Veel is al veranderd BIJ DE BALOEBA'S Rode aarde, zwarte gezichten en dode kippen W"; fêtèitfëifi. Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen spattende modder konden ze net niet tijdig genoeg ontwijken. M'n chauffeur, een nog jonge Baloeba, heet Antoine. Hij vertelt me, dat hij vijfenzeventig gulden per maand verdient en hiervan een vrouw en twee kinderen moet onderhouden. Als het waar is, is het inderdaad niet veel, Een eenvoudige, Europese schotel in de provincie Kasai kost toch nog altijd zeven a acht gulden. Als het niet waar is, wel, ergeren doet het me niet. De fooi is al verzekerd en daar is 't henj uiteindelijk om te doen. CARROUSEL Als ik zo'n kilometer of tien bui ten Loeloeaburg ben, begrijp ik pas goed waarom de bestuursambtena ren in Kongo een vergoeding van zes envijftig cent per kilometer lp-ij- gen voor het gebruik van een eigen wagen voor dienstzaken. De weg is slechts een door bulldozers geëffend pad met diepe sporen en vol met gaten. Als het geregend heeft en al les met water is opgevuld, is de auto, waarin men zit, een soort car rousel, die in plaats van in de rond te steeds weer naar boven en naai beneden gaat. De sterkste wagens en dat zijn nog altijd de Ameri kanen en misschien wat Duitsers houden het dan ook nooit veel langer dan zo'n vijftigduizend kilometer uit. Met nog geen vijfduizend kilometer op de teller rammelen ze, alsof ze elk ogenblik uit elkaar kunnen val len. De man echter, die hierop let, is een kniesoor. Op de pistes buiten de steden is nog weinig modern verkeer. Ook op de weg, die ik volgen moet: Loe- loeaburg-Bakwanga-Ditu een af stand van misschien vierfionderd ki lometer, die over twee dagen moet worden uitgesmeerd. Voetgangers daarentegen ziet men er bii honderden, 't Zijn meest vrou wen met snoesjes van babies op de rug gebonden en. balancerend op het hoofd, grote manden of schalen. Er zit maniok in het volksvóed- sel in Kongo, waarvan o.m. brood wordt gemaakt maïs, mandarij nen, bananen, of andere produkten die vers zijn geoogst. De pisangen zijn groot, en groen, soms wel eens tegen de halve meter aan! De tros sen vormen vaak een geweldige kroon, welke de vrouw, die haar hoofdvracht zo statig draagt, bijna tot een koningin maakt. Behalve veel mensen, bevinden zich ook veel dieren op de piste. Er zijn geiten, zwarte zowel als bruine, er ziin honden, varkens en vooral kionen. Al na een half uur vraag ik me af. hoeveel hennen en hanen eigenliik de braadpan halen. Antoine riidt er twaalf in een half uur dood en weet. tenminste een do- TÜn andere met. mneite te ontwilden. Ondanks het feit. dat hii fors riidt, is hii beslist niet onvoorzichtig. De kippen, dom als ze z"'n. vliegen ech ter kakelend de wielen in en ploffen in een wolk van veren met een boog in de berm. Antoine gebruikt z'n claxon bijna net zo dikwijls als z'n rem. Hij moet ook wel, niet alleen om de dieren weg te schikken, maar ook ter voorkoming van een aanrijding met een mens. Voor de Kongolezen, die hier In kettingvormige dorpen langs de weg wonen, is de auto een bruut monster, dat geen enkel recht bezit. Een aanrijding is even tueel nooit de schuld van de voatganger, maar altijd van de chauffeur. In Loeloeaburg heeft men mij dan ook gewaarschuwd vooral niet te stoppen, als de wagen onverhoopt met een man, vrouw of kind in botsing mocht komen. De inzittenden, of ze nu zwart of blank zijn, kunnen wor den gelyncht, zoals de praktiik in Kongo nog dagelijks leert. De wet Is in dit opzicht trouwens nog niet zo lang geleden gewij zigd. Men mag in de brousse na een verkeersongeval