CHRISTELIJK
KONING-
RICHARD
Kerkelijke procedure
en vervroegde synode
PMMK
Ontwikkeling bibliotheekwezen
vraagt andere regeling
Blijven aandringen op
opheffing schorsingen
Rector landbouwhogeschool
prof. W. de Jong overleden
Een woord voor vandaag
Kanttekening
Bptop vin ffsivprk
MAANDAG 11 JANUARI 1960
Twee knipsels
JN HET BLAD voor het her
vormde kerkewerk „Woord en
Dienst" wordt even aandacht
geschonken aan de kwestie-
Smits. Zoals onze lezers weten
is prof Smits ontzet uit de rech
ten van emeritus-predikant. Hij
heeft inmiddels tegen de uit
spraak van de Commissie voor
Opzicht en Tucht beroep aange
tekende Van verschillende zij
den is de uitspraak aangevallen,
omdat het niet zeker is of deze
commissie het recht had om tot
deze stap over te gaan. Het blad
„Woord en Dienst" meent dat
een publieke discussie over dit
onderwerp ongewenst is. Er zijn
echter andere hervormde bladen
die zich al wel hebber, uitge
sproken. Het blad schrijft:
T^ERKRECHT is. behalve voor
wie er geregeld mee te ma
ken hebben, een vreemd onder
werp. Daarom dreigen er steeds
mieverstanden wanneer plotseling
belangrijke uitspraken worden ge
publiceerd. Zij kunnen meestal
heel wat deining veroorzaken,
vooral als het samenhangt met de
bebjdenis van de kerk.
Zulks is het geval met een uit
spraak van de Commissie voor
het Opzicht van de kerkprovin
cie Zuid-Holland met betrekking
tot Prof. dr. P. Smits, die geen
dienstdoend predikant der Kerk
Is, doch sinds verschillende jaren
de bevoegdheid heeft als van een
emeritus. Deze bevoegdheid houdt
In het recht van de bediening van
Woord en Sacrament in onze Kerk.
Mede ingevolge enige critische ar
tikelen, het belijden betreffende,
heeft de betrokken Commissie
voor het Opzicht een uitspraak
gedaan, waarin aan Dr. Smits
zijn bevoegdheid als van een eme
ritus werd ontnomen.
Maar van een besluit ener pro
vinciale commissie kan iemand,
op wie een tuchtmaatregel is toe
gepast m hoger beroep gaan bij
de Commissie voor het Opzicut uit
de Generale Synode. Dit is ge
schied binnen de daarvoor gestel
de termijn van 14 dagen. De ge
nerale commissie ontvangt in zulk
geval een bezwaarschrift tegen de
gedane uitspraak in dc provincie
Zuid-Holland en onderzoekt nauw
keurig of de juiste procesgang is
gevolgd en of, en zo ja, welke
maatregelen van opucht moeten
worden genomen. Wanneer deze
commissie haar besluit heeft ge
nomen, geldt het als definitief in
hoogste instantie.
Het is duidelijk dat gedurende
de behandeling door de daartoe
aangewezen wettige opzicht-orga
nen der Kerk, een publieke dis
cussie van zulk een zaak onge
wenst is. Zolang een besluit niet
in „kracht van gewijsde" is ge
gaan, d.w.z. definitief is geworden,
heeft zulk een discussie geen zin
omdat men niet weet hoe de uit
spraak zal uitvallen, èn pmdat het
behoorlijk is dat men zulk een hit-
spraak eerst afwacht.
Nu binnen afzienbare tijd een
uitspraak in deze zaak te ver
wachten is, zal men bêgrijpen,
dat wij hier slechts met deze
verduidelijking van de gang der
procedure volstaan en op de zaak
zelf thans niet ingaan.
OOK IN een andere kring
wordt de vraag gesteld of het
juist is dat predikanten en ge
meenteleden bepaalde vragen in
het openbaar bespreken. In de
Gereformeerde Kerken (vrijge
maakt) is namelijk verschil van
mening ontstaan over de vraag
of predikanten onder elkaar mo
gen spreken over de consequen
ties van het besluit van de ge
reformeerde synode van Utrecht
om de Vervangingsformule ter
zijde te stellen. Een aantal pre
dikanten willen alle discussies
afsnijden door een vervroegde
synode bijeen te roepen. Ds. G.
Visee van Kampen reageert in
zijn Kerbode op deze gedachte:
T~VE. e.v. generale synode moet
samengeroepen worden in 1961.
Maar in onze pers wordt ge
speeld met de gedachte om in
verband met „de onrust en zo"
de synode eerder te doen bijeen
komen. Het ei is gelegd. In de
hoop dat het nu wel op de ker
kelijke vergaderingen zal worden
Uitgebroed.
we hopen dat dit broedsel mis
lukt.
