Koninkrijk nieuwe Stijl ook voor Nieuw Guinea DE TIJD Pinay - een markante persoonlijkheid El Vis bootst blad 11a NIEUWE LEIDSCHE COURANT DONDERDAG 14 JANUARI 1960 Advertentie I NU HET KEEL-WEER IS.. ROTERSEPT! DE HEER NICOLAAS JOUWE ZEGT: NIEUWE ROTTERDAMSE COURANT Niet alleen het voorkómen van een stij ging van het prijspeil, maar ook het v band dat thans is gelegd tussen iedere nu dan gemiddelde verhoging van de lonen de mogelijkheid van een verlaging v detailprijzen zal als een rein op loonsv hogingen kunnen werken. Waarschijnlijk dit indirecte afremmen van loonsverhogin gen belangrijker dan de onmiddellijke in vloed op het prijspeil. Het is typisch voor een tijd van inflatie en van onvoldoende concurrentie, dat ook de weerstanden tegen economisch ongewenste loonsverhogingen, dank zij het gemak waarmede zy op de consument afgewenteld kunnen worden, niet altijd voldoende zijn, vooral niet in tijden van schaarste aan arbeid. Het thans in Ne derland gevoerde beleid zal daar enige ver andering in kunnen brengen. Deze moge lijkheid bestond in veel mindere mate bij het stelsel van algemene, uniforme loon- ronden. Voor de vergeten groepen zal de verlaging van sommige detailprijzen, zoals alles wat de inflatie bestrijdt, een kleine verlichting kunnen betekenen. Zij zullen op deze wijze ook een, zij het zeer be scheiden, deel krijgen van de vermeerdering van de welvaart, die door de toeneming van de produktivitcit is ontstaan. Veel mag men zich hier echter niet van voorstellen. Van betekenis zou het voor deze slachtoffers van de inflatie eerst worden, als de maatregelen tot een merkbare verlaging van de kosten van levensonderhoud zouden leiden; en dit is nauwelijks te verwachten. DE MAASBODE gezinspolitiek o.m. het volgende: Beperking van de kinderbijslagen tot het bedrag, dat nodig is ter bekostiging van het naakte levensminimum voeding, kleding, huisvesting en andere elementaire behoeften, waarvan de bevrediging een lcvensnoodza- kelijkheid vormt moet bij de huidige welvaartsverhoudingen worden afgewezen. Toch zyn wij in Nederland nog niet veel verder gekomen met wettelijke kinderbij slagen, die van het eerste kind af tot en met het zesde variëren van 0,60 tot 1,04 per dag en per kind. Sedert 1954 zijn wy nu al toe aan onze vierde welvaartsverdeling, waarvoor men allerlei bestemmingen heeft gevonden. Wonderlijk genoeg kon het denkbeeld om een gedeelte van de toege nomen welvaart rechtstreeks ten goede te doen komen aan het Nederlandse kind daarbij geen enkele keer worden verwezen lijkt. Desniettemin zullen wy de grens der ontbering op den duur niet als norm kun nen handhaven. De sociale eisen van de moderne samenleving leiden tot verhoging van het bedrag, dat als noodzakelijk levens- minimum moet worden beschouwd. Het beschavingspeil van onze westerse maat schappij heeft ook bij de massa nieuwe acute behoeften doen ontstaan, die wan neer men ze niet bevredigt brede kringen het gevoel geeft in iets te worden te kort gedaan, waarop zij recht hebben. Deze be hoeften zijn niet alle vlak en plat-materiecl. Zij liggen ten dele ook op cultureel terrein en dat van de volksontwikkeling (lectuur, radio, sport e.d.). Beschaving mag ten slotte geen privilege van kinderlozen wordep. Adve ROTERSEPT BESCHERMT UW KEEL! Symbool van honderd jaren vakmanschap; Zodra ik in mijn land ben teruggekeerd, ga ik een politieke partij stichten. De meeste Papoease intel lectuelen hebben reeds hun steun toegezegd en de open legging van Nieuw-Guinea wordt een van de voornaam ste programmapunten. Wü willen, aan de hand van Nederland, tot een vorm van zelfbestuur komen. We keren ons pertinent tegen welke inmenging van Indo nesische zijde ook en zullen er naar streven, dat