C44RISTFUJK
Het subsidiebeleid moet
worden herzien
Vervangingsformule terzijde
nu de tweede stap
R.k.-pers irenisch om
winst te consolideren
VMCA-congres
in Amsterdam
Nota Spreiding Hogere
Technische Scholen
Een woord voor vandaag
Kanttekening
Tern sheer naar de geref.
kerkregering nu nodig
l\og altijd zijn de pennen in
beweging over de stap die de
generale synode van de Gerefor
meerde Kerken van Utrecht
heeft genomen door de Vervan
gingsformule terzijde te stellen.
In de kerkbode van de Gerefor
meerde vrijgemaakteKerken
van Noord-Holland, schreef ds.
K. Doornbos een lezenswaardig
artikel over verdere stappen die
genomen moeten worden. We
geven het artikel enigszins ver
kort weer:
DE leeruitspraken zijn ter zijd®
gesteld. Daarmee hebben de
nlet-vrijgemaakte kerken een stap
gedaan in de goede richting. Ik
wil graag geloven dat het voor
meer dan een in de niet-vrijge-
maakte kerken moeilijk is geweest
deze stap te doen. of moeilijk is
het goed te vinden dat de synode
dit besluit genomen heeft.
Er zullen er zijn die denken dat
het wel niet anders kon en het be
sluit goed vinden, maar toch niet
van harte. Het is zo onaangenaam
te moeten erkennen dat men ver
keerd heeft gedaan.
De synode van Utrecht heeft
niet alleen de leeruitspraken ter
zijde gesteld, maar ook nog heel
wat woorden er bij gesproken. In
dien iemand over enkele jaren die
woorden nog eens onder de ogen
krijgt en er over nadenkt zal hij
zeggen: „Zo had de synode niet
moeten spreken, maar wat is het
moeilijk zich te bekeren". Want
de korte zin van die vele woorden
ter toelichting van het besluit is:
„Al kunnen we dan niet staande
houden dat we goed gedaan heb
ben. onze misslag is toch zo groot
niet geweest".
Wat is het moeilijk zich te beke
ren. Dat geldt niet alleen voor de
broeders die te Utrecht vergaderd
zijn geweest, dat geldt van leder
een. Laten we blij zijn dat de
broeders te Utrecht zo ver hebben
kunnen komen dat ze de leeruit
spraken ter zijde hebben gesteld.
komt In de acta, en er is
niemand die acta van generale sy
noden leest, geen lid der gemeen
te. geen diaken of ouderling of
predikant, een heel enkele kerk
historicus uitgezonderd die vluch
tig met zijn vinger het register na
gaat of er mogelijk hier of daar
wat van zijn gading te vinden is,
en dan meestal niets vindt.
uitspraken ter zijde zijn ge
steld. en laten we hopen dat de
broeders aan de overkant ook
de volgende stap zullen doen en
wat hun kerken betreft terug zul
len keren tot de gereformeerde
kerkregering.
Het doen van deze tweede stap
r.nl wel moeilijker zijn dan het
doen van de eerste stap geweest
is. want bij het doen van de twee
de stap zijn veel meer persoon
lijke belangen gemoeid. Van de
leeruitspraken trok niemand in de
nict-vrijgemaakte kerken zich wat
Maar met die ongereformcerde
kerkregering is het een ander ge
val. Wanneer men terugkeert tot
de ongereformcerde kerkregering
zal men aan het opruimen moe
ten gaan en zullen de bureaus en
Instellingen moeten verdwijnen en
de predikanten in algemene dienst
en de directeuren en ambtenaren
cn ambtenaressen ontslag moeten
krijgen cn een andere werkkring
moeten zoeken.
Hoevelen zullen moeten ophou
den met het werk waaraan zc ge
hecht zijn! Hoe moeilijk zal het
zijn hun duidelijk te maken dat
het toch moet. Want Indien men
eenmaal zover gegaan is, is een
van dc oorzaken daarvan gebrek
aan inzicht in de inrichting en de
regering van de kerk des Heren
naar de schrift. En de ervaring
van vele eeuwen heeft geleerd dat.
indien een verkeerd inzicht zich
eenmaal vastgezet heeft, het ui
terst moeilijk is iemand tot ander
inzicht te brengen.
door het ter zijde stellen van de
leeruitspraken een stap had ge
daan, hij wachtte op de stap die
de vrijgemaakte kerken nu zouden
doen. Indien hij er op wacht dat
de vrijgemaakte kerken nu zullen
stappen in een ongereformeerde
kerkregering. niet naar de schrift,
dan hoop ik dat hij tevergeefs zal
wachten.
