Op onbewoond eiland alleen
met duizenden vogels
Katwijkse sluizen in oorlog
naar de vrijheid
een
weg
Katwijkse groenteveiling gaf
goede prijzen te zien
jgg
SCHILDERSBEDRIJF MOET
WERK KUNNEN SPREIDEN
nieuwe leidsche courant
9
maandag 18 januari 1960
Oud-Katwijk herleeft
Soldaten dronken gevoerd om
te kunnen ontsnappen
HET WAS op 8 september 1787, dat de Rotterdamse klokkenmaker
Steven Hoogendijk de vrucht mocht zien van zijn voorbereidende ex
perimenten en proeven: de inwerkingstelling van het eerste stoomgemaal
in Nederland aan de Schiekade even buiten Rotterdam. Zo smaakte hij het
genoegen het bewijs te hebben geleverd van het nut van de stoommachine
voor de waterbouwkunde. Wanneer echter de schrijvers van De dijken
Max Dendermonde en ir. H. A. M. C. Dibbits in hun in 1954 te Amster
dam verschenen boek ons willen doen geloven, dat in 1806 aan het Kat
wijkse kanaal het vierde stoomgemaal van Nederland begint te sissen (p.
80), dan geven zij er blijk van op dit punt over onjuiste informaties te heb
ben beschikt. Immers, in de machinekamer van het kort na de oorlog af
gebroken stoomgemaal bij de binnensluis te Katwijk aan Zee bevond zich
indertijd een stenen oorkonde, een gedenksteen, die op dit punt klare taal
sprak.
De vereeniigd'e vergadering van het
Hoogheemraadschap van Rijnland besloot-
tot de oprichting van dit stoomgemaal
den 12 juli 1379. Dijkgraaf S. de Clerq
W.z. Hoogheemraden: J. van der Braggen
T.z., A. van Lennap.J. van der Breggen
A.z., D. W. P. Wisseboom van Giasendam,
Mr. C. Codk. Mr. D. Visser van Hazers-
wottde. Hoofdinigeland'enG. Spruyt A.z.,
A. Oosthoek, L. Jonker, Jonkheer W. A.
L. Snoek, L. Graaf van Limburg Stirum,
K. van der Torren K.z., T. P. Vïruly, Mr.
J. P. Amersfoort, C. H. Baron van Pal-
landt, J. J, Duynstee, H. Pennings, E.
Zirkzee. J. C. P. Eeftfink v. Schaftenkerk,
Mr. J. P. A. Tedtog van Berkhout. J.
Groenewegen T.z., H van Wiokevoort
Crommeiin. W G. de Bruyn Kops, secre
taris. T A Verster, Rentmeester. Dr. E.
F- van Dissel, Ingenieur. Dit werk -was
voltooid in november 1880
Herinnering
.Tot zover het inschrift uiit de vroegere
machinekamer Natuurlijk herinneren we
ons nog best hei merkwaardige silhouet
van dit gemaal: langgerekt en symrne-
trisoh, met een wat uitspringend mid
denstuk, bekroond door een soort imita
tie-klassiek driehoekig fries stoelde bet
bedftendnigagebouiw boven de zes kokers,
waarin de maohtig-zwaaiende en alsmaar
druipende sohoepraderen- ruisend hun
scheppend werk deden boven even zovele
zwarte afgronden, waarin het water kolk
te en schuimde. En terzijde daarvan het
ketelhuis, dat de twee stoommachines be
vatte. die het gemaal bij normale opvoer-
hoogte een capaciteit verschaften van
2.14 miljoen kubieke meter per etmaal.
.Van verre reeds was de plaats van het
gemaal aanwijsbaar dankzij de hoge ijle
roodbakstenen schoorsteen van het com-
Bijna75 jaren heeft het oude stoom
gemaal al stomend cn malend zijn
diensten aan Rijnland vervuld, al
vorens de hamers van de slopers er
hun marche funèbre over roffelden
en ratelden. Maar toen stond ernaast
de inmiddels verrezen splinternieuwe
Voordat het echter zover was,
kwam er eerst een nieuwe wereldoor
log. En met de oorlog: bouwactivi
teit en afbraakactiviteit.
Dat bouwen gebeurde aan de buiten
kant. vooral aan de zeekant, waar in
1942 de straten van het zeedorp die uit
mondden op de Boulevard, werdien afge
sloten met grillige prikkeldraadversper
ringen. Een klein zwart driehoekig bordje
duidde op mijnengevaar en een groot wit
bord met rode letters maakte duidelijk,
dat de duinstrook en het zeestrand waren
verklaard tot: Sperrgebiet. Betreten für
alle Ziviilpersonen untersagt und strafbar.
Gem. polizeilicher Bekanntniaohung vom
20-4.1942.