het Ko ninkrijk nieuwe stijl, zoals dit thans voor Suriname en de Antillen geldt, in de toe komst ook voor ons van toe passing wordt. In uitnemend, haast bestuurlijk Nederlands, kwamen deze woorden gisteren uit de mond van de heer Nicolaas Jouwe, een Papoea, die in een van de kampongs van Hollandia geboren is, met een Nederlandse huwde en tot voor kort de rang van hoofdcommies bij het gouvernement van Nieuw-Guinea bekleedde. Hij is zevenendertig jaar, deze in telligente protestant, die met een welluidende, sonore stem is uitge rust en zich net zo onbevangen onder de Nederlanders beweegt als elke Westeuropeaan zou doen. Fanatiek is hij niet eerder zachtmoedig en gelaten. En dat het bestuur in Hol landia altijd veel in hem heeft ge zien, wordt wel bewezen door de omstandigheid, dat hij in 1949 hij' was toen net zesentwintig jaar! de Ronde Tafel Conferentie officieel bijwoondedat hij een jaar later op nieuw in Nederland was, nu voor de besprekingen over Nieuw-Guinea en dat hij de hoogst in rang geklom men Papoea uws. Houtafkap Veel hiervan is nu verleden tijd ge- worden. Vlak voor zijn vertrek uit Hollandia ongeveer een week ge leden heeft hij ontslag uit de gou vernementsdienst genomen, daar hij zich in de particuliere sector wil' be geven. Voor hem en zijn partners be tekent dit hout, want ?e hebben een houtkaponderneming, de Papuan Export and Import Company, opgericht, die concessies tot een totale opppervlakte van honderdduizend hectaren heeft aangevraagd of reeds verkregen, die voornamelijk aan Japan zal gaan leve ren en die vijf- tot zeshonderd Papoea's werk zal geven. Voor deze onderne ming is hij thans hier: een bezoek, dat dus een commercieel karakter draagt, maar waarbij ook persoonlijke en poli tieke belangen een voorname rol spe- Toen we met de heer Jouwe zaten te praten, kreeg hij plotseling een krant in 't oog, op welker voor pagina zijn naam en zijn portret stonden afgedrukt. Eerder verbaasd dan gespannen of verontwaardigd las hij toen van het telegram, dat een aantal Papoea's naar de minister van binnenlandse zaken had gestuurd en waarin afstand werd genomen van de kritiek, die hij op het Ne derlandse gouvernement had geuit. ,,Ik wist van dit telegram," zei hij rustig, ,,en ik heb er zo mijn eigen gedachten overLaat het u ge noeg zijn, dat de ondertekenaars ambtenaren zijn bij wat men hier de Rijksvoorlichtingsdienst noemt.... Het weekblad Pentangara, dat als eerste de inhoud van het telegram publi ceerde, is eigendom van het gpuver- nement en telt verscheidene van dt ondertekenaars onder zijn redacteu renDeze mensen zijn m'n vrien den en ik ben een vriend en zelfs geestgenoot van henHet telegram 193) Insecten die bladeren of tak jes nabootsen, zyn genoegzaam be kend. Daarom vestigen we voor de verandering vandaag eens de aan dacht op de Zuidamerikaanse roofvis Monocirrhus polyacanthus, die tot de familie der Nandidae behoort. De le den van deze familie hebben een anaalvin, die doorzichtig is en een rugvin waarvan het achterste ge deelte doorzichtig is, zodat de bewe gingen van deze vinnen niet kunnen worden waargenomen. Deze eigen schap is om te beginnen al een punt in het voordeel van onze Monocirrhus polyacanthus, die we in het verdere verloop van het verhaal maar ge woon bladvis zullen noemen, want het dier bootst bedrieglijk een dood blad na dat op het water dryft. Om buitenstaanders in de veronderstelling te brengen, dat hy inderdaad een blad is, heeft deze vis de gewoonte aange nomen om op zyn zykant aan de op pervlakte van het water te drijven, maar hij laat ook het lichaam wel schuin in het water hangen op dezelfde nonchalante ma nier als een dood blad dat zou doen. Tijdens dat drijven op, of hangen in het water kunnen