Kunnen de vrijgemaakte kerken
stappen doen? Jawel. Laten ze ge
noegen nemen wat de leeruitspra
ken betreft met het ter zijde stel
len daarvan en niet vallen over
wat de synode van Utrecht daar
bij gezegd heeft.
Laten de ambtsdragers die af
gezet zijn er genoegen mee ne
men dat ze weer als ambtsdra
gers worden opgenomen en laten
ze geen genoegdoening vragen
voor het onrecht en de beledigin
gen hun aangedaan.
Laten de vrijgemaakte kerken
gewillig de lasten mee dragen die
er komen wanneer de bureaus en
stichtingen worden opgeheven en
er zoveel predikanten in algemene
dienst en directeuren en ambte
naren en ambtenaressen ontslag
krijgen en op wachtgeld worden
TV!AAR de vrijgemaakte kerken
1V-L moeten zonder enig toegeven
vasthouden aan de eis van terug
keer tot de gereformeerde kerkre
gering. Ook, voor de inrichting en
regering der kerk zal het woord
Gods de enige regel des levens
zijn. Bij die regel heeft de Here
de kerken uit Afscheiding en Do
leantie rijk gezegend, en Hij heeft
ze daarbij groot gemaakt.
Het doen van de eerste stap ls
voor de niet-vrijgemaakte broe
ders moeilijk geweest, het doen
van de tweede stap zal voor hen
veel moeilijker zijn. Laten we dat
bedenken en de ogen er voor open
hebben hoe vast ze zich daar heb
ben gewerkt. Misschien kunnen we
proberen ze te helpen weer los
te komen. Bij God zijn alle din
gen mogelijk.
Zending te fatsoenlijk op Nieuw-Guinea
Van 3—13 augustus van het volgend
jaar hoopt de YMCA in Amsterdam een
wereldconferentie te beleggen, waar 15-
tot 18-jarigen zullen spreken over pro
blemen die verband houden met hun
leeftijd. Speciale aandacht zal dan ge
schonken worden aan de verhouding tot
het gezin, de kerk. de school, het beroep
en de vrije tijd. In het bijzonder zullen
zij proberen een antwoord te vinden op
de vraag ..Wat is gezag?" Reeds nu
staat vast dat uit de V. S. en Canada on
geveer 230 jongeren naar Amsterdam
zullen komen, maar ook worden er afge
vaardigden verwacht uit Korea. Japan.
Indië en Afrika. Men verwacht in totaal
ongeveer 650 deelnemers aan het con
gres.
Beroepingswerk
NED HERV. KERK
Beroepen te Bodegraven en te Ede:
T. Langerak te Vinkeveen; te Raams-
donksveer: J. van 't Ende te Noordeloos.
Aangenomen naar Oud-Alblas: G. Ha
moen. pred. voor buitengew. werkzaamh.
arbeid onder de vluchtelingen) te Ber
lijn.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Haarlem-Noord. 3e pred.
6laats: drs. Okke Jager te Almelo; te
iuizum, Fr.; B. Berends te Beetster-
CHRIST. GEREF. KERKEN
Tweetal te Leerdam: J. Kampman te
Rijnsburg en J. C. van Ravenswaaij te
Scheveningen.
Bedankt voor Eemdijk: G. Blom te
REMONSTR. BROEDERSCHAP
bij het Sentanimeer; met ingang v
voor deze school In een protestants ge
bied. terwijl kort te voren aan de zen
ding subsidie voor een (niet geheel ge
lijke maar) vergelijkbare school was ont-
nomert en terwijl verscheidene verzoeken
van de zending om subsidie voor jon-
gensvervolgscholen zonder resultaat ble
ven.
T"\E subsidiekwestie van de rooms-katholieke primaire middel-
-L' bare school (PMS) in Hollandia heeft al heel wat pennen in
beweging gebracht. Zoals onze lezers weten heeft een ambtenaar,
die inmiddels is ontslagen, een subsidie verstrekt voor het stich
ten van een P.M.S. in een overwegend protestantse streek. Her
haaldelijk zjjn er in de Tweede Kamer vragen over deze kwestie
gesteld, en minister Toxopeus heeft nog maar enkele dagen ge
leden moeten toegeven dat de subsidie geheel ten onrechte werd
verstrekt, maar was niet genegen de subsidie in te trekken. Sinds
deze uitspraak van de minister is de toon in de rooms-katholieke
pers aanmerkelijk irenischer geworden dan zjj voorheen was.
