Jlieutue £diisrtje ÖToitranl
Burger kritiseert zenden van
„Doorman" naar Nw.-Guinea
n
Regering is de toestand
Zuid-Afrika meester
in
Gebeurtenissen in Afrika
maakten veel indruk
PREMIER CHROESJTSJEF
IS HET REIZEN MOE
Rood-China: nu ook in de
steden communes
Leger bewaakt
Johannesburg
en Kaapstad
Leningen aan
Kongo
DONDERDAG 31 MAART 1960
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie, Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling TeL 31441
ABONNEMENTEN 7,50 per kwartaal;
2,55 per maand; ƒ0.59 per week
Veertigste jaargang no. 11834
Directie: F. D1EMEB
Hoofdredacteur: Dr. E
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantoasticfi is gbebleoen
oign bert ia teghcnspoct"
Arena met
JOSEPH IN DOTHAN
Zie pagina 6.
Bakkers verkopen
BROODBONNEN
Zie pagina 5
Morgen HOGERE HEREN
Zie pagina 11
Kamer vraagt spoed met zelfbeschikking
Op
Karei Doorman
naar N.-Guinea
Hr. Ms. vliegkampschip Karei Doorman
zal vergezeld van twee onderzeeboot
jagers eind mei een reis naar het Verre
Oosten maken. De bedoeling is dat men
ock voor vlagvertoon naar Nederlands
Nieuw-Guinea gaat. Midden december
zullen de schepen weer terug kunnen
zijn. Er is nog geen beslissing genomen
over de landen die men onderweg zal
5 mei verlof
in bouwbedrijf
(Van onze sooïaaJ-eoonormdche redactie.)
De bedrijfsraad voor het bouwbedrijf
heeft besloten 5 mei aanstaande (natio
nale feestdag tier herdenking van de be
vrijding) aan te wijzen als verplichte ver
lofdag. Slechts op grond van bedrijfs-
technische overwegingen kan aan werk
gevers voor een of meer bij hen dn diienst
zijnde bouwvakarbeiders toestemming
worden verleend om van dit besluit af te
wijken. Maar dan moet een daartoe strek
kend verzoek bij de bedrijfsraad worden
ingediend.
Kind onder tractor. -, Gistermiddag is
in Holte, gem. Onstwedde de tweejarige
Grietje de Vries spelenderwijs onder een
tractor met aanhangwagen geraakt. Het
kindje was op slag dood.
(Van onze parlementsredactie.)
TAE SOCIALISTISCHE fractieleider, mr. J. A. W. Burger, heeft gister-
avond heet van de naald in de Tweede Kamer scherp-kritische vragen
gesteld over het zenden van het vliegdekschip Karei Doorman naar Nieuw-
Guinea. Er is altijd nog zoiets als een afspraak dat dienstplichtigen niet
naar Nieuw-Guinea zullen worden gezonden alvorens daarover met het
parlement overleg is gepleegd, zei de heer Burger. Belangrijker is dat het
zenden van de Karei Doorman, ook al is dit zogenaamd voor vlagvertoon,
niet zonder politieke gevolgen kan blijven. De heer Burger vroeg zich af
of het kabinet zich dit had gerealiseerd.
De socialistische fractieleider zei
altijd te hebben gehoord dat de
Karei Doorman niet voor het gebied
van Nieuw-Guinea geschikt is. Bo
vendien was hij van mening dat het
schip onmisbaar is voor het vervul
len van onze Navo-verplichtingen.
Het zoif op zijn plaats zijn geweest
indien het kabinet over deze kwestie in
de Kamer een verklaring had afgelegd,
vond de heer Burger. Hij waarschuwde
minister Toxopeus (binnenlandse zaken)
dat hij deze zaak volgende week dinsdag
bij de voorzetting van het Nieuw-Guinea-
debat niet op formele gronden kan om
zeilen. Ik vind deze zaak buitengewoon
belangrijk, aldus de socialistische frac
tievoorzitter.