de bewegingen van de doorzichtige vinnen niet door de prooi worden opgemerkt, wat een ge weldig voordeel is voor deze jager. Want verplaatst de prooi zich, dan maakt het drijvende blad nauwelijks merkbare bewegingen, waardoor het weer Ln de buurt van zyn toekomstig slachtoffer terecht komt, zoals ook een onverdacht drijvend blad, mee gesleurd door een stroming, ln de nabyheid zou kunnen komen. De gelijkenis van de bladvis met TOCH IS HET ZO! een drijvend blad is werkelijk tref fend, vooral ook omdat de vis aan de bek een baarddraad bezit, die in het water bedrieglijk veel op een bladsteel lijkt. De prooi zal in veel gevallen het geniepige van deze ge lijkenis te laat bemerken, want zo dra het „dode blad" zyn prooi vol doende genaderd is, komt het plotse ling fel tot leven, het bladsteeltje blijkt bevestigd aan een formidabele bek, die zich wagenwijd openspert en de verschrikte prooi stevig vastgrijpt, waarna het drama spoedig is afge- Toen we de vorige maal aankon digden dit dier ten tonele te zullen voeren, spraken wij over mimicry, waaronder in het algemeen verstaan dient te worden het nabootsen van een ander levend andere levensvorm. Omdat de bladvis al het mogelijk doet om op een dood blad te lijken, zou deze nabootsing strikt genomen niet onder het hoofdstuk mimicry (waar het dus gaat om levende vormen) kun nen vallen, zodat we eigenlijk van camouflage hadden moeten spreken. Het is zeker niet toevallig, ilat wc bij het woord camouflage ook eens moeten denken aan Nero, de Komein- se keizer die vlak vóór zijn dood de woorden sprak: „Welk een groot kunstenaar gaat met mij verloren!" We horen dat steeds met een sma lende glimlach aan, omdat we zo langzamerhand wel weten, wat de wereld aan een figuur als Nero heeft gehad. Desondanks schijnt deze man in het dichten niet onbedreven te zijn geweest! Daarover een volgende keer. PAPOEASE INTELLECTUELEN VORMEN POLITIEKE PARTIJ moet dan ook door anderen zijn ge ïnspireerd en betekent verder niets behalve, dat het een aantal mensen een rad voor de ogen kan draaien..." De heer Jouwe had zeer zeker per soonlijke grieven tegen het gouverne- nement. Hij betreurde, dat Papoease ambtenaren worden achtergesteld bij Nederlanders, die aan het gouverne ment verbonden zijn, hetzij op het punt van de salariëring, hetzij op dat vpn de positiekansen. Hij vond het ook jammer, dat er geen overeenkomst ge vonden kon worden, die periodiek het kostenloze transport van zekere cate gorieën Papoea's naar Nederland regelt. Opleiding „De Papoea heeft wel gelijke plich ten, maar geen gelijke rechten," ver klaarde hij. „We moeten zo nu en day naar Nederland, niet alleen om bestaan de contacten te onderhouden, maar ook om onze kinderen een goede opleiding te bezorgen, want daarvoor verdienen w,e geld. Als je bovendien, zoals ik, met een Nederlandse bent getrouwd, dan heb je een derde, geldige reden om deze kant uit te komen Ook zijn andere grieven wilde de heer Jouwe gaarne spuien. Voor Nieuw- Guinea waren volgens hem vele plan nen gemaakt, maar het was tot nog toe bij redeneren in het vage en wat loze kreten gebleven. Hij was zich ervan bewust, dat de politieke onzekerheid remmend werkte, maar sprak daar naast ook van enkele „koloniale gees ten", die alles wat een stap op de weg naar ontplooiing en zelfbestuur kon be tekenen opzettelijk tegenhielden; Na de lagere school waren er voor 't meren deel der Papoea's geen verdere oplei dingsmogelijkheden. Elk jaar moesten er tussen de drie- en vijfhonderd jon gens worden afgewezen, die graag ver der zouden willen leren, maar voor wie op de middelbare school geen plaats was. „Ik ben een vriend van Nederland'', zei hij, „en ik ben het Nederlandse volk zeer dankbaar voor alles wat