Zo schreef de Volkskrant in een
artikel onder de kop „Onbehaaglijk"
op 26 november: „Voor het uitdragen
van het christendom kan het toch
zeker niet bevorderlijk zijn als zending
en missie elkaar onderling zouden
gaan bestrijden." Deze uitspraak is
wel heel merkwaardig omdat de
Rooms Katholieke Kerk in 1928 het
voorstel van de zending verwierp om
voortaan op Nieuw-Guinea elkanders
terreineu te ontzien.
Het christelijk-historische blad „Ko
ningin en Vaderland" maakte in dit
verband een toespeling op de kabi
netscrisis in 1925 n.a.v. de kwestie van
het gezantschap by het Vaticaan en
het opoerde de .mogelijkheid dat het
huidige kabinet dreigt „warm en vast
te lopen op een wrijfpunt met de
(rooms-katholieken." Ook deze uit
spraak gaf aanleiding tot irenische
reacties „Het is in dit land blijkbaar
wel erg moeilijk om juist over der
gelijke tegenstellingen heen te komen."
Dat wil dan natuurlijk zeggen dat dat
voor de protestanten erg moeilijk is.
De rooms-katholieken komen er ge
makkelijk overheen: „Werd niet on
langs in het vicariaat Hollandia een
(rooms-) katholieke school aan de
zending... overgedragen?" vraagt
het blad.
TENDENTIEUS
Wat is waar en wat is tendentieus in,
deze laatste mededeling? Tot september
1954 had de zending een dubbele gesub
sidieerde jongensvervolgschool te Joka,
Dat de missie van haar aan
sprakenop subsidie onder deze
omstandigheden afziet, kunnen wij
niet anders zien dan als een uiting
van normaal fatsoen, dat haar ook
in de Hollandse PMS-zaak gesierd
zou hebben. Waarom zij de school
niet ongesubsidieerd heeft voort
gezet is ons onbekend.
TE FATSOENLIJK
Wij vragen ons af of de zending in
dezen niet te fatsoenlijk en met name
te loyaal tegenover het Gouvernement
is geweest. Waarom heeft men jaren
lang de kritiek van de bevolking op
de te kleine, immers gehalveerde,
school te Joka verdragen en niet dui
delijk gezegd, dat voor de begrotings
jaren 1957, 1958 en 1959 (dus reeds
lang vóór deze jaren) verzoeken om
subsidie voor een lagere school B in
het Sentanische waren gedaan
zonder succes?
Wij kunnen het algemeen beleid der
zending^die in een dunbevolkt gebied als
het onderwijs uit te breiden en hoe het
gouvernement op haar verzoeken re
ageerde?
NIET TE VER
De irenische houding van de rooms-
katholiek Staverman in de kwestie
van de rooms-katholieke school in het
Sentanische valt niet toevallig
met de irenische toon in verschillende
rooms-katholieke persartikelen. De
heeft grote winsten behaald
door machtspolitiek. Zij is in de kwes-
de school te Hollandia net iets
gegaan, zodat men in alle niet-
rooms-katholieke partijen de oren op
steekt en zich afvraagt of de grond
slagen van de Nederlandse staatsin
stellingen hier niet in geding zijn.
Het is nu in de ogen van de leiders
van de missie-K.V.P. het ogenblik om
voorzichtig te zijnen desnoods iets
terug te trekken teneinde de gemaakte
winsten te consolideren. Daarom een
irenische toon in woorden en daden.
toon waarvoor men de gevoelig
heid van een groot deel van ons volk
kent.
RECHT ZETTEN
Protestants Nederland mag zich niet
door de irenische rooms-katholieke
fluittonen laten afhouden van de eni
ge rechte weg, nl. te eisen, dat de
kwestie van de subsidie aan de rooms-
katholieke primaire middelbare school
te Hollandia cn eventuele andere sub
sidiekwesties volledig worden recht
gezet.
Het gehele subsidiebeleid in Nieuw-
Guinea moet waarschijnlijk op tafel
komen, zeker ook de vraag of de gro
te protestantse en de kleine rooms-
katholieke groep op Nieuw-Guinea als
gelijken behandeld mogen worden. Dit
is nog belangrijker dan eertijds het
gezantschap bij de paus.
