Jlieutue jTriJtsctje yTouranl Belgen vrezen onbegrip bij Kongolese leiders Westeuropeanen worden te dik Martin Mariner stort in zee Parijs krijgt twee maanden respijt a Van Hemelrijck: een erg hoge troef ««KI.MAUM.l Bezorgdheid over de Algerijnse kwestie Radioactieve polshorloges :'€2r VRIJDAG 18 DECEiMBER 1959 BUREAUS: Steenstraat 37 Directie, Redactie, Abonnementen. Advertentie-afdeling TeL 31441. ADVERTENTIES: f 0.20 per millimeter Familieberichten f 0.18 per millimeter (Bij contract belangrijke korting) Postrekening 58933. Veertigste jaargang CHRISTELIJK-NATIOiSAAL UACBLAU Dr. E. OlEMER „Stantnasticlj is ghtblruen mgn hert in tcgfjenspotf Zorgen rond TOPCONFERENTIE Zie pagina 5 Amsterdams TOEKOMST Zie pagina S AUTO'S onder SCHEPEN bove Boude wijns reis toont werkelijke bezorgdheid jlZONING BOUDEWIJNS plotselinge reis naar Kongo heeft in het Afri- lv kaanse gebiedsdeel tot laaiend enthousiasme geleid, maar ook tot demonstraties, waaraan de politie met traangas een einde moest maken. En ook in België zelf zijn niet alle'reacties even enthousiast. Vrijwel ieder een vraagt zich verbaasd af, waarom de vorst juist nu naar Kongo is ge reisd. Juist nu in Kongo verkiezingen worden gehouden, nu de spanning in verschillende delen zeer groot is maar ook juist terwijl op politiek ge bied weer enkele gunstige perspectieven naar voren komen. Iedere Belg is ervan overtuigd dat het gebaar van de Koning een uiting is van werkelijke bezorgdheid over de toekomst van Kongo, maar men vreest dat de Kongo lese nationalisten en ook de blanke „ultra's", die tegen onafhankelijkheid jzijn, hieruit politieke munt zullen slaan. Koudewijn op weg was naar Afrika gis- de nationalisten onmiddellijk in actie gebracht. En zo zag men niet slechts spandoeken met „Leve de Koning", maar ook met „Leve Loemoerruba" (de natio- calistisohe leider die onlangs gevangen genomen). De nationalistische voor- irnen schijnen het gerucht te hebben BoudewijnBelgië wilde evolutie besp aren „Het is thans de zaak de wet tige aanspraken van de bewo ners van Kongo te begrijpen en in te willigen en hen de ontgoo cheling van een wilde evolutie te besparen". Dit heeft Koning Boudewijn enkele uren na zijn aankomst gisteravond In een radiotoe spraak In Stanleystad verklaard. De Koning voegde hieraan toe, dat België zonder aarzelen heeft gereageerd op deze fase. „Spon taan en edelmoedig beeft het Kongo tot de onafhankelijkheid geroepen". In zijn korte rede zei koning Boudewijn verheugd te zijn, weer in Kongo te zijn. „Ik heb met verlangen uitgezien naar de dag, waarop ik naar deze Afrikaanse grond, die een resultaat Is van onze gemeenschappelijke Inspan ningen, terugkeer". Tijdens mijn eerste reis had ik de Indruk gekregen, dat ons be schavingswerk een nieuwe weg diende te beginnen en dat het uur naderde, om de betrekkingen tussen België en Kongo te base ren op ontvoogding van de in- landsclic bevolking". Koning Boudewijn vervolgde: „Loyaal komt België zijn belofte na, volgens de werkwijze. Inge geven door ervaring en het be lang van een leder. Het wil Kon go geen vooraf geformuleerde oplossingen opleggen, maar koes tert de wens, dat Kongo Instellin gen schept, die aangepast zijn aan de plaatselijke gewoonten en ge bruiken en die beantwoorden aan de behoeften van 't land. Dergelijke grondige hervormingen brengen grote problemen met zich mee. Het welslagen hangt af van rust, goede trouw cn het verlangen om hecht en duurzaam werk te verrichten. Als voortzetter van de dynastie, die dit grote en prachtige land heeft geschapen, dat het uwe is, streef lk eerst en vooral naar de behartiging van uw eigen belang cn uw persoonlijk geluk. Ik heb er prjjs op gesteld mjj ter plaatse rekenschap te geven van de ver langens