Kan ik hier tapgesprek afwachten
T/~ ORT voordat radio Moskou gisteravond wereldkundig maakte dat
XV. Frankrijk gereed is voor een tweede atoomproef, zei Sowjet-premier
Nikita Chroesjtsjef, op weg van Rijssel naar Rouaan: „Het zou goed zijn,
indien niemand meer bommen tot ontploffing bracht de V.S., Engeland
en Rusland niet, maar ook Frankrijk niet."
De Russische premier zei dit dn de trein
die hem wegvoerde uit Rijssel, waar de
vermoeide (hij gaf het later zelf toe)
staatsman in een stevig tempo werd rond
geleid door de textielfabrieken van Mar
cel Boussac, één der rijkste mannen ter
wereld.
Voor jle topconferentie tussen Oost eu
West zal Chroesjtsjef, die gisteren op
eigen verzoek wat langer kon slapen,
geen andere grote reizen meer maken.
Hij zei: „Ik vraag me af of ik niet in
Frankrijk zal kunnen blijven tot de top-
besprekingen beginnen- Zon ik niet veel
beter een klein hoekje opzoeken en rustig
het begin van de conferentie afwachten?''
Het westelijk ontwapeningsplan werd
200.000 daklozen
in Brazilië
door heit Russische staatshoofd afgekeurd:
,Deze plannen hebben niets gemeen met
die welke ik in september 1959 ontvouwd
heb".
Beter vindt de Rus de vooruitzichten
een stopzetting van de kernproeven,
tenminste, als de V-S. en Engeland hun
eigen voorstellen aanvaarden, want onze
oorstellen zijn de hunne".
Terwijl de trein, waarin Chroesjtsjef
zijn onverwachte persconferentie hield,
Rouaan naderde, werd in Parijs meege
deeld, dat een gepensioneerd sergeant,
Jean Jacques Delmas is gearresteerd. De
ex-militair kwam met een voorraadje
handgranaten naar de lichtstad om
aldus de politie een aanslag op de hoge
gast uit Rusland te plegen. Een uitgewerkt
plan voor de aanslag zou Delmas bij zich
hebben gehad.
In "Wenen deelde de Oostenrijkse minis-
:r van buitenlandse zaken. dr. Bruno
Kreisky, mee dat premier Chroesjtsjef
het einde van het jaar een officieel
bezoek aan Oostenrijk zal brengen.
De overstromingen in het noordoosten
van Brazilië h ebben ruim 200.000 me
dakloos gemaakt en nog steeds wordt uit
het betrokken gebied zware regenval ge-
Volgens sommige berichten zou het
ter talrijke lijken meevoeren. In de staat
Piaui staan 18 plaatsen onder water. Ook
de staten Pernambuco, Alagoas en Parai-
ba zijn getroffen. In de staat Tio Grande
do Norte zijn ruim 250 irrigatiedammen
vernield.
Duizenden mensen die hun toevlucht op
heuvels hebben gezocht, worden bedreigd
door gifslangen en piranha's, kleine vlees-
De beriohten over het aantal slachtof
fers lopen sterk uiteen, maar het blijkt dat
de hoge cijfers die gisteren werden ge
publiceerd onjuist zijn.
Meisje onder auto. Gistermiddag om
streeks half drie is de vierjarige Angelica
Fraks in Deventer bij het spelen tegen
een veegauto van de reinigingsdienst ge
lopen. Zij was op slag dood.
Advertentie
i Hebt u soms fl. 120.-over?
Dm kunt u nu voor dat lage bedrag een
perfect costuura kopen ia de befaamde spe
ciale aanbiedingserie van de Faam:
TOP-VOORDEEL NR. 3
slechts één week:
HERENCOSTUUM
120,-
HOOGSTRAAT-LEIDEN
Mevrouw mr. J. M StoffelsVan
Haaften (lib.) verklaarde dat zij het
zenden van de Karei Doorman
Nieuw-Guinea „een bijzonder goede
beslissing" van het kabinet vindt. De
heer G. Kieft (a.r.) had slechts
dere inlichtingen over de zaak ge
vraagd.
Van nagenoeg alle kanten was in
debat op een snellere ontwikkeling
Nederlands Nieuw-Guinea naar zelfbe
schikking (de vrije keuze der bevolking
over de toekomstige status van het ge
bied) aangedrongen. Dr. J. A. H.