Ten eerste: onder ons kerkvolk
is geen onrust. In Kampen niet
en elders niet. Onze mensen heb
ben meer verlangen naar een goe
de preek des zondags dan naar
een synode. En als ze geen goe
de preek krijgen dan wordt dat
door een synode ook al niet be
ter. Wel wordt er onrust gemèèkb
Het beste middel daartegen is:
gewoon doorgaan met ademhalen.
Zich niet onrustig laten maken.
En aan de zenuwachtigheid niet
meedoen.
Ten tweede: indien er al in een
gemeente onrust is, doet men goed
die te localiseren. Een generale
synode verhelpt dat niet. Hier,
moet de kerkeraad het zijne doen.
Een generale synode zou alleen
maar de onrust uitbreiden tot al
le kerken.
Ten derde: Het schijnt dat er
wel verschil van gevoelen is
ta,v. de besluiten der Utrechtse
synode. Maar het valt mee: ze
zitten tussen de uitersten heus
niet te springen om tot her-eni-
ging te komen. Maar als er een
synode komt met bindende uit
spraken dan wordt het verschil
tot een geschil. En dat is erger.
Des te erger wanneer we ons dat
voortijdig en dus óntijdig op de
hals hebben gehaald.
Ten vierde: Er zou dan een
synode moeten komen. Maar
waarover zou deze moeten han
delen? Over de vraag: wie nu ge
lijk hadden, degenen, die de sa
menkomst in Zwolle belegden, be-
zochten of zij die thuis bleven of
haar afkeurden? Of zal het enig
agendüm dezer synode zijn het
ontvangen van de Utrechtse de-
putatert met hun hernieuwde ver
zoek om samenspreking? Maar
waarom zouden wij het beant
woorden van dat verzoek ver
haasten? Het is toch waarlijk niet
zo, dat wij van ónze kant menen
dat het geen uitstel lijden kan?
Trouwens: er wordt niets uitge
steld. In 1961 komt D.V. de sy
node bijeen. Precies op tijd. En
dat is altijd: Gods tijd.
Alles bij elkaar genomen: alstu
blieft geen synode. Dat brengt
weer onrust. Nodeloos. En voor
de tijd.
Eén opmerking nog. De broe
der*. die in de kranten schreven:
„er moet een synode komen",
schreven ook dat de kerken haar
eigen zaken moeten doen. Daar is
iets voor te zeggenl Maar waar
om dan de pers gebruikt om de
kerken klaar te maken voor een
W*- 'VQFWW*
Moeten Prov. Staten subsidie verhogen?
(Van een onzer redacteuren)
Deze week komt in de vergadering van Provinciale Staten van Zuid-
Holland de subsidie aan leeszalen en uitleenbibliotheken aan de orde. Bij
de huidige regeling verleent de provincie een bedrag van circa 20.000 gulden
aan het bibliotheekwerk dat voldoet aan de rijkssubsidie-voorwaarden. Deze
openbare leeszalen en bibliotheken hebben in het verleden de bevolking
naast romans in sterke mate voorzien van studiewerken. Daarnaast ver
leende de provincie een subsidie van 38.000 gulden voor de lectuurvoor
ziening die verzorgd werd door vrijwilligers. Deze bibliotheken ontvangen
een bepaald percentage van het bedrag op grond van de administratieve
gegevens die zij verstrekken. Deze cijfers hebben betrekking op het werk
ten plattelande.
Aan de orde is een tamelijk sterke verhoging van dit laatste bedrag. In
bibliotheek-kringen is de vraag gerezen of het niet noodzakelijk is dat eer
deze subsidie wordt verhoogd bezien wordt of het niet nodig is om te komen
tot een geheel nieuwe subsidieregeling en of het zelfs niet tijd wordt om
de twee verschillende groepen op de een of andere manier samen te smelten.
Het bibliotheekwerk breidt zich
al op het platteland sterk uit. Door de
ontwikkeling van het Delta-plan, de ruil
verkaveling en de voortgaande mechani
satie in de landbouw moet de bevolking
meer weten en daarom meer lezen. De
interesse voor het boek is gaandeweg ge-
In kleinere plaatsen werd de bevol
king vroeger vooral door de Centrale
van Reizende Bibliotheken, of door de
kleine bibliotheekjes van jongelingsver
enigingen of kerkeraden. of door de
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen
van boeken voorzien. Deze bibliotheken
werdon verzorgd door vrijwillige krach
ten en droegen hoofdzakelijk een ont
spannend karakter.
In 1954 besloten de besturen der al
gemene openbare leeszalen en bibliothe
ken in de verschillende steden
Zuid-Holland ook de bibliotheek-voorzie
ning op het platteland te reorganiseren.