van de bevolking, wier toekomst mjj zo nauw aan het hart Hgt". Koning Boudewijn besloot: „Se dert ongeveer een eeuw hebben België cn Kongo een werk tot stand gebracht, waarvoor de ge hele wereld bewondering heeft. Mei Gods hulp zullen onze twee landen in eendracht cn broeder schap grote dingen blijven doen". verspreid dat Boudewijn naar Stanley stad is gekomen om Loemoemba in vrij heid te stellen. De grote vrees van de politieke par tijen in België is nu. dat de ultra's in Kongo in de komst van de Koning een afkeuring van de regeringspolitiek zuilen zien en dat de opgezweepte be volking juist zal denken dat de Koning hun vlugger de onafhankelijkheid wenst te geven dan de regering. Overigens is het niet zo. dat koning Boudewijn zijn reis naar Kongo slecht- na overleg met premier Eyskens heeft ondernomen. Men verwachtte ai enig< tijd dat de vorst dit initiatief zou ne men, maar twijfelt eraan of het momen wel juist gekozen is. Voor zijn vertrek zijn de leiders van de politieke partijen op de hoogte gesteld. Het regeringsgezinde blad Gazet Antwerpen publiceerde vanmorgen de volgende verklaring van ex-minist< voor Kongo Van Hemelrijck: ,Men speelt een zeer hoge troef uit. Dit is gevaarlijk, want als het geen resultaat oplevert, is alles verloren. Daarom verwondert het mij dat de reis niet beter is voorbereid. Men krijgt de indruk dat er iets is ge beurd, dat de regeerders hun kalmte deed verliezen. Het zou de bedoeling van de Koning kunnen zijn, alle par tijen tot deelneming aan de verkie zingen te bewegen. De vorst zal eerst de provincies bezoeken, waar de toe stand zeer bevredigend is en dan pas naar Leopoldstad gaan, ivaar het knelpunt ligt." Hoewel de socialisten, die sitie zijn, nog geen officieel hebben gegeven, wordt in socialistische kringen tooh vrij openlijk gesproken over grondwettelijke bezwaren tegen de reis. - oorzitter van de Christelijke volks partij, Lefèvre, verklaarde volgens Le Soir echter: Van grondwettelijk standpunt ge zien, kan er niet het minste bezwaar rijzen tegen 's Konings reis, aange zien deze met de minister voor Kongo en onder diens verantwoordelijkheid is gegaan. Een koning der Belgen was de pionier van het beschavingswerk in Kongo en er schuilt grootheid in het gebaar van de Koning, die zich in Afrika bevindt op liet ogenblik dat men in die gebieden de weg van de onafhankelijkheid opgaat." (De bedoelde pionier was koning Leo- pold-II, die in 1885 het beschikkingsrecht kreeg over de Kongolese gebieden). Busongeluk. Bij een botsing lussen een -us en een trein, niet ver van de Argen- ijnse hoofdstad Buenos Aires, hebben elf nensen het leven verloren en werdei tersonen zwaar gewond. Morgen in ons 0 Fanny Heemskerk, onze natio nale schaakkampioene, over weegt haar sport er aan te ge ven. Waarom? Dat kunt u mor gen lezen op de voorpagina van ons Zondagsblad, waar ook een artikel is gewijd aan persoon en werk van de lieer A. W. Groote, die honderd jaar geleden gebo ren werd en die ons land een op onze eigen taal afgestemd steno grafie-systeem heeft geschonken. 0 Op pagina 2 heeft „Ruimte voor jullie" deze week een aanzien lijke uitbreiding gekregen. Deze jeugdrubriek kreeg een hele bladzij ter beschikking, omdat de uitslag van de wedstrijd daar in wordt bekend gemaakt. 0 Blad Zij is voor een groot deel afgestemd op de voorbereidin gen. die in de huiselijke kring met het oog op de naderende feestdagen getroffen kunnen worden en in het Cultureel Ven ster wijdt onze kunstredacteur o.m. een beschouwing aan het werk van de Zweedse prins Bcr- til, als kunstschilder. Dit het c nblik t i op ten toonstelling in Delft. 