het voor ons heeft gedaanIn deze tijd gaat het echter niet meer aan ons achter een muurtje of dom te houdenHet oog van de hele wereld is op 'ons gericht en het zou Nederlands prestige schade doen, als het ten aanzien van onze ontwikke ling traag en onzeker is,.Vele Papoea's vragen zich met mij af, waar die zo hoog noodzakelijke in vesteringen blijven, waar de hand, die ons geleidelijk naar zelfbestuur zou voeren We willen onder alle omstandigheden deel van het Ko ninkrijk blijven, maar men moet ons niet moedeloos maken We gaan een stap achteruit en niet vooruit, als de Nederlandse Nieuw Guinea Petroleum Maatschappij verdwijnt, zoals eerstdaags het geval zal zijn, en als hier niets voor in de plaats Het gebrek aan economische activi teit van Nederlandse kant is voor de heer Jouwe en zijn compagnons al aan leiding geweest naar de Japanners te lopen om de Papuan Export en port Company een financiële basis te geven. Het ging om een investering van honderdduizend dollar voor hout- afkap op Nieuw-Guinea, maar het gou vernement, ofschoon herhaaldelijk be naderd, durfde er geen geld voor tc Advertentie BBSS T"YE HEER Nicolaas Jouwe, de eerste Papoea, die op Nieuw- Guinea een bedrijf van allure gaat vestigen, zij 't met Japans geld. voteren. Een Japanse firma echter wel een handelsdelegatie bezocht enkele maanden geleden Hollandia en als de heer Jouwe aan 't eind van de maand terugvliegt, zal door hem in Tokio de laatste hand aan het contract worden gelegd. Invloed „Ik heb liever Nederlands kapi taal, met andere woorden: Neder landse invloed," stelde hij, „en zelfs nu, terwijl toch alles al in kannen en kruiken is, probéer ik het Neder landse bedrijfsleven nog voor deze zaak warm te krijgenOok staats secretaris Bot heeft vlak voor z'n vertrek naar Nieuw-Guinea beloofd m'n klachten te onderzoeken en in dien mogelijk, maatregelen te tref fen De heer Jouwe beschouwde zich ze ker niet als éen agitator, noch als een ohtevredene, die uit rancune sprak. „Ik ben een eerlijk man," verklaar de hij, „en bovendien spreek ik niet alleen namens mezelf, maar namens velen Volgens mij hebben we de juiste weg gevolgd door in Nederland onze grieven te deponeren, nadat in Hollandia gebleken was, dat men er bij de bevoegde instanties geen begrip voor had. De buitenlandse pers hebben we bewust niet ingeschakeld en nog gisteravond heb ik de New York Times een interview geweigerd.... We wil len geen stemming tegen Nederland, maar slechts begrip en een bundeling van krachten binnen het kader van het Koninkrijk. Begin volgende week zal de heer Jouwe ook door verschillende Kamer fracties worden gehoord. Hij heeft reeds afspraken gemaakt met verte genwoordigers van de Anti-Revolutio naire Partij, de Ohristelijk-Historische Unie en de Partij van de Arbeid. Be halve zijn grieven op het stuk van openlegging, ontwikkeling en opleiding, zal ook de kwestie van de Keiëzen op tafel worden gebracht. Zoals bekend is de regering van plan tweeduizend van deze Zuidmolukkers op basis van vrijwilligheid naar Nieuw-Guinea over te brengen. De heer Jouwe en de Pa poea's, voor wie hij praat, zijn hier echter sterk tegen gekant, omdat zij vrezen, dat de Keiëzen, die in Neder land van velerlei opleidingsmogelijk heden hebben geprofiteerd, in Nieuw- Guinea de bovenlaag zullen gaan vor men. Het regeringsplan achtten ze dan ook uit psychologische overwegingen verkeerd, daar een groot deel van de thans zevenhonderdduizend zielen tel lende, autochtone bevolking tegen een aldus geschapen situatie in opstand zou kunnen komen. „M'n vrouw cn m'n drie kinderen laat ik hier," zei de heer Jouwe ten slotte nog, „en ook m'n zoontje van twaalf jaar zal binnenkort naar Ne derland overkomen om aan het Christelijk