Tuchtkwestie prof. Smits
weer op dood spoor?
CftRISTFUJ
Ger. Koopvaardij deputaten
brengen jaarverslag uit
NEDO-MEX
Aantal baptisten groeit
in tien jaar 28 procent
Een woord voor vandaag
Kanttekening
Gescheiden gereformeerden
in Groningen bijeen
BH
KONING
RICHARD
2
Tiveede tvaarschuivin
prof. dr. Van Itter:
rigvan I
zon
Weer is prof. dr. Van Itterzon
in zijn vragenrvbriek in het
..Hervormd Weekblad De Gere
formeerde Kerk" ingegaan op de
tuchtkwestie betreffende prof.
dr. Smits De schrijver vreest dat
de weg die door de commissie is
gewezen die de schorsing van
prof. Smits vernietigde, ook vast
zal lopen:
Smits deze weg wèl begaan
baar acht en hij deze „meerge
noemde lange weg" wèl zal wil
len opgaan, zal hij, met de kerk
toch straks het bordje „doodlopen
de weg" wel tegenkomen. Of het
meergenoemde prikkeldraad.
Want we lezen door.
Art. 15, lid 2, weer: „die die
naar des Woords".
Lid 4: „de dienaar".
Lid 5: ,.de dienaar des Woords*
Lid 6. idem.
Lid 7: idem.
Lid 8: hetzelfde.
Art. 16. lid 2: „de betrokken
dienaar des Woords".
Lid 5: „de dienaar des Woords
„de dienaar".
En dan opeens: Ord. 11. art. 16,
lid 6: „Het eindoordeel der syno
de is met redenen omkleed en
wordt, alvorens dit ter kennis van
de kerk wordt gebracht, aan de
dienaar des Woords, aan diens
kerkeraad, aan de classicale ver
gadering, aan de provinciale kerk
vergadering, waaronder hij res
sorteert, en aan de raad voor de
zaken van Kerk en theologie in
afschrift toegezonden".
Nu wordt het nijpend. „Aan
diens kerkeraad". En prof. Smits
is van zijn ambt ontheven en
heeft geen kerkeraad meer. De
kerkeraad van 's-Gravenhage is
toch „zijn" kerkeraad niet? „Aan
de classicale vergadering"? Maar
daar behoort hij niet toe. Hij
mocht er nooit verschijnen en
mag dat nog niet. (Gastrecht na
tuurlijk uitgezonderd.)
Maar lid 8 begint weer stevig
met 'e verzekering: „Gedurende
dit beraad onthoudt hij zich van
het verrichten van de aan zijn
ambt verbonden werkzaamheden".
En hij heeft geen ambt? Hij is
van zijn amht ontheven!
Lid 9 stelt het nog pijnlijker:
„Indien deze dienaar des Woords
om des gewetens wille het oor
deel der synode niet aanvaardt of
geen stellige verklaring daarom
trent aflegt, wordt hem door de
Generale Synode verzocht onthef
fing van zijn ambtsbediening te
Lid 10: Indien hij daartoe niet
bereid is, wordt hij door de Ge
nera le ^Synode van zijn ambt ont-
Dat is toch heus de klap op de
vuurpijl. „Ontheffing van zijn
ambtsbediening"? En prof. Smits
is al lang van zijn ambt onthe
ven? Eervol! We kunnen toch
niet doen, of dit ten tweeden ma
le moet geschieden?
Over art. 17 kunnen wij wel
kort zijn. Dat gaat over het pre
dikantstraktement. Hetwelk prof.
Smits niet meer ontvangt enz.,
IEN werpe ons niet tegen, dat
LV1 men dat zelf ook wel weet.
Want waarom dan de verklaring,
die ds. Landsman, objectief, aan
het kerkvolk in „Hervormd Ne
derland" heeft doorgegeven? Dat
hoofdstuk 4 op prof. Smits van
toepassing zou zijn, is met het
geen in Ord. 11. art. 14. lid 3 op
zettelijk is bepaald, in strijd. En
de generale commissie voor het
opzicht, die ik hoogacht, is nu
toch buiten haar boekje gegaan,
als zij mocht hebben verklaard
(ik heb het officiële stuk immers
niet gezien!), dat Ord 11 zo
moet worden gehanteerd, dat de
klachten tegen prof. Smits op de
zelfde manier dienen te worden
behandeld. Dienen? Waarom? Met
ds. Landsman ben ik het eens, dat
de kerk met haar rechtsregels
niet mag „hannessen". Ik zeg niet
dat de generale commissie dit
heeft gedaan. Ik zeg wel dat wij
geen kerkrechtregels mogen ma
ken buiten de wettige behandeling
m de kerkelijke vergaderingen om
Ook niet buiten de Generale Sy
node om.