Met daaronder dezelfde tekst in het
Nederlands. Ook de duinen werden afge
sloten, maar door een astronomische kij
ker zagen we in de buurt van „de Ket
ting" tifesen Kaïtwijk en'het Wassenaarse
Slag de zandtreintjes heen en weer rijden
de betonmolens draaienEn dicht
onder de kust voeren die zomer de Duitse
convooien voorbij, met erboven talrijke
grote zwarte steppen: versperringsballons,
terwijl het vliegveld Valkenburg op zijn
wijze aan de' convooibesohenmlng bij-
Smalspoor
Een jaar later lagen overal de zwar<
betonnen bunkers, de gesohutsopsbellin-
l. de drakentaneten en de onderkomens
r manschappen en materieel geheel
of half ingebed tn het duinzand rondom
Katwijk Ben smalspoor!ijnitje' üep over
de boulevard achter'een twee meter hoge
betonnen 'pantsermuur De muur reikte
an het bed'iereinsgebouw van de Kat
wijkse budtensluis. die ook al ingesponnen
as in een net van prikkeldraadtversper-
Het afbreken' daarentegen gebeur,
de meer binnenwaarts. Terwille van
het vrijmaken van het vóórterrein
en dus terwille van schootsvelden
gingen in de zomer van 1943 niet
minder dan zeshonderd woningen
van schilderachtig oud-Katwijk te
gen de grond onder de schendende
handen en hamers der slopers. Een
KATWIJK AAN ZEE
Ds. Bouman jubileert
n-half ja
predika
de Her
vormde Ge
meente van Kat
wijk aan Zee
werd bevestigd.
Op 23 maart 1930
werd Hij predi-
ste Gemeente
Molkw
1933 verwisseide
hij deze pla;
voor Nieuv
jaar late:
Spannum te be
trekken. In 1941
ging hij
Arnhem. In 1955
vierde ds. Bouman in Katwijk zijn zilve
ren ambtsjubileum Het zal hem woens
dag, op zijn negen-en-vijftigste verjaardag,
zeker niet aan belangstelling ontbreken
Hoog en laag water
Dindag: hoog water 6.33 en 18.51 uur;
laag water 2.17 en 14.37 uur.
Agenda
Morgenavond 8 uur vergadert de Herv.-
Geref. mannenvereniging Galvijn in
Hervormde verenigingsgebouw aan
Voorstraat.
Woensdagavond 8 uur houdt ds. N.
Jong een Bijbellezing in de Christe
Gereformeerde kerk.
Woensdagavond 8 uur vergaderen
amateur-fotografen van de verenig
„Katwijk" in Marina.
Woensdagavond half acht houdt ds.
Moerenhout een Bijbellezing in de kapel
over „Het hoogtepunt van de geschiede-
Busjcsactic
De busjesactie van de Gereformeerde,
Bond in de Hervormde Gemeente heeft,
met, enkele giften, 3.916,78 opgebracht.
Opbrengst collecte
De extra collecte van de Hervormde
Gemeente ten bate van de Hervormde
scholen heeft 706,20 opgebracht.
KATWIJK AAIS DEIS RIJJS
Progressie en reactie
Donderdagavond 8 uur vergadert de
a.r. kiesvereniging in de zaal aohter de
Geref. kerk. De heer Ph. van der Kooy
uit Leiden hoopt te spreken o
onderwerp: Progressie en reactie.
Rulteravond
Morgen 8 uur wordt in het Parochie
huis de 'aarl'jkse ruiteravond gehouden
van de ndelijke rijvereniging Irene. De
toneelgroep van Sikkens' personeelsver
eniging zal het blijspel in drie bedrijven
De dochters van de baas,
Lingen opvoeren.
golf van geweld, waaraan zelfs de
toren van de Oude Kerk gedeelte
lijk ten offer viel. De oudere inwo
ners en inwoonsters van het zeedorp
werden geëvacueerdver weg het
binnenland in
Tussen al deze bedrijvigheid door werd
over en door Katwijk aan Zee ook nog
een ander net gesponnen, dan dat van de
stellingen van de bezetter: een net van
ondergrondse en illegale activiteit. En
het is tegen de achtergrond daarvan, dat
Katwijks Rijnmond zijn eigen bescheiden
rol heeft vervuld. Bescheiden, maar be
langwekkend genoeg om hier te worden
geboekstaafd.
Zomeravond
Het was op'n zomeravond vorig jaar. Ik
was juist bezag een kleurendia te schieten
van een zonsondergang, waarvan de
weerschijn trilde in het donkere
water van de Katwijkse buiten-
watering, toen ik van achter mijn rug
werd aangesproken. En al pratende gin
gen de sluizen van 's mans geheugen
open, om zijn herinneringen aan de oor
logsjaren nog eens op te halen en prijs te
Als de Kaïtwijkse budtensluis kon pra
ten, dan zou zij ons vertellen, hoe zij haar
bemiddeling heeft verleend aan Enge
landvaarders, die langs deze weg de
vaart naar de vrijheid zochten Niet min
der dan achttien keer zag de zwijgende
sluis zo'n jol of kano me't bemanning door
één van haar spui-openingen in het holst
van de nacht naar buiten drijver
„Zestien ervan zijn aangekomen, dat weet
ik heel zeker, en zeven van deze me
heb ik na de oorlog nog ontmoet er
sproken."