Bruins Slot (a.r.) sloot zioh in dit op
zicht aan bij wat zijn fractiegenoot
B. W. Biesheuvel onlangs reeds bij het
debat over de begroting van buitenland
se zaken had verklaard.
Vooral de gebeurtenissen in de Kongo
en in Zuid-Afrika bleken op verschil
lende sprekers veel indruk te hebben
gemaakt. „Wij kunnen de ontwikkeling
in Nieuw-Guinea niet los zien van
elders, met name in Afrika, gebeurt,
omdat ook de Papoea's die ontwikkeling
niet los van deze gebeurtenissen zien",
zei de heer Bruins Slot. Zelfbeschikking
is geen kwesties van generaties mei
zelfs niet van tientallen jaren. Het
niet verstandig zijn een termijn te
men, inaar wij moeten die termijn wel
in ons hoofd hebben.
Met naime voor he-t onderwijs moet
Nederland veel geld over hebben. Eeu
wenlang hebben wij aan kolo-niën ver
diend, laten wij nu onze ko-lo-niale ge
schiedenis afsluiten met een evolutie
waarin wij geen lusten, maar alleen 1:
Macmillan: 1960
beslissend
jaar.
De Britse premier Macmillan heeft gis
teren voor de commissie van buitenland
se betrekkingen van de Amerikaanse
Senaat verklaard, dat 1960 mogelijk
beslissend jaar in de geschiedenis
zijn.
Hij zei, dat de ontwikkeling van
wapens de twee grote machten tot
punt gebracht heeft, waarop weder
zijdse belangen overeenkomsten ten ge
volge kunnen hebben om de spanni;
tussen Oost en West te vermindere
Macmillan liet doorschemeren dat Rus
land even gealarmeerd is als Amerika ei
Engeland over het vooruitzicht dat di
kernwapens zich verspreiden naar an
dere landen. „Elke partij heeft er groot
belang bij te trachten het verbreiden
van deze wapens te beperken", aldus de
Britse premier, die inmiddels is terug
gekeerd naar Londen.
Binnen 10 jaar Engeland voorbij...
Communistisch China is op grote
schaal begonnen met de vor
ming van volkscommunes in de ste
den, zo heeft vice-premier Li Foe-
Tsjoen gisteren op de opendngszit-
ting van het Nationale volkscongres,
het parlement, te Peking verklaard,
t was dc eerste officiële mededeling,
nen het communestelsel weer is gaan
toepassen in de steden. In 1958 was men
hier voor het eerst mee begonnen, tege
lijk met de vorming van communes ten
plattelande, maar men had dit experi
ment in de steden tegen het einde van
dat jaar gestaakt als gevolg van onvoor
ziene moeilijkheden en verzet van hen
die onder invloed stonden van de bur
gerlijke ideologie".
Op de bijeenkomst die door 2.000 afge-
jardigden. onder wie partijleider Mao
Tse-Toeng, president Lioe Sjao-Tsji en
premier Tsjoe En-Lai, werd bijgewoond,
gaven vice-premier Li Foe-Tsjoen en de
minister van financiën Li Hsien-Nien een
overzicht van de resultaten over 1959 en
de plannen voor 1960. Beide prezen de
communes en zij waren van oordeel, dat
met behulo van dit stelsel China Enge
land binnen tien jaar op het gebied van
de industriële produktie voorbii kan stre-
Minister Li Hsien-Nien deelde mee, dat
de inkomsten en uitgaven in het vorige
jaar de ramingen hebben overtroffen en
dat een batig saldo van 1.390 miljoen
joean (ruim 2 miljard gulden) werd ge
boekt. Voor dit jaar staat een gemiddelde
loonsverhoging voor de arbeiders var
pro«ent op het program, waardoor
lonen in totaal 3,7 miljard gulden i
zal worden uitbetaald. Op het gebied der
sociale voorzieningen zal de staat dit jaar
tien procent meer uitgeven dan in
De hulp aan andere landen zal mi
procent tot in totaal 700 miljoen gulden,
of 0.7 procent van de totale uitgaven,
nemen. Voor defensie zal, evenals vorig
jaar, ongeveer 8,35 miljard gulden
den besteed.
ten dragen, aldus de heer Bruins Slot.