Ook bij ons leeft een irenisch
verlangen, het verlangen naar de
ene ongedeelde kerk van Jezus
Christus. Wij weten dat ook in
de Rooms-Katholieke kerk velen
dit verlangen delen zonder aan
machtspolitiek te denken: met
hen gevoelen wij ons verwant.
meent niet tegen de uitbreidingspla:
der regering in te mogen gaan wel be
grijpen, maar kan men dit volhouden
als de missie haar eigen onderwijsbeleid
wel doorvoert?
En mag de zending het vertrouwen
land werd stellig nooit, in Nederlands-
Indië alleen in de allerergste bezuini
gingsjaren de subsidie voor een school,
waarvoor zulk een belangstelling bestond
stopgezet.
Toch was het geen bezuiniging, die het
gouvernement van Nieuw-Guinea tot deze
stop dreef. Terwijl de zending sinds 1954
geen subsidie voor nieuwe jongensver-
volgscholen ontving, werden sindsdien
verscheidene nieuwe rooms-katholieke
scholen van dit type gesubsidieerd.
Op Nieuw-Guinea zegt men wel: Dit
geschiedt om de rooms-katholieke ach
terstand in zielenaantal (ongeveer 40.000
tegen 140.000 protestanten) en vooral In
intellectuelen op staatskosten te verande
ren zodat de rooms-katholieken gelijk
komen met de protestanten of zelfs een
kleine voorsprong zullen krijgen.
Van de grote ontevredenheid onder de
protestantse bevolking rond het Sentani
meer. aan wie sinds 1954 aan honderden
kinderen het voor hen begeerde onder
wijs ontzegd werd. maakte de missie
in 1958 gebruik om een ongesubsidieerde
lagere school B in deze streek te stich
ten.
De zending zal nooit ontkennen dat dit
haar recht is. Zij ontkent echter enige
„aanspraak" van de missie op subsidie
Nieuw-Guinea in het algemeen belanc'Maar zodra deze kerk, als in de
Hollandiase schoolzaak, in feite
over organen van de staat gaat
heersen, komt het overgrote deel
van het Nederlandse volk in ver
zet en zijn wij even weinig ire
nisch als de rooms-katholieke lei
ders, die zich hieraan schuldig
maken.
Nieuwe h.t.s. in westen nodig
Glanzend, gezond en goedzittend haar
met
BOFKFNHOFK
Kinderen vragen begrip, door Hans
Müller-Eckhard. met een nawoord van
dr. C. J. B. J. Trimbos. Vertaling F.
J. A, Jchönau. Tweede druk Prisma-
boek. Uitgave Spectrum, Utrecht.
(Vai
i onzer redacteuren)
'TERWIJL protestants Nederland nog altijd wacht op een noodzakelijke nota
van wijzigingen op het wetsontwerp voor het voorbereidend hoger onder
wijs van minister Cals, wil de mammoetwet ooit aanvaardbaar worden,
blijft het andere nota's regenen van het ministerie van o. k. en w. Nu
heeft staatssecretaris Stubenrouch bij de Tweede Kamer weer een nota inge
diend over de spreiding van de hogere technische scholen, de vroegere
m.t.s.-en. Hij komt daarin tot de conclusie dat
-haarcrème
de stichting van een nieuwe h.t.s.
in het westen van het land wen
selijk moet worden geacht;
uitbreiding met nieuwe afdelin
gen van de bestaande scholen te
Zwolle Vlissingen, Venlo en Heer
len in overweging moet worden ge
nomen al zal althans voorlopig voor
de scholen te Zwolle en te Venlo de
ontwikkeling dienen te worden af
gewacht.
pas nadat de Staten Generaal zich
in grote lijnen met het plan heb
ben verenigd in het bijzonder door
overleg aandacht zal moeten wor
den besteed aan het vraagstuk hoe
tegemoet gekomen kan worden aan
de wensen van hen, die van mening
65
„Als de zon schijnt en het regent,
Dan dansen alle engelen Gods."
neuriede een van hen op een eigen bedacht wijsje.
- Ja. heus. ik zie ze voor me. maar kijk eens,
Marit. kijk!
Tegen de oostelijke hemel spande zich een regen
boog. die een vast punt scheen te hebben in net
water: de boog werd glanzend en dieper van kleur
en verleende, als een geweldige poort, toegang tot
een onbekend land
Daar boven verscheen er nog een, maar minder
fel.
i haar hoofd tegen
nooit hetzelfde, daar hebben de mensen alles
geschikt en hier groeit alles van zelf.
