Leidse studentensociëteit
door brand verwoest
Onherstelbaar verlies aan
attributen van Corps
en sociëteit
De heer J. Voorbach verlaat de
Leidse gemeentedienst
Ruim achttien jaar lang chef
afdeling onderhoud gehouwen
Agenda voor Leiden
Sikkens helpt
Minerva al
BEJAARDEN WILLEN PENSIOEN
VAN f50 PER WEEK
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DONDERDAG 3 DECEMBER 1959
Acuut gevaar van uitbreiding bedwongen!
rPUSSEN kwart voor vier en half zeven vanmorgen heeft het sinistere
-C lot van de Leidse studentensociëteit „Minerva" aan de Breestraat zich
voltrokken: een brand die het gebouw in as legde. De Leidse universiteit
en in het bijzonder de studentenwereld treuren om dit verlies. Het
IS ook een groot verlies, want „Minerva" was voor zeer vele studerenden
het centrum van hun gezelligheidsleven. Goed, er is al een tijdelijk onder
dak gevonden het studentengebouw „Prytaneum" aan het Rapenburg
maar dat zal de sfeer van „Minerva" en het leven zoals het daar in zijn
eigen, specifieke vormen reilde en zeilde, niet kunnen vervangen. Boven
dien zijn talloze kostbare attributen en administratieve gegevens van on
derscheidene corpora verloren gegaan. De materiële schade is ook bij be
nadering niet te schatten. Met veel inspanning echter kan die nog worden
hersteld. Veel groter is de schade aan onvervangbare kostbaarheden,
waarvan herstel niet of nauwelijks mogelijk is.
In e
uur in de naoht is vaak veel interessante)
dan een om tien uur '<s avonds. Men moet
zich er dan ook niet over verbazen, dat
vannacht om half vier nog vijftien studen
ten genoeglijk aan een paar tafels (Bree-
straatzijde) zaten te debatteren. Een paai
hadden het over de nieuwe huisvesting die
in Leiden voor menige student goede pers
pectieven opent, anderen gaven hun visie
op de ontmoeting De GaulleAdenauer,
„Zo waren we de avond heel rustig aan
het besluiten".
Steekvlam
Nauwelijks had de klok half vier gesla
gen, of het corpslid B. J. Kalff werd plot
seling onrustig doordat hij een lucht had
opgesnoven, die bepaald niet van zijn si
garet kwam. Alle vijftien gingen onmid
dellijk op onderzoek uit. De benedenzaal
verborg geen onheil en achter de tapkast
was ook alles op orde. Dan maar eens
naar buiten.
Es was beslist reden om te schrikken,
want een paar meenden een steekvlam te
hebben gezien. Rennen naar boven! En
daar laaiden de vlammen al ontembear
op, in de bibliotheek op de verdieping,
ongeveer in het midden van het gebouw.
Met beperkte eigen middelen hebben de
studenten geprobeerd, het vuur in toom
Kwart voor vier: twee autospuiten en
een ladderwagen gieren over de Bree
straat. De brandweer werd het eerst ge
confronteerd met een vrij grote rook
ontwikkeling. ,,Er was toen nog niet
zoveel van de brand zelf te zien", ver
telde de commandant, de heer Hage-
Aan de kant van de Breestraat
was de hevigheid van het vuur
niet minder. Op zeker ogenblik
werden dg brandweerwagens
van vóór de sociëteit weggere
den omdat er gevaar voor in
storting van de gevel was. En
kele topgevels begaven het ook;
zij vielen naar binnen en kwa
men met dof geweld op de vloer
van de verdieping terecht. De
rest van de gevel bleef behou
den, stortte althans niet in;
bouwkundigen zulen moeten
uitmaken of de gevel wérkelijk
kan worden gerestaureerd.
Foto N. van der Horst.
Vooral de panden aan de ach
terzijde van de sociëteit liepen
gevaar; de wind was daarheen
en een stortregen van vonken
daalde op de daken neer. De be
woners van verscheidene huizen
kregen dan ook de aanzegging
dat zij zich voor vertrek gereed
móesten maken. Gelukkig is het
zover niet gekomen. Met a^e
kracht waarover zij gemeen
schappelijk beschikten wisten
de brandweren uitbreiding van
het vuur te voorkomen.
