge echtelieden uitgekozen hebben: Ik
zal mijn ogen opheffen naar de bergen".
En wanneer het Jonge paar onder de
jubelende orgelklanken door de kerk
schrijdt, het nieuwe leven tegemoet, zal
een nieuw glanspunt zijn toegevoegd
aan de rijke historie van de Westminster
Abbey.
KONINGIN NAAR
MIDDELBURG
Dinsdag 17 mei zal Koningin Juliana
het klank- en lichtspel dat zich in de
komende zomer tussen einde mei en half
september zal afspelen in en rond de
historisch abdijgebouwen te Middelburg,
officieel openen.
DE BESTE BROMFIETS
ls en blijft de
BERINI ƒ519,-
GEBR. HUISMAN
HOGEWOERD 66—68
Zag U hem?
Die zelfbewuste man
met dat hagelwitte
overhemd en die keu
rige boord?
Toen wassen niet meer
hielp, ging l'n vrouw
no-iron overhemden be
handelen zoals het
moet. Volgens het recept
in de verpakking van
echla-wit. Dank zij
echla-wit blijft de no-
iron nu hagelwit en zo
glad, dat ze nooit meer
hoeft te strijken.
GEEF MOEDER
een KOELKAST.
AALMARKT 4
TEL. 3217S
Bevrijdingsfeest
met mooi weer
(Van onze weerkundige medewerker
Winter noch regenjas zullen w\j morgen
nodig hebben wanneer wij het derde
lustrum van onze bevrijding vieren. Juist
op tijd zijn wij in een veel zachtere lucht
stroming gekomen uit het zuidwesten,
waarmee lucht uit de omgeving uan de
Azoren wordt aangevoerd. Vandaag
steeg de temperatuur al tot even boren
15 graden en ook morgen zal het kwik
overdag in onze omgeving tussen 15 en
IS graden kunnen schommelen. Een zwak
warmitefront dat in Engeland vandaag
nog wat lichte regen bracht, kan bij ons
tijdelijk wat meer bewolking brengen,
maar voor alle festiviteiten blijft het
weer gunstig. Ook de nachttemperaturen
worden hoger zodat de nachtvorsten die
in het begin van de week nog voorkwa
men, voorlopig weer tot het verleden be
horen, want de tweede helft van deze
week zal zich door zacht en groeizamer
voorjaarsweer kenmerken.
(Advertentie)
Warmer
De Bilt verwacht tot mor-
genavond; Zonnig en droog
weer. In de nacht en ochtend
-jjfu m hier en daar mist. Zwakke tot
matige wind uit zuidelijke
«AUT richtingen. Warmer. (Opge-
maakt om 11J5 uur).
ZON EN MAAN
Donderdag 5 mei: zon op 5.04, onder
20.11; maan op 13.13, onder 2.34.
Vrijdag 6 mei: zon op 5.02; onder 20.12;
aan op 14.21, onder 3.01.
Morgen geen krant
Morgen, Bevrijdingsdag, zal ons blad
niet verschijnen en zijn onze kantoren de
gehele dag gesloten.
Nieuwe Leidsche Courant