Jlieutue £diisrtje ÖToitranl Burger kritiseert zenden van „Doorman" naar Nw.-Guinea n Regering is de toestand Zuid-Afrika meester in Gebeurtenissen in Afrika maakten veel indruk PREMIER CHROESJTSJEF IS HET REIZEN MOE Rood-China: nu ook in de steden communes Leger bewaakt Johannesburg en Kaapstad Leningen aan Kongo DONDERDAG 31 MAART 1960 BUREAUS: Steenstraat 37 Directie, Redactie, Abonnementen- en Advertentie-afdeling TeL 31441 ABONNEMENTEN 7,50 per kwartaal; 2,55 per maand; ƒ0.59 per week Veertigste jaargang no. 11834 Directie: F. D1EMEB Hoofdredacteur: Dr. E CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken „Stantoasticfi is gbebleoen oign bert ia teghcnspoct" Arena met JOSEPH IN DOTHAN Zie pagina 6. Bakkers verkopen BROODBONNEN Zie pagina 5 Morgen HOGERE HEREN Zie pagina 11 Kamer vraagt spoed met zelfbeschikking Op Karei Doorman naar N.-Guinea Hr. Ms. vliegkampschip Karei Doorman zal vergezeld van twee onderzeeboot jagers eind mei een reis naar het Verre Oosten maken. De bedoeling is dat men ock voor vlagvertoon naar Nederlands Nieuw-Guinea gaat. Midden december zullen de schepen weer terug kunnen zijn. Er is nog geen beslissing genomen over de landen die men onderweg zal 5 mei verlof in bouwbedrijf (Van onze sooïaaJ-eoonormdche redactie.) De bedrijfsraad voor het bouwbedrijf heeft besloten 5 mei aanstaande (natio nale feestdag tier herdenking van de be vrijding) aan te wijzen als verplichte ver lofdag. Slechts op grond van bedrijfs- technische overwegingen kan aan werk gevers voor een of meer bij hen dn diienst zijnde bouwvakarbeiders toestemming worden verleend om van dit besluit af te wijken. Maar dan moet een daartoe strek kend verzoek bij de bedrijfsraad worden ingediend. Kind onder tractor. -, Gistermiddag is in Holte, gem. Onstwedde de tweejarige Grietje de Vries spelenderwijs onder een tractor met aanhangwagen geraakt. Het kindje was op slag dood. (Van onze parlementsredactie.) TAE SOCIALISTISCHE fractieleider, mr. J. A. W. Burger, heeft gister- avond heet van de naald in de Tweede Kamer scherp-kritische vragen gesteld over het zenden van het vliegdekschip Karei Doorman naar Nieuw- Guinea. Er is altijd nog zoiets als een afspraak dat dienstplichtigen niet naar Nieuw-Guinea zullen worden gezonden alvorens daarover met het parlement overleg is gepleegd, zei de heer Burger. Belangrijker is dat het zenden van de Karei Doorman, ook al is dit zogenaamd voor vlagvertoon, niet zonder politieke gevolgen kan blijven. De heer Burger vroeg zich af of het kabinet zich dit had gerealiseerd. De socialistische fractieleider zei altijd te hebben gehoord dat de Karei Doorman niet voor het gebied van Nieuw-Guinea geschikt is. Bo vendien was hij van mening dat het schip onmisbaar is voor het vervul len van onze Navo-verplichtingen. Het zoif op zijn plaats zijn geweest indien het kabinet over deze kwestie in de Kamer een verklaring had afgelegd, vond de heer Burger. Hij waarschuwde minister Toxopeus (binnenlandse zaken) dat hij deze zaak volgende week dinsdag bij de voorzetting van het Nieuw-Guinea- debat niet op formele gronden kan om zeilen. Ik vind deze zaak buitengewoon belangrijk, aldus de socialistische frac tievoorzitter. Kan ik hier tapgesprek afwachten T/~ ORT voordat radio Moskou gisteravond wereldkundig maakte dat XV. Frankrijk gereed is voor een tweede atoomproef, zei Sowjet-premier Nikita Chroesjtsjef, op weg