Foto N. van der Horst.
doorn, ons. „Wij zijn naar binnen gegaan
met twee nevelstralen. Dat scheen vol
doende. Maar toen bij de vuurhaard een
stuk plafond haar benedfen kwam en' in
niet onbelangrijke mate zuurstof Werd
aangevoerd, ging de brand uitslaan. Wij
hebben daarop de twee stralen terug,
genomen en zijn overgegaan op de lage
druk.
Inmiddels hebben wij een derde en
vierde blusvoertuig laten komen en die
opgesteld aan de achterzijde van het ge-
Vuurverspreiding
Vooral de panden aan de achter
zijde liepen gevaar. De wind was
straf en in die richting. Het is de
brandweer wel gelukt, maar alles
behalve gemakkelijk gevallen de
brand te localiseren. De vuurver
spreiding was zodanig, dat vele be
woners zijn gewaarschuwd om ra
men en deuren dicht te houden en
de ontwikkeling van de 'brand aan de
achterkant zelf goed in de gaten to
houden.
Er zijn er die dit hebben opgevat als
„bevel" tot ontruiming. Zij brachten niet
alleen huisraad en waardevolle papie
ren in veiligheid, maar ook kinderen
Hier en daar is een klein paniekje uit
gebroken. .Toen bleek dat niet alleen de
paraatheid van een brandweerman be
langrijk is, maar ook zijn optreden te
genover belanghebbenden, dat dn bepaal
de omstandigheden doeltreffend tactisch
en psychologisch verantwoord moet zijn
Het bleek al spoedig, dat het gevaar
voor de panden aan de Breestraat me'
groot was. behalve dan voor de aan
grenzende; de bewoners van de Aal
markt, de Apothekersdijk en ook de
Haarlemmerstraat (ter hoogte van de
sociëteit) hebben evenwel benauwde
ogenblikken beleefd.
Gasten
Wij spraken even met de directrice van
het hotel Nieuw-Minerva aan de Vrou-
wensteeg. „Er werd gebeld en wij dach
ten dat het de Post was met een aan
getekend stuk. Toen hoorde ik schreeu
wen: Mens. de boel staat in lichterlaaie.
Gelukkig had ik maar drie gasten, onder
wie twee Engelse dames. Die heb ik
natuurlijk het eerst gewaarschuwd. In
een minimum hadden zc hun spullen bij
elkaar. De Engelse dames zijn met een
auto vertrokken.
Of ze nog terugkomen, weet ik nie:
De rekeningen zijn nog niet betaald en
als dat niet gebeurt, kom dk daar ook
wel overheen. I-k vind het nu alleen
maar van belang, dat de brandweer de
zaak gehóuden heeft. Eén oven was het
hier achter. En wét moet je in zo korte
tijd in veiligheid brengen? We hebben
wat antiek naar de Gehoorzaal gebracht.
Verder hebben we maar afgewacht."
Toen ze haar verhaal had gedaan,
sohonk ze als een goede gastvrouw weer
thee in. Voor alle mensen die zomaar bij
haar kwamen binnenlopen, brandweer,
lui, buren, persmensen, politie en nog
Da directeur van het postkantoor, de
heer E. J. Bonders, die u/ren op de
Braestraat heeft staan kijken, had weer
andere ervaringen. „We zijn wel een beet
je benauwd geweest want je wist niet.
hoe het zich zou ontwikkelen". Hot vuur
is ook vlakbij hot dak van het postkan
toor geweest.
Op zeker ogenblik lekten de vlammen
van de topgevel aan de linkerzijde van
^PHPK^Ed
daar sohoof de koene brandweerman,
hoog op de ladder, met zijn felle straal
langs de voorgevel om dia vurende top
te bedwingen. Dat heeft wel enkele minu
ten geduurd, maar toen had hij het. La-
WIJNHANDEI.
(Acive
Sinterklaas zegt 't U en Coster levert 't U
ZOETE SPAANSE WIJN per fles 2.00
Bij 12 flessen de dertiende gratis. Ook
voor leuke surprises.
Vuur aIs in een oven, kort na
het vallen van de midden
topgevel.