Lyceum te Zutphen een middelbare opleiding te ontvangen Ik ga een moeilijke tijd tegemoet, maar ik verdedig een goede en bo venal principiële zaak tHde rente^dU i fin rdt vergoed voor in de te gelden, welke krach- artikel 8 van de consignatiewet rente dragend zijn, voor het jaar 1960 is bepaald .vettelijke instelling, die onder meer gel- in consignatie neemt waardoor debiteu- ran hun verplichting worden gekweten). SENATOR ...alleen om de geur al! Een moeilijke beslissing voor De Gaulle ]\JET PINAY vertrekt voorlopig althans een markante persoonlijkheid uit het Franse politieke leven sedert het einde van de Tweede Wereldoorlog. Het is een man met een sterk karakter, vasthoudend ook als hij eenmaal zijn beslissing genomen heeft en zijn standpunt heeft bepaald. Dat verklaart ook de wijze waarop hij is „heengegaan". Begin 1952 verscheen hij op het eerste plan na talrijke crises van de Vierde republiek, die gepaard gingen met economische en monetaire moei lijkheden. Voor de gemiddelde Frans man heeft Pinay toen de waarde van de frank hersteld en een jaar van economische ontspanning teweeg ge bracht. Uit deze politiek ls ook min of meer de nieuwe frank van dit jaar voortgekomen. De 68-jarige Pinay beheerde vóór zijn politieke carrière het bedrijf van zijn familie. Vóór de jongste oorlog werd hij onafhankelijk radicaal af gevaardigde naar de nationale verga dering en vervolgens senaatslid. Na de oorlog vormden de onafhan- kelijken en boeren een gematigd rechtse groepering, waarvan hij spoe dig een der leiders werd.Enkele malen had hij ministerportefeuilles in de economische en industriële sector en daarna werd hij premier. Bij tal van gelegenheden heeft hij Frankrijk in het buitenland vertegen woordigd, in 1955 in de V.N. als mi nister van buitenlandse zaken in het kabinet-Faure bij het eerste debat over Algerië. Als overtuigd „Euro peaan" heeft hij deelgenomen aan talloze Europese ministersbijeen komsten. In 1955 bewerkte hij de terugkeer van koning Mohammed de Vijfde naar Marokko en de onafhankelijk heid van dat land. In liet Algerijnse vraagstuk is Pinay voorstander van de handhaving van de Franse positie in Algerië zonder echter daarbij tot het uiterste te gaan. Vroeger was hij geen gaullist, maar 1 in 1958 was hij voorstander van de terugkeer van de generaal. Deze be- noemde hem tot minister van finan- J ciën in het eerste kabinet van de Vyf- I de republiek. Op 30 december, twee dagen de officiële invoering van de „nie frank", het symbool van het econo misch herstel van Frankrijk, deed Pinay voor het eerst openlijk mede deling van de verschillen van opvat ting tussen hem en verschillende andere ministers. Deze verschillen kunnen worden samengevat in deze fundamentele controverse: Pinay, kampioen van het „economische liberalisme" beschul digde sommige collega's van het over wegen van een „terugkeer tot het staatssocialisme en dirigisme". Drie conflicten spitsten de moeilijkheden toe en luidden het ontslag in. De minister van industrie en han del, Jeanneney, stelde een benzine belasting voor en de oprichting, met deelneming van de staat, van een Frans distributienet om de verkoop van de olie uit de Sahara te verge makkelijken. Pinay verklaarde zich tegen deze staatsinmenging in de na tionale economie. Ook sprak hij zijn afkeuring uit over een belangrijk wetsontwerp van de minister van justitie, Michelet, tot wijziging vair het wetboek van koop handel en maatschappijen. Volgens dit ontwerp zou het vierde deel van de bestuursraden der naamloze vennoot schappen met meer dan vijftig aan deelhouders, moeten bestaan uit arbeidersvertegenwoordigers. Tenslotte zou Pinay een voorstan der van een meer atlantische en meer Europese politiek zijn. De