doorrijden, als maar op de eerstvolgende politiepost aangifte wordt ge daan. BIJNA VAST Zwaar zwoegt de auto door de modder, heuvel op en heuvel af, de ene bocht in en de andere bocht uit. Even. midden in een bos, dat volgens Antoine vol moet zitten met apen en antilopen, lijkt de wagen niet verder te kunnen. Op de steile helling, die hij nemen moet, staat de brei tot veertig centimeter hoog en de razende achterwielen weten niet beter te doen dan zich diep in de grond te boren. Steeds laat Antoine hem in z'n achteruit naar beneden glijden om het opnieuw te proberen. Eindelijk lukt het, dwars door een geweldige plas water heen, waar van de bodem het gelukkig houdt. Van de fauna zie ik maar weinig- De apen hebben voor de neervallen de slagregens een goed heenkomen De vrouw van Lomba Tsjipia kneedt 't maniokdeeg, waar van ge brood maakt, dat enigszins naar beschimmelde kaas smaakt. gezocht en ook de antilopen vertonen zich niet. Een grote roofvogel wiekt plotseling op, met een van de vleu gels bijna het dak van de auto ra kend. Ik merk wat groene en gele parkieten op, een prachtige konings- gaai met vlammend rode plekken op het lijf, een troep wilde kalkoenen, die het op een lopen zet en tiental len zwarte vogeltjes met lange sluierstaarten. Voor de rest alleen maar wat marmotachtige diertjes, die haastig de weg overschieten. Een prikkeldraadbarrière komt in zich met ernaast een caravan, waarin zich een paar (zwarte) mi litairen van de Force Publique be vinden. De papieren moeten worden gecontroleerd en de namen moeten worden opgetekend. Het gebied, waarin ik me bevind, behoort aan de Baloeba's. Him vijanden: de Loe- loea's, moeten er zoveel mogelijk uit geweerd worden. Ook de Baloe ba mag zich er trouwens niet zonder meer vestigen. Hij heeft een vergun ning nodig, omdat het er anders wel eens te vol zou kunnen worden. Er moet voedsel zijn en dat kan niet van de dag op de nacht uit de grond worden gestampt. Hoe een illegale intrek overigens ook verhinderd moet worden, is me een raadsel Alleen op de wegen wordt gewaakt en gepatrouilleerd, het laatste met wat jeeps, waarop een watergekoelde mitrailleur uit de eerste wereldoorlog staat gemon teerd. Over de velden en door de bossen echter is het binnentrekken van deze, zo groot als Nederland zijnde Baloeba-streek, altijd moge lijk. Iedereen, die de pistes een beetje mijdt, kan er onvindbaar in onderduiken. Antoine kent het dorpshoofd van Tsjipia, niet ver van Bakwanga van daan. De man heet Lomba, Lomba Tsjipia, en hij stelt voor er samen heen te gaan. Niet lang daarna zit ik tegenover de chef in diens hut: een lemen, uit slechts één vertrek bestaand huis met lang gras als dakbedekking. Het is er koel. Het gras is zowel warmteafstotend als isolerend. Een mooi, eerder bruin dan zwart kindie ligt naakt op een matje op de grond en de moeder schuifelt en stommelt wat rond. Lomba is verrukt, als ik het jon getje over het satijn van zijn huid aai en vraag hoe oud het is- „Drie maanden," grimast hij. „Hij is m'n stamhouder.Hij zal hier la ter dhef zijn Het dorpshoofd, in oude en versle ten, Europese kleren gestoken, rookt gulzig van m'n sigaretten, als hij op de problemen van Tsjipia ingaat. Normaal telt de gemeenschap twee honderdvijftig mensen, maar de Ba- loeba-vluchtelingen hebben er vier honderdvijftig van gemaakt. Ja eten is er nog genoeg. Als „burgemees ter" trekt hii een maandsalaris van de Belgen. Hij heeft een auto. een Chrysler, maar de banden zijn door de warmte gesprongen. Dan vraagt hij, of ik in Bakwanga nieuwe banden voor hem wil bestel len. „Geld heb ik in overvloed." ge baart hii voortdurend. Nog geen frankse komt er echter uit z'n zak' WOENSDAG 13 APRIL 1960 let V.R.O.N.