De vroegere correspondentschappen zou
den langzamerhand worden opgenomen
In een nieuwe Stichting Centrale Plat
telandsbibliotheek, die voor openbare
leeszalen en uitleenbibllotheken zoi
Jaarvergadering Waarheid en Eenheid
Benoeming hoogleraar
te Kampen heeft niet
aller instemming
(Van een onzer verslaggevers)
OP de te Amersfoort gehouden
jaarvergadering van de pers
vereniging Waarheid en Eenheid,
die het gelijknamige blad uit
geeft zijn ernstige bezwaren ge
hoord tegen het besluit van de
generale synode der Gerefor
meerde Kerken omdat ds. C. van
der Woude, praeses van die sy
node, te benoemen tot hoog
leraar te Kampen.
Dr. A. E. Schouten te Scheveningen,
die ook In het blad nogal ongezouten
voor de dag pleegt te komen, stelde zelfs
voor om een telegram te verzenden aan
de benoemde hoogleraar, waarin men
uiting gaf aan de gevoelens van ont
stemming, die in de vergadering leef-
Er waren ook andere stemmen in de
vergadering, zoals van de heer H. Sei
nen te Ommen, die opmerkte dat de sy
node wettig gekozen is. zodat men dan
niet met beschuldigingen van vriendjes-
pglitiefic moet aankomen. Ook werd op
gemerkt, dat de eis van wetenschappe
lijkheid maar zeer ten dele geldt. Ver
schillende keren zijn te Kampen man
nen benoemd zonder titel en andere we
tenschappelijke verdiensten, terwijl zij
toch uitnemend op hun plaats bleken.
Het voorstel van dr. Schouten werd.
ofschoon men met de strekking wel in
stemde, niet aanvaard.
ANDERE TELEGRAMMEN
Men verzond echter toch wel enige te
legrammen. De voorzitter, dr. J. Schel
haas te Nieuwendam, herinnerde er aan,
dat de synode Juiot enkele dagen tevo-
De Commissie lot de Zaken der Re-
m^^d'^deXirvïvSi
1943-1945 genomen. Er stond niet bij omidat de Remonstrantse Broederscïap
welke bezwaarschriften het ging. maar; van H.K.H. prinses Wuhelmina een
dr. Schelhaas meende zeker te weten. I belangrijke gift heeft ontvangen voor
dat het twee verzoeken waren uit dede kerkbouw.
kring van Waarheid en Eenheid. Zij be
troffen de maatregelen, die indertijd ge
nomen waren tegen prof. dr. K. Schil
der en candidaat H. J. Schilder.
In -deze bezwaarschriften had men ge
vraagd .om. ov£r. bedpelde. jpgatijegelen
te mogen spreken. Maar'de synode had
dit verzoek kennelijk afgewezen, daar
zij zich bereid verklaarde deze maat
regelen wèl te willen bekijken in eer
eventuele samenspreking met de vrijge
maakte kerken.
Dr. Schelhaas, die gewaagd had van
dankbaarheid over het terzijde stellen
van de vervangingsformule, zei dat
Waarheid en Eenheid die daar ja
renlang op heeft aangedrongen haar
taak nog allerminst geëindigd ziet. Men
zal blijven hameren op het onrechtma
tige van schorsing en afzetting.
Men stelt zich voor verschillende
ferenties en samenspreklngen te gaan
honden, ook met vrijgemaakte gerefor
meerden. Vurig hoopt men, dat de vrij
gemaakte kerken de deur zullen openen
voor de synode der gereformeerde
kerken, opdat het tot samenspreking
kan komen.
De vergadering, die in de vacature
J. Strikwerda te Zeist diens zoon S.
Strikwerda te Poortugaal in het bestuur
der persvereniging koos, luisterde ten-
slótte naar een referaat van de penning
meester, ds. M. Vreugdenhil te Ruiner-
wold-Koekange over pluriformiteit ei
cumeniciteit.
Kuyper op dit punt. De pluriformiteit
als een noodzakelijke fase in de ontwik
keling van Christus" kerk omdat zo
alleen de rijkdom van Gods openbaring
schitteren kan moet worden afgewe
zen. Wel kan men spreken van plurali
teit. Reditens mag er maar één kerk
zijn. doch in feite heeft men rekening te
houden met de pluraliteit der kerken.
Koninklijke gift
voor kerkbouw
gen. Deze stichting zou een Centrale
Plattelandsbibllotheek opzetten,
door een veel betere voorziening ge
waarborgd zou worden.
Terzelfdertijd had de Prov. Kerkver
gadering van de Ned. Herv. Kerk in
Zuid-Holland besloten een „Stichting
Werkverband van Prot. Bibliotheken"
op te richten. Reeds bij de voorbe
reidingen hebben deze twee organisaties
overleg met elkaar gepleegd zodat
reeds in 1955 een gezamenlijke organi
satie werd opgericht. De leeszaalkringen
en de Hervormde Kerk werden
bestuur ieder door vijf mensen verte
genwoordigd.