Foto N. van der Horst.
ter begon het op die plaats nog
weer later no.g eens. Zoals trouw
vele plaatsen in die brandende sociëteit.
„Wij waren- met een man of tien i:
dienst," vertelde de postdirecteur. lrD
eigen bedrijfsbrandweer kwam natuurlijk
direct in aotie; zij heeft de zijkant
het gebouw wat nat gehouden om o
slaan -te voorkomen. Voor al'Le zekerheid
hebben wij de waa>ndestukken
Versterking
De versterking die de commandant
de brandweer vroeg, had in de eerste
plaats ten doel het vuur af te grendelen.
Er was geen mogelijkheid meer het ge
bouw te betreden. „Dat zou voor m(Jn
mannen veel te gevaarlijk zijl
Oegstgeest en Voorschoten k'
met een spuit; zij werden at
markt-zijdc opgesteld. Dit Den Haag
snelde in niet meer dan tien minutei
ladderwagen naar Leiden. Met de Leidse
ladder moest deze het mogelijk maken,
het gebouw aan de voorkant over de ge
hele breedte waaierend te bespuiten. De
Leidse ladderwagen die in het midden
vóór was opgesteld moest namelijk naar
kant worden gereden omdat instor-
van de voorgevel niet onmogelijk
bleek. Van dc top waren al grote brok-
naar binnengevallen. Ze doorboorden
de vloer van de verdieping en als die
het begaf zou de gevel wel erg los ko-
i te staan. Bovendien hielden dc sta-
balken het niet; die zetten uit, zakten
door, stortten omlaag en
uiteraard veel ravage.
Na euikele uren was het vuur bedwon
gen, o-fschoon het wel duidelijk was, dat
de naiblussd-nig mewiig uur zou vorderen.
Om nagen uur vanmorgen zagen wij nog
vlammen dansen boven het dak
kant van de Vrouwensteeg. Vijfentwintig
sitraflen waren nodng om dót „karweitje"
(zoals een brandweerman met de beken
de besoheidiertheiid van „het vak" het uit-
druilcta) o-p te knappen.
De heer J. Trouwee tot opvolger benoemd
T^EN MAN aan wiens zorgen ruim achttien jaar lang de gemeentelijke
eigendommen, waaronder vele historische gebouwen, waren toever
trouwd, de heer J. Voorbach, verlaat zaterdag in verband met het berei
ken van de pensioengerechtigde leeftijd de gemeentedienst. Voordat hij
met deze veel omvattende -taak wend belast 1 februari 1941 werd hij be
noemd tot chef van de afdeling onderhoud gebouwen was hij reeds 15
jaar bij de gemeente werkzaam. De heer Voorbach, die 6 december 1894 te
Schiedam werd geboren en tijdens de mobilisatie 19141918 drie jaar in
militaire dienst was, kreeg in 1919 een functie bij de afdeling openbare
werken van de gemeente Vlaardingen. Reeds een jaar later verliet hij het
gemeentelijk erf om als bouwkundig opzichter bij een architenbureau in
Vlaardingen in dienst te treden. Bij de bouw van de Gereformeerde kerk
te Voorschoten ontmoette hij de Leidse architect Fontein, die hem in 1925
in gelijke functie te Leiden aanstelde.
Dit
■chtei
en kortstondig
dienstverband. Op 1 juli 1926 werd de
heer Voorbach benoemd tot technisch
ambtenaar bij Bouw- en Woningtoezicht
en in deze kwaliteit onder meer belast
met de controle opde naleving van de
hinder- en drankwet en de afdoening van
woningklachten.
Ijslaag
Kort na de brand van het stadhuis
werd de heer Voorbach tijdelijk gedeta
cheerd bij de dienst van gemeentewerken.
Hij kreeg het toezicht over de opruimings
werkzaamheden. waarbij net vooral aan
kwam op 't zoeken naar waardevolle be
scheiden en eventueel gespaard gebleven
beeldhouwwerken van de stadhuisgevel.
De heer Voorbach kwam daarbij voor
merkwaardigste zaken te staan. Zo is
hem overkomen, dat hij op een dag
augustus onder puin en papier een ijs
laag van circa één meter ontdekte.