van Rijssel naar Rouaan: „Het zou goed zijn, indien niemand meer bommen tot ontploffing bracht de V.S., Engeland en Rusland niet, maar ook Frankrijk niet." De Russische premier zei dit dn de trein die hem wegvoerde uit Rijssel, waar de vermoeide (hij gaf het later zelf toe) staatsman in een stevig tempo werd rond geleid door de textielfabrieken van Mar cel Boussac, één der rijkste mannen ter wereld. Voor jle topconferentie tussen Oost eu West zal Chroesjtsjef, die gisteren op eigen verzoek wat langer kon slapen, geen andere grote reizen meer maken. Hij zei: „Ik vraag me af of ik niet in Frankrijk zal kunnen blijven tot de top- besprekingen beginnen- Zon ik niet veel beter een klein hoekje opzoeken en rustig het begin van de conferentie afwachten?'' Het westelijk ontwapeningsplan werd 200.000 daklozen in Brazilië door heit Russische staatshoofd afgekeurd: ,Deze plannen hebben niets gemeen met die welke ik in september 1959 ontvouwd heb". Beter vindt de Rus de vooruitzichten een stopzetting van de kernproeven, tenminste, als de V-S. en Engeland hun eigen voorstellen aanvaarden, want onze oorstellen zijn de hunne". Terwijl de trein, waarin Chroesjtsjef zijn onverwachte persconferentie hield, Rouaan naderde, werd in Parijs meege deeld, dat een gepensioneerd sergeant, Jean Jacques Delmas is gearresteerd. De ex-militair kwam met een voorraadje handgranaten naar de lichtstad om aldus de politie een aanslag op de hoge gast uit Rusland te plegen. Een uitgewerkt plan voor de aanslag zou Delmas bij zich hebben gehad. In "Wenen deelde de Oostenrijkse minis- :r van buitenlandse zaken. dr. Bruno Kreisky, mee dat premier Chroesjtsjef het einde van het jaar een officieel bezoek aan Oostenrijk zal brengen. De overstromingen in het noordoosten van Brazilië h ebben ruim 200.000 me dakloos gemaakt en nog steeds wordt uit het betrokken gebied zware regenval ge- Volgens sommige berichten zou het ter talrijke lijken meevoeren. In de staat Piaui staan 18 plaatsen onder water. Ook de staten Pernambuco, Alagoas en Parai- ba zijn getroffen. In de staat Tio Grande do Norte zijn ruim 250 irrigatiedammen vernield. Duizenden mensen die hun toevlucht op heuvels hebben gezocht, worden bedreigd door gifslangen en piranha's, kleine vlees- De beriohten over het aantal slachtof fers lopen sterk uiteen, maar het blijkt dat de hoge cijfers die gisteren werden ge publiceerd onjuist zijn. Meisje onder auto. Gistermiddag om streeks half drie is de vierjarige Angelica Fraks in Deventer bij het spelen tegen een veegauto van de reinigingsdienst ge lopen. Zij was op slag dood. Advertentie i Hebt u soms fl. 120.-over? Dm kunt u nu voor dat lage bedrag een perfect costuura kopen ia de befaamde spe ciale aanbiedingserie van de Faam: TOP-VOORDEEL NR. 3 slechts één week: HERENCOSTUUM 120,- HOOGSTRAAT-LEIDEN Mevrouw mr. J. M StoffelsVan Haaften (lib.) verklaarde dat zij het zenden van de Karei Doorman Nieuw-Guinea „een bijzonder goede beslissing" van het kabinet vindt. De heer G. Kieft (a.r.) had slechts dere inlichtingen over de zaak ge vraagd. Van nagenoeg alle kanten was in debat op een snellere ontwikkeling Nederlands Nieuw-Guinea naar zelfbe schikking (de vrije keuze der bevolking over de toekomstige status van het ge bied) aangedrongen. Dr. J. A. H. Bruins Slot (a.r.) sloot zioh in dit op zicht aan bij wat zijn fractiegenoot B. W. Biesheuvel onlangs reeds bij het debat