JHeutue £ciJisrtie GTourani EEN BOEK VAN ONZE MARTELAREN De grote dag van Margaret hamol Vijftien jaar na de bevrijding werden 18.000 namen opgetekend Koningin vertrouwde erelijst aan de Tweede Kamer toe Iedere dag een bladzij DE OORLOG Beroep op de Sow jetunie onwil te staken EN NU VANDAAG Kol. Eekliout commandant van landmacht Nieuw-Guinea weer vandaag! WOENSDAG 4 MEI 1960 BUREAUS: Steenstraat 37 Directie. Redactie, Abonnementen- en Advertentie-afdeling Tel 31441 ABONNEMENTEN 7,30 per kwartaal; 2^5 per maand; 0,5® per week ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter. Familieberichten 0,18 per millimeter Directie: F. DIEMES Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMES CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken „Stantiastlcft is gfecfcUns trign bert ia tegb^aspttt" Eenenveertigste jaargang no. 11860 OPDAT WIJ NIET VERGETEN... Foto's, reportages en artike len over oorlog en bevrij ding op de pagina's 3, 4 en 5. (Van een onzer verslaggevers.) DE GEDACHTE, die koningin Wilhelmina in 1943 via Radio Oranje uitte: „de in de tweede wereldoorlog gevallen Nederlanders blijvend, op een sobere doch alleszins hun waardigde wijze te gedenken", is van middag, vijftien jaar na de bevrijding, verwezenlijkt. Tijdens een plechtige en ontroerende herdenkingsbijeenkomst in de Ridderzaal heeft koningin Juliana aan de voorzitter van de Tweede Kamer, dr. L. G. Kortenhorst, een ere-lijst met de namen van de gevallenen overgedragen. Een lijst, die samengesteld uit losse gekalligrafeerde vellen met achttienduizend namen, even later werd geplaatst in een monument in de hal van het Tweede Ka mergebouw aan het Haagse Binnenhof. Bij de plechtigheden waren ook prins Bernhard en de vier Prinsessen aanwezig. Sober maar juist daardoor zo zonvol was óeze bijeenkomst. Nadait om half dirie de hofauito's waren voorgereden werd de Koninklijke familie door nabestaanden van gevallenen naar hun plaaiteen in de Ridderzaal! geleid. Achter de zetels was het podium, waarop een tafel stond met de zes delen van de ere-lijst en daar achter zes vontegettwoardiigerc van de Koninklijke Marine, de Koninklijke Land macht, de Koninklijke Luchtmacht, het voormalige KNIL, de koopvaardij en het verzet. De voorzitter van de Eerste Kamer, mir. J. A. Jonkman, hield een korte opendngs- toespra'ak, waarin hij opmerkte dat geen bevrijdingsfeest kan worden gevierd zon der eerst met grote eerbied en in diepe ernst hen te hebben herdacht, die waar ook ter wereld in de oortog zijn gevallen en bo dbor het offer van hun leven mede de weg hebben beneed naar het herwinnen van de vrijheid. Ontroerend klonk daarna het „Blijf met mij, Heer" door het Ko ninklijk Mannenkoor Die Haghe Sanghers ondier leading van Jos Vinanken. Minister rnr. J. M. L. Th. Oals her innerde aan de nadio-uiitzendïng van Ko- WilhebmÉina in de oorlogsjaren, i het vervaardi- --i brü- gen kt ons midden". Achttienduizend Nu, vijftien Jaar na het einde van die strijd, ligt het boek voor ons. In een sohier eindeloze opsomming, aldus de mi nister, vermeldt het de namen en enkele andere persoonlijke gegevens van al die genen die, samen met onze bondgenoten actief strjjdend in de worsteling voor de herwinning van onze vrijheid zijn omge komen de mannen en vrouwen van het verzei hier en in Indië, de leden van onze strijdkrachten en de opvarenden van de koopvaardij waar ook ter wereld. Achttienduizend namen zijn het. De wens van Koningin Wilholmiina was deze lijst «en ereplaats in ons midden te geven. Daarom is het Tweede Kamer- r EEN ARC DE TRIOMPHE, maar, iedere dag weer, de namen van de gevallenen zelf, in het gebouw van de Tweede Kamer, temidden