Verleden jaar werd dit bestuur
uitgebreid doordat ook afgevaardigden
van andere organisaties zoals het CNV
het NW de Hollandse Maatschappij van
Landbouw zich beten vertegenwoordi-
Via eigen organen meent de kerk
de lectuurvoorziening in eigen kring
zo beter te kunnen verzorgen. Deze
samenwerking heetf er ook toe geleid
dat in de aanduiding van het boek
naast de moeilijkheidsgraad tevens is
aangegeven uit welke achtergrond de
auteur het boek heeft geschreven.
Door gemeenschappelijk handelen is
ook de samenstelling van de biblio
theek breder geworden en kunnen
grotere groepen mensen in aanraking
komen met het boek dat naar de in
zichten van de Hervormde Kerk be
langrijk is.
Niet alle protestanten hebben zich
achter dit standpunt kunnen stellen.
Daarom hebben zij naast deze Centrale
Plattelands Bibliotheek eigen bibliothe
ken gesticht die een definitief prote
stants-christelijk stempel dragen. Deze
bibliotheken zijn verenigd in de Bond
van Openbare Christelijke Leeszalen en
Bibliotheken.
Daarnaast zetten verschillende vroe
gere CJMV's (nu CJV's) de. Reizende
Bibliotheken én dë Maatschappij tót Nut
van het Algemeen hun werk voort.
De moeilijkheid bij de subsidierege
ling is nu. dat niet langer een scherp
onderscheid bestaat tussen de infor
merende openbare (al of niet christe
lijke) leeszalen en uitleenbibliotheken
en de vaak kleinere bibliotheken
die tneer ontspanningslectuur uitlenen.
De eersten zijn gaan inzien dat zij, als
zij tenminste de gewone mensen ooi
willen bereiken, naast hun meer intel
lectualistische boeken ook meer ont-i
spanningslectuur moeten uitreiken.
Bovendien zijn vele der kleinere bi
bliotheken in de gelegenheid gesteld
door deze organisaties om zich te mo
derniseren, uit te breiden en aan te slui-
ten bij provinciale of landelijke verban-
De bibliotheken op het platteland krij
gen bijna iedere dag een grotere bete
kenis. In 1955/56 werden door de Sticht
ting Centrale Plattelandsbibbotheken
11.000 boeken uitgegeven, in 1956/57
was dit aantal reeds meer dan verdub
beld. In het seizoen 1957/58 was het ge
tal gestegen tot 60.000 en het ziet
naar uit dat in het afgelopen en ook
dit seizoen de resultaten alle voorgaan
de nog sterk zullen overtreffen.
Daarom ls de opmerking gemaakt
dat het wenselijk zou zijn als er wat
meer eenheid zou komen in het biblio
theekwerk. De gedachte is reeds
malen door verschillende mensen geop
perd dat het wenselijk zou zijn als
drie centrales de plattelandsbibliotheek
voorziening zouden verzorgen namelijk
een algemene, waarin dus de Hervorm
de Kerk participeert, een prot.-christe
lijke en een rooms-katholieke. Dan zou
den de subsidies betrekkelijk gemakke
lijk verdeeld kunnen worden en zou hef
systeem van twee verschillende subsi
dies zelfs geheel kunnen vervallen.
Het is de vraag of iedereen deze ge
dachte aanvaardt. De kleine bibliotheken
hebben vaak historische rechten die zij
niet graag prijs geven. Bovendien zijn
zij soms reeds aangesloten bij nationa
le organisaties zoals het CJMV
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen
zodat zij zich moeilijk bij een provincia
le centrale kunnen of willen aansluiten.
Maar dat maakt het er voor de afge
vaardigden in de Prov. Staten niet ge
makkelijker op om deze week te beslui
ten of het in de rede ligt om alleen de
subsidie voor het vrijwilligerswerk, te
verhogen van 38.000 tot circa 50.000
gulden. Daar komt bovendien nog bij
dat in de komende zomerzitting Provin
ciale Staten de gehele materie opnieuw
zullen moeten bestuderen, omdat de Cul
turele Raad een rapport over het biblio
theekwezen zal uitbrengen. Is het dus wijs
reeds te spreken over de verhoging
een subsidié'voor 'het•■-■Vrijwilligers
werk, vragen velen in bibliotheekkringen.
Anderen zijn ongetwijfeld van mening
dat de verhoging er moet komen.