Daarom zou ik uiteindelijk de
provinciale kerkvergadering van
Zuid-Holland, schoon ongevraagd,
maar goed bedoeld, willen raden:
Hanteer Ord. 11, art. 15, lid 1 in
dit geval bepaald niet. In elk ge
val: Weet, wat u mogelijk te
wachten staat.
Begrijpt de lezer nu. waarom
wij het een ramp zouden vinden,
als onze kerk voor een tweede
keer in het wereldnieuws kwam
met de mededeling: Leertucht te
gen prof. Smits bleek ook volgens
hoofdstuk 4 onmogelijk? Wat een
figuur. We kunnen dit voor een
tweede maal beslist niet hebben.
Daarom mag ik er nog wel
eens op aandringen de zaak te be
handelen. alsnog te behandelen
volgens Ord. 13, art. 29. lid 5.
Mag ik het befaamde gedeelte uit
de kerkorde nog eens afdrukken?
Dan kunnen onze lezers het rus
tig overwegen: Het luidt: „Aan
hem. die eervol van zijn ambt
ontheven is, kan het breed mode-
ramen der generale synode op zijn
verzoek, het breed moderamen
der provinciale kerkvergadering
gehoord, de bevoegdheden als van
een emeritus-predikant verlenen,
wanneer dit in het belang der
Kerk wordt geacht, welke be
voegdheden hem echter door het
breed moderamen der generale
synode bij met redenen omkleed
besluit kunnen worden ontnomen,
indien het voortduren daarvan
niet strookt met de waardigheid
of de belangen der kerk".
LIET weergegevene behoef ik
niet nader toe te lichten. Want
van tweeën één: Of de weg van
Ord. 13 wordt niet ingeslagen on
der het zeggen, dat een klacht als
deze daar niet onder valt. Dat
zou betekenen, dat een hoogleraar,
die bij wijze van gunst de rech
ten als van een emeritus heeft
gekregen, wel kerkelijk onder han
den zou kunnen worden genomen,
als hij bijv. dronken was geweest
jV,een zondige levenswandel
had blijk gegeven, maar niet, als
hij de kerk tot op haar funda
menten zou doen schudden. In dat
geval kan men reacties verwach
ten, zoals ik die deze morgen van
een van onze invloedrijkste en
betekenisvolle mannen
kreeg die letterlijk schreef: „Een
ouderling, die niet deelneemt aan
het avondmaal wordt niet beves
tigd. Een predikant, die geen kin
deren meer kan dopen, wordt ont
zet: terecht m.i. Maar een hoog
teen/?. Cei theologische facul-
L®1t°t Vor kort lid van de Raad
arifcf - Cn theol°gje. kan op de
grofste wijze het „Agnes Dei"
W 9 bestrijden, het ge-
den bf Jn6 geiTïeente via optre-
EfEi, 1 moskee (terwijl zijn
zaak „sub ïudici" (d.i. bij de
rechter is), aantasten en blijft
rechMiP? h 7,0 ,WOrdt het hoogste
recht het hoogste onrecht. Ik vind
hetrS Eelijk-'' ••Voor zov"
ik het thans kan zien. dreigen we
S l"Ug- te Vallen in de "9de
ïeuJkh<eM'"red,te,iJk) ónroo-
Inderdaad: Als de kerk Ord. 13
De kerfoVr°degehU g'eeï'ênS
woorden beslist niet. En de °kerk
,1ch andermaal, Vis
hoofdstuk 4 toch hanteren wil.
Twee nieuwe
benoemingen
DE generale deputaten van de
Gereformeerde Kerken voor
de geestelijke verzorging van de
opvarenden ter koopvaardij en
kustvaart hebben zojuist hun
jaarverslag uitgegeven. Daaruit
blijkt dat de deputaten er dit jaar
in geslaagd zijn een predikant
voor de kustvaart aan te trekken
die in Liverpool zal gestationeerd
worden. Hij is de vierde gerefor
meerde koopvaardijpredikant.
De koopvaardij-predikanten zijn gesta
tioneerd in Curagao, waar ds. F. D.
Kraan in het afgelopen jaar ook de on
langs overleden gereformeerde predi
kant ds. Wymenga verving en in Rotter
dam en New Orleans. Ds. P. C. Jong
bloed bracht een dag per week door met
het bezoeken van scheper in de Amster
damse haven.
Alle predikanten getuigen van zegen
op hun werk. Ds. Kraan vertelt dat hij
een machinist mocht dopen in een van
zijn kerkdiensten. Maar zij schrijven
ook dat het werk eigenlijk zo uitgebreid
is dat ze steeds het gevoel hebben dat
het slechts een druppel op een gloeien
de plaat is.
Behalve ds. Jongbloed voor het kust-
vaartwerk kon nog een vaste krachl
worden aangetrokken. In Genua kon een
kerkelijk of maatschappelijk werker ge
plaatst worden in het zeemanshuis van
de Church of Scotland. Na lang zoeken
werd hiervoor gevonden de heer A. W.
de Die, die reeds had medegewerkt aan
het werk van de Hervormde Zeemans-
raad te Amsterdam.