0 Op de pagina Geestelijk Leven is o.a. een interview opgenomen, dat een onzer redacteuren mocht hebben met de Nieuwguinese predikant ds. Rumainum. en het vervolg en slot van de artikelen reeks over de mogelijke geboor tedatum van Christus. Sukarno ontbindt kleine partijen President Sukarno heeft aangekondigd, dat hij binnenkort een besluit zal uitvaar digen tot ontbinding van „onbeduidende" politieke partijen, die „niet echt zijn". Op een bijeenkomst van de Nahdatiel Ooela- ma zeide hij, dat dit het uitgebreide par tijenstelsel zou vereenvoudigen en dat dit een belangrijke stap zou zijn naar geleide democratie. Een vliegtuig van de Koninklijke Marine, type Martin Mariner, is gis termorgen ten noordwesten van Fak Fak op Nieuw-Guinea in zee ge stort. Drie van de acht inzittenden werden gered. De overigen worden nog vermist. Het ongeluk gebeurde om half twaalf. Het toestel kwam terecht in de Patipi- baai, waarin het wegzonk. Een der overlevenden werd door de bevolking van een in de nabijheid ge legen kampong per prauw naar Fak Fak vervoerd, de twee anderen werden door de kampongbewoners liefderijk opgeno men en verzorgd tot zij door een van de marineschepen konden worden opge haald. De medewerking en hulp van de kampongbewoners was boven alle lof verheven. De directeur van binnenlandse zaken in Ned. Nieuw-Güinea (in verband met de afwezigheid van de gouverneur), de com mandant zeemacht in Nieuw-Guinea en een commissie van onderzoek zijn van daag naar Fak Fak vertrokken. De heer Slikker vertrok vandaag per vliegtuig naar Nederland om hier te wor den behandeld voor een gecompliceerde beenbreuk, die hij bij het ongeluk heeft Eisenhower in Tunis A EEN ONDERHOUD van ruim twee uur tussen president Eisenhower en de Tunesische president Bourguiba in Tunis hebben beide staats lieden meegedeeld, dat zij de toestand hebben bestudeerd die ontstaan is door de moeilijkheden in Algerije. Zij kwamen tot de slotsom dat de af wezigheid van een oplossing een bron van ernstige bezorgdheid vormt. Verwerkelijking van het zelfbeschik kingsrecht van de volken van Azië en Afrika achten de beide presidenten, zo wercl na afloop van de besprekingen medegedeeld, een van de belangrijkste liebeurtenissen van deze tijd. Perschef Uagcrty zei dat president Eisenhower cn president Bourguiba hun instemming hadden betuigd met de voor- Hellen van president De Gaulle voor be eindiging van het Algerijnse conflict door de bevolking zelfbeschikkingsrecht aan te bieden. Zij hadden evenwel niet gesproken over de wijze, waarop een en ander gereali seerd moet worden, daar het, naar hun oordeel, gaat om een probleem dat uit sluitend de Fransen cn de Algerijnen «angaat. Bourguiba heeft ook gesproken over hulp aan Tunesië. Eisenhowers reactie zou veelbelovend zijn geweest. Dit jaar heeft Tunesië van de V.S. aan recht streekse hulp 20 miljoen dollar ontvan gen. De Tunesische president heeft erop gewezen, dat dit bedrag aanzienlijk la ger is dan do 15 miljard frank (ongeveer 130 miljoen gulden) die Frankrijk Tune sië jaarlijks gaf, voordat Parijs de hulp verlening staakte wegens de steun van Tunesië aan de Algerijnse opstandelin gen. Nadat Eisenhower per helikopter naar de Amerikaanse kruiser Des Moines was teruggekeerd, heeft het oorlogsschip koers gezet naar Toulon voor het be zoek van de president aan Frankrijk. opgelopen. De twee andere gewonden worden verpleegd aan boord van Hr. Ms. Amsterdam. Gered werden: luitenant ter zee, eerste klasse G. P. Slikker uit Biak, sergeant- vlieg, tuigmaker G. Th. D. M. de Bruijn eveneens uit Biak en korporaal-vliogtuLg- maker-motormonteur E. A. Koelhuis uit Grouw. Zij werden gewond, doch hun toestand is redelijk. Vermist worden: luitenant ter zee vlie ger der eerste klasse J. Adriaansc, luite nant ter zee vlieger tweede klasse O. C. H. K. Bertram, sergeant vliegtuigmaker