van de vertegenwoordigers van ons volk. Dat is het standpunt, waarvan men is uitgegaan bij de oprichting van het monument. De uitwerking van die plannen is ge schied onder leiding van het Rijksinsti tuut voor Oorlogsdocumentatie, dat vijf tien jaar lang bezig is geweest met het verzamelen van de namen. Benedicti nessen van de Onze Lieve Vrouwe Abdij in Oosterhout besteedden er tien jaar aan de namen te kalligraferen, namen met daarachter plaats en datum van ge boorte, beroep of militaire rang en voor zover bekend, plaats en datum van sneu velen of overlijden. In totaal worden bijna 18.000 slachtoffers vermeld (het volledigheidspercentage wordt geschat op 85): 2300 van de Koninklijke Land macht, 3000 van de Koninklijke Marine, 1200 van de Koopvaardij, 7000 van het verzet in Nederland en 4000 van de In- dische groep. LAVASTEEN De katerns rusten op een in opdracht van het ministerie van o. k. en w. door de architect Aldo van Eyck ontworpen monument: een eenvoudige gedenktafel, bestaande uit een rechthoekig blok la vasteen, dat op vier gelijke blokken rust. In het bovenste blok bevindt zich een bak, afgewerkt met zuiver goud en op dit goud liggen de katerns. Iedere dag zal een bladzijde van deze ere-lijst door een lid van het personeel worden omgeslagen, waarbij de perso nalia van 24 gevallenen zichtbaar zullen worden. Naast de gedenktafel is in op dracht van prinses Wilhelmina een na tionale vlag geplaatst, in genijgde stand met in de top een lauwerkrans van oud Het monument zal op de werkuren voor het publiek toegankelijk zijn. Zij die willen zien of de personalia van een familielid of een vriend in de ere-lijst zijn opgen men, kunnen dat niet ter plaatse in de ere-lijst zelf verifiëren. Wel bezit de portier van de Tweede Kamer en het Rijksinstituut voor Oorlogsdo cumentatie een alfabetische lijst betref fende allen die in de ere-lijst zijn op genomen. Wanneer bij informatie blükt dat de betrokkene niet in de erelijst is opgeno men, kan een verzoek tot opneming bij het rijksinstituut worden ingediend. gebouw geko-zen, de plaats waar het staatkundig haait van ons land klopt en waar de voUkswntegenwoordaigtng zetelt. Vijf dichters betraden vervolgens het podium: Mauriits Mok, Claira Eglgiijïk, Yge Foppema. Willem Bramdlt en J. C. Bloem. Op bezielendie wijze droegen zij ieder een door henzelf geschreven geducht voor, betrekking hebbend op de oorlogsjaren. Overdracht Toen was het moment gekomen dat ko ningin Juliana de erelijst en het monu ment overdroeg aan de voorzitter van de Tweede Kaarter'. ..Ik betreur het diep', zo zei zij, „dat mijn Moeder wegens haar hoge 'leeftijd hier niet aanwezig kan zijn, maar zij leeft deze gebeurtenis mee door straks boven deze namen onze vlag naast het monument te dloen ont plooien. Bij deze namen kenden wij hen. die dleae vlag tot de dood toe hebben geëerd als het symbool van alles wat het leven waarde kon «chenken. En wij die achterbleven zullen hen blijven eren als hen dae voorop giingen naar de overwinning toe. In het boek sbaan zij vermeld, die wij Juist meenden niet te kunnen missen bij onze herrijzenis. Nederland is herrezen het moest zónder hen geschieden. Hoe dit is gebeurd' moge materieel wonderbaarlijk zijn, dn de geest is het alleen goed geweest als het plaats vond in hun geest. Want zij bleken bereid, als het moest tot het uiterste toe te geven van wat een mens geren kan, en nog meer, opdat er een tijd zou komen van vrede en vrijheid waarin het goed zou zijn te Voor vervolg zie pagina 15 De ftag van morgen begint vanavond. De dag waar op we ons bevrijdingsfeest vieren, begint met de herdenking der gevallenen. Want Neérlarids vrij