In zijn huidige functie heeft de heer
Voorbach, met kennis van zaken, zijn
aandacht laten gaan over de instand
houding van historische gebouwen:
het Waaggebouw, de Lakenhal, de La
tijnse school, het stadhuis, de Mors
en Zijlpoort en tol voor kort ook het
Gravensteen. Voorts strekte zijn aan
dacht zich uit over alle dienstgebou
wen, circa veertig scholen, de stads-
hulpwerf. molen De Valk, de stads
gehoorzaal en over alle woningen, die
door de gemeente met het oog op sa
nering of doorbraken zijn aangekocht.
Helaas de stadsgehoorzaal is daar
een sprekend voorbeeld van ging ook
de heer Voorbach bij het ten uitvoer bren
gen van zijn restauratieplannen onder de
gemeentelijke financiële onmacht gebukt.
Met de hem ter beschikking gestelde
middelen heeft hij echter steeds getracht
de meest dringende voorzieningen te
treffen.
Afgezien van zijn dagelijkse werkzaam
heden werd de heer Voorbach ook inge
schakeld bij grote ontvangsten in de Bur
gerzaal of bij parades en dc 3-oktoberop-
lochten. Mede door zijn toedoen kon de
Burgerzaal indertijd bij het bezoek van
het koninklijk paar aan Leiden, overeen
komstig de plannen worden ingericht.
Nieuwe Ton ge
Een groot aandeel heeft de heer Voor
bach verder gehad in de herstelwerk
zaamheden van het door watersnood ge
troffen en door Leiden geadopteerde
Nieuwe Tonge. Onder zijn leiding konden
de eerste voorzieningen, die tot een alge-
[eleid, worden ge
heel herstel hebben
troffgn.
De heer Voorbach, die
dingse periode leraar was aan de nijver
heidsavondschool, was lange tijd lid
de technische commissie van de Leidse
Sportstichting en is thans nog lid va
technische commissie van de Leidse
Jeugd Actie, bestuurslid van de afdeling
Leiden van de Nederlandse Reisve)
ging en van de Bond van gemeente-amb-
In verband met dit vertrek uit de
gemeentedienst wordt zaterdagoch
tend elf uur in de koffiekamer van
het stadhuis een afscheidsbijeen
komst gehouden, waarna er om
twaalf uur voor degenen die met de
heer Voorbach in nauw contact ston
den, gelegenheid bestaat afsoheid te
nemen.
De heer J. Trouwee, die reeds
12J^ jaar op de afdeling van de heer
Voorbach werkzaam is, zal hem als
chef opvolgen.
De commandant kan volmondig ver
klaren, dat zijm mammen bewonderens
waardig werk hebben gedaan. Risico':
zijn aan het bluswerk alitijd verbonden,
maar diie van vannacht waren niet vooj
de poes. „Ze hebben hun werk in betrek
kelijke rust gedaan. Versta mij goed;
met „rust" bedoel ik iets heel speciaals.
Ik heb hem natuurlijk zitten knijpen, toen
ik zag. dat er geen houden meer
was, vooral om de compacte bebouwing
die er achter zit. Ik ben echter wel
mening, dat de rustige samenwerking
een nog grotere ramp hoeft voorkomen.'"
En nu de oorzaak. De commandant
van de brandweer deelde ons vanmor
gen categorisch mee, dat deze niet be
kend is. De studenten denken er blijk
baar het hunne van. De heer H. J. Mul
ler, praeses collegai van het Leidsch Stu
denten-Corps, vertelde ons, dat om twee
uur vannacht ook de bibliotheek nog is
gecontroleerd. Trouwens, er was geen
vergadering of partij in geweest. Daar
om hebben zij het sterke vermoeden, dat
het hier kortsluiting is.
Knoestige vuist
Enkele honderden sbudenten hebben op
de Breestraat de ondergang van hun
„Minerva" gadegeslagen. Even hebben zij
bij i
opgeheven hoofd naar hun kaï
ruggekeerd, omdat ze vastbesloten zijn,
hun „hoedster" als een Feniks uit haar
as te doen verrijzen. Een contemplatieve
geest in een clubje ouderejaars gaf als
zijn mening te kennen, dat dit brandje
niet alleen een negatieve zijde heeft.