Prof. ir. W. de Jong, rector-magni-1Arnhem werkzaam. Van 1934 tot 1936
ficus der landbouwhogeschool te Wa- trad hij tevens op als directeur van de
geningen, die zondag 22 november bij ..V,entr?le en daarna-
een auto-oneeval erastic werd ee- 1939, had hij zitting in het dagelijks
i„ w, I "«tuur daarvan. In 1939 werd hij hóófd-
wond, is gisteren in het ziekenhuis te jnspecteur van het Nederlands Rundvee
Ede aan een embolie overleden. HijStamboek en in 1943 directeur. De laat-
is 64 Jaar geworden. i ste jaren was hij voorzitter van deze
Mevrouw De Jong, die bij hetzelfde organisatie,
ongeval eveneens gewond was. mocht In 1947 werd ir. De Jong benoemd tot
vandaag het ziekenhuis verlaten. i hoogleraar in de veeteeltwetenschappen
Wieger de Jong werd 2 augustus 1895 i aan de landbouwhogeschool te Wagenin-
te Sint Nicolaasga geboren. Hij bezocht gen, waar hij in september 1956 r-——
de HBS te Heerenveen en te Leeuwar-j aagnificus werd. Prof. De Jong wi
den en studeerde aan de rijks land- en recteur van het Centraal Bureau
tuinbouwschool te Wageningen. waar hij de Varkensfokkerij en van dat vo'
in 1916 het diploma van landbouwkundig schapenfokkerij.
De begrafenis zal plaats hebben op
Gisteren heeft de paus verklaard dat ware vrede gelegen is
in „de voortdurende ruime navolging van de vriendelijkheid,
bescheidenheid en zachtmoedigheid van het gezin van Naza
reth". Dit is een hele mooie uitspraak^ maar zij is nergens op
gegrond. In geen van de evangeliën lezen we ook maar een
tekst over het gezin van Nazarèth die deze woorden recht
vaardigt.
Het gezin van Nazareth was helemaal geen ongewoonuitzon
derlijk geestelijk gezin. Het was een gezin als ieder ander en
Christus heeft er Zijn plaats ingenomen als ieder ander kind
dat in dat gezin is geboren.
We zien juist in de bijbel dat dat gezin helemaal niet verschilt
van andere, want op een gegeven ogenblik, als Christus in
het openbaar begint op te treden komen Zijn moeder en Zijn
broers (Lucas 8:19). Christus ontvangt ze niet en dat kan
maar een achtergrond hebben. Zij kwamen, omdat zij Zijn
boodschap niet begrepen. In Johannes lezen we nog dat Zijn
broers niet in Hem geloofden. Deze mensen moesten op
dezelfde manier tot geloof komen als wij: Zij moesten zich
ook aan Christus overgeven en waren in die overgave aller
minst een voorbeeld. Niet het gezin van Nazareth maar
Christus is ons voorbeeld.
SOCIALISTEN BEZONNEN ZICH
TAE conferentie die de socialisten situatie waarin het socialisme zich
vorige week hebben gehouden vandaag bevindt. Nu, een rooskleu
rige situatie kan men het niet noe
men. Eer is er aanleiding de situatie
onbevangenheid. Dit pijnlijk te noemen,
i de betrokkenen wor- Marx is goeddeels afgezworen. Van
de oude strijdbaarheid is weinig over-
ter bezinning op eigen sitnatie is
een geworden van opmerkelijke
openheid e
mag tot eer
den gezegd.
Trouwens, ook bij andere politieke gebleven. De conjunctuur, in sociaal
partijen is het streven groeiend en en economisch opzicht zo gunstig, is
langzaamaan onmiskenbaar om eigen minder gunstig voor socialistische
interne toestand publiekelijk te be- idealen. En het beeld dat de maat-
spreken. schappij allengs is gaan vertonen is
Waarom ook niet? Het ware immers vaak bereikt, niet dank zij doch on-
in onze tijd niet te verwachten, dat danks de socialisten.
mochten zijn ontstaan, lang verbor
gen gehouden kunnen worden.
En aan de andere kant is het eer
van de goede zijden der openbaar- wing,
heid, dat men, door hen in de gele- Vele sprekers waren
genheid te stellen de gedachtenwis- over de grenzen en
seling te volgen, ook de anderen daar- Maar zovele sprekers als er waren,
bet socialisme dat socialisme bewust
verschraald is van een levensbeschou
wing tot een maatschappijbeschou-
en ook vtó
als het ware laat deelnemen t
daarin betrekt.
Sommigen beschouwen de openbaar
heid, die men kennelijk niet langer ding geven tot de vraag: 5
kan ontgaan, als een nood; anderen, cialisme niet verstandig doen, voor-
verstandiger, zijn bereid om ook van lopig wat mindrr hoog van de toren
veelal ook evenzovele meningen. Het
getuigde alles van openhartigheid.