telegrafist A. J. Warns, korporaal vlicg- tuigmaker constabel A. T. G. van Baaien cn vliegtuigmakcr constabel der eerste klasse A. W. van Loon. Het vliegtuig was op patrouille-vlucht in Nieuw-Guinea. Op de laatst bekende positie van de Martin Mariner, noord west van Fak Fak (in de Vogelkop) trof de opsporings- en reddingsdienst van de Koninklijke Marine een olievlek aan. Ook werden een drijver en een dinghy waargenomen. Eén van de Nederlandse oorlogsschepen werd naar deze plaats ge dirigeerd. In de loop van de tijd, dat de Neder landse Marine de Martin Mariners ge bruikt zijn nu reeds vier van deze toe stellen verongelukt. Bij Merauke stortte een Martin Mari ner neer tijdens dc start. Alle inzittenden kwamen om het leven. Bjj Abadan verongelukte een Martin Mariner by het landen. Er waren ook toen geen overlevenden. By Goa stortte een Martin Mariner, eveneens tijdens de landing, neer. Bij deze ramp verongelukten eveneens alle inzittenden. HALVE VRIJE DAG VOOR WINKELPERSONEEL Evenals vorige jaren heeft de staats secretaris van sociale zaken en volksge zondheid vrijstelling verleend van de ver plichting tot verlening van een wekelijk se vrije halve dag aan winkelpersoneel gedurende de weken waarin Kerst en de jaarwisseling vallen, echter met dc even eens gebruikelijke bepaling, dat deze later word't gecompenseerd. Deze com pensatie moet gegeven worden tussen 4 en 30 januari. Advertentie MODERN MATERIAAL voor vaste vloerbedekking. TAPIRA-TAPIJT 1 ft 7^ 100 cm breed lö.lj TRETFORD-TAPIJT 3 3 nn 130 cm breed Zj.VU DESSOLON-FRISé trr\ 120 cm breed Z*T.OU BULTHUIS Botermarkt23 Een Martin Mariner van hetzelf de type als het verongelukte vliegtuig. Vertrouwen voor De Schrijver De Belgische Kamer van Volksverte genwoordigers, waarin nien gisteren ver schillende uitingen van ongerustheid over dc reis van dc Koning kon horen, heeft een motie van vertrouwen in het beleid van de minister voor Kongo. Dc Schrijver, met 100 tegen 72 stemmen aan- eenomen. Zoals bekend vergezelt dc mi nister koning Boudewijn naar Kongo. De motie was ingediend naar aanlei ding van een interpellatie door de socia listische oppositie, over de uitnodiging van de minister aan de leiders van drie Kongolese partijen om voor besprekingen naar Brussel te komen. Deze besDrekin- gen, die zonder resultaat bleven daar de minister een eis van hen afwees om de verkiezingen uit te stellen in afwachting van een ronde tafel-conferentie en poli tieke hervormingen in Kongo, eindigden in een verklaring van Kasavoeboe c.s dat zij alle verantwoordelijkheid voor de gevolgen van de mislukking van het ge sprek afwezen. De socialistische woordvoerder ver klaarde gistermiddag in het parlement dat. zijn fractie tegen de motie zou stem men. omdat de Kamer in onwetendheid is gelaten over de reis van de Koning naar Kongo. Eén lid van de liberale (regerings-)partij onthield zich van stem- DE MINISTERS van defensie van de vijftien N.A.V.O.-landen hebben besloten half maart opnieuw in Parijs bijeen te komen om de vorde ringen op de weg naar integratie van de westelijke verdediging verder na te gaan. In de wandelgangen van het N.A.V.O.-gebouw overheerste de mening, dat Frankrijk daardoor twee maanden de tijd heeft gekregen om de technische aspecten van de tekortkomingen op het gebied van de inte gratie te bestuderen. De N.A.V.O.