-conflict leide partijen in I gelijk gesteld De Amsterdamse kantonrechter heeft vordering, die de op 13 november 1959 i adjunct-directeur van de N.V. Vrije dio-omroep Nederland i.o. op staande et ontslagen heer M. Lewin te Diemen d Ingesteld tegen de beide directeu- n van de V.R.O.N. toegewezen voor een drag van 666,67 plus tien procent ite. Dit bedrag i« de onkostenvergoe- ng van tweederde over de maand no- mber plus de gehele maand decem- r die partijen indertijd waren over- agekomen. Je kantonrechter was van oordeel dat tussen partijen geen arbeidsovereen- mst was gesloten en uit de stukken its over een gezagsverhouding is ge- ijlken. Alleen dat hij als achninistra- wr-organisator werkzaamheden zou ver- phten. !De tegenvordering, die de beide di- ieteuren tegen de heer Lewln hadden ^gediend heeft de kantonrechter even- ms toegewezen. De heer Lewin moet an elk der directeuren 230 betalen, Bamen J 460 plus een rente van vijf roeent. Hij had namelijk van hen 600 m itvangen voor aanschaffing van kan- U» prartikelen, waarvan 140 zou zijn ge ruild. PATERMAN BRENGT 110 VLUCHTELINGEN WEG Dinsdag 19 april 's middags om twee Ir zal de Waterman van de Rotterdam- he Lloyd met ruim 110 vluchtelingen iar Nieuw-Zeeland vertrekken. Een oep arriveert per trein uit Salzburg, en m andere groep uit Rome. De derde oep komt uit Bad Godesberg. Ze zijn komstig uit Oostenrijk, Hongarije, Italië I Zuidslavië. Weer rumoer om Wyler (Van onze correspondent in Bonn) Tegen de in het de vorige week in Den »ag door de ministers Luns en von tentano geparafeerde DuitsNeder- ndse verdrag geregelde grenstrekking j Wyler als gevolg waarvan 23 Uitse burgers in Nederland zullen blij- m wonen, terwijl door de teruggave in West-Duitsland van de gecorrigeerde (bieden circa 1800 Nederlanders plot- Itog in de Bondsrepubliek komen te Onen heeft de sociaal-democratische »ctie dn de Bondsdag protest aangete- bd. Hij eist dat de nieuwe Duits-Ne- lilandse grens bij Wyler opnieuw Ordt geregeld voor het verdrag door I Bondsdag wordt geratificeerd (het- ten een voorwaarde is voor zijn rechts- jldigheid). Reeds na protesten van in- pners van Wyler op het Westduitse Imsterie van buitenlandse zaken in >nn heeft minister von Brentano offi- tel verklaard dat de thans getrokken tens definitief en niet meer voor wij ling vatbaar Is. Ook de socialistische Bctie in de Landdag van Noordrijn- lid—Westfalen in Düsseldorf heeft zich Jen de grensregeling bij Wyler uitge- roken. Nieuwe opzet in Eur. radiounie De Europese Radio Unie (ERU) heeft haar statuten gewijzigd met dien ver stande, dat elk land nu desgewenst twee leden kan afvaardigen. Dit is voor- al van belang voor landen, die er een tweede omroeporganisatie voor televisie op na houden, i.e. dus een „tweede pro gramma" hebben. Voor Nederland, met al zijn verschil lende omroeporganisaties, legt het be sluit geen gewicht in de schaal, want zowel radio als televisie worden door de federatie van omroepverenigingen ver tegenwoordigd en dat is dus in feite één lichaam. Maar voor Engeland gaat het er an ders uitzien. Tot nu toe was de BBC lid en de ITA, die het grote tweede te levisieprogramma (op commerciële basis) verzorgt, was stemloos mede-lid. Nu echter wordt de ITA volwaardig lid van de ERU. Wordt nu in ons of een ander Euro- pees land (Frankrijk en West-Duitsland staan daarvoor op de nominatie) een commercieel tweede televisieprogram ma in het leven