over de begroting van buitenland se zaken had verklaard. Vooral de gebeurtenissen in de Kongo en in Zuid-Afrika bleken op verschil lende sprekers veel indruk te hebben gemaakt. „Wij kunnen de ontwikkeling in Nieuw-Guinea niet los zien van elders, met name in Afrika, gebeurt, omdat ook de Papoea's die ontwikkeling niet los van deze gebeurtenissen zien", zei de heer Bruins Slot. Zelfbeschikking is geen kwesties van generaties mei zelfs niet van tientallen jaren. Het niet verstandig zijn een termijn te men, inaar wij moeten die termijn wel in ons hoofd hebben. Met naime voor he-t onderwijs moet Nederland veel geld over hebben. Eeu wenlang hebben wij aan kolo-niën ver diend, laten wij nu onze ko-lo-niale ge schiedenis afsluiten met een evolutie waarin wij geen lusten, maar alleen 1: Macmillan: 1960 beslissend jaar. De Britse premier Macmillan heeft gis teren voor de commissie van buitenland se betrekkingen van de Amerikaanse Senaat verklaard, dat 1960 mogelijk beslissend jaar in de geschiedenis zijn. Hij zei, dat de ontwikkeling van wapens de twee grote machten tot punt gebracht heeft, waarop weder zijdse belangen overeenkomsten ten ge volge kunnen hebben om de spanni; tussen Oost en West te vermindere Macmillan liet doorschemeren dat Rus land even gealarmeerd is als Amerika ei Engeland over het vooruitzicht dat di kernwapens zich verspreiden naar an dere landen. „Elke partij heeft er groot belang bij te trachten het verbreiden van deze wapens te beperken", aldus de Britse premier, die inmiddels is terug gekeerd naar Londen. Binnen 10 jaar Engeland voorbij... Communistisch China is op grote schaal begonnen met de vor ming van volkscommunes in de ste den, zo heeft vice-premier Li Foe- Tsjoen gisteren op de opendngszit- ting van het Nationale volkscongres, het parlement, te Peking verklaard, t was dc eerste officiële mededeling, nen het communestelsel weer is gaan toepassen in de steden. In 1958 was men hier voor het eerst mee begonnen, tege lijk met de vorming van communes ten plattelande, maar men had dit experi ment in de steden tegen het einde van dat jaar gestaakt als gevolg van onvoor ziene moeilijkheden en verzet van hen die onder invloed stonden van de bur gerlijke ideologie". Op de bijeenkomst die door 2.000 afge- jardigden. onder wie partijleider Mao Tse-Toeng, president Lioe Sjao-Tsji en premier Tsjoe En-Lai, werd bijgewoond, gaven vice-premier Li Foe-Tsjoen en de minister van financiën Li Hsien-Nien een overzicht van de resultaten over 1959 en de plannen voor 1960. Beide prezen de communes en zij waren van oordeel, dat met behulo van dit stelsel China Enge land binnen tien jaar op het gebied van de industriële produktie voorbii kan stre- Minister Li Hsien-Nien deelde mee, dat de inkomsten en uitgaven in het vorige jaar de ramingen hebben overtroffen en dat een batig saldo van 1.390 miljoen joean (ruim 2 miljard gulden) werd ge boekt. Voor dit jaar staat een gemiddelde loonsverhoging voor de arbeiders var pro«ent op het program, waardoor lonen in totaal 3,7 miljard gulden i zal worden uitbetaald. Op het gebied der sociale voorzieningen zal de staat dit jaar tien procent meer uitgeven dan in De hulp aan andere landen zal mi procent tot in totaal 700 miljoen gulden, of 0.7 procent van de totale uitgaven, nemen. Voor defensie zal, evenals vorig jaar, ongeveer 8,35 miljard gulden den besteed. ten dragen, aldus de heer