De a.r. fractieleider wilde niet pleiten
voor een beleid dat ten doel heeft Nieuw-
Guinea met Nederland verbonden te
doen blijven. Wel zou hij het waarderen
indien dit laatste het geval kon zijn.
Stoot vooruit
Mevrouw Stoffels-Van Haaften (lib.)
wenste, evenals de woordvoerders van
de K.V.P., de A.R.P. en de CJLU. en in
tegenstelling tot die van de P.v.d.A..
geen termijn voor de zelfbeschikking van
Nieuw-Guinea vast te stellen. Deson
danks verklaarde zij dat de regering
een pJan moet opstellen om van Nieuw-
Guinea binnen tien tot vijftien jaar een
gedemocratiseeide samenleving te ma
ken. De regering moet die democratise
ring, waaraan de kabinebten-Drees te
weinig hebben gedaan, een forse 6toot
vooruit geven.
(Zie vervolg op pagina 11»
Premier Verwoerd in parlement:
Gisteravond iaat zün leger
auto's Johannesburg binnenge
reden. De Zuidafrikaanse regering
was bevreesd dat vandaag duizenden
Afrikanen naar de gevangenis van
Johannesburg zouden optrekken,
om, evenals dat gisteren in Kaapstad
gebeurde, de vrijlating van hun ge
vangen leiders te eisen. De mars
naar Kaapstad is zonder bloedver
gieten tot stilstand gekomen.
Premier Verwoerd', die gisteren na af
kondiging van de noodtoestand ook de
mobilisatie van een deel der burger
wacht gelastte, heeft gisteravond in het
parlement meegedeeld, dat de overheid
overal de toestand in de hand heeft Of
ficieel werd medegedeeld, dat 234 perso-
zijn gearresteerd In enkele plaatsen
moesten gearresteerden op last van hoge
gerechtshoven, weer op vrije voeten
worden gesteld, omdat de orders inzake
afkondiging van de noodtoestand hier te
waren binnengekomen Later werden
zij opnieuw in hechtenis genomen
Hoewel de politie van Kaapstad er
gisteren door schieten boven de hoofden
der Afrikanen en charges met gummi
knuppels en traangasbommen in slaagde,
de dreigende menigte van naar schatting
30-000 Afrikanen terug te drijven, kon zij
niet verhinderen, dat groepen Afrikanen,
hun nederzettingen teruggekeerd,
overheidsgebouwen e.d. in brand staken.
De Afrikanen pogen thans een algemene
•erkstaking op te zetten, om het econo
misch verkeer van de Unie te ont
wrichten.
In alle belangrijke steden van de Unie
de noodtoestand duidelijk waarneem
baar. Militairen met machinegeweren
hebben zich in Kaapstad voor het parle
mentsgebouw opgesteld en pantserwa
gens bewaken de straten in de omgeving.
Premier Verwoerd heeft het parlement
medegedeeld, dat hij niet zal aarzelen de
strijdkrachten om daadwerkelijke hulp
te verzoeken, indien dit nodig is om
i orde in het land te handhaven.
De noodtoestand geldt voor 80 vai
De Spartaan Verhoeven maakt
met een elegante duik het eer
ste doelpunt voor zijn ploeg
tijdens de gisteravond in Lon
den gespeelde voetbalwedstrijd
tegen Glasgow Rangers in de
kwartfinale om de Europa
beker. Het werd echter 32
voor de Schotten
Verslag zae pagina 7.
300 districten in Zuid-Afrika. Van de
burgerwacht zijn 18 eenheden gemobili
seerd. De rest is in staat van paraathei
gebracht.
In Waterkloof, een nederzetting van
Afrikanen op circa 15 km van Kaap
stad, braken gistermiddag nog onge
regeldheden uit. De politie voerde
charges uit met de gummistok tegen
een grote groep Afrikanen, die het
politiecordon wilden doorbreken.