,,Er zat de laatste jaren een beetje
de klad in het corpsleven. De vijf op
geheven vingers om dit getij te keren
zijn nu als het ware samengetrokken toi
een knoestige vuist, die alles wat stu
deert in Leiden oproept o-m er weer iets
i te
Corpsleven gaat door
In iets andere bewoordingen lieten de
praeses-coMegii, de heer Muller, en de
heer G. J. Jonokheer, praeses van de
sociëteitscommissie, zich uit. „U moet
vooral schrijven, dat het corpsleven door
gaat. En het concert van „Sempre Cres
cendo" (het studenten-muziekgezelschap
ook, behalve hel bal. De voorbereidin
gen voor de lustrumfeesten zullen ook
zoveel mogelijk worden voortgezet."
Voorlopig is het centrum van het stu
dentenleven nu het Prytaneum, dat zijn
eigen zaken voor wat de ruimte betreft
wat zal moeten opstapelen om het L.S.C
en zijn talrijke nevenverbanden enige
ruimte te geven.
Die ruimte zal niet zo groot behoeven
te zijn als op .Minerva" zelf, aangezien
veel door het vuur is vernield. Het
heeft weinig zin, deze inventaris te gaau
opsommen. Ook het oude vaandel
het L.S.C. is verloren gegaanhet werd
met zorg geconserveerd in de kamer
van het collegium. Een ander symbool
van het L.S.C. was de Alexanderbekei
een koninklijk geschenk uit dc vorige
eeuw; ook dat is verzengd in de- smeit-
De studenten waren iets te pessimis
tisch toen zij lieten meedelen, dat het
gebouw totaaJ was uitgebrand en alleen
de muren nog stonden en dan nog schrik
barend labiel. De toestand van de eet
zaal moet nogal meevallen.
Van de uniformen van Pro Patria is
Dc vaandels van de sub-corpora,
die op de trappen stonden, konden tijdig
naar buiten worden gebracht. Dit was
niet het geval met enige muziekinstru
menten.
Ook een brandkast hield stand en
Donderdag
Burgerzaal stadhuis, 4 uur, ontvangst
Raad van Arbeid.
Doelenkazerne, 8 uur: cabaret Han
Bakker.
Vrijdag
Koor Pieterskerk, 7.15 tot 7.50 uur:
avondgebed.
Academie. 4 u.: afscheidscollege prof.
dr. K. H. Miskotte
15 uur); Trapeze (alle leeftijden);
donderdag: De stille Amerikaan (18 jaar).
Lido (2.30, 7 en 9.15 uur): De slavin
nen van Carthago (18 jaar).
Luxor (2.30, 7 en 9.15 uur): De blauwe
engel (18 jaar).
Rex (2.30, 7.15 en 9.15 uur): Een kogel
gemerkt x (18 jaar).
Trianon (2.30, 7 en 9.15 uur): Opmars
naar de galg (18 jaar).
Apotheken
De avond- en nachtdienst wordt waar
genomen door de apotheek Tot hulp der
Menschheid, Hooigracht 48, tel. 21060.
Tentoonstellingen
Museum voor Volkenkunde: Ook dit
is Japan, tot 28 februari 1960.
Auberge Francaise Kloksteeg: schets-
boekbladen van Pleter Giltay en Rein
Dool, tot 12 december.
De Lakenhal: tentoonstelling Haagse
Kunstkring, tot 7 december, iedere werk
dag van 10 tot 4 uur
De d'ireobie van de N.V. Sik
kens' Lakfabrieken te Sassen-
heim heeft zich vanmorgen be
raden over de wijze waarop zij
de door de brand getroffen
studenten zou kunnen helpen.
Men besloot bij herbouw van
Minerva steun te verlenen in
de vorm Van het beschikbaar
stellen van verf. Van de zijde
van het L.S.C. werd ons mee
gedeeld, dat een rekening is
geopend bij de Amsterdamsche
Bank N.V. kantoor Ledden on
der vermelding van de aan
duiding „brandfonds".
betekent het behoud van waardevolle
administratieve gegevens.
Wat van het gebouw kan worden ge
bruikt voor eventuele herbouw, is nog
niet vast te stellen. Bouw- en woning
toezicht is d"e resten aan het controleren
en het wachten is dus op het rapport van
de deskundigen van deze dienst.