heid is to duur gekocht dan dat men feest kan vieren zonder hen te gedenken die voor de vrijheid met hun leven hebben betaald. Daarom ls het immers gegaan in die vijf jaar lange, bange worsteling: wij wilden vrij zijn. Want vrijheid is iets wonderbaarlijks: dat niet-vrij- zijn was de engste verschrikking van het concentratie kamp. Ter wille van de vrijheid ds die onmenselijke oorlog gevoerd, zijn de duizenden gesneuveld, is de atoombom gevallen ten slotte. En onontkoombaar dringt zich nu die vraag op: Wat doen we met die vrijheid waarmee we nog altijd zo onmetelijk blij zijn? Die vraag, zo gesteld^ ds beangstigend. Maar bedenk dat die vraagstelling niet voldoende nauwkeurig is. Niet: „wat doen we met die vrijheid?", maar „Wat doet u met die vrijheid?" u burger van Nederland, u. Christen. £n hier ligt dan de kern van de zaak. Dat -woordje vrijheid is een oeverloos begrip alleen het Chris tendom geeft «r inhoud en begrenzing aan. De mens ds niet vrij omdat de Duitsers vijftien jaar geleden capituleerden en omdat enkele maanden later do Japanners op de knieën gedwongen werden door de atoombom de mens is alleen vrij ais hij „staat in de vrijheid waarmee Christus hem heeft vrijge maakt". De betekenis van bevrijdingsdag ds deze dat ge vrij zijt om in uw leven te tonen dat ge Christen zijb De dag van morgen begint vanavond precies zo als het Paasfeest begint op Goede Vrijdag. Op het Paasfeest kunt ge blij zijn juist omdat het Goede Vrijdag geweest is op bevrijdingsdag kunt ge blij zijn juist omdat de herdenking der gevallenen eraan voorafgegaan is. Vrijheid krijgt betekenis door de offers die ervoor zijn gebracht. De feestdag krijgt glans door die bezdrariing op die offers. Navo-raad eensgezind DE Raad van ministers van de NAVO heeft te Islanboel vandaag een slot communiqué opgesteld, waarin de grote saamhorigheid van de verbonden landen duidelijk blijkt. De Raad heeft zich ge heel akkoord verklaard met de standpun ten die door president Eisenhower, pre sident De Gaulle en premier Macmillan De erelijst van gevallenen in het gebouw van de Tweede Kamer. Een definitieve oplossing van de Duitse topconferentie. De hoop is uitgesproken, dat de top conferentie zal leiden tot de verbetering van de internationale betrekkingen. Hier aan is toegevoegd, dat het handhaven van de eenheid en de kracht van de alliantie voorwaarde is om op dit gebied vorderin gen te maken. Een defintieve oplossing van de Duitse kwestie, aldus de Raad van ministers, kan alleen gevonden worden in hereniging op basis van zelfbeschikking. Inzake het beëindigen van de bewape ningswedloop zegt het communiqué: „Alle leden delen de doelstelling van algemene en volledige ontwapening, te bereiken in fasen, onder doeltreffende controle. Zij steunen de voorstellen van de westelijke onderhandelaars te Genève." Aan deze uitspraak is toegevoegd, dat de leden de onwil van Sowjetzijde be toond om specifieke praktische maatrege len te bespreken, betreuren. Bij de Sowjetunie wordt erop aange drongen pogingen na te laten West-Duits la nd en andere geallieerde regeringen in diskrediet te brengen. Noord-Korea actief Zuidkoreaans fregat werd aangevallen Drie torpedobootjagers van het com munistische Noord-Korea hebben gister avond in een dichte mist een aanval ge daan op een Zuidkoreaans fregat. Dit werd medegedeeld dpor de vloot- instanties te Seoel. Het 1200 ton metende fregat beantwoordde het vuur en wist de aanvallers te verdrijven. De commandant meldde later, dat drie Noordkoreaanse torpedobootjagers zijn schip omsingeld hadden en vijf torpedo's afvuurden. Zigzagvarend om de torpedo's te ontwijken en hevig schietend wist het fregat