geroepen, dan zou de omroeporganisatie welke dat program ma verzorgt dus gewoon lid van de ERU kunnen worden. TELEVISIE VOOR VOLGENDE WEEK Onder voorbehoud van wijzigingen en/ of aanvullingen geven wij U hieronder weer de televisieprogramma's voor vol gende week op Deze gelden dus voor de week van 17 t/m. 23 april. Zondag (Eerste Paasdag): 10 uur NTS- reportage uit de Floriade, 11 uur Euro visie met Paasmis uit Monreale, Sicilië, 12 uur idem reportage uit Rome8 uur NCRV met derde deel van „De Messias" van Handel, 8.35 uur televisiespel „De wachters bij het graf" van P. W. Franse en dagsluiting. Maandag (Tweede Paasdag): 8 uur NTS met telerecording van de opera „Don Giovanni" van Mozart, 10.15 uur gez. pr. Sport in beeld. Dinsdag: 8 uur NTS-joumaal, daarna AVRO met actualiteiten en de film „Een zaak van leven en dood (14 jaar). Woensdag: 5 uur KRO-kinderuitzen- ding en NTS-verrekijker8 uur NTS- joumaal, 8.20 uur VARA met actualitei ten, kunstrubriek en amusementsavnnd met quiz in het Marine-vliegkamp Val kenburg. Donderdag: 8 uur NTS met journaal en weerbericht, 8.20 VPRO met gesprek aan de schrijftafel, het 4e deel van d» film over bosjesmannen en het televisie spel „Niks voor ons" van Ted Willis. Vrijdag: 8 uur NTS-weekoverzicht, 8.30 uur AVRO met politiek overzicht, een documentaire over de luchtmacht en een internationale show uit Scheve- ningen. Zaterdag: 5 uur NCR V-kinderpro gramma, 8 uur NCRV met Eppo Doeve in „de kleine k", Hongaarse muziek en .Scherzo", waarna dagsluiting. Stuurlieden op etherschip Enkele dagbladen hebben zich ernstig beziggehouden met een beschouwing over de vraag, welke status de heer G. Sluizer, onlangs benoemd tot secre taris van de federatie van omroepver- enigingene nu eigenlijk voert. Zij zeggen dat er „ln departements kringen wordt gevreesd dat hij in feite Is aangesteld om stelUng te nemen tegen centralisatie ln de radio en voor al tegen coördinatie ln de televisie". Qp deze wijze zou men die heer Sluizer moeten zien aLs tegenspeler van die van overheidswege benoemde NTS-voorzit ter de heer A E. Schüttenfbelm. Men laat duidelijk doorschemeren, dal de NTS-programrrea's, wel 40 pot vam d« televisiezendtijd vuULendie. toch voor een groot deel door omiroepfumc tionarissen worden geproduoeeird en dat ook de omroepverend'giinigen in laatste instan tie beslissen, wat er van de Eurovisie- aafljbieddmgen zaïl wordlen geaccepteerd. Wanneer er sprake Is van „de om roepverenigingen" sluit men de VPRO er met name buiten, „omdat deze ai- tijd vóór een nationale omroep ds ge- Wij hebben in Hilversum geïnfor meerd naar de reactie van de vier grote omroepverenigingen op deze eensluiden de artikelen in de bedoelde bladen. Het antwoord luidde, dat de federatie een secretaris nodig had en dat .men hoogst verbaasd Is. dat sommige méhscn dit als een soort schaakspel menen te moeten zien. De federatie is een sinds lang bestaand lichaam dat door de be noeming van een secretaris niet andere gaat functioneren dan tot nu toe het ge val Is. „Zij niet, wij wel!" De Nationale Proginaimmaoommdssie had de schrijver A. D. HMdiebrand op dracht gegeven tot het schrijven vhm een jeugdihoorspel voor udtoenddng op Bevrijdingsdag, 5 mei aa. Maar toen het werd Ingeleverd weid het niet goed bevonden. De regisseurs die het lazer, achtten bet te militaris tisch van toon en niet geschokt voor een jeugduitzending. Ear het aan de schrijver weid ge retourneerd nam die NCRV het over. Zij zal dit spel, dat handelt over Lei den's ontzet, wél voor de microfoon brengen. 