Ja. Of er groeit helemaal niets en dan is het
ook mooi En liefkozend gleden haar blikken over
de naakte grauwe rotsen voor het huls. waar toch
in elke spleet een bouquet groen en bloemen
K Toen strekte zij haar arn
trok de stof naar zich toe.
naaien.
Hè schei nu eens uit met dat eeuwige naai
en! Zolang je hier bent kan je nu wel eens rust
nemen.
Ja, natuurlijk - Marlt lachte. Maar ik heb
anders nooit tijd voor mezelf lets te naaien, zie
Je. Ik vond dat ik het moest waarnemen, om me
een beetje op te knappen, t ls erg nodig.
Ik vind dat jij er altijd netjes uitziet. Maar
laat het tenminste vanavond. Zullen we een eind
gaan roeien?
De regen had opgehouden, de wolken in het oos
ten gingen uiteen en de sond lag te schitteren in
Buiten waait
de zomerwind
Mant uit
de avondzon. Marlt vouwde haar werk op. het i
dere meisje riep door de deur: wij gaan evgn
roeien, moeder, en toen renden zij naar een pri
mitief steigertje, waar een wit roeibootje lag te
dobberen.
Marit zat achterin, liet baar ene hand door het
bijna lauwe water glijden, luisterde naar het ge
luid van de riemen, naar het frisse geplas van
de kleine golfjes tegen de voorplecht, naar het ge
krijs van een vissende zeemeeuw boven hun hoof
den en zij voelde zich volmaakt gelukkig. Achter
het houten zomerhuisje, dat zij zo juist verlaten
hadden, lag het blauwe sparrenbos, mooi voor het
oor. en verrukkelijk om in te wandelen en over
dat alles welfde zich een blauwe augustushemel
met witte, zilvergerande wolken
Zij zuchtte van vergenoegdheid.
- Wat is het hier heerlijk. Karin, zei zij. Ik
heb nog nooit in mijn leven
Neen, natuurlijk, nei Karin, terwijl zij op de
riemen rustte, zodat het water als glinsterende pa
rels in het meer druppelde.
Beiden lachten.
In die tijd, dat Marit het door haar medewerk
sters op 't allermoeilijkst vond op het atelier, ver
scheen Karin Ekberg ten tonele en bijna ogenblik
kelijk, als ware het vooruit bepaald, nam zij haar
plaats in haar bestaan als eerste werkelijke
vriendin in. Op school had zij zich altijd ouder
gevoeld dan haar klasgenoten, zij had altijd alles
beslist en geregeld, zoals zij thuis voor haar zusjes
ook alles in orde maakte en besloot, maar zij was
nooit met een der meisjes in 't bijzonder omge
gaan. Haar schooltijd was cx>k maar kort geweest.
Neen. een andere vriendin dan moeder had Marit
eigenlijk nooit gehad. Zij was een goede vriendin
geweest, maar toch was het een gemis geweest,
dat zij zelf niet had begrepen, voordat het
vuld werd.
Kort voor dat Karin kwam had mevrouw Vret-
berg een nieuwe naaister aangenomen, die zich
dadelijk bij Astrïd en Viola had aangesloten. Marit
voelde zich overbodig en had trouwens niet de
minste zin met die drie om te gaan. Zij begreep
ook dat zij hen irriteerde en zij hernam stil haar
oude plaats bij Julia. Maar spoedig daarna kwam
de directrice binnen met weer een nieuw meisje.
Zij zou leerling zijn. zei zij. en vroeg of Marit
haar vast wat terecht wilde helpen.
Zij begroetten elkaar en noemden hun
zijn dat in ons land in bredere mate
gelegenheid dient te worden gebo
den om dit onderwijs op confessio
nele grondslag te volgen.
In zijn nota deelt de staatssecrelai
mede dat in de periode van 1938 tot
met 1958 de deelneming aan dit onder
wijs steeg van 4.5 tot 13 pro mille. Het
heeft er alle schijn van dat hiermede
het belangstellingsplafond is bereikt. Dat
wil zeggen dat het hoger technisch on
derwijs in 1975 ongeveer 12.300 leerlin
gen moet kunnen onderbrengen.
Voorts heeft de minister uitgerekend
hoe een school eigenlijk moet zijn om
werkelijk goed onderwijs te kunnen ge
ven. Hij komt op de basis van de mo
gelijkheden die een h.t.s. moet bieden
voor de leerlingen en voor de docenten
en tevens rekening houdend met een zo
effectief mogelijk gebruik van de kost
bare outillage tot de conclusie dat een
h.t.s. met de afdelingen bouwkunde, weg
en waterbouwkunde, werktuigbouwkunde
en elektrotechniek circa 700 leerlingen
moet omvatten.