Verkeer
Een vraag van gewicht is bijvoor
beeld, of de gevel aan de Breestraat
nog zo sterk is, dat het verkeer zon
der bezwaar weer kan passeren.
Vanzelfsprekend wordt hier geen
enkel risico genomen; vandaar dat
de omlegging van het verkeer werd
gehandhaafd. Bij de Vrouwensteeg
en het postkantoor is de weg met
touwen afgesloten. Ongetwijfeld zul
len aan de bovenkant van de gevel
stukken moeten worden wegge
haald. De tram rijdt uiteraard ook
niet. Er wordt zoveel mogelijk met
bussen gereden. Op het ogenblik dat
wij dit schrijven (omstreeks 12 uur
vanmiddag) is nog niet te zeggen
wanneer deze omlegging kan wor
den opgeheven.
Persoonlijke ongelukken van ernstige
aard hebben zich bij deze brand niet
voorgedaan. Alleen moest de brandweer
man A. Langezaal zich in het grote zie
kenhuis onder doktersbehandeling stel
len, omdat hij enkele brandwonden in
het gezicht en aan de handen had opge
lopen. Ook zou nog een student zijn ge
wond, maar daarvan konden wij geen of
ficiële bevestiging krijgen.
Verzoekschrift
ONTSPANNINGSAVOND IN LEIDEN
Op naar de 100.000 is de leuze van de Volledige financiële rijkssteun, zonder
Algemene Bond van Ouden van Dagen, enige bijvoorziening van Kerk of politieke
waarvan de afdeling Leiden gisteren in partij, is het doel
dc grote zaal van de Burcht een ontspan
ningsavond hield, waaraan medewerking
werd verleend door het cabaretgezelschap
van de Grofsmederij te Leiden. Ni
tien jaar na dc oprichting door
zestigjarige Rotterdamse havenarbeiders,
is het ledental reeds gegroeid tot 80.000.
„Laten wjj allen ertoe bijdragen, dat dit
aantal volgend jaar, wanneer onze bond
zjjn derde lustrum herdenkt, tocgi
al z(|n tot 100 000". Deze aansporing tot
het verkrijgen van meer leden werd ge
daan door de voorzitter van de afdeling,
de heer J. G van der Zeeuw, die In zijn
openingswoord een ieder harlcRfk welkom
heette, in het bijzonder dc bondsvoorzit
ter. de heer F. Rippe, cn dc directeur van
sociale zaken, dc heer S. Krist.
Hoewel het stichten van bejaarden-
sociëteiten een nuttige en prettige activi-
van onze bond ls, etaat toch de gel
delijke zorg voor de ouden van dagen als
doelstelling voorop, aldus de heer Rippe.
tAdvt
STOFZUIGERS vanaf ƒ115.-
bij aankoop nieuwe geven wij f 25.—
Fa. DUSOSWA - LEIDEN
Hoewel wij dr. W. Drees dankbaar zijn
voor zijn noodwetten en voor hot feit, dat
we elke maand f 123 van het postkantoor
kunnen halen, menen wij toch dait dit
bedrag lang niet toereikend ls om er
samen van te leven. Enige tijd geleden
hebben wij bij de minister een verzoek
schrift ingediend, waarin wij vroegen,
wanneer hij ons kon ontvangen voor mon
deling overleg over de verbetering van
de uitkeringen- Vijftig gulden per week is
het minimumbedrag waarmee wij onaf
hankelijk van „armenzorg" zouden zijn
De minister had evenwel geen tijd ons te
ontvangen en verzocht ons de vraag
schriftelijk In te dienen. Maar wij laten
ons nJet met papiertjes afwimpelen.
De heer Rippe besloot zijn toespraak
die veel bijval oogstte, mot het gezegde:
lij strijden met eerlijke wapenen voor
»n financieel onbezorgde oude dag.
Hierna namen de Metal-Music-Players
het heft in handen door enkele populaire
liedjes te spelen. De befaamde acrobaten
de Grofsmederij toonden hun spier
kracht. The Top-Tuneslngers zongen en
kele „tophits" en de toneelclub voerde
het Boherteje „De auto" op.