Gaulle moest uiteindelijk de be slissing nemen in het steeds scherper geworden conflict. Hij heeft dit ge- BAUMGARTNER zonder enige vreugde daan ten gunste van king in het kabinet Het schijnt echtei niet dat de fundamentele beginselen van de econpmische politiek dié Pinay heeft' ingevoerd, in het geding zullen komen. Geen ivrok „Ik vertrek zonder biUerheid en wrok, want ik laat een gezonde eco nomische en financiële situatie achter", aldus Pinay. Over Baumgartner zei hy dat h(J negentien maanden zeer nauw cn met hem had samengewerkt. „In die tyd heeft hy de trouwste en doel treffendste steun verleend. Ik ben er van overtuigd dat z(jn aanwezigheid het bewys zal zyr van het regerings- streven om myn politiek voort te zetten. H(j zegde zyn opvolger zijn loyale steun toe by de voortzetting van deze politiek." Eranco ontving Nederlanders Het Spaanse staatshoofd generaal Franco heeft de Nederlandse han delsdelegatie, die in Madrid bespre kingen voert, gisteren in audiëntie in het El Pardo paleis ontvangen. De delegatie, die geleid wordt door de heer Felix A. G. Guepin en de Ne derlandse ambassadeur in Madrid, dr. W. Cnoop Koopmans, heeft gedurende Spaanse autoriteiten over de uitbrei- drie dagen besprekingen gevoerd met ding van de handel tussen de beide lan den en de mogelijkheid van Nederland- "i investeringen in Spaanse industrieën. De delegatie, die in drie groepen is gesplitst, zal Andalusië, Baskenland en Catalonië bezoeken. Daarna zullen er slotbesprekingen in Madrid worden ge voerd. Dr. Van Baal legt O functies neer De vorige gouverneur van Nederlands Nieuw-Guinea, dr. J. van Baal. deed ons de volgende mededeling toekomen: „Het oordeel der Nederlandse rege ring over de uitoefening van onwettige censuur in Nederlands Nieuw-Guinea heeft ook mijn naam niet onaangetast gelaten. Over dit oordeel ln debat te treden wens ik niet. Wèl heeft een en ander mij aanleiding gegeven af te tre den als waarnemend voorzitter van de Koninklijke Vereniging Oost en West, als voorzitter van de Geref. Vereniging voor Ziekenverpleging en als voorzitter van de commissie van advies inzake Nederlands Nieuw-Guinea van de Anti revolutionaire Partij." CoprV* P. I. B. Bw 6 CoooiSoaw PAS OP KEELGEVAAR I NEEM ROTERSEPT! Kruiswoordpuzzel Horizontaal: 2. bouwstof; 7. gem. in Drente; 8. grote deur; 9. stengel; 10. 12 gros, van knopen; 12. achting; 13. rivier in Engeland; 15. bloem; 17. beeld- of voorzijde van munten; 19. voorzetsel; 20. maanstand; 21. stenen opstap van een huis; 24. stap; 26. li chaamsdeel; 27. vogel; 29. zuster; 30. wijze; 32, toverwoord: open u; 33. lint- of koordvormig weefsel; 34. ontvang kamer. Verticaal: 1. jongensnaam: 2. vrucht je; 3. eenjarig kalf; 4. muzikaal toneel spel; 5. zandheuvel; 6. bestelling; 10. groot aantal; 11. walm; 13. dekkleed; 14. stad in Duitsland; 16. gem. in Gelderl.; 18. afgelegen; 22. meisjesnaam; 23. stad in Opper-Italië; 24. zekere dans; 25. bloedgever; 28. deel van de mast; °1. stapel; 31. .gewicht in China. OPLOSSING VORIGE PUZZEL Horizontaal: 1. tissu; 5. malva; 10. ed; 11. Armeniër; 13. loog; 15. re; 16 voornaam; 20. ere; 22. tea; 23. rei; 25. norit; 26. toren; 27. sta; 28. Eli; 30. ert; 31. glorieus; 34. o.a.35. item; 37. ongenade; 41. de; 42. Isère; 43. groen. Verticaal: 1. telkens; 2. ido; 3. sago; 4. Ur; 5. me; 6. Anna; 7. li; 8. Ver- 9. are; 12. mare; 14. overal; 17. otter; 18. natie; 19. arrest; 21. rotgans; 24. intomen; 29. lila; 32. Oder; 33. ui- 34. ooi; 36. Ede; 38. ge; 39. Ne; 40 dg. De ijshockeywedstrijd tussen HIJS- HOKY (Den Haag) en het Noorse team Furuset uit Oslo is met 8—5 gewonnen door de Hagenaars. De tussenstanden nn 1—1, 5—2, 2—2.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1960 | | pagina 5