Geen verdeelsleutel
Volgens het h.t.s.-plan zou er slechts
plaats zijn voor één nieuwe school. Een
verdeelsleutel zoals bij het kweekschool-
onderwijs ontbreekt. De staatssecretaris
suggereert in deze nota dan ook dat de
betrokken instanties in dit geval voor
al confessionele organisaties die tot
eigen hoger tecjinisch onderwijs willen
komen in onderling overleg
bepaalde voorstellen zullen doen.
Daarbij denkt hij niet alleen
een oplossing, waarbij een nieuw te
Maar Marlt voelde dadelijk, "dat 'dit lets heel an-[stichten school zonder meer een be-
ders zou zijn dan de andere meisjes: van dit meis- paalde confessionele signatuur zou
je kon zij houden, zij zouden samen omgaan. krijgen, maar ook aan bepaalde vor-
Toch had de nieuweling iets vreemds, wal begreep men van samenwerking met reeds be-
zij niet. Zij was heel eenvoudig gekleed in een staande scholen. Ook denkt hij aar
geruite schotse japon en zij had een blauwe jas ,rpfff>n van hnisvestinesvoor/ie-
bij zich, die zij dadelijk aantrok. Het blonde treilen van nuisvestingsvoorzie
haar viel in een natuurlijke golving rond haar ningen voor leerlingen, aan een geza-
slapen, het gezicht was helder en vast, neen. er menlijk gebruik van kostbare instal-
was niets bijzonders aan haar
Heb je al meer genaaid? vroeg Marit, toen
zij een poosje bezig waren.
Neen. alleen op school, ik heb pas van 't voor
jaar eindexamen gedaan.
Van 't voorjaar? Hoe oud ben je dan?
Zeventien. Ik ben op de meisjes H.B.S. geweest.
Zo, dacht Marit. Dan was het daardoor!
Word je dan geen naaiste'-'
Neen. maar ik i«ch graag leren naaien.
Ik ga maatschappelijk »erk doen, maar ik ben
nog te jong om op -ol te komen. Ik kan pas
op mijn twintigste naar de School voor Maat
schappelijk werk.
Gekke woorden, dacht Marit terwijl zij er
als een levend vraagteken uitzag. Wat zei je ook
weer dat je zou worden?
Wordt vervolgd
laties met daarnaast het geven van
afzonderlijke lessen in speciaal daar
voor in aanmerking komende vak
ken.
Als koning Josafat in 2 Kronieken 20 bidt: Wanneer wij in
onze benauwdheid tot U roepen zult Gij horen en helpen", is
dit maar niet een uitspraak gebaseerd op een bepaald gevoel.
Integendeel, Josafat baseert zijn wetenschap op de openbaring
van God in Zijn Woord. Een groot gedeelte van het gebed in
dit hoofdstuk is een herinnering aan wat God beloofd heeft.
Er zitten puur menselijke gedachten in dit gebed. Als hij bidt:
De Ammonieten en Moabieten, „tegen wie Gij Israël niet toe
stond op te rukken", vallen ons aan, dan ligt daar bijna het
verwijt: Als U ons tgen toegestaan had ze te verslaan, zouden
zij ons nu niet kunnen aanvallen. Vaak heeft ons gebed van
deze menselijke trekken. Het opmerkelijke echter is dat God
dat niet erg schijnt te vinden. In ons gebed mogen we ons
zondig hart eerlijk laten spreken, mits wij met Josafat beseffen
dat 'wij niet opgewassen zijn tegen de problemen (zie vers 12)
en van God geheel afhankelijk zijn.
God ziet soms liever een opstandig hart, dan het hart van de
mens die zich maar bij alles neerlegt en van God een soort
onwrikbaar levenslot heeft gemaakt. Berusting schaadt soms
Gods grootheid meer dan opstandigheid.
OP LOSSE SCHROEVEN
LIET nieuws van vandaag plaatst
de moeilijkheden, die zich op een
topconferentie tussen de Sowjetunie
en de westelijke mogendheden zul
len voordoen, weer eens in het juis
te licht. Bij het vernemen ervan
moet het ons haast verheugen, dat
dit topgesprek nog enkele maanden
in het verschiet ligt.