de aanvallers te ontkomen en te verjagen. In Seoel denkt men, dat de torpedoboot jagers een spionnageschip begeleidden, dat in de territoriale wateren van Zuid- Korea wilde binnendringen Oberlander dient ontslag m De Westduitse minister voor vluchte lingen professor Oberlander heeft thans officieel zijn ontslag ingediend. De Bondskanselier dr. Adenauer moet de ontslagaanvrage nu voorleggen aan president Lübke. waarna Oberlander kan verdwijnen. Donderdag zal de parlementaire com missie van onderzoek naar de gedragin gen van Oberlander gedurende het Nazi regime waarschijnlijk worden ingesteld. De oorlog is al jarenlang voorbij. Men zegt het, maar het is niet waar. Ik zie ze nog, gebonden aan elkaar gaan naar hun graf. De duinenrij ligt in de zon, de wind streelt door hun haar. Voorover liggen. Het is niet voorbij. Wachten met het gezicht op de grond. Roepen tot God met een gesloten mond. Mijn God, mijn God, ontferm U over mij. Nog klopt hun bloed tegen het witte zand. Nog zoekt him hart de verre overkant. Ik hoor de schoten. Het is niet voorbij. JAAP ZIJLSTRA Nog woont de vrijheid op uw fel gebeukte grond. Maar langs uw wegen, in uw steden bewaren kruis en beeld een grauw verleden waarin de vijand tot de dood ons erfdeel schond. Maar Nederland, let op het teken aan uw wanden, want wee het volk dat snel vergeet en zich vergist. De diepe voor van bloed en strijd is bijna uitgewist. Uw welvaart gaat in glanzend lak op brede banden. Vergeet uw helden niet in deze lichte sporen, terwijl de klokken feestend aan uw vensters slaan. Zie toch wat voor die dag van vrijheid is gedaan, bouwt gij de wereld wel, die zij in 't doodsuur zagen gloren? Dank God vandaag, Die ons het erfdeel wou hergeven. Gedenk de vrouwen, moeders in uw stil gebed. Dat God niet op ons daag'lijks falen let en ons bevrijdingsdag in vreugde doet beleven. Want zie, nog dreigen horizonten rood en speelt een onrust door ons denken. De tijd is nog niet daar waarin ons rust en vrede wenken, Heer, schut ons erf toch tegen een hernieuwde nood. HERM. STEGGERDA Het ligt in de bedoeling dat kolonel W. D. H. Eekhout, thans commandant van de infanterieschool in Harderwijk, het bevel op zich zal nemen van de land machtonderdelen, die ter versterking naar Nederlands Nieuw-Guinea zullen worden gezonden. Kolonel Eekhout ver wierf vooral grote faam als comman dant van het Nederlands VN.-detache- ment dat in Korea heeft gevochten. Hij volgde de populaire en bekwame over ste Den Ouden op, toen deze was gesneu veld. Bij die gelegenheid werd hij tot luitenant-kolonel bevorderd. Kolonel Eekhout is thans 42 jaar. Hij werd in het toenmalige Batavia geboren Na zijn opleiding aan de K.M.A. ging hij in 1939 als tweede luitenant van het K.N.I.L. naar Indië. Hij streed daar tegen de Japanners en verbleef er in krijgsgevangenschap. Na de oorlog werd hij eerst tijdelijk en later effectief töt NIEUW-GUINEA-DEBAT IN TWEEDE KAMER De voorzitter van de Tweede Kamer heeft aan de Kamer medegedeeld, voor nemens te zijn de brief van de minister van defensie aan de Kamer betreffende de verdediging van Nederlands Nieuw- Guinea op 10 mei onmiddellijk aan de orde te stellen. kapitein bevorderd. Hij volgde een para chutistenopleiding en leidde de onver hoedse aanval op Djokja en de bezetting vanuit de lucht van de olievelden bij Dj ambt. Thans leidt kolonel Eekhout. die vorig jaar zijn huidige rang verwierf, de lr fanterieschool. Op de onbewaakte overweg ondier Sil- volde, op de spoorlijn ArnhemWinters wijk is gisteren een bestelauto, die met matige snelheid de overweg naderde, in botsing gekomen met een ongeveer 50 km per uur rijdende diesellocomotief van een goederentrein. De chauffeur van de vrachtwagen, de 27-jarige ongehuwde J. Ragos uit Wehl, kwam om hot leven, zijn bijrijder, de heer Kok uit Silvolde, werd zwaar gewond. 