Zo heel eenvoudig was dat intus
sen niet: de sluis droeg een bezet
ting van dertig Duitsers en het enige
middel om him waakzaamheid te
doen verlappen, was hen laveloos
te voeren met jenever. Als het dan
zover was, dat ze niet meer op hun
benen konden staan, dook de sluis
wachter het bedienongsgebouw in en
begon met de hand de deur open te
draaien. Waren de Engelandvaar
ders eenmaal goed en wel door de
branding heen, dan hadden zij door
gaans de grootste moeilijkheden
overwonnen: immers, daar lag, ge
heel volgens afspraak, de Britse tor
pedomotorboot of snelboot te wach
ten, die zich over de vluchteling(en)
ontfermde en voor het verdere
transport zorg droeg.
W. A. Poort.
Kritiek van Franse
volksrepublikeinen
op De Gaulle
Op de vergadering van het landelijke
bestuur der M.R.P. (de Franse volksrepu
blikeinen) is gisteren heftige kritiek ge
uit op de politiek van De Gaulle tegen
over de NAVO en de Europese gemeen
schappen.
De topleiding van de Franse (rooms-
katholieke) partij gaf een verklaring uit.
waarin zij haar twijfel uitsprak over de
juistheid van deze politiek en aandrong
op versterking en uitbreiding van de
N.A.V.O. in het belang van Frankrijks
vrijheid.
Maurice Schuman, de voorzitter van
de commissie van buitenlandse zaken
van de Nationale Vergadering, stond vrij
wel alleen bij zijn verdediging van de
butenlandse politiek van de regering.
Ex-minister Pierre-Henri Teitgen was
buitengewoon fel in zijn kritiek op het
buitenlandse beleid van De Gaulle. Hr
riep op een gegeven moment uit; „Wat
zou er met de N.A.V.O. gebeuren, als
er in de andere 14 N.A.V.O.-landen ook
allemaal De Gaulles aan het bewind
Op de vergadering is overigens duide
lijk gebleken, dat de ministers, die lid
zijn van de M.R.P., niet uit de regering
zullen treden, ondanks de grote menings
verschillen op politiek gebied tussen de
oartii en De Gaulle. Het bestuur van de
Dartij is het wel eens met de Algerijnse
politiek van De Gaull»
Brand in Franse
textielfabriek
Een van de grootste Franse textielfa
brieken te Roubaix aan de Belgische
grens is zaterdag door een felle brand ge
troffen. Negen brandweerlieden moesten,
door de rook bedwelmd in een ziekenhuis
worden opgenomen. De schade wordt g<
schat op vijftien miljoen gulden.
Gisterochtend werd door een brand
grote schade aangericht aan een industrie
complex in de Belgische plaats Hoei (p:
vinei e namen). Vermoedelijk zal de
schade ruim 7.5 miljoen gulden bedragen
Tenslotte brak gistermorgen in Wenen
door een explosie brand uit in het 'ge
bouw van Philips. Er waren in het ge
bouw slechts weinig personen aanwezig.
Zij konden het ongedeerd verlaten. Bij
het blussingswerk werden echter drie
brandweerlieden gewond. De schade h
niet bekendgemaakt.
De winter heeft ook Japan in zijr
greep. Sneeuwstormen en strenge vorst
hebben volgens de laatste berichten 52
mensenlevens geëist.
Een week lang in een andere wereld
In dichtbevolkt land vindt men
toch nog mooie plekjes
gelegen tussen Rottumeroog en Schiermonnikoog. Een onbewoond
eiland, waar slechts in de zomermaanden enkele arbeiders werken aan de
landaanwinning. Een klein gedeelteongeveer 700 bij 1000 meter, is met
helm beplant en hierop bevindt zich het huisje De Pionier, waarin de ar
beiders 's zomers verblijven. Bij deze houten keet staan twee uitkijktorens
en een loods waarin gereedschap Wordt opgeslagen. Het is ook bij deze ge
bouwtjes dat hoge takkenbossen en riethopen zijn neergelegd. Deze wor
den gebruikt om de 6Y2 kilometer lange stuif dijk door stuifzand te ver
stevigen. Aan de wadzijde vormt de stuifdijk tezamen met een zandplaat
een strandhaak, die tot aan het reddinghuisje op de Boschplaat reikt. Aan
de oostzijde van het eiland vinden wij aan de Noordzee-zijde éeii kleinere
strandhaak waardoor hier een baai wordt gevormd, die de Rottumerplaat
haar eigen sfeer geeft. Aan het eind van de stuifdijk bevindt zich aan de
Noordzee-zijde de eerste vorming van een duinlandschap, dat door zijn
bijzondere vormen een speciale bekoring heeft.