Opvallend was het, dat Chroesjtsjef
weinig van zich heeft laten horen,
sedert hij van zijn bezoek aan Eisen
hower, in de Sowjetunie terugkeerde.
De verklaringen, die na de bespre
kingen in Camp David werden afge
legd, wekten de indruk, dat in prin
cipe een akkoord over de Berlijnse
kwestie was bereikt.
Zoals de zaken nu liggen, ziet het
ernaar uit, dat de Russische premier
heeft willen wachten, totdat de op
vattingen van zijn gesprekspartners
zich zouden hebben gekristalliseerd.
Daarna zou hij voldoende gelegen
heid hebben om de tactiek te bepa
len, die hij tegenover het westelijke
standpunt zou willen volgen.
Zijn geduld werd zwaar op de proef
gesteld. De vier westelijke landen,
die bij het topoverleg rechtstreeks
betrokken zijn, hebben nog steeds
geen overeenstemming bereikt over
een gemeenschappelijk optreden tij
dens de topconferentie. Uit de be
sprekingen, die De Gaulle en Aden
auer gisteren in Parijs hebben ge
voerd, is dat weer eens duidelijk ge
bleken.
Adenauer wil van de komende top
conferentie een ontwapeningsgesprek
maken. De Berlijnse crisis zou
evenals het Duitse probleem als
onderdeel van een ontwapeningsak
koord geregeld kunnen worden. Hier
mede wil hij voorkomen, dat Ber
lijn .liet voornaamste onderwerp van
gesprek wordt, waarbij het gevaar
dreigt, dat de drie westelijke mo
gendheden onder de druk van de om
standigheden concessies zouden doen,
die zij later zouden betreuren.
De Gaulle staat blijkbaar achter
Adenauer. Met Macmillan is dit be
slist niet het geval, en volgens de
laatste berichten zou zich ook in
Washington een koerswijziging vol
trekken, die voor Adenauer minder
aangenaam zou zijn.
De strijd tussen de westelijke vier
onderling is dus nog in volle gang,
maar de kans, dat Adenauer ten
slotte zijn zin zal krijgen, is heel
groot. Met name omdat president
Eisenhower, die toch het laatste
woord in de Amerikaanse buiten
landse politiek zal spreken, heeft ver
zekerd, geen besluiten te zullen ne
men, die niet de instemming van
de Westduitse bondskanselier heb
ben.
Chroesjtsjef heeft in zijn ongeduld
reeds deze conclusie getrokken. In
zijn rede voor de Hongaarse commu
nisten heeft hij er geen doekjes om
gewonden.
Wellicht wil hij het gesprek in het
westelijke kamp sterk beïnvloeden,
als hij zegt, dat de Berlijnse crisis
moet worden opgelost, vóórdat er
een verdrag inzake ontwapening kan
worden gesloten.
Deze verklaTing heeft het overleg
tussen de westelijke mogendheden
inderdaad weer op losse schroeven
gezet. Voordat het kleine topgesprek
op 19 december in Parijs begint, valt
er nog heel wat te doen om de zaak
weer stevig in elkaar te krijgen.
Daarbij zou het verkeerd zijn, als
het Westen zich zou laten beïnvloe
den door de aanmatigende woorden,
die ook in de komende weken door
Chroesjtsjef gesproken zullen wor
den.
VRIJHEID VOOR VREEMDELING
QOK voor de pers kan het onder
omstandigheden nuttig zijn, niet
al te grote spoed te betrachten.
Zo hadden ook wij reeds bijkans kri
tiek geleverd op het spreekverbod,
dat door onze regering aan een zijn
eigen regering niet welgevallig Por
tugees was opgelegd.
Inmiddels is bekendgemaakt, dat
dit spreekverbod in eerste instantie
niet anders dan voorlopig was be
doeld. Onze minister van justitie
wilde, populair gezegd, eerst pre-
cieser weten, welk vlees hij met de
man in de kuip had.
De Portugees zal nu wel in het
openbaar mogen spreken, en wan
neer deze krant onze lezers onder
de ogen komt, heeft hij zelfs al een
persconferentie gegeven; zelfs dit
laatste was namelijk aanvankelijk
niet toegestaan.
Het uiteindelijk resultaat geeft dus
geen reden tot kritiek. Intussen kun
nen we niet beweren, dat de proce
dure om er te komen een vlekke
loze is geweest. We vragen ons af,
of kennelijke misverstanden, die nu
waren ontstaan, niet voorkomen had
den kunnen tvorden.