9^T v*navond 9 Televisie krijgen we, na het NTS- journaal, van de NCRV in een geva rieerd programma dat om 8.20 uur be gint met de muziekrubriek „Pas ge perst". Om 8.50 uur de derde film over het Heilige Land, om 9.35 de kunstru briek waarin ojn. is opgenomen een film van sculpturen en schilderijen die betrekking hebben op het lijden van Christus en om 10 uur dagsluiting in het Rotterdamse Herv. internaat voor schipperskinderen. Met de 5e en laatste Passiestonde uit Haarlem, waarin ds. D. ter Steege' voorgaat, opent het NCRV-programma om 8 uur. Om 8.40 dirigeert Maurits van den Berg het Radio Filharmo nisch Orkest, dat werken van Handel en Sibelius alsmede liederen van Brahms (soliste Tony Jaanus, alt) ten gehore brengt. Geestelijke liederen hoort U tussen 9.35 en 10.05 uur, waar na U kunt luisteren naar het New Yorks Filharmonisch orkest dat oJ.v. Leonard Bernstein de „Londense sym fonie" van Haydn uitvoert. 9 Opnamen van een Duits operettecon cert met koor, orkest en solisten on der leiding van Franz Marszalek kunt U tussen 8.10 en 8.45 uur beluisteren in het VARA-programma. Direct daar na begint het hoorspel „Tussen twee dagen" van F. C. Siebeck, dat het ras senvraagstuk aanroert. Later op de avond nog wat amusementsmuziek, commentaar en nieuws. Tips uit het buitenland Hebt U belangstelling voor de nieuw, ste opnamen op grammofoonplaten van meesterwerken der muziek, luis tert U dan tussen 8.45 en 9.30 uur naar Brussel Vlaams op 324 m. Voor een Engelse uitvoering van Bach's Mattheus Passion kunt U tus sen 8.30 en 11.45 uur afstemmen op de BBC-zender 434 m. Ralph Vaughan Williams dirigeert hot Festival koor en orkest en solisten. Programma voor morgen DONDERDAG 14 AURIL 1960 Hilversum 1, 402 m. 746 kc/s. KRO: 70o Nws 7.15 Gram 730 V d jeugd 7 40 Gram 7.45 Morgengebed en overweging 8 00 Nws 8.Is Gram 9 00 Godwl uitiz 9 35 Waterst 9 40 V d jeugd NCRV: 10 00 Gram 10-30 Morgendiemt KRO: 11.00 V d rieken 11 45 Gewijde muz 12 0o Middag klok-noodklok 121*5 Gram 12.25 V d boe ren 12 35 Land- en tulrrbouwmeded 12.38 Gram 12 50 Act 13 00 Nws 13-15 Vijftien jaar geleden, praatje 13 20 Lichte muz 13 40 Amus muz. NCRV: 14 00 Gram 1430 Avondrust, hoorspel 15 05 Gram 15-35 Or gelspel 16.00 Verkenningen in de bijbel 16 20 Klavecimbel-recital 18.50 Gram 1,7.00 V d jeugd 17 30 Gram L7.40 Beurefber 117.43 18 0o Nws 18.13 Pollt praatje j« 25 Gram 18 30 Mattheus-'Passion (ln de pauze: Me ditatie) 22.30 Nws 22 40 Raddokrant 23,00 Periodieken-parade 23 10 Gram 23 3534 00 Nws Hilversum II, 298 m. 1007 kc^s. AVRO: 7 Oo Nws 7 10 Gym 7 23 Gram VPRO: 7 50 Dagopening AVRO: 8 00 Nws 8 15 Gram 9 00 Gym v d vrouw 910 De Groenteman 9-15 Gram 9 4o Morgenwijding 10 00 Gr aim 10 50 V d kleuters 11.00 V d vrouw 11 15 Kameroric 12 Oo Orgel cn trompet 12 30 Land- en tuimbouwmeded 12 33 Zang en pianospel 12 50 Uit het bedrijfsleven, praatje 13 00 Nws 1315 Meded of gram 13 20 De Zaaiers 13 53 Beurstoer 14 Oo Ka- me rmua: 14 30 V d vrouw 14.43 Gram 15 00 Zoals bij het reL doc pro gr 15 30 Gram 15 45 Gram 16 0© Van vier tot vijf 17 00 Gram 1,7.15 V d Jeugd 17 45 Lichte 18 00 Nws 18 15 Gram 18 3o Stereofond- •che ultz: Matthflus Passion (In de pau ze: 20 10—20 20 In het Evangelie heeft het leed verlossende kracht meditatie! 