opdook. Per vlet werden wij met bagage
ïn al aan een lange lijn van de vissersboot
losgelaten om aan de buitenzijde van de
strandhaak vam het eiland op een kleine
nog droge plaats te landen, waar wij onze
zaken konden uitladen en op het droge
neerzetten-
Het bleek al gauw dat deze plaat
spoedig ook zo goed als onder water
zou komen en daarom moesten wij
ons haasten proviand en materiaal
naar een hoger gelegen plek, ongeveer
een kwartier lopen en zeulen, te bren
gen Vandaar konden wij de situatie
rustiger overzien en kijken hoe wij
het huisje het gemakkelijkst konden
bereiken, omdat het omlopen van de
gehele strandhaak met al onze bagage
een ondoenlijk karwei leek, dat ons
vele uren gesjouw zou kosten. De
garnalenvisser die ons had gebracht,
had het anker allang weer gelicht en
was uit het gezicht verdwenen.
En daar stonden wij dan op dit verlaten
eiland, of eigenlijk; daar moesten we
maar zien te komen zonder enige verbin
ding met de buitenwereld, geen boot,
geen mobilofoon. We hadden afgesproken
in Noordpolderzijl, dat wij bij plotselinge
ernstige ziekte de takkenbossen in brand
zouden steken. In Noordpolderzijl. of
Oostmahorn zou dat wel worden opge-
Dit onbewoonde eiland zouden wij een
week lang gaan bewonen om na te gaan
welke vogelsoorten gedurende deze tijd
van het jaar op het eiland en op de Wad
denzee voorkomen. Wij hoopten er ook
iets van de doortrek te kunnen zien van
vogels die de Waddeneilanden als trek-
baan volgen.
Aan boord
Van Usquert reden wij naar het kleine
haventje Noordpolderzijl, van de Gronin
ger garnalenvissers. Bij rustig weer
brachten wij onze omvangrijke bagage en
het proviand niet te vergeten, aan boord.
De Groninger schorren begonnen reeds
prachtig bruinrood te kleuren en berg
eenden- en eidereenden begroetten ons
toen wij bij hoog water het kleine haven
tje met een garnalenkotter uitvoeren-
Onderweg keken wij naar kleine groepjes
spreeuwen, die zich laag over de Wadden
zee in zuidwestelijke richting spoedden,
troepjes middelste zaagbokken, smienten,
een enkele aalscholver of Jan van Gent
of een zeehond die plotseling voor de boot
HET ZAL NIEMAND verbazen, dat het winterweer de afgelopen week
ook van invloed is geweest op de gang van zaken aan de veiling. In
derdaad, maar in de eerste helft van de week toch niet. De aanvoer van
waspeen was de eerste drie dagen buitengewoon groot; 290000 kg kwam
toen onder de klok. Van donderdag tot zaterdag kwam er echter maar
150 000 kg. De vorst remde de aanvoer af, dit in verband met de minder
goed bewerkbaarheid van de grond en verder in verband met de ver-
voersmoeilijkheden.
Het prijsverloop werd door een en an
der ook beïnvloed, hoewel de prijzen zich
over het algemeen uitstekend handhaaf
den. Eerst zaterdag was er een teruggang
merkbaar. De Bl peen stond, hoger ge
noteerd dan de Al, dit tengevolge van
het feit, dat het vervoer naar België (Bl)
met veel minder lage temperaturen be
hoefde rekening te houden en de export
dus zo goed als geheel door kon gaan.
De peen naar Duitsland (Al) te v<
voeren, gaf heel wat meer moeilijkheden,
daar immers in het oosten de vorst tot
streng en zeer streng was opgelopen. De
geringere aanvoer in het laatst van de
week was daarom gelukkig. De A2 peen
zakte iets in prijs door de verminderde
vraag van de conservenfabrieken.
Aanvoer
De totale aanvoer van het produkt
peen was in de afgelopen week 480.000
kg (vorige week 499.000 kg) en hiervan
ging 325.000 kg (v.w. 373.000 kg) of ruim
69 pet (v.w. 74 pet) naar het buitenland.
De prijsnotering was als volgt: Al van
ƒ6,10 tot ƒ12,50 per kist (ƒ6,20 tot ƒ13);
A2 van 3,20 tot ƒ9 (ƒ4 tot ƒ9,20); Bl
van ƒ9,60 tot ƒ13,70 (ƒ8,90 tot ƒ13,30)
en zaterdag zelfs voor 11,90 tot 13.90;
B2 van ƒ1,40 tot ƒ6,20 (ƒ1,40 tot ƒ4,90);
Cl van f 6,50 tot ƒ7,40 (ƒ5,30 tot ƒ7,30);
C2 van 1,50 tot 6,90 (ƒ1,50 tot 4,60).