Er is een poging in het werk gesteld
met medewerking van de particuliere
synodes van Groningen en Friesland-
Noord en Zuid te komen tot het beroe
pen van een kustvaartpredikant. Alleen
de synode van Groningen is echter tot
nu toe ingegaan op het voorstel een hal
ve collecte af te staan. Ondanks het ge
brek aan medewerking Friesland-Zuid
Drenthe wezen de hulp af
toch een predikant beroepen worden
door medewerking van de deputaten
geestelijke verzorging van ver
bid0 gereformeerden in de omgeving
Liverpool en Manchester. De kust
vaartpredikant kon het beste gestatio
neerd worden in Liverpool en voor dit
erk heeft ds. P. C. Jongbloed zich
beschikbaar gesteld.
Samen met de landelijke Hervormde
Zeemansraad werd een contactraad in
het leven geroepen, die reeds besloten
heeft een speciale prekenbundel uit te
geven onder de naam „Zondag op zee".
In dit jaarverslag dat de kerken is
aangeboden komen de deputaten ook
—.et een drietal wensen en wel:
dat de kerken zelf, door een per
soonlijk schrijven van hun wijkpredi-
kant het contact met de varende le
den van hun gemeente gaan bewaren.
2. dat de kerken regelmatig aan het Al
gemeen Kerkelijk Bureau te Utrecht
opgave doen van de adressen van de
varende leden, hun kerkelijke staat,
de rang waaronder zij varen en de
maatschappij bij wie ze in dienst zijn.
3. dat in de kerkelijke radiouitzending
het bijzonder ook gebeden wordt
ir de zeevarenden.
Advertentie
Transparante klcurlak
van Ceta-Bever
Nieuive Unie-statistiek gepubliceerd
Aantal gemeenten
met 45 procent
toegenomen
J^OOR het Secretariaat van de
Unie van Baptisten Gemeenten
in Nederland is de statistiek van de
aangesloten Gemeenten per 1 ja
nuari I960 gepubliceerd. Daaruit
blijkt, dat er thans 65 Gemeenten
bij deze Unie zijn aangesloten (vo
rig jaar 62), die op 81 plaatsen
kerkdiensten beleggen. Het aantal
lidmaten is 8247 (vorig jaar 7934).
Nieuwe gemeenten zijn ontstaan in
Veendam, Kampen en IJmuiden
(IJmond), terwijl de Baptisten Gemeen
te te Almelo II (Nieuwstraat) eveneens
opneming in de Unie aanvroeg. De Ge
meente te Heeg is gefuseerd met
Advertentie
Maagklachten?
CHEFAROX
Gemeente te Sneek. In 1959 zijn de snelst
gegroeide Gemeenten Amsterdam-West-
Noord, Coevorden, Emmen, Hengelo O
Hoogezand. In Belg. Congo werken
Vergeleken met de cijfers van 1
januari 1950 is de Unie deze laatste
tien jaren gegroeid van 45 gemeen
ten tot 65 thans en van 6452 lidma
ten tot 8247 thans, hetgeen een toe
neming betekent van respectievelijk
45 pet. Gemeenten en 28 pet. lidma-
De Unie bezit een eigen bureau te
Arnhem, twee centra: „Renderloo" te
Epe en „De Vinkenhof" te Bosch en
Duin (U>, waarin tevens het seminarium
tot opleiding van voorgangers is gehuis
vest. Voorts is er een diaconessenhuis
„Tabitha" in Scheveningen. Voor het
pensioenfonds van voorgangers en voor
de kerkbouw bestaan er speciale Unie
stichtingen. Daarnaast is er een Baptis
ten vrouwenbeweging „Zusterhulp" en
een Baptisten Jeugd Beweging NBJB,
elk met een eigen periodiek. De Voor
gangers zijn verenigd in een Broeder
schap en de koorleiders en organisten
in „Muziek-contact".
De Unie geeft een weekorgaan „De
Christen" uit en een evangelisatie
maandblad „De Zaaier".
De Baptisten Gemeente te Paramari-
bo-Suriname is bijzonder lid van de Unie
Twee niet aangesloten Gemeenten
pectievelijk te Amsterdam en Hengelo
telden per 1 jan. jl. samen 468 lidmaten.
Materialismeverleidingengeloof er is verband
tussen. Ook een verband, dat wel voor de hand ligt, maar
waar we toch niet zo vaak bij stilstaan. Ieder van ons kent het
laatste gebod: „Gij zult niet begerenDat gebod houdt ook
in: „Gij zult geen begeerte opwekken
Want hier zijn we dus op het punt van de verleidingenGe
kent het lijstjedat opgesomd wordt in het tiende gebod: uws
naasten huis, zijn vrouw, zijn dienstknecht, zijn dienstmaagd,
en zo voort. Dat het woord verleidelijk hier maar al te vaak
van toepassing is, weten we. En dat „een verleidelijke vrouw"
vele malen oorzaak van zonde geworden is, is ook al niet
nieuw!