Maar het moest tegelijk wel aanlei-
deze nood een dengd te maken. te blazen? Het bezinne zich i
publieke mening, zich beraden op de kaar.
EEN OUD PROBLEEM NIEUW
al-
ingenieur behaalde. Een jaar later
kreeg hij de middelbare landbouwakte.
Nadat hij leraar aan de landbouw
scholen te Hengelo. 's-Gravenhage en
Arnhem was geweest, was hij van 1919
1939 als rijksveeteeltconsulent te
Aaverientie
Sir Kenneth trad op hem toe en wilde hem aan
spreken, doch nog voor hij de mond kon openen
om iets te zeggen, stak de kluizenaar zelf de hand
uit en riep met gesmoorde stem van achter de
sluier: Zwijg en blijf en wees gelukkig dat dit
voorrecht u gegund wordt Gij hebt nog niet alles
Direct daarna stond hü op, trok zich van de
drempel
Niet wetend wat hem te wachten stond, doch be
zield met het vaste voornemen de verdere loop der
gebeurtenissen manmoedig af te wachten, begon de
ridder heen en weer te lopen een bezigheid
waarin hij door niets werd gestoord tot eindelijk
het uur van het eerste hanengekraai aanbrak. Om
streeks dit stille uur hoorde hij dan eensklaps -het
gerinkel van een zilveren bel, sterk gelijkend op
de klank van een altaarscheL In de kleine ruimte
klonk dit gerinkel bijzonder plechtig en onwille
keurig trok de Schot zich tot in een van de uiterste
hoeken terug om ongestoord het nu volgende schouw
spel gade te slaan.
Lang duurde het Diet of opnieuw werd het zijden
gordijn weggetrokken en voor de tweede keer zag
hij de schrijn, schitterend in al zijn schoonheid.
Terwijl hij eerbiedig boog en zich klaar maakte
om nogmaals een gebed op te zeggen, hoorde hij
hetzelfde koor van vrouwenstemmen een kerkzang
aanheffen en ontroerd en nieuwsgierig hief hij het
hoofd. Het geluid der zingende stemmen scheen nu
dichter bij hem en bijna op hetzelfde ogenblik
ging in de muur tegenover hem een deur
open. die zo goed in de muur was verborgen dat
hij ze voorheen niet eens had opgemerkt.
Wat hij te zien kreeg sloeg hem nog meer met
angst en verbazing dan alles wat zich daarstraks
had afgespeeld. Een plechtige optocht kwam na
melijk door de deur in de kapel getreden. Eerst zag
hij vier knapen, wier donk®re armen en benen de
bronzen kleur van Oosterlingen vertoonder scherp
afgetekend tegen de helwitte kleren die ze droegen.
Na de knapen volgde het koor der vrouwen Voor
op liepen zes gestalten in witts gewaden. Na hen
SIR WALTER 8COTT
kwamen zes anderen, gehuld in witte sluiers. Ze
schreden door de kapel, schijnbaar zonder de Schot
op te merken, ofschoon ze zo dicht langs hem voor
bijtrokken dat de rand van hun kleren hem bijna
Terwijl hij dit alles met stijgende verbazing zag
gebeuren, begreep Sir Kenneth dat hij was terecht
gekomen in een klooster van vrouwen die God hun
leven hadden toegewijd en niet ophielden Hem hul
de te brengen. Voorheen, zo wist hij, vond men in
het Heilig Land veel van die orden, doch sinds de
Mohammedanen Palestina hadden veroverd waren
de meesten verdwenen en slechts enkelen waren
gebleven om in het geheim de égfcdienst voort te
zetten- Deze wetenschap belette echter niet dat
het schouwspel hem zo Lt de war bracht dat hij
zich begon af te vragen cf hij wgakte of droom
de. Alles wat hij te zien kreeg Was immers zo
sterk in tegenspraak met de reis en de avonturen
die hij achter de rug had, dat hij bijna niet kon
geloven hier vrouwen van vlees en bloed te ont
moeten. Neen, hield hij zich voor. en hier kwam
het in de Middeleeuwen nog zo sterke bijgeloof weer
om de hoek kijken, de optocht bestond waarschijn
lijk uit geesten of engelen, naar de aarde afge
daald om hulde te brengen aan het hout van het
kruis dat In de schrijn werd bewaard. Dit laatste
denkbeeld werd nog versterkt door het feit dat de
vrouwen zich bijna zwevend bewogen.
Toen de vrouwen even later voor de tweede
keer langs hem voorbijkwamen, maakte een hun
ner onverhoeds een rozenknop los uit de krans die
ze droeg en liet die, schijnbaar toevallig, vlak voor
zijn voeten vallen. Sir Kenneth schrok alsof een
pijl hem had getroffen, want hij bevond zich in
een hoge staat van geestelijke spanning zodat de
geringste afwijking in de normale gang van zaken
voldoende was om hem nog meer te verwarren.