Twee Afrikanen raakten gewond. Te
zelfdertijd werd op het plein van
Sharpevillc een rouwdienst gehouden
voor de 34 Afrikanen, die op 21
maart in deze. stad om het leven
kwamen.
Het verraadproces in Pretoria onder
vond gisteren moeilijkheden door de
restaties. De rechter gaf op verzoek
de verdediging op>dracht onmiddellijk de
gevangen negerleider Loethoeli voo
geleiden.
De verdediger Kentridge deelde mee
er verontrustende berichten waren ont
vangen over de behandeling die Loe
thoeli van de politie heeft ondervonden.
Hij zou twee keer op het hoofd en in het
gezicht zijn geslagen. Na een schorsing
van twintig minuten werd Loethoeli bin
nengebracht. De verdediger wees erop,
dat de negerleider, ofschoon niet ernstig
geraakt, toch niet fit genoeg was om
getuigenis af te leggen. Aangezien vele
beklaagden er niet waren, vroeg hij het
verhoor van getuigen tot vandaag uit te
stellen.
De rooms-katholieke aartsbisschop van
Durban, Hurley, heeft in een interview,
toegestaan aan de Catholic Herald, voor
speld', dat een kettingreactie van uitbar
stingen in Zuid-Afrika zal volgen, waar-'
voor een politiemacht van de Verenigde
Naties nodig zal zijn om ze tegen te gaan.
President Eisenhower heeft giste
ren op zijn wekelijkse persconferen
tie, zijn leedwezen uitgesproken over
het gewelddadige karakter van het
rassengesrhil In Zuld-Afrik3. De pre
sident wees er nadrukkelijk op, dat
het probleem in Zuid-Afrika bijzon
der netelig is en een grote mate van
begrip vergt. HU wenste zich te ont
houden van commentaar, dat verder
zou gaan dan minister Herter vorige
week heeft verklaard, namelijk, dat
Amerika dc botsingen en het verlies
aan mensenlevens betreurt.
De afkondiging van de noodtoestand in
Zuid-Afrika had gisteren een scherpe
koersdaling voor Zuidafrikaanse v.
den op de effectenbeurs te Londen tot
gevolg.
Veiligheidsraad: ook Amerika
onthield zich van stemming
De Veiligheidsraad is vandaag om 12
uur Ned. tijd weer bijeengekomen om de
rassenkwestie in Zuid-Afrika verder te
bespreken. Gisteren heeft de vertegen
woordiger van Zuid-Afrika. Brand Fourie.
krachtig geprotesteerd tegen behandeling
van de kwestie, die naar zijn mening een
schending van het handvest betekent.
De V.N. moeten de eerbied voor de m>
senrechten bevorderen, maar zij mogen
niet als een bovennationaal lichaam
treden, aldus Fourie. Nu de Veiligheids
raad de kwestie toch op de agenda had
geplaatst, achtte de Zuidafrikaanse dele
gatie zich gedwongen, de vergadering
verlaten en haar regering om verdere
instructies te vragen. Hij merkte op dat
de regering van Zuid-Afrika de plicht
heeft, orde in het land te handhaven, ook
al »moet dit met geweld gebeuren.
De Amerikaan Lodge zei dat bespreking
van de kwestie nog geen inmenging in de
binnenlandse aangelegenheden betekent.
Tevoren had hij als voorzitter de verte
genwoordigers van Zuid-Afrika. India.
Etiopie. Ghana. Pakistan. Guinea en Li
beria uitgenodigd, ook aan de conferentie,
tafel plaats te nemen.
De vertegenwoordigers van deze Afro-
Aziatische landen spraken hun vei
waardiging uit over de rassenpolitiek
Zuid-Afrika.
De Britse en Franse afgevaardigden
stelden dat hun regeringen, hoewel zij
geen bezwaar hebben tegen behandeling
van de kwestie, van oordeel zijn dat
in het handvest de V.N. machtigt, zich te
bemoeien met zaken die binnen de juris
dictie van een bepaalde staat vallen. De
Russische afgevaardigde achtte de Veilig
heidsraad volkomen bevoegd.
Met zes tegen nul stemmen en onthou
dingen van Engeland, Frankrijk, de V.S.