Bruins Slot. De a.r. fractieleider wilde niet pleiten voor een beleid dat ten doel heeft Nieuw- Guinea met Nederland verbonden te doen blijven. Wel zou hij het waarderen indien dit laatste het geval kon zijn. Stoot vooruit Mevrouw Stoffels-Van Haaften (lib.) wenste, evenals de woordvoerders van de K.V.P., de A.R.P. en de CJLU. en in tegenstelling tot die van de P.v.d.A.. geen termijn voor de zelfbeschikking van Nieuw-Guinea vast te stellen. Deson danks verklaarde zij dat de regering een pJan moet opstellen om van Nieuw- Guinea binnen tien tot vijftien jaar een gedemocratiseeide samenleving te ma ken. De regering moet die democratise ring, waaraan de kabinebten-Drees te weinig hebben gedaan, een forse 6toot vooruit geven. (Zie vervolg op pagina 11» Premier Verwoerd in parlement: Gisteravond iaat zün leger auto's Johannesburg binnenge reden. De Zuidafrikaanse regering was bevreesd dat vandaag duizenden Afrikanen naar de gevangenis van Johannesburg zouden optrekken, om, evenals dat gisteren in Kaapstad gebeurde, de vrijlating van hun ge vangen leiders te eisen. De mars naar Kaapstad is zonder bloedver gieten tot stilstand gekomen. Premier Verwoerd', die gisteren na af kondiging van de noodtoestand ook de mobilisatie van een deel der burger wacht gelastte, heeft gisteravond in het parlement meegedeeld, dat de overheid overal de toestand in de hand heeft Of ficieel werd medegedeeld, dat 234 perso- zijn gearresteerd In enkele plaatsen moesten gearresteerden op last van hoge gerechtshoven, weer op vrije voeten worden gesteld, omdat de orders inzake afkondiging van de noodtoestand hier te waren binnengekomen Later werden zij opnieuw in hechtenis genomen Hoewel de politie van Kaapstad er gisteren door schieten boven de hoofden der Afrikanen en charges met gummi knuppels en traangasbommen in slaagde, de dreigende menigte van naar schatting 30-000 Afrikanen terug te drijven, kon zij niet verhinderen, dat groepen Afrikanen, hun nederzettingen teruggekeerd, overheidsgebouwen e.d. in brand staken. De Afrikanen pogen thans een algemene •erkstaking op te zetten, om het econo misch verkeer van de Unie te ont wrichten. In alle belangrijke steden van de Unie de noodtoestand duidelijk waarneem baar. Militairen met machinegeweren hebben zich in Kaapstad voor het parle mentsgebouw opgesteld en pantserwa gens bewaken de straten in de omgeving. Premier Verwoerd heeft het parlement medegedeeld, dat hij niet zal aarzelen de strijdkrachten om daadwerkelijke hulp te verzoeken, indien dit nodig is om i orde in het land te handhaven. De noodtoestand geldt voor 80 vai De Spartaan Verhoeven maakt met een elegante duik het eer ste doelpunt voor zijn ploeg tijdens de gisteravond in Lon den gespeelde voetbalwedstrijd tegen Glasgow Rangers in de kwartfinale om de Europa beker. Het werd echter 32 voor de Schotten Verslag zae pagina 7. 300 districten in Zuid-Afrika. Van de burgerwacht zijn 18 eenheden gemobili seerd. De rest is in staat van paraathei gebracht. In Waterkloof, een nederzetting van Afrikanen op circa 15 km van Kaap stad, braken gistermiddag nog onge regeldheden uit. De politie voerde charges uit met de gummistok tegen een grote groep Afrikanen, die het politiecordon wilden doorbreken. Twee Afrikanen raakten gewond. Te zelfdertijd werd op het plein van Sharpevillc een rouwdienst gehouden voor de 34 Afrikanen, die op 21 maart in deze. stad om het leven kwamen. Het verraadproces in Pretoria onder vond gisteren moeilijkheden door de restaties. De rechter gaf op verzoek de verdediging op>dracht onmiddellijk de gevangen negerleider Loethoeli voo geleiden. De verdediger Kentridge deelde mee er verontrustende berichten waren ont vangen over de behandeling die Loe thoeli van de politie heeft ondervonden. Hij zou twee keer op het hoofd en in het gezicht zijn geslagen. Na een schorsing van twintig minuten werd Loethoeli bin nengebracht. De verdediger wees erop, dat de negerleider, ofschoon niet ernstig geraakt, toch niet fit genoeg was om getuigenis af te leggen. Aangezien vele beklaagden er niet waren, vroeg hij het verhoor van getuigen tot vandaag uit te stellen. De rooms-katholieke aartsbisschop van Durban, Hurley, heeft in een interview, toegestaan aan de Catholic Herald, voor speld', dat een kettingreactie van uitbar stingen in Zuid-Afrika zal volgen, waar-' voor een politiemacht van de Verenigde Naties nodig zal zijn om ze tegen te gaan. President Eisenhower heeft giste ren op zijn wekelijkse persconferen tie, zijn leedwezen uitgesproken over het gewelddadige karakter van het rassengesrhil In Zuld-Afrik3. De pre sident wees er nadrukkelijk op, dat het probleem in Zuid-Afrika bijzon der netelig is en een grote mate van begrip vergt. HU wenste zich te ont houden van commentaar, dat verder zou gaan dan minister Herter vorige week heeft verklaard, namelijk, dat Amerika dc botsingen en het verlies aan mensenlevens betreurt. De afkondiging van de noodtoestand in Zuid-Afrika had gisteren een scherpe koersdaling voor Zuidafrikaanse v. den op de effectenbeurs te Londen tot gevolg. Veiligheidsraad: ook Amerika onthield zich van stemming De Veiligheidsraad is vandaag om 12 uur Ned. tijd weer bijeengekomen om de rassenkwestie in Zuid-Afrika verder te bespreken. Gisteren heeft de vertegen woordiger van Zuid-Afrika. Brand Fourie. krachtig geprotesteerd tegen behandeling van de kwestie, die naar zijn mening een schending van het handvest betekent. De V.N. moeten de eerbied voor de m> senrechten bevorderen, maar zij mogen niet als een bovennationaal lichaam treden, aldus Fourie. Nu de Veiligheids raad de kwestie toch op de agenda had geplaatst, achtte de Zuidafrikaanse dele gatie zich gedwongen, de vergadering verlaten en haar regering om verdere instructies te vragen. Hij merkte op dat de regering van Zuid-Afrika de plicht heeft, orde in het land te handhaven, ook al »moet dit met geweld gebeuren. De Amerikaan Lodge zei dat bespreking van de kwestie nog geen inmenging in de binnenlandse aangelegenheden betekent. Tevoren had hij als voorzitter de verte genwoordigers van Zuid-Afrika. India. Etiopie. Ghana. Pakistan. Guinea en Li beria uitgenodigd, ook aan de conferentie, tafel plaats te nemen. De vertegenwoordigers van deze Afro- Aziatische landen spraken hun vei waardiging uit over de rassenpolitiek Zuid-Afrika. De Britse en Franse afgevaardigden stelden dat hun regeringen, hoewel zij geen bezwaar hebben tegen behandeling van de kwestie, van oordeel zijn dat in het handvest de V.N. machtigt, zich te bemoeien met zaken die binnen de juris dictie van een bepaalde staat vallen. De Russische afgevaardigde achtte de Veilig heidsraad volkomen bevoegd. Met zes tegen nul stemmen en onthou dingen van Engeland, Frankrijk, de V.S. Argentinië en Ecuador werd een motie van Tunesië afgewezen, waarin de voor zitter van de raad werd verzocht de Zuid afrikaanse afgevaardigde duidelijk te la ten verklaren of zijn regering al dan niet bereid is om met de raad samen te wer ken en aau het verdere debat deel te Voor Chessman nu geen uitstel CaTyl Chessman heeft gisteren een nieuwe poging om aan executie op 2 mei te ontkomen verloren. Opperrechter Martinelli heeft een verzoek om een bevelschrift uit te vaardigen om de ge vangene voor verhoor voor te geleiden verworpen en eveneens geweigerd de executie uit te stellen. Generaal Clialle volgt generaal Valluy op Het Franse kabinet heeft gisteren ge neraal Maurice Challe, de opperbevel hebber in Algerije, aangewezen als op volger van generaal Valluy, die aan het hoofd staat van de NAVÓ-strijdkrachten in Midden-Europa. Valluy gaat met pen- Challe wordt in Algerije opgevolgd door generaal Jean Crepin, die het bevel voert in het gebied van Algiers. Honderden schoolkinderen verwel komden gistermiddag prinses Irene b(j de ingang van de Keukenhof, waar zij werd begroet door burgemeester De Graaf, voorzitter van de Keuken hof. Met hem wandelde de prinses naar de warme tulpenkas, waar zU het elfde jaar van deze over de gehele wereld beroemde bloementuin open de door het zelf kiezen van een boe ket verschillende tulpen. De prinses koos onde- meer de Koningin van Scheba, Dover en Aladin. Nog maar nauwelijks was de prinses vertrok ken, of de eerste bezoekers meldden zich aan de poort. Op de eerste dag telde men iets meer dan honderd bezoekers Foto; N. van dar Horst Ook Nederlandse banken De Wereldbank heeft gisteren drie leningen aan de Belgische Kongo ver strekt ter waarde van 40 miljoen dol lar of 152 miljoen gulden. Een lening heeft ten doel de Afrikaanse land bouw te verbeteren, de produktiviteit der landbouwbedrijven te verhogen en de voortbrenging van landbouw en veestapel te vergroten. De twee an dere dienen ter verbetering van het Twee leningen, van 26,6 miljoen en 106,4 min. gulden worden verstrekt aan de regering van de Kongo, en een derde van 19 min. aan Office dTSxploitation des Transports Coloniaux (Otraco), welke een spoorwegnet en een rivierdienst ex ploiteert. De drie leningen zijlt gewaar- borgd door de Belgische regering en de lening aan de Otraco bovendien door Belgisch Kongo. Tien banken -nemen deel voor totaal f 21.736.000, af 4e lossen tussen 1 april 1962 en 1 april 1972. Het zijn de Neder- landsche Handelmij.. de Twentsche Bank, Chase Manhattan Bank, Kredietbank te Brussel, Banque d'Investissements Privés te Genève, Société Financière de Trans ports et 'd 'Enterprises Indust-rielles te Brussel, Central Natdonal Bank of Cleve land, I. D. Herstart, K.G.AA. te Keulem en Compagnie Generale d'Enterpnses Electriques et I-ndustrielles te Brussel. Enkele opklaringen De Bilt verwacht tot mor- genavond Af en toe opklaringen en op enkele plaatsen een regen bui. Vannacht en morgen ochtend op vele plaatsen mist. Dezelfde temperaturen als gisteren of iets hogere. Zwakke wind in hoofdzaak uit Oostelijke richtingen. (Opgemaakt om 11.15 uur). Vrijdag 1 april Zon op 6.16, onder 19.13 uu i.05, onder uur. 4 april e HET WEER IN EUROPA Rapporten hedenmorgen 7 uur ÏX in 0 D- Helder Ypenburg Eeide De Bilt Twente Eindh Zd-Limto Helsinki Stockh. Oslo Kopcnh. Madrid h bew windstil windstil windstil windsti: windsti! windstil

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1960 | | pagina 1