Ge zult geen begeerte opwekkenmoeilijk is dat voor
ons, ijdele mensen. En het wordt moeilijker naar mate we
meer met het goede dezer aarde gezegend zijn. Daarom komt
zo dan het verband tot stand met dat woordje geloof.
In een gelovig hart is geen plaats voor ijdelheid. De gelovige
pronkt niet met wat hij van God gekregen heeft hij stelt
het alles in dienst van God. Hij heeft wellicht grote verstande
lijke gaven, grote rijkdommen wellicht zijn leven zal pas
echt „rijk" zijn als hij vóór alles vroom is!
INVLOED VAN VERKEERDE BEGINSELEN
Beroepittgswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Zevenhuizen Z.-H.: W. F.
v. d. Staat te Bierum.
Bedankt voor Brakel (toez.): E. F
Vergunst te Rijssen.
Benoemd tot bijstand in het pastoraat
te Roden: J. P. van Veen te Nieuw -
Amsterdam, die deze benoeming ook
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Ferwerd: A. Corporaal te
Edam; te Dunedin, Nieuw-Zeeland: P. H.
Pellicaan te Melbourne, Australië, voor
heen te Maassluis, die dit beroep ook
aannam: te Eernewoude: D. C. Firet,
kand. te Bergambacht: te Dirkshorn: W.
Bakker, kand. te Amsterdam; te Munne-
kezijl: J. v. Loo, kand. te Smeek;
Zwartebroek: C. v. d. Giessen te Tzum.
Aangenomen naar 's-Graveland: H. Th.
v. Reenen te Lichtenvoorde.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt voor St. Catharines, Ontario,
Canada: C. Hegeman te Genemuiden.
Aangenomen naar Hendrik Ido Am
bacht: D. Visser te Rotterdam-Zuid; naar
Velp Gld.: H. F. Huson te Musselkanaal.
Bedankt voor Gouda: H. F. Huson te
Musselkanaal.
UNIE VAN BAPT. GEM.
Tivee predikanten over hereniging
In herenigde
kerk moet
vrijheid zijn
(Van een onzer medewerkers)
"TiE oproep van een aantal ge
scheurde Gereformeerde
Kerken te Groningen om zich
een openbare bijeenkomst sarr
te bezinnen op de vraag ,,Hoe
maken wij gezamenlijk een nieuw
begin?" heeft een zeer grote
weerklank gevonden. Niet
der dan 2500 mensen uit de drie
noordelijke provinciën waren
terdagavond in de Harmonie te
Groningen bijeen om te luisteren
naar wat ds. W. Borgdorff, ge
reformeerd predikant (vrijge
maakt) te Baarn en ds. E. J.
Wassink, gereformeerd predikant
(syn.) te Zwolle, hierover te zeg
gen hadden.
De opkomst was zo groot, dat de grote
zaal van de Harmonie voor deze bijeen
komst te klein bleek te zijn en ook de
ruime serre in gebruik moest worden ge-
nomea Zelfs de wandelgangen pn het
podium waren tot de laatste plaats bezet.
Aan enkele tientallen personen kon geen
toegang meer worden verleend.
Na gemeenschappelijke zang en gebed
:i ds. Borgdorff in zijn toespraak, dat de
vrijgemaakten hebben geweigerd de hals
te buigen voor een verklaring waarvan
nooit is aangetoond, dat zij gedekt is door
het gezag van het Evangelie. Het zal
duidelijk gemaakt moeten worden, dat zij,
Vrije universiteitsdagen
in Deventer
De jaarlijkse Vrije Universiteitsdagen
zullen voor het eerst in de geschiedenis
van de tachtigjarige universiteit in
venter worden gehouden, en wel op 6
en 7 juli a.s- in de Stadsschouwburg
aldaar.
Advertentie
De 23 genezende bestanddelen
van Abdijsiroop (Akker-Si
roop) jagen die gevaarlijke
griephoest weg uit uw gezin.
ABDIJSIROOP
63
De koning lag op zijn rustbed en in een hoek
stond een rnan, wiens beroep men direct raden kon.
Hij droeg een korte wambuis van rood laken en
daarover een rok zonder mouwen, enigszins gelij
kend op die van een heraut en gemaakt van stie-
renleer. hier en daar overdekt met donkere spatten
van gestold bloed. Zijn gestalte was kort, sterk en
gedrongen, want hij had de nek van een os, onge
meen brede schouders, veel te lange armen en een
plompe, vierkante romp op dikke, kromme benen.