Niettemin slaagde hij er in een snelle beweging te
onderdrukken, inderhaast bedenkend dat er geen
enkele reden bestond om het vallen van een roos
in verband te brengen met dingen die in werke-
kelijkheid niet bestonden. Op de keper beschouwd
was niets ongewoons gebeurd, hield hij zich voor,
want rozenknoppen zijn teer en hebben niet veel
nodig om van hun stengel te breken.
Terwijl de processie intussen voor de derde keer
rondom de kapel schreed, volgde hij met de blik
echter onwillekeurig de gestalte met de witte sluier
die de roos had laten vallen en binnen in hem
9teeg, zonder dat hij het kon verhinderen, een ge
voel van wondere vreugde. Haar stap. haar ge
baren en heel haar verschijning verschilden in
niets van die der andere vrouwen, maar toch klop
te het hart hem opeens wild in de borst, als een
vogel die uit een kooi wil ontsnappen. Plotseling
kwam het hem voor, ofschoon niets dit bewees,
dat het meisje, dat in de rechter rij der oninge-
wijden liep. hem dierbaarder was dan alle anderen
samen en mooier dan welke vrouw ook ter wereld.
De romantische drift der liefde, die als bij tover
slag in zijn ridderlijk hart was ontwaakt, was
evenwel niet in tegenspraak met de plaats waar
hij zich bevond, noch met de vrome gedachten
die hij zich verplicht voelde te onderhouden. Als
goed en eerlijk ridder wist hij immers dat liefde
en godsdienst twee gelijkwaardige begrippen waren
die elkaar veeleer hielpen dan in de weg stonden
en van kindsbeen af had men hem geleerd onver
vaard in het strijdperk te treden, zowel ter ere
van de vrouw die hij liefhad als ter ere van de
God die hij trouw had gezworen. Met ongeduld
wachtte hij dan ook op de volgende rondgang, half
vermoedend dat het meisje hem nogmaals een te-
fcen zou geven, dit keer hopelijk minder bedekt dan
daarnet (Wordt vervolgd)
donderdagmiddag op de algemene be
graafplaats. Het vertrek van de aula
v.... o. landbouwhogeschool is gesteld
op 13.30 uur.
Priesters tegen de
regering-Castro
In de onafhankelijke bladen te Ha
vanna zijn vandaag door twee als poli
tieke uitgewekenen uit Cuba gevluchtë
r.k.-priesters ondertekende brieven ge
publiceerd, waarin scherpe kritiek
wordt uitgeoefend óp de regering van
premier Fidel Castro. In de ene brief
worden de regering Castro en een lid
van de Cubaanse rooms-katholieke gees
telijkheid als communisten gebrand
merkt. in de andere wordt CaStro een
verrader van de revolutie genoemd.
De vrijdag gepubliceerde 'brieven wa
ren ondertekend door de priesters Edu-
ardo Aguirre en Juan R. O'Farrill, die
de vorige maand in Miami zijn opge
doken en aan verslaggevers mededeel
den dat zij politiek asyl zouden vragen,
omdat Castro probeerde de Rooms Ka
tholieke Kerk in Cuba van het Vaticaan
af te scheiden.
Kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders
te Cuba weigerden commentaar op de
brieven te geven. Op het bureau van
Castro werd medegedeeld, dat deze zich
in het binnenland bevindt en niet te
bereiken is.
Mr. de Vries overleden
De directeur van het bureau
Ned. Hervormde Kerk, mr. S.C. de
Vries, is gisteren tijdens een dienst in
de hervormde kerk van Willemstad
plotseling overleden.
Mr. De Vries woonde deze kerk
dienst bij. omdat zijn kleinzoon zou
worden gedoopt.
De overledene ls 56 jaar geworden.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Barendrecht (bij accl.
voor te stichten derde pred. pl.): P.
Joosse te Andel, N.B.
Aangenomen naar Wormer: P. S. Veld
huizen, kand. te Sliedrecht die bedankte
voor Dinteloord, Kootwijkerbroek, Lek-
kerkerk en Schermerhorn.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te Rotterdam-Charlois: (bij
accl.): W. van 't Spijker te Drogeham.
Aangenomen naar Ermelo-Putten: C
v. d. Weele te Leiden.
Bedankt voor Aalsmeer: J. M. Visser
te Dokkum.
TfTEDEROM is een probleem, dat een probleempje. En het valt té ho-
al oud was, nieuw geworden: pen, dat, ondanks alle benutten Van
Hoe heeft een democratische staat de mogelijkheden die de democratie
zich te gedragen ten aanzien van haar biedt, dé extremistische groepTn
niet-democratische partijen? feite niet aan haar trekken komt.