Verwacht mag worden, dat het prijs
niveau van de grovere B- en C-sorterin-
gen zich wel zal handhaven. Van de A-
sortering kan hetzelfde worden gezegd,
indien tenminste Engeland ook aan de
markt zal blijven.
Het produkt knolselderij was goed ge
vraagd, werd voor het merendeel ge
ëxporteerd en noteerde van ƒ19 tot ƒ72
per 100 bos. Er was veel boerenkool, die
een goede prijs maakte, dank z(j de vraag
van de conservenfabrieken, terwijl som
mige afzetplaatsen, onder andere Amster
dam, dit produkt panklaar willen ver
kopen. De prijzen waren voor eerste
soort van ƒ22 tot 34 en voor tweede
soort van 15 tot 30.
Rode kool werd behoorlijk aangevoerd
a bereikte goede prijzen; 23 tot 38
oor eerste soort en 11 tot 27 voor
tweede soort. Ze waren klein van stuk.
In het algemeen is de voorspelling voor
deze week niet gemakkelijk te maken,
daar het weer van grote invloed zal zijn.
Bij doorzettende vorst zal de aanvoer a
de groene produikten zich verbeteren
die van waspeen afvlakken. Trekt de
vorst zich terug dan kunnen we gevoeg
lijk het omgekeerde voorspellen.
Carlllonconcert
Ter gelegenheid van de verjaardag var
prinses Margriet geeft Hessel H. de Har
der uit Den Haag morgenmiddag var
vier tot vijf uur een concert op het Kat
wijkse carillon.
Het programma luidt: 1. Wilhelmus van
Nassouwe; 2. Nederlands volkslied; 3
Voor Nederland; 4. Een lied van Neder
land- 5. Wij willen Holland houden; 6.
Vlaggelied; 7. Wij leven vrij; 8. Wilt
heden nu treden; 9. Gelukkig vaderland;
10. Mijn Schild ende betrouwen.
Burgerlijke stand
GEBOREN: Pqter Alex, z v T v d
Hauw en G E Bakker; Teunis Maarten,
M Ouwehand en C v Rijn: Pietje
Teuna Petrcmella, d v T P Geijtema
J Guijt; Clasina Margaretha, d v G de
Bruine en H Kanbier; Johanna Cornelia,
Th Heemskerk en G v Duijvenbode;
Grietje Klazina, d v R Houwing en H v d
Berg.
ONDERTROUWD: C Haasnoot en C
den Dekker; A v d Oever en D Kuijt; P
G Grunstra en P I D van Leeuwen.
GETROUWD: J Spaargaren en J Meij-
vogel; M Guijt en G Vlieland.
OVERLEDEN: Trijntje de Vreugd, 71
:ren, echtgen. v P Vooijs.
ts
k%SS m
Zeer jonge duinvorming aan de Noordzi
Broekmans Gids voor incourante fondsen
Verschenen Is de bekende Gids voorAchterin is
Incourante Fondsen 1960 van Broekmans overzioht
Commissiebank. Deze telt dertig dubbele,
pagina's fondsen plus nog een lijst van
niet meer opgenomen waarden. De lijst
telt bijna 750 aandelen met gegevens over
zetel, statutair en geplaatst kapitaal, cou
pures, dividenden over 11955, 1956, 1957,
1958 en het laatste dividend, laagste en
hoogste koersen in 1957, 1958, 1959, koers
op 31 december 1959, bruto-dividend in
1959. Voorts zijn er ongeveer 380 obliga
ties met zetel, rente, jaar van uitgifte, be
drag, coupures, vervaltijd rente, jaarlijkse
uitloting, uiterlijke aflossing, vervroegde
aflossing, laagste en hoogste koersen in
1957, 1958 en 1959 benevens de koers op
31 december. Voorts ongeveer 170 oprich
ters-, winstbewijzen e.d. Alles ingedeeld
in rubrieken en goed
(Van onze soc.-econ. red.)
De werkspreiding in het schildersbe
drijf Is een probleem van de eerste orde.
Indien tot efficiënte maatregelen gelco-
kan worden om het in de zomer
maanden bestaande surplus aan werk
de wintermaanden te verschuiven,
zal dit een belangrijke bijdrage bcteke-
en tot ontspanning van de arbeidsmarkt
i de zomermaanden en tot bevordering
111 de produktiviteit."