Argentinië en Ecuador werd een motie
van Tunesië afgewezen, waarin de voor
zitter van de raad werd verzocht de Zuid
afrikaanse afgevaardigde duidelijk te la
ten verklaren of zijn regering al dan niet
bereid is om met de raad samen te wer
ken en aau het verdere debat deel te
Voor Chessman nu
geen uitstel
CaTyl Chessman heeft gisteren een
nieuwe poging om aan executie op 2 mei
te ontkomen verloren. Opperrechter
Martinelli heeft een verzoek om een
bevelschrift uit te vaardigen om de ge
vangene voor verhoor voor te geleiden
verworpen en eveneens geweigerd de
executie uit te stellen.
Generaal Clialle volgt
generaal Valluy op
Het Franse kabinet heeft gisteren ge
neraal Maurice Challe, de opperbevel
hebber in Algerije, aangewezen als op
volger van generaal Valluy, die aan het
hoofd staat van de NAVÓ-strijdkrachten
in Midden-Europa. Valluy gaat met pen-
Challe wordt in Algerije opgevolgd
door generaal Jean Crepin, die het bevel
voert in het gebied van Algiers.
Honderden schoolkinderen verwel
komden gistermiddag prinses Irene
b(j de ingang van de Keukenhof, waar
zij werd begroet door burgemeester
De Graaf, voorzitter van de Keuken
hof. Met hem wandelde de prinses
naar de warme tulpenkas, waar zU het
elfde jaar van deze over de gehele
wereld beroemde bloementuin open
de door het zelf kiezen van een boe
ket verschillende tulpen. De prinses
koos onde- meer de Koningin van
Scheba, Dover en Aladin. Nog maar
nauwelijks was de prinses vertrok
ken, of de eerste bezoekers meldden
zich aan de poort. Op de eerste dag
telde men iets meer dan honderd
bezoekers
Foto; N. van dar Horst
Ook Nederlandse
banken
De Wereldbank heeft gisteren drie
leningen aan de Belgische Kongo ver
strekt ter waarde van 40 miljoen dol
lar of 152 miljoen gulden. Een lening
heeft ten doel de Afrikaanse land
bouw te verbeteren, de produktiviteit
der landbouwbedrijven te verhogen en
de voortbrenging van landbouw en
veestapel te vergroten. De twee an
dere dienen ter verbetering van het
Twee leningen, van 26,6 miljoen en
106,4 min. gulden worden verstrekt aan
de regering van de Kongo, en een derde
van 19 min. aan Office dTSxploitation
des Transports Coloniaux (Otraco), welke
een spoorwegnet en een rivierdienst ex
ploiteert. De drie leningen zijlt gewaar-
borgd door de Belgische regering en de
lening aan de Otraco bovendien door
Belgisch Kongo.
Tien banken -nemen deel voor totaal
f 21.736.000, af 4e lossen tussen 1 april
1962 en 1 april 1972. Het zijn de Neder-
landsche Handelmij.. de Twentsche Bank,
Chase Manhattan Bank, Kredietbank te
Brussel, Banque d'Investissements Privés
te Genève, Société Financière de Trans
ports et 'd 'Enterprises Indust-rielles te
Brussel, Central Natdonal Bank of Cleve
land, I. D. Herstart, K.G.AA. te Keulem
en Compagnie Generale d'Enterpnses
Electriques et I-ndustrielles te Brussel.
Enkele opklaringen
De Bilt verwacht tot mor-
genavond
Af en toe opklaringen en
op enkele plaatsen een regen
bui. Vannacht en morgen
ochtend op vele plaatsen
mist. Dezelfde temperaturen
als gisteren of iets hogere.
Zwakke wind in hoofdzaak
uit Oostelijke richtingen.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
Vrijdag 1 april
Zon op 6.16, onder 19.13 uu
i.05, onder uur. 4 april e
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
ÏX in 0
D- Helder
Ypenburg
Eeide
De Bilt
Twente
Eindh
Zd-Limto
Helsinki
Stockh.
Oslo
Kopcnh.
Madrid
h bew
windstil
windstil
windstil
windsti:
windsti!
windstil