We weten uit de geschiedenis, hoe, Dan bereikt de democratische gezind-
het met zulk ccn niet-democratische heid wat de democratische wetge-
partij gaat. Zij profiteert volop van ving nu eenmaal naar haar aard niet
alle democratische mogelijkheden, kan. Dan loopt het streven van zulk
Zij voert in vrijheid haar propagan- een groep vanzelf dood.
da, verspreidt in vrijheid haar ge- Zo zijn bij ons in de jaren dertig de
schriften, belegt in vrijheid haar, al ervaringen geweest met de N.S.B.-ers.
dan niet openbare, vergaderingen, en Ze kregen weinig voet aan de grond,
al deze activiteiten zijn erop gericht, En niet anders zijn bij ons de er-
dat zij het heft in handen kan krij- varingen geweest met de communis-
gen, Is het echter eenmaal zover, dan ten. Door de democratie gedwongen
is het meestal met de democratie om openbaar te zijn, konden ze ook
heel spoedig gedaan. Aan de vrijhe- eigen politieke schamelheid niet ver
den, waarvan die groep zelf zoveel bergen. Met het gevolg, dat zij tot
nut heeft gehad en zonder welke zij een verdwijnend klein groepje van
beslist niet aan de macht zou zijn ge- mensen-die-nu-eenmaal-niet-anders-
komen, wordt een eind gemaakt. willen zijn ineengeschrompeld.
Een oud probleem, dat echter tel- Dat is de beste oplossing. Maar er
kens weer nieuw wordt. In Duitsland zijn ook andere ervaringen. Erva-
heeft nu de rechter een regerings- ringen in Duitsland met name. Daar
verbod aan een extremistische groep, kon het probleempje uitgroeien tot
om openbare bijeenkomsten te hou- een levensgroot probleem,
den, verklaard te zijn in strijd met De aanhangers in Duitsland van de
de wet. Het verbod ls dus opgeheven, democratie zullen, vermoeden wij
bestaat niet langer, en de extremis- bedacht zijn op de situaties waarin
tische groep kan haar openbare ver- men wederom kan komen te ver
gaderingen rustig gaan houden. Men keren. Gelukkig zijn, zo is onze in--
kan ervan op aan, dat ze dit recht druk, de democratische krachten er
niet ongebruikt zal laten. thans sterk en vormen zij samen zo
De taak van de rechter was ten slotte een sterke democratische gezindheid,
een eenvoudige: hij had zich te hou- Anders dan de regering gewild had.
den aan de formulering van de wet, kan de extremistische groep, die
en aan de formulering van de wet men tekeer had willen gaan, nu wel
was het, dat hij het regerngsverbod iswaar weer in het openbaar haar
had te toetsen. Maar het probleem activiteiten gaan beoefenen. Moge
zelf is daarmee niet opgelost. Het is d't echter voor het Duitse volk een
het oude probleem van de democra- reden zijn, zich van het dreigende
tische staat en de niet-democratische extremisme, waarvan het zoveel el-
partijen. lende ondervonden heeft, met te gró-
Op dit ogenblik is het, zo dunkt ons, Ier vastberadenheid en te duidelijker
ook in Duitsland nog niet meer dan ondubbelzinnigheid los te maken.
STEUN VOOR NEDERLANDSE WENSEN
TN Amerika worden dan nu de be- wonnen is, om ze vervolgens met
raadslagiiigen gevoerd over de kracht te publiceren. En dit blijft
landingsrechten aan de Amerikaanse "iet zonder invloed op de openbare
Westkust, die de Nederlanders voor mening.
hun K.LJM. gevraagd hebben. Onder wie in Amerika zich tegen de
De beraadslagingen worden welover- Nederlandse verlangens verzetten,
wogen in de beslotenheid gehouden, schtfttt deze ontvankelijkheid bij dc
Intussen zal het ook de Amerikaanse openbare mening wat kwaad bloed te
delegatie bij de besprekingen niet hebben gezet. Wij begrijpen dit niet.
ontgaan, dat er ook onder het Ame- Amerikaanse publiek is verstan-
rikaanse publiek een groeiende sym- d'P genoeg om zich een eigen oordeel
pathie is voor de billijke Nederland- te vormen. Bovendien zijn de argu-
se verlangens. Trouwens, de ene menten van die aard, dat ze de ge-
krant na de andere en er zijn in middelde Amerikaan alleszins moeten
Amerika vele kranten geeft aan toespreken.
gumenten als ook wij op deze plaats dat leder zijn kansen krijgt Een
naar voren hebben gebracht. Waar- Amerikaan is tegen kunstmatige be-
Amerika geen bondgenootschap heeft hoort wat.
zoals met Nederland, ja er zijn
ene krant na de andere
Wij hebben ges<breven: het moest