Met deze woorden heef.t de voorailter
an het bedrijfschap schildersbedrijf, de
..eer E. J. van Leut, het onderwerp aan
geduid waarmede de schild-arswereld zich
in 1960 vooral zal bezighouden. Dit jaar
namelijk, zal vooral in het teken staan
van een enquête onder de schildersbe
drijven inzake de besteding der arbeids
uren. Meft de-resultaten, die deze enquête
oplevert, zal gezocht worden naar een
oplossing van he>t probleem der werk-
spreidimg. Een vorige maand gehouden
proef-enquête doet de verwachting wet
tigen, dot de in februari aan te vangen
schriftelijke enquête voldoende represen-
re gegevens zal .opleveren,
ar de heer Van Leut in de vengade-
„,._0 van hot bedrijfschap mededeelde
vinden los hiervan nog andere middelen
ter bevordering van de werkspreiding
doorgang, onder andere een advertentie
campagne. Voorts wordt gedacht aan het
per brief bewerken van grote opdracht
gevers (overheidsinstanties, schoolbestu
ren, kerkgenootschappen e.d.) teneinde
deze op te wekken waar mogelijk het bin-
nenschilderwerk voor de wintermaanden
Goede verstandhouding
Het toestuur vam het bedrijfschap sprak
gisteren algemeen zijn voldoening uit over
een rapport dat door het Ecom. Instituut
voor de Bouwnijverheid in samenwerking
met het bedrijfschap tot stand is ge
komen en dart handelt over de menselijke
betrekkingen in het schildersbedrijf en
de houding van dewenlcnemer tegenover
zijn bedrijf Het rapport bevat geen schok
kende conclusies. De belangrijkste is wel
dat de verstandhouding tussen de werk
nemers en de werkgever in hert algemeen
goed is. Tweederde van alle schilders
zou wederom schilder willen worden als
zij opnieuw een beroep zouden moeten
kiezen. Als belangrijkste bezwaren tegen
het vak worden beschouwd; de invloed
van de weersomstandigheden, het losse
dienstverband (seizoen) en het gebrek aan
waardering. Van het totaal aanitaa schil
ders is tachtig procent steeds in dezelfde
sector van het schildersbedrijf werk
zaam (57 pot. in het onderhoud en 23 pot.
in de nieuwbouw).
Als belangrijkste factoren die kunnen
leiden tot hogere, produktiviteit noemen
zowel werknemers als werkgevers „betere
scholing" cn „meer verantwoordelijk
heid". De werknemers stellen „meer
waardering" met deze twee factoren ge
lijk. Het rapport dat aan alle afdelingen
der werkgevers- cn werknemersorgani
saties wordt toegestuurd beveelt nadere
bestudering van een aantal onderwerpen
aan waaronder als eerste de structuur
van de leiding en haar functie in het
schildersbedrijf. Het door de Chr. bond
van werknemers in hout- en bouwnijver
heid aangewezen bestuurslid Ph. Kleu-
vcr werd gekozen in het dagelijks bestuur
van het bedrijfschap.
Lucas Bols. Benoemd tot lid van de
raad van bestuur A. H. Witbkamper,
directeur, in plaats van C. J. N. Hart
Nibbrig; president van de raad is P. J.
Hart Nibbrig, vice-president j'hr. A. W.
G. v. Riemsdijk; over 1959 wordt gelijk
dividend over verhoogd kapitaal
wacht.
Produktie hoger
dan vorig jaar
De algemene produktie-iudex-zonder
bouwnijverheid was volgens het Centraal
bureau van de statistiek in november 142
tegen 152 in oktober en 128 een jaar te
voren, met 1953 als basis op 100. Verbe
terd naar seizoen en lengte van de maand
was de index 140 (vorige maand 141
vorig jaar 128).
Per bedrijfsklasse waren de cijfers:
bouwmaterialen en aardewerk 118 (v
132, v. j. 106), leder en rubber 136 (147
127), mijnbouw 115 .(120 en 121), papier
150 (157,
168 (166 1
124 (121
gas, elektriciteit en water
l 153), voor textiel over oktober
n 124) voedings- en genotmid-
r okt. 144 (123 en 140).
Spaarkasbedrijf
groeit
De Nederlandse Vereniging tot Bevor
dering van het Spaarkasbedrijf N.V.B.S
meldt dat in 1959 f77,3 miljoen werd
ingeschreven in nieuwe jaarkassen, ei
dat het ongeschreven spaarkaskapitaal i:
gegroeid van f 525 miljoen tot f 563 mil
joen. Het spaarkasbedrijf wordt in 1961
officieel ingeschakeld bij de ambtenaren-
spaarregelingen van rijk, provincies en
gemeenten.
Ned. Spaarkas: In 1959 11.3 miljoen
aan nieuwe spaarcontracten ingeschre
ven; spaarkapitaal nam toe van
min tot 113,7 min-, spaartegoed nan
5 miln toe tot 49 min.