70 DIKWIJLS is in moeilijke dagen prinses Margaret naar de Westmin- ter Abbey gereden, alleen en dan bin nengaand door een achteringang om er in de plechtige s 'lte van de eeuwenoude gewelven te bidden. Maar vrijdag zal ze er ontvangen wor den door meer dan tweeduizend gasten, door fanfaregeschal van trompetters in gouden tunieken endoor haar brui degom, Antony Armstrong-Jones, die haar bij het altaar zal wachten. Aan de arm van prins Philip zal ze hem ge sluierd tegemoet schrijden langs het 150 meter lange pad, omzoomd door mili tairen in rood-gouden uniformen. Voor de aartsbisschop van Canterbury in zijn rijkste gewaad van rood en goud zal het bruidspaar neerknielen. Dan zal Margaret haar belofte van gehoorzaam heid doen en Antony zal beloven haar te steunen en lief te hebben „in goede en kwade dagen, in gezondheid en ziek te". Wanneer bruid en bruidegom elkaar de ring aan de vinger hebben geschoven en Margaret haar sluier teruggeslagen heeft, zal het beroemde mannen- en jon genskoor de psalm aanheffen, die de jonge echtelieden uitgekozen hebben: Ik zal mijn ogen opheffen naar de bergen". En wanneer het Jonge paar onder de jubelende orgelklanken door de kerk schrijdt, het nieuwe leven tegemoet, zal een nieuw glanspunt zijn toegevoegd aan de rijke historie van de Westminster Abbey. KONINGIN NAAR MIDDELBURG Dinsdag 17 mei zal Koningin Juliana het klank- en lichtspel dat zich in de komende zomer tussen einde mei en half september zal afspelen in en rond de historisch abdijgebouwen te Middelburg, officieel openen. DE BESTE BROMFIETS ls en blijft de BERINI ƒ519,- GEBR. HUISMAN HOGEWOERD 66—68 Zag U hem? Die zelfbewuste man met dat hagelwitte overhemd en die keu rige boord? Toen wassen niet meer hielp, ging l'n vrouw no-iron overhemden be handelen zoals het moet. Volgens het recept in de verpakking van echla-wit. Dank zij echla-wit blijft de no- iron nu hagelwit en zo glad, dat ze nooit meer hoeft te strijken. GEEF MOEDER een KOELKAST. AALMARKT 4 TEL. 3217S Bevrijdingsfeest met mooi weer (Van onze weerkundige medewerker Winter noch regenjas zullen w\j morgen nodig hebben wanneer wij het derde lustrum van onze bevrijding vieren. Juist op tijd zijn wij in een veel zachtere lucht stroming gekomen uit het zuidwesten, waarmee lucht uit de omgeving uan de Azoren wordt aangevoerd. Vandaag steeg de temperatuur al tot even boren 15 graden en ook morgen zal het kwik overdag in onze omgeving tussen 15 en IS graden kunnen schommelen. Een zwak warmitefront dat in Engeland vandaag nog wat lichte regen bracht, kan bij ons tijdelijk wat meer bewolking brengen, maar voor alle festiviteiten blijft het weer gunstig. Ook de nachttemperaturen worden hoger zodat de nachtvorsten die in het begin van de week nog voorkwa men, voorlopig weer tot het verleden be horen, want de tweede helft van deze week zal zich door zacht en groeizamer voorjaarsweer kenmerken. (Advertentie) Warmer De Bilt verwacht tot mor- genavond; Zonnig en droog weer. In de nacht en ochtend -jjfu m hier en daar mist. Zwakke tot matige wind uit zuidelijke «AUT richtingen. Warmer. (Opge- maakt om 11J5 uur). ZON EN MAAN Donderdag 5 mei: zon op 5.04, onder 20.11; maan op 13.13, onder 2.34. Vrijdag 6 mei: zon op 5.02; onder 20.12; aan op 14.21, onder 3.01. Morgen geen krant Morgen, Bevrijdingsdag, zal ons blad niet verschijnen en zijn onze kantoren de gehele dag gesloten. Nieuwe Leidsche Courant

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1960 | | pagina 1