Zijn harde gelaatsuitdrukking getuigde van wrok en
moeilijk bedwongen haat, die kennelijk memand m
het bijzonder gold. Deze vervaarlijke man leunde
op een zwaard, waarvan de kling bijna even groot -
was als hijzelf, terwijl het gevest was voorzien van
loden banen. Zwijgend stond hij in de tent, als
wachtte hij op verdere bevelen.
Bij het binnentreden der twee dames kwam Ri-
chard met een snelle beweging iets meer overeind,
liet zich direct daarna op zijn zijde vallen en keek
hen misnoegd en ontevreden aan. Hij keerde als het
ware de koningin cn haar gevolg de rug toe, waar
na hij de deken wrevelig iets meer over zich heen-
De mooie Berengaria echter wist hoe ze haar echt
genoot moest behandelen en maakte gebruik van
haar typisch vrouwelijke eigenschappen om zijn
toorn enigszins te bedaren. Te dien einde liet ze
zich naast het bed op de knieën vallen, schoof de
mantel van haar schouder en toonde de volle
schoonheid van haar lange, gouden lokken die als
een waterval langs haar jong gelaat vielen Onder
wijl greep ze de rechterhand van de koning, trok de
deken opnieuw iets meer van hem weg en slaagde
ei in haar dunne arm onder de zijne te schuiven.
Met een bevallige glimlach drukte ze vervolgens de
lippen op zijn sterke handen.
Waartoe dient dit alles. Berengaria? vroeg Ri
chard. het hoofd nog half afgewend, maar geen po
ging doende om zijn hand terug te trekken.
SIR WALTER SCOTT
Stuur eerst die man weg, hij jaagt mij schrik
aan. zei de koningin zacht.
Vertrek, kerel riep Richard zonder de beul nog
een blik waardig te keuren, waar wacht je op? Dit
is geen toneel voor mannen als jij!
De beul glimlachte op een geniepige manier die
zijn aangezicht zo mogelijk nog afschuwelijker
maakte cn trok zich dan ijlings terug.
En nu, kleine gekkin, wat wenst u? vroeg Ri
chard. zich half onwillig naar zijn gade wendend.
Terwijl hij zo sprak bewonderde hij eens te meer,
en eigenlijk zonder het zelf te willen, haar stralen
de schoonheid. Want inderdaad, niet voor niets stond
zijn echtgenote, dochter van koning Sanchez van
Navarra. bekend als een der mooiste vrouwen van
haar tijd! Zij was klein van gestalte en haar ge
laat had iets kinderlijks, zo innemend en tegelijk
zo zorgeloos, dat niemand er onverschilling voor
kon blijven. Onwillekeurig liet hij zijn gespierde
arm stijgen en voorzichtig streelde hij haar over de
glanzende lokken. Het was een ongewoon en te
vens ontroerend schouwspel, deze onvervaarde en
ruige man, in zijn bed van huiden, in bewondering
voor een nietig, vrouwelijk schepseltje dat naast
hem geknield lag. Een beeld van grote sterkte en
fragiele bevalligheid in één oogopslag.
Nogmaals, wat brengt u hier. dame van mijn
hart. Op dit ongewone en vroegtijdige uur? U ziet
er verschrikt en ontdaan uit en u hebt niet een
tijd genomen om uw staatsiegewaad aan te trek
ken. Wat wilt u?
Vergiffenis, mijn genadige koning, vergiffenis
sprak de koningin, opnieuw ten prooi aan een aan
val van schrik, die haar het spreken bijna onmoge
lijk maakte.
Vergiffenis? Waarvoor? vroeg Richard.
Eerst en vooral omdat ik het waag in uw tent
te dringen zonder daartoe geroepen te zijn.
Moet ik u daarvoor vergiffenis schenken
Vraagt de zon vergiffenis omdat ze haar stralen
door de vensters in het huis van een edelman werpt
U weet dat u welkom bent. maar ik was bezig met
een werk dat voor u minder geschikt was, lief
ste, en bovendien wilde ik niet dat u uw gezondheid
in gevaar bracht door u in het gezelschap te
gen van iemand die koorts heeft.
Maar u bent toch hersteld! riep Berengaria
hoopvol.
Inderdaad! In ieder geval voldoende om
strijd aan te binden met ieder die zou weigeren
de schoonste vrouw van de hele Christenheid te nc
Dan moogt u mij het geschenk niet weigeren
dat ik kom vragen, haastte de koningin zich de ge
legenheid te baat te nemen. Ik vraag slechts
één gering leven!
Wiens leven? vroeg Richard, de wenkbrauwen
fronsend.
Dat van de ongelukkige Schot, zei zijn vr
nauwelijks hoorbaar.
Spreek niet van hem, mevrouw, antwoordde
Richard stug, hij gaat sterven, over zijn lot ii
slist!