Water
ij nader onderzoek bleek, dat wij door
het water van de modderige baai van de
strandhaak hert huisje konden bereiken,
zodat; wij voor de eerste keer zonder
bagage Rottumerplaat bereikten. Toen
merkten wij ook, dart voor het eerst na
deze droge zomer enige regen viel, zodat
wij uit het huisje potten en pannen uit
zetten om wat regenwatér pp té.yangéh
De watervoorziening zou mét de dertig
liter water (dat later naar olie uitr het
blik bleek te proeven) die wij hadden
meegenomen uitzonderlijk zuinig geregeld
moeten worden. Het koken van de aard
appels bleek de volgende dagen in
water nert zo goed te gaan. Slechts het
huisje, de loods en de opgeslagen takken
bossen en rietschermen boden op dit
kleine onbewoonde eiland enLge beschut
ting. Vooral hier zouden wij dan ook de
komende week onze trekvogels moeten
zoeken.
Bij aankomst vloog een troepje
spreeuwen van de takkenbossen en
wij vonden rondom het huisje en
kele merels, zanglijsters, rood-
borsten, de heggemius, de rietgors,
kramsvogels en zelfs enkele kool
mezen. Allemaal vogelsoorten die
hier niet broeden en dus het eiland
als kortstondige rustplaats op hun
lange reis hadden verkozen. Vooral
de koolmezen werden dit najaar,
vermoedelijk mede door het afgelo
pen gunstige broedseizoen, óp vele
plaatsen op de trek waargenomen.
Hun voorkomen hier wees toch weer
op aanzienlijke verplaatsingen van
deze soort. De vogels kwamen voor
al bij de regeniton kijken, waar no<
wat zoet water op dit zoute eiland
te vinden was.
Aan de wadkant troffen wij een troepje
veldleeuwerikken en enkele vinken
ja zelfs nog een larte tapuit. Nebten werden
uitgespannen om de daar voorkomende
vogels te vangen en te ringen on
doende te kunnen zien of er de volgende
dagen steeds dezelfde exemplaren w:
of dat er een dagelijkse doorstroming
vogels zou zijn. De zeehonden en
strandvoogd van Rottumeroog, de heer
Toxopeus, zouden voorlopig onze enige
buren zijn. Zegt u voor Robtumeroog
sen haakjes nooit Rottum, want dat is
een klein dorpje op het vasteland in hert
noorden van de provincie Groningen!
's Avonds
Bij het vallen van de avond, omstreeks
half zes, maakten wij licht met onze olie-:
lamp en een kaars, om de eerste aanteke
ningen te kunnen maken. Het' schaarse
licht, dat door de ruiten naar buiten
scheen, zou ons enige baken zijn als wij
's avonds voor onderzoek het Wad zou
den optrekken om iets van de daar aan
wezige vogelbevolking te zien-
Toen wij die eerste avond te moe om
nog wat ©ten klaar te maken onder het
maken van veel grapjes de helft van ons
noodrantsoen Sanovite en de volgende
morgen het overgebleven brood dat wij
thuis hadden meegenomen, opaten,
_>n wij nog niet, dat de negen broden
urt Groningen op - onverklaarbare wijze
op de vissersboot waren achtergebleven en
vermoedelijk waren afgegeven aan de heer
Toxopeus op Rottumeroog.
Er zat dus nierts anders op dan het
overige meegenomen voedsel (ongeveer
1/3 van de betekende benodigde voorraad)
nauwkeurjg te verdelen ever de dagen, dat
wij hier nog zouden zijn, in de hoop, dat
wij inderdaad op de afgesproken dag
zouden kunnen worden afgehaald door de
garnalenvisser- Want zo had hij ons bij
het afscheid nog toegeroepen: „Bij ruw1
weer kan ik jullie niet komen halen, dan
kan het wel een paar dagen later worden,
dat ik .kom"-
morgen: een paar 1 restjes ulrt
puntzakjes puddingpoeder met de mee-j
genomen madzena, een andere morgen
wat rijst met krenten en 's avonds eerj
lepel Diotj&Jcaas als wij moe en doorweekt
van-net Wad terugkwamen.
Het bleek, dat de dagen dat wij
er waren weinig doortrek van vo->
gels over de eilanden was. De goud
haantjes en de koolmezen waren
steeds dezelfde. Onder de rood-
borsten ontdekten we een geregelde
vernieuwing. Laat doortrekkende
tjiftjafs, zwartkoptuinflüiters en een
gékraagde roodstaart waren ge
woonlijk gok weer spoedig verdwe-
nadat wij ze op het eiland had
den ontdekt. Het ringonderzoek
bleek ook hier een prachtige uit
komst.