-raad heeft de 'kwestie verwezen naar het opperbevel in Europa, dat contact zal onderhouden met de nationale autoriteiten. Voorts zou zijn besloten de integratie van de nationale strijdkrachten te doen behandelen door president Eisenhower en president De Gaulle. De beide staats lieden hebben morgen een onderhoud. Een officiële Franse woordvoerder heeft gisteren verklaard het waarschijn lijk te achten dat men tot bevredigende conclusies inzake militaire problemen kan komen. De mogeiykhcld van Franse con cessies inzake dc integratie is ont staan na de rede die dc Amerikaanse NAVO-oppcrbevelhebber Norstad gisteren voor de raad heeft gehou den. Een eerste Franse concessie zou de toestemming kunnen inhouden om te beginnen met de bouw van radar cn andere technische installa ties op Frans grondgebied. In maart zullen de NAVO-ministers waarschijnlijk ook besprekingen voeren over een plan voor gemeenschappelyite wapens. Dit plan zou inhouden: Een gemeenschappelijke tank, waarbij twee versies worden overwdgen; een verticaal opstijgende jager, het enige type bemande jager dat kans maakt met tc verouderen: een Europese rakel, die van de grond naar gronddoelen kan wor den geschoten; een raket voor troepen te velde die dicht naderende vliegtuigen moeten bestoken en een antitankwapen. West-Duitsland zou op dit punt goede vorderingen maken. De ministers hebben de permanente NAVO-raad opdracht gegeven een tien jarenplan het plan Herter over de doelstellingen op politiek, militair, we tenschappelijk, economisch en ontwape- ningsgebied uit te werken. De minister raad besloot dat de huidige defensie plannen van kracht blijven met het oog Topconferentie Dinsdag begint het tweede deel van dc NAVO-conferentie, dat waar- schyniyk grotendeels zal bestaan uit besprekingen Inzake het overleg van president Eisenhower, president De Gaulle, minister-president Macmillan cn bondskanselier Adenauer. De mi nisters van de NAVO-landen hebben gisteren in grote lyncn overeenstem ming bereikt over de agendapunten voor het komende topoverleg tussen Oost en West, nameiyk: 1. ontwape ning: 2. de Duitse cn Beriynse kwes tie; 3. de betrekkingen tussen Oost en West In het algemeen; 4. de hulp aan de in ontwikkeling achtergeble ven landen. Spanje De omstreden kwestie van toelating van Spanje tol de NAVO is gisteren niet besproken cn zal waarschynlijk ook President De Gaulle heeft een bezoek gebracht aan Fréjus. Hier loopt hij, vergezeld van zijn adjudant en burgemeester Leo tard van Fréjus, op de begraaf plaats langs het massagraf, waar de slachtoffers van de ramp zijn bijgezet. Deze mand met prachtige gele tulpen uit Aalsmeer, een ju weel van bloemsierkunst, zal de bruiloft in Teheran luister bijzetten. s dinsdag niet worden besproken. Voor toelating tot de NAVO is de goedkeuring van alle vijftien leden vereist. Frankrijk heeft laten weten dat het elke stap om Spanje in de NAVO op te nemen, zal steunen, hoewel het niet zelf het initiatief hiertoe zal nemen. Ver schillende andere landen en speciaal Denemarken en Noorwegen zijn fel ge kant tegen toelating van Spanje. Klacht schrootaffaire afgewezen Het gerechtshof van de Europese Ge meenschappen tc Luxemburg heeft de klacht van de Italiaanse yzer- cn staal- onderneming F.E.R.A.M. (Acciaieria Fcr- riera di Roma) tegen de Hoge Autoriteit der Kolen- en Staalgemeenschap wegens de fraudes bij de schrootinvoer afgewe zen, daar dc verantwoordeiyke Neder landse functionaris geen ondergeschikte van de HA was en de afgifte van certifi caten van oorsprong door de nationale organen de beste waarborgen geven te gen misbruik. Dc Amerikaanse commissie voor kern energie heeft^ gisteren bekend gemaakt, dat een aantal door een Zwitserse firma vervaardigde polshorloges radlo-actleve strontium-90 bleek tc bevatten In het lichtgevende materiaal op dc cyfers en andere aanduidingen. De hoeveelheid daarvan Is voldoende om mogeiyk op lange termyn gevaar voor dc gezondheid van dc drager op te leveren. Gezegd werd dat de commissie en de American Rolex watch Corporation (de verkoper voor de V.S.) direct maatrege len hebben genoyicn om een aantal „Ro lex