22 15 Gram 22 30 Nws. beursber en SOS- ber 22 40 Journ 23 00 Sportavt 23 10 Me- tropole-ork en sol 23 5524 00 Nws. Tclevisleprocr. NTS: 20 00 Journ en wee rove rz VARA: 20 20 De wereld van vandaag, lezing 20.30 Rep training van onze nationale topatleten 2100 Vuile Handen. TV-apel- MWENE DITO, MAART De wegen in Kongo zijn slecht en o zo lang. Ontelbaar zijn de negerdorpen, die ik passeer, ontelbaar de rijen tot leven gekomen, ebben houten figuren. Op de roestbruine, hier en daar zelfs rode aarde heeft zich een tropische regen uitgestort en een vettige brij spuit me tershoog vanonder de auto op. Mannen, vrou wen en kinderen springen opzij, de dichte, groene savanna in, die de piste aan heide zijden bedreigt Sommigen steken ten groet de hand op, waarvan de blanke palm wel sterk met de rest van de huidskleur contras teert. Anderen schreeuwen en lachen wat en laten parelwitte tanden zien, die nochtans nooit zijn gepoetst Weer anderen ballen woe dend de vuist Ik kan het begrijpen de weg Ik verzoek hem wat plaaHes In z'n dorp te mogen maken. Het is vrii donker in de schamel ge meubileerde hut, maar toch zie ik aan z'n gezicht, dat hii er niet bijter hannig op is. Schoorvoe tend s*emt hii er ten s'oMe mee in, op voorwaarde dat hij me vergezelt om te kijken wat ik knip. Hij introduceert me bij een broer van hem, die honderd meter verder een ruime hut bewoont. Diens vrouw is met het kneden van maniokdeeg bezig en achter op het erf staat een uitgehold stuk boomstam met een vijzel waarmee ze de harde, witte wortels verbrokkeld heeft. Twee Als u een sigaar neemt zo zondags bijvoorbeeld bij een kopje koffie, in die gezellige huiselijke sfeer, dan hebt u recht op de volle en toch zachte smaak en geur waarvoor u juist een sigiir neemt. Voot die momenten maakte Ritmeester de Fiat, de sigaar voor de ware sigarenroker. Ontdek 't. FIAT 27 ct En zoekt u voor uzelf voor 'n ander moment - of voor vrien den die u op bezoek krijgt - een iets lichter rookgenot neem dan de vernieuwde Ritmeester ARISTON. 27 ct FIAT S stuks 1,31 jongens worden met veel geschreeuw een geurige boom ingestuurd. Ze moeten voor mij mandarijnen pluk ken. waarvan de schil gepolijst lijkt en groener is dan de groenste verf Als m'n gastheer mij de vruchten aanbiedt, betaal ik hem twintig frank. Met beide handen pakt hij het bankbiljet aan, waarbij hij het hoofd diep naar voren buigt. Veel te veel, ik weet het vijf frank is al vorste lijk betaald. Maar ik heb geen klein geld op zak en ik móet iets terug doen om hem niet te beledigen. Ik wijs op een kleine, opengewerkte hut, die er als een hondehok uitziet en vraag naar de betekenis ervan. „We eren hier de nagedachtenis van onze gestorven voorvaderen" zegt Lomba. „Eigenlijk is het een graf, waarin we nooit vergeten ral len voedsel te plaatsen...." Ik neem afscheid en als ik !n de met modder bedekte wagen verder rijd, word ik hartelijk door de dorps jeugd nagewuifd, terwijl me alle mogelijke wensen worden toege schreeuwd. Vriendelijk zijn deze mensen, heel wat vriendelijker dan de Baloeba's, die ik in Mwene Ditu ontmoet, als de auto niet meer starten wil en opgeduwd moet worden. Tientallen jonge kerels komen voorbij, maar geen van hen gaat op het gesmeek van Antoine in even wat kracht bn te zetten. Ten slotte zijn het drie Belgen in een tegemoetkomende wa gen. die de helpende hand moeten bieden. BANDEN B aio eb a-kinderen in het vlak bij Bakwanga gelegen dorp Tsjipia. „Onbegrijpelijk", zegt een van hen. „Een jaar geleden zou dit be slist met gebeurd zijn. Een Europeaan, die in deze streek met panne stond, kon er altijd van op aan door omwonenenden of voor bijgangers geholpen te worden Laten we maar zeggen, dat het door het naderende uur van de onafhankelijkheid komt.Veel is er al veranderd en zonder twijfel bergt de toekomst nog meer ver anderingen in de schoot

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1960 | | pagina 7