Het troepje spreeuwen rondom de tak
kenbossen (zij sliepen daar iedere avond)
zwierf overdag wel eens wat langs de
wadkant, maar zocht bij harde wind toch
dadelijk de takkenbossen weer op. Dit
bleek steeds hetzelfde troepje te zijn. Af
toe werd het eiland bezocht door een
langstrekkende merel, koperwiek, zang
lijster of kramsvogel, soms ook eens een
vink, keep of graspieper-
Scholeksters
Op hert Wad huisde een troep van mis
schien wel tweeduizend scholeksters, die
bij opkomend water tot vlak onder het
eiland zich verzamelden. Vanzelfsprekend
herbergde het Wad vele miljoenen vogels
wij konden vaak genieten van de
rme zwermen vogels boven de hori-
Dat zich hieronder vele bonte strand-
lopers, rosse grutto's en zilverpluvieren
bevonden, is zonder twijfel. Andere regel
matige gqpten. van het Wad waren de
bergeenden, de mantel-, zilver-, storm
en kokmeeuwen, steenlopers en natuurlijk
niet te vergeten de eidereenden, die wij
troep van duizenden op de Bosch
plaat aantroffen. Af en toe suisde in een
duizelingwekkende vaart de slechtvalk
langs, .(£é-,hecr en..meeste{^(ini.dit gebied
Ia<tnr i>i-U*"l*-t redd.nslWftJJrtniddcn
oft' de' BosenpJaat een belangrijke rust
plaats voor de Vogel' te zijn.
Vooral aan de Noordzee-zijde van het
eiland „rolden" de drieteenstrandloper-
tjes als muizen langs-de vloedlijn, terwijl
wij ze 's nachts bij stormweer ook wel op
het Wad aantroffen.
Wie eens in zijn leven het Wad van
dichtbij heeft bekeken, zal de volgende
maal deze grote „lap" op de kaart, die
geen zee en geen land is, met heel anidere
ogen bezien.
Er ontbreken branding en lange golf
slag en men mist de gesloten begroeiing
en de vastheid. Eb en vloed doen dit ge
bied "in altijd durende twijfel verkeren.
Een weidse vlakte in grote eenzaamheid
en hoewel de zand- en slikvlakten slechts
weinig begroeid zijn, is dit toch een gebied
vol leven.
Tegenwoordig is de Nederlandse
Jeugdbond voor Natuurstudie met
een onderzoek bezig omtrent de rijk
dom aan bodemfauna en aantallen
hierop fouragerende vogels op het
Wad ten zuiden van Vlieland. Hier
door-krijgen wy enig begrip van de
enorme hoeveelheid wormen, week
dieren cn schaaldierx die het Wad
bevat- Gemiddeld werden ongeveer
10 000 exemplaren per m2 vastgesteld.
Dit toont wel de unieke positie die het
Wad als pleisterplaats voor doortrek
kende steltlopers Inneemt en die te
in staat stelt voldoende reservestoffen
In bun lichaam op te slaan voor het
volvoeren van de trek of het door
staan van de winter.
Door het nemen van bodemmonsters
zijn dc aantallen der bodemdlcren
vastgesteld, de aantallen vogels wer
den geschat. Voor cén dag kwamen
de waarnemers tot ruim 164.000 vogels
op een Wadoppervlakte van onge
veer 10 km2. Dc voedselvoorraad
(grote prooien als mossels tot kleine
zoals wadslakjcs door elkaar genomen)
beloopt 100 miljard dieren-
Onder de steltlopers kennen wij oog-
jagens en rtastjagers. Het is boeiend waar
te nemen, hoe de vogels, zoals wulpen,
scholeksters, strandilopèrs, plevieren en
andere, ieder daartoe uitgerust met een
aridëre vbrm van snavel, hun deel van
deze enorme voorraad bemachtigen. De
Iangsnaveligen hebben in hun snavel een
goed ontwikkeld tastorgaan, maar maken
bovendien bij het voedselzoeken voort-
dureqd-yam hun ogen gebruik om dieren
te bemachtigen die hetzij direct zichtbaar
zijn, hetzij zich door sporen 'aan de op
pervlakte-van. het Wad verraden en dan
op de tast worden gegrepen.
aanleg Duitse wxttertliv^»i
njfcij dc C^nmcwuürv^,
Boekje
Van elke steltloper wordt de wijze van
voedselzoeken nauwkeurig geobserveerd
en aangetekend. De eerste resultaten zijn
vastgelegd in het aardige boekje Een in-
leidend onderzoek naar de betrekkingen
tussen wadvogels en bodemfauna, uitge
geven door de N-J.N. en zeer lezenswaar-u
dig voor degenen die zi.ch voor dit on-
derwerp interesseren.
Als happy ending van dit relaas kan ik
u gerusts!ellen; dat wij op tijd. door de
garnalenvisser zijn opgehaald. En wel een
halve dag eerder dan was afgesproken,
gedurende een korte periode van vrijwel
geen wind en hoog water. Dat was goed
uitgekiend; kort daarvoor zaten wij nog
in een vliegende storm en voordat wij de
Groninger kust hadden bereikt, was de
windkracht al weer aangewakkerd to 9!,.
JAAP TAAPKEN i
Unilever. Tot leden van de raad van
bestuur der Ltd. benoemd A. W. J. Caron,
D. J. Mann én J. G. Stubbs; begin fetor.;,
zal een buitengewone aandeelhoudeésver-'
gadering der N.V. hun benoeming in d^.
raad van bestuur behandelen.