Waarom is niet terstond duidelijker
gesteld, dat het spreekverbod voors
hands als voorlopig was bedoeld?
Waarom is ook niet terstond mede
gedeeld, wat de bedoeling van het
voorlopige verbod was? Namelijk,
zoals we nu weten, om de minister
de gelegenheid te geven zich eerst
nader te oriënteren.
Dan rijst óók de vraag, of de rege
ring niet van de aanvang af geori
ënteerd had kunnen zijn. We mogen
veronderstellen, dat er zekere be
trekkingen zijn tussen de departe
menten van buitenlandse zaken en
justitie. De Portugees kwam uit En
geland, waar hem geen belemme
ringen waren opgelegd. Zijn komst
in Nederland was geen geheim. Zijn
dc contacten tussen onze departe
menten dermate onvoldoende, dat
iets als zich thans heeft voorgedaan
niet te voorkomen ware geweest?
Nu is het een ongelukkige gang van
zaken geworden, waarbij de pers in
het bijzonder het verbod van een
persconferentie slecht heeft opgeno
men. Niet ten onrechte, zo is ons
oordeel. De Nederlandse pers heeft
een hoog niveau, en zij verdient het
niet, op deze wijze te worden beje
gend.
Reeds bij de behandeling van zijn
begroting in de Tweede Kamer had
dezelfde bewindsman zich trouwens
reeds een enkele opmerking over
de pers veroorloofd, die op zijn minst
een vraagtekèn rechtvaardigde.
Ware aan het uiteindelijke, gunstige
besluit van de regering niet het aan
vankelijke, minder gelukkige beleid
voorafgegaan, dan had de Portugese
pers daar wel volop regerings
pers zien net bedankje kunnen be
sparen dat het reeds tot onze rege
ring had gericht, namelijk dat onze
regering, door de onwelgevallige Por
tugees een spreekverbod op te leg
gen, een lesje had gegeven in goede
manieren.
Wij geven er echter de voorkeur aan,
onze manieren zélf te bepalen.
Waarom deze kwestie ons ook hoog
zit? Omdat in ons goede land van
ouds her de vreemdelingen welkom
zijn geweest, en vooral diegenen on
der hen, die in eigen land niet de
vrijheid konden vinden.
Wij willen niet beweren, dat wij het
eens zijn met alles wat deze Portu
gees op het hart heeft. Maar het gaat
ons wat ver, wanneer wij niet in vrij
heid zouden mogen vernemen wat
hij, uit zijn dictatoriaal geregeerde
land uitgeweken, op het hart heeft.
Gelukkig lijkt onze regering er als
nog niet anders over te denken.
Advertentie
■II GASFORNUIZEN
JUNKER+ RUH
Dorp uitgegraven
in Galilea
In de omgeving van het Hoelehmeer
in Boven-Galilea is door een Frans-
Israëlische groep oudheidkundigen
onder leiding van Jean Perrot, direc
teur van de Mission Archeologique
Frangaise en Israel", een praehistorisch
dorp uitgegraven. Het is vermoede
lijk het oudste in zijn soort, dat tot
dusverre in het Midden-Oosten aan
het daglicht is gebracht. De geleer
den geloven, dat het dorp 10.000 jaar
oud is.
De nederzetting bestaat uit een aan
tal ronde stenen huizen met een mid
dellijn van zeven meter, voorzien van
stookplaatsen in het midden en kuilen
in de grond, die volgens Perrot voor
het bewaren van graan kunnen hebben
gediend.
„Het belang van de ontdekking be
staat hierin, dat dit dorp is gesticht
door primitieve mensen, die nog niet
hadden geleerd graangewassen te cul
tiveren of dieren tot huisdieren te
maken. Zij leefden hoofdzakelijk van
wissen en jagen in een gebied, dat rijk
was aan vis en wild. De duurzaamheid
van hun vestiging kan hebben geleid
tot de eerste landbouw met gebruik
making van wilde tarweplanten en
gerst, die in de streek reeds te vinden
waren."
In de nabijheid bevonden zich be
graafplaatsen, waar in totaal 75 ge
raamten in samengetrokken houdin
gen lagen. Tot in het preahistorische
dorp gevonden voorwerpen behoren
vaatwerk van basalt, soms met versie
ringen in reliëf, vijzels en stampers,
polijststenen, werktuigen van been en
versierselen. Schematische voorstellin
gen van mensen waren op stukken
kwarts gegrift.