Gmt-master-polshorloges" vervaar digd door Montres Rolex in Genève, te achterhalen. Het betreft een speciaal type navigatie- horloge. dat een verplaatsbaar montuur rond do wijzerplaat heeft, om de drager in staat te stellen de tijd tc lezen in elk van de tijdzones ter wereld. Het horloge kan voorts worden herkend door de naam Roystcr Perpetual op het oppervlak. Niet alle van deze ingevoerde horloges bleken de radio-actieve substantie te bevatten, onderzoek was noodzakelijk, i de Buii '8 verwacht tot zaterdagavond: Veranderlijke bewolking met plaatselijk enkele buien. Aanvankelijk krachtige tot stormachtige wind tussen zuidwest en noordwest, la ter geleidelijk afnemend. Dezelfde temperaturen als vandaag of iets lagere. (Op gemaakt om 11.15 uur). ZON EN MAAN worden te dik. Nauwelijks tien jaar geleden waren zij nog onder voed, nu kampen zij volgens auto riteiten op het gebied van de volks- plaats van oudere voedingsgewoonten, die vaok op een gezonde grondslag be rusten, nieuwe voedingsmiddelen zijn geïntroduceerd. Deze zijn mogelijk goedkoper of gemakkelijker le bereiden maar dc kwaliteit in voediingstechniscb opzicht is soms onbekend". gezondheid met zwaarlijvigheid. Tot de voornaamste veranderingen beho- Deze zwaarlijvigheid mag niet worden J"cn hot gebruikvanfruitvle^^ei^en onderschat. Het is reeds zo erg. dat suiker, .vet en het verminderd leden van de voedsel- en landbouwer- fkbru.k van aardappelen, graanproduk- ganisatic van de V.N. ijlings een tien daagse conferentie hebben belegd. Uitgangspunt voor de conferentie is oorzaak is van de verleiding om meer veel foutieve voeding van jonge kin- te elon dan nodig is. Ook kan een deren cn ouden van dagen, psychologische toestand „welke be- Denemarken: gevallen van verkeerde verzicht, waarin wordt voorgesteld, dat verbetering van de voorlichting en het onderricht op het gebied van de voeding, in het bijzonder door doctoren en medische studenten, een belangrijke rol kunnen spelen in de strijd tegen de zwaarlijvigheid. Ter conferentie werd opgemerkt, dat „in- schouwd kan worden als een vertraag de reactie op dc ontberingen van de oorlogstyd" bij'dragen tot hot huidige teveel eten. Overvoeding, aldus het overzicht, is een probleem dat steeds ernstiger iSvordt. Frankrijk maakt melding van oneven wichtigheid in de voeding, wellicht de toeneming sterfgevallen tengevolge van hart- leverzlokten en alcoholisme moet den toegeschreven. Dc veranderingen houden verband met sociale en economische wijzigingen in het na-oorlogse Europa. Deze verande ringen hebben geleid tot toeneming van het gebruik van waardevolle voedings middelen, maar ook worden zy in ver- Voor andere Westeuropesc landen bevat- band gebracht met overvoeding en' de ten de rapporten over de staat van de schadelijke gevolgen daarvan. voeding de volgende opmerkingen. Een volgende inleider merkte op, dat de Oostenrijk: overvoeding zeer frequent, toenemende welvaart de voornaamste onder de landelijke bewolking tamelijk voeding zijn zeldzaam. Finland: lijvigheid is een gewoon verschijnsel. Griekenland: geringe tekortkomingen in de voeding zijn niet ongewoon. Ier land: in grotere cn arme gezinnen ge brek aan afwisseling in de voeding. Italië groot tekort aan proteïnen is zeldzaam, maar er zijn tekenen van slechte toeneming in lengte en gewicht, het aantal Nederland: een toenemende neiging tot overvoeding bij volwassenen. Noorwe gen: ovorwioht is een gewoon ver schijnsel, vooral by vrouwen boven de 40. Zweden: bij bepaalde bevolkings groepen komt over- onder- cn verkeer de voeding voor. Over het geheel ge nomen is de toestand bevredigend. En geland: zwaarlijvigheid neemt toe on der kinderen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1959 | | pagina 1