Neen, mijn koninklijke en lieve gemaal, wat
hij verwaarloosde was slechts een zijden banier en
ik zal u een andere schenken, met eigen hand
geborduurd en schoner dan al wat ooit boven een
legerplaats wapperde. Alle parels die ik bezit zal
ik gebruiken ter versiering en bij elke parel zal ik
een traan van dankbaarheid voegen.
Wordt vervolgd
toen zij de leerbeslissingen verwierpen,
niet in strijd kwamen met de enige norm:
het geloof in Jezus Christus.
Het is van het hoogste belang, aldus
ds. Borgdorff, dat wij allen inzien,
dat de strijd van de vrijgemaakten in
de grond der zaak een worsteling om
de eenheid der kerk is en niet om de
formatie van een club van gelijkge
zinden met eenzelfde krant, eenzelfde
vcrbondsbcschouwing en eenzelfde
levensstijl.
De vrijgemaakten die zulks meenden
i eerst dan de synodale broeders de
hand zouden willpn reiken als deze de
dogmatiek van Kuiper hebben afgezwo
ren, als ze applaudisseren voor de vrijge
maakte school en organisaties en ze de
vrijgemaakte levensstijl hebben aangeno
men. zijn niet alleen bedrogen uitgeko
men, maar zij werden ook gedreven door
sectarische motieven.
VRIJHEID
Bij ons kwam, aldus ds. Borgdorff,
langzamerhand een sectarische ontwikke
ling in die zin, dat men een bepaalde
verbondsopvatting, een bepaalde levens
stijl en bepaalde organisaties moest a:
hangen om echt vrijgemaakt te zijn. V(
de zichtbare kerk is er echter geen
der kriterium dan de gemeenschap des
geloofs in Jezus Christus.
Ik wil, aldus spreker, ook in een her
enigde kerk de vrijheid hebben oir
Gereformeerd Gezinsblad te lezen, ei
bepaalde verbondsbeschouwing op r
houden en tot bepaalde organisaties te
behoren en ik weiger ook in mijn kerk
het wezen dier kerk om zeep te brengen,
als dat tot conditie wordt gemaakt voor
goed-gereformeerd zijn.
Ds. Borgdorff betoogde dat er in de
Geref. Kerk ruimte moet zijn voor ieder,
die zich het eigendom van Christus weet
or zijn bloed. Anderzijds moeten de
ijgemaaktcn eindelijk eens de broeders
n de andere kerk op hun woord gi
/en, dat de genomen tuchtmaatregelen
et werden toegepast wegens een afwij
king van de leer, maar enkel ter hand
having van de orde.
De predikant zei voorts nog een
wegend bezwaar te hebben tegen de
synode van Utrecht en wel tegen de
uitspraak dat de vervangingsformule
rechtmatig was. „Ik verlang niet de uit
spraak dat zij on-gereformeerd was, maar
wel dat zij een binding was, die uitgaat
boven de enige norm van het Evangelie."
VERHORING
Ds. Wassink die hierna sprak zei o.n
dat het zijns inziens een ware geestelijke
verkwikking zou zijn als de generale
synode der Gereformeerde Kerken rond
uit zou verklaren de vervangingsformule,
die niet kerkopbouwend is geweest, weg
te nemen en evenzo elke schorsing en
afzetting die daarvan het onjuist® gevolg
„Laten de vrijgemaakten echter de
eerste stappen tot het wegnemen van
dit struikelblok niet onderschatten",
zo zei de predikant, die het terzijde
stellen van de Vervangingsformule
een verhoring noemde van veel gebed
in de synodale kerken.
Mij kon zich echter best voorstellen
dat dit voor de vrijgemaakte broeders
nog allerminst bevredigend is. Niettemin
zag hij hierin een stap op de weg
hereniging, omdat de binding is c
heven.
Hij drong erop aan de toekomst met
vertrouwen tegemoet te zien, temeer als
we ons samen buigen onder het woord
van Christus. In de protestantse kerken
erkennen we alleen het gezag van de
Bijbel, maar daarnaast, aldus ds. Wassink,
dient er ruimte te blijven voor verschil
van inzicht, mede bepaald door wat de
kerk belijdt en de kerkenorde
Beide predikanten beantwoordden m
de pauze nog tal van schriftelijk inge
diende vragen.
Uniecollecte
59.50; Middelslum 457,
13.—; Deinum 232.— Hantu
ïettens 131.29; Sexbierum f 40
244,40; Totaal van 500 locale cot
291.616,98, vorig jaar 259.869.92.
De Zuidelijk Baptisten gaan hun bureaus
in negentien Noordamerikaanse steden
verbinden door een telexnet. Het zal
het eerste telexnet z;jn dat ter beschik
king wordt gesteld van een kerk
Prof. dr. William F. Albright de beken
de protestantse archeoloog heeft een
eredoctoraat ontvangen van
rooms-katholieke universiteit, nl.
Loyola universiteit in Chieag.o
Op de Philinpijnen zal deze maand in
de Methodisten Kerk de eerste vroi
welijke predikant bevestigd worden.
Het is de 22-jarlge Amelia de Leon
die kandidaat in de theologie is.
TTERHAALDELIJK spreekt men
nog, vooral in socialistische krin
gen, van het „kapitalistische stel
sel". Dit spraakgebruik schijnt ons
echter minder juist. Bij het woord
„stelsel" is men geneigd te denken
aan een systeem, door mensen ont
worpen en in elkaar gezet, waarbij
gewerkt wordt naar een bepaald, te
voren bedacht plan. Maar wat men
het kapitalisme noemt, is gegroeid,
zij het ook voor een belangrijk deel
onder de invloed van verkeerde be
ginselen.
De groei is bevorderd door de toe
passing van de vele technische vin
dingen der achttiende en negentien
de eeuw, die de mogelijkheid schiep
voor een snelle ontwikkeling van de
industrie. Hetgeen weer stimuleerde
tot het leggen van een eenzijdige na
druk op de kapitaalvorming.
Bij de invloed van verkeerde begin
selen denken wij aan het individua
lisme, dat sinds de Renaissance zich
liet gelden en in het midden der
achttiende eeuw al meer terrein
won. Eveneens aan de, daarmede
verbandhoudende, ideeën der Fran
se revolutie, die alle organisatori
sche banden verscheurde. De mis
standen die er ongetwijfeld waren,
leidden tot een geroep om „vrij
heid". Df. autonoom verklaarde
mens behoefde noch in de weten
schap noch in de staatkunde noch
hij het economisch handelen met
hoger gezag rekening te houden.
In de zeventiende en achttiende
eeuw zien wij een economische we
tenschap opkomen, die ook stond on
der de invloed van de zogenaamde
„Verlichting", van een deïstisch
godsbegrip. De fisiocraten zagen de
mens slechts als individu, niet als
persoon met verantwoordelijkheid
ook voor anderen. Zij gingen uit van
een individualistisch natuurrecht,
zagen de zedewet als een natuurwet,
en huldigden de opvatting, dat de
mens altijd goed zou handelen, wan
neer hij op „de natuurlijke orde der
dingen" vertrouwde. De macht der
zonde werd ontkend, althans in
sterke mate onderschat. Van de goe
de mens koesterde men de verwach
ting, dat hij steeds een uitnemend
gebruik zou maken van zijn indivi
duele vrijheid. Andere dwalingen,
als bijvoorbeeld de eenzijdige ver
heerlijking van de landbouw, laten
wij thans buiten beschouwing.
Grote invloed op de gang van za
ken heeft de liberale economische
school geoefend. Ook hier sprak een
harer tolken over „de natuurlijke
wetten, die de voortbrenging en
de verdeling van de rijkdommen op
de nuttigste wijze beheersen". Men
moet die wetten dan ook in acht ne
men, de hinderpalen, die hun wer
king in de weg staan, verwijderen
en er vooral geen kunstmatige hin
derpalen aan toe voegen.
Bij die „hinderpalen" werd vooral
gedacht aan overheidsmaatregelen
en bemoeiingen van organisaties. De
Molinari betoogde dan ook dat zijn
boodschap saamgevat kon worden in
vier woorden: „laissez faire, laissez
passer". Laat maar begaan. Laat
alles maar aan zichzelf over. Dan
zullen de „natuurlijke wetten" heil
zaam kunnen werken. Weg daarom
ritet de gilden, weg ook met allerlei
mercantilistische voorschriften. Dat
deze leuzen ingang vonden, was niet
alleen het gevolg van de ontaarding
van het gildewezen of van het dik
wijls al te zeer drukkende mercan
tilistische juk, maar hield verband
met de algemene geestesrichting,
die in de achttiende eeuw in de lei
dende kringen de toon aangaf.
De liberale school van Adam Smith
heeft een aantal jaren grote invloed
op economisch terrein uitgeoefend.
Zij heeft ten tonele gevoerd de „ho
mo economicus", de economisch
handelende mens, die zich daarbij
alléén door zijn eigen belang laat
leiden. Wel erkenden enige liberale
economen, zij het soms zeer
zwak, dat bij het economisch hande
len ook hogere drijfveren een rol
kunnen spelen, maar bij de opbouw
van hun economische theorie lieten
zij die drijfveren geheel buiten be
schouwing. Zo kwamen velen tot de
conclusie, dat het heel normaal was
om alléén eigen belangen na te stre
ven en zich om de eisen der ethiek
niet te bekommeren.
Smiths opvattingen zijn in verschil
lende landen in praktijk gebracht.
Ten aanzien van de naamloze ven
nootschappen heeft men haar ech
ter niet gevolgd. Hij concludeerde
uit zijn algemene beschouwing over
het eigen belang als dè drijfveer
van het economisch handelen, dat
deze bedrijfsvorm geen aanbeveling
verdiende, omdat het persoonlijk be
lang der bestuurders daarbij in te
geringe mate was betrokken. Men
heeft al vrij spoedig ontdekt, dat
hier een te haastige conclusie was
getrokken.
Op grond van zijn theorie ontwik
kelde Smith ook bezwaren tegen het
staatsbeheer der domeinen. Hier
vond hij dikwijls gehoor en werden
domeingronden tegen lage prijzen
verkocht. Later heeft men daarover
wel spijt betuigd.
De meeste verwoestingen evenwel
werden door de toepassing der libe
rale theorie aangericht op het ter
rein van de arbeid, in het bedrijfs
leven. De individuele arbeider, die
zich niet mocht organiseren, kon
niet de geringste invloed op de in
houd van zijn arbeidscontract uit
oefenen. Van zijn afhankelijke posi
tie werd grof misbruik gemaakt.
Velen zagen dat ook wel. Maar zij
waren van oordeel, dat men toch de
„vrijheid" moest handhaven en
geen beperkende maatregelen be
hoorde te nemen. Er zou allengs
floor de stijging van de welvaart
wel verbetering komen. De koude
manier, waarop sommigen over de
vreselijke misstanden spraken, laten
wij nu maar buiten behandeling.
Men moet uiteraard bij vergelijkin
gen tussen de toestanden in de eer
ste helft der negentiende eeuw en
het heden rekening houden met het
feït, dat de maatschappelijke rijk
dom veel geringer was dan thans.
Er was inderdaad behoefte aan ka
pitaalvorming, wilde men, dat de
industrie in een snel tempo haar
vleugels zou kunnen uitslaan. Maar
ook al stemt men dit toe, daarme
de zijn niet gerechtvaardigd de
meer dan schandelijke toestanden,
die in Engeland en elders geconsta
teerd zijn geworden. De wetten der
menselijkheid zijn in het bedrijfsle
ven en ook in de koloniale practijk
op ernstige wijze geschonden.
Dr. Banning heeft wel gelijk, wan
neer hij wijst op de grote verande
ringen, die vooral sedert de ja
ren zeventig der vorige eeuw zijn
tot stand gekomen.
Maar welke invloeden hebben zich
daarbij doen gelden? Hier zal wel
diversiteit van gevoelen openbaar
worden. En dat zal dan weer leiden
tot een uiteengaan in de practijk
van het heden. Althans ten aanzien
van enkele belangrijke punten. Dat
de wijzigingen, die zich in de socia
listische kringen reeds voltrokken,
de principiële verschillen zonder
practische betekenis hebben ge
maakt, geloven wij niet.
„Vrouwenthuisfront"
der geref. zending
opgericht
Na lange tijd van voorbereiding is op
24 februari j.l. een „Vrouwenthuisfront"
van de zending van de Gereformeerde
Kerken opgericht. Op deze vergadering
waren aanwezig afgevaardigden van
verschillende dames-comités uit de Ge
reformeerde Kerken, die het zendings
werk al vele jaren op allerlei manieren
hebben gesteund.
Vanuit het contact-lichaam van vrou
welijke werkers in de Midden-Javaanse
Christelijke Kerk en de Chinese Ker
ken werd aangedrongen op de vorming
van zo'n vrouwenthuisfront. Men ge
voelde de behoefte aan een dergelijk
contact met de Nederlandse christen
vrouwen, teneinde door materiële en
vooral ook geestelijke hulp het vrouwen
werk in Indonesië zoveel mogelijk te
steunen.
Het landelijke comité Vrouwenthuis
front bedoelt coördinatiepunt en ge-
spreksplaats te ziin van al die bestaan
de organisaties, die zich al met derge
lijk werk bezig houden, zodat men er
varingen kan uitwisselen, elkaar kan
adviseren, helpen waar mogelijk is
en elkaar stimuleren, Het ligt dus niet
Reisbeurs voor drie
jonge ontwerpers
Op verzoek van een firma, die twee
of drie jonge ontwerpers in de gelegen
heid wil stellen een studiebezoek van
ongeveer een week aan de Triënnale
1960 in Milaan 16/74/11 te brengen
heeft het Instituut voor Industriële Vorm
geving een studieprijsvraag uitgeschre
ven. Gevraagd wordt daarin een ont
werp voor een klein massa-artikel in
kunststof, van een karakteristieke vorm.
Gedacht wordt aan bijv. een wasknijper,
een klerenhanger, een wastafelbeker,
e.d. Een jury zal uit het ingezondene
maximaal zes ontwerpen kiezen, waar
bij meer op creatieve belofte dan op
ervaring gelet zal worden.
in de bedoeling c
touw te zetten.
Als presidente
mité werd gekozen
grote actie op
Klapwijk, te Laren N.H.
taresse voor de correspondentie met In
donesië